PEYZAJ EKOLOJĠSĠ DERS NOTLARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PEYZAJ EKOLOJĠSĠ DERS NOTLARI"

Transkript

1 PEYZAJ EKOLOJĠSĠ DERS NOTLARI Doç. Dr. Latif Gürkan KAYA Eylül 2011 EKOLOJĠ Ekoloji, insan doğa iliģkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. Ekoloji bilimleri, çevre bilimlerinden farklılık göstermektedir. Çevre bilimleri, çevrenin tanımından yola çıkarak peyzaj mimarlığı, ormancılık, ziraat, tıp, coğrafya, sosyoloji, antropoloji, ekonomi, fizik, kimya, hukuk, yer bilimleri gibi alanların katkısıyla gelişmektedir. Ekolojik ilkeler, çevre bilimleri için yukarıda sayılan bilim dallarından birisidir. Ancak ekoloji çevre bilimi için kullanılacak en doğal bilimsel çerçevedir. Teknolojik ve sosyal gelişme aşamalarının içinde konforun yanı sıra oluşan ve doğal yaşamı ters yönde etkileyen birçok olaylar meydana gelmiştir: Endüstri surecini simgeleyen fabrika bacalarının kilometrelerce uzaklıktaki çevrelerine kadar tüm canlılar üzerinde oldurucu etki yapan 3000 den çok yabancı kimyasal madde yaymakta olduğu bir gerçektir. Kullanılan tüm yakıtlar yarattıktan çevre kirliliği yanında atmosferdeki CO dengesini bozmaktadır. Doğal alanlar hızla kaybolmaktadır. Büyük denizler bile endüstri atıklarıyla kirlenmeye başlamıştır. Günümüzde, canlı varlıkların sağlık ve yaşamını tehlikeye düşüren Çevre Sorunları düşündürücü olmaya başlamıştır. Bütün bunların yanında hızla artan dünya nüfusu insanların gereksinimlerini çığ gibi arttırmış, bunun sonucunda da doğal kaynaklar tükenme sınırına gelmiş; içecek sudan, solunan havaya kadar sağlıksız bir çevre oluşmaya başlamıştır. Bu olaylar ortaya çıkınca insanlar, yine çıkarları açısından bu tehlikeli nedenlerin kaynağına inmeye çalışmışlardır. Bu da onları ekolojik bilinçlenmeye itmiştir. Diğer bir söylemle insan, doğanın bir parçası olduğunu ve doğa ile sistemli bir şekilde karşılıklı etki ve ilişki içinde olduğunu anlamıştır.

2 İnsanlar, yaşamını sınırlama düzeyine gelmiş bulunan çevre sorunlarının ekolojik doğal denge, doğanın yapısı ve fonksiyonu ile eşdeğer olduğunu kavramıştır. Bunun sonucu olarak da tüm insanlığın yaşamını ve geleceğini garanti altına alan ve Doğa Düzeninin Sürekliliğini Sağlama İlkesi olarak kabul edilen bir Ekolojik Düşünce doğmuştur. EKOLOJĠNĠN BAġLICA KONULARI 1. Canlı organizmalara ait bireylerin yaşayıp gelişmesini sağlayan klimatik (iklimsel), edafik (toprakla ilgili), fizyografik (yeryüzü şekil ve yapışma bağlı) ve biyotik (diğer canlı varlıklarla ilgili) faktörleri İncelemek, organizmaların bu doğal koşullara karşı davranışlarını ve buna bağlı olarak yetişme ortamı isteklerini belirlemektir. 2. Aynı türden oluşan canlılar topluluğunun yapısını, gelişimini, topluluk içi ve diğer topluluklarla ilişkilerini, beslenme ve enerji temini konularını araştırır. 2. Çeşitli canlılara ait toplumlar ile içinde yaşadıkları fiziksel mekandan oluşan doğal sistemlerin (ekosistemlerin) öğelerini, tiplerini, yapılarını, beslenme ve enerji ilişkilerini inceler, araştırır. Ekosistem kavramı çok önemlidir. Ekosistemlerin özellikleri ne kadar iyi kavranırsa, doğal dengenin bozulmadan devamının sağlanması o derece güven altına alınmış olur. Ekoloji Bilimi nin asıl görevi insanların sağlıklı (ruhsal ve fiziksel) yaşamasını sağlayacak doğal koşulların sürekliliğinin nasıl sağlanacağını belirlemektir. Özellikle doğal kaynakların aşırı derecede tüketildiği, çevre kirliliği, mekan darlığı ve besin kıtlığının oluştuğu bölgelerde insanlar için yaşamsal düzeyde önemli olan bu sorunları incelemek Modern Ekolojinin görevleri arasına girmiştir. EKOLOJĠ BĠLĠM DALI Ekoloji terimi birçok bilim adamı tarafından genelde birbirlerine yaklaşık biçimlerde tanımlanmıştır. "Ekoloji, organizmalar ile içinde yaģadıkları yetiģme ortamım ve bu iki öğeyi oluģturan alt öğelerin çevreleri ile olan tüm karģılıklı iliģkilerini inceleyen bir bilim dalıdır. "Ekoloji, tüm canlıların kendi aralarındaki ve çevreleriyle olan iliģkileri inceleyen bilim dalıdır. " Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 2

3 EKOLOJĠNĠN ALT DALLARI Başlangıçta ekoloji alanında uğraşanlar botanikçiler ve zoologlar olduğundan çevre ilişkilerine ait inceleme ve araştırmalar bitkiler ve hayvanlar için yapılmıştır. Bu nedenle de ilk önce Bitki Ekolojisi ve Hayvan Ekolojisi olmak üzere iki dal gelişmiştir. Fakat ekoloji alanındaki çalışmalar ilerleyince, karşılıklı ilişkilerin sadece bu iki canlı grubu arasında sınırlandırılamayacağı anlaşılmıştır. Örneğin doğada en önemli yeri tutan insan ve çevre ilişkileri ön plana geçince Ġnsan Ekolojisi ve bununla ilgili alt dallar ortaya çıkmıştır. Organizmalara ait bireyler ve oluşturdukları toplumlar kara, deniz, göl ve nehir gibi çeşitli mekanlarda yaşamaktadır. Ekoloji bunlara ait ilişkileri çevre ve ekosistem görüşü açısından kendi habitatlarında incelemek zorunluluğundadır. Bu durumda da deniz Ekolojisi, Çöl Ekolojisi, Nehir Ekolojisi konulan ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle de başka bir yaklaşımla ana yaşam mekanları esas alınarak yeni bir takım ekoloji dalları oluşmuştur. Bunlar: Birey Ekolojisi: Türlere ait bireylerin yetişme ortamı koşulları ile olan karşılıklı ilişkileri inceler. Populasyon Ekolojisi: Organizmaların belirli türlerinden oluşan ve belirli bir yetişme ortamında karşılıklı bağlarla bir araya gelmiş canlılarla ilgilenir. Aynı türden ve farklı iki türden oluşan canlılar arasındaki karşılıklı ilişkileri inceler. Toplum Ekolojisi: Çeşitli popülasyon birliklerinin birbirleriyle ve çevresi ile olan ilişkilerini inceler. Peyzaj Ekolojisi: Doğal ve Kültür peyzaj içindeki canlıların birbirleriyle ve çevreyle olan ilişkilerini inceler. Kent Ekolojisi: Kent içinde yer alan canlıların kendi aralarında ve çevreyle olan ilişkilerini inceler. Kültür peyzajı içinde de incelenebilir. İnsan faktörü başta gelir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 3

4 EKOLOJĠNĠN DĠĞER BĠLĠM DALLARI ĠLE OLAN ĠLĠġKĠSĠ Ekoloji, doğa bilimleri içine girmekte ve özellikle bu gruptaki bilimlerle ve diğer uygulamalı bilimlerle yakın ilişkisi bulunmaktadır. o Sosyal bilimler o Peyzaj Mimarlığı o Doğa ve çevre koruma o Klimatoloji o Morfoloji o Taksonomi o Jeoloji o Mikrobiyoloji o Botanik o Coğrafya o Anatomi o Mühendislik EKOLOJĠ o Fizyoloji o Mimarlık o Zooloji o Genetik o Fizik o Tarım ve ormancılık o Biyoloji o Matematik o Pedoloji o Kimya vb.. o Jeomorfoloji Ekolojik inceleme ve araştırmalarda bazen basit yöntemler kullanılarak sonuca varılabilir. Fakat özellikle ekosistemlerin araştırılmasında, bu sistemlerin karmaşık yapıları nedeniyle sistem analizlerinin ve çeşitli İstatistikî yöntemlerin kullanılması gerekir. Kentsel Ekoloji incelemelerinde de sistem analizleri ve istatistikî yöntemler kullanılır. UYGULAMALI EKOLOJĠ "Ekoloji, tüm insanlığın geleceğini sigortalamaya çalıģan bir bilim dalıdır. "Ekoloji, doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında bir köprüdür Bu açıklamalar ekoloji bilim dalı ile insan yaşamı ve geleceği arasında ne kadar sıkı ilişkiler olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle ekolojinin uygulaması bir bakıma insan ile çevresi arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi anlamına gelir. Bundan da ekolojik uygulamaların özellikle çevre korumada büyük rol oynayacağı sonucu çıkar. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 4

5 EKOSĠSTEM Ekosistem kavramının tam olarak belirtebilmek için daha önce kullanılan habitat terimini açıklamak gerekecektir. Habitat; Bir canlının sürekli olarak yaşadığı ve ısrarla bulunduğu yere habitat denir. Her canlının yaşamını sürdürebildiği min. ve max. çevre koşulları sınırları vardır. Optimum koşullar bu canlıların en iyi yaşayabildikleri koşullardır. Bu nedenle canlılar birçok alanda yaşayabilir. Ancak sınırlı yerlerde sürekli yaşayabilirler. Ekosistem: Hayvan, bitki ve habitatların birlikte oluşturduğu sisteme denir. Böylece canlılar ve cansız çevrenin birlikte oluşturdukları sisteme ekosistem diyoruz. İnsanların bulundukları alanlarda bunlara insanı da ekleyebiliriz. Ekolojinin uygulaması bir bakıma insan ile çevresi arasındaki ilişkilerin düzenlenmesidir. Çevrenin korunmasında bu ilişkinin rolü büyüktür. Ekosistem'ler tabiattaki olayların meydana geldiği küçültülmüş birer model'dirler. Bir yaşama birliği olan ekosistemde üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar olmak üzere üç canlı grubu bulunmalıdır. Üreticileri, fotosentetik ve kemosentetik canlılar oluşturur. Tüketicileri ise en çok etçil ve otçullar oluşturur. Ayrıştırıcılar ise saprofit bakteri ve mantarlardan meydana gelir. Ekosistemlerde bir besin ve enerji zinciri olup, bunun ana kaynağı güneştir. Enerji ve maddelerin devirli olarak kullanılması ekosistemlerin en önemli görevidir. Ekosistem'de ototrofların gerçekleştirdiği en önemli olay fotosentez, heterotrofların solunum ve saprofitlerin gerçekleştirdiği en önemli olay ise organik artıkların çürütülmesidir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 5

