2012 YILI BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA ÇALIŞMA PROGRAMI VE PRENSİPLERİ

Transkript

1 T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2012 YILI BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA ÇALIŞMA PROGRAMI VE PRENSİPLERİ ANKARA

2

3

4

5

6

7 İÇİNDEKİLER 2012 YILI BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA ÇALIŞMA PROGRAMI VE PRENSİPLERİ... 9 ZİRAİ MÜCADELE GENEL PRENSİPLERİ... 9 A- ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMLARI DEVLET MÜCADELESİ DEVLET YARDIM MÜCADELESİ ENTEGRE MÜCADELE ENTEGRE VE KONTROLLÜ ÜRÜN YÖNETİMİ (EKÜY) BİYOLOJİK MÜCADELE TAHMİN UYARI UYGULAMA PRENSİPLERİ SÜNE (Eurygaster spp.) MÜCADELESİ UYGULAMA PRENSİPLERİ B- DİĞER ZİRAİ MÜCADELE UYGULAMALARI (Entegre Mücadele Genel Prensipleri Doğrultusunda Yürütülecek Zirai Mücadele Çalışmaları) AMBAR ZARARLILARI ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI ANTEPFISTIĞI ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI BAĞ ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI FINDIK ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI GENEL ZARARLILAR HUBUBAT ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI MEYVE ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI SANAYİ BİTKİLERİ ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI SEBZE ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI SÜS BİTKİLERİ ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI TURUNÇGİL ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI YABANCI OT VE PARAZİT BİTKİLER ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI YEM BİTKİLERİ ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI YEMEKLİK BAKLAGİL ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMI ZEYTİN HASTALIK VE ZARARLILARI TABLO : 2012 HASTALIK-ZARARLI-Y.OT PROGRAMI GENEL TABLO : İLLERE GÖRE 2012 BİTKİ SAĞLIĞI PROGRAMI C- BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA ÇALIŞMA PROGRAMLARI VE PRENSİPLERİ D- KARANTİNA BİTKİ PASAPORTU SİSTEMİ VE OPERATÖRLERİN KAYIT ALTINA ALINMASI HAKKINDA YÖNETMELİĞİ UYGULAMA TALİMATI E- SÜRVEY PROGRAMI VE UYGULAMA PRENSİPLERİ F- BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİ VE ZİRAİ MÜCADELE ALET VE MAKİNELERİ G- BİTKİSEL ÜRETİMDE KULLANILAN BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KAYITLARININ TUTULMASI VE İZLENMESİ ÇALIŞMALARI H- HİZMETİÇİ EĞİTİM PROGRAMI VE UYGULAMA PRENSİPLERİ I- BİTKİ SAĞLIĞI UYGULAMALARINDA ÇİFTÇİ EĞİTİM ÇALIŞMALARI İ- MÜCADELE MALİYETLERİNİN HESAPLANMASI J- ZEHİRLENMELER İLETİŞİM BİLGİLERİ

8

9 2012 YILI BİTKİ SAĞLIĞI VE KARANTİNA ÇALIŞMA PROGRAMI VE PRENSİPLERİ ZİRAİ MÜCADELE GENEL PRENSİPLERİ 1. Bütün Zirai Mücadele Uygulamaları; 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, alt mevzuat ve Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına ve Entegre Mücadele Teknik Talimatlarına göre yapılır. 2. Zirai mücadele uygulamaları; Entegre Mücadele Prensiplerine göre yapılacaktır. Entegre mücadele teknik talimatı olan ürünlerde talimatına göre, entegre mücadele teknik talimatı olmayan diğer ürünlerde ise entegre mücadele genel prensiplerine göre yapılır. 3. Parazitoit ve predatör popülasyonunun yoğun olduğu yerlerde biyolojik mücadeleye öncelik verilmelidir. Parazitoit ve predatör popülasyonunun var olduğu ancak zararlıyı kontrol altına alabilecek düzeyde olmadığı yerlerde kimyasal mücadelenin zorunlu olması halinde ilgili Zirai Mücadele Araştırma Enstitü/İstasyon Müdürlükleri ile birlikte belirlenecek yerlerde ve uygun yöntem ve bitki koruma ürünleri ile mücadeleye karar verilir. 4. Yeni görülen ve henüz teşhisi yapılmamış olan zararlı organizmalar bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitü/İstasyon Müdürlüklerine bildirilir, ilgili Enstitü/İstasyon Müdürlüğünce teşhis yapılması ve mücadele metodu, varsa kullanılabilecek bitki koruma ürünlerinin belirlenmesi ile mücadelesi yaptırılır. 5. Bitki Sağlığı Uygulamaları ve Kontrolu Projesinden illere gönderilen ödenekler bitki sağlığı çalışmalarında kullanılır. 6. İlçe Müdürlükleri ile Eylül ayında yapılacak toplantıda o yılın bitki sağlığı ve karantina çalışmaları değerlendirilir ve bir sonraki yılın il program teklifi oluşturulur. 7. İl program teklifleri sonbaharda yapılacak bölge program değerlendirme toplantılarında alınan kararlar ve öneriler 9

