KAPALI MAHALLERDE TER.MAL KONFOR, HA V ALANDIRMA SİSTEMLERİNDE YENİ NESİL MENFEZLER VE SEÇİM KRİTERLERİ

Transkript

1 SA U Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6Cilt, JSy (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Terml Konfor, Hvlndnn Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezler ve Seçim Kriterleri KÇkr, ESğ KAPALI MAHALLERDE TERMAL KONFOR, HA V ALANDIRMA SİSTEMLERİNDE YENİ NESİL MENFEZLER VE SEÇİM KRİTERLERİ, Keml ÇAKIR, Ersin SAGIR Özet Bu nklede genel htlryl değinilecek oln konu, tpl mhllerde insnlrn konforlu ve sğlkl bir ortmd bulunmlrn sğlmy yönelik çlşmlr ypn tesist mühendisliğinin sistemlerini ":::yn ederken uymk zorund olduğu bz stndrtlr ve kullnln yeni nesil sistem elennlr olcktr Anhtr KelimelerTerml kon for, hvlndrm, difüzör AbstrecW e hve mentioned bout hvc engineering tht it works for therml comfort indoor plces of humns nd some criteri to design hvc s rstems in this study Keywords ThermJ co mf ort, ir conditioning, diffuser Hvnn nemi, Giydiğimiz kyfetler, Aktivitelerimiz, olrk srlnr Yuknd yzl bütün fktörler birbirini etkiler ve vücuttki s dengesinin istenen memnun edici nokty ulşms için birbirlerine bğl olrk yrlnmldr Bun terml konfor denir Konforu formülize edebilmek mcyl vücudun 1s dengesini gösteren denklemi oluşturn konforlu vücut scklğ ve ter iiretim denklemleri birleştirile bilir [ 1] Vücut için s dengesi fonülü; MW =H +E+Cres+Eres, dir Bu fom1ülde deriden buhrlşm yoluyl gerçekleşen s kyb (E, W /m2) değedni kişinin kendisini s] olrk nötr hissettiği otmd gerçekleşen JSJ kyb değeri ile değjştirilirse (Ec, W /m2) konfor denklemi elde edilir [ 1] I GIRIŞ MW H+Ec+Cres+Eres (Konfor denklemi) İnsnlr zmnnn % 85' lik bölümünü kpl meknlrd çlşrk, dinlenerek, eğlenerek ve uyuyrk geçirir Bu neden1e kpl nhllerde iyi bir hvlndrm ve ştlndrm sistemine ship olmk çok önemlidirbu sdece insnlrn vücut sğlğ için değil, yn zmnd çlşm performnslr içinde çok önemlidirbu noktd önemli bir problem, yn mhl hv şrtlrmd frkl hisler lglmsdr Bir kişi ortm şrtlrn hoş ve yeterli bulurken, diğer bir kişi gereğinden fzl sck yd soğuk hissed e bilir ll TERMAL KONFOR Mhlde s dengesini etkileyen dş fktörler; Hv scklğ, Is rdysyonu, Hv hz, K Çkr, SAÜ Mühendislik Fkültesi Mkine Mühendisliği Bölümü, SAKARYA E Sğr, SAÜ Fen Bilimleri Ensttüsü Mkme Mühendisllği An Bilim Dl, SAKARYA M: Metbolizm trfndn üretilen s (W /m2) W: Ypln iş (W/m2) Cres: Solunum yoluyl s kyb (W/m2) P: Nem Hvdki su buhr ksmi bsnc (P) t: hv scklğ C Bu forrnüllerdeki diğer değerler şğdki formüllerden hesplnbilir Ec=3,051 o3[ 57336,99(MW p3]+042(mw 5 8, 1 5 ) C res =0, M (34t) Eres=l, 721 os M( 5867 P) Kpl mlllerin insnlr trfndn kullnln bölümlerinde hv hz 02 m!s' yi geçmemelidir İnsn vücudu, kendi çevresini srn ve dş rtrol oln s lşverişini sğlyn bir hv zrhn shiptir Bu lk hv zrh nck çevre hvs durgun olduğund işlev görebilir Hv hreketleri nedeniyle hv hz yükseldiğinde bu izolsyon tbks yrtlr ve insn vücudu çevre scklğn krş korunsz klr Bu durum özellikle soğutn1d oldukç büyük rhtszlk oluşturur [2] 46