6 ġekil 1. Ekosistemde Besin ve Enerji Akışı Ġnsan Ekosistemleri ve Çevreye Etkisi Hızlı nüfus artışı ve ilerleyen teknoloji ile insan, çevreyi yoğun bir şekilde etkisi altına almıştır. Böylece "Ġnsan Ekosistemleri" denen yeni ekosistemler doğmuştur. Bu ekosistemler doğal kaynakları işletmek, yeni kentler kurma ve diğer kültürel yapılar meydana getirme gibi aktif eylemlerle şekillenmektedir. Bu şekillenmeler uzun süre bilinçsizce yürütülmüş, doğal ortamdan uzaklaşmanın zararlı sonuçları ortaya çıkmıştır. Bundan sonrada yukarıda belirtildiği gibi doğal kaynakların bir plan dahilinde ve bir programa göre işletilmesi gereğine inanılmıştır. Böylece Çevre Amenajmanı ya da Ekosistem Amenajmanı doğmuştur. Ekosistemlerin Ġncelenmesi Ekosistemlerin incelenmesi, ekosistemi oluşturan öğelerin yapı ve karşılıklı ilişkilerinin araştırılması demektir. Başka bir ifade ile doğanın anatomi ve fizyolojisinin incelenmesidir. Ekosistemlerin en belirgin özelliklerinden biri, yapılarının canlı ve cansız varlıkların Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 6

7 kombinasyonundan oluşmasıdır. Diğer önemli bir özelliği de bu varlıkların sürekli bir şekilde karşılıklı etki ve ilişkiler süreci içinde bulunmalarıdır. Bunun için her ekosistem, kendine özgü yapısı ve kendini oluşturan öğelerin karşılıklı ilişkileriyle karakterize edilir. Ekosistemlerin Temel Sınıflandırması 1.Enerji Kaynağına Göre BaĢlıca Ekosistem Tipleri Dünya üzerindeki ekosistemlerin önemli ortak yanlarından biri fonksiyonlarını yapabilmeleri için enerjiye gereksinim göstermeleridir. Bu nedenle ekosistemlerin sınıflanmasında temel alınan ölçütlerden biri enerji kaynağıdır. Enerji kaynağına göre başlıca şu ekosistem tipleri ayrılabilmektedir; - GüneĢ Enerjisi ile ĠĢleyen Bağımsız Ekosistemler Çoğunlukla ya da tamamen güneş enerjisi ile işleyen sistemlerdir. Bunlara Desteklenmeyen Ekosistemler ya da "Bağımsız Ekosistemler" denir. Denizler, göller, ormanlar, çayırlıklar gibi ekosistemler bu gruba girerler. - Doğal Ek Enerjiye Sahip Bağımsız Ekosistemler Bunların fonksiyonlarım yapabilmeleri için mutlak olarak güneş enerjisinden yararlanmaları gerekir. Fakat ek olarak diğer doğal enerji kaynaklarından da yararlanırlar. Bu nedenle bunlara "Doğal Ek Enerjiye Sahip, Güneş Enerjisi Tarafından İşletilen Ekosistemler" denir. Nehir ağızları ve deltalardaki canlılar yaşamlarını güneş enerjisi ile sürdürürler. Fakat bunlara deniz dalgaları, gel-git olayı da ek olarak besin ve hava dolaşımı ile yardımcı olur. - Ġnsan Tarafından Desteklenen. GüneĢ Enerjisi Tarafından ĠĢletilen Ekosistemler Özellikle tarım ve su ürünleri ekosistemlerinde olduğu gibi, ısı, su ve besin maddeleri verilerek desteklenen eko sistemlerdir. Bunlar tarım alanları, çiftlikler, av üretme bölgeleri gibi ekosistemlerdir. -Yakıt Maddeleri Tarafından iģletilen Ekosistemler Bunlara "Kent Ekosistemleri" ya da "Endüstriyel Ekosistemler de denilmektedir. Yerleşim alanının büyüklüğüne ve endüstrileşme derecesine göre birim yüzeye düşen enerji değişir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 7

8 2. Ġnsan Etkisi Açısından Ekosistemlerin Ayrımı Dünya nüfusunun hızla artışı ve teknolojinin ilerlemesi, yoğun bir çevre işletmeciliğini ve çevreden yararlanmayı zorunlu kılmıştır. Böylece insanın müdahalesi ile tamamen değiştirilmiş doğal koşulların bulunduğu yeni bir çevre yaratmıştır. Buna "İnsan Ekosistemleri" denmekte ve insan etkisi bakımından dörde ayrılmaktadır 1.Olgun Doğal Ekosistemler Doğal durumunu koruyabilmiş ekosistemlerdir. Bunlar, genellikle insanların yerleşim ve yararlanma alanlarının dışındadır. Örneğin insan eli değmemiş ormanlar, dağlar ve çöller bu gruba girer. 2. ĠĢletilen Doğal Ekosistemler İnsanlar tarafından doğal ürünlerinden yararlanma, temiz hava alma ve rekreasyonel amaçlarla kullanılan ekosistemlerdir. Doğal İşletme ormanları, ulusal parklar, av üretme ve avlanma alanlarının bulunduğu ekosistemler bunlara birer örnektir. 3.Üretim Ekosistemleri Bunların çoğunluğu tarımsal işletmelere ait toprak kaynakları oluşturmaktadır. Bu ekosistemler doğal kaynakların insanlar tarafından yoğun bir şekilde besin maddesi üretimi için kullanılan ekosistemlerdir. 4.Kentsel Ekosistemler İnsanın içinde yaşadığı, çalıştığı ekosistemler olup, daha çok endüstriyel alanları, kent ve kasabaları içine alır. Alt ünitelere ayırımı henüz tam olarak geliştirilip bir esasa bağlanmamıştır. Ekosistemlerin Genel Yapısı ve Öğeleri Ekosistemlerin yapışım canlı (biyotik) ve cansız (abiyotik) olmak üzere iki büyük grupta toplanan doğal varlıklar oluşturmaktadır. Her grup taksonomik olarak sınıflandırılabilecek çok sayıdaki öğelerden oluşur. Klasik olarak yapılan sınıflamaya göre ekosistemin öğelerini şu şekilde sıralayabiliriz; a. Cansız Varlıkları OluĢturan Öğeler ya da Faktörler 1. Edafik Faktörler: Ana kaya, toprağa ait fiziksel-kimyasal özellikler. 2. Fizyografik Faktörler: Arazi yüzü şekli, denizden yükseklik, eğim, jeomorfolojik özellikler. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 8

9 3. Klimatik Faktörler: Isı. ışık, yağış, nem,hava hareketleri v.b. 4. Kimyasal Faktörler: CO2, O2 gibi anorganik-organik bileşikler ve bunların ayrışma ürünleri. Burada adı geçen edafik ve klimatîk faktörlerin ikisine birden "Fiziksel Faktörler" denmektedir. b. Canlı Varlıkları OluĢturan Öğeler ya da Faktörler 1- Bitkiler 2- Hayvanlar 3- Mikroorganizmalar 4- insanlar PEYZAJ EKOLOJĠSĠ Peyzaj içindeki ekosistemlerin veya bir ekosistemin belirli bir kısmının yapı ve fonksiyonlarını coğrafik ve ekolojik görüş açısından inceleyip araştıran disiplinler arası bir bilim dalıdır. Peyzaj ekolojisinin amacı; karmaşık doğal sistemlerin yapı ve fonksiyonlarını iyice inceleyerek çevre koruma, doğal potansiyelini değerlendirme, mekân planlaması gibi sorunları çözecek bulguları elde etmektir. Peyzajın Yapısını OluĢturan Doğal Ekolojik Faktörler Bunlar ana başlıklar halinde; 1. Klimatik Faktörler; Işık, sıcaklık, hava nemi ve yağışlar, rüzgâr. 2. Toprak Faktörü 3. Reliyef Faktörü (Yüzey Şekilleri) 4. Biyolojik Faktörler; İnsanlar, Bitkiler Yukarıda belirtilen faktörler öncelikle tek tek daha sonra kendi aralarındaki ilişkiler belirtilecektir. Bunun yanı sıra Bu faktörlerin Kent Peyzajına, Açık Alan Peyzajına ve Orman Peyzajına olan etkileri ayrı ayrı ifade edilecektir. Çünkü, kent peyzajında insan faktörü açık alan ve orman peyzajına göre daha baskındır. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 9

10 1. KLĠMATĠK FAKTÖRLER Belirli bir yerde uzun süre devam eden hava olaylarının ortalamasına iklim denir. İklim üzerindeki bilimsel çalışmalar, klimatolojinin konusudur. İklim öğeleri; ışık, sıcaklık, hava nemi, yağışlar ve hava hareketleridir. Bu iklim faktörlerinin uzun yıllar ölçülerek ortalamasının alınmasıyla bir yerin iklim karakteristiği ortaya çıkar. İklim makroiklim, Mesoiklim ve mikroiklim olmak üzere üç gruba ayrılır. Makroiklim; uzun süreli ölçümlerle sıcaklık, yağış, hava nemi ve hava hareketleri için belirlenen ortalama ve ekstrem değerlerle geniş bir bölge için karakterize edilen iklime makroiklim denilmektedir. Mesoiklim; Makroiklim ile mikroiklim arasında kalan bir iklim kuşağıdır. Arazi yüzü şekli, yükselti, bakı gibi reliyef elemanlarının yarattığı küçük alanlara ait iklim tipine denir. Mikroiklim; iklimi etkileyen fiziksel faktörlerin farklı olması nedeni ile içinde bulunduğu makroiklim özelliklerinden ayrı özellikler gösteren arazi yüzüne yakın hava halleri de mikroiklim olarak nitelendirilir. Biyoklimatik Kural Kuzey yarımkürenin ılıman kuşağında bahar ve güz başında bir bitki türünün çiçek açması, meyvelerinin olgunlaşması, biyolojik olaylar kuzeye doğru her enlemde veya aynı enlemdeki her m. yükseklikte 3-4 gün gecikme gösterir. Bu ilişkiler boylam derecesine göre de değişir. Batıdan doğuya doğru her 5 boylam derecesinde bu faaliyetler 4 gün önce başlar. Bu ilişki Hopkins kuralı olarak bilinmektedir. 1.1 IĢık Faktörü Dünyaya gelen ışığın ana kaynağı güneştir. Ekolojik açıda üç tipte ışın bulunmaktadır. Bunlar; Ültraviyole=Mor ötesi ıģınları Dalga boyları milimikron arasındadır. Gözle görülmezler. Işık enerjisinin %2 sini kaplar. Bitkilerdeki bazı kimyasal olaylarda fototropizm (ışığa yönelim), renk maddeleri, hormon ve vitaminlerin oluşumunda rol oynarlar. Görünen ıģınlar; Dalga boyları milimikron arasındadır. Toplam ışın enerjisinin %40-60 ını oluşturmaktadır. Bir cam prizmadan geçirilince 7 renge ayrılır. Fototropizm (ışığa Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 10