10 doğrultusunda toplantıyı müteakip 10 gün içerisinde Bakanlığa bildirilir. 8. Bakanlıktan onaylanarak illere gönderilen 2012 Yılı Bitki Sağlığı ve Karantina Çalışma Programları ve Prensipleri bir günlük eğitim ile İlçe Müdürlüklerine bildirilir Yılı Bitki Sağlığı ve Karantina Çalışma Programları ve Prensipleri kitabında yer alan Talimat ve Prensiplerinin uygulamasından İl Müdürlükleri sorumludur. 10. Programda yer almayan faaliyetler Bakanlığın vereceği talimatlar doğrultusunda yapılır. A - ZİRAİ MÜCADELE PROGRAMLARI 1. DEVLET MÜCADELESİ Geniş ve toplu alanlarda yayılış gösteren ve topluca mücadelesi gereken zararlı organizmalara karşı tüm girdileri Devlet tarafından karşılanan ve gerektiğinde çiftçilerin de katılımı ile yapılan mücadele şeklidir. 2. DEVLET YARDIM MÜCADELESİ Geniş ve toplu alanlarda yayılış gösteren ve topluca mücadelesi gereken zararlı organizmalara karşı girdileri kısmen Devletçe karşılanan ve mücadelesi çiftçiler tarafından yapılan mücadele şeklidir ÇEKİRGE MÜCADELESİ UYGULAMA PRENSİPLERİ Çekirgeler, özel mülk olmayan sahalarda çıkarak kültür bitkilerine yayılmak sureti ile önemli ölçüde zararlı olabilmektedir. Bu şekilde çiftçilerin bağ, bahçe ve tarlasında olmayan; hazine arazileri, meralar, köyün ortak alanları vb. sahalarda çekirge mücadelesi yapılması gerektiği zaman Devlet Yardım Mücadelesi şeklinde yapılacaktır. Söz konusu alanlarda yerli çekirge çıkışları muhtemel olan yerlerin İl, İlçe Müdürlüklerince takip edilerek kontrol altında bulundurulması ile inficarları müteakip nimfler toplu halde iken mücadele yapılması sağlanacaktır. Bu alanlarda yapılacak olan çekirge mücadelesi İl Müdürlüğü 10

11 koordinasyonunda Devlet Yardım Mücadelesi şeklinde ve teknik talimatlar doğrultusunda yapılacaktır. İlkbahar aylarında yurdumuzda çöl çekirgesi akını olabileceği ihtimali düşünülerek gerekli tedbirler alınacaktır. Tehlike söz konusu olduğu takdirde keşif, takip ve mücadele organizasyonu ile mücadelenin zamanında yapılması sağlanacaktır. Gerektiğinde teknik eleman ve vasıta ihtiyaçları diğer illerden karşılanabilecektir ÇEKİRGE DEVLET YARDIM MÜCADELESİ 2012 YILI PROGRAMI İLLER Mücadele Alanı (da) İLLER Mücadele Alanı (da) ADANA 900 HATAY 500 ADIYAMAN ISPARTA 600 AMASYA İZMİR ANKARA KAHRAMANMARAŞ ANTALYA KARABÜK ARTVİN 125 KARAMAN 800 AYDIN KASTAMONU BALIKESİR KONYA BATMAN MALATYA BAYBURT MANİSA BİLECİK 350 MERSİN 900 BİNGÖL MUĞLA BİTLİS MUŞ BOLU ORDU BURDUR OSMANİYE BURSA 500 SAMSUN ÇANAKKALE SİİRT ÇANKIRI SİNOP ÇORUM SİVAS DENİZLİ ŞANLIURFA 300 DİYARBAKIR ŞIRNAK ELAZIĞ TOKAT ERZİNCAN TUNCELİ ERZURUM 150 UŞAK GÜMÜŞHANE VAN 250 HAKKARİ ZONGULDAK TOPLAM Devlet Yardım Mücadelesi şeklinde yürütülen Çekirge