2 SAU Fer: Bili:leri Enstitüsü Dergisi 6C:t, JSyt (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Ter ml Konfor, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezler ve Seçim Kriterleri KÇkr, ESğr Soğutm etkisi, mlldeki hv hzndn 8 kt dh büyüktür Örneğin ortmdki hv hz 05 m/s ise, insnlr ortm scklğn olduğundn 05x8=4 oc dh düşük hisseder ler Dh önce bhsedilen fktörlerin ynnd insn vücudu bşk bz problemlerden de etkilennektedir Bunlr; Düşen hv knu, Rdysyon simetrisi, Frkh seviyelerdeki hv scklğ frklr, Duvr yüzey scklklrdr Bir ofis mhllinde konfor genelde şğdki şilr yerine gf'tirildiğinde sğlnn1ş olur Jrtlm hv hz mksimum 02 n/s, İki duvnn mksimum yüzey s1cklk frk I O C, Tvn ve döşeme nksinwn yüzey scklk frk 5 C, dş (18n) ve yk (Olm) seviyesindeki mksinum scklk frl 3 C, Dö ene yüzey scklğ 1926 oc rs olmldr [3] III HA V ATANDIRMA SİSTEMLERİ Hvlndrm sistemleri n htlr ile hv tşyc knl sistemi, hvnn şrtlndrldğ klim sntrli, hvy mhlle üfleyen menfezlerden oluşmktdr Bir hvlndrm sisteninin dizyn edilmesi mcyl yukrd syln üç mddedeki sistemlerin hespln oluşturulrk seçimleri yplmldr Bunlr n bşlklr hlinde; 1) Hv knl hesb, 2) Sntrl serpntinlerinin kpsite ve boyut hesb, 3) Sntrl filttelerinin seçimi, 4) Bsnç kytplrn göre vntiltör ve spirtör seçm, S) Hvy mhlle üfleyecek son elemn oln n1enfezlerin seçimi, olrk srlnbilirler IV İÇ HAVA HAREKETLERİ İncelenen konu n htlr ile; İç ortmd sğlnms gereken snr değerler nelerdir? Bu değerleri sğlyck uygun difüzör tipi ve konumlndrn1s nsl yplbilir? sorulrn cevp rr Bir mhlle beslenen hv ship olduğu scklk değerine bğl olrk değişik dğlm özellikleri gösterir Eğer beslen1e hv scklğ slonun hv scklğn eşit ise, hv klb eşscklzkl hv klzbz olrk dlndrlr Bşlngç scklğ slonw1 hv scklğndn frkl oln hv klbn d eş scklkt olmyn hv khbr denir Beslene ve slon hvs rsndki scklk frk, (1 ) l1v klbrun yörüngesine, (2) klbnn1 tvn vey duvrd tems ettiği ve yrldğ yere, (3) klbuun hv n ş mesfesine etki ederek, klpt sl kuvvetler ojuştuurlr Bu etkiler, s] klclm kuvvetlerinin, tlet kuvvetlerine orn olrk tnmlnn boyutsuz Archimedes (Ar) sysn bğldr [ 4] Eşscklkl hv klb, besleme hvsnn mh1 hvs ile yn scklkt olms hlidir Şekil 1' de serbest bir hv jetinin od içinde yylş gösterilmiştir Hv bir memeden w0 ilk hz ile çkr ve çevrenin hvs ile krşr Bu krşn çeşitli problemler bkmndn önemlidir Şeki11 Serbestjet : J e Çel<irdek oo o J 4 6,5 c Wx K 1 Serbest jetin içjnde vv0 ilk hzn ship hv zerreciklerinn teşkil ettiği ksm çekirdek denir Çekirdek içinde kş tmmen lminerdir Teşekkül eden çekirdeğin çs ylnz çkş ğzn şekline bğlsdr J ctnin genişleme çs d çkş ğznn formun bğl olup, çkş hzndn bğmszdr bu ç sonsuz uzunluktki yrkt 33, yuvrlk çkş ğznd ise 24 dir jetin genişleme bölgesinde türbülns fzldr Çkş ğzndn uzklşld1kç jet hvsnn hz zlr ve od hvsndn krşn rniktr rtr [ 5] Burd hesplrd kullnln