11 yönelim), fotomorfoz (ışığa göre şekillenme) ve fotosentez (asimilasyon) olayları için önemlidir. Kızılötesi (infrared) IĢınlar Dalga boyları milimikron arasındadır. Gözle görülemez. Dünya üzerindeki sıcaklık faktörünün kaynağıdır. O nedenle biyolojik bakımdan çok önemlidir. Işık enerjisinin ölçü birimi Lüx ve enerji birimi olan Kalori dir. 1.2 Sıcaklık Dünyadaki sıcaklığın kaynağı güneş ışınlarıdır. Güneşten gelen kırmızı ötesi ışınlar, dünya yüzeyindeki cisimlere çarpınca ısı enerjisi haline dönüşür ve onları ısıtır. Güneş gibi sıcak cisimler veya güneş tarafından ısıtılmış objeler, çeşitli dalga uzunluklarında ışın verirler ve bu ışınlar temasa girdikleri varlıları ısıtırlar. Bu olaya radyasyon denir. İki türlü radyasyon vardır. GüneĢ radyasyonu; Güneşten gelen çeşitli dalga boyundaki ışınların, uzayda yayılmasıdır. Karasal Radyasyon; Güneş ışığı yardımıyla, ısınmış olan cisimlerin ısısını görünmez ışınlar halinde atmosfere ve diğer cisimlere doğru yaymasıdır. Sıcaklık Faktörü; - Bitki tohumlarının çimlenmesi, - Çıkan fideciğin büyümesi ve tüm bitkilerin gelişmesi - Toprak oluşumu, - Mikroorganizma yaşamı - Hava hareketleri ve hidrolojik dolaşımın meydana gelmesinde önemli fonksiyonlara sahiptir. 1.3 Hava Nemi ve YağıĢlar Nem, atmosferde buhar halinde tutulan su olup, belli koşullarda yoğunlaşarak yeryüzüne düşer. Hava istasyonlarında üç tip nem ölçümü yapılmaktadır: Bunlar Mutlak Nem; Belirli sıcaklık derecesindeki belirli bir birimdeki havanın, buhar halinde sahip olduğu suyun gram olarak miktarına mutlak nem denir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 11

12 Doygunluk nemi; Birim hacimdeki bir hava, su buharı ile tamamen doyduktan sonra, su buharı sıvı halinde havadan ayrılmaya başlar. Bu anda birim hacimdeki havanın sahip olduğu su buharının gram halindeki miktarına doygunluk nemi denir. Bu değer hava sıcaklığına paralel olarak artmaktadır. Nisbi Hava Nemi-Bağıl Nem; Belirli bir sıcaklık derecesindeki bir havanın sahip olduğu mutlak nem ile doygunluk nemi arasındaki oranın % cinsinden değerine bağıl nem denir. Diğer bir anlamla, bağıl nem, belli bir sıcaklıkta havadaki buharlaşma ve yoğunlaşma dengesine denir. Örneğin, bağıl nem %100 olduğunda su, buharıyla dinamik dengede demektir. Bağıl nem %100'den küçük bir değerdeyse buharlaşma, büyük bir değerdeyse yoğunlaşma daha fazladır. Bağıl nem ülkemizde en fazla Karadeniz Bölgesi'nde görülür. Bulutluluk ve sis; Hava kitleleri soğudukça, hacimleri küçülür ve içindeki su buharını tutma gücü azalır. İçindeki su buharı çok küçük su tanecikleri halinde yoğunlaşmaya başlar. İçinde asılı olarak kalabilecek kadar küçük su ve buz parçacıklarına sahip hava kitlelerine bulut veya sis denir. Bulut ve sis oluşum bakımından, aynı özelliğe sahip olmasına karşın, bulutlar karalar üzerindeki hareketi dışında, karasal objelerden kopuk olarak yükseklerde, sis ise karasal yüzeylere yakın yerlerde veya su yüzeyinde oluşur. Yağışlar ise, bulutlardaki soğuma, azalmaya devam ederse su tutma kapasitesi azalır. Su damlacıklarının bir kısmı sudan ayrılır. Böylece yağış meydana gelir. 1.4 Hava Hareketleri ve Rüzgârlar Rüzgârlar; - İklimlerin oluşmasında, - Çeşitli bitkilerin tozlaşmasında, - Tohumların yayılmasında, - Transpirasyon şiddetinde - Bitkilerin morfolojilerinde, - Toprağın nem oranında, - Orman ölü örtüsünün ayrışmasında, Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 12

13 - Karların savrulmasında, - Kirli havanın bir yerden başka bir yere taşınmasında önemli rol oynarlar. Rüzgârların etkisi, esiş yönüne, hızına ve miktarına göre değişir. Egemen rüzgârların esiş yönü ise, bir peyzajın nem ve sıcaklık ekonomisini etkiler. Lodos-sıcak havayı, yıldız, poyraz ve karayel soğuk havayı getirir. Lodos, toprağı kurutucu ve ısıtıcı etkiye sahiptir. Yıldız ve poyraz ise, kuzey bölgelerimizin denize bakan kısımlarına yağış getirir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 13

14 2. KLĠMATĠK FAKTÖRLERĠN PEYZAJDAKĠ FONKSĠYONLARI 2.1 IĢık ve Sıcaklık ĠliĢkisi Kent Peyzajında IĢık ve Sıcaklık ĠliĢkisi Kentler genellikle açık alanlara ve ormanlık alanlara kıyasla daha sıcak olmaktadırlar. Çünkü Bina çatıları ve duvarları ile asfalt yollar daha geniş ısınma yüzeyine sahiptirler ve daha çok güneş ışınını absorbe ederler, Kent içine düşen yağış suları, asfalt yol ve meydanlardan çabucak akarak kanalizasyona giderler böylece güneş radyasyonu, açık alandaki nemli toprağa göre daha etkili olur. Kent içindeki sert yüzeyli yapılardan karasal radyasyon ile ısı kaybı daha yavaş olur. Kent içi alanlar ile kent kıyısındaki alanlar arasındaki ısı farkı gündüz 0,5-1,5 C, gece 4-5 C, kış geceleri ise, 10 C ye kadar ulaşmaktadır. Buzlu ve donlu günler kent içinde daha nazdır. Kentin daha sıcak olmasından dolayı kent içi bitkilere daha uzun vejetasyon süresi sağlar. Gece donlarından meydana gelen zarar azalır. Bir bölgenin açık alan peyzajında yetişmeyen bir bitki kent içinde yetişebilir. Kent içine gelen güneş ışınları ya doğrudan doğruya bir yüzeye çarpar, ortayı ısıtır ya da çarptıktan sonra dağılarak çarptığı yüzeylerde ısı enerjisine dönüşür. Örneğin bir ağaç altı ile kent meydanı karşılaştırıldığında kent meydanının 2,5 kat daha sıcak olduğu görülmektedir. Bu nedenle kent içindeki parklar ve çayırlar kentin yol ve meydanlarından daha serin olurlar. Yol ve meydan kenarına dikilecek ağaçlar kent içi iklimini değiştirmektedir. Bunun yanı sıra kent içindeki toz ve kirli hava güneş radyasyonunu %15-20 oranında azaltmaktadır. Kent içi bitkilendirme ile özellikle ağaçlarla kirli hava tutularak kente gelen güneş ışınlarının artması sağlanabilmektedir Açık Alan Peyzajında IĢık ve Sıcaklık ĠliĢkisi Açık alan ekosistemlerinde güneş enerjisi ile ısınma, karasal radyasyon ile soğuma daha hızlı olur. Bu nedenle açık alan peyzajlarında sıcaklık dereceleri zararlı olacak şekilde alçalıp yükselebilir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 14

15 Yüksek sıcaklıkta; Suyun, topraktan ve diğer cisimlerden buharlaşarak ayrılması artar. Solunum şiddeti artar, fotosentez düşer. Bitkilerde kuraklık, susuzluk ölümü, kabuk yanığı, yaprak sararması gibi zararlar meydana gelir. DüĢük Sıcaklıkta; Bitkilerde don zararı ve soğuk zararı meydana gelir. Don Zararını Önlemek Ġçin; Özellikle tarım bitkilerinde malçlaşma veya toprak yüzünü örtme, saman yakarak duman yapma, sulama gibi önlemler alınır. Bu önlemler karasal radyasyonu azaltmak yani geceleyin toprak yüzünün soğuma hızını ve miktarını düşürmektir. Ancak bu önlemler don zararını önlemekte sınırlıdır. Bu nedenle yetiştirme ortamına uygun tür seçilmesi gerekmektedir Orman Peyzajında IĢık ve Sıcaklık ĠliĢkisi Bir ormanda; güneş ışınları, orman tepe çapı ile karşılaştıktan sonra bir kısmı yansıyarak (difüzyon) dağılır, bir kısmı ise alt gövdeye geçer. Bu enerji % 80 e kadar tutulabilir. % 20 si gövdeye geçer, bununda ancak % 5-10 u toprağa geçer. Ancak kışın yaprağını döken ağaçların bulunduğu ormanlarda toprağa ulaşan ışın miktarı %50-80 arasındadır. Karasal radyasyon ise tepe çapı tarafından engellenir. Orman ekosisteminde açık alanın aksine gündüzleri serin geceleri ise sıcak bir hava vardır. Bu nedenle gündüzleri açık alanlardan ormana geceleri ise ormandan açık alana bir hava akımı olur. Orman içi iklim açık alana göre daha ılıman karakterdedir IĢık Bakımından Bitkilerin Sınıflandırılması Bitkileri ışık isteğine göre dört grupta incelemek mümkündür. Bunlar; ışık bitkileri, yarı ışık bitkileri, yarı gölge bitkileri ve gölge bitkileridir. Bu gruplara giren bazı ağaç ve ağaççıklar aşağıda verilmiştir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 15

16 IĢık Bitkileri Yarı IĢık Bitkileri Yarı Gölge Bitkileri Gölge Bitkileri Işık ısteğı yüksek, Gölgeye dayanıksızdır. Robinia pseudeacacia Papulus alba tremula nigra Salix Pinus sylvestris brutia halepensis pinea Larix decidua Juglands regia Betula pendula Sorbus torminalis Rosa canina Nerium oleander Çok yüksek ışık isteği yoktur. Quercus sessilifora pedunculata Alnus Pinus nigra Cedrus libani Juniperus Cupresus Gölgeye dayanımı azdır. Carpinus Picea Tilia parvifolia americana Ulmus Acer Corylus Fraxinus Ilex aqifolium Quercus coccifera Cestanea vesca Pseudotsuga Sequoia sempervirens Albizzia Alnus glutinosa Evonymus europea Ligustrum Gölgeye dayanımı yüksektir. Taxus Buxus Abies Thuja Tsuga canadensis Fagus Acuba Hedera Cornus 2.2 Su-Ekonomisi ĠliĢkisi Kent Peyzajında Su Ekonomisi Kentlerde bina çatılarına, asfalt yollara ve meydanlara düşen yağış yüzeysel akış ile kanalizasyona giderek bir kayba uğramaktadır. Bu nedenle kent içi çok çabuk kuruyarak ısınır. Yağış suları hemen kent dışına çıktığı için hava nemi düşüktür. Ancak kentlerde suyun toprak tarafından emilmesi az, sıcaklığın fazla olmasından dolayı sık sık sis olayları meydana gelir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 16

