T.C. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T.C. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI"

Transkript

1 Biçimlendirilmiş: Sol: 100.8, Sağ: 100.8, Üst: 70.55, Alt: 70.55, Üstbilginin kenara uzaklığı: 35.3, Altbilginin kenara uzaklığı: 35.3 T.C. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI EVDE İZLEMİ YAPILAN KRONİK KARDİYOPULMONER HASTALARIN EVDE BAKIM SÜRECİNDE TIBBİ GEREKSİNİM DÜZEYLERİNİN SAPTANMASI UZMANLIK TEZİ Arş. Gör. Dr. Ömer Serkan TURAN ANKARA Silinmiş: 2007

2 T.C. BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI EVDE İZLEMİ YAPILAN KRONİK KARDİYOPULMONER HASTALARIN EVDE BAKIM SÜRECİNDE TIBBİ GEREKSİNİM DÜZEYLERİNİN SAPTANMASI UZMANLIK TEZİ Arş. Gör. Dr. Ömer Serkan TURAN Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Altuğ KUT ANKARA 2008 Silinmiş:

3 TEŞEKKÜR Bizlere sağladığı çağdaş bilimsel ortam ve sunduğu imkanlarla gelişimimizde önemli katkısı olan Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet HABERAL a, bu çalışmanın gerçekleşmesinde her türlü desteği sağlayan Aile Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Rengin ERDAL a, bilgisi ve engin sabrıyla çalışmanın her safhasında büyük katkıları olan, bu tez çalışmasının varoluşuna kültürel ve bilimsel duruşu ile esin kaynağı olan tez danışmanım Aile Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Altuğ KUT a, Aile Hekimliği Anabilim Dalı Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Cihangir ÖZCAN a, Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Seval AKGÜN e, çalışmamıza yaptığı katkılar ve gösterdiği sıcak ilgi nedeniyle Fakülte Dekanımız, Dahili Bilimler Bölüm Başkanı ve Kardiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Haldun MÜDERRİSOĞLU na, Halk Sağlığı Uzmanı Yrd. Doç. Dr. İrem BUDAKOĞLU na, Halk Sağlığı Uzmanı Dr. Coşkun BAKAR a, tez çalışmama katkıları nedeniyle başta değerli dostum Uzm. Dr. Emin TÖRE olmak üzere tüm asistan arkadaşlarıma, eğitimim boyunca desteklerini esirgemeyen Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği, İç Hastalıkları, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Kadın Hastalıkları ve Doğum, Kardiyoloji, Genel Cerrahi ve Göğüs Hastalıkları Anabilim Dallarında görevli tüm meslektaşlarıma, psikiyatri rotasyonumu yaptığım Sağlık Bakanlığı Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde görevli değerli hocam Doc. Dr. Haluk ÖZBAY ve diğer meslektaşlarıma, tüm hayatım boyunca bana aklı, mantığı ve bilimi yol olarak gösteren annem Nermin TURAN ve babam Selahattin TURAN a, değerli eşim Arife TURAN a, tez çalışmalarıma geceleri ağlamayarak (!) verdiği katkılarla yenidoğan kızım Defne TURAN a, akılcılığın ve bilimin bu topraklarda yeşermesi için, demokratik, laik, sosyal hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti ni kuran M. Kemal ATATÜRK e teşekkürü bir borç bilirim. i

4 ÖZET Bu çalışma, kronik hastalıklara sahip hastaların evde bakım gereksiniminin belirlenmesi için kullanılabilecek bir ölçeğin geliştirme çalışmasının pilot uygulaması olarak kabul edilmelidir. Tüm kronik hastalıklara yönelik soruları içinde barındıracak bir ölçeğin geliştirilmesi zor olduğundan, öncelikli olarak kardiyopulmoner kronik hastalıklara sahip hastaların bakım gereksinim düzeyinin belirlenmesine yönelik bir ölçek geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmadan elde edilecek veri ve tecrübe, tüm kronik hastalıkları içinde barındıran daha kapsamlı bir ölçeğin geliştirilmesi sürecinde yardımcı olacaktır. Başka ülkelerde benzer çalışmalar bulunsa da, amacımız Türkçe için geçerliliğini ve güvenilirliğini gösterebileceğimiz bir ölçeği dilimize kazandırmaktır. Klinik komorbiditeler, sosyal destek düzeyi, konut kalitesi, Katz günlük yaşam etkinlikleri indeksi gibi bakım kararında etkili olabilecek 35 maddelik bir form geliştirilmiş ve kardiyopulmoner kronik hastalığa sahip 213 hasta üzerinde uygulanmıştır. Tüm formdan hastaların elde ettiği puanlar Bakım Skoru olarak adlandırılmış ve altın standart olarak kabul ettiğimiz uzman görüşü ile kıyaslanmıştır. Ayrıca, bakım skorları, Katz indeksi ile de kıyaslanmıştır. Bakım skoru ve uzman görüşü arasında hesaplanan Pearson korelasyonu olarak hesaplanırken, bakım skoru ile Katz puanları arasında hesaplanan Pearson korelasyonu idi. İçsel tutarlılığı gösterebilmek için test re-test yöntemi kullandık ve iki uygulama arasında bakım skorlarının korelasyonu olarak hesaplandı. Geçerliliği göstermek amacıyla hesapladığımız alpha Cronbach değeri olarak bulundu. İstatistiksel hesaplara göre geçerli ve güvenilir olduğunu gösterdiğimiz ölçeğimizin, diğer alanlarda yürütülmekte olan benzer çalışmaların tamamlanıp olası kronik durumları kapsayan komprime bir soru formu oluşturulmadan kullanımını önermemekteyiz. ii

5 SUMMERY Our study is a part of a big study which tries to develop a scale to determine the need of long term home care of the patients who have chronic diseases and must be considered as a preliminary investigation of this greater study. Since it is very difficult to include all chronic diseases into one scale, we decided to make a preliminary investigation to develop a scale to determine the need of long term care of patients who have chronic cardiopulmonary diseases. The data and the experience gained from this study will help us to develope a scale for all chronic neurological, muskuloskeletal, endocrin and metabolic diseases. Although there are similar well performed studies in other countries, we wanted to develop an index which is valid and reliabale in Turkish. A 35 item scale which includes questions about clinical comorbidites, nutritional condition, social support, housing quality, and activities of daily living is developed and applied to 213 patients who have cardiopulmonary chronic diseases. Points given by a Family Practitioner which we named as The Specialist Opinion were accepted as the golden standart and were corraleted with the total points gained from our scale named as The Care Index. We also corraleted the points gained from Katz Index of activities of daily living with The Care Index. Pearson Correlations between The Care Index and The Specialist Opinion was with a correlation coefficient of Pearson Correlation between The Care Index and The Katz Index was with a correlation coefficient of We used the testretest method to show the internal consistency and correlation between these two measures, which was found to be We calculated the alpha Cronbach value for reliability as Although the scale is shown to be valid and reliable, we do not reccomend to use this scale, until studies measuring other chronic medical situations are developed and connected with our scale as a unified index of evaluation. iii

6 İÇİNDEKİLER TEŞEKKÜR ÖZET İNGİLİZCE ÖZET İÇİNDEKİLER DİZİNİ KISALTMALAR ve SİMGELER DİZİNİ ŞEKİLLER DİZİNİ TABLOLAR DİZİNİ GİRİŞ VE AMAÇ GENEL BİLGİLER Yaşlanan Dünya ve Kronik Hastalıklar Demografik Değişim Süreci ve Getirdikleri Evde Bakıma Aday Olarak Önemli Bir Toplum Sağlığı Sorunu: Kronik Hastalıklar DALY Kronik Hastalıklar ve Özürlülük Özürlülük ve Bakım Gereksinim Düzeyinin Değerlendirilmesi Evde Bakım SAYFA i ii iii iv vi vii viii Evde Bakımın Önemi ve Bakım Gereksinimi Evde Bakımın Tanımı Evde Bakımın Sınıflandırılması Evde Bakım Kapsamında Sunulan Hizmetler Evde Bakımın Tarihçesi Evde Bakımın Olumlu Yönleri Evde Bakımın Olumsuz Yönleri Evde Bakım Personeli Dünya da Evde Bakım Hizmetlerinin Durumu ABD ve Kanada iv