bz formüjlere yer verilmiştir Bu formüller şğdki çkş hzlr için geçerlidir w0 >2 1nls J w0 < 50 m/s; Od, jete nzrn sonsuz büyülclükte kbul edilebili İzotem jetler (od scklğndki hv jeti) üzerinde ypln rştrmlr neticesinde şğdki fomül bulunnuştur [ 5] wr =K JF 1 W0 X j;" Bu formül serbest ve drltlrnn1ş jet için geçerlidir Burd ' Wx : Üfleme ğzndn x uzklğnd oluşn serbest jet deki merkezi hz m/s, \Vs : Üfleme ğzndki hz m/s, K : Menfez sbiti ( çkş ğznn şekline bğldr), F : Menfezin brüt ln m2, x : Üfleme ğzn oln eksenel uzklk m, 11 : Drln ktsys (keskin kenrl yuvrlk ğzlrd, =061, kenrln yuvrltln1ş yuvrlk ğzl rd, t= 10), 47

3 SAU Fen Bilimleri Enstitüsll Dergisi 6Cilt, 3Sy (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Terml Konfor, Hvlndrm Sistemleri nd Yeni esil Menrezler ve Seçim Kriterler KÇkr, ESğr : Çkş ğzmn serbest lnnn brüt lnn orn Az drltlmş hv çkşlrnd genellikle Jl 08 lnbilir [ 5] Eşsckt olmyn hv klb söz konusu ise, jet hvs ile od hvs rsnd yoğunluk ve scklk frk vrdr ve hv üflenen memenin yplş trz ve şekli yn ols d, durum şimdiye kdr nltlnlr uynycktr Konuyu dh iyi izh edebilmek için iki snu hlini örnek lnmldr Hv ile dolu ody bir enjektörden su püskürtülsün Su ile hvnn yoğunlukln rsnd büyük frk olduğundn su jetsine hv krşms söz konusu olmz Dolysyl jet hemen hemen hiç değişikliğe uğrmz İkinci hlde su dolu bir tnk hv enjekte edilir Jet hemen krşm uğrr ve prçlmr Bu yüzden ody nzrn sck jetler dh ks mesfelerde kn ş m v prçlnmy uğrrlr Ayrc, özellkle hvlndrm tekniği bkmndn önemli bir problem vrdr Üflenen hv scklğ ile od scklğ frk fzl ise Uetin dh sck vey dh soğuk oluşun göre) jet yükselir vey lçlrşekll 2, de ody üflenen bir jet göülmektedir Püskürtülen hvo1 n scklğ, od scklğndn düşüktür Yükselen jet içinde durum yn du Genel olrk; y _ 0,065 X d Fr d FormüJde y (m), jet eğrisel ekseninin, n1eme eksenine oln uzklğdr ki bun düşme vey yükselme mesfesi denir d (m) ise çkş ğz çpdr Froude sys (Fr), Re sys gibi boyutsuz bir sydr ve jetin düşüp düşmeyeceğinin tespitine yrr İzoterm olmyn jetlerde düşmeyi önlemek için şğd verilen kritik değerin üstünde klnml dr [5] Frit= 1 O(L/H)2,!:: = 273vv H odboyu 3 odyüksekliğğ w2 Fr =, Fr = 27,8 0 9,81d ( 9 R 90) d t Şekil 2 izoterm olmyn hvjeti Şekil 3' de soğutm için, Şekil 4' de ise stm için besleme hvsnn dvrmş göiilmektedir [7] Şekil 3 Soğuk hv Şekil 4 Sck hv Bir Avrup stndrd oln prenv 17 52: 1996 iklimlendirilen kpl mhller için konfor şrtlrn belirlernektedirbu stndrttn konu ile ilgili smr değerleri şu üç n grupt toplnbilir; Scklk/scklk dğlm, hv hzln ve ses IVl Scklk/Scklk Dğlm Bir lnn insnlr trfndn kullnln bölgesinin ( occupied zone) tüm noktlrnd etkin scklk her zmn izin verilen rlklr içerisinde olmldrr İnsnlrn dş hv scklğn bğl olrk kendilerini konfor d hissettikleri scklk rlğ Şekil 5, deki grfikte veriln1iştir Burdki "opertif od scklğ'' mhllin hv scklğ ile mhlli çevreleyen duvrlrn s1ckhğnn ritmetik ortlms ile bulunur Burd t = er eo jet hvs ile od hvs scklklr frk C, B = l /273 gzlr için hcimsel genişleme ktsysdr[5] y = +0,00234!'