Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

Transkript

1

2 SUNUM PLANI Kuruluş Tarihçe Atılım ve Yeniden Yapılanma Uluslararası Bütünleşik Bilgi Üretim Sistemi Medeniyetimizin Türk ve Dünya Kamuoyuna Sunumu

3 KURULUŞ Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu «Türk tarih ve medeniyetini ilmî bir surette tetkik ve tetebbu eylemek vazifesiyle» 23 Nisan 1930 da Türk Ocakları bünyesinde kurulan Türk Tarihi Tetkik Heyeti, 15 Nisan 1931 de Cemiyete dönüşmüş ve 1935 te Türk Tarih Kurumu adını almıştır. «Türk dili hakkında tetkîkât ve neşriyatta bulunmak maksadıyla» da 12 Temmuz 1932 de Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulmuştur ki, onun adı da 1936 da Türk Dil Kurumu olacaktır.

4 BEŞ YIL SONRA ATATÜRK ÜN DEĞERLENDİRMESİ Atatürk, 1936 da TBMM ni açış konuşmasında kurumları şöyle değerlendiriyor: Başlarında değerli Eğitim Bakanımız bulunan, Türk Tarih Kurumu ile Türk Dil Kurumu nun ciddi ve aralıksız çalışmalarını övgü ile anmak isterim. Bu ulusal kurumların az zaman içinde ulusal akademilere dönüşmesini dilerim. Bunun için, çalışkan tarih, dil ve bilim adamlarımızın, bilim dünyasınca tanınacak orijinal eserlerini görmekle mutlu olmanızı dilerim. Kurumlar, 1940 ta Kamu Yararına Çalışan Dernek statüsüne kavuşturulmuştur. 1951'deki Tüzük değişikliği ile Kurumların MEB ile ilişkileri kesilmiş, başkanlarını Genel Kurullarında seçmeye başlamışlardır.

5 DERNEK DÖNEMİ Bu dönemde, Kurum üyelerinin üniversitelerde sadece 6 saat ders yükleri bulunuyordu. Zamanlarını Kurumlarda yürüttükleri ilmî araştırmalara ayırabiliyorlardı. Bu sayede Kurumların bünyesinde önemli araştırmalar yapıldı. Mesela, TTK nda 1973 e kadar, 50 si kaynak, 179 u araştırma olmak üzere 229 eser yayımlandı. 176 çeviri yapıldı ve bunların 25 i basıldı. TDK nda Tarama ve Derleme Sözlükleri hazırlandı. Kaynak eserler yayınlandı. Sözlük ve terim çalışmaları yapıldı. Fakat zaman içinde bazı ideolojik kaygılar, TDK nun Tüzüğüne 1964 de «TDK, devrimci bir bilim derneğidir» maddesinin eklenmesi, Kurumları tartışılır hale getirdi ve bir takım sıkıntılara yol açtı.

6 1982 ANAYASASI İLE YENİDEN YAPILANMA Anayasa nın 134. Maddesi: Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak, yaymak ve yayınlar yapmak amacıyla; Atatürk'ün manevi himayelerinde, Cumhurbaşkanının gözetim ve desteğinde, Başbakanlığa bağlı; Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezi nden oluşan, kamu tüzel kişiliğine sahip Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu kurulur demektedir.

7 1983 SONRASI GELİŞMELER Yüksek Kurum, 1983 te, 2876 Sayılı Kanun ile teşkilâtlandırıldı. Dört bağlı kuruluşun Bilim Kurulları, 40 ar üyeden oluşuyordu. Bu üyelerden teşkil edilen Bilim ve Uygulama Kolları, uzmanlarla desteklenecek ve böylece ilmî araştırmalar yapılacaktı. Ancak aynı dönemde üniversitelerde ilim adamlarının ders yükleri artmış (haftada 40 saate kadar), Kurumlara yeterli zaman ayırma imkanları kalmamıştı. Para politikaları yüzünden Kurumlara yeterli uzman da alınamadı, alınanlar da tutulamadı yılında, 18 maddesinin iptaliyle Kanun da oluşan boşluk yüzünden kurumlarda sadece başkanlar ve idarî personel kalmıştır.

