KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE FINANSAL KRİZLER VE FİNANSAL DÜZENLEMELER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE FINANSAL KRİZLER VE FİNANSAL DÜZENLEMELER"

Transkript

1

2 İSTANBUL TİCARET ODASI YAYIN NO: KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE FINANSAL KRİZLER VE FİNANSAL DÜZENLEMELER HAZIRLAYAN Prof. Dr. Turan YAY Doç. Dr. Gülsün GÜRKAN YAY Yrd. Doç. Dr. Ensar YILMAZ İSTANBUL

3 Bu eserin tüm telif haklan İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir. İTO'nun ve yazarının ismi kaydedilmek koşuluyla yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak, İTO'nun yazılı izni olmadan yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çogaltılamaz, ticari amaçlarla kullanılamaz. Bu kitapta öne sürülen fikirler eserin yazarına aitttir. İstanbul Ticaret Odası'nın görüşlerini yansıtmaz. 1. BASKI ARALIK 2001 İSTANBUL ISBN İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Etüt ve Araştırma Şubesi Ticari Dokümantasyon Servisi'nden edinilebilir. Tel. : (212) / Faks: (212) E. Posta : dokümantasyon (cb tr-ito.com BASKI MEGA AJANS REKLAMCILIK MATBAACILIK FUAR HiZM. LTD. ŞTİ. Tel.: (212) Faks : (212)

4 ÖNSÖZ Hızla gelişen ulaşım ve iletişim teknolojileri, ticari ilişkilerin kıtalararası düzeyde yürütülmesini kolaylaştırmıştır. Bankacılık sisteminin dünya çapında hizmet sunabilecek bir etkinliğe ulaştığı, "Dünya Ticaret Örgütü" gibi kurumlaşmaları desteklediği düzen ortamında dünya ticareti hızla gelişirken sermaye ve teknoloji birikimleri de dünya çapında artan ölçüde hareketlilik kazanmıştır. Bugün globalleşme kavramıyla ifade edilen bu entegrasyon sürecinde para piyasalarının da ulusal hudutların ötesinde bütünleştiği görülmektedir. Mal ve hizmet akımları karşılığı olmayan sermaye hareketlerinin gelişmesi yeterli avantajların sağlanabilmesi şartıyla sermaye temini kolaylaştırmış, ancak para arzının kontrolünü ve sabit kuru esas alan ulusal istikrar politikalarını etkisiz kılmaya başlamıştır. Böylece avantaj üstünlükleri doğrultusunda kıt faktör olmaktan çıkan sermaye, ulusal para piyasalarının Merkez Bankası politikalarıyla kontrolünü zorlaştırırken, mali dengesizliklere çözüm aranmasının ertelenmesine de fırsat vermiştir. Bütün bu gelişmeler 90'lı yıllarda uluslararası düzeyde etkili olan mali krizlere yol açmış, para ve bankacılık sistemlerini düzenlemek ve parasal krizleri önlemek amacıyla yeni finansal düzenleme modelleri üzerinde çalışılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda, içinde bulunduğumuz ortamda, dönemsel olarak krizlerin ne gibi farklılıklar taşıdığının incelendiği, finansal düzenleme modellerinin analiz edildiği, dünyadaki düzenleme uygulamalarının ele alındığı bu çalışmada, özellikle küreselleşme sonucu ortaya çıkan finansal krizlerin Türkiye"e olan etkilerinin ve Türk bankacılık sisteminin düzenleme yapısı ile bu konuyla ilgili kurumsal ve yasal çerçevenin de irdelendiği "Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Finansal Düzenlemeler" isimli çalışmanın üyelerimize ve tüm ilgililere faydalı olmasını diler, çalışmayı Odamız adına gerçekleştiren Prof. Dr. Turan Yay'a, Doç. Dr. Gülsün G. Yay'a ve Yrd. Doç. Dr. Ensar Yılmaz'a teşekkür ederiz. Prof. Dr. İsmail Özaslan Genel Sekreter

5

6 İÇİNDEKİLER Tablolar Listesi - 8 GİRİŞ.. 11 I. BOLUIVI İKTİSADİ KRİZLER GİRİŞ ESKİ VE YENİ TİP KRİZLER:1990 KRİZLERİNİN FARKLILIKLARI KRİZ TANIMLARI, MODELLERİ VE GÖSTERGELERİ Kriz Tanımları Krizleri Açıklayan Modeller Birinci Nesil ModeiierSürdürülemez Ekonomik Yapılar ve Yapısal Dengesizlikler İkinci Nesil Modeller(Self-fulfilling veya Escape Clause) Modeller Asya Krizini Açıklayan Modeller Yayılma/Sirayet (Contagion) Etkisi Modeli Krizlerde Dışsal Etkenlerin Rolü Krizlerin Göstergeleri 'LARDA YAŞANAN KRİZLER ERM Krizi ( ) Meksika Krizi ( ) Asya Krizi ( ) Rusya Krizi (Ağustos 1998) Brezilya Krizi (1999) TÜRKİYE KRİZİ Aralık 1999 İstikrar Programı 43 5

7 5. 2.Yaşanan İki Kriz Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı Krizlerin Temel Nedenleri Makroekonomik Temeller Finansal Kesim/Bankacılık Kesiminin Sorunları Sabit Kura Dayalı İstikrar Programlarının Sorunları Sermaye Hareketlerinin Değişkenliği Sorunu Politik İstikrarsızlıklar SONUÇ 56 II. BÖLÜM FİNANSAL REGÜLASYONUN TEORİK ÇERÇEVESİ GİRİŞ FİNANSAL REGÜLASYONUN RASYONALİTESİ Piyasa Başarısızlıkları Politik Regülasyon Parasal Kontrol FİNANSAL REGÜLASYONA KARAR VERMEK FİNANSAL REGÜLASYONUN DİNAMİĞİ Regülasyon Etkileşimi Uluslararası Regülasyon SONUÇ 90

8 III. BOLUM BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN REGÜLASYON, GÖZETİM VE DENETİM UYGULAMALARINDA GELİŞMELER GİRİŞ BASEL BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KOMİTESİ Basel Sermaye Uzlaşısı Yeni Sermaye Yeterliliği Çerçevesi Etkin Bankacılık Gözetim ve Denetiminin Temel İlkeleri ULUSLARARASI PARA FONU ve DÜNYA BANKASI: FİNANSAL SEKTÖR DEĞERLENDİRME PROGRAMI BANKACILIK KESİMİ REGÜLASYON, DENETİM VE GÖZETİM UYGULAMALARI Mevduat Sigortası Uygulamalan 116 IV. BÖLÜM TÜRK BANKACILIK SİSTEMİ : REGÜLASYON YAPISI, SORUNLARI VE YENİDEN YAPILANDIRILMASI GİRİŞ TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNİN REGÜLASYON YAPISI Merkez Bankası Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Hazine Müsteşarlığı 13? 2.5. Türkiye Bankalar Birliği TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNİN YAPISI VE SORUNLARI 133

9 4. BANKACILIK SİSTEMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI 139 SONUÇ 152 EKLER 158 EK 1: Banka Krizlerinin Kronolojisi 158 EK 2 : Krizlerin Belirtileri ve Temel Göstergeleri 161 EK 3: Dünyada Bankacılık Sistemlerine İlişkin Temel Farklılıklar 162 EK 4: 4672 Sayılı Kanunla Değişik 4389 Sayılı Bankalar Kanunu'nun Basle Komite'nin Bankacılıkta Etkin Gözetim ve Denetime İlişkin Temel İlkelerine Uyumu 167 KAYNAKÇA TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1.1: Gelişen Piyasalara Giden Özel Sektör Sermaye Akımları 18 Tablo l.2:asya'da Özel Sektöre Açılan Banka Kredileri (Yıllık % Artış), Tablo 1.3: Reel Döviz Kurları Tablo l.4:asya Ülkelerinde Cari İşlemler Açığı, Tablo 1.5: Geridönmeyen Borçların Toplam Borçlara Oranı Tablo 1.6: Makroekonomik Göstergeler ı 57 Tablo 1.7: Makroekonomik Göstergeler II 58 Tablo 1.8 : Çeşitli Ülkelerde Krizlerin Belirtileri 59 Tablo lll.1:finansal Sisteme İlişkin Uluslararası Standartlar...94 Tablo III. 2. A: Etkin Bankacılık Gözetim ve Denetiminin Temel İlkeleri Tablo III. 2. B: Etkin Bankacılık Gözetim ve Denetiminin Temel İlkeleri Tablo III. 2. C: Etkin Bankacılık Gözetim ve Denetiminin Temel İlkeleri Tablo III. 2. D: Etkin Bankacılık Gözetim ve Denetiminin Temel İlkeleri...103