7 Avrupa Hollanda İsveç Almanya İngiltere İsrail Avusturya Japonya Türkiye de Evde Bakım Hizmetlerinin Tarihçesi ve Mevcut Durumu YÖNTEM VE GEREÇLER Araştırma Bölgesi Araştırma Evreni ve Örneklemi Araştırmaya Kabul ve Ret Kriterleri Araştırmanın Tipi Araştırmanın Veri Kaynakları ve Uygulama Tez Çalışmasında Kullanılan Ekipman Araştırmanın Planı Araştırma Verilerinin Düzenlenmesi ve Analizi BULGULAR TARTIŞMA SONUÇ ve ÖNERİLER KAYNAKLAR EKLER EK-1. Gönüllü Denek Bilgilendirme Formu EK-2. Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumundan Alınan Çalışma İzni 70 EK-3. Evde Bakım Hastası Takip Formu v

8 KISALTMALAR ve SİMGELER ABD: Amerika Birleşik Devletleri APACHE II: Acute Physiology and Chronic Health Evaluation II ASIM: Aldre Simulering / Yaşlılık Simulasyonu DALY: Disability Adjusted Life Years / Sakatlığa Ayarlanmış Yaşam Yılı) DM: Diabetes Mellitus DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü ICD 10: International Classification of Disease 10 / Uluslararası Hastalık Sınıflaması ICF: International Classification of Functioning / Uluslararası İşlevsellik Sınıflaması IDS: Integrated Delivery System / Entegre Hizmet Sistemi JNC-VII: The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure KOAH: Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı LTCI: Long Term Care Insurance / Evde Bakım Sigortası MI: Myocardial Infarction MPM: Mortality Probability Models MNA: Mini Nutritional Assessment MS: Multiple Sclerosis NGO: Non-Governmental Organizations / Sivil Toplum Örgütleri SAPS: New Simplified Acute Physiology Score SHÇEK: Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu SVO: Serebrovasküler Olay VKI: Vücut Kitle İndeksi WHO: World Health Organizations YLD: Years of Life Disabled / Sakatlıkla Kaybedilen Yaşam Yılı YLL: Years of Life Lost / Kaybedilen Yaşam Yılı vi

9 ŞEKİL DİZİNİ Şekil No Şekil Adı Sayfa No 4.1 Bakım Skoru Puan Ortalamalarının Yaş Aralığına Göre Dağılımı Uzman Görüşü Puan Ortalamarının Yaş Aralıklarına Göre Dağılımı Aralıklandırılmış Katz Toplam Puanlarının Yaş Aralıklarına Göre Dağılımı Test Re-test Uygulamasında İlk ve İkinci Uygulamalarda Bakım Skoru Verilenin Dağılımı.. 56 vii

10 TABLO DİZİNİ Tablo No Tablo Adı Sayfa No 2.1. Türkiye Ulusal Düzeyde YLD'ye Neden Olan İlk 10 Hastalığın 60 Yaş ve Üzeri Grupta Toplam ve Cinsiyete Göre % Dağılımı Türkiye de Ulusal Düzeyde DALY'e neden olan ilk 20 hastalığın % Dağılımı Barthel İndeksi Bölümleri, Değerlendirme Esasları ve Puanlama Katz Günlük Yaşam Etkinlikleri İndeksi Beş Gelişmiş Ülkede Yılları İtibarıyla Ebeveyn Destek Oranları Japonya Evde Bakım Gereksinim Düzeyleri Örnek Bakım Planı İllere Göre Gerçek Kişilere Ait Huzurevlerinin Sayısı ve Toplam Kapasiteleri İllerde Huzurevi Açan Belediyelerin Sayısı ve Toplam Kapasiteleri Araştırmanın Örneklem Büyüklüğü ve ICD-10 Kodlarına Göre Tabakalandırılması Araştırma Takvimi Katılımcıların Demografik Özellikleri Katılımcıların Eğitim, Sosyal Güvence, Sosyal Destek ve Konut Kalitesi Yönünden Dağılımları Katılımcıların Katz Puanlarının Dağılımları Katılımcıların Vücut Kitle İndekslerinin Dağılımları Katılımcıların Kan Basınçlarının Yaş Gruplarına ve Cinsiyete Göre Dağılımı Huzurevi Katılımcılarının Demografik Özellikleri Huzurevi Katılımcılarının Katz Puan Dağılımları Huzurevi Katılımcılarına verilen Uzman Görüşü Puanlarının Dağılımı Bakım Skoru ile Uzman Görüşü Puanları Çapraz Tablosu Bakım Skoru İle Katz Toplam Puan Aralıkları Çapraz Tablosu Bakım Skoru, Uzman Görüşü, Katz Puanları Arasındaki Korelasyonlar Maddelik Bakım Ölçeğinin Alfa Cronbach Değerleri Test Re-Test Bakım Skoru Korelasyonları.. 56 viii

11 1. GİRİŞ VE AMAÇ Doğurganlık ve mortalite hızlarının düşmesi, bağışıklamada elde edilen başarılar, başta enfeksiyon hastalıkları olmak üzere hastalıklarla savaşta elde edilen başarılar, teknolojik gelişmeler ile çevresel şartların düzeltilmesi sonucu yaşlı nüfus hızla artmaktadır. Dünyada doğuşta beklenen yaşam süresi döneminde 46,5 yılken, 2002 yılına gelindiğinde 65,2 yıla ulaşmış olup, 2020 yılında 68,1 yıla ulaşması beklenmektedir (1). Türkiye de ise 2002 yılında 70 yıl olan doğumda beklenen yaşam süresinin, 2020 yılında 73,9 yıla ulaşması ve 2000 yılında 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı % 5,6 iken 2020 yılında %7,7 ye yükselmesi beklenmektedir (2). Hızla yaşlanan dünya da kronik hastalıkların öneminin artacağını tahmin etmek güç olmaz. Türkiye de yaşayan yaşlıların %90 ının bir, %35 inin iki, %23 ünün üç, %15 inin dört veya daha fazla sayıda hastalığa sahip olduğu göz önünde bulundurulursa kronik hastalıkların yaşlı nüfus açısından önemi daha da iyi anlaşılabilir (1). Kronik hastalıklar, yol açtıkları sonuçlar itibariyle yeti yitimine neden olan hastalıklardır. Kronik hastalıklar nedeniyle yeti yitimine uğrayan ve yaşamsal etkinlikleri açısından bağımlı hale gelen hastanın bakımı, önümüzdeki yıllarda sağlık sistemlerinin önemli bir sorunu olacaktır. Hastaneler ve benzeri kurum bakımı tercihi yerini, yatak kapasitelerindeki kısıtlılık ve yüksek maliyetler nedeniyle, hastanın kendisini daha huzurlu hissettiği evinde bakıma bırakmaktadır. Söz konusu olan evde bakım olduğunda, hastasını uzun zamandır takip eden ve tıbbi geçmişinden hastanın yaşadığı ortama kadar çeşitli değişkenlere hakim olan aile hekiminin, evde bakım kavramının odağında olması şaşırtıcı olmayacaktır. Bu kavramlarla yola çıktığımız tez çalışmamızda, hastasını evinde takip eden aile hekiminin kullanabileceği bir Evde Bakım Ölçeği oluşturma amacını taşımaktayız. Her ne kadar başka ülkelerde benzer çalışmalar bulunsa da Türkçe geçerliliği ve güvenilirliği olan bir ölçeği dilimize kazandırmak istiyoruz. Böylece hekim, hastanın bakım gereksinimi olup olmadığını, bakım gereksinimi olan hastanın evinde takip edilip edilemeyeceğini, kurum bakımı almasının gerekip gerekmediğini nesnel verilere dayandırarak savunabilecektir. Bu ölçek, kronik hastalıklara sahip hastanın vital bulguları, günlük yaşam etkinliklerindeki bağımlılığını, tıbbi öyküsünü, sosyal destek durumunu, beslenme durumunu sorgulan 35 maddeden oluşmaktadır. Hastanın ölçekten aldığı toplam puanı Bakım Skoru olarak adlandırarak, altın standart olarak kabul ettiğimiz uzman görüşü ile karşılaştırarak geçerliliğini, alfa Biçimlendirilmiş: Sol: 100.8, Sağ: 70.55, Üst: 70.55, Alt: 70.55, Üstbilginin kenara uzaklığı: 35.3, Altbilginin kenara uzaklığı:

12 Cronbach değerini göstererek güvenilirliğini ve test re-test yöntemi ile içsel tutarlığını göstermek istiyoruz. Tüm kronik hastalıkların tek bir ölçekle değerlendirilebilmesi zorluklar içerebileceğinden, bu tez çalışmamızda pilot uygulama olarak sadece kardiyopulmoner hastalıklara yönelik bir ölçek oluşturmak istiyoruz. Bu çalışmadan elde ettiğimiz veriler ve tecrübe ile daha sonra tüm kronik hastalıkları barındıran tek bir ölçek geliştirmeyi amaçlıyoruz. 2