8 DURAĞAN BİR DÖNEM ( ) Kanundaki boşluklar giderilemediği için 2009 yılına kadar Yüksek Kurum da yönetmeliklerin de geçersiz olduğuna, yenilerinin çıkarılamayacağına inanılmıştır. Bu sebeple, Kurumlar, genel olarak sadece kitap basan ve toplantı düzenleyen kuruluşlar olarak görev yapmışlardır YILLARI YAYINLAR ATAM TDK TTK AKM AYK TOPLAM ESERLER SÜRELİ YAYINLAR TOPLAM

9 KURUMLARIN BUGÜNE KADARKİ TOPLAM ÜRETİMİ YAYINLAR r4l r4l r1l r7l r10l r5l r3l r3l r2l r4l r4l r3l KİTAP SÜRELİ YAYIN KİTAP SÜRELİ YAYIN TDK TTK ATAM AKM ULUSAL VE ULUSLARARASI TOPLANTILAR r4 l DÜZENLENEN DESTEKLENEN

10 ATILIM VE YENİDEN YAPILANMA DÖNEMİ : 2009 ve SONRASI Yüksek Kurum, Ekim 2009 dan itibaren büyük bir hamle içine girmiştir: Teşkilat Kanunundaki boşlukları giderme yerine yeni bir Kanun Taslağı hazırlanarak Temmuz 2010 da Başbakanlığa sunulmuştur. Kurumu kaliteli ve hızlı iş üretebilecek bilişim altyapısına kavuşturmak amacıyla hazırlanan Bütünleşik Bilgi Sistemi Projesi DPT den geçirilmiş ve donanım kısmı tamamlanmıştır.

11 Atatürk Kültür, Bütünleşik Dil ve Tarih Bilgi Yüksek Sistemi Kurumu

12 Sistem Odası / Sunucu Çiftliği

13 Bilgi İşlem Merkezi

14 KADROSUZ İNSAN GÜCÜ TEMİNİ: BURS SİSTEMİ Burs Yönetmeliğindeki bir maddeden hareketle lisans ve doktora yapmakta olan öğrencilerin, Yüksek Kurum tarafından belirtilen alan ve konularda tez/araştırma yapmalarını sağlayacak Burs Sistemi kurulmuş; buna yönelik bir Burs Veri Tabanı Yazılımı gerçekleştirilmiştir yılında 87 ve 2012 yılında 100 yüksek lisans ve doktora öğrencisine burs bağlanmıştır. Bu genç bilim adamları, araştırmalarını Yüksek Kurum un Veri Tabanları etrafında, İnternet üzerinde yapacaklar; böylece Türk tarihi, dili ve kültürüyle ilgili Bilgi Bankaları oluşacaktır.

15 Disiplinlerarası Bilgi Santrali Özel Alan Özel Alan Özel Alan O R T A K A L A N Özel Alan Özel Alan Yeni BELGE ve BULGULAR Çıktılar TEZ MAKALE KİTAP

16 ARAŞTIRMAYI TEŞVİK EDİCİ TEDBİRLER Telif Yönetmeliğinde bilim adamlarını özgün bilgi üretmeye teşvik edecek düzenlemeler yapılmış ve Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanmıştır. Ar-Ge Projeleri İçin İhale Esasları hazırlanarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulmuş; ilmî araştırmalar konusunda mal ve hizmet alımı kolaylaştırılmıştır. Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği yeniden hazırlanarak Bakanlığa sunulmuştur.

17 664 SAYILI KHK ( ) VE YENİDEN YAPILANMA KHK ye göre, Yüksek Kurumun görevleri şunlardır (Madde 3): Türk dili, tarihi ve kültürü üzerinde bilimsel araştırmalar yapmak, yaptırmak ve «bu konularda ulusal ve uluslararası ilmî toplantılar düzenlemek, yayınlar yapmak, Özgün bilgi üretimi için ortamlar hazırlamak, bütünleşik bilgi sistemi kurmak, araştırma ve geliştirme (AR-GE) faaliyetlerini desteklemek, eşgüdüm sağlamak, Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşların bilimsel çalışmalarını ve yayınlarını takip etmek, milli kültürümüzün ve diğer kültürlerin klasikleşmiş düşünce, bilim ve sanat eserlerinden gerekli görülenleri tercüme ettirerek basılmasını ve yayımlanmasını sağlamak.

18 TEŞKİLAT ŞEMASI Yüksek Danışma Kurulu Yüksek Kurum Başkanı Yönetim Kurulu Başkan Yrd. (BİLİMSEL) Başkan Yrd. (İDARİ) Bilimsel Çalışmalar Koordinasyon Dairesi Strateji Geliştirme Dairesi İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi Hukuk Müşavirliği Atatürk Araştırma Merkezi Türk Dil Kurumu Türk Tarih Kurumu Atatürk Kültür Merkezi

19 İKİNCİL MEVZUAT BEŞ AY İÇİNDE TAMAMLANMIŞTIR Yönetim Kurulu Yönetmeliği (Yayımlandı), Aslî, Şeref ve Haberleşme Üyeleri Yönetmeliği (Yayımlandı), Bilim Kurulları ve Bilimsel Çalışmalar Yönetmeliği (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu), Yüksek Kurum Uzman ve Uzman Yardımcıları Yönetmeliği (Devlet Personele Gönderildi), Bakanlar Kurulu Kararı alınmak üzere hazırlanan ücret kararnamesi (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu), Proje Yönergesi (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu), Yüksek Danışma Kurulu Yönetmeliği (Başbakan Yardımcılığına Sunuldu), Atatürk Uluslararası Barış Ödülü Yönetmeliği (Komisyondan Geçti),

