Meslek hastalığı: Sosyal Sigortalar Kanunu, M. 11. Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü, M. 62.

Transkript

1

2 Meslek hastalığı: Meslek hastalığı, sigortalının, çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir Sosyal Sigortalar Kanunu, M. 11. Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü, M. 62.

3 Pnömokonyoz Gürültü: Kas iskelet sistemini zorlayıcı işler ve işyerleri (Vibrasyon dahil)

4 Pnömokonyoz Çeşitli tozların ya da kimyasal maddelerin uzun süre solunmasıyla ortaya çıkan akciğer hastalıklarının ortak adıdır. ( inhale minerallere karşı akciğerlerin verdiği granülomatöz ve fibrotik yanıt.) Demiroksit : (siderozis) kaynakçılar Baryum bileşikleri ( baritozis) Antimon, kromatlar, titanyum dioksit Kalay cevheri (stannozis) Alüminyum tozu, akciğer dokusunda kronik bir iltihaba (Alüminoz hastalığına) yol açar. yavaş yavaş fibroz (sertleşme) gelişir. solunum yoluyla alınan hava ile kan arasındaki gaz alışverişi giderek zorlaşır. Belirtileri : nefes darlığı, kuru öksürük, morarma ve ileri dönemde solunum yetmezliği şeklinde görülür. Özellikle alüminyum tozuyla (zımpara, vernik, havai fişek, vb.) çalışan işçilerde görülür Sonuçta korpulmonale gelişir.

5 Solunan tozların tane büyüklükleri ise 60 mikronun altındadır. Büyüklüklerine göre solunum sisteminin çeşitli kısımlarında tutulurlar. 10 Mikron boğaz ve üst solunum yolunda, 5 10 Mikron alt solunum yollarında tutulurlar. 0,5 5 mikron arasında büyüklüğe sahip tozlar solunum yoluyla alveollere kadar ulaşırlar ve "pnömokonyoz" hastalıklarına neden olurlar. Dolayısıyla sağlık açısından en önemli olanlardır. ("ince tozlar" veya Solunabilir toz ) 0,5 mikron ve altındaki toz tanecikleri ise solunum sırasında akciğerlere girer çıkar, birikme olmaz.

6 Meslek öyküsü tanı Uygun radyolojik görünüm Bu görünüme yol açabilecek başka bir patolojinin olmaması Pnomokonyozun meslek hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnomokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte toz bulunan yeraltı veya yerüstü işyerlerinde en az 3 yıl çalışmış olması şarttır. Sosyal sigorta yüksek sağlık kurulunun kararı ile 3 yıllık süre indirile bilinir.

7 Gürültü: Gürültü Yönetmeliği (28 Temmuz 2013 pazar tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır) kapsamında özellikle günlük gürültü maruziyet düzeyi ve gürültü maruziyet süresi işitme hasarı oluşması şeklinde tanımlamış ve işitme hasarı günlük minimum 85 db(a) olarak tanımlanmıştır. Alüminyum ekstrüzyon sektöründe Kararlı Gürültü (Sabit Gürültü) pres motorlarının çıkarmış olduğu ve genelde db(a) şiddetinde ki gürültü ve Kararsız Gürültü testereler vb. gibi makinelerin oluşturduğu ve şiddeti db(a) şiddetinde gürültüler mevcuttur. Çalışanın maruziyeti hiçbir koşulda 87 db(a) yı aşmayacaktır.

8 a) En düşük maruziyet eylem değerleri: (L EX, 8saat ) = 80 db(a): aşıldığında maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altına alınmasını gerektiren değerdir. En yüksek maruziyet eylem değeri: Lex,8saat = 85 db(a) Maruziyet sınır değerleri: (L EX, 8saat ) = 87 db(a) : Çalışanların bu değer üzerinde bir gürültüye kesinlikle maruz kalmaması gereken değerdir.