10 Tablo lll.3:gelişen Piyasalarda İhtiyati Oranlar ve Kredi Kısıtlamaları Tablo III.4: İhtiyatlı Makro-Göstergeler 113 Tablo lll.5:açık Mevduat Sigortasına Sahip Ülkeler Tablo lll.6:seçilmiş Bazı Ülkelerin Mevduat Sigortası Maksimum Limiti ve Milli Gelirleri 118 Tablo III. 7 :Ortak-Sigorta Sistemine Sahip Ülkeler 120 Tablo III. 8:Riske Bağlı Primli Mevduat Sigortası Sistemleri 121 Tablo IV. 1: Türk Mali Sisteminin Regülasyon Yapısı 123 Tablo IV.2:Bankacılık Sektöründeki Gelişmelere İlişkin Bazı Göstergeleri33 Tablo IV.3:Bankacılık Sisteminin Finansal Büyüklüklerindeki Gelişmeler. 134 Tablo IV.4 Toplam Aktif Büyüklüğüne Göre Banka Sayısı 135 Tablo IV.5 [Kredilerin Takibe Dönüşme Oranları 135 Tablo IV.6: Kredilerin Türlerine Göre Dağılımı 136 Tablo IV.7:Dövize Endeksli Pozisyon Hariç Bilanço içi Yabancı Para Pozisyonu 136 Tablo IV.8:Döviz Pozisyonundaki Gelişmeler (TMSF Bankaları Hariç Özel Bankalar) 137 Tablo IV.9: Sermaye Yeterliliği Rasyosu 137 Tablo IV. 10 :Bankacılık Sisteminde Yapısal Bozulma 138 Tablo IV.11:Banka Reformlarının Sonuçları ve Maliyetleri 142 TablolV.12:BankaGilık Reformlarında Kullanılan Yeniden Yapılandırma Araçları ve Etkinlikleri 144 Tablo IV.13:TMSF Bankalarında Yaşanan Yeniden Yapılanma 146 Tablo IV.14:TMSF Bünyesine Devredilen Bankalar Listesi Tablo IV. 15 TMSF Bünyesindeki Bankaların Döviz Pozisyonundaki Gelişmeler 148 Tablo IV.16 Hazine Tarafından TMSF'na Verilen Özel Tertip Tahviller Tablo IV.17 :Fon Bankalarına Aktarılan Kaynak Tutarı 150

11

12 GİRİŞ Yirminci yüzyılın son çeyreğinde ulusal ve uluslar arası düzeyde parasal ve finansal sistemlerdeki gelişmelerin belirgin özelliklerini, çalışmamızın başlığı yansıtmaktadır: Küreselleşme, finansal krizler ve finansal regülasyon. 1970İİ yıllara kadar para ve mali sistemler denilince akla, ulusal düzeyde, merkez bankalarının kontrolünde (altın ve gümüş gibi değerli madenlerden çok merkez bankasının itibarına dayanan) bir para (fiat money) sistemi ve mevduat sahiplerini korumak, finansal piyasaların istikrarını sağlamak amacıyla oluşturulan bir mali güvenlik ağı (safety net) ile, uluslar arası düzeyde sabit döviz kuruna dayalı Bretton Woods sistemi, gelirdi. 1971'de Bretton Woods sabit döviz kuru sisteminin çökmesinden sonra, dünya yeni bir uluslar arası mali sisteme geçti: Bir yandan tüm dünyada esnek döviz kuru sisteminin benimsenmesi, diğer yandan ülkelerde giderek artan serbestleşme (deregulation) ve liberalizasyon girişimleri, önce dünya ticaret hacmine ardından da sermaye hareketlerine büyük bir ivme verdi. Sözkonusu bu gelişme bir yandan ulusal mali sistemlerde merkez bankalarının hakim gücünü kırarken, diğer yandan da finansal sistemlerin uluslar arası sermaye hareketleri karşısında kırılganlığını artırdı. Sermaye akımlarının uluslar arası düzeyde hareket imkanı kazanması, merkez bankalarını iki seçenekle karşı karşıya bıraktı:ya uluslar arası finansal sistemi yönlendirebilecek "büyük oyuncu" olmak, ya da kredibilitelenni koruyabilmek. Dünya, merkez bankalarının itibarlarını/kredibiltelerini koruyabilmelerinin, büyük ölçüde ülke finansal sistemlerini uluslar arası sermaye hareketlerinin yıkıcı etkilerinden koruyabilmelerine ve bu amaçla da sağlıklı ve etkin çalışan mali sistemlere sahip olunması gerektiği gerçeğini yaşayarak öğrendi i yıllardan itibaren finansal krizler gelişmiş ya da gelişmekte olan bir çok ülkeyi, bazen tekrar tekrar vurdu. Bu nedenle yirminci yüzyılın son çeyreği, finansal krizler dönemi olarak adlandırılır oldu. Gelişm^elerin doğal sonucu, ulusal mali sistemlerin sağlıklı, güvenilir ve etkin işlemesi, uluslar arası mali sistemin istikrarının sağlanması için, finansal sistemlerin nasıl (daha iyi) regüle edilebileceği tartışmasının gündeme gelmesiydi. Ülkelerin tek tek kendi regülasyon yapılarını restore etme çabaları, giderek uluslar arası düzeyde bu konuda çalışan bir dizi kuruluşun ortaya çıkmasına neden oldu. Son yıllarda artan küreselleşme ve beraberinde gelen finansal krizler ve bunlara karşı daha etkin regülasyon sisstemleri geliştirme tartışmalarının, tüm dünya için geleceğe yönelik üç seçenek ortaya koyduğunu söyleyebiliriz(klein, 1999):

13 Merkez Bankasının bağımsızlığını artırmayı, mevduat sigortası ve son kredi mercii geleneksel araçlarını destekleyecek ve çeşitli suistimalleri önleyecek regülasyon araç ve sistemlerini geliştirmeyi amaçlayan geleneksel piyasa-temelli bağımsız regülasyon seçeneği. Uluslar arası sermaye hareketlerinin yıkıcı etkisi ve bankaların regülasyonunda yaşanan sorunlar nedeniyle tekrar önplana çıkan kontrollara dönüş seçeneği. (Malezya ve Rusya'da sermaye hareketlerine getirilen kısıtlamalar, Çin ve Hindistan'da liberalizasyona geçişin yavaş ve kontrollü olması, Şili gibi bazı ülkelerde geçici uygulamalar) Paranın bir çok kuruluş tarafından çıkarıldığı, hiçbir emniyet ağının olmadığı, serbest bankacılığa dayanan 18. Ve 19. Yüzyıl Ingilteresinde uygulanan Laissez Faire finansal sistem, ya da güvenlik ağı(safety net) olmayan piyasa disiplini seçeneği. Bizim kişisel görüşümüz o dur ki, görünür gelecekte uluslar arası finansal sistemdeki gelişmeler, iki uç (serbest finansal sistem ve kontrollü finansal sistem) seçenektense, piyasa disiplinine ağırlık veren bağımsız regülasyon sistemi çerçevesinde gelişecektir. Çalışmamız bu bağlamda dört bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde, önce, yirminci yüzyılda kapitalist sistemin yaşadığı krizlerin özellikleri ele alınmakta ve 1990'lı yıllardaki krizlerin farklılıkları vurgulanmaktadır. Daha sonra 1990'lı yıllarda yaşanan finansal (para ve bankacılık) krizleri açıklayan teorik modeller incelenmektedir.. Bu modeller çerçevesinde Avrupa Birliği ülkelerinde yaşanan ERM (Exchange Rate Mechanism) Krizi(1992), Meksika Krizi (1994), Güney Doğu Asya Krizi (1997), Rusya Krizi(1998) ve Brezilya Krizi(1999), özellikleri vurgulanarak açıklanmaktadır. Bölüm, Türkiye'nin yaşadığı krizinin, uygulanan istikrar politikaları çerçevesinde ayrıntılı bir değerlendirilmesi ile son bulmaktadır. Çalışmanın İkinci bölümünde regülasyonun teorik analizi ele alınmakta ve nasıl ve niçin regülasyon? Sorularına yanıt aranmaktadır. Bu bağlamda, finansal piyasalara devletin müdahalesine ilişkin teorik gerekçeler (piyasa başarısızlıkları, politik regülasyon ve parasal kontol) ele alınmakta ve başarılı regülasyon için gerekli araçlar ve koşullar incelenmektedir. Ayrıca regülasyonun dinamiği başlığı altında regülasyon otoritesi, bankalar ve kullanılan regülasyon araçları arasındaki etkileşim ele alınmaktadır. Bölümde uluslararası regülasyona da değinilmektedir. Üçüncü bölümde, dünyada regülasyon uygulamalarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar değerlendirilmektedir. Özellikle uluslar arası regülasyonun standartları saptanmaya çalışılmakta ve Basel Komite ile IMF-Dünya Bankası'nın çalışmaları değerlendirilmektedir. Ayrıca