!J d X d w0 d 3 Kldnn kuvvetlerinin etkisindeki yty olrk püskütülen stm ve serinietme hv klplrnn kbul edilen yörüngeleri, duvr çkşlryl stm ve serinletmede önemlidir Bunlrn yn sr mlldeki scklk dğlm (grdient) d önemlidir 3 C' lik frk, ISO 7730 trfndn, oturrk ypiln ktiviteleri uygulyn bir insn için kbul edilebilir seviye olrk seçilmiştir Bhsedilen kvrm Dikey Hv Scklk Frk' dr ve yk bile ği seviyesindeki hv scklğ ile boyun seviyesindeki hv scklğnn frkdr (8] 48

4 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6ClL, 3Sy (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Terml Konfor, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezlet ve Seçim Kriterleri KÇkr, ESğr 28 t c Z6 e:, 25 X 24 U) 23 o tx: l'v!/ t\ l>( i' " v /' >( 'V IY2 Hv Hz ' KX, X >< > :> V'\ #' '/ K X V"\ r\j 1\/ V'!\/ K K K tt? V 'X )< (> r> >(" ' / V y )\ /'\ V o zs Z9 3o oc 32 Dtt HQv StcJdğt f Şekil 5: DIN 1946 y göre konfor scklğ rlğ Kpl bir mlldeki konfor şrtlrn etkileyen en önemli prmetrelerden biridir M hlde istenmeyen :'üksek hv hzlr Drft d verilen, hv hreketinin ve scklğn sebep olduğu, vücudun belli bir bölgesinin istenmeyen lokl sğumsn neden olur Drft nedeniyle ikyette bulunn insnlrn ön görülen yüzdesi d rft orn1 olrk trumlnbilir Drft orn ( drft rting) şğd verilen eşi e i kle hesplnr ( drft modeli): DR=(34t)(V 0,005) 0 62 (0,37 VTu+ 314) burd: DR drft orn, yni drft nedeniyle kendini konford hissetmeyen insnlrn yüzdesi t V Tu olmktdr lo kl hv scklğ, derece celcius; lokl ortlm hv hz metre bölü sniye lokl türbülns yoğunluğu, yüzde En genel olrk mhlde insnlrn meşgul ettiği bölgede ( occuped zone) hv hz O 2 mis' yi geçmemelidir [8] _ Br rnhlde meş ul bölgenin geonetrik snrlr, d1ş duvrlrdn 1 m, ç duvrlrdn 0,5 m ve yerden 2 m yükseklikteki hcimdir [9] oc 35 D 33 g 3 1 R T 29 A fl s 27 c A 25 K L 23 G B L % Bu A?u L N E M 6u 5u l 1C o 15 / ll 1 lt 1/ IJ f l J,, ', Jl 1 1 "',, 1 1 ll / J 1 1 V ' A c rt, lir it d ğu im t IÇ ORT AM SICAKLlGI 1 f 1 1 H ve: ne mi Cm/s 50 Id 5 A o l":\ 5 o b 5 01 o o s 30 oc Şekil 6' d o1m scklğn bğ b olrk hv hzlrnn değişimi verilmiştir Kpl hcimlerde esintisiz ve etkin bir hvlndrmnn sğlnbilmesi için bu değerlere sğdk klnmldr 1V3 Ses Hvlndrm sistemleri, meknik prçlrnn ve ilettikleri hvnn sistem içinde oluşturduğu bir gürültüye yol çr Bu gürültünün önemli bir ksm hvnn nhlle ktnldğ çklk difiizörler trfndn üretilir oln menfez ve Akustik değerlerin temel birimi D esibel (db) dir nunerik olrk birbirle ilişkili iki büyüklüğün birbirine ornnn log ritmsnn 1 O ktdr Bir ses kynğrun yydğ ses enerjisinin gücüne ses gücü (W), bu gücün referns bir?,eğere göre düzeyine ses güç seviyesi (Lw) d verilir Ureticiler trfndn difüzör ktloglrnd ve len e ğerler genellikle L w cinsindendir Doğru bir seçm çn od sustun11snn (room ttenution) dikkte lnms gereklidir Bu norml bir ofis için 8 db