17 Su Ġstekleri Bakımından Bitkilerin Sınıflandırılması Su Gereksinimi Yüksek Ağaçlar Alnus glutinosa Liquidambar orientalis Populus nigra Salix alba Fraxinus Carpinus Platanus Su Gereksinimi Orta Derecede Olan Ağaçlar Fagus Abies Picea Quercus pedunculata Ulmus montana Acer Tilia Castanea Taxus Buxus Su Gereksinimi Az Olan Ağaçlar Quercus sessiliflora Ulmus campestre Betula pubescens Populus tremula Su Gereksinimi Çok Az Olan Ağaçlar Juniperus Pinus nigra sylvestris halepensis brutia pinea Abies cilicica Cedrus libani Cupressus Robinia pseudoacacia Quercus pubescens coccilifera 2.3 Hava Hareketleri ve Rüzgarlar A) Rüzgar koruma Ģeritlerinde kullanılabilecek ağaç türleri Yapraklı ağaçlar: Acacia cyanophylla Acer sp. Berberis crataegina Catalpa bignonioides Crateagus monogyna Eleagnus angustifolia Eucalyptus camaldulensis Populus sp. Ġğne Yapraklılar: Cupresus arizonica macrocarpa sempervirens Juniperus excelsa oxycedrus Picea glauca Pinus mugo Pseudotsuga menzeiesii B) Rüzgarların Canlı Çevre Üzerindeki Etkileri Rüzgarlar orman ağaçları üzerinde mekanik ve fizyolojik olmak üzere iki etki tipine sahiptir. Mekanik Etkileri Şiddetli rüzgarlar orman ağaçlarının devrilmesine ve kırılmasına neden olmaktadır. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 17

18 Mekanik zararların şiddetini, rüzgarın hızının derecesi ve arazinin morfolojik yapısı etkilediği gibi, ağaç türlerinin genetik yapısını da etkilemektedir. Örneğin; kavak, söğüt, ve Akçaağaç odunu gevrek olduğundan çabuk kırılır. Ihlamur, kızılçam, kayın ve gürgen daha esnek dokulara sahip olduğundan kırılma zararı daha az olabilmektedir. Genetik olarak sığ kök yapan ağaç türleri rüzgardan çabuk devrilir. Devrilme zararının derecesi toprak derinliğine ve türüne göre de değişir. İnce tekstürlü ve ıslak topraklarda hemen hemen her ağaç sığ kök geliştirir. Bunun yanı sıra yüksek taban suyundan yararlanan ağaçlar, sığ kök geliştirir. Rüzgar, geldiği yöne bakan yaprak ve sürgünlerin parçalaması ve gelişimlerine engel olmasıdır. Böylece ağaç gövdesi tek yöne doğru sürgün geliştirerek bayrak şeklini alır. Bu özellik en çok sedir ve gürgende görülmektedir. Rüzgarın sürekli aynı yönde gelmesi sonucu bitkilerde pala şekli ve aerodinamik şekil meydana gelir. Rüzgarın tek yönlü esmesiyle ağaçların odun kısımlarındaki yıllık halka şekilleri de değişiklik göstermektedir. Buna bağlı olarak, açık tohumlarda rüzgarın geldiği yöndeki yıllık halkalar daha dar, kapalı tohumlarda ise daha geniştir. Buna göre düz olmayan halkalar elipsoit şeklinde ağaç gövdeleri meydana getirir. Buna eksantirik gövde Ģekli denilmektedir. Fizyolojik Etkileri Rüzgar evapotranspirasyonu artırarak rüzgar açığına neden olur. Bu da bitkilerin yeterince fotosentez yapamamalarına neden olur. Özellikle orman kıyısı ağaçlarda çap artımı yavaş olur. Organik madde üretimi düşer. Ağaçların çiçek tozlarının ve tohumlarının dağıtılmasını sağlar. İğne yapraklı ağaçlar ile akçaağaç, dışbudak ve gürgen gibi yapraklı ağaçların kanatlı tohumları rüzgâr ile çok uzaklara taşınır. Bu sayede ağaç türlerinin doğal yayılışı sağlanır. Endüstri merkezlerinden ve termik santrallerden kirli havayı taşıyarak, Özellikle SO 2 gazı zehirlenmesinden kitle halindeki orman ölümlerine neden olmaktadır Orman Peyzajında Rüzgar Zararından Korunma Çareleri a) Meşcerelerde doğal yaş sınıflarının gerektirdiği silvikültürel çalışmaların yapılması b) Rüzgarın etkisini artıracak kesinlerin yapılmaması Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 18

19 c) Genşleştirme çalışmaları için yapılacak tıraşlama kesimlerine rüzgarın aksi yönünden başlanması d) Rüzgar tehlikesinin yüksek olduğu bölgelerde kırılma ve devrilmeye dayanıklı bitki türlerinin seçilerek, meşcere mantosu veya tabakalı meşcere kuruluşu oluşturulmasına özen gösterilmesi MeĢcere mantosu: Meşcere etrafında ve tam kıyısında. Tepeden toprağa kadar dallanan ağaç türlerinin 2-3 sıralı aralıklı dikilmesine denilmektedir. Dikim sık olursa ışık görmeyen alt dallar kuruyacak ve rüzgarın zararı artacaktır. Tabakalı meģcere kuruluģu: Kısa, orta ve yüksek boylu ağaçlardan oluşan meşcere kuruluşuna denilmektedir. Bunların her biri belirli yükseklikteki rüzgârın hızını azaltıcı etki yapar. Odunu gevrek olduğundan rüzgâr kırılmasına karģı dayanıksız olan ağaçlar: Söğüt, Kavak, Akçaağaç Odunu esnek olduğundan rüzgâr kırılmasına karģı dayanıklı olan ağaçlar: Ihlamur, Kayın, Gürgen, Kızılçam Sığ Köklü Olduğundan Rüzgâr Devriği Yüksek Olan Ağaçlar: Acer campestre Betula pendula Eleagnus angistifolia Fagus orientalis Liquidambar orientalis Picea orientalis Genelde Kazık Kök GeliĢimine Sahip, Rüzgâr Devriğine KarĢı Dayanıklı Olan Ağaçlar: Abies alba Fraxinus excelsior Juglans nigra Juniperus communis Liliodendron tulipifera Pinus sylvestris Qercus alba Sophora japonica Ulmus montana Ulmus campestre Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 19

20 2. TOPRAK FAKTÖRÜ Ekolojik açıdan toprak; doğal bir oluşum sürecinden sonra meydana gelen, içinde biyolojik olaylar, madde dolaşımı ve enerji akımı ihtiva eden, özel litosfer tabakasıdır. Toprak, birçok zengin öğeleri bulunan katı, sıvı ve gaz şeklindeki maddelerden oluşmaktadır. Toprağın bileşimi, fiziksel, kimyasal ve biyolojik ayrışma olayları ile sürekli değişmektedir. Değişmede rol oynayan ana etkenler; iklim, reliyef, organizmalar (insanlar dahil) ve zamandır. 2.1 Toprağın Genel Yapısı Toprağın yapısını; inorganik ve organik yapıda katı maddeler ile içinde birçok besin çözeltisinin bulunduğu toprak suyu=toprak çözeltisi ve toprak havası oluşturmaktadır Ġnorganik Maddeleri Meydana geldikleri ana taşlara ait blok, taş, çakıl, kum, toz, kil boyutundaki çeşitli maddelerden oluşur. Bunlar bitki için gerekli Ca, Mg, K, P, S, Fe, Mn, Cu, Zn vb. besin maddelerinin kaynağını oluştururlar ve toprağın fiziksel karakterini belirlerler Toprağın Organik Maddesi Topraktaki bitki, hayvan, mikroorganizma gibi canlı varlıkların ölmüş kısımlarının ayrışmasından oluşur. Eğer bu ayrışma nem, hava ve besin tuzlarının yeterli bulunduğu ortamlarda gerçekleşirse Humus meydana gelir. Morfolojik bakımdan humus, toprağın ayrışmış, orijinal yapısını kaybetmiş siyah veya koyu esmer renkteki organik maddesidir. Mineralizasyon: Havalanması ve nem koşulları optimumda bulunan humus ayrışarak kendini meydana getiren mineral maddelere (Ca, Mg, K, P, Fe, Mn vb.) ve karbon, hidrojen ve oksijene (H 2 O, CO 2 ) ayrılır. Bu olaya mineralizasyon denir. Turba (ya da Torf), Humus miktarı %50 den çok olan toprak materyalidir. Turba, çoğunluğunu yarı ayrışmış siyah renkteki organik maddelerin oluşturduğu inorganik maddeleri de içeren materyaldir. Büyük bir su tutma kapasitesi olduğundan ve gevşek bir yapıya sahip bulunmasından dolayı saksılarda bitki köklerinin kolayca yayılıp gelişmesine elverişlidir. Bulunduğu yer turbalıklardır. Su altı koşullarda yarı ayrışmış bitki artıklarından Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 20

21 oluşmuş siyah renkli organik maddelerin metrelerce derinlikte bulunduğu alanlara turbalık denir. Ülkemizde turbalıklar azdır. Abant Gölü kıyısı, göle yakın, Amanos Dağları ve Karadeniz Dağlarının çeşitli yerlerinde turbalıklar bulunur Toprağın Havası (Toprağın Gaz KarıĢımı) Toprak hava bileşimi genellikle atmosfer ile aynıdır yalnız toprağın CO 2 ve nem oranı daha yüksek, O 2 oranı daha düşüktür Toprak Suyu (Çözeltisi) Toprak tanecikleri yüzeyinde ve tanecikler arasındaki boşluklarda tutulan yağış suyudur. Bileşiminde birçok anyon ve katyonlara sahiptir. Bunları besin maddesi olarak bitkilere verir Toprakların Genel Karakteristiklerinin Tanıtımı 1. Toprak Tekstürü veya Türü: Kum, balçıklı kum, balçık, killi balçık gibi 2. Strüktür: Prizmatik, sütunumsu, Levhamsı, Granüller gibi 3. Kimyasal Çökelekler ve Lekelilik: Yok, demir çökelekleri 4. Humus Miktarı: pek fakir, fakir, zengin gibi 5. Karbonatlar: Karbonatsız, pek az, az, pek çok 6. Kök YayılıĢı: İnce kök yayılışı zayıf, orta, kuvvetli gibi 7. Derinlik: Sığ, pek sığ, orta derin, derin, pek derin 8. Drenaj: Serbest, iyi, yetersiz gibi 9. Su Ve Hava Ekonomisi: Durgun su, taban suyu, kurak, nemli, yaş, hava kapasitesi çok az, az, orta, yüksek 10. Toprak Reaksiyonu: Ekstrem derecede asit (ph<3.5), zayıf asit, nötr, şiddetli alkalin (ph>8.5) 11. Besin Maddeleri: Çok fakir, fakir, zengin, az, orta, yüksek gibi 12. Toprak Tipi: Pseudogley, Podsol, Rendzina, Esmer orman toprağı gibi. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 21