13 2. GENEL BİLGİLER 2.1. YAŞLANAN DÜNYA VE KRONİK HASTALIKLAR Demografik Değişim Süreci ve Getirdikleri Doğurganlık ve mortalite hızlarının düşmesi, bağışıklamada elde edilen başarılar, başta enfeksiyon hastalıkları olmak üzere hastalıklarla savaşta elde edilen başarılar, teknolojik gelişmeler ile çevresel şartların düzeltilmesi sonucu yaşlı nüfus hızla artmaktadır (1,2,3). Dünyada doğuşta beklenen yaşam süresi döneminde 46,5 yılken, 2002 yılına gelindiğinde 65,2 yıla ulaşmış olup, 2020 yılında 68,1 yıla ulaşması beklenmektedir (1). Türkiye de ise 2002 yılında 70 yıl olan doğumda beklenen yaşam süresinin, 2020 yılında 73,9 yıla ulaşması ve 2000 yılında 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı % 5,6 iken 2020 yılında %7,7 ye yükselmesi beklenmektedir (2). Yaşlanma, bireyde fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden gerilemeye neden olan doğal bir süreçtir. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) tanımına göre 65 yaş ve üzeri yaş grubu yaşlı olarak tanımlanmaktadır (1). Bu kronolojik tanım dışında yaşlılık, fosiyonel olarak günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmekte bağımlı olmak olarak da tanımlanabilir (2). Bu tanım zaman faktörünü içermediğinden, Zamana bağlı olarak, kişinin değişen çevreye uyum sağlama yetisi ve organizmanın iç-dış etkenler arasında denge sağlama potansiyelinin azalması; böylece ölüm olasılığının yükselmesi olarak da tanımlanabilir (3). Farklı özellikler taşıması nedeniyle 65 yaş ve üzerindeki dönem kendi içinde bölümlere ayrılır. Buna göre; grubu genç yaşlı, yaş arası yaşlı ve 85 yaş üstü ise ileri yaşlı olarak sınıflandırılır (1). Bireysel olarak insanların yaşlanması söz konusu olduğu kadar, toplumların da yaşlanması söz konusudur. Dünya toplumları yaş özellikleri açısından dört gruba ayrılır. Toplumun toplam nüfusunun %4 ten azının 65 yaş ve üzerinde olduğu genç toplumlar, %4-7 arasında olduğu erişkin toplumlar, %7-10 arasında olduğu yaşlı toplumlar, %10 un üzerinde olduğu çok yaşlı toplumlar (3). Yaşlı toplumlara verilecek örnekler özellikle endüstrileşmiş ülkeler arasından olacaktır. Fransa da 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfusa oranı 2000 yılında % 15,9 dur. Japonya da yine 2000 yılında %17,1 iken aynı yıl Almanya da %16.4, Birleşik Devletlerde %12,5 olmuştur (4). Türkiye ise, 2000 yılında %5,6 olan 65 yaş üstü nüfus oranı ile erişkin toplumlar sınıfına dahil olmaktadır (2). 3

14 Artan yaşlı nüfusun, beraberinde, toplumda yaşlılıkla ilgili, özellikle kronik hastalıklara bağlı mortalite ve morbiditeyi arttıracağı ve sağlık harcamalarında önemli bir yer tutacağı düşünülebilir. Türkiye de yaşayan yaşlıların %90 ının bir, %35 inin iki, %23 ünün üç, %15 inin dört veya daha fazla sayıda hastalığa sahip olduğu göz önünde bulundurulursa kronik hastalıkların yaşlı nüfus açısından önemi daha da iyi anlaşılabilir (1) Evde Bakıma Aday Olarak Önemli Bir Toplum Sağlığı Sorunu: Kronik Hastalıklar Kronik hastalıklar, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kalıcı sekeller bırakan, geri dönüşümsüz patolojik değişimlerin sebep olduğu, hastanın rehabilitasyonu için özel hasta eğitimine gereksinim duyulan, uzun süreli takip ve bakım gerektiren süreğen hastalıklar olarak tanımlanmıştır (5,6). Bu hastalıklar, önemli bir mortalite ve morbidite kaynağı olup, sağlık harcamalarında önemli bir yer tutmaları nedeniyle Dünya ve Türkiye de önemleri giderek artmaktadır. Bulaşıcı hastalıkların azalması, yaşam süresinin uzaması, sanayileşme, çevre kirliliği gibi çeşitli faktörler nedeniyle kronik hastalıkların sıklığı giderek artmaktadır. En sık görülen kronik hastalıklar arasında, kalp hastalıkları, kanser, serebrovasküler olay, pulmoner hastalıklar, diyabet, depresyon ve bilişsel durumu bozan demans ve Alzheimer hastalığı yer alır. Hastaların büyük çoğunluğu ileri yaş grubundadır. Altmış beş yaş üstündeki her üç bireyin birinde kronik hastalık varlığı söz konusudur (7). Bu konuda ülkemizde yürütülen ve Aralık 2004 te yayınlanan Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Çalışması Raporunda, ülkemizde ulusal düzeyde YLD ye (Years Lost With Disability) neden olan ilk 10 hastalığın 60 yaş ve üzeri grupta toplam ve cinsiyete göre dağılımı araştırılmış ve tablo 2.1. de sunulmuştur (8). 4

15 Tablo 2.1 Türkiye Ulusal Düzeyde YLD'ye Neden Olan İlk 10 Hastalığın 60 Yaş ve Üzeri Grupta Toplam ve Cinsiyete Göre % Dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2000, Türkiye) Toplam % Erkekler % Kadınlar % 1 KOAH 9,6 Serebrovasküler hastalıklar 10,0 KOAH 9,7 2 Alzheimer ve diğer demanslar 9,4 Alzheimer ve diğer demanslar 9,7 Alzheimer ve diğer demanslar 9,2 3 Diabetes Mellitus 8,8 KOAH 9,5 Diabetes Mellitus 8,9 4 Serebrovasküler hastalıklar 8,6 Yetişkinlerde işitme kayıpları 9,1 Osteoartritler 8,5 5 Osteoartritler 8,2 Diabetes Mellitus 8,6 Demir eksikliği anemisi 8,1 6 Yetişkinlerde işitme kayıpları 8,0 Osteoartritler 7,8 Serebrovasküler hastalıklar 7,5 7 Demir eksikliği anemisi 4,8 İskemik kalp hastalığı 4,5 Yetişkinlerde işitme kayıpları 7,1 8 İskemik kalp hastalığı 4,1 İnflamatuvar kalp hastalığı 3,3 İskemik kalp hastalığı 3,9 9 Unipolar depresif hastalıklar 3,2 Unipolar depresif hastalıklar 2,8 Unipolar depresif hastalıklar 3,4 10 Hipertansif kalp hastalığı 2,9 Hipertansif kalp hastalığı 2,7 Hipertansif kalp hastalığı 3,0 Kronik hastalıklar, hem gelişmiş ülkeler hem de demografik değişim sürecindeki ülkeler için önemli bir hale gelmiştir. Türkiye Cumhuriyeti de demografik değişim sürecinde olan ülkelerden birisidir ve hem bulaşıcı hastalıkların hem de kronik hastalıkların çifte yükü altındadır. Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Projesi Raporunda, Türkiye de DALY e neden olan ilk 20 hastalığın yüzde dağılımı araştırılmış ve bu çifte yük tablo 2.2. de gösterilmiştir (8). 5

16 Tablo 2.2. Türkiye de Ulusal Düzeyde DALY'e neden olan ilk 20 hastalığın % dağılımı (UHY-ME Çalışması, 2000, Türkiye) DALY nedenleri Toplam DALY ler % Perinatal nedenler 8,9 İskemik Kalp Hastalığı 8,0 Serebrovasküler hastalıklar 5,9 Unipolar depresif hastalıklar 3,9 Alt solunum yolu hastalıkları 3,8 Konjenital anomaliler 3,0 Osteoartritler 2,9 KOAH 2,8 Trafik kazaları 2,4 Demir eksikliği anemisi 2,1 İshalle seyreden hastalıklar 2,0 Diabetes mellitus 1,9 Yetişkinlerde görülen işitme kayıpları 1,7 Astım 1,2 Maternal nedenler 1,2 Trakea, bronş ve akciğer kanseri 1,2 Hipertansif kalp hastalıkları 1,1 Alkol kullanımına bağlı hastalıklar 1,1 İnflamatuar kalp hastalıkları 1,0 Tüberküloz 1,0 Bu tabloda görüleceği üzere ülkemiz hem gelişmekte olan ülkelerin ana sorunu olan perinatal sorunların hem de gelişmiş ülkelerin sorunları olan iskemik kalp hastalıkları, serebrovasküler hastalıklar gibi kronik hastalıkların çifte yükü altındadır DALY (Disability Adjusted Life Years) (Sakatlığa Ayarlanmış Yaşam Yılı) Toplumların sağlık düzeyini karşılaştırmak için en basit yol, mortalite ölçütleridir. Ancak ölüm istatistikleri kronik hastalıkların toplum sağlığı üzerinde oluşturduğu yükü yeterince yansıtamayabilir. Sağlıkla ilgili ulusal ölçekte karar alma konumunda olan yöneticilerin, kaynakların doğru kullanımı için sağlıkta toplumsal öncelikleri belirlemesi, Hastalık Yükü kavramının kullanımı ile mümkün olabilir. Hastalık yükünün ortaya konabilmesi için uluslararası kıyaslamaların da yapılabileceği şekilde standardize edilen DALY (Disability Adjusted Life Years) 6

