2014 Yılına İlişkin Temel Ekonomik Beklentiler:

Transkript

1 2014 Yılına İlişkin Temel Ekonomik Beklentiler: Sondan geriye doğru bir değerlendirme Bursa Ticaret Odası 20 Şubat 2014 Eren OCAKVERDİ Analitik Modelleme ve Makroekonomik Araştırma 1

2 Çekince Bu sunuşta yer alan bilgi ve veriler, araştırma birimimiz tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan derlenmiş olup doğrulukları ayrıca araştırılmamıştır. Bu nedenle, bu bilgilerin tam veya doğru olmamasından, kullanılan kaynaklardaki hata ve eksik bilgilerden dolayı doğabilecek zararlar konusunda kurumumuz ve kurumumuz çalışanları herhangi bir sorumluluk kabul etmez. Bu sunuş yatırımcıların bilgi edinmeleri amacıyla hazırlanmış olup, yatırımcıların yatırıma ilişkin kararlarını verirken bu sunuştaki bilgilerden yararlanmaları, ancak bu sunuştan etkilenmeyerek kararlarını vermeleri beklenmektedir. Bu sunuşun ticari amaçlı kullanımı sonucu oluşabilecek zararlardan dolayı kurumumuz ve her ne akitle bağlı olursa olsun her türlü çalışanı hiçbir sorumluluk üstlenmemektedir. Bu sunuş hiç bir şekilde yatırım tavsiyesi niteliği taşımamakta ve menkul değerlerin satın alınması veya satılması için bir teklifi veya aracılık teklifini içermemektedir. Bu sunuşun tümü veya bir kısmı Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. nin yazılı izni olmadan çoğaltılamaz, yayınlanamaz veya üçüncü kişilere gösterilemez. 2

3 Küresel risk haritası-ekonomi Belli başlı ülkelerde mali krizler Başlıca finansal bir mekanizmanın veya kurumun çökmesi Likidite krizleri Yapısal olarak yüksek işsizlik Petrol fiyatlarında ani bir yükseliş Kritik öneme sahip altyapıların yetersiz kalması veya çökmesi ABD dolarının başlıca para birimi olarak öneminin azalması Kaynak: World Economic Forum Global Risks Report

4 Türkiye için yakın vadede olasılık dahilindeki riskler FED in varlık alımlarını azaltma hızının ivme kazanması Sermaye çıkışlarının hızlanması ve/veya yeterli sermaye girişi sağlanamaması İç siyasetteki gerilimin azalmaması ve/veya seçim belirsizliği (yurtiçi ve yurtdışı)

5 Dünya ekonomisine ilişkin büyüme tahminleri Reel GSYH büyümesi (%) Dünya Gelişmiş ekonomiler ABD AB Japonya Diğer gelişmiş ekonomiler Gelişmekte olan ekonomiler Merkezi ve Doğu Avrupa Bağımsız Devletler Topluluğu Gelişen Asya Latin Amerika ve Karayipler Orta Doğu ve Kuzey Afrika Sahara altı Afrika TÜRKİYE Kaynak: IMF World Economic Outlook, Ocak 2014 güncellemesi 5

6 Kritik bir belirleyici: Sermaye hareketleri Gelişen Avrupa MENA Latin Amerika Çin hariç Gelişen Asya Çin Toplam (GSYH nin yüzdesi) Ocak 2014 tahmini Ekim 2013 tahmini Çek Cumhuriyeti Macaristan Polonya Türkiye Banka-dışı, net Kurumsal bankalar, net Doğrudan yatırım, net Portföy yatırımı, net Kaynak: IIF Araştırma Notu, 30 Ocak

7 Alternatif faiz (10Y) senaryoları altında sermaye girişleri GSYH nin yüzdesi Gelişmekte Olan Ülkelere Sermaye Girişleri 2014 ün sonuna kadar 0,5 puan artış 2014 ün ortasına kadar 1,0 puan artış 2014 ün ortasına kadar 2,0 puan artış Kaynak: Burns, A. ve diğ. (2014). «Unconventional monetary policy normalisation and emerging-market capital flows». VoxEU.org, 21 Ocak

8 Finansman ihtiyacımız (milyar dolar) 2014 TOPLAM FİNANSMAN İHTİYACI Cari Açık 42.6 Borçlanma senetleri ödeme 3.1 Kısa vadeli borçlar Kamu sektörü 17.5 Özel sektör Finans kesimi 73.3 Krediler 40.3 Mevduatlar 33.0 Finans dışı kesim 34.3 Ticaret kredileri 30.4 Diğer krediler 3.9 Orta uzun vadeli borçlar 35.0 Kamu sektörü 3.4 Banka dışı özel sektör 17.3 Bankalar 14.2 Kaynak: Hamzaoğlu, T. (2014). «Dealing with unpleasant questions». Turkey in Focus, Bank of America Merrill Lynch. 11 Şubat

9 Cari Açıktaki Olası Gelişmeler Tahmini 40 ila 50 milyar dolar 9

10 Doların bilin(e)meyen ama çok merak edilen akıbeti 9% 2014 Yılsonu için Alternatif Senaryolar % 70.3% 8.9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% Median = Mode = % Kaynak: Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre) 10