mertebelerindedir [ll] V MENFEZ SEÇİMİ Bu kriterleri genel htlr ile inceledikten sonr difuzör tiplerine geçmeden önce konu ile ilgili bz hususlr değinilecektir Sck hvy şğy indirmek kritik iken, soğuk hvd tersine bir?urum vrdr Soğuk hv düşmeye (drft) meyilli dir Ut1endikten hemen sonr yüksek scklk frk ve hzd düşerse, ortmd bulunn kişileri rhtsz eder Dolysyl soğuk hvnn mümkün olduğu kdr yuknd tutulup, iç hv ile krşrk hz ve scklğ smr değerlere yklştktn sonr şğy inmesini sğlnk gereklidir B urd "Co nd Effect'' olrk tmrolnn hvnn tvn belirli bir mesfede yty vey tvndn belirli bir çdn üflendiğinde, tvn yp1şm özelliğinden yrrlnlr (Şekil 7) [ 1 2] X::0,3M X:O,!"' Cond etkisiz krş Cond etkili krş Şekil 6 Hv km hz, hv sckhğ ve nem ilişkisi [10] Şekil 7 Soğuk hvt n mhlle değişik ütlenme şeklleri 49

5 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6Cih, 3Sy (Eylül 2002) Kpl l't1hllerde Terml Konfor, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezler ve Seçim Kriterlc i K Çkr ESğ r Hvnn tvndn kopcğ mesfe şğ1dki bğntdn bulunbilir [ 12] ( Xkr 1 h 112 ) = C ( 1 1 Ar) Xkr: Tvndn kopm mesfesi h: Slotun eni g: Yer çekimi kuvveti Tr: Od scklğ t: Üfleme scklğ ile od scklğ rsndki frk Veff: Efektif hz C: Difuzörün ypsmn belirlediği ktsy Bu konud son olrk bhsedilecek husus "Swirling Effect" d verilen girdp etki s i dir Şu n kdr tek bir hv kş incelendi Anck hv kmlr birbirini etkiler, bu etkiden yrrlnrk difiizörden tek tek kntçklrdn psjlr hlinde çkn hv kml t o şekilde konumlndrlbilir ki, bir dönme, girdp :Jluşturulbilir (Şekil 8) Hvnn bu şekilde girdp hlinde üflenrnesi, yüksek mertebede iç hv indüksiyonu ile hv h1znn ve scklk frkrun sürtle düşmesini sğlr t Şekil 8 Girdp etkisi şrtlndrlrruş hvy mhlle trken şu jki teknikten birini kullnrlr; Krş k km (mixed ir), Deplsmnl km ( displcement ir flow) Norml olrk şrtlndnlmş hv, çlş ğzlrndn: slonlrd kullnln bölgelerde kbul edilen h v hzlnndn dh büyük hzlrd gönderilir Istm vey soğutm yüküne bğl olrk şrtlndrlnuş hv scklğ, slonun kullnln bölgesindeki hv scklğnn üstünde, ltnd vey yn s olbilir Ktm ( entrinrnent) işlemi syesinde yyc ( difüzör) jetleri slon hvsyl krşp hv hznn düşmesine ve hv scklğnn slon hvs scklğn eşitlenrnesine neden olurlr Slonlrd kullnln bölgeler y prçlnmş hv jetleri ile doğrudn doğruy vey jetler trfndn meydn getirilen ters kmlr ile hvlndrlrlr Deplsmnl kmd ise, slond kullnln bölgede, istenen slon scklğndn birz dh düşük scklktki şrtlndnlmş h v, küçük hv hzlnnd (0 5 m/s vey dh z, hv çkş ğzlnndn sğlnr Çkş ğzlr döşemede vey döşeme ynnd bulunur ve bu ğzlrdn besleme hvs slond kullmln bölgeye doğrudn doğruy gönderilir Slondn lk hvnn lndğ ermne (egzoz) ğzlr ise, tvn vey tvn yknn yerleştirilir Besleme hvs döşeme boyunc y yl r ve slond kullnln bölgelerdeki s kynğyl sncikç yu k r doğru yükselir Teknik ve mimri özellikleri verilen tüm rnenfez ve difiizörlerin kullnm mçlr, yerleri ve niteliklerine bğl olrk bir tkm kullnm snrlmlr vrdr Prensipte