17 kavramı geliştirilmiştir. DALY kavramsal olarak içerisinde hem mortaliteyi hem de morbiditeyi barındırdığından toplum sağlığının genel bir özeti olmaktadır. Aynı zamanda özürlü olarak geçirilen yılları da kapsadığından bir DALY, sağlıklı yaşamdan kaybedilmiş bir yıla eşittir (8, 9). DALY, özürlülüğü ve mortaliteyi beraber içerdiğinden, aynı zamanda bu iki kavramın toplamına da eşittir: DALY = YLL + YLD (Disability Adjusted Life Years) = (Years of Life Lost) + (Years of Life Disabled) YLL (Years of Life Lost)(Kaybedilen Yaşam Yılı), herhangi bir hastalıktan ötürü erken ölümleri içerir ve kaybedilen yaşam yıllarını tanımlar. Belirli bir hastalık nedeniyle gerçekleşen ölümlerin, ölümün gerçekleştiği yıla ilişkilendirilen beklenen yaşam süresine çarpılır. Böylece X yaşında ölen bir insanın, Y yaşına kadar yaşaması beklenirken, o hastalık yüzünden ne kadar erken öldüğünün bir ölçütü ortaya konmuş olur (8, 10). YLL = N x L N = Gerçekleşen ölümlerin sayısı L = Ölüm yaşında beklenen yaşam süresi YLD (Years Lost to Disability)(Sakatlıkla Kaybedilen Yaşam Yılı), belirli bir nedenden ötürü belirli bir zaman aralığında gerçekleşen olguların, hastalığın ortalama süresi ve hastalığın ciddiyetini gösteren, sıfır (ölüm) ve bir (mutlak sağlıklılık) arasında değişen bir ağırlık faktörü ile çarpılması sonucu elde edilir (8,10). YLD = I x DW x L I = Gerçekleşen olgu sayısı DW = Disability Weight (Sakatlık Ağırlığı) L = Ölüm veya iyileşmeye kadar olan ortalama hastalık süresi Silinmiş: 7

18 Kronik Hastalıklar ve Özürlülük Kronik hastalıklara bağlı belirtilerin gelişimi sinsi olabilir, hasta ve hasta yakınları tarafından yanlışlıkla yaşlanmanın doğal bir parçası olarak algılanabilir. Bir çalışmaya göre yaşlıların %26 sı kendilerinde ortaya çıkan değişiklikleri, belirgin mortalite ve morbidite ile giden akut bir epizod görülene kadar, kendileri ile ilgilenen birinci basamak personeline bildirmemişlerdir (7). Bu yüzden kronik hastalıklar, özellikle geriatrik populasyonda, ileri dönem komplikasyonlar ve özürlülükle karakterizedir. Yaşlı nüfusun hızla artması ile, hayatta kalmak tan öte, DSÖ nün sağlık tanımlamasında olduğu gibi iyilik hali nin ve özürlülüğün de araştırılması gerekmektedir. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak DSÖ, hastalıkları sınıflandırdığı ICD (International Classification of Disease) sınıflamasını tamamlayıcı olarak ICF (International Classification of Functioning) sınıflamasını getirmiş ve özürlülük durumlarını sınıflandırmıştır (11). International Classification of Impairment, Disability and Handicaps (ICIDH) olarak da bilinen ICF sınıflamasında dört temel düzey mevcuttur (9,12). 1) Patoloji: Vücutta bir organda gelişen harabiyet. (Örn. Gözde retinopati) 2) Bozukluk: Patolojinin sonucu olan yeti kaybı (Örn. Görme kaybı) 3) Özürlülük (Disability): Bozukluluğa bağlı olarak kişinin normal işlev ve davranışlarındaki kayıplardır. (Örn. Kitap okuyamama, yardımsız yürüyememe) 4) Engellilik (Handicap): Özürlülüğe bağlı olarak kişinin istediği sosyal rolleri toplumsal yaşamda yerine getirememesi Özürlülük ve Bakım Gereksinim Düzeyinin Değerlendirilmesi Kişinin fosiyonel durumunun veya özürlülük düzeyinin değerlendirilmesi için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemler temel olarak kişinin günlük etkinlikleri ne ölçüde becerebildiğini araştırmaktadır. Bu günlük etkinlikler temel etkinlikler ve yardımcı etkinlikler olarak ikiye ayrılır ve pek çok özürlülük değerlendirme ölçeğinde kullanılırlar. Temel etkinlikler, banyo yapabilme, yemek yiyebilme, yatak ya da sandalyeden yer değiştirme, yürüyebilme, tuvalet kullanımı gibi temel yaşamsal etkinliklerdir. Yardımcı etkinlikler ise, Lawton ve ark. tanımına göre ev işleri, para idaresi, bakkaldan alışveriş gibi daha karmaşık etkinliklerdir. Yine, telefon kullanabilme, seyahat 8

19 edebilme, el işi yapabilme, kendi ilaçlarını kullanabilme gibi yardımcı etkinlikler de tanımlanmıştır (13). Bu etkinlikleri kullanarak geliştirilen ölçeklerden bir tanesi olan Disability Rating Scale (DRS), beyin hasarı oluşmuş gençlerde ve erişkinlerde özürlülük durumunu değerlendirebilmektedir. Bu ölçek altı bileşenden oluşur ve ilk üç bileşeni (Göz açma, iletişim yetisi, Motor yanıt) Glasgow Koma skalasının yeniden düzenlenmiş halidir. Dördüncü bileşen Beslenme, tuvalet ve temizlik için bilişsel yeti yi değerlendirir ve özürlülüğü (disability) ölçer. Beşinci bileşen (Level of Functioning), fosiyonel düzeyi ölçer ve 1970 yılında Scranton ve ark. tarafından geliştirilen bir ölçeğin yeniden düzenlenmiş halidir. Son bölüm (Employability), işgörürlük düzeyini saptar ve bireyin mesleki yaşamda yeterliliğini değerlendirir. Hastalığa özgül skorlama sistemleri de bulunmaktadır. Multiple Sclerosis hastalığının evrelendirilmesinde kullanılan Kurtzke Expanded Disability Status Scale (EDSS) buna bir örnektir. Bu ölçek daha çok alt ekstremite kas kullanımını değerlendirir ve 10 üzerinden 5 ve daha az puan alan hasta 200 metre mesafeyi bağımsız olarak yürüyebilir durumdadır. 10 puan, MS e bağlı ölümü tarifler (14). Hastaların günlük yaşam aktivitelerini ölçen ve çalışmalarda yaygın olarak kullanılan bir diğer ölçek Barthel indeksidir (Wade ve Collin 1988). Barthel indeksi 10 kısımdan oluşur. Bunlar, beslenme, yataktan koltuğa geçiş ve geri dönüş, özbakım, tuvalet kullanımı, banyo yapma, mobilite (aynı katta hareket), merdiven kullanımı, giyinme, mesane ve bağırsak işlevleri. Barthel indeksin yorumlanması tablo 2.3. de gösterilmiştir. Silinmiş: 9