9 Kas iskelet sistemini zorlayıcı işler ve işyerleri İtme, çekme, kaldırma, vücudu öne eğme, titreşim, vb nedenlerle kas, iskelet ve eklemlerde meydana gelen hasarlardır. Alüminyum sektöründe kalıplarla yapılan işlemlerde, profil sepetlerinin hareketi sırasında, profillerin yüklenmesi sırasında, ekstrüzyon presinin oluşturduğu titreşimler (titreşimler sınır değerlerde kalmakta olup süreksiz titreşimlerdir) olarak tanımlayabiliriz.

10 ALÜMİNYUM SEKTÖRÜNDE İŞÇİ SAĞLIĞI Çalışanların ruhsal ve bedensel bütünlüklerinin bozulması olarak tanımladığımız iş kazaları birden fazla nedene bağlıdır. Nedenleri incelediğimizde üç ana unsura ulaşılmaktadır. Bunlar; a.) İş yerine bağlı riskler, b.) İşçiye bağlı riskler, c.) İşverene bağlı riskler,

11 İşverenler yasal olarak iki yılda bir veya yeni sistem ve makine devreye aldıklarında ve kapasite arttırıldığında Risk Değerlendirmesi Yapmak ve risk değerlendirmesi sonucu olumsuzlukları gidermek zorundadır. Görülen örnek risk değerlendirme formunda belirtilen nedenler aslında genel nedenlerdir. Aslında riskleri incelediğimizde hepsinin tüm sektörlerin ana paydaşı olduğu görülecektir.

12

13 . İş Yerine Bağlı Riskler İş yerine bağlı riskler temelde fizikseldir. Genelde çalışanların aşırı efor göstermesine neden olmaktadır. ülkemizde iş yeri kurulum sırasında veya kapasite arttırma çalışmalarında insan ve makine etkenleri önemsenmemektedir. İleriye dönük (fizibilite) çalışmaları tam ve işin uzmanları tarafından yapılmamaktadır. İş yerine bağlı riskler işverenin kontrolündedir. Gerekli çalışmaları işveren veya vekili bizzat yürütmesi çalışmaların başarıya ulaşmasını sağlayacaktır.

14 İş yerine bağlı riskler, olumsuz etkileri ve yapılması gereken çalışmalar

15 a) İşe uygun iş akışının planlanmaması: Ekstrüzyon yöntemiyle imalatta iş akışını hammadde kabul/stok, hammadde ısıtma fırını rampası, sıcak kesme (kesilmiş billet kullananlar için geçerli değil), pres kovanına yükleme, pres (ekstrüzyon presi, kalıp tav fırını, konveyör hattı, germe makinesi ve kesme makinesi), sepete dizme, termik (ısıl işlem, ara stok söz konusu) ve ara stok olarak özetleyebiliriz. Hammadde kısmında düzenli bir stok sahası hazırlanmamaktadır. Billetler ile ekstrüzyon hattı arasında geçişler planlanmamakta, çoğu işletmede billetler üretim hattı ve çalışanların arasında taşınmakta. Çalışanları forklift çarpması, billetlerin düşmesi sonucu ezilme, vb. tehlikeler altındadırlar. Pres ve konveyör sistemi bir bütün olarak ele alınmaktadır. Gerekli olan termik/ler uygun konumlara kurulmamaktadır. Bundan dolayı profillerle doldurulmuş sepetler itilerek veya vinçler vasıtasıyla üretim sahasında hareket ettirilmektedir. Çalışanlar 2 tona yaklaşan ağırlıktaki sepetleri iterek/çekerek hareket ettirmekte ve aşırı efor harcamaktadırlar. Ağır yük itme/çekmeden dolayı çalışanlarda kas-iskelet sistemlerinde zedelenmeler oluşmaktadır.