14 dünyada uygulanan regülasyon sistemleri ile mevduat sigortası uygulamaları ele alınmaktadır. Çalışmanın dördüncü bölümünde, Türk Bankacılık Sistemi'nin regülasyon yapısı ortaya konmakta, regülasyona dayanak oluşturan yasal çerçeve ve regülasyondan sorumlu kurumlar ele alınmaktadır. Ayrıca Türk Bankacılık Sistemi'nin son yıllardaki yapısal sorunları ve yaşanan krizi çerçevesinde Bankaların yeniden yapılandırılması ve regülasyonu konusundaki gelişmeler incelenmektedir. Çalışma boyunca bazen regülasyon bazen de düzenleme sözcüğü aynı anlama gelmek üzere kullanılmıştır. Bunun nedeni yazarların "düzenleme" sözcüğünün her zaman "regülasyon" sözcüğünün taşıdığı anlamı yansıtmadığı görüşüdür. Çalışmanın birinci bölümü Doç. Dr. Gülsün Gürkan Yay, ikinci bölümü Yard. Doç. Dr. Ensar Yılmaz tarafından kaleme alınmıştır. Üçüncü ve dördüncü bölümler Prof. Dr. Turan Yay tarafından yazılmıştır. Üçüncü bölümün 4.1. kısmını Yrd. Doç..Dr. Ensar Yılmaz yazmıştır. Yazarlar, "Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Finansal Düzenlemeler" adlı bu projenin hazırlanmasına olanak ve destek sağlayan, İstanbul Ticaret Odası ve Sayın Yöneticilerine teşekkürü bir borç bilirler. Prof. Dr.Turan Yay, Doç. Dr. Gülsün G. Yay, Yrd. Doç. Dr. Ensar Yılmaz İstanbul, 15 Eylül 2001

15

16 I. BÖLÜM İKTİSADİ KRİZLER 1. GİRİŞ 1990'larda Kapitalist dünyada üstüste yaşanan krizler, iktisat literatürünün en önemli konusunu ve ilgi alanını oluşturmaya başladı. Türkiye açısından da 2000 yılında yaşanan ve halen etkisinde bulunulan "kriz", en önemli tartışma ve gündem konusunu oluşturmaktadır. Aslında Kapitalist sistem ciddi ekonomik krizlerle tarihi boyunca sıklıkla karşılaşmıştır. Bunların en önemlisi, kuşkusuz 1929 Dünya Bunalımı'ydı. Etkileri ve sonuçları açısından,günümüzde bütün yaşananlara karşın, hala kapitalizmin en büyük krizi olma özelliğini sürdürmektedir Krizinin izlerinin silinmesinden ve uzunca bir dönem yaşanan istikrardan sonra, 1960'ların sonlarında başlayıp iki petrol kriziyle de ivme kazanan Bretton VVoods sonrası döneme ait 1970'ler ve 1980'lerdeki borç krizleri de, Dünya ekonomisi açısından ikinci önemli kriz dalgasını oluşturmuştur. 1990'ların başından beri üstüste yaşanan altı önemli krizden sonra, kapitalist sistem, yeniden krizlerin nedenlerini, ortak noktalarını, farklılıklarını ve çözümlerini tartışmaya odaklanmıştır. 1990'larda kriz kavramını bu kadar yaşamımızın içine sokan etken, dünya ölçeğinde yaygınlığının yanısıra, teknolojinin ve bu sayede medyanın krizleri en hızlı ve en etkili şekilde algılamamızı sağlaması olmuştur. Aslında yaşananlar, geçmişte yaşananlarla oldukça benzerdir. Ödemeler Dengesi krizleh de, bankacılık krizleri de geleneksel krizlerdir ve 1980 krizleri ile 1990'lardakl krizler cari açıklar, üretim ve bankacılık zafiyetleri gibi pek çok ortak kriz özelliklerini taşımaktadırlar (Kamin, 1999). Ancak koşullar farklıdır. Bu nedenle bildik krizler yeni boyutlar kazanıp farklılaşmış görünmektedir. Tarih tekerrür etse de, hiçbir zaman aynen tekrarlanmamaktadır. 1990larda yaşanan üç önemli değişiklik (bilgi teknolojisindeki buluş ve yenilikler; bunun finansal tekniklerde ve araçlarda sağladığı yenilikler; deregülasyon ve serbest sermaye hareketleri gibi liberalizasyon politikalarının yaygınlaşması ile yoğunlaşan globalleşme olgusu), yaşanan krizlere farklı boyutlar katmıştır. Özellikle bilgisayar ve bilgi teknolojisindeki yeniliklerin finansal araçlar ve finansal hizmetler üzerindeki etkisi, hiçbir alanda olmadığı kadar yoğun olmuş; haberleşme maliyetlerinin düşüşü, yeni finansal araçların (derivatives) olağanüstü boyutta artması, liberalizasyonla zaten artan sermaye akımlarının hızlanmasını kolaylaştırmıştır. Bu teknolojilerin sağladığı faydaların, krizleri yaygınlaştırmada da hızlandırıcı rolü vardır. Herhangi bir sıkıntı anında, mevduat sahipleri bilgisayar ve telefon yardımıyla hesaplarını çekebilmekte, 15

17 hızlı banka paniklerine/kaçışlara neden olabilmektedirler. Artık "sessiz" elektronik para kaçışları, "gürültülü" banka paniklerinin yerini almıştır (Kaufman, 1999). 2. ESKİ VE YENİ TİP KRİZLER:1990 KRİZLERİNİN FARKLILIKLARI Eski tip krizlerle 1990 krizleri arasında hızları, etki alanları, finansman araçları, ve üretilen politika önerileri açısından farklılıklar olduğu için, kapitalizmin yukarda belirttiğimiz üç önemli kriz dalgasını çeşitli açılardan karşılaştırmayı faydalı buluyoruz. Buna göre, 1990 ların özellikleri daha net ortaya çıkacaktır. /7/c farklılık, krizlerin etki alanlarının farkıdır. 1930'lartam bir global kriz olmuştu. Oysa 1970'li ve 1980'li yıllardaki krizler belli bölgeleri etkileyen (1970'lerde Güney Latin Amerika, 1980lerde Latin Amerika'nın tümü) krizlerdi. 1990'lardakiler ise bir ülke veya bölgeyle sınırlı olan, birbirlerine yayılsa da, izole edilmiş krizlerdir (Avrupa Birliği ülkeleri, Meksika veya Doğu Asya bölgesi gibi). Bu fark kısmen krizlerin yarattığı makroekonomik şokların şiddetiyle bağlantılı olmaktadır. 1930'larda yaşanan kriz global bir krizdi. Büyük depresyonla tüm gelişmiş ve az gelişmiş dünyada finansal ve reel piyasalar şiddetle çökmüştür. 1980'ler ve 1990'larda ise makroekonomik şoklar çok daha küçük olduğundan, krizler daha az geneldir. İkinci farklılık ise, bu üç dönemdeki krizlerin finansman biçimleri/ araçları arasındaki farklılıktır. Ticari krediler, sabit faizli tahviller, doğrudan yabancı yatırımlar, portföy yatırımları her dönemde mevcut olsa da, sözü geçen dönemlerin her birinde ağırlık farklı ""inansal araç ve kurumlarda olmuştur. 1920'lerde öncelikle devlet tahvilleri, gelişmiş ülkelerden gelişmekte olanlara doğru portföy sermaye akımının en önemli motoru olmuştur. Bu dönemin özelliği tahvil finansman dönemi olmasıdır. ABD bankaları ve finansal aracıları, uluslar arası piyasalarda tahvil ihraç etmek için şiddetli ataklarla bir rekabet yaratarak yabancı hükümet ve şirketlerle anlaşmalar yapmışlardır. Bu dönemde de finansal yenilik ve yatırım tröstleri hızla gelişmiştir (Eichengreen ve Fish!ow, 1998:38). Bu dönemdeki uluslar arası sermaye akımlarının12 büyük ülkenin GSYlH'sına oranı, %6 ya ulaşmıştır. Bu oran 1960'larda %1; 1990'larda %2' dir (Kaufman, 1999) ve 8Ü'lerde ise banka finansmanı ön plandadır ilk petrol şokunun en önemli etkilerinden biri, petrol ihracatçısı ülkelerde(opec) cari hesap fazlalarının oluşması ve bu ülkelerin, ülke içindeki politik sorunla