yn mhlde kullrulbilecek iki frkl cihz içinden seçim nck bz özel istekler belirlendikten sonr yplbilir Tblo 1 böyle bir seçim için yrdmc olmk mcyl oluşturulmuştur Şekil ll' deki diygrm ise teknik bilgilerine ship olduğumuz cihzlrn seçim sürecinin genel olrk nsl yplbileceği gösterilmek üzere hzrlnmştr Burd souln soruln n mc hngi tip cihz kullnmnn uygun olduğunun bulunmsdr Bundn sonrki şmd cihz ölçülerinin ve bun bğl olrk elde edilecek sonuçlnn (ses seviyesi, hv hz, tş mesfesi) bulunmsdr \11 HAVA AKIŞ PRENSİPLERİNE GÖRE DİFÜZÖR TİPLERİ Bu bölümde difüzörlerin ypln ve hv dğtm prensiplerine göre çeşitleri incelenecektir Anck difüzörlerin ypsl ve teknik detylrn geçmeden önce, hvy mhlle besleme şekline göre iki n grupt toplnbilir Bütün hvlndrm sistemleri Dt'I'Ozel lf, v z 0,2 mis Şek i 1 9 Deplsmn h kş Kullnln bölgelerdeki insnlr ve bilgisyrlr gibi s kynklr, yukr doğru sl hv kmlr oluştururlr; bunlrn yoğunluklr kullnln bölgedeki hvnn yoğunluğundn dh z olduğundn, hv kmlr bu bölgeden sy ve kirleticileri uzklştrrlr (Şekil 9) [13] Krştrml hvlndrm sistemnn tersine yer değiştirmeli hvlndrm, kullnln bölgede hvnn knşmsn zltck ş ekilde tsrlnr Yer değiştimeli hvlndrmmn mc, kullnln bölgede, besleme hvs özelliklerine ykn bir dunn1 elde etmektir 50

6 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergsi 6Ciltt 3SY1 (Eylül 2002) Kpll Mhllerde TermJ Kon for, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezler ve Seçim Kriteleri KÇJ<r, ESğr VI Krşk Al{} m Difüzörleri VI 1 1 S lot Difüzör İnce görüntüleri ile mimrlrnd çok sevdiği bir difüzör çeşididir Yüksek hv çkş hzlrn rğmen düşük ses seviyeleri vrdr (Şekil 1 0) rtr Benzer şekilde prtikül konsntrsyonu d döşemeden tvn doğru rtr Bu tip diftizörler yln1z soğutm uygulmlrmd kullmlrlr Bunun nedeni ise cihzn dizyn nedeniyle döşeme yüzeyinde çok düşük hv hzlrnd bir hv gölü oluşturmsdr (Şekil 9) Bu soğuk hv gölü snrk yükselir ve mhllin herhngi bir noktsndn egzost edilebilir Egzost noktsnn çok fzl bir önemi olmms dolysyl sm tvn gerek yoktur ve bu d ytnncln önemli bir nliyetten kurtrmktdu Ş eki 1 O S lot Di füzör S lotlrn tvn prlel üfleyecek şekilde yrlnms ile Cond Etkisi oluşturn1y çok uygun olduklrndn, soğutm uygulmlrn çok uygundurlr Istm için slotlnn düşey üflemeye yönlendirilmesi gerekir Anck soğutndki gibi özellikleri yoktur Birden çok sr slot mevcut ise stnd slotlr tvn prlel ve şşrtml olrk yrlnrk girdp etkisi o I uşturul b il ir VI 1 2 Swirl Difüzör Sbit kntçkl swirl difiizörler hvy ortn sbit bir çyl üflerler Bu nedenle 3,8 m' den yüksek yerlerde stnd uygun sonuç vermezler 3,8 m' den yüksek mhllerde yrlnbilir kntçkl swirl difüzörler kullnlms gerekir Bu tip difüzörlerin üfleme çln mnuel olrk vey motor rclğ ile değiştirilir Üfleme çs t' ye bğl olrk konumlnd1nlr Sbh stms, yükün değişmesi gibi durumlr çok uygundur Şekil 8' de bir svvirl di ftizörün hv tş şekli görülmektedir VI2 Deplsmnl Akm Difüzörler Bu mntkl çlşn birkç difiizör