20 MALİ KAYNAKLAR Banka Mevcudu TDK: ,64 TTK: ,88 Atatürk ün vasiyetine dayalı olarak İş Bankasından aktarılan Yıllık Gelir Ortalaması: BÜTÇE AYK ATAM TDK TTK AKM

21 YÜKSEK KURUM BAŞKAN VE BAŞKAN YARDIMCILARI İDARİ PERSONEL İNSAN KAYNAKLARI MEVCUT DURUM BİLİM ADAMI 1 2 KURUM BAŞKANLARI 4 SÖZLEŞMELİ UZMAN KADROSUZ PERSONEL KHK İLE İHDAS EDİLEN BİLİM KURULU ÜYESİ 80 (1) GEÇİCİ GÖREVLİ 5 AYK UZMANI 115 (2) MALİ HİZ. UZMANI 3 BİLİŞİM UZMANI 12 (3) BİLİM UZMANI (PROJE) 35 (4) ARAŞTIRMACI VE MÜŞAVİR 31 (5) SÖZLEŞMELİ PERSONEL 9 BURSİYER 163 İDARİ PERSONEL 201 (1) Seçim çalışmaları sürmektedir. (2) Yönetmelik hazırlandı. Yayınlandıktan sonra ilana çıkılacaktır. (3) 3 ü dolu 9 u İlan aşamasındadır. (4) Proje Yönergesi onaylandıktan sonra alınacaktır. (5) 664 Sayılı KHK ile iptal edilen kadroların yerine ihdas edilmiştir.

22 GÜCÜMÜZ ve HEDEFİMİZ Hukukî ve teknolojik altyapısı, malî kaynakları ve kısa sürede tamamlanacak insan gücüyle Kurumumuz, ülkemizin bilim ve kültür hayatında büyük ve önemli işler yapacak bir yapıya kavuşmuştur. Hedefimiz Türk medeniyetini bütünü itibariyle Yüksek Kurumun İnternet sayfasından dünya kamuoyuna sunmaktır. Bu amaçla Bilgi Üretimi ve Kültür Faaliyetleri konularında başlattığımız projelerden bazıları şunlardır:

23 BİLGİ ÜRETİMİ PROJELERİ Güvenli Bilgi Teknolojileri Alt Yapısı Projesi (Tamamlandı) Bütünleşik Bilgi Sistemi Yazılımlarının Yapılması (Sürdürülmektedir). Farklı Kültürlerin Düşünce, Bilim ve Sanat Eserlerini Türkçeye Çeviri Hareketi Projesi (Sürdürülmektedir). Burs Yönetim Sistemi: Balkan, Türkiye, Orta-Doğu, Kafkasya, Orta-Asya, Türk Hukuk Tarihi ve benzer konularda 180 kişi çalışmalarını sürdürmektedir. Türk İşaret Dili Projesi: Eğitim Sistemi, Sözlük ve Dilbilgisi Kitabı (Sürdürülüyor) Türkiye Türkçesinin Köken Bilgisi Sözlüğü Projesi (Sürdürülüyor) Uzaktan Öğretim Yolu ile Yabancılara Türkçe Öğretimi Yazılımı Projesi (Sürdürülüyor)

24 KÜLTÜR FAALİYETLERİ PROJELERİ Osmanlı Devleti nin tasfiyesi ve Türkiye Cumhuriyeti nin kuruluşu sürecinde yaşanan dramların ortaya konulması, Uluslararası kamuoyunda Türkiye aleyhine gündeme getirilen Ermeni meselesini tarihî gerçeklere uygun bir şekilde anlatacak ve dünya kamuoyunda ses getirecek, sinema filmi ve belgeseller hazırlatılması, Çanakkale Zaferi ve Millî Mücadele gibi tarihimizin dönüm noktalarını simgeleyen panoramik ve tematik müzeler kurulması; valilik/belediye işbirliğiyle yerleşim merkezlerinde tarih parkları düzenlenmesi için çalışmalar başlatılması, Önemli günler ve şahsiyetler temel alınarak ülke barışına yönelik anma etkinlikleri için program yapılması (mesela 2014, Çaldıran Savaşı nın 500. Yıldönümü)

25 Özgün Bilgi Üretim ve Paylaşım Sistemi

26 Sayın Cumhurbaşkanım, İfade etmeye çalıştığım, sürekliliği olan bir projenin ilk aşamasıdır. Bu sunumun, «ebet müddet» olan devlet geleneğimiz çerçevesinde değerlendirilmesini ve tasavvurunu takdirlerinize arz ederim. Saygılarımla

27