18 ithalatçı ülkeler de bu borçların önemli bir kısmını OPEC Ülkelerinden petrol ithal etmek için kullandılar. Özel sermaye akımlarının çoğu ticari bankalardan alınan sendikasyon kredileri biçimini aldı. Borçluların çoğu da ülkelerin kamu kesimleriydi (Bustelo, 2000). Bu borçlar, dolar cinsinden ve LİBOR olarak bilinen faize bağlı olarak dalgalanıyordu. En çok borçlu 15 ülkenin çoğu Latin Amerika ülkesiydi arasmda petrol ithal eden gelişmekte olan ülkelenn cari hesap açıkları 180 milyar $'ı bulmuştu. 1980'iere kadar tüm gelişmekte olan ülkelerin orta vadeli borçları 135 milyar $' dı (Bu miktar 1970'te sadece 4 milyar $' dı). Meksika ve Brezilya en fazla borçlu olan ülkeler olarak toplamın %37 'sini oluşturuyorlardı (Solomon, 1999). 1980'lerin başında, ABD ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelenn enflasyona karşı uyguladığı aşırı sıkı para politikaları, bu ülkelerde likidite sıkıntısına, yüksek faizlere ve.^esesyona yol açarken, gelişmekte olan ülkelerde de borç krizlerine yol açtı. Çok yüksek seviyelere ulaşan faiz oranları (1978'de libor %9,2 iken 1981'de %16,7'ye yükselmişti) borçlu ülkelerin faiz maliyetlerini aşırı yükseltti (Solomon, 1999). Aynı zamanda, gelişmiş ülkelerdeki resesyon nedeniyle gelişen ülkelerin ihraç malları fiyatları ve ihracat gelirleri düşmeye başladı. Sonuç olarak, borçlu ülkelenn cari hesap açıkları hızla arttı ve bu ülkelerin borçlarını geri ödemeyi sürdürmeleri imkansız hale geldi (Ailen, 1994:111). En ağır borçlu 17 ülkenin faiz ödemeleri, 1978'de ihraç gelirlerinin ortalama %10'unu oluştururken 1982'de bu oran % 28 oldu. Ticari bankaların borç verme gönüllülüğünde azalma gündeme geldi. 1980'lerde Baker Planı ile borçlu ülkelerin yeniden borçlanabilirliğini sağlamak için, borçlarının miktarını azaltmak, mevcut borçların faiz oranlarını düşürmek gibi seçenekler sağlandı. Bunların yanı sıra borçlu ülkelere makro ekonomik politikalarını iyileştirmeleri ve yapısal reformlar (özelleştirme, deregülasyon, dış ticareti liberalize etme ve doğrudan yatırımları teşvik etme gibi) yapmaları öneriliyordu. Ticah banka borçlarının yeniden yapılanmasını sağlayan Brady Planı ile 1980lerin borç krizlerine nokta konuldu. 1980'lerin sonu ve daha çok 1990'larda hisse senedi finansmanı yaygınlaşmıştır (Tomita, 2000 :2). Özellikle ABD'de hayat sigortası şirketleri ve emeklilik fonlarının yaygınlaşmasıyla çeşitlenen uluslar arası portföy yatırımları, denetleme ve düzenlemeye ilişkin gevşemelerle hızlanmış; finansal piyasaların liberalizasyonu, ortak fonların büyümesi ve gelişmiş ülke (özellikle ABD) faiz oranlarının düşmesi de bu etkiyi arttırmıştır. Tıpkı 1920 ve 1970'lerde olduğu gibi. Merkezdeki faiz oranlarındaki düşüşler, bankaları ve ortak fon portföy yöneticilerini daha yüksek faizli Gelişmekte Olan Piyasalarda getiri aramaya yönlendirmiştir. 1990'da Latin Amerika'ya yönelmiş sermaye akımı, arasında ulaşılan doruk miktarını (24 milyar $) çok aşmış, 199rde 40 milyar $ 'de 54 milyar $, 1993'te 69 milyar $ ve 1994'te 42 milyar $'a ulaşmıştır (Eichengreen ve F!shlow,1998! /

19 :48). Gelişen piyasalara yönelen (özellikle Latin Amerika ve Doğu Asya ülkelerine) bu sermaye akımı patlamasının temel nedeni, sermaye ihraç eden ülkelerle ithal eden ülkeler arasındaki faiz oranlan farkı olmuştur. Bu önemli etkenin yanısıra, gelişen piyasalarda gerçekleştirilen makro ekonomik iyileşmeler ve yapısal reformlar da, sermaye akımını bu ülkelere çeken etkenler olmuşlardır. Sermaye akımının biçimi, genellikle alan ülkelenn politikalan kadar, yabancı banka ve yatırımcıların tercihlerine bağlıdır. 1990'lar boyunca doğrudan yatırımlar artmaya devam etse de, 1990'larda ortaya çıkan bütün krizlerden önce portföy yatırımları ve banka borçlarının payının şiddetle arttığı görülmektedir (Bkz. Tablo 1.1). Bu dönemde borçlananlar daha çok özel kesim ve daha az ölçüde de kamu kesimidir. Resmi borçlanmalar ciddi ölçüde azalmıştır (Kahler,1998:3). Krizler arasında üçüncü önemli farklılık, bu üç kriz döneminde kredi veren ülkelerin hükümetlennin ve multilateral kurumların müdahalelerindeki farklılıklardır. 1920lerde borç veren ülkelerin hükümetleh ve Merkez bankaları finansal sistemin istikrarı için çok sınırlı tepki vermiştir. Tersine 1980' lerde borç veren ülkelerin bankacılık sistemlerinin riski nedeniyle, gelişmiş ülkeler IMF' kanalıyla erken ve etkili bir müdahaleyi harekete geçirmiştir. 1990'lardaki müdahaleler de hem lider ülkeler hem de IMF kanalıyla gerçekleştirilmektedir. Tablo L 1: Gelişen Piyasalara Giden Özel Sektör Sermaye Akımları Tüm dünya Toplam özel-sektör 118,1 112,6 172,1 136,3 226,9 215,9 147,6 75,1 80,5 sermaye akımı Doğrudan yatırım Potföy yatırımı Diğer finansal 31,5 24,7 62,5 35,4 56,1 21,0 59,4 84,4 28,3 84,0 109,6-57,3 92,6 36,9 97,4 113,2 77,8 24,9 138,6 52,9-43,9 143,3 8,5-76,7 149,8 23,3-92,5 işlemler Asya Toplam özel-sektör 32,5 20,7 57,4 63,6 105,0 104,1-1,4-42,6-27,1 sermaye akımı Doğrudan yatırım Potföy yatırımı Diğer finansal 14,5 1,2 16,6 15,7 9,0-4,0 33,9 21,8 1,7 47,1 11,7 4,7 46,6 14,2 38,2 53,0 12,9 38,2 55,4 3,5-60,3 58,3-17,9-82,9 49,8-5,6-71,3 işlemler Etkilenen beş ülke Toplam özel-sektör 24,8 29,0 31,8 36,1 74,2 65,8-20,4-25,6-24,6 sermaye akımı Doğrudan yatırım Potföy yatırımı Diğer finansal 6,2 3,2 15,4 7,3 6,4 15,3 7,6 17,2 7,0 8,8 9,9 17,4 7,5 17,4 49,2 8,4 20,3 37,1 10,3 12,9-43,6 8,6-6,0-28,2 10,2 6,3-41,1 işlemler Latin Amerika Toplam özel-sektör 24,1 55,6 66,8 49,4 53,1 72,1 85,5. 70,0 54,1 sermaye akımı Doğrudan yatırım Portföy yatınmı Diğer finansal 11,3 14,7-2,0 13,9 30,3 11,4 13,4 44,0 9,4 23,1 66,7-40,4 24,7 3,0 25,5 39,5 41,0-8,4 53,1 19,2 13,2 işlemler 1 56,1 '14,7-0,8 63,6 10,6. -20,1