22 2.3. Toprak Faktörünün Peyzajdaki Fonksiyonları Toprak Faktörünün peyzajdaki fonksiyonları çok çeşitlidir. Çünkü toprak, çok çeşitli hizmet ve ürün üreten doğal bir varlıktır. Toprak faktörünün fonksiyonlar peyzajlara göre değişiklik göstermektedir. Bu konuyla ilgili aşağıda özet bilgiler verilmiştir Kent Peyzajlarında Toprak ĠliĢkileri Kent peyzajlarında toprak özelliklerinin incelenmesi ve belirlenmesi iki açıdan önemlidir: Büyük bina, tünel, alt geçit vb. yapı projeleri için özellikle jeolojik temel bakımından büyük bir önem taşır Bitki yetiştirme ortamı olarak toprak karakteristiklerinin bilinmesi gerekmektedir Bu nedenlerle kent peyzajlarındaki toprakların derinliği, mekanik özellikleri, genel özellikler, taban suyu düzeyi incelenip belirlenmesi gerekmektedir. Kentte toprak ile ilgili bilgi, sadece tünel ve büyük binalar için değil tüm kent yapıları (yol şebekesi, kanalizasyon, fosseptik çukurları vb.) için önemlidir. Kent peyzajlarında büyük binaların yapımı, diğer yapı faaliyetleri, taban suyunun akışını ve niteliğini etkileyebilir. Özellikle taban suyu düzeyi sığ olan topraklarda, yapılarla su kirletilmektedir. Bu nedenle çok ayrıntılı incelemeler yapılması, hatta kent içi özel toprak ve jeoloji ve jeo-hidroloji haritaları yapılması gerekmektedir. Kentsel planlamalarda yeşil alanlar için toprak özelliklerinin belirlenmesi özel bir önem taşımaktadır. Bu nedenle yeni kurulacak kentlerde toprak incelemeleri ile; yapılara elverişli topraklar, kentsel yeşil alanların oluşturulmasına uygun alanlar haritalar üzerine işlenmelidir. Özellikle ülkemizde sağlıklı bir kentleşme yoktur. Edafik ve topografik karakteristikler hiç dikkate alınmadan yapılar kurulmakta ve toprakların doğal özellikleri tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Binaların bitişiğinde bırakılan ve yeşil alan olarak ayrılan topraklar genetik özelliğini kaybetmiş, yapı artığı taş, beton, çimento maddeleri ile karışmış topraklardır. Bu alanlar zamanla iyileştirilerek bitki yetiştirilebilecek duruma gelirler. Kent ekosistemlerinde yetiştirilebilecek bitki türlerinin seçiminde toprak faktöründen çok, başka etkenler göz önünde tutulur. Bunların başlıcaları kent iklimi, kentin hava kirliliği, insanların olumsuz etkileridir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 22

23 Bitkiler için, binaların yaptığı gölge ve rüzgâr siperi, kent yollarına kışın serpilen tuzların zararlı etkileri, baca gazı zararları öncelikle düşünülmesi gerekmektedir. Kent peyzajlarında kullanılacak bitki türleri geniş bir ekolojik toleransa sahip olmalı yani olumsuz dış etkilere karşı esneklik sınırı geniş olmalıdır. Beton taş ve asfalt kaplı olan kentsek alanlarda yapılacak olan ağaç dikimi özel bir yöntem gerektirmektedir. Çünkü ağaçların dikildiği yerlerdeki kök yayılışı asfalt veya kaldırım örtüsü altında olmaktadır. Bu nedenle havalanma ve su temini bakımından elverişsiz durumdadırlar. Bu gibi yerlerde Çukura tepe dikimi metodu uygulanır. Bu metoda göre: Fidan büyüklüğüne göre yeterli genişlikte ve derinlikte çukur kazılır. Tabana kalıp halinde çıkarılmış bir çayır kesiği konulur. Çukur besin maddesi bakımından zengin toprak tabakası ile kapatılarak bir tepecik oluşturulur. Tepeciğin tam ortasından, fidan köklerinin geçebileceği genişlikte yeniden bir yer açılarak fidan yerleştirilir. Toprağın sıkışarak havalanmasının engellenmesine karşılık toprağın içine düşey kanallar açılır, içerisine çakıl doldurularak delikli tuğla ile kapatılır. Bu kanallar açık havadan oksijen ve su alımını sağladığı gibi, toprak kök solunumu ile meydana gelen fazla CO 2 in de çıkmasını sağlar. Bunun yanı sıra çok kurak mevsimlerde buradan su verilir Açık Alan Peyzajlarında Toprak ĠliĢkisi Açık alan peyzajı toprakları denilince öncelikle tarım toprakları akla gelmektedir. Tarım toprakları; arazi eğimi, fiziksek ve kimyasal özellikler bakımından belirli nitelikler isteyen topraklardır. Sürekli durgun su koşullarına sahip, yerleşim alanlarından çok uzakta, iskelet bakımından çok zengin, dik ve sarp eğim derecelerine sahip topraklar tarım toprağı olamaz. Tarım toprakları için erozyon tehlikesi büyük önem taşımaktadır Orman Peyzajında Toprak ĠliĢkisi Orman toprakları ile tarım toprakları arasında bazı farklar bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibi açıklanabilmektedir. Orman toprakları sürülüp işlenmediğinden belirgin orman katmanlarına sahiptir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 23

24 Bunun dışında Tarım toprakları eğim ve verimlilik bakımından elverişli yerlerde seçilmiştir; pazara ve yerleşim alanlarına yakınlılık. Buna karşın ormanlar çoğunlukla eğim derecesi yüksek dağ bölgelerinde, bol taşlı yamaç molozları üzerinde bulunur. Orman toprakları kendi kendini ıslah edebilen biyolojik dolaşımlara sahiptir. Orman toprağının özelliğini, üzerindeki orman ağacı önemli derecede etkilediğinden karışık meşcere kurarak orman toprağının verimliliği sürdürülebilir. Toprak ve iklim özelliklerine4 uygun bitki seçilmediği taktirde, toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri bozulur. 3. RELĠYEF FAKTÖRÜ Reliyef, bir peyzaja ait arazi şeklinin düz, girintili-çıkıntılı, eğimli, alçak veya yüksek gibi ifadelerle tanıtılmasını sağlayan bir değimdir. Bir peyzajın reliyef karakteristiğini; arazi eğimi, bakı=ekspozisyon, denizden yükseklik=yükselti, yeryüzü şekli gibi faktörlerle tanıtılır a) Denizden Yüksekliğin ve Yeryüzü ġekli (Jeomorfoloji)Tanımı ve Ekolojik Önemi Denizden yüksekliği ya eşyükselti haritaları ile ya da arazide yapılan ölçümlerle (altimetre) belirlemek mümkündür. Ölçüm birimi metre dir. Denizden yükseklik bazı iklim özelliklerini etkiler; Özellikle yağış miktarı, sıcaklık, hava nemi ve hava hareketleri denizden yükseldikçe değişir. Yağışların geldiği yöne bakan yamaçlarda denizden her 100 m yükseldikçe yıllık yağış miktarı 50mm artar. Sıcaklık her 100m yükseldikçe o C arasında düşer. Denizden yükseklik ve arazinin girintili-çıkıntılı olduğuna göre peyzajın morfolojik karakteristikleri aşağıdaki deyimlerle ifade edilir. Ovalar ve Alçak Yaylalar: Denizden yüksekliği 300 m ye kadar olan alçak arazilerdir. Yüksek Ovalar ve Yüksek Yaylalar: Yükseklikleri 300 m yi aşan geniş düzlük arazilerdir. Tepelik Arazi: Yüksekliği 500 m ye kadar olan girintili-çıkıntılı arazilerdir. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 24

25 Orta Dağlık Arazi: Denizden yüksekliği m olan girintili-çıkıntılı arazilerdir. Yüksek Dağlık Arazi: Denizden yüksekliği 1600 m nin üstünde olan arazilerdir. Geniş bir bölgede arazi şekli dış görünümü ve engebeliliği açısından ova, yayla, dağlık arazi gibi değimlerle ifade edilir. Lokal bir arazi parçasında ise, plato, vadi, vadi tabanı, yamaç, sırt, teras, çukurluk ve etek düzlüğü gibi değimlerle ifade edilir. Belirtilen bu farklı özelliklere göre toprak özellikleri, lokal iklim ve buna bağlı olarak bitki örtüsü farklılık göstermektedir. b) Bakı Faktörünün Tanımı ve Ekolojik Önemi Bakı veya ekspozisyon kavramı, bir arazi yüzünün rüzgar gülünün gösterdiği sekiz yönden hangisine baktığını ifade eder. Bir peyzajın bakısı, özellikle o yerin sıcaklık iklimini ve yağış miktarını etkilemektedir. Ülkemizde genellikle güney, güneydoğu, güneybatı ve batı bakıları sıcak olduğu için bunlara güneşli bakılar, kuzey, kuzeydoğu, kuzeybatı, doğu bakıları soğuk olduğu için gölgeli bakılar denir. Aynı yağış koşullarında gölgeli bakılar, güneşli bakılardan daha elverişli su ekonomisine sahiptir. Nedeni, sıcaklık az olduğu için gölgeli bakılarda buharlaşma daha az olmaktadır. c) Arazi Eğim Derecesi Bir arazi yüzünün yatay düzlemde yaptığı açının derece ya da yüzde cinsinden değerini ifade eder. Eğim eşyükselti haritalarından bulunabileceği gibi arazide yapılan ölçümlerle de hesaplanabilir. Eğim derecesi % 5-9 a kadar olan araziler düz araziler daha eğimli araziler ise yamaç araziler olarak ifade edilir. Arazi eğimi bir peyzajın lokal iklimin, toprak özelliklerini ve arazi kullanım şeklini belirler. Eğim özellikle erozyon üzerinde en yüksek etkiye sahiptir. Bunun yanı sıra arazi kullanımında %12 ye kadar olan eğimlerde arazi kullanımında bir önlem alınmazken daha eğimli arazilerde teraslama yöntemi ile arazi koruma tedbirleri alınır. Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 25

26 Arazi eğim sınıfları aşağıdaki gibi ifade edilir. Arazi Eğim Sınıfı Eğim (derece) Eğim (%) Düz Az eğimli Orta eğimli Çok eğimli Dik Sarp Çok sarp 45 den yüksek 100 den çok Ders notu üzerinde çalışma devam etmektedir. Sayfa 26

PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK

PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK PERKOLASYON İNFİLTRASYON YÜZEYSEL VE YÜZETALTI AKIŞ GEÇİRGENLİK Toprak yüzüne gelmiş olan suyun, toprak içine girme olayına ve hareketine denir. Ölçü birimi mm-yağış tır. Doygunluk tabakası. Toprağın yüzündeki

Detaylı

Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler)

Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Başak Avcıoğlu Çokçalışkan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Biraz ekolojik bilgi Tanımlar İlişkiler

Detaylı

Ekosistem Ekolojisi Yapısı

Ekosistem Ekolojisi Yapısı Ekosistem Ekolojisi, Ekosistemin Yapısı Ekosistem Ekolojisi Yapısı A. Ekoloji Bilimi ve Önemi Ekoloji canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Günümüzde teknolojinin

Detaylı

Bir ekosistemin genel mevkisi tanıtılırken şu özellikler belirtilmesi gerekir.

Bir ekosistemin genel mevkisi tanıtılırken şu özellikler belirtilmesi gerekir. Orman Ekosistemini Oluşturan Faktörler Fizyografik Faktörler Fizyografik faktörler, coğrafi ilişkilere ve jeomorfolojik özelliklere ait çeşitli karakteristikleri kapsar. Bu özellikler Mevki deyimi ile

Detaylı

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR

B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR B A S I N Ç ve RÜZGARLAR Havadaki su buharı ve gazların, cisimler üzerine uyguladığı ağırlığa basınç denir. Basıncı ölçen alet barometredir. Normal hava basıncı 1013 milibardır.