tipi mevcuttur Bu trz bir sistemde soğuk besleme hvs1, dijşük prtikül konsntrsyonu ile, döşeme boyunc çok düşük bir hv h1z ile yylr Bu "Tze hv gölü"nden, s kynklrnn ( nkinlr, insnlr) yydğ ile snn h v, yukr doğru hreket eder D ik ey bir scklk grdyeni oluşturur Sckhk döşemeden tvn doğru Az önce nltldğ ve Şekil 9' d d görülen düşük hzlr ship bir hv khbnn stm modund oluşturulms hlinde bypss ypm ihtinli çok yüksek olduğundn kullnn1 soğutn nodu ile snrldr Bu tip difüzörlerde döşeme seviyesindeki hvnn scklğnn, besleme hvs scklğndn 1 K dh yüksek olduğu deneylerde görülmüştür Dolysyl besleme hvs scklğnn 1,2 m yüksekliğindeki m hl scklğndn en fzl 4 K düşük olms gerekmektedir Bu krşk kmdki (mixed ir) 1 O K' e göre oldukç düşüktür, stnrl bir s yükü söz konusudur Bu değer 3050 W /n2 ile srurldr VII KAYNAKLAR [ 1] ISO 8996, Ergonornics Determintion of lvietbolic Het Produc6on [2] ISO/D IS 13731, Ergonomics of Theml Enviroment Defnition nd Units, [3] Deucsthe Institute fti Normung 1946 Prt 2 [ 4] TUVE, GI) Air Velocities in Ventilting Jets ASHVAE Reserch Report No: 1476, ASHVAE Trnsctions 59:261, 1953 [5] BRANDİ,OH, Hv Knllr Hesb ve Konstrüksiyon u, 1972 [ 6] BA TURIN, V V, Fundmentls of Industril Ventiltion, 3r d Englnd Edition Pergmon Press, Newyork, 1972 [7] EMCO KLIMA GmbH Teknik Yynln, 2000 Lingen [8] ISO 1984 Moderte Therml Enviromnents Detemintion of the PMV nd PP D Indi c es nd Specifction of the Conditions for Therml Comfort ISO Stndrt 7730 [9] Deucsthe Institute für N ormung 1946 Prt 7 [10] DAGSÖZ, A K, ÇAKIR, K, GÜNEY, B, Ryl Tşnclkt Hv Kontrol Sistemleri tiühendis ve Mkine Dergisi Yyn No: 404 (ll] TA HV AC SYSTEM S CONTROL HANDBOOK, 1994 Tour & Andersson AB Sweden [ 12] Method of Testing for Air Diffusion ASHRA E Stndrt [13] STRULII< GmbH Teknii< Yynln, 1999 H ünfejden 51

7 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 6Cilt, JSy (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Terml Kon for, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Menfezler ve Seçim Kriterleri KÇkn, ESğ r 52

8 SA U ren Bilimlen Enstnllsü Dergsi 6 Ci lt, 3 :y (Eylül 2002) Krl Mhtlerde Terml Konfo, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni l"l:sil Mcnfczler ve Seçim Kriterleri KÇkr, ESğr Tblo 1 Merili Kriter Montj imkn Hv debisi kpsitesi (m3/h) Debi yr imkn Kullnm ln Optimum tş mesfeleri (m) difiizörl tl i kriterl b2:l olrk k l s tnlm "J J! Sbit Ayrlnbilir Sbit kntçtkl kntçkl kntckh Anemostt swirl difüzör menfez menrez Tvn, duvr, döşeme Tvn, duvr, döşeme Tvn Tvn (Cihz (Cihz (m2 bşn) (rn2 b şm) bşn) bşn) Vr Vr Vr Vr Her türlü Her türlü Her türlü konfor Her türlü konfor konfor n1hlli konfor mhlli mhlli mhlli 2, o ' 73 0,82,2 Ayrlnbilir kntçld SvYirl difüzör S lot Difüzör Deplsmnh kş menfezleri Tvn Tvn, duvr Tvn, duvr (Cihz (birim metre (Cihz bşn) bşn) bş1n) Vr Vr Yok Konferns, tiytro slonln gibi geniş hcimler Her türlü konfor mhlli Spor slonln, otelierin