20 Geçiş ekonomileri Toplam özel-sektör -9,9 2,3 21,0 sermaye akımı 4,5 44,0 17,0 22,8 14,2 11,6 Doğrudan yatırım 2,4 4,2 6,0 5,4 13,6 13,7 19,7 21,0 23,5 Portföy yatırımı - 0,1 8,7 20,0 13,3 19,2 21,5 7,0 3,7 Diğer finansal -12,3-2,0 6,3-21,0 17,1-15,8-18,4-14,0-15,6 işlemler Notlar: 1)"Yükselen Piyasalar" gelişen ülkelerle geçiş ekonomilrini kapsamaktadır. 2) Etkilenen 5 ülke Endonezya; Güney Kore, Malezya; Filipinler ve Tayland'dır. 3) Diğer finansal işlemler, kısa ve uzun dönem ticari finasmanı, banka borçlarını ve mevduatları içermektedir. KAYNAK: World Economic Outlook, IMF, Mayıs 2000 Dönemler arasındaki dördüncü farklılık, borçlu ülkelerin kendi içlerinde krizlere gösterdikleri tepkilerdeki farklılıklardır. 1930'lerde tepki ithal ikamesi biçimini almıştır; 1980'lerde mali (fiscal) ayarlamalar; 1990'larda ise parasal ayarlamalar önem kazanmıştır: 1930'larda mal ve finansal piyasaların çökmesinden sonra sermaye ithal eden ülkeler, yabancı fonlar olmadan yaşamayı, yabancı piyasa ve sermaye bağımlılığını azaltmayı ve ithal ikamesi politikalarıyla dış yükümlülüklerini azaltmayı düşünmüşlerdir. 1980'lerde ise borçlanmaların durduğu dönemde bile, ihraç piyasaları varlığını sürdürdüğü için ithal ikamecilik artık cazip değildi. Fakat gelişmekte olan ülkelere borç verme şiddetle azaldığı için bu ülkeler, bütçelerini kısmayı kurumsallaştırmak zorunda kaldılar. Mali düzenlemeler, dış ayarlanmalar için temel araç oldu. 1990'larda ise, yabancı sermaye akımları daha çok özel ve yarı kamusal işletmelere yöneldiğinden ve hükümetler eskisi kadar yabancı fonları kullanmadıklarından, mali düzenleme gereği daha azalmıştır. Her ülke için aynı derecede olmamakla beraber, 1990'larda pek çok ülkede hükümetler bütçe açıklarını para arzını arttırarak finanse etme kolaycılığına kapılmamaya çalıştılar ve yabancı sermaye girişlerini sterilize etmek için sınırlı para politikalarına yöneldiler. Para politikası, makroiktisat politikalarının temel aletlehnden biri olurken. Merkez Bankaları da çok önemli roller üstlendilerbankalara yük getirdiği düşünüldüğü için yüksek zorunlu rezerv oranları düşürülerek açık piyasa işlemleri tercih edilen politika aracı oldu. Sermaye akımlarının serbestleştiği bir dünyada ülkeler hem bağımsız para politikasını, hem döviz politikasını hem de sermaye hareketlenni aynı anda düzenleyemedikleri (trilema) için çoğunlukla sterilizasyon politikalarına (açık piyasa işlemleri) veya revalüasyon (ya da sabit, yarı-sabit kur politikalarına) ya da az sayıda ülkenin baş vurduğu sermaye kontrolü politikalarına yöneldiler (Reinhart ve Reinhart, 1998:94-96). Özellikle, Bretton Woods sonrası ortaya çıkan çok sayıda ödemeler dengesi ve bankacılık krizleri bilinen ve benzerlik taşıyan krizlerdir. Ancak finansal kesimlerin müdahalelere tabi olduğu ve daha az liberal olduğu 'lerdeki eski tip krizlerde sorun daha çok ödemeler dengesine ilişkin görülmektedir. Yukarda belirttiğimiz koşullardaki değişimler, 1990'larda ödemeler dengesi ve bankacılık krizlerinin birbirlennden bağımsızlığını

21 ortadan kaldırmış, onları karşılıklı ilişkili hale getirmiştir. Bu bağlantı, hızlı yabancı sermaye girişiyle birlikte, deregüle edilmiş ülke içi finansal kesimin döviz cinsinden yükümlülüklerinin varlığı nedeniyle kurulmaktadır. Karşılıklı ilişkili bu "twin" krizler durumunda sorun karmaşıklaşmakta, krizlerden çıkış yolları da daha karmaşık ve maliyetli hale gelmektedir (Kruger, 2000 :39). Beşinci farklılık da, krizlerin çözümlenmesindeki farklılıklardır. Ödemeler dengesi krizinde geleneksel çözüm, devalüasyon ile para ve maliye politikalarının sıkılaştırılması iken, finansal krizlerdeki geleneksel çözüm ise, para arzını genişletip faiz oranlarını düşürmektir. Düşen faiz oranlan borçluların yükünü azaltıp yükümlülüklerini daha kolay yerine getirebilmelerini sağlar. Oysa devalüasyon ve yüksek faizler, bankaları (ve finansal kesimi ) daha da zayıflatır. Para arzının genişletilmesi ve düşük faizler ise, ödemeler dengesi krizlerini daha kötüleştirmektedir. 1990'larda "ikiz" krizleri yaşayan ülkeler bu ikilemle karşı karşıya gelmişlerdir. Bu ikilem nedeniyle optimal çözüm, ülkelerin şartlarına (iç paranın değerlenme derecesine, enflasyon oranına, iç ve dış borçlann hacmine, bankacılık ve finans kesiminin zayıflık derecesine) göre değişir. Paranın değerlenme derecesi ve iç borç hacmi ne kadar yüksekse, nispi olarak daha yüksek bir devalüasyon tercih edilebilirken; öncelikli sorunu yüksek enflasyon ve dış borçlar olan ülkelerde, sıkroara ve daha az devalüasyon daha makul görünmektedir. Ülkelerin iç yükümlülüklerinin vade yapısı da bu iki politika tercihini etkilemektedir (Krueger, 2000:40). 3. KRİZ TANIMLARI, IVIODELLE;^.İ. VE GÖSTERGELERİ 3.1. Kriz Tanımlan Yukarıdaki bölümde 20.yüzyılda farklı dönemlerde yaşanan krizleri anlatırken, "kriz" sözcüğünün birbirinden farklı ekonomik durumları ifade ettiğini gördük. 1990'lardan önce yaşanan krizlerin daha çok ödemeler dengesi ve dış borç krizleri olduğunu, arasındaki krizler içinde bankacılık krizlerinin sayısının çok az olduğunu, 1980 ortalarından itibaren bankacılık krizlerinin artıp 1990'!2rdan itibaren de krizlerin ikiz bir yapı kazandığını belirtmiştik. Bizim de içinde yaşadığımız kriz ortamını daha iyi anlayabilmemiz açısından, kriz kavramını tanımlayıp kavrama netlik getirmekte yarar var. Kriz tanımlarf çeşitli şekiüerde ayrımlanabiii.r Genellikle ödemeler dengesi ve döviz krizleri, Para (Currency) krizi olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca bankacılık ve finansal kesi.n krizleri ile dış borç krizleri vardır. Para krizleri, döviz kurunda ani bir hareket ve sermaye akımında keskin bir değişmeyi içerir. Para knzi, ülke parasının döviz olarak değeri üzerindeki spekülatif bir atağın bir devalüasyonla sonuçlanması halinde 20

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

Finansal Krizler ve Türkiye Deneyimi. Nazlı Çalıkoğlu 11103567 Aslı Kazdağlı 10103545

Finansal Krizler ve Türkiye Deneyimi. Nazlı Çalıkoğlu 11103567 Aslı Kazdağlı 10103545 Finansal Krizler ve Türkiye Deneyimi Nazlı Çalıkoğlu 11103567 Aslı Kazdağlı 10103545 Finansal Krizler İkinci Dünya Savaşı ndan sonra başlayıp 1990 sonrasında ivme kazanan ulusal ve uluslararası finansal

Detaylı

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0

Detaylı

I. Uluslararası Parasal Ortam 1

I. Uluslararası Parasal Ortam 1 İÇİNDEKİLER Ön Söz Teşekkür Öğrenciye Editör ün Notu XI XIII XV XIX I. Uluslararası Parasal Ortam 1 1. Döviz Piyasası 3 Döviz İşlem Hacmi 3 Coğrafi Döviz Kuru İşlemi 4 Spot Döviz Kurları 7 Döviz Arbitrajı

Detaylı

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

AB Krizi ve TCMB Para Politikası AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme

Detaylı

MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR

MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR Sermaye Hareketleri ve Döviz Kuru Politikaları Türkiye Ekonomi Kurumu Paneli Doç.Dr.Erdem BAŞÇI Başkan Yardımcısı, TCMB 11 Aralık 2010, Ankara 1 Konuşma Planı 1. Merkez

Detaylı

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ

IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ IMF KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Hazırlayan: Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik Görünümü IMF düzenli olarak hazırladığı Küresel Ekonomi Görünümü

Detaylı

FİNANS VE MAKROEKONOMİ. Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme. Finansal Krizler ve Ekonomi