11 Ne kadar büyürüz? Koşullar düzelirse Koşullar bu şekilde devam ederse/kötüleşirse 11

12 Peki ya sektörler? Sektör Büyüme (%) Std. Sapma (%) Ağaç ve Mantar Ürünleri İmalatı (mobilya hariç) Ana Metal Sanayi Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı Diğer İmalatlar Diğer Ulaşım Araçları İmalatı Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı Bilgisayarların, Elektronik ve Optik Ürünlerin İmalatı Elektrikli teçhizat imalatı Elektrik, Gaz ve Su Gıda Ürünleri Giyim Eşyası İmalatı İçecek İmalatı Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı Kimyasal Madde Ürünleri İmalatı Madencilik ve Taş Ocakçılığı Makina ve Teçhizat İmalatı (başka yerde sınıflandırılmayan) Metal Eşya Sanayi (makina teçhizat hariç) Metalik Olmayan Diğer Min. Mad. İmalatı Mobilya İmalatı, Diğer İmalat (başka yerde sınıflandırılmayan) Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı Kok Kömürü ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı Plastik Kauçuk Ürünleri İmalatı Motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treyler imalatı Tekstil Ürünleri İmalatı Tütün Ürünleri İmalatı Kaynak: Tahmin çıktısı (Eren Ocakverdi tarafından kurulan model sonuçlarına göre) yılına ilişkin tahminlerde yüksek belirsizlik vardır. Açıklanmış verilerde belirgin bir düşüş gözlenmemektedir. Kur nedeniyle ihracatçı sektörlerin yurtiçi talep daralmasının bir bölümünü bertaraf etme olanağı vardır. Ancak, ithal girdi maliyetinin çok yükselmiş olması bu olumlu etkiyi sınırlayacaktır.

13 Enflasyonda zorlu bir dönem Talep daralması Gıda fiyatları Emtia fiyatları Kur geçişkenliği Beklentilerin düzelmesi Gıda fiyatları Emtia fiyatları Kur geçişkenliği Vergi artışları Beklentilerin bozulması 13

14 Faizlerde yükseliş beklentisi 14

15 Gelişmekte olan ülkelere sermaye girişleri GSYH nin yüzdesi Parasal Genişleme Evreleri ve Sermaye Girişleri Kredi Portföy Doğrudan Yabancı Yatırım Toplam Brüt Giriş Kaynak: Burns, A. ve diğ. (2014). «Unconventional monetary policy normalisation and emerging-market capital flows». VoxEU.org, 21 Ocak

16 ABD Ekonomisinde Durgunluk Olasılığı NBER-Durgunluk dönemleri CEI-Durgunluk olasılığı CEI-Şiddetli durgunluk olasılığı ABD de başlayan «büyüme» döneminin kısa vadede sekteye uğramayacağı öngörülmektedir. Kaynak: Çakmaklı, Ç. «ABD de Durgunluk Olasılığı Raporu», Ocak

17 Kırılganlık algısı (maalesef) en yüksek ülkeyiz Kur değerlenmesi (%) Açıklama gücü: %71 Kırılganlık endeksi BZ: Brezilya CH: Çin CL: Şili CO: Kolombiya ID: Endonezya IN: Hindistan KO: Güney Kore MA: Malezya MX: Meksika PH: Filipinler RU: Rusya SA: Güney Afrika TA: Tayvan TH: Tayland Kaynak: FED Para Politikası Raporu, Şubat

18 Yabancıların elinde tuttuğu hisse ve borçlanma senetleri Mayıs Ortası 18

19 Para piyasalarında değişen ilişkiler Yabancı sermaye girişçıkışları ve para politikası uygulamaları piyasalardaki dinamiklerin zaman içerisinde değişmesine yol açmaktadır. 19

20 Sanayi üretimi: Olumsuzluklar (henüz?) verilere yansımadı. 20

21 Sektörün Üretiminde İthal Ara Malı ve Yatırım Malının Payı İmalat sanayii ortalaması: %43 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı «İthalatın Yapısı» Sunuşu, 14 Şubat

22 Kredilerin dört atlısı 22

23 Reel sektördeki döviz borçluluğu (%) Döviz Kredisi / İhracat % , % milyon TL % , % milyon TL Tüm firmalar (9468 işletme) Küçük ve orta ölçekli firmalar Büyük ölçekli firmalar Hiç döviz kredisi olmayanlar 0<xb1 1<xb2 2<xb5 5<x Hiç ihracatı olmayanlar Kaynak: Banka Ekonomistleri Toplantı Sunuşu, TCMB, 19 Şubat

24 Belirsizliğin önemli bir yansıması: Kurlardaki oynaklık 24

25 Kurlar bu kadar oynamasaydı? 17 Aralık öncesi piyasa dinamikleri aynı kalsaydı? 25

26 Reel (efektif) kur: Hangi ortalamaya dönüş? 26

27 Cari açıkta bozulma, finansman kalitesinde iyileşme 27

28 Cari dengede bir oyunbozan: Enerji fiyatları 28

29 Değişen dış pazarlar 29

30 Mevcut durum Bütçe dengesi ve borç stokunda manevra alanı Dünya ekonomisinde toparlanma Yeterli rezerv (birikimi) Faizlerdeki yükseliş (Krediler) Cari dengede (sınırlı) iyileşme Enflasyon (azalan talep baskısı) Tüketici ve üretici beklentilerinde bozulma Küresel risk iştahında düşüş Azalmayan siyasi belirsizlik Faizlerdeki yükseliş (Yatırımlar) Oynaklıkta sınırlı gerileme Enflasyon (artan maliyet baskısı) 30

31 Hayat ileriye doğru yaşanır, ancak geriye doğru anlaşılır. Søren Kierkegaard 31