Detaylı

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK

İKLİM ELEMANLARI SICAKLIK İKLİM ELEMANLARI Bir yerin iklimini oluşturan sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi olayların tümüne iklim elemanları denir. Bu elemanların yeryüzüne dağılışını etkileyen enlem, yer şekilleri, yükselti,

Detaylı

ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ

ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞINA GİRİŞ Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 1.2. Orman Yangını Tanımı Orman yangını, çevresi açık olması nedeniyle serbest yayılma eğiliminde olan ve ormandaki

Detaylı

BÖLÜM 3. Artvin de Orman Varlığı

BÖLÜM 3. Artvin de Orman Varlığı BÖLÜM 3 Artvin de Orman Varlığı Özgür EMİNAĞAOĞLU Orman, oldukça geniş bir alanda kendine özgü bir iklim oluşturabilen, belirli yükseklik, yapı ve sıklıktaki ağaçlar, ağaçcık, çalı ve otsu bitkiler, yosun,

Detaylı

Silvikült Temel Esasları

Silvikült Temel Esasları Silvikült ltürün Temel Esasları (Klasör 19) Prof. Dr. Musa GENÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü Silvikültür Anabilim Dalı 32260 Isparta musagenc@sdu.edu.tr http://kisisel.sdu.edu.tr/akademik/musagenc

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma

Meteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle

Detaylı

Ağaç Fizyolojisi (2+0)

Ağaç Fizyolojisi (2+0) Ağaç Fizyolojisi (2+0) Prof. Dr. Ünal AKKEMİK İ.Ü.Orman Faku ltesi Orman Botaniği Anabilim Dalı Ağaç Fizyolojisi neden önemlidir? Orman; geniş bir alanda, kendine özgu bir iklim yaratabilen, belirli bir

Detaylı

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi

2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi 2016 Yılı Buharlaşma Değerlendirmesi GİRİŞ Tabiatta suyun hidrolojik çevriminin önemli bir unsurunu teşkil eden buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde değişik şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik

Detaylı

BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014

BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 26 ŞUBAT 2014 BİNA BİLGİSİ 2 ÇEVRE TANIMI - İKLİM DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER 26 ŞUBAT 2014 1 19.02.2014 TANIŞMA, DERSLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER, DERSTEN BEKLENTİLER 2 26.02.2014 ÇEVRE TANIMI - İKLİM 3 05.03.2014 DOĞAL

Detaylı

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

HİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden

Detaylı

BOTANİK _II. Prof. Dr. Bedri SERDAR

BOTANİK _II. Prof. Dr. Bedri SERDAR BOTANİK _II Prof. Dr. Bedri SERDAR Bedri SERDAR - 2018 2018 Sürgün Çeşitleri 1- Uzun Sürgün Tomurcukları belirgin internodlarla birbirinden ayrılmış, ağacın boy büyümesinde ve dalların gelişmesinde etken

Detaylı

Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri

Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri On5yirmi5.com Ekosistemi oluşturan varlıklar ve özellikleri Bir bölgedeki canlı varlıklarla cansız varlıkların oluşturduğu bütünlüğe ekosistem denir. Ekosistemdeki canlı ve cansız varlıklar birbiriyle

Detaylı

DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN

DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN DOĞU KARADENĠZ BÖLGESĠNDE HEYELAN Heyelan ya da toprak kayması, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yerçekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru

Detaylı

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır.

5. SINIF SOSYAL BİLGİLER BÖLGEMİZİ TANIYALIM TESTİ. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. 1- VADİ: Akarsuların yataklarını derinleştirerek oluşturdukları uzun yarıklardır. PLATO: Çevresine göre yüksekte kalmış, akarsular tarafından derince yarılmış geniş düzlüklerdir. ADA: Dört tarafı karayla

Detaylı

KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1

KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ. Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1 KAVAK ÖKALİPTUS VE KIZILAĞAÇTA YETİŞME ORTAMI İSTEKLERİ Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 1 Kavaklar Prof.Dr. Ali Ömer Üçler 2 İklim bakımından uzun vejetasyon mevsimine sahip, korumalı ve sıcak yerlerde daha iyi

Detaylı

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ)

TOPRAK TOPRAK TEKSTÜRÜ (BÜNYESİ) TOPRAK Toprak esas itibarı ile uzun yılların ürünü olan, kayaların ve organik maddelerin türlü çaptaki ayrışma ürünlerinden meydana gelen, içinde geniş bir canlılar âlemini barındırarak bitkilere durak

Detaylı

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler :

TÜRKİYE NİN İKLİMİ. Türkiye nin İklimini Etkileyen Faktörler : TÜRKİYE NİN İKLİMİ İklim nedir? Geniş bir bölgede uzun yıllar boyunca görülen atmosfer olaylarının ortalaması olarak ifade edilir. Bir yerde meydana gelen meteorolojik olayların toplamının ortalamasıdır.

Detaylı

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA

YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA YAZILI SINAV CEVAP ANAHTARI COĞRAFYA CEVAP 1: (TOPLAM 10 PUAN) 1.1: 165 150 = 15 meridyen fark vardır. (1 puan) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat fark vardır. (1 puan) 12 + 1 = 13 saat 13:00 olur. (1 puan) 1.2:

Detaylı

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri

MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE. Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri MEKANSAL BIR SENTEZ: TÜRKIYE Türkiye nin İklim Elemanları Türkiye de İklim Çeşitleri Türkiye de Sıcaklık Türkiye de Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı Türkiye haritası incelendiğinde Yükseltiye bağlı olarak

Detaylı

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2.

Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Herhangi bir noktanın dünya üzerinde bulunduğu yere COĞRAFİ KONUM denir. Coğrafi konum ikiye ayrılır. 1. Matematik Konum 2. Özel Konum 1. Türkiye nin Matematik (Mutlak) Konumu Türkiye nin Ekvatora ve başlangıç

Detaylı

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak etütleri; Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Toprak haritası Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Toprak ağaçlandırma başarısını en çok etkileyen faktörlerden birisidir. İklim koşulları bakımından yeterlilik olsa

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar

10. SINIF KONU ANLATIMI. 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar 10. SINIF KONU ANLATIMI 48 EKOLOJİ 10 BİYOMLAR Sucul Biyomlar SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tatlı su ve tuzlu su biyomları

Detaylı

HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü)

HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) HAVZA SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek

Detaylı

YAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ

YAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ YAGIŞ-AKIŞ SÜREÇLERİ HİDROLOJİK DÖNGÜ (Su Döngüsü) Yer kürenin atmosfer, kara ve su olmak üzere üç ayrı bölümünde su, gaz durumdan sıvı veya katı duruma ya da katı veya sıvı durumdan gaz durumuna dönüşerek

Detaylı

Çevre Yüzyılı. Dünyada Çevre

Çevre Yüzyılı. Dünyada Çevre Çevre Yüzyılı Çevre; canlıların yaşamı boyunca ilişkilerini sürdürdüğü dış ortamdır. Hava, su ve toprak bu çevrenin fizikî unsurlarını; insan, hayvan, bitki ve diğer mikroorganizmalar ise, biyolojik unsurlarını

Detaylı

İşletme Amaçları ve Koruma Hedefleri Ormancılığın ve orman işletmesinin en önemli görevi, toplumun orman ürün ve hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamak olduğundan, işletmenin amaç veya hedeflerini saptaya

Detaylı

1. İnsan etkisi dışında, kendiliğinden oluşan her unsur doğayı oluşturmaktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir doğal unsurdur?

1. İnsan etkisi dışında, kendiliğinden oluşan her unsur doğayı oluşturmaktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir doğal unsurdur? COĞRAFYA, yeryüzünü oluşturan doğal ortamların özelliklerini, Dünya üzerindeki dağılışlarını; doğal ortamla insan toplulukları ve etkinlikleri arasındaki karşılıklı ilişki ve etkileşimi nedenleriyle birlikte

Detaylı

İşletme Amaçları ve Koruma Hedefleri Ormancılığın ve orman işletmesinin en önemli görevi, toplumun orman ürün ve hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamak olduğundan, işletmenin amaç veya hedeflerini saptaya

Detaylı

BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA

BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA BİYOMLAR KARASAL BİYOMLAR SELİN HOCA EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDA İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere bağlı olarak bitki ve hayvan topluluklarını barındıran

Detaylı

2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip

2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip 2. Karışımın Ağaç Türleri Meşcere karışımında çok değişik ağaç türleri bulunur. Önemli olan, ağaçların o yetişme ortamı özelliklerine uyum gösterip karışıma katılabilmeleridir. Karışımdaki ağaç türleri

Detaylı

TOPRAK İLMİ, ORMAN EKOLOJİSİ, HAVZA AMENAJMANI VE ETÜD-PROJE İŞLERİ

TOPRAK İLMİ, ORMAN EKOLOJİSİ, HAVZA AMENAJMANI VE ETÜD-PROJE İŞLERİ DİKKAT: 1- Sorular çoktan seçmeli test şeklinde olup, cevap kağıdındaki doğru cevaba ait kare kutunun içi X (çarpı) şeklinde işaretlenerek cevaplanacaktır. 2- Cevaplandırmada siyah kurşun kalem ve yumuşak

Detaylı

EKOSİSTEM. Cihangir ALTUNKIRAN

EKOSİSTEM. Cihangir ALTUNKIRAN EKOSİSTEM Cihangir ALTUNKIRAN Ekosistem Nedir? Bir bölge içerisinde bulunan canlı ve cansız varlıkların karşılıklı oluşturdukları sisteme ekosistem denir. Ekosistem Bileşenleri Canlı Öğeler Üreticiler

Detaylı

Bitkilerle Alan Oluşturma -1

Bitkilerle Alan Oluşturma -1 Bitkilerle Alan Oluşturma -1 Peyzaj Mekanlarının 3 Temel Elemanı Yüzey Zemin Düzlemi: Mekanın tabanını oluşturur. Mekanın diğer elemanları bu tabanın üzerinde yer alır.örneğin üstünde hiçbir bitki veya

Detaylı

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER

EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİ EKOLOJİK BİRİMLER EKOLOJİK BİRİMLER *Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları ortamla olan ilişkisini inceleyen bilim dalıdır. Ekolojik birimlerin küçükten büyüye doğru sıralaması: Ekoloji

Detaylı

10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar

10. SINIF KONU ANLATIMI. 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar 10. SINIF KONU ANLATIMI 46 EKOLOJİ 8 BİYOMLAR Karasal Biyomlar EKOSİSTEM İLE BİYOM ARASINDAKİ İLİŞKİ Canlıların yeryüzünde dağılışını etkileyen abiyotik ve biyotik faktörlere olarak bitki ve hayvan topluluklarını

Detaylı

Derleyip Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Aysel ULUS

Derleyip Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Aysel ULUS Derleyip Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Aysel ULUS PEYZAJ EKOLOJİSİNDE TEMEL PRENSİPLER Peyzaj ekolojisinde 7 önemli ana prensipten söz edilebilir. Bunlardan ilk ikisi peyzajın strüktürüne odaklanmaktadır.

Detaylı

SU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji

SU HALDEN HALE GİRER. Nazife ALTIN. Fen ve Teknoloji SU HALDEN HALE GİRER SU DÖNGÜSÜ Güneş, yeryüzündeki karaları ve suları ısıtır. Havayı ise yeterince ısıtamaz. Havanın bir kısmı dolaylı yoldan ısınır. Karalar ve suların ısınması sırasında bunlarla temas

Detaylı

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA

BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA BİYOMLAR SUCUL BİYOMLAR SELİN HOCA SUCUL BİYOMLAR Sucul biyomlar, biyosferin en büyük kısmını oluşturur. Fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre tuzlu su ve tatlı su biyomları olmak üzere iki kısımda incelenir.

Detaylı

Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi.

Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi. Yavuz KAYMAKÇIOĞLU- Keşan İlhami Ertem Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi yvzkymkc@gmail.com 2 Atmosferi hangi coğrafya dalı inceler? Klimatoloji 4 Asal Gazlar 0,96% Oksijen 20,95% Azot 78,07% ASAL GAZLAR

Detaylı

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan...

YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM İÇİNDEKİLER EDİTÖR ISBN / TARİH. Sertifika No: KAPAK TASARIMI SAYFA TASARIMI BASKI VE CİLT İLETİŞİM. Doğa ve İnsan... YGS COĞRAFYA HIZLI ÖĞRETİM EDİTÖR Turgut MEŞE Bütün hakları Editör Yayınevine aittir. Yayıncının izni olmaksızın kitabın tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, çoğaltılması

Detaylı

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM

ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM ÖZEL EGE LİSESİ İKLİM Rehber Öğretmen : Şule Yıldız Hazırlayanlar : Bartu Çetin Burak Demiral Nilüfer İduğ Esra Tuncer Ege Uludağ Meriç Tekin 2000-2001 İZMİR TEŞEKKÜR Bize bu projede yardımda bulunan başta

Detaylı

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri

Ceviz Fidanı-Ağacı İklim ve Toprak İstekleri Yavuz-1 CEVİZ (KR-2) Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir. Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Verimsiz bir çeşittir. Nisbi Periyodisite görülür. Meyvesi oval şekilli

Detaylı

ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK

ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK ÜNİTE 3 YAŞAM KAYNAĞI TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprak Nedir? Toprağın Tanımı Toprağın İçindeki Maddeler Toprağın Canlılığı Toprak Neden Önemlidir? Toprağın İnsanlar İçin Önemi Toprağın Hayvanlar İçin Önemi

Detaylı

ÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK

ÇEVRE KORUMA ÇEVRE. Öğr.Gör.Halil YAMAK ÇEVRE KORUMA ÇEVRE Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Çevre Kirlenmesi İnsanoğlu, dünyada 1,5 milyon yıl önce yaşamaya başlamıştır. Oysa yer küre 5,5 milyar yaşındadır. Son 15 yıl içinde insanoğlu, doğayı büyük ölçüde

Detaylı

ÇAMLIDERE (ANKARA) NEOJEN SİLİSLEŞMİŞ AĞAÇLARI PALEOEKOLOJİ-PALEOKLİMATOLOJİ

ÇAMLIDERE (ANKARA) NEOJEN SİLİSLEŞMİŞ AĞAÇLARI PALEOEKOLOJİ-PALEOKLİMATOLOJİ ÇAMLIDERE (ANKARA) NEOJEN SİLİSLEŞMİŞ AĞAÇLARI PALEOEKOLOJİ-PALEOKLİMATOLOJİ Mehmet Sakınç*, Aliye Aras**, Cenk Yaltırak*** *İTÜ, Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, Maslak/İstanbul **İ.Ü. Fen Fakültesi, Biyoloji

Detaylı

ORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI)

ORMAN AMENAJMANI ( BAHAR YARIYILI) ORMAN AMENAJMANI (2016-2017 BAHAR YARIYILI) YETİŞME ORTAMI ENVANTERİ Yetişme Ortamı? Orman toplumu ve onunla birlikte yaşayan diğer canlıların yetişmesini, gelişmesini sağlayan ve onları sürekli etkisi

Detaylı

TOPRAK STRÜKTÜRÜ. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin yapısal düzenidir.

TOPRAK STRÜKTÜRÜ. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin yapısal düzenidir. TOPRAK STRÜKTÜRÜ Toprak strüktürü veya yapısı denince, katı toprak taneciklerinin istiflenme düzeni ve buna bağlı olarak toprak gözenek sisteminin şekli anlaşılır. Toprak strüktürü toprak gözeneklerinin

Detaylı

Tanımlar. Bölüm Çayırlar

Tanımlar. Bölüm Çayırlar Çayır-Mer a Ders Notları Bölüm 1 1 1.1. Çayırlar Bölüm 1 Tanımlar Genel olarak düz ve taban suyu yakın olan alanlarda oluşmuş, gür gelişen, sık ve uzun boylu bitkilerden meydana gelen alanlardır. Toprak

Detaylı

- Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR

- Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR OTEKOLOJİ SU - Su hayatsal olaylar - Çözücü - Taşıyıcı - ph tamponlaması - Fotosentez - Mineral madde alınımı - YAĞIŞLAR ÇİĞ VE KIRAĞI - Toprak yüzeyinin sıcaklığını kaybetmesi - Suyun yoğunlaşması - Çiy

Detaylı

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ,

MEVSİMLERİN OLUŞUMU. Halil KOZANHAN EKSEN EĞİKLİĞİ DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, MEVSİMLERİN OLUŞUMU DÜNYA NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİYLE GECE-GÜNDÜZ, GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ SONUCU İSE MEVSİMLER OLUŞUR. DÜNYANIN EKSEN EĞİKLİĞİ (23 27 ) SONUCU GÜNEŞ IŞINLARINI DİK OLARAK

Detaylı

Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1

Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi. Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Endüstriyel Ağaçlandırma Alanlarının Seçimi Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 1 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 2 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 3 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 4 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER 5 Prof. Dr. Ali Ömer ÜÇLER

Detaylı

1 Klimatik faktörler (iklim), -ışık, sıcaklık, su, rüzgar, gazlar. 3 Biyotik faktörler (insanlar, hayvanlar,bitkiler)

1 Klimatik faktörler (iklim), -ışık, sıcaklık, su, rüzgar, gazlar. 3 Biyotik faktörler (insanlar, hayvanlar,bitkiler) 3. ÖNEMLİ YETİŞME ORTAMI FAKTÖRLERİNİN AĞAÇ VE ORMAN OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİ 1 Klimatik faktörler (iklim), -ışık, sıcaklık, su, rüzgar, gazlar 2 Edafik faktörler (toprak) 3 Biyotik faktörler (insanlar,

Detaylı

EKOLOJİ #1 EKOLOJİK TERİMLER EKOSİSTEMİN CANSIZ BİLEŞENLERİ SELİN HOCA

EKOLOJİ #1 EKOLOJİK TERİMLER EKOSİSTEMİN CANSIZ BİLEŞENLERİ SELİN HOCA EKOLOJİ #1 EKOLOJİK TERİMLER EKOSİSTEMİN CANSIZ BİLEŞENLERİ SELİN HOCA EKOLOJİK TERİMLER EKOLOJİ: Canlıların kendi aralarındaki ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalına EKOLOJİ denir.

Detaylı

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ

OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ OTEKOLOJİ TOPRAK FAKTÖRLERİ - Kayaların ayrışması + organik maddeler - Su ve hava içerir - Bitki ve hayvanlar barındırır - Mineral maddeler TOPRAKLARI OLUŞTURAN ANA MATERYAL TİPLERİ - Toprak tipi-ana materyalin

Detaylı

İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ

İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ İNSAN VE ÇEVRE A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? B. DOĞAYI KONTROL EDEBİLİYOR MUYUZ? C. İNSANIN DOĞAYA ETKİSİ A. DOĞADAN NASIL YARARLANIYORUZ? Canlıların hareket etme, büyüme ve yaşamlarını sürdürebilmeleri

Detaylı

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi)

Bölgesel iklim: Makroklima alanı içerisinde daha küçük alanlarda etkili olan iklimlere bölgesel iklim denir.(marmara iklimi) YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA İKLİM TİPLERİ Matematik ve özel konum özelliklerinin etkisiyle Dünya nın çeşitli alanlarında farklı iklimler ortaya çıkmaktadır. Makroklima: Çok geniş alanlarda etkili olan iklim tiplerine

Detaylı

İklim---S I C A K L I K

İklim---S I C A K L I K İklim---S I C A K L I K En önemli iklim elemanıdır. Diğer iklim olaylarının da oluşmasında sıcaklık etkilidir. Güneşten dünyamıza gelen enerji sabittir. SICAKLIK TERSELMESİ (INVERSİON) Kışın soğuk ve durgun

Detaylı

TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk)

TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk) TAXUS : (Porsuklar) (8 Türü var) Taxus baccata L. (Adi Porsuk) Çoğunlukla boylu çalı ender 20 m boy, sık dallı, yuvarlak tepeli, kırmızı_kahverengi kabuk gelişi güzel çatlar ve dökülür İğne yapraklar 1-2.5

Detaylı

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ

ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ ENERJİ AKIŞI VE MADDE DÖNGÜSÜ Ekosistem, birbiriyle ilişkili canlı ve cansız unsurlardan oluşur. Ekosistem, bu unsurlar arasındaki madde ve enerji dolaşımı ile kendini besler ve yeniler. Madde döngüsü

Detaylı

FİDANCILIK TEKNİĞİ DERS 2: FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ

FİDANCILIK TEKNİĞİ DERS 2: FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ FİDANCILIK TEKNİĞİ DERS 2: FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ 2. AÇIK ALAN FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ FİDANLIK İŞLETMELERİ İÇİN YER SEÇİMİ Genel ve özel mevki özellikleri İklim özellikleri

Detaylı

RÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır.

RÜZGARLAR. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. RÜZGARLAR Yüksek basınçtan alçak basınca doğru olan hava hareketidir. Birbirine yakın iki merkezde sıcaklık farkı oluşması durumunda görülecek ilk olay rüzgarın esmeye başlamasıdır. Rüzgarın Hızında Etkili

Detaylı

B- Türkiye de iklim elemanları

B- Türkiye de iklim elemanları B- Türkiye de iklim elemanları Sıcaklık Basınç ve Rüzgarlar Nem ve Yağış Sıcaklık Türkiye de yıllık ortalama sıcaklıklar 4 ile 20 derece arasında değişmektedir. Güneyden kuzeye gidildikçe enlem, batıdan

Detaylı

12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA

12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA 12. BÖLÜM: TOPRAK EROZYONU ve KORUNMA TOPRAK EROZYONU Toprakların bulunduğu yada oluştuğu yerden çeşitli doğa kuvvetlerinin (rüzgar, su, buz, yerçekimi) etkisi ile taşınmasıdır. Doğal koşullarda oluşan

Detaylı

DOĞA VE İNSAN. İnsan Doğa ve Coğrafya. Muhteşem Dör tlü. Coğrafyanın Bölümleri. Coğrafyanın İlkeleri. DOĞA ve İNSAN. DOĞA ve İNSAN ET KİLEŞİMİ

DOĞA VE İNSAN. İnsan Doğa ve Coğrafya. Muhteşem Dör tlü. Coğrafyanın Bölümleri. Coğrafyanın İlkeleri. DOĞA ve İNSAN. DOĞA ve İNSAN ET KİLEŞİMİ cografya cepte DOĞA ve İNSAN Dağlar, denizler, ormanlar, hayvanlar, güneş gibi oluşumunda insan etkisi olmayan, doğada bulunan her şey doğal unsurlar içinde yer DOĞA VE İNSAN almaktadır. İnsanların doğada

Detaylı

SU HALDEN HALE G İ RER

SU HALDEN HALE G İ RER SU HALDEN HALE GİRER Doğada Su Döngüsü Enerji Kaynağı Güneş Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su

Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su Suyun yeryüzünde, buharlaşma, yağış, yeraltına süzülme, kaynak ve akarsu olarak tekrar çıkma, bir göl veya denize akma vs gibi hareketlerine su döngüsü denir. Su döngüsünü harekete geçiren güneş, okyanuslardaki

Detaylı

Işığın Diğer Faktörler Üzerindeki Etkisi

Işığın Diğer Faktörler Üzerindeki Etkisi Işığın Diğer Faktörler Üzerindeki Etkisi Işık birçok bitkilerin üreyip gelişebilmeleri, yaşamlarını sürdürebilmeleri için mutlak surette gerekli bir fiziksel çevre faktörüdür. Birçok bitkilere ait tohumların

Detaylı

Taşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi

Taşların fiziksel etkiler sonucunda küçük parçalara ayrılmasına denir. Fiziksel çözülme, taşları oluşturan minerallerin kimyasal yapısında herhangi TOPRAK Yer kabuğunu oluşturan çeşitli kaya ve minerallerin fiziksel ve kimyasal yoldan ayrışmasıyla meydana gelen, içinde son derece zengin flora, hayvan varlığı barındıran ve inorganik maddeler ile hava,

Detaylı

Porsuk. Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L.