FİNANS VE MAKROEKONOMİ. Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme. Finansal Krizler ve Ekonomi FİNANS VE MAKROEKONOMİ Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme Finansal Krizler ve Ekonomi Finansal Sistem ve Ekonomik Büyüme Finansal Sistemin İşleyişi Doğrudan Finansman : Fon akışı finansal aracı kullanılmadan

Detaylı

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ CARİ İŞLEMLER DENGESİ DIŞ TİCARET DENGESİ BORÇLANMA GÖSTERGELERİ VE CARİ İŞLEMLER DENGESİ NET ULUSLARARASI

Detaylı

BAKANLAR KURULU SUNUMU

BAKANLAR KURULU SUNUMU BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü

Detaylı

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi Finansal Đstikrar ve Makroekonomik Etkileşim F. Gülçin Özkan York Üniversitesi 1 Finansal kriz tanımı üzerinde hemfikir olunan bir tanım bulunmamakla birlikte, reel sektör etkisinin derecesi önemli bir

Detaylı

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 1 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 12.0 Türkiye GSYİH Büyüme Oranları(%) 10.0 9.4 8.4 9.2 8.8 8.0 6.0 4.0 6.8 6.2 5.3 6.9 4.7 4.0 4.0 5.0 2.0 0.7 2.1 0.0-2.0-4.0-6.0-8.0-5.7-4.8 Tahmin(%) 2014

Detaylı

TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI

TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI Türkiye Ekonomisi ve Para Politikası Uygulamaları Durmuş YILMAZ Başkan 12 Ocak 2011 1 Sunum Planı I. Küresel Görünüm II. Türkiye Ekonomisi III. Para Politikası Gelişmeleri

Detaylı

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2

Detaylı

Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması. Tahsin BAKIRTAŞ

Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması. Tahsin BAKIRTAŞ 5 inci İSTANBUL EKONOMİ ve FİNANS KONFERANSI 26-27 Kasım 215 Original Sin olgusu ve BRIC-T ülkelerinin Dış finansmana Dayalı Kalkınması Tahsin BAKIRTAŞ Original Sin olgusu Bugünün dünya finans düzeninde,

Detaylı

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR -1- 109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR Yabancıların, 8 Haziran itibariyle Türkiye de 53 milyar 130 milyon dolarlık hisse senedi, 38 milyar 398 milyon dolar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 407

Detaylı

GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTIN EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1-Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak geride bıraktı.

Detaylı

KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR (BDDK)

KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR (BDDK) KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇERİSİNDE TÜRK FİNANSAL SİSTEMİ BAKİ ALKAÇAR BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (BDDK) KÜRESEL KRİZ SONRASI KÜRESEL FİNANSAL SİSTEM İÇİNDE TÜRK FİNANSAL

Detaylı

Küresel Kriz ve Yükselen Piyasa Ekonomileri

Küresel Kriz ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Küresel Kriz ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Erdem Başçı Başkan Yardımcısı, TCMB 17 Aralık 2008, İstanbul, EAF 1 Sunuş Planı 1. Küresel Likidite Sorunu 2. Küresel Kriz, Küresel Çözüm Arayışları 3. Yükselen

Detaylı

8. Finansal Piyasalar. 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası

8. Finansal Piyasalar. 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası 8. Finansal Piyasalar 8.1 Finansal Koşullar ve Para Politikası 016 yılında para politikasındaki en önemli gelişme, 011 yılından beri kullanılmakta olan geniş bantlı faiz koridorunda sadeleşmeye gidilmesi

Detaylı

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... i İÇİNDEKİLER... iii TABLO LİSTESİ... v GRAFİK LİSTESİ... vii KUTU LİSTESİ... xiv KISALTMA LİSTESİ.... xvi GENEL DEĞERLENDİRME... xvii I. Finansal İstikrarın Makroekonomik Unsurları...

Detaylı

2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ

2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ 2005 YILI İLERLEME RAPORU VE KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİNİN KOPENHAG EKONOMİK KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖN DEĞERLENDİRMESİ TEPAV EPRI Dış Politika Etütleri AB Çalışma Grubu 9 Kasım 2005 Ankara Zeynep Songülen

Detaylı

FİNANSAL RİSKLER & KORUNMA YÖNTEMLERİ

FİNANSAL RİSKLER & KORUNMA YÖNTEMLERİ FİNANSAL RİSKLER & KORUNMA YÖNTEMLERİ Finans Önemli, Öğrenmek Heyecan Verici, Bilmek Değerlidir! DOÇ. DR. KORAY KAYALIDERE SUNUŞ İÇERİĞİ Finansal piyasalardaki riskler, Faiz - döviz kuru etkileşimi ve

Detaylı

Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı

Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı Ulusal Finans Sempozyumu Dr. İbrahim M. Turhan Başkan Yardımcısı 13 Ekim 2011 Malatya KÜRESEL KRİZ ORTAMINA NASIL GELİNDİ? Net Bugünkü Değer Yöntemi Varlık fiyatlarının indirgenmiş nakit akımları (Net

Detaylı

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GENEL DEĞERLENDİRME Küresel kriz sonrası özellikle gelişmiş ülkelerde iktisadi faaliyeti iyileştirmeye yönelik alınan tedbirler sonucunda küresel iktisadi koşulların bir önceki Rapor dönemine kıyasla olumlu

Detaylı

A YLIK EKONOMİ BÜLTENİ

A YLIK EKONOMİ BÜLTENİ M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A YLIK EKONOMİ BÜLTENİ ENFLASYON ORANLARI DÖVİZ KURLARI DIŞ BORÇ GÖSTERGELERİ TC MERKEZ BANKASI FAİZ ORANLARI KAMU MALİYESİ BÜTÇE DENGESİ

Detaylı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı POLİTİKANOTU Mart2011 N201139 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Cari açık, uzun yıllardan

Detaylı

Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici

Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici Ödemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom

Detaylı

Küresel Kriz Sonrası Türkiye de Finansal Sistem Bankacılık Sektörü

Küresel Kriz Sonrası Türkiye de Finansal Sistem Bankacılık Sektörü Küresel Kriz Sonrası Türkiye de Finansal Sistem Bankacılık Sektörü Ekrem Keskin Mayıs 2010 Sunum Uluslararası gelişmeler Türkiye deki gelişmeler Bankacılık sektörüne yansıma Sonuç 2 Yapılanlar Ortak çaba:

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 3 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 5. HAFTA 1.)MALİ PİYASALARIN ULUSLAR ARASI DÜZEYDE ENTEGRASYONU 1.1.Mali Piyasalarda Yaşanan Entegrasyon: Uluslar arası düzeyde

Detaylı

2015 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ MAYIS ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 14 Temmuz Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı Mayıs verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

* EL KAZANDI BİZ ÖVÜNÜYORUZ *BORSA 2012 DE DE YABANCIYA ÇALIŞTI *İstanbul da kazanıp, New York ta, Londra da şampanya patlattılar

* EL KAZANDI BİZ ÖVÜNÜYORUZ *BORSA 2012 DE DE YABANCIYA ÇALIŞTI *İstanbul da kazanıp, New York ta, Londra da şampanya patlattılar Umut Oran Basın Açıklaması 06.01.2013 Yarın Aydın-Söke de pamuk üreticileriyle bir araya gelecek olan CHP Genel Başkan Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Umut Oran ın, yazılı açıklaması şöyle: * EL KAZANDI

Detaylı

Global Ekonomi ve Yurtdışı Piyasalar. Temmuz 2011

Global Ekonomi ve Yurtdışı Piyasalar. Temmuz 2011 Global Ekonomi ve Yurtdışı Piyasalar Temmuz 2011 Görünüm Küresel ekonomide toparlanma sürüyor: Gelişmiş ülkelerdeki borç yükünün yarattığı kırılganlık sebebiyle toparlanma yavaş seyrederken, gelişmekte

Detaylı

CARİ AÇIK NEREYE KADAR?

CARİ AÇIK NEREYE KADAR? CARİ AÇIK NEREYE KADAR? Prof. Dr. Doğan CANSIZLAR ANKARA - 14 Aralık 2011 1 Türkiye Ekonomisindeki Bazı Eşitlikler -Ekonomik Büyüme = Artan Dış Açık -Artan Dış Açık = Artan Dış Borçlanma -Artan Dış Borçlanma

Detaylı

Para Politikaları ve Finansal İstikrar

Para Politikaları ve Finansal İstikrar Para Politikaları ve Finansal İstikrar Ekonomi Yaz Seminerleri 211 Pamukkale Üniversitesi Doç. Dr. Erdem Başçı Başkan 22 Temmuz 211 Denizli 1 Sabit mi, değil mi? Sabit Kur Rejimleri Sabit Getirili Borç

Detaylı

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL

UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD DÜNYA YATIRIM RAPORU 2015 LANSMANI 24 HAZİRAN 2015 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü nün (UNCTAD) Uluslararası Doğrudan Yatırımlar

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İstanbul Ekonomi ve Finans Konferansı Dr. İbrahim Turhan Başkan Yardımcısı 20 Mayıs 2011 İstanbul 1 Sunum Planı I. 2008 Krizi ve Değişen Finansal Merkez Algısı II. III.