lobileri, resturntlr 610,,21,5 Jet nozul Tvn, duvr (Ci hz bşn) Yok Atriun, ho!, kph 1 hvuzlr gbi genş mhller 530 ' ' 1 ' Ait olduğu sistem Bkn1 gerekliliği Ekonomik yönü Istm d kullnlbilirlik Soğutm d kullnlbilirlik Indük iyon orn Avntjln Krştrml Knştlrml Knştrml Knştrml Sistem Sistem Sistem Sistem Yok Yok Yok Yok Düşük Düşük Nispeten yüksek Düşük fiythdr fi ytld r tiytldr fiytl dr Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun Uygun (Mevsim geçişlerinde mnuel yr gerektirir) Uygun (Mevsim geçişlelinde mnuel yr gerektirir) Düşük Düşük Düşük Yüksek İndüksiyon ve Ekonomktr, Ekonomiktir, besleme hvsnn montj montj mhl hvs içine kolydr, çok kolydr, çok nüfuziyet orn Ekonomiktir çeşitli çeşitli yüksektir, soğutm mhllerde mhllerde uygulmlnnd kullnlbilir kullnlbilir çokiyi sonuç verr Knştrml Sistem Knştnml Sistem Yerdeğiştimeli Sistem Motorlu cihzlnn periyodik bkm Yok Yok gereklidir Ozellikle rnotolu seçenekleri yüksek fiytld1r Uygun (Mevsim geçişlerinde mnuel vey motor ile yr gerektirir) Uygun (Mevs1m geçişlerinde mnuel vey motor ile yr gerektnir) Nispeten yüksek fiytldr Uygun (I'vlevsim geçişlerinde mnuel yr gerektirir) Uygun (Mevsim geçişlerinde mnuel yr gerektnr) Nispeten yüksek fiytl d1r Uygun değil Uygun Yüksek Yüksek Çok dü ük İndüksiyon ve besleme hvsnm nhl hvs 1çine nüfuziyct orn yü k se k tir, hem s tn hem soğutn uygulmlnnd çok iyi sonuç venr Indüksiyon ve besleme hvsnn mhl hvs içine nüfuziyet orm yüksektr, görünüşü çok estet ktir, konfor uygulmlnnd hen stm hem soğutmd çok etkiudir Çok düşük hv h1zlnnd, gürültüsüz ve hv cereym yrtmdn çlşrlr, estetktirler Knştrmh Sistem Motorlu cihzinn periyodik bkm gereklidir Özellikle motolu seçenek leri yüksek fiythdr Uygun Uygun Düşük Çok uzun tş mesfelerine shiptirler, hem stn1 hem souğutmd etkl 1 idrler : ' Dezvntjln Hvy1 yön lendime imkn yoktur, indüksiyonu orm düşüktür Hvy yön lendirne imkn zdr, indüksiyon orn düşüktür Indüksiyon ve besleme hvsnn mh1 hvs içine nüfuziyet orn düşüktür Fiytlr nispeten yüksektir, tstm uygulmlrnd yetersiz k lbilir Fiytln nispeten yüksekt i r, motorlu tipleri için servi s ve encrj i ihtiyc vrd1r Fiytln nispeten yüksektir, stm soğutm n1odu geçişinde yönlendirme elemnlnnn yrlnnn Fiytln nispc:ten yüksektir, ylnzc soğutm uygulmlrnd kullnhrlr Fiytlr nispeten yüksektir, motorlu tipleri için servis ve enej i ihtiyc vrdr değiştirilmesi gerekir 53

9 SAU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi GCilt, 3Sy (Eylül 2002) Kpl Mhllerde Terml Konfor, Hvlndrm Sistemlerinde Yeni Nesil Mcnfczler ve Seçim Kriterleri KÇkr, ESğr D ü ş ü k Ayrlnbihr kntçk11 menfez Anium 35 m' den fzl Mhl türü, yüksekliğ1? Toplnt slonu 35 m' ye kdr Montj nokts? Ab n Konfor isteği? (İndüksiyon ornn b l olrk) Slot vey swirl diftizör Yüksek V n Konfor isteği? (İndüksiyon ornn bğl olrk) y ü k s e k S lot difüzör D ü ş o k Anemostt Montj nokts? Aln Jet nozul T V n Ayrlnbilir kntçkh swirl difüzör Şekil l l Diflzör seçin1 diygrm 54