20 Tablo 2.3. Barthel indeksi bölümleri, değerlendirme esasları ve puanlama. Etkinlik Değerlendirme Puan Tam bağımlı 0 Beslenme Ekmeğin kesilmesi, ekmeğe yağ sürülmesi vb yardıma ihtiyacı var 5 Tam bağımsız 10 Banyo Tam bağımlı 0 Tam bağımsız 5 Öz bakım için yardım ihtiyacı var 0 Özbakım El yüz yıkama, tıraş olma, saç taramada vb tam bağımsız 5 Tam bağımlı 0 Giyinirken yardıma ihtiyacı var 5 Giyinme Yardımsız giyinebilir (düğme ilikleme, 10 fermuar çekme dahil) Tümüyle kontrolsüz veya lavman ihtiyacı var Bağırsaklar 0 Mesane kontrolü Tuvalet kullanımı Transfer (Yataktan koltuğa ve tersi) Mobilite (Aynı katta) Merdivenler Nadiren kazalar olabilir 5 Tümüyle kontrol altında 10 İdrar tutamıyor veya sondaya bağımlı 0 Nadiren kazalar olabiliyor 5 Tümüyle kontrol altında 10 Tam bağımlı 0 Yardıma ihtiyacı var 5 Tam bağımsız (soyunma, giyinme, temizlik) 10 Tam bağımlı oturamıyor 0 Büyük oranda yardıma ihtiyacı var, oturabiliyor 5 Hafif yardımla transfer olabiliyor 10 Tam bağımsız 15 Immobil veya 50 yardadan az hareket 0 Tekerlekli sandalye ile hareket edebiliyor 5 Sözlü veya fiziki yardım ile 50 yardadan fazla hareket edebiliyor Tam bağımsız (bastonla bile olsa 50 yardadan fazla hareket edebiliyor) 15 Merdiven kullanamaz 0 Yardımla merdiven kullanabilir 5 Tam bağımsız olarak merdiven kullanabilir

TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İşletme Fakültesi Sağlık Yönetimi Bölümü SAĞLIK POLİTİKASI VE PLANLAMASI TÜRKİYE DE SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT Bölüm Hedefi *Bu derste; Türkiye de genel

Detaylı

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h)

Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar. Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Dünyanın En Önemli Sağlık Sorunu: Kronik Hastalıklar Dr. H. Erdal Akalın, FACP, FIDSA, FEFIM (h) Sağlık Sisteminde Karışıklığa Yol Açabilecek Gelişmeler Bekleniyor Sağlık harcamalarında kısıtlama (dünya

Detaylı

ݤRehabilitasyon Fizyolojik yada anatomik yetersizliği ve çevreye uyumsuzluğu olan kişinin fiziksel, ruhsal, toplumsal, mesleki, özel uğraşı ve eğitsel

ݤRehabilitasyon Fizyolojik yada anatomik yetersizliği ve çevreye uyumsuzluğu olan kişinin fiziksel, ruhsal, toplumsal, mesleki, özel uğraşı ve eğitsel REHABİLİTASYONA GİRİŞ Prof.Dr.Sibel Çubukçu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD ݤRehabilitasyon Fizyolojik yada anatomik yetersizliği ve çevreye uyumsuzluğu olan kişinin

Detaylı

Tütün Kullanımı Hastalık Yükü ve Epidemiyolojisi

Tütün Kullanımı Hastalık Yükü ve Epidemiyolojisi Tütün Kullanımı Hastalık Yükü ve Epidemiyolojisi Doç.Dr.Mustafa N.İLHAN Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı mnilhan@gazi.edu.tr Sağlık Tanımı (DSÖ) Yalnızca sakatlık ve hastalık

Detaylı

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma

Detaylı

Evde hasta bakımı. Arş.Gör.Dr. Neslihan ÖVET

Evde hasta bakımı. Arş.Gör.Dr. Neslihan ÖVET Evde hasta bakımı Arş.Gör.Dr. Neslihan ÖVET Konu başlıkları Evde Bakımın Tanımı İlgili yönetmelikler Evde Bakımın Sınıflandırılması a) Evde koruyucu bakım: b) Evde tanı koyucu bakım c) Evde tedavi edici

Detaylı

EVDE BAKIM HİZMETLERİ. Ayşe Güler Aralık 2004

EVDE BAKIM HİZMETLERİ. Ayşe Güler Aralık 2004 EVDE BAKIM HİZMETLERİ Ayşe Güler Aralık 2004 Tanım Bireylere yaşam siklusu içinde, kendi yerleşim alanlarında sağlık hizmeti sağlayan, sağlık bakım sunum sisteminin geniş ve bütüncül bir parçasıdır. Diyabet

Detaylı

PALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU

PALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU PALYATİF BAKIMIN EVDE BAKIMA ENTEGRASYONU YRD DOÇ DR HİLAL ÖZKAYA SBÜ HAYDARPAŞA NUMUNE EAH. PALYATİF BAKIM MERKEZİ Uluslararası Katılımlı Palyatif Bakım ve Hospis Kongresi. 9-11 Mart 2018-İstanbul 324.000.000

Detaylı

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti

Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti Herkes için Kaliteli, Koruyucu, Eşit Sağlık Hizmeti EVDE BAKIM ve DESTEK HİZMETLERİ v Evde Doktor Muayene Hizmeti: Hekim ve hemşire tarafından hastanın evinde muayenesi, reçetesinin düzenlenmesi,tıbbı

Detaylı

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar

Hastane. Hastane Grupları 19/11/2015. Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Hastane Sağlık Kurumları Yönetiminde Temel Kavramlar Yük.Hem.Müge Bulakbaşı Ekonomik, verimli ve etkili olarak her türlü sağlık hizmetinin kesintisiz üretildiği, Eğitim, araştırma ve toplum sağlığı hizmetlerinin

Detaylı

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun

Detaylı

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

YATAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme Kurulu Adem Aköl Kalite Konseyi Başkanı Sinan Özyavaş Kalite Koordinatörü 1/5 1. AMAÇ Bu prosedürün

Detaylı

Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım

Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım Risk Altındaki Çocuklara Yaklaşım Prof. Dr. Betül Ulukol Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediatri Bilim Dalı Risk Yüksek riskli gebeliklerin sonucu dünyaya gelenler Özel sağlık gereksinimi olan

Detaylı

EVDE BAKIM 18.11.2015. 18 December 2006- monday. Home visit

EVDE BAKIM 18.11.2015. 18 December 2006- monday. Home visit EVDE BAKIM Doc.Dr. Ümran Dal 2015-2016 YDÜ Evde sağlık bakımı, sağlığı geliştirmek, sürdürmek, düzeltmek ya da hastalık/sakatlığın etkisini en aza indirirken bağımsızlık düzeyini yükseltmek amacıyla, birey

Detaylı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor? Ebru Turgut 1, Yunus Emre Sönmez 2, Şeref Can Gürel 1, Sertaç Ak 1 1 Hacettepe

Detaylı

Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre,

Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre, GERİATRİ 1 Yaşlanma her canlıda görülen, tüm işlevlerde azalmaya neden olan, süregen ve evrensel bir süreç olarak tanımlanabilir. Organizmanın molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde, zamanın

Detaylı

Yaşamsal fonksiyonların sürekli azalması, tüm organizmanın verimliliğinde görülen azalma,çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması

Yaşamsal fonksiyonların sürekli azalması, tüm organizmanın verimliliğinde görülen azalma,çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması Yaşlı sağlığı DSÖ yaşlılığı Yaşamsal fonksiyonların sürekli azalması, tüm organizmanın verimliliğinde görülen azalma,çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması olarak tanımlamıştır 65 yaş

Detaylı

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ

FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ Yrd.Doç.Dr. Gülten KOÇ Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Doğum-Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim

Detaylı

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ

SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ SAĞLIK YÖNETİMİ HASTANE YÖNETİMİ Kaynak: Sağlık İşletmeleri Yönetimi Prof. Dr. Dilaver TENGİLİMOĞLU Yrd. Doç. Dr. Oğuz IŞIK Doç. Dr. Mahmut AKBOLAT *Hastanelerin Tanımı *Hastanelerin Özellikleri *Hastanelerin

Detaylı

TRSM de Rehabilitasyonun

TRSM de Rehabilitasyonun TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım

Detaylı

Demans ve Alzheimer Nedir?

Demans ve Alzheimer Nedir? DEMANS Halk arasında 'bunama' dedigimiz durumdur. Kişinin yaşından beklenen beyin performansını gösterememesidir. Özellikle etkilenen bölgeler; hafıza, dikkat, dil ve problem çözme alanlarıdır. Durumun

Detaylı

Rehabilitasyon Hizmetleri

Rehabilitasyon Hizmetleri 14. HAFTA Rehabilitasyon Hizmetleri Hastalık, kaza veya yaralanma sonucu gelişen sınırlanmış fonksiyonel kapasitenin, geçici veya kalıcı yetersizliklerin, hastalığın tedavisi ile birlikte veya tedavi sonrası,

Detaylı

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ

HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ HEMŞİRELERİN HASTALARA VERDİKLERİ EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN BELİRLENMESİ Zelha Türk*, Serpil Türker **, Pelin Gökoğlu***,Eda Ulutaş**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi

Detaylı

YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR. Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD

YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR. Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD YAŞLI HASTALAR, SAĞLIK HİZMETLERİ ve ZORLUKLAR Uzm. Dr. Mehmet Emin KUYUMCU Hacettepe Üniversitesi İç Hastalıkları ABD, Geriatri BD Türkiye yaşlanıyor 2010 yılı Türkiye toplam nüfusu 73.722.988 65 yaş

Detaylı

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ

Dr. Bekir KESKİNKILIÇ Dr. Bekir KESKİNKILIÇ 1 SAĞLIK Yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Irk, din, siyasi görüş, ekonomik veya sosyal durum ayrımı yapılmaksızın

Detaylı

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR?