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN

SERMAYE PİYASASI KURULU BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ NAZİLLİ İİBF İKTİSAT BÖLÜMÜ VE AVRUPA ARAŞTIRMALAR MERKEZİ TARAFINDAN DÜZENLENEN GÜNCEL EKONOMİK SORUNLAR KONGRESİ NDE YAPACAĞI Açılış Konuşmasının

Detaylı

https://www.garantiemeklilik.com.tr/fon-ile-ilgili-duyurular.aspx internet adreslerinden

https://www.garantiemeklilik.com.tr/fon-ile-ilgili-duyurular.aspx internet adreslerinden GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. ALTERNATİF STANDART EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2013 YILI 6 AYLIK FAALİYET RAPORU 1- Ekonominin Genel durumu Dünya ekonomisi 2013 ü genel olarak bir toparlanma dönemi olarak

Detaylı

Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam Değeri 877.247,49 Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri

Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam Değeri 877.247,49 Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 31.03.2010 tarihi itibariyle Vahap Tolga KOTAN Murat İNCE Doruk ERGUN Fon Toplam

Detaylı

Ödemeler Dengesi Doç. Dr. Dilek Seymen Araş. Gör. Aslı Seda Bilman 1 Plan Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 24 Şubat 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 18 Temmuz 2016, Sayı: 28. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 28 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 15 Haziran Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ 31 Mart 2009 ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2009 31.03.2009 Bankanın Ticaret Ünvanı : Bankpozitif Kredi ve Kalkınma

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 25 Mayıs 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 25 Mayıs 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

Büyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü. Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı

Büyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü. Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı Büyüme, Tasarruf-Yatırım ve Finansal Sektörün Rolü Hüseyin Aydın Yönetim Kurulu Başkanı Büyüme: Yatırım ve Tasarrufun Fonksiyonu Büyüme : Büyümenin Temel Unsuru : Üretimin Temel Faktörleri : Üretimin Diğer

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. Gelir Amaçlı Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 01.01.2008-31.12.2008 dönemine ilişkin

Detaylı

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%

Detaylı

Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü. 21 Ocak 2015

Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü. 21 Ocak 2015 Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü 21 Ocak 2015 Sunum Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aydın ın değerlendirmesi Küresel ekonomi Türkiye ekonomisi Bankacılık sektörü 2 Değerlendirme

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni 17 Ağustos 2015, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül

Detaylı

FİNAL ÖNCESİ ÇÖZÜMLÜ DENEME PARA VE BANKA SORULAR

FİNAL ÖNCESİ ÇÖZÜMLÜ DENEME PARA VE BANKA SORULAR SORULAR 1- Değişimi yapılan finansal aracın hemen teslim edildiği ve ödemenin hemen yapıldığı piyasalar hangisidir? A) Birincil Piyasa B) İkincil Piyasa C) Organize Piyasa D) Tezgahüstü Piyasa E) Spot

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 01.01.2008-31.12.2008

Detaylı

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU

TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Hazırlayan: Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı Türkiye Düzenli Ekonomi Notu ve Raporun İçeriği Hakkında

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Doğrudan yabancı Sermaye Yatırımları

Dünyada ve Türkiye de Doğrudan yabancı Sermaye Yatırımları Dünyada ve Türkiye de Doğrudan yabancı Sermaye Yatırımları Uluslararası sermaye hareketleri temel olarak kalkınma amaçlı, hibe ve kredi şeklindeki resmi sermaye hareketleri ile özel sermaye hareketlerinden

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU TEORİ VE UYGULAMA, KUR-ENFLASYON İLİŞKİSİ VE CARİ AÇIK

REEL DÖVİZ KURU TEORİ VE UYGULAMA, KUR-ENFLASYON İLİŞKİSİ VE CARİ AÇIK REEL DÖVİZ KURU TEORİ VE UYGULAMA, KUR-ENFLASYON İLİŞKİSİ VE CARİ AÇIK Doç. Dr. Cevdet Akçay 15 Haziran 2004 İstanbul Hilton Oteli Nominal Döviz Kuru Reel Döviz Kuru E = E TL/$ q = q TL/$ R Nominal Faiz

Detaylı

FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR. N. CEREN TÜRKMEN

FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR. N. CEREN TÜRKMEN FİNANSAL PİYASALAR VE FİNANSAL KURUMLAR N. CEREN TÜRKMEN cturkmen@sakarya.edu.tr 1 FİNANSAL SİSTEM Bir ekonomide fonları talep edenler, fonları arz edenler bunlar arasındaki fon akımlarını düzenleyen kurumlar

Detaylı

Finansal Ekonometri. Ders 3 Risk ve Risk Ölçüleri

Finansal Ekonometri. Ders 3 Risk ve Risk Ölçüleri Finansal Ekonometri Ders 3 Risk ve Risk Ölçüleri RİSK Tanım (Oxford English Dictionary): Risk bir tehlike, kötü sonuçların oluşma şansı, kayıp yada şansızlığın ortaya çıkmasıdır. Burada bizim üzerinde

Detaylı

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ekim ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi 2,9 Milyar dolar eksiyken, veri beklentilere paralel 2,89 milyar dolar açık olarak geldi. Ocak-Ekim arasındaki 2013 cari

Detaylı

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ HAZIRLAYAN 21.05.2014 RAPOR Doç. Dr. Binhan Elif YILMAZ Araş.Gör. Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, 2013 yılı sonunda 18.849 milyon TL açık

Detaylı

Türkiye de Yabancı Bankalar *

Türkiye de Yabancı Bankalar * Bankacılar Dergisi, Sayı 52, 2005 Türkiye de Yabancı Bankalar * I. Giriş: Uluslararası bankacılık faaliyetleri, geçen yüzyılın ikinci yarısından itibaren uluslararası ticaret akımlarının ve doğrudan yabancı

Detaylı

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013 Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program 22 Kasım 201 Büyüme Tahminleri (%) 4, 4,1 Küresel Büyüme Tahminleri (%) 4,1,2,0 ABD Büyüme Tahminleri (%) 2,,,,,,1,6,6 2,8 2,6 2,4 2,2

Detaylı

İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ

İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ İZMİR TİCARET ODASI EKONOMİK KALKINMA VE İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (OECD) TÜRKİYE EKONOMİK TAHMİN ÖZETİ 2017 RAPORU DEĞERLENDİRMESİ ULUSLARARASI İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2018 Hazırlayan: Yağmur Özcan Uluslararası

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ TABLO LİSTESİ Tablo I.1. Ödemeler Dengesi (Milyar ABD doları) 6 Tablo I.2. Cari İşlemler Açığını Finanse Eden Taraflar (Milyar ABD doları) 7 Tablo I.3. Seçilmiş Ekonomilerde Cari İşlemler Dengesinin GSYİH

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 22 Ağustos 2016, Sayı: 33. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 22 Ağustos 2016, Sayı: 33. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 33 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya 1 DenizBank Ekonomi Bülteni

Detaylı

21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER

21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER 21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER KÜRESEL EKONOMİYİ ROTASINDAN ÇIKARABİLECEK 10 BÜYÜK TEHLİKE DÜNYA EKONOMİSİ VE ABD EKONOMİSİNDE OLASI MAKRO DENGESİZLİKLER (BÜTÇE VE CARİ İ LEMLER AÇIĞI) (TWIN TOWERS) İSTİKRARSIZ

Detaylı

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( ) ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME (2014-2016) I- Dünya Ekonomisine İlişkin Öngörüler Orta Vadeli Program ın (OVP) global makroekonomik çerçevesi oluşturulurken, 2014-2016 döneminde; küresel büyümenin

Detaylı

EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası

EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Erdem Başçı Başkan 6 Ocak 212 Bursa Sunum Planı I. Küresel Gelişmeler II. Para Politikası III. Türkiye Ekonomisinde Son Gelişmeler 2 Sunum Planı I. Küresel

Detaylı

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü 2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü Prof. Dr. Sudi Apak Beykent Üniversitesi İçerik 2 Slayt 1 - Türk Bankalarında kurum riski bulunmaktadır. 140,00% Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Büyüklüğü /