16 b) Ara stok ve stok alanlarının uygun olmayışı: Birçok ekstrüzyon işletmesinde üretim/sevkiyat kapasitelerine göre ara stok ve stok alanları bırakılmadığından üretim sahasında dağınık ve haddinden fazla yükseklikte istiflenmiş profil sepetleri görülmektedir. Sepetler dizilirken yerden tasarruf etmek için birbirlerine çok yakın ve yüksek istiflenmektedirler. Bunun sonucunda sepetler çok fazla yer değiştirme ve fazla yükten dolayı hesaplanan zamandan daha kısa sürede deforme olmaktalar. Çalışanların gereksiz yere profil yüklü sepetleri tekrar tekrar hareket ettirmeleri ruhi olumsuzluklara ve çok fazla efor harcamalarına neden olmaktadır. Dar alanlarda ve yüksekte çalışmalar da söz konusu olmaktadır. Dar alanlarda sıkışma, bedenin (bel kısmını) zorlanması nedeniyle incinmeler görülmektedir. Bazı durumlarda çalışanların sepetlerin üst kısımlarına çıkmalarına neden olmaktadır. Yüksekten düşme sonucu çalışanın ölümü ile sonuçlanabilecek kazalar olabilmektedir. Ara stok ve stok alanlarının planlanması, kurallarının belirlenmesi, uyaranların uygulanması ve üretim/sevkiyat planlamasının kapasiteye göre yapılması alınacak önlemler arasında olabilir.

17 c) Çalışma ortamının uygun olmaması: Termal konfor : Alüminyumun ekstrüzyon yöntemiyle imalatı sıcak imalat türüdür. Çalışanlar 550 c sıcaklıklara maruz kalabilmektedir. İklimlendirme (termal konfor) genelde dikkate alınmamaktadır. %30 yakın verim kaybı olmaktadır. Çalışanlarda dikkat dağınıklığına ve KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanmamalarına neden olmaktadır. Kış aylarında çalışanların elektrikli sobalarla veya pres başında ısınmaya çalıştıkları görülmektedir. Yaz aylarında ise hava akımının düşük olması çalışma ortamını (özellikle yaz aylarında) bunaltıcı hale getirmektedir. Toz : Alüminyum kesimi ekstrüzyonu ve kesimi sırasında alüminyum tozu oluşmaktadır. Gürültü : Ekstrüzyon presi motorları ortalama db(a) şiddetinde gürültü oluşturmaktadır. Bir çok işletmede preslerin motorları, prese yakın ve çalışma sahasında yer almakta ve gerekli yalıtımları yapılmamaktadır. Yüksek gürültülü ortamlarda çalışanların birbirleriyle iletişim kurmak için kendilerini zorladıkları ve dikkatlerinin dağıldığı bilinmektedir. Pres motorlarının ve testerelerin izolasyonlarının yapılması işçi sağlığı ve iş verimi için bir gerekliliktir. Titreşim : Ekstrüzyon preslerinde titreşim oranı genel sınırlar içerisinde kalmaktadır. Makine Yaşam Alanı kavramı önem kazanmalıdır. Presler iç içe geçecek şekilde kurulmamalıdır. Gerekli bakım boşlukları ve teçhizatlarının hazırlanması için alan gereklidir. Bırakılmayan bakım boşluklarından dolayı bakım onarım işleri uzamakta ve çalışanların sıkışma, bedenlerini zorlama, vb. gibi tehlikeler vardır. Ayrıca bakım için sürekli kullanılması gereken aletlerin prese yakın konumlarında ve bakımlı olarak bulunmaları sağlanmalı veya bakımı kolaylaştıracak şekilde üst/alt yapıları kurulmalıdır.