KRONOLOJİK YAŞ NEDİR? Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde

Detaylı

HASTA/HASTA YAKINI ZORUNLU EĞİTİM İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ

HASTA/HASTA YAKINI ZORUNLU EĞİTİM İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ Sayfa No 1 / 7 1.AMAÇ: Hastanede tedavi ve bakım alan tüm hasta / hasta yakınlarının hastalık, tedavi ve bakımları, riskleri ve taburcu olduktan sonra evdeki bakımları hakkında eğitilmelerini sağlamak

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi AVRUPA BİRLİĞİ NDE SAĞLIK TURİZMİ Yrd. Doç. Dr. İlkay TAŞ GÜRSOY Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık turizmi nedir? hastaların ihraç edilmesi? tıbbi hizmetlerin ithal edilmesi? sağlığın/sağlık hizmetlerinin

Detaylı

FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI FİZYOTERAPİ VE REHABİLİTASYON YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI NA GİRİŞ KOŞULLARI : Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokullarının veya Yüksekokul ve Fakültelerin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Detaylı

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması

HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması GİRNE AMERİKAN ÜNİVERSİTESİ HEMŞİRELİKTE YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER HEM501 (3,0)3 Sağlık Tanılaması Bu derste öğrencinin; birey, aile ve toplumun sağlık gereksinimlerini belirleyen

Detaylı

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ

YASLANMA ve YASAM KALİTESİ YASLANMA ve YASAM KALİTESİ Tufan Çankaya İzmir, 2003 Giriş: Doğal süreç; Doğum, büyüme-gelişme, üreme, ölüm Ölüm, yaşamın hangi döneminde meydana geliyor? Genç ölüm - Geç ölüm Dünya topluluklarına bakıldığında:

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİNDE EKONOMİK DEĞERLENDİRME. Gülbiye YENİMAHALLELİ YAŞAR

SAĞLIK HİZMETLERİNDE EKONOMİK DEĞERLENDİRME. Gülbiye YENİMAHALLELİ YAŞAR SAĞLIK HİZMETLERİNDE EKONOMİK DEĞERLENDİRME Gülbiye YENİMAHALLELİ YAŞAR GIRIŞ Sağlık harcamalarının artışı Kaynak kıtlığı sorunu Birey sağlık koşullarını iyileştirebilecek olası tüm müdahaleleri elde edememektedir.

Detaylı

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN

Bilim Uzmanı İbrahim BARIN ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HASTANELERİNDE YATAN HASTALARIN HASTANE HİZMET KALİTESİNİ DEĞERLENDİRMELERİ Bilim Uzmanı İbrahim BARIN Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri AMAÇ Hasta memnuniyeti verilen

Detaylı

MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ

MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ S O N U Ç R A P O R U MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ ISBN: 978-605-5307-07-3 Mebusevleri Mah. Şerefli Sk. No:27/3 Tandoğan / ANKARA T: 0312 222 03 55 F: 0312 222 03 09 MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ MUTLU ÇOCUKLAR DERNEĞİ

Detaylı

Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri

Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Eczacıbaşı Topluluğu kuruluşlarından Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri, Türkiye nin yerinde sağlık ve bakım çözümleri sunan ilk ve en büyük kuruluşudur.

Detaylı

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker****

YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ. Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** YOĞUN BAKIM HEMŞİRELERİNİN İŞ YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ Gülay Göçmen*, Murat Çiftçi**, Şenel Sürücü***, Serpil Türker**** *Fulya Acıbadem Hastanesi Sorumlu Hemşire, **Fulya Acıbadem Hastanesi Yoğun Bakım Sorumlu

Detaylı

HASTALIK YÜKÜ FİNAL RAPOR

HASTALIK YÜKÜ FİNAL RAPOR T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI REFİK SAYDAM HIFZISSIHHA MERKEZİ BAŞKANLIĞI HIFZISSIHHA MEKTEBİ MÜDÜRLÜĞÜ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ULUSAL HASTALIK YÜKÜ VE MALİYET-ETKİLİLİK PROJESİ HASTALIK YÜKÜ FİNAL RAPOR ARALIK -

Detaylı

Nüfus yapısının temel belirleyicisi olan doğurganlık ve mortalite hızlarının düşmesi dünyada ve Türkiye de nüfusun yaşlanmasına yol açmaktadır.

Nüfus yapısının temel belirleyicisi olan doğurganlık ve mortalite hızlarının düşmesi dünyada ve Türkiye de nüfusun yaşlanmasına yol açmaktadır. Yaşlı sağlığı Nüfus yapısının temel belirleyicisi olan doğurganlık ve mortalite hızlarının düşmesi dünyada ve Türkiye de nüfusun yaşlanmasına yol açmaktadır. 1950 lerde dünyada Doğuşta beklenen yaşam süresi

Detaylı

M-CARE. Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti

M-CARE. Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti M-CARE Engelli ve Yaşlı Bireylere Evde Bakım ve Sağlık Hizmeti Sağlayıcılarının Mobil Eğitimi Anket Sonuçları Raporu - Yönetici Özeti İş Paketi No: İş Paketi Adı: İP2 Durum Taslak 1 Araştırma ve Analiz

Detaylı

ANKET. Katılımcı ZORGVRAGER

ANKET. Katılımcı ZORGVRAGER ANKET Katılımcı ZORGVRAGER Sağlık hizmetlerinden yararlanmaktasınız. Bu listede, sağlık bakımından yararlanan kişi olarak, sağlık hizmetlerinin sizin için ne anlama geldiği ile ilgili sorular bulunmaktadır.

Detaylı

GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK

GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK Master Yoda: 900 yıl 546 yıl Jean Louise Calment 122 yaş Tanrılar yaşlandıkça hayatı daha mutsuz ve hoş olmayan bir hale getirerek ne kadar merhametli olduklarını gösteriyor.

Detaylı

VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET. YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği

VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET. YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği VERİLERLE TÜRKİYE ve DÜNYADA DİYABET YARD.DOÇ.DR. GÜLHAN COŞANSU İstanbul Üniversitesi Diyabet Hemşireliği Derneği 21.Yüzyılın sağlık krizi: DİYABET Diyabet yaşadığımız yüzyılın en önemli sağlık sorunlarından

Detaylı

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015

Sağlıkta Maliyet. B.Burcu TANER Mayıs.2015 Sağlıkta Maliyet B.Burcu TANER Mayıs.2015 14 Mayıs 2015 tarihinde Acıbadem Üniversitesi nde yapılan ASG XV. Hemşirelik Haftası Etkinliklerinde sunulmuştur. Hedef Daha geniş kitleler için daha iyi sağlık

Detaylı

HASTA VE YAKINLARININ EĞİE. Hazırlayan Cihan Arabacı PROSEDÜRÜ

HASTA VE YAKINLARININ EĞİE. Hazırlayan Cihan Arabacı PROSEDÜRÜ HASTA VE YAKINLARININ EĞİE ĞİTİMİ Hazırlayan Cihan Arabacı Eğitim Hemşiresi PROSEDÜRÜ 1 HASTA VE YAKINLARININ EĞİTİMİ Hasta ve yakınlarının tedavi ve bakım süreçlerine katılımı, hem hastanın kendisini

Detaylı

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi

Detaylı

Nütrisyonel tarama metodları

Nütrisyonel tarama metodları Nütrisyonel tarama metodları Doç Dr Sema Basat Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi 02.11.2013 Özellikle hastanede yatan hastada malnütrisyon TANIMLANMIYOR TEDAVİ EDİLMİYOR. NEDEN? TARAMA, DEĞERLENDİRME,

Detaylı

HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR

HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR HEMŞİRELİKTE ÖZEL ALANLAR Son yıllarda dünyada meydana gelen hızlı gelişme ve değişmeler her alanda olduğu gibi sağlık bakım sistemi üzerinde de etkisini göstermektedir. Toplum, nüfus özellikleri, ekonomi,

Detaylı

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,

Detaylı

AYAKTAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ

AYAKTAN HASTA DEĞERLENDİRME PROSEDÜRÜ REVİZYON DURUMU Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No 24.03.2014 CureMed te tanımlanmış anamnez modüller eklendi. 01 FTR Tedavi Formu prosedüre tanımlandı. Hazırlayan: Onaylayan: Onaylayan: Hasta Değerlendirme

Detaylı

YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI

YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI YENİDOĞANLARDA EVDE SAĞLIK UYGULAMALARI Doç. Dr. Nurullah OKUMUŞ Dr. Sami Ulus Kadın Doğum, Çocuk Sağ. Ve Hast. Eğitim Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği ANKARA HASTANEMİZDE EVDE SAĞLIK HİZMETİ Hastanemizde,

Detaylı

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.

İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu. İŞYERİNDE SAĞLIĞI GELİŞTİRME ve PROGRAM PLANLAMA Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.tr 1 HEDEFLER.Sağlığı, koruma ve geliştirme kavramlarını bilme İşyerlerinde

Detaylı

Çalışma Ortamında Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi

Çalışma Ortamında Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Çalışma Ortamında Sağlığın Korunması ve Geliştirilmesi Prof. Dr. Nazmi Bilir Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü 10 Ekim 2014 nbilir@hacettepe.edu.tr Sunum Planı Sağlık Hizmetlerinin Gelişmesi

Detaylı

Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri

Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri Çevremizdeki Sağlık Kuruluşları VE Sağlık Hizmetleri Çevremizde bulunan sağlık kuruluşları, herhangi bir sağlık probleminde müdahalede bulunan ve tedavi amacı güden kuruluşlardır. Yaşadığınız çevrede bulunan

Detaylı

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ (SHZ106U)

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ (SHZ106U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ (SHZ106U) KISA

Detaylı

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre,

Dünya genelinde her 3 4 kişiden biri kronik hastalıklıdır. (Ülkemizde Kronik Hastalıklar Raporu na göre, KRONİK HASTALIKLAR *Genellikle tam iyileştirilmeleri söz konusu olmayan, *Sürekli, *Yavaş ilerleyen, *Çoğu kez kalıcı sakatlıklar bırakan, *Oluşmasında kişisel ve genetik etkenlerin rol oynadığı, *Genellikle

Detaylı

DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık

DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık yaşlılığın doğal bir sonucu değildir.. Demansın en sık nedeni ALZHEİMER HASTALIĞI DIR. Yaşla gelen unutkanlık ALZHEİMER HASTALIĞI nın habercisi olabilir!!! ALZHEİMER

Detaylı

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!

LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen

Detaylı

Sağlık Nedir? Sağlık Tanımı Sağlık Hizmetleri Türk Sağlık Sistemi. Sağlık tipleri. Sağlık Nedir? Tıbbi Model. Sağlık Modelleri 19/11/2015

Sağlık Nedir? Sağlık Tanımı Sağlık Hizmetleri Türk Sağlık Sistemi. Sağlık tipleri. Sağlık Nedir? Tıbbi Model. Sağlık Modelleri 19/11/2015 Sağlık Tanımı Türk Sağlık Sistemi Yük.Hem.Müge Bulakbaşı Sağlık Nedir? Sağlık negatif yönden hastalığın yokluğu şeklinde tanımlanmaktadır. Pozitif yönden sağlık; bireylerin hayata katılabilme yetenekleri,

Detaylı

UÜ-SK AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI

UÜ-SK AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI HİZMET KAPSAMI Rev. No : 03 Rev.Tarihi : 28 Şubat 2012 1 / 5 1 HİZMET KAPSAMI: Aile Hekimliği Anabilim Dalı yaş, cinsiyet, yakınma, hastalık ayrımı yapmaksızın, yaşamın bütün evrelerinde ve süreklilik içinde, sağlığın

Detaylı

RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER

RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER RUH SAĞLIĞI ALANINDA ÇALIŞAN MESLEKLER Sağlık Dünya Sağlık Örgütü tanımlaması Biyolojik, ruhsal ve sosyal iyilik hali. Tıp Özgül bir kurama ve bu kuramdan biçimlenen yöntemle belirlenen uygulamalarla biyolojik,

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Mezun Görüşleri Anketi Değerli Hekim Arkadaşımız, Bu anket ülkemizdeki farklı eğitim kurumlarınca uygulanan örnekler temel alınarak UÜTF Tıp

Detaylı

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ HEMODİYALİZ HASTALARININ GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ, YETİ YİTİMİ, DEPRESYON VE KOMORBİDİTE YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ 22.10.2016 Gülay Turgay 1, Emre Tutal 2, Siren Sezer 3 1 Başkent Üniversitesi Sağlık

Detaylı

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği

PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ. Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği PERİNATOLOJİ ve ÖNLENEBİLİR ANNE ÖLÜMLERİ Dr. Şevki ÇELEN ZTB Kadın Sağlığı EAH Perinatoloji Kliniği Perinatoloji Yüksek riskli gebelik Maternal ve fetal sağlığı tehdit eden, mortalite ve morbidite olasılığını

Detaylı

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İşyeri Hemşireliği. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İşyeri Hemşireliği. Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İşyeri Hemşireliği Prof.Dr.Ayşe Beşer Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ayse.beser@deu.edu.tr Kültür, inanç Fiziksel çevre SAĞLIK Yaşam koşulları Ekonomik

Detaylı

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR

HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR HEMŞİRELERİNİN UYGULADIKLARI HASTA EĞİTİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Uzm. Hem. Aysun ÇAKIR GİRİŞ Hasta eğitimi, sağlığı koruyan ve bireylerde davranış değişikliği geliştirmeye yardım eden öğrenim deneyimlerinin

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK BİLİMLERİNDE KURAM VE MODELLER Sağlık

Detaylı

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN

ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN ALMANYA DA SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SEÇKİN KESGİN Almanya; Orta Avrupa da bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey denizi, Danimarka, ve Baltık denizi; doğusunda Polonya ve Çek cumhuriyeti; güneyinde Avusturya ve İsviçre;

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI Müge ÜNAL T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından 2016 Aralık ayında 2015 yılına ait Sağlık İstatistikleri Yıllığı yayınlanmıştır. Söz konusu çalışma; T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK İSTATİSTİKLERİ YILLIĞI 2015 YAYINLANDI

Detaylı

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK DOKTORA PROGRAMI 2016-2017 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL (ZORUNLU) SAĞLIK BİLİMLERİNDE KURAM VE MODELLER (HEM 701

Detaylı

AFETLERDE ERGOTERAPİ. Prof.Dr. Esra AKI H.Ü Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü

AFETLERDE ERGOTERAPİ. Prof.Dr. Esra AKI H.Ü Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü AFETLERDE ERGOTERAPİ Prof.Dr. Esra AKI H.Ü Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü Ergoterapi Nedir? Anlamlı ve amaçlı aktivitelerle sağlığı ve refahı geliştiren kişi merkezli bir sağlık mesleğidir.

Detaylı

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065

Ankilozan Spondilit BR.HLİ.065 Gençlerde Bel Ağrısına Dikkat! Bel ağrısı tüm dünyada oldukça yaygın bir problem olup zaman içinde daha sık görülmektedir. Erişkin toplumun en az %10'unda çeşitli nedenlerle gelişen kronik bel ağrıları

Detaylı

Tıp ve Sağlık Okuryazarlığı

Tıp ve Sağlık Okuryazarlığı Tıp ve Sağlık Okuryazarlığı Mehmet ÜYÜKLÜ Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı Sağlık Okuryazarlığı Okuryazarlık kavramı geleneksel olarak kişinin okuma ve yazma becerisi

Detaylı

YAŞLILARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR

YAŞLILARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR YAŞLILARA YÖNELİK SOSYAL POLİTİKALAR III. Sınıf Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Risk Gruplarına Yönelik Sosyal Politikalar Dersi Notları-V Doç. Dr. Şenay GÖKBAYRAK İçerik Yaşlılık Kavramı

Detaylı

A1 : Alanya da yaşayan her bireyin daha sağlıklı ve daha huzurlu yaşaması.

A1 : Alanya da yaşayan her bireyin daha sağlıklı ve daha huzurlu yaşaması. 10.BELEDİYE TABİPLİĞİ A1 : Alanya da yaşayan her bireyin daha sağlıklı ve daha huzurlu yaşaması. A1.H1: Belediye tabipliği tarafından engelli bireyler için ücretsiz fizyoterapi hizmetinin verilmesi; böylece

Detaylı

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından

Detaylı

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır.