Detaylı

Balayı bitti, yeni bir dönem başladı

Balayı bitti, yeni bir dönem başladı Balayı bitti, yeni bir dönem başladı Mayıs ayında başlayan türbülansın nedenleri ve muhtemel sonuçları 1 Haziran 2006 Emin Öztürk 2002-2005 döneminin kısa özeti Büyüme performansı çok iyi (ortalama %7.8)

Detaylı

Finansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com

Finansal Piyasa Dinamikleri. Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Finansal Piyasa Dinamikleri Yekta NAZLI ynazli@yahoo.com Neleri İşleyeceğiz? Finansal Sistemin Resmi Makro Göstergeler ve Yorumlanması Para ve Maliye Politikaları Merkez Bankası ve Piyasalar Finansal Piyasalardaki

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2014, No: 92

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2014, No: 92 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2014, No: 92 i Bu sayıda; 2014 Mart ayı Ödemeler Dengesi Verileri ve kurdaki gelişmeler değerlendirilmiştir. i 1 İlk üç ayda cari açıktaki her 100 Dolarlık

Detaylı

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Nisan Ayı Ödemeler Dengesi Göstergeleri Merkez Bankası tarafından tarihinde yayımlanan 2011 yılı Nisan ayına ilişkin Ödemeler Dengesi bültenine göre; 2010 yılı

Detaylı

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ KISA VADELİ BORÇLAR VE CARİ İŞLEMLER AÇIĞI NET ULUSLARARASI YATIRIM POZİSYONU CDS (KREDİ TEMERRÜT PRİMİ)

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 23 Aralık 2015 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Sıkı para politikası duruşunun ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle yıllık kredi büyüme

Detaylı

Makro Veri. Cari açık yeni rekorda. Tablo 1: Cari Denge (milyon $) -month,

Makro Veri. Cari açık yeni rekorda. Tablo 1: Cari Denge (milyon $) -month, Makro Veri Ödemeler Dengesi: Cari açık yeni rekorda İbrahim Aksoy Ekonomist Tel: +90 212 334 91 04 E-mail: iaksoy@sekeryatirim.com.tr Cari denge Aralık ta 7,5 milyar $ rekor açık verirken, rakam, piyasa

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm

Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm T.C. KALKINMA BAKANLIĞI Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm Erhan USTA Müsteşar Yardımcısı 29 Şubat 2012 3. İzmir Ulusal Ekonomi Kongresi 1970 li Yıllar : Dünya 1971 yılında Bretton Woods sisteminin çöküşü Gelişmekte

Detaylı

İçindekiler kısa tablosu

İçindekiler kısa tablosu İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM

Detaylı

BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu

BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu BBH - Groupama Emeklilik Gruplara Yönelik Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Emeklilik Yatırım Fonu BİST-100, Aralık ta %10,5 değer kaybederek 67.801 den kapattı. Aynı dönem içerisinde Bankacılık endeksi %12,4,

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları

Detaylı

Rapor N o : SYMM 116 /1552-117

Rapor N o : SYMM 116 /1552-117 Rapor N o : SYMM 116 /1552-117 BÜYÜME AMAÇLI ULUSLAR ARASI KARMA EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN 30.06.2009 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİME

Detaylı

Fon Bülteni Ocak Önce Sen

Fon Bülteni Ocak Önce Sen Fon Bülteni Ocak 217 Önce Sen Fon Bülteni Ocak 217 NN Hayat ve Emeklilik Fonları Sektör Karşılaştırmaları Yüksek Getiri! Son 1 Yıl - 31/12/215-31/12/216 % 3 25 2 15 1 5 9,2 8,28 17,74 11,43 9,94 11,43

Detaylı

BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ...

BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ... İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE EKONOMİSİNE PANORAMİK BAKIŞ... 1-20 1.1. Temel Makro Ekonomik Göstergelere Göre Türkiye nin Mevcut Durumu ve Dünyadaki Yeri... 1 1.2. Ekonominin Artıları Eksileri; Temel

Detaylı

7.36% 2.9% 17.9% 9.7% % Temmuz 18 Nisan 18 Temmuz 18 Ağustos 18

7.36% 2.9% 17.9% 9.7% % Temmuz 18 Nisan 18 Temmuz 18 Ağustos 18 ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 6.56 Altın (USD) 1,202 Ağustos 18 EUR/TRY 7.65 Petrol (Brent) 77.4 BİST - 100 92,723 Gösterge Faiz 24.5 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7.36% 2.9% 17.9% 9.7%

Detaylı

Banka Bilançosunun Özellikleri Pazar, 26 Aralık 2010 18:24

Banka Bilançosunun Özellikleri Pazar, 26 Aralık 2010 18:24 Ticari bir işletme olarak bankaların belirli bir dönem içerisinde nasıl çalıştıklarını ve amaçlarına dönük olarak nasıl bir performans sergilediklerini değerlendirebilmenin yolu bankalara ait finansal

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 5

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 5 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 5 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 7. HAFTA GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE YÖNELİK ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ 4.7. Yabancı Direkt Yatırımların Gelişiminde ve Sağlıklı

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Para Piyasası Likit Kamu

Detaylı

MAYIS 2012 FON BÜLTENİ

MAYIS 2012 FON BÜLTENİ MAYIS 2012 FON BÜLTENİ PİYASALARDAKİ GELİŞMELER Zayıf Halka: Avrupa Ocak ayında yaşadığımız ralli dönemi sonrası son üç aydır, tüm Global piyasalar tam anlamıyla yatay bir bant içerisinde hareket etmektedir.

Detaylı

Artış. Ocak-Haziran Oranı (Yüzde) Ocak-Haziran 2014

Artış. Ocak-Haziran Oranı (Yüzde) Ocak-Haziran 2014 6. Kamu Maliyesi 214 yılının ilk yarısı itibarıyla bütçe performansı, özellikle faiz dışı harcamalarda gözlenen yüksek artışın ve yılın ikinci çeyreğinde belirginleşen iç talebe dayalı vergilerdeki yavaşlamanın

Detaylı

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ

A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ DÖVİZ KURLARI YURT DIŞINDAN PORTFÖY YATIRIMLARI VE İÇ BORÇLANMA SENETLERİ ENFLASYON ORANLARI İŞSİZLİK ORANLARI

Detaylı

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2014 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2014 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2014 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU 1 İ Ç İ N D E K İ L E R I. GENEL BİLGİLER 1. Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi 2. Şubenin Sermaye ve Ortaklık Yapısı 3.

Detaylı

Haftalık Piyasa Beklentileri. 10 Kasım 2014

Haftalık Piyasa Beklentileri. 10 Kasım 2014 Haftalık Piyasa Beklentileri 10 Kasım 2014 1 Kas 13 Ara 13 Oca 14 Şub 14 Mar 14 Nis 14 May 14 Haz 14 Tem 14 Ağu 14 Eyl 14 Eki 14 BIST Hisse Senetleri BIST 100 Endeksinde geçtiğimiz hafta 81,000 seviyesine

Detaylı

Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri

Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri Kamu Finansmanı ve Borç Göstergeleri HAZIRLAYAN.1.14 RAPOR Doç.Dr.Binhan Elif YILMAZ Arş.Gör.Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI 13 yılının on aylık döneminde merkezi yönetim bütçe dengesi 7.664 milyon TL lik

Detaylı

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)

ÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%) 2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;

Detaylı

Grafik-4.1: Cari Açığın GSYH ye Oranı (%)

Grafik-4.1: Cari Açığın GSYH ye Oranı (%) 4. Cari Denge 211 yılında GSYH nin yüzde 9 una kadar ulaşan cari açık, devam eden dönemde uygulanan makroihtiyati tedbirler ve kredilerdeki yavaşlama neticesinde azalma eğilimine girmiştir (Grafik-4.1).

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 17 Ekim 2016, Sayı: 40. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 17 Ekim 2016, Sayı: 40. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 40 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1 DenizBank

Detaylı

GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2007 YILI 12 AYLIK FAALİYET RAPORU

GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2007 YILI 12 AYLIK FAALİYET RAPORU GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. BÜYÜME AMAÇLI HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU 2007 YILI 12 AYLIK FAALİYET RAPORU 1.- Ekonominin Genel durumu ABD de başlayan ve ardından tüm gelişmiş ülke piyasalarına

Detaylı

JAPON EKONOMİSİNİN ANA BAŞLIKLAR İTİBARİYLE ANALİZİ

JAPON EKONOMİSİNİN ANA BAŞLIKLAR İTİBARİYLE ANALİZİ JAPON EKONOMİSİNİN ANA BAŞLIKLAR İTİBARİYLE ANALİZİ Bu çalışmada, Japon ekonomisini temel bazı kalemler bazında iredelemek ve Japon ekonomisin gelişim sürecini mümkün olduğunca tarihi ve güncel perspektiften

Detaylı