18 Temizlik : Çalışma zemini ve etrafının temizliğinin ve bakımlarının düzenli olarak yapılması önemlidir. Bakımsız zeminler (özellikle profil yüklü sepetlerin hareket ettirilmesinde) çalışanların işlerini zorlaştırmaktadır. Pis ve dağınık çalışma ortamları çalışanlarda psikolojik olarak yıpranmalara ve dikkat dağınıklığına da neden olmaktadır. Zeminde bulunan yabancı maddeler (yağ, alüminyum iş parçası, kalıp, vb.) çalışanların takılıp düşmelerine veya ayaklarına batmalarına neden olabilir. Çalışma zeminin bakımlarının düzenli yapılması ve çalışma sahasının temizlenmesi için bir personelin görevlendirilmesi, haftalık bakımlar arasına temizlik çalışmalarının da eklenmesi yapılabilir

19 İşçiye Bağlı Riskler İşçiye bağlı riskler temelde psikolojik riskler olarak değerlendirebiliriz. Çalışan ve yönetici (amirler, orta ve üst kademe yöneticileri) davranışları ve kişisel düşünceleri riskleri belirlemektedir. Çalışanların korunmasını KKD kullanmaları sağlanarak giderilecek çalışmalara yer verilmiştir. Yönetici kaynaklı riskler İşveren kısmında değerlendirilecektir. Çalışanlarda ayakta tedavi, yatarak tedavi (iş kaybı) veya ölümle neticelenecek kazalar gerçekleşebilmektedir. Çalışanların bilinçlendirilmesi ve takip edilmesi alınabilecek etkin önlemlerdendir. işverenlerin İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği eğitimlerini her yıl düzenli olarak vermeleri yasal olarak zorunludur

20 Risklerin kaynakları, oluşabilecek kayıplar ve alınacak tedbirler Sıcak malzemelerle çalışma: El aletleri ile çalışma: Kesici delici malzemelerle çalışma: Malzeme düşmesi: İki nesne arasında sıkışma: Elektrikli aletlerle çalışma: Ağır yüklerin kaldırılması: Hatalı davranışlar:

21 İşveren Kaynaklı Riskler (Amir, Orta ve Üst Yöneticiler)

22 İşveren kaynaklı riskler fiziksel riskler olabileceği gibi psikolojik riskler de olabilmektedir. Fiziksel riskler işyerine bağlı riskler kısmında değerlendirilmiştir. Çalışanlarda bedensel ve ruhsal hasarlara neden olabilecek kazalar veya meslek hastalıkları oluşabilmektedir. İşverenin bilinçlendirilmesi, desteklenmesi (devlet tarafından) ve zorlanması (yasalar tarafından) yapılabilecek çalışmalardır. Risklerin kaynakları, oluşabilecek kayıplar ve alınacak tedbirler aşağıda verilmiştir:

23 GÜRÜLTÜ Gürültü Görülmez; Önce Duyulur, Sonra Duyulmaz MESLEK HASTALIĞI OLABİLMEK İÇİN Maruziyet süresi : Gürültülü işte en az 2 yıl veya Gürültü şiddeti sürekli >85 db(a) işlerde en az 30 gün Yükümlülük süresi 6 ay Maluliyet sınırı SSO > 25 db(a) MKGAO için en az SSO >35 db(a)

24 Gürültülü Mevzuat & Rehberler İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşyeri Hekimlerinin Görev, Yetki, Sorumluluk Eğit. Hk.Yön. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği Gürültü Yönetmeliği Çalışanların İSG Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hk. Yön. Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şart. Yön. Günde 7,5 saatten Az Çalışılacak İşler Yönetmeliği SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğü MH Rehberi /ÇSGB Çalışma Yaşamında Sağlık Gözetimi Rehberi / ÇSGB İş te Sağlık Gözetimi / İYHD Çalışma Yaşamında Gürültü ve İşitmenin Korunması/TTB)

25 Gürültülü İşyeri En Yüksek Maruziyet Eylem Değeri LEX,8saat =/> 85 db(a) olan işyerleri Gürültü yönetmeliği En düşük maruziyet eylem değeri: EDMED: LEX,8saat = 80 db(a) En yüksek maruziyet eylem değeri: EYMED: LEX,8saat = 85 db(a) Maruziyet sınır değeri: MSD: LEX,8saat = 87 db(a) Çalışanın maruziyeti hiçbir koşulda MSD aşmayacaktır. 1) Maruziyet sınır değerleri : LEX, 8h = 87 db (A) ve ppeak = 200 µ Pai 2) En yüksek maruziyet etkin değerleri : LEX, 8h = 85 db (A) ve ppeak = 140 µ Paii 3) En düşük maruziyet etkin değerleri : LEX, 8h = 80 db (A) ve ppeak = 112 µ Paiii