Porsuk. Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L. Porsuk Şube : Gymospermae Sınıf : Coniferae Takım : Taxoideae Familya : Taxaceae Cins : Taxus L. Tür : Taxus baccata L. Genel olarak 15-20 m boylanır. 2-2.5 m çap yapabilir. Yenice - Karakaya (Karabük)

Detaylı

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU

T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ. Dr. ġevki DANACIOĞLU T.C. BALIKESĠR ÜNĠVERSĠTESĠ FEN-EDEBĠYAT FAKÜLTESĠ COĞRAFYA BÖLÜMÜ HAVZA YÖNETĠMĠ DERSĠ Dr. ġevki DANACIOĞLU Dersin içeriği Havza ve havza yönetimi tanımı, tarihsel gelişimi ve coğrafya bilimiyle ilişkisi

Detaylı

Çok Düşük Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkisi

Çok Düşük Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkisi Çok Düşük Sıcaklıkların Bitkiler Üzerindeki Etkisi Çok düşük sıcaklılar bitkiler üzerinde bazı zararlar meydana getirir. Bunlara don zararları veya soğuk zararları da denmektedir. Donma, hücre zarının

Detaylı

8. Meşceredeki yapısal değişim Meşcere geliştikçe onu oluşturan ağaçların büyümesi, gelişmesi, türlerin varlığı, bulunma oranı vb özellikler de

8. Meşceredeki yapısal değişim Meşcere geliştikçe onu oluşturan ağaçların büyümesi, gelişmesi, türlerin varlığı, bulunma oranı vb özellikler de 8. Meşceredeki yapısal değişim Meşcere geliştikçe onu oluşturan ağaçların büyümesi, gelişmesi, türlerin varlığı, bulunma oranı vb özellikler de değişir. Saf meşcerelerde değişim, her bir bireyin hayatta

Detaylı

Ağaç Nedir? Bir ağacın yaşayıp gelişebilmesi için; ışık, sıcaklık, CO 2, O 2, su ve mineral madde gereklidir.

Ağaç Nedir? Bir ağacın yaşayıp gelişebilmesi için; ışık, sıcaklık, CO 2, O 2, su ve mineral madde gereklidir. AĞAÇ NEDĠR? Ağaç Nedir? Boyu en az 5 metre, çapı da 10 cm'den aşağı olmayan, dal sürgün ve yapraklarının oluşturduğu tepe tacını tek bir gövde üzerinde taşıyan, her yıl çap artımı yaparak kalınlaşan, sürgün

Detaylı

Picea (Ladin) Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin)

Picea (Ladin) Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin) Picea (Ladin) 1 Picea abies (Avrupa Ladini) Picea orientalis (Doğu Ladini) Picea glauca (Ak Ladin) Picea pungens (Mavi Ladin) Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR SAÜ PMYO 19.12.2012 Picea (Ladin) 2 Picea (Ladin)

Detaylı

BİTKİ TANIMA I. P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) Yrd. Doç. Dr.

BİTKİ TANIMA I. P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) Yrd. Doç. Dr. 1 BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR P E P 1 0 1 _ H 0 4 C h a m a e c y p a r i s l a w s o n i a n a ( L a v z o n Ya l a n c ı S e r v i s i ) C r y p t o m e r i a j a p o n i c a ( K a d i f

Detaylı

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri

Doğal Su Ekosistemleri. Yapay Su Ekosistemleri Okyanuslar ve denizler dışında kalan ve karaların üzerinde hem yüzeyde hem de yüzey altında bulunan su kaynaklarıdır. Doğal Su Ekosistemleri Akarsular Göller Yer altı su kaynakları Bataklıklar Buzullar

Detaylı

Dersin Kodu 1200.9133

Dersin Kodu 1200.9133 Çevre Bilimi Dersin Adı Çevre Bilimi Dersin Kodu 1200.9133 Dersin Türü Zorunlu Dersin Seviyesi Dersin AKTS Kredisi 3,00 Haftalık Ders Saati (Kuramsal) 3 Haftalık Uygulama Saati 0 Haftalık Laboratuar Saati

Detaylı

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3

DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 DOĞA - İNSAN İLİŞKİLERİ VE ÇEVRE SORUNLARININ NEDENLERİ DERS 3 İnsan yaşamı ve refahı tarihsel süreç içinde hep doğa ve doğal kaynaklarla kurduğu ilişki ile gelişmiştir. Özellikle sanayi devrimine kadar

Detaylı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı

DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı DENİZ BİYOLOJİSİ Prof. Dr. Ahmet ALTINDAĞ Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı JEOLOJİK OSEONOGRAFİ Genelde çok karmaşık bir yapıya sahip olan okyanus ve deniz

Detaylı

Orman Koruma Dersi. ORMAN YANGIN DAVRANIŞI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014

Orman Koruma Dersi. ORMAN YANGIN DAVRANIŞI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 Orman Koruma Dersi ORMAN YANGIN DAVRANIŞI Prof. Dr. Ertuğrul BİLGİLİ Ekim 2014 ORMAN YANGINI DAVRANIŞI? ORMAN YANGINI DAVRANIŞI Yangın davranışını tahmin etmek için aşağıdakilerin bilinmesi ve anlaşılması

Detaylı

SERA TASARIMI ve İKLİMLENDİRME. Cengiz TÜRKAY Ziraat Yüksek Mühendisi. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli-Mersin 12 Ekim 2012

SERA TASARIMI ve İKLİMLENDİRME. Cengiz TÜRKAY Ziraat Yüksek Mühendisi. Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli-Mersin 12 Ekim 2012 SERA TASARIMI ve İKLİMLENDİRME Cengiz TÜRKAY Ziraat Yüksek Mühendisi Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Erdemli-Mersin 12 Ekim 2012 Sera nedir? Bitki büyüme ve gelişmesi için gerekli iklim etmenlerinin

Detaylı

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR

BİTKİ TANIMA I. Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR BİTKİ TANIMA I Yrd. Doç. Dr. Taki DEMİR 1 PEP101_H02 Abies (Göknar); A. pinsapo (İspanyol Göknarı), A. concolor (Gümüşi Göknar, Kolorado Ak Gökn), A. nordmanniana (Doğu Karadeniz-Kafkas Göknarı), A. bornmülleriana

Detaylı

Fonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER

Fonksiyonlar. Fonksiyon tanımı. Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER. Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyonlar Fonksiyon tanımı Fonksiyon belirlemede kullanılan ÖLÇÜTLER Fonksiyon belirlemede kullanılan GÖSTERGELER Fonksiyona uygulanacak Silvikültürel MÜDAHALELER 2) ETÇAP Planlarının Düzenlenmesine

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara

TÜRKİYE EKONOMİSİ. Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü. Ankara TÜRKİYE EKONOMİSİ Prof.Dr. İlkay Dellal Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü 1 Ankara Ülke Ekonomisinde Etkili Olan Faktörler Tarih Doğal Kaynaklar Coğrafi yer Büyüklük Arazi şekilleri

Detaylı

Transpirasyonun fiziksel yönü evaporasyona benzer ve aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir:

Transpirasyonun fiziksel yönü evaporasyona benzer ve aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir: Transpirasyon Transpirasyon Bitkilerin çeşitli dokularından atmosfere buhar halinde su verilmesi olayına transpirasyon denmektedir. Hava, nemli ve kurak oluşuna göre değişen belli bir su buharı emme gücüne

Detaylı

Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu

Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu Hidroloji: u Üretim/Koruma Fonksiyonu Ormanların yağışlardan yararlanmayı artırma, su ekonomisini düzenleme ve sürekliliğini sağlama, su taşkınlarını önleme, dere, nehir, bent, baraj, su kanalı ve benzeri

Detaylı

5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ

5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ 5. Bölüm: TOPRAK PROFİLİ Toprak profili: Toprak yüzeyinden ana kayaya kadar düşey kesittir. Horizon: Toprak oluşum süreçleri ile meydana gelmiş, yataya ve/veya birbirine oldukça paralel dizilmiş katmanlardır.

Detaylı

1. Üreticiler 2. Tüketiciler. 3. Ayrıştırıcılar

1. Üreticiler 2. Tüketiciler. 3. Ayrıştırıcılar BESİN ZİNCİRİ VE ENERJİ AKIŞI Doğada canlıların birbiriyle beslenmesi ve enerjinin ayrıştırıcılara kadar geçmesiyle oluşan döngüye besin zinciri denir. Birbirlerine bağlı besin zincirine besin ağı denir.

Detaylı

1.2. Acacia dealbata (Mimoza,Hakiki Akasya, Gümüşi Akasya)

1.2. Acacia dealbata (Mimoza,Hakiki Akasya, Gümüşi Akasya) DIŞ MEKAN SÜS BİTKİLERİ 1. YAPRAĞINI DÖKEN AĞAÇ VE AĞAÇÇIKLAR 1.1. Acacia cyanophylla (Kıbrıs Akasyası) 1.2. Acacia dealbata (Mimoza,Hakiki Akasya, Gümüşi Akasya) 353 BAHÇIVANLIK EL KİTABI 1.3. Acer campestre

Detaylı

Faydalanmanın düzenlenmesi

Faydalanmanın düzenlenmesi Faydalanmanın düzenlenmesi Tüm Ormanlarda ortaklaşa Düzenleme Süresi Tesviye (Denkleştirme) Süresi Değişiklik (Tahvil=İntikal) Süresi Amenajman Planı Süresi Kesim Planı Süresi Tüm Ormanlarda Düzenleme

Detaylı

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI

COĞRAFİ KONUM ÖZEL KONUM TÜRKİYE'NİN ÖZEL KONUMU VE SONUÇLARI COĞRAFİ KONUM Herhangi bir noktanın dünya üzerinde kapladığı alana coğrafi konum denir. Özel ve matematik konum diye ikiye ayrılır. Bir ülkenin coğrafi konumu, o ülkenin tabii, beşeri ve ekonomik özelliklerini

Detaylı

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI

5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI 5.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ KİMYA KONULARI MADDENİN DEĞİŞMESİ VE TANINMASI Yeryüzündeki sular küçük damlacıklar halinde havaya karışır. Bu damlacıklara su buharı diyoruz. Suyun küçük damlacıklar halinde havaya

Detaylı

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem

METEOROLOJİ. VI. Hafta: Nem METEOROLOJİ VI. Hafta: Nem NEM Havada bulunan su buharı nem olarak tanımlanır. Yeryüzündeki okyanuslardan, denizlerden, göllerden, akarsulardan, buz ve toprak yüzeylerinden buharlaşma ve bitkilerden terleme

Detaylı