1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk hastalara detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 1 / 5 1. Amaç: Bu talimat, UÜ-SK ya başvuran çocuk a detaylı tıbbi değerlendirme yapılmasına yönelik bir sistem oluşturmayı amaçlamaktadır. 2. Kapsam: Bu talimat çocuk ın değerlendirilmesine ilişkin faaliyetleri

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

Palyatif Bakım Dr. Ezgi ŞİMŞEK UTKU Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı

Palyatif Bakım Dr. Ezgi ŞİMŞEK UTKU Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı w w w. k a n s e r. g o v. t r Dr. Ezgi ŞİMŞEK UTKU Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı a Genel Bakış DSÖ ne Göre Nedir? Palyatif bakım; yaşamı tehdit eden hastalıklardan kaynaklanan problemler

Detaylı

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 10. Hafta

SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ. 10. Hafta SKY 329 KARŞILAŞTIRMALI SAĞLIK SİSTEMLERİ 10. Hafta. 1 Birleşik Krallık Sağlık Sistemi Tablo 2. Önemli Sağlık Göstergeleri Kaynak: WHO Health for All Database, 2012 Ülkeler DBYS (yıl) (2010) BÖH (1.000

Detaylı

SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS

SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS SELİN ALICI T.C İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK KURUMLARI YÖNETİCİLİĞİ YÜKSEK LİSANS ÖNCE ZARAR VERME HATA İNSANA ÖZGÜDÜR!! Hasta düşmeleri, tüm Dünya da sağlık bakım kurumlarında önemli bir hasta güvenliği

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar

SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ. Gülbiye Yenimahalleli Yaşar SAĞLIK HİZMETLERİ TALEBİ Gülbiye Yenimahalleli Yaşar Talep ve talep fonksiyonunu etkileyen etmenler Talep: Satın alma gücü ile desteklenen istektir. Bireysel talep fonksiyonunu etkileyen etmenler: 1. Fiyat

Detaylı

ALS TANILI HASTALAR İÇİN ERİŞİLEBİLİR; SÜRDÜRÜLEBİLİR VE UYGUN MALİYETLİ BAKIM MODELİ GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI 5 6 MAYIS 2016 ANKARA

ALS TANILI HASTALAR İÇİN ERİŞİLEBİLİR; SÜRDÜRÜLEBİLİR VE UYGUN MALİYETLİ BAKIM MODELİ GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI 5 6 MAYIS 2016 ANKARA ALS TANILI HASTALAR İÇİN ERİŞİLEBİLİR; SÜRDÜRÜLEBİLİR VE UYGUN MALİYETLİ BAKIM MODELİ GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI 5 6 MAYIS 2016 ANKARA ÇALIŞTAYIN AMACI ALS hastalarının yaşam kalitesini geliştirmek ve korumak

Detaylı

YÜKSEK HEMŞĐRE KADROSU HĐZMET ŞEMASI

YÜKSEK HEMŞĐRE KADROSU HĐZMET ŞEMASI YATAKLI TEDAVĐ KURUMLARI DAĐRESĐ YÜKSEK HEMŞĐRE KADROSU HĐZMET ŞEMASI Kadro Adı : Yüksek Hemşire Hizmet Sınıfı: Paramedikal Hizmetleri Sınıfı Derecesi : III (Đlk Atanma Yeri) Kadro Sayısı : 120 Maaş :

Detaylı

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ Dönem VI Ön Hekimlik Ortopedi ve Travmatoloji (Seçmeli) Uygulama Dilimi Programı Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Doç.

Detaylı

GARD Türkiye Projesi. Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri

GARD Türkiye Projesi. Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri GARD Türkiye Projesi Kronik solunum hastalıkları Evde Sağlık Hizmetleri KBYM Triaj Bilgilendirme Eğitim İleri teknoloji hastaneleri 2. Basamak hastane Evde bakım I. basamak Acil Servisler Özel bakım kuruluşları

Detaylı

SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETİMİ. Sağlık Hizmetleri. Hizmetleri. Hizmetleri. n Destek Sağlık Hizmetleri. n Veteriner Halk Sağlığı

SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETİMİ. Sağlık Hizmetleri. Hizmetleri. Hizmetleri. n Destek Sağlık Hizmetleri. n Veteriner Halk Sağlığı YÖNETİMİ Sağlık n Destek Sağlık n Veteriner Halk Sağlığı n Acil Sağlık ve Cankurtarma n Sağlıklı Gıda n İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ I 011 FAALİYET RAPORU Sağlık Yönetimi 14 YÖNETİMİ Stratejik Amaç 4

Detaylı

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler

Detaylı

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç

Detaylı

DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları)

DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) DSM-5 Düzey 2 Somatik Belirtiler Ölçeği Türkçe Formunun güvenilirliği ve geçerliliği (11-17 yaş çocuk ve 6-17 yaş anne-baba formları) Şermin Yalın Sapmaz Manisa CBÜ Tıp Fakültesi Çocuk Ergen Ruh Sağlığı

Detaylı

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU

SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı SEÇMELİ DERS ÖNERİ FORMU Dersin adı Üreme Sağlığı Anabilim dalı Sorumlu öğretim üyesi E-posta adresi Halk Sağlığı Prof.Dr.Haldun SÜMER

Detaylı

İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları. A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E.

İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları. A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E. İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ Dönem 6 Öğrenim Esasları A. Genel Tanıtım B. Çalışma Kılavuzu C. Rotasyon Tablosu D.Dönem Kurulu E. İletişim A. GENEL TANITIM Dönem 6, tıp eğitiminin önceki 5 yılında edinilen bilgi,

Detaylı

DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARINDA EVDE BAKIM HİZMETİ

DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARINDA EVDE BAKIM HİZMETİ IV. ULUSAL DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARI SİMPOYUMU, Mayıs 2016 DİYABETİK AYAK İNFEKSİYONLARINDA EVDE BAKIM HİZMETİ Doç. Dr. S. Serap Çifçili Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı

Detaylı

ZİHİN ENGELLİLER VE EĞİTİMİ TANIM, SINIFLANDIRMA VE YAYGINLIK

ZİHİN ENGELLİLER VE EĞİTİMİ TANIM, SINIFLANDIRMA VE YAYGINLIK ZİHİN ENGELLİLER VE EĞİTİMİ TANIM, SINIFLANDIRMA VE YAYGINLIK Zihinsel yetersizlik için kullanılan terimler Tutumlarda ve uygulamalardaki değişiklikler, kullanılan terimleri de değiştirme çabalarına neden

Detaylı

Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA

Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA Dr. Çiğdem BAŞGÜL Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı ANKARA SUNUM PLANI Evde Sağlık Hizmetlerinin Mevcut Durumu Yönetmeliğin Getirdiği Yenilikler Evde Sağlık ve Palyatif Bakım Hizmetlerinin Gerekçeleri

Detaylı

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON

TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ HASTANE AFET PLANI (HAP) OPERASYON Olay Komuta Sistemi HAP Başkanı Operasyon Şefi Alan Yönetimi Tıbbı Bakım Sorumlusu Tehlikeli Madde Direktörü Hastane Ünitesi Acil

Detaylı

ULUSAL HASTALIK YÜKÜ ÇALIŞMASI Aralık 2016

ULUSAL HASTALIK YÜKÜ ÇALIŞMASI Aralık 2016 ULUSAL HASTALIK YÜKÜ ÇALIŞMASI 2013 6 Aralık 2016 Ulusal Hastalık Yükü Çalışması 2013 Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğünün talebiyle, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü

Detaylı

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI A.D. İNTÖRN DOKTOR STAJ KARNESİ

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ İÇ HASTALIKLARI A.D. İNTÖRN DOKTOR STAJ KARNESİ BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ İÇ LIKLARI A.D. İNTÖRN DOKTOR STAJ KARNESİ İNTÖRN DOKTORUN ADI-SOYADI İNTÖRN DOKTOR İLETİŞİM BİLGİLERİ GSM: e-mail: İÇ LIKLARI STAJI BAŞLAMA TARİHİ İÇ LIKLARI STAJI BİTİŞ

Detaylı

Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Sorunlar ve Çözüm Önerileri Bir Evde Sağlık Hizmeti Örneği Olarak: SAMSUN Sorunlar ve Çözüm Önerileri Doç.Dr.Erdinç Yavuz Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Sunum Planı q Samsun da evde sağlık hizmetleri

Detaylı

Sağlığın Korunması, Yükseltilmesi ve Sağlık Politikaları

Sağlığın Korunması, Yükseltilmesi ve Sağlık Politikaları Sağlığın Korunması, Yükseltilmesi ve Sağlık Politikaları Yrd. Doç. Dr. Figen Işık Esenay Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hem. Isınma SAĞLIK denince aklınıza

Detaylı