26 Gürültünün Sağlığa Etkileri Eğitimsiz veya uygun olmayan çalışanın görevlendirilmesi: Çalışma saatleri ve ara dinlenmeler: Güvenlik önlemlerinin alınması: Teknolojik yatırımların yapılması:

27 SONUÇ İş hayatı işveren ve işçi arasında geçmektedir. İşverenlerin makinelere ihtiyaçları oldukları kadar sağlıklı ve işini bilen çalışanlara da ihtiyaçları vardır. İşin önemli kısmını makineler yapmaktadır, fakat makineleri çalıştıran, kontrol eden ve yönetenler insanlardır. Çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarının sağlanması yasal, vicdani ve iş verimi için gereklidir. Ülkemizde iş gücü maliyetlerinin düşük olması nedeniyle verimsiz çalışmanın işverene maliyeti hesaplanmamaktadır. İş kazası sonucu oluşan görünür (hastane masrafları, tazminatlar, makinenin kapatılması vs.) ve görünmeyen maliyetler (işçinin verimi, işçinin eğitim maliyeti, iş kazası geçiren işçinin yerine diğer işçilere yüklenen yük, psikolojik çöküntü, vs.) konusunda detaylı çalışmalar yapılmalıdır.

28 İşyerlerinde yapılması gereken sağlık taramalarının içeriklerinin belirlenmesi.

29 Meslek hastalıklarının türleri Etkene göre Fiziksel, kimyasal, biyolojik,... Tutulan organ(lar)a göre Deri hastalıkları Solunum sistemi Hematopoietik sistem Diğer; sinir s., sindirim s., kulak, göz,... birden fazla organ sistem

30 Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü, Meslek hastalıkları Sınıflaması Grup A- kimyasal nedenlerle olan meslek hast. (25) Grup B- mesleki deri hastalıkları (2) Grup C- pnömokonyoz ve diğer sol. sist. hast. (6) Grup D- mesleki bulaşıcı hastalıklar (30) Grup E- fizik etkenlerle olan meslek hast. (7)

31 Meslek hastalığı tanı: I- Klinik incelemeler II- Laboratuar incelemeleri III- İşyeri ortam ölçümleri (I + II) --- klinik tanı III mesleksel etyoloji

32 Meslek hastalığı I. Klinik incelemeler : 1. Öykü alma semptomlar meslek öyküsü 2. Fizik muayene fizik bulgular 3. Fizyolojik değerlendirmeler odyogram, SFT, EMG, Endoskopik muayeneler bronkoskopi,...

33 Ayrıntılı çalışma öyküsü Bütün (halen ve eski) işlerin tanımlanması Hangi işyeri, ne iş yapıyor, önceki işleri, İşyeri maruziyetleri Kullanılan maddeler, kod no yeterli değil Semptomların zamanlaması İşyerinde artma, tatilde azalma? Diğer işçilerde benzer semptomlar Öksürük, erken emekli olan? İş dışı etkilenmeler Hobiler, kozmetik-yeni sabun vs.

34 Meslek hastalığı II. Laboratuar incelemeleri: 1. Radyoloji X-ray, ultrasound, CT, Biyokimya 1. Etyolojik ajan: Pb-B, Pb-U, Hg-B, Cd-U, nefeste benzen 2. Metabolit: phenol-u, TCA-U, Biyokimyasal bozukluk.: ALA-D, Hb., ChE akt Patoloji biyopsi; deri, akciğer, karaciğer,...

35 Korunma İşi tozsuz şekle çevirmek veya en az toz çıkaran işlemi uygulamak Tozlu operasyonları kapalı sistem içine sokmak, su ve hava perdeleri ile çevre havaya karışmayı önlemek Uygun aspirasyon sistemi ve genel havalandırma desteği Çalışma tabanını ıslatmak, sulu delme, ıslak çalışma Etken madde konsantrasyonunu sık sık izlemek Kişisel koruyucular İşe giriş ve periodik muayeneleri.

36

37

38 Meslek hastalığı III. İşyeri ortam ölçümleri (iş hijyeni çalışmaları) Gürültü düzeyi, db Sıcaklık, hava akım hızı, nem düzeyi,... Ortamda kurşun düzeyi (mg/m 3 ) Ortamda civa düzeyi (mg/m 3 ) Tozun türü ve yoğunluğu (mg/m 3 ) İyonizan radyasyon düzeyi; Bq., rad,...

39 Meslek hastalığı tedavi ilkeleri Maruziyetin kesilmesi Daha fazla etkilenmeyi önlemek --- istirahat Spesifik tedavi - varsa Semptomatik tedavi genel destekleyici tedavi

40 Meslek hastalığı Korunma: Tehlikenin kaynakta kontrolu Teknik önlemler, ventilasyon, kapalı sistem, Kişisel koruyucu Koruyucu elbise, maske, gözlük, kulak tıkacı, Tıbbi önlemler İşe giriş muayenesi Periyodik sağlık muayenesi Sağlık eğitimi

41 Çevrenin Kontrolü Atmosferin devamlı kontrolü ile toksik madde konsantrasyonunu izleme Ortamın fizik koşullarının incelenmesi Zararlı maddeyi değiştirmek Fabrikasyon tekniğini değiştirmek Havalandırma Islak çalışma İşyerinin genel temizliği

42 Çalışanların Kontrolü İşe giriş muayenesi İşe girecek kişinin bünyesinin o iş için yeterli olup olmadığı ve iş nedeniyle sağlığının bozulup bozulmayacağı, iş ile işçi arasında uyumun sağlanması amaçlanır. Her iş için yapılması arzulanırken mevzuatımız hangi hallerde zorunlu olduğunu belirlemiş ve kısıtlamıştır. Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işler tüzüğünün arkasındaki cetvelde belirlenmiştir.

43 Periyodik muayeneler Çalışmakta olan işçilerin sağlık durumlarının belirlenmesi, iş ile işçi arasındaki uyumun gözlenmesi, hastalıkların erken teşhisi amaçlanır Mevzuta göre; yaş arası çocuk işçiler en az altı ayda bir muayene edilmelidirler. Kurşunla çalışan işçiler 3 ayda bir, cıva ile çalışan işçiler 3 ayda bir, arsenik ve organik fosforlu işlerde çalışan işçiler 6 ayda bir muayene edilmelidirler. Eğitim Kişisel koruyucu kullanmak

44 İşe Dönüş Muayeneleri Sağlık nedeni ile 3 haftadan uzun süren uzaklaşmalar sonunda işçiler tekrar işbaşı yaparken muayene edilmelidir. Sağlık durumları müsait değilse iş değişikliği imkanları aranır.

45 İşyeri Çalışma Koşullarının Kontrolü İşyeri hekiminin görevli olduğu işyeri ortamını iyi tanıması, işyerlerini denetlemesi, izlemesi, sağlığa zararlı bir durum olup olmadığını incelemesi ve gerekli önlemleri aldırması görevidir. (işyeri hekimlerinin çalışma şartları ile görev ve yetkileri hakkında yönetmelik)

46 Sağlık Eğitimi Yönetmeliğe göre İşyeri hekimi işçilerin kişisel hijyen, beslenme, kişisel koruyucuların kullanımı, genel hijyen konularında eğitimleriyle uğraşır. İşyeri hekimi, işçilerin çalışma şartlarının düzenlenmesinde yerine göre, boş zamanların olumlu biçimde değerlendirilmesi imkanını sağlayacak çalışmalar yapar. Bu arada dinlenme kampları, spor ve öteki konularda çalışmalara katılır.

47 İş ve işçi sağlığının uyumu İşyeri hekimi bunu sağlamak için yönetmelikle görevlendirilmiştir. İşyerinde ve işkolunda uygulanan işlemleri ve teknolojik şartları inceleyerek bunların işyeri sağlık şartlarına uygunluk konularında çalışma Her iş postasının gerektirdiği fiziki ve ruhi yetenekler ile işçilerin kişisel niteliklerinin tespiti, buna göre uygun işlerde çalıştırılmalarının sağlanması İş değişimlerinde danışmanlık yapılması

48

49 Fizyolojik etkiler Kas kasılması Yorgunluk, Başağrısı Solunum hızı artışı Kalp atım hızı artışı Kan basıncı artışı (diastolik) Otonomik etkiler Gürültüye Hassas Birey Gastrik etkiler Performans etkileri Sözlü iletişimi engelleme Dikkat dağıtma Psişik etkiler Gürültüye hassasiyet Uyku bozukluklar İşitme dışı

50 Riski Artıran Faktörler O kan grubu Rh(+) olmak Erkek cins Kısa boylu Beyaz ırk Damar sistemi problemleri DM Generalize enfeksiyonlar Menenjit, Kabakulak, Kızamık, Renal Kulak hastalığı geçmişi Titreşim

51 Sigara Egzersiz yapmamak Düşük antioksidan gıda alımı Kötü ağız hijyeni Yüksek sesle müzik dinleme Ototoksik ilaç, kimyasal vb madde kullanma ( Aminoglikozitler, Eritromisin, Cisplatin, toluene, jet yakıtı, karbondisülfid ) Hipertroidi / Hipotroidi Kutanöz albinizm

52 Çalışma kısıtları Çocuk ve genç işçiler çalışamaz İşçiler 7,5 saatten fazla çalışamaz İş Değişimi Gebe işçiler >EDMED (80 dba) işlerde (KKD olsa da) çalışamaz Kulak, nörolojik hast. & arızası Non-regüle HT Non-regüle DM

53 GBİK&GİİH&Akustik Travma GBİK (gürültüye bağlı işitme kaybı) devamlı yada aralıklı olarak gürültüye maruz kalma sonucunda yavaş yavaş gelişen işitme kaybı Genellikle 1 khz üzerinde frekanslarda gelişen, odyometrik olarak tespit edilebilen işitme keskinliği kaybı (ÇSGB rehberi) GİİH (gürültü ilişkili işitme hasarı) İç kulaktaki tüysü hücre hasarının odyometrik olarak tespit edilebilir belirtilerinin eşlik ettiği işitme kaybıdır; işitme kaybı 3kHz de 40dB in üzerindedir. (ÇSGB rehberi) Akustik Travma ani çok şiddetli bir gürültüye [>LC,peak 137 db(c)] bir kez maruz kalma sonucunda işitmede meydana gelen ani değişiklik

54 Gürültü İşlerde Sağlık Gözetimi Kapsamı Çalışanları SG için bilgilendirme ve rızasını alma İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri Gerekli tetkikleri yapma/yaptırma, değerlendirme Sevk ve takibi İşe dönüş muayenesi Gerekli durumlarda iş değişikliğinin sağlanması Hassas risk gruplarının işe uygunluğu İşyeri çalışma ortamı takibi Çalışma ortamında gerekli ölçümlerin yapılmasını önerme Çalışanların eğitimleri KKD uygunluk ve kullanım takibi Yıllık çalışma planı Yıllık değerlendirme raporu

55 İşitme Sağlığının Gözetimi İşitme anamnezi Otoskopi Weber / Rinne testleri Baş boyun muayenesi Kafa çiftlerinin muayenesi Denge muayenesi Hava iletim odyometrisi Odyogramın yorumlanması ve değerlendirilmesi İşitme koruyucu tavsiye Eğitim & Bilgilendirme Kayıt & Raporlama Sevk & Takip

56 İşitme Anamnezi Yaptığı işler Eski işyerleri Askerlik Aile hikayesi Genetik hikaye Geçirilmiş hastalıklar Gürültü harici işitme ilişkili işyeri maruziyetleri (kimyasallar...) Kullandığı ilaçlar (ototoksik?) Hobiler (avcılık, atıcılık, motor sporları...) Ek iş (tarım, bahçe, kulüp...) KKD kullanımı

57 Ayırıcı tanı Gürültü dışı olası nedenlerin dışlanması <EYMED (85dBA) işitme hasarının işyerindeki gürültüden kaynaklanması beklenmez 1 khz ve üzerinde 3 khz ve üzerinde 40 db üzeri kayıp İşitme hasarının gürültüyle ilişkisinde; 90 dba >6 yıl 87 dba >10 yıl 85 dba >15 yıl

58 GÜRÜLTÜNÜN İNSAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ I. Fiziksel Etkileri: Gürültünün geçici veya sürekli işitme bozukluklarına yol açar. II. Fizyolojik Etkileri: Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atışlarında hızlanma veya yavaşlama. III. Psikolojik Etkileri: Davranış bozuklukları, aşırı sinirlilik, ani refleks ve stresler. IV. Performans Etkileri: İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin yavaşlaması.

59 Yaş: İnsanlar işitme kapasitelerini 40'lı yaşlardan itibaren kaybetmeye başlamaktadır. Bu nedenle işitme kaybının hesabında, 40 yaş sınır olarak alınır ve sonraki her yıl için odyogramlarda 0,5 db işitme kaybı yaş nedeni ile düşülür.

60 Gürültülü ortamlarda kalan veya yaşayan insanlarda; Konsantrasyon, dikkat ve reaksiyon kapasitesi zayıflar. Yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç uyuma görülebilir. Merkezi sinir sistemi bozuklukları, baş ağrıları ve stresler olabilir. Metabolik ve hormonal bozukluklar da ortaya çıkabilir. gürültülü ortamın iş kazaların artmasına sebep olmasıdır.

61 GÜRÜLTÜYE BAĞLI SNİK NIN TEDAVİSİ YOKTUR.

62 HİÇ BİR ÖNLEM ALINMAKSIZIN GÜRÜLTÜ MARUZİYET DÜZEYLERİNE GÖRE GÜNDE EN FAZLA ÇALIŞILABİLECEK SÜRELER GÜRÜLTÜ DÜZEYİ GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ 85 db(a) dan az Süresiz 85 db(a) 8 Saat 88 db(a) 4 91 db(a) 2 94 db(a) 1 97 db(a) ½ saaat 100 db(a) 15 dakika 103 db(a) 7,5 dakika 110 db(a) dan çok Çalışılamaz

63 GÜRÜLTÜYE KARŞI ALINACAK 1. Teknik Korunma: ÖNLEMLER a) Gürültü Kaynağında Alınması Gereken Önlemler: Kullanılan makineleri gürültü düzeyi düşük makineler ile değiştirmek, Gürültülü yapılması gereken işlemi daha az gürültü gerektiren işlemle değiştirmek, Gürültü kaynağını ayrı bir bölmeye almak,

64 b) Gürültünün Yayıldığı Ortamda Alınması Gereken Önlemler: Makinelerin yerleştirildiği zeminde gürültüye ve titreşime karşı yeterli önlemleri almak, Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasına gürültüyü önleyici engel koymak, Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasındaki uzaklığı artırmak, Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak olarak sayılabilir.

65 c) Gürültünün Etkisinde Bulunan Kişide Alınması Gereken Önlemler: Gürültüye maruz kalan kişinin sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine almak, Gürültülü ortamdaki çalışma süresini kısaltmak, Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucuları kullanmak.

66 Ölüm/kaza sayısı oranları incelendiğinde trafik kazalarında bu oran %0,3 iken iş kazalarında bu oran %2,45 dir. Trafik kazalarından daha fazla sayıda insan iş kazalarında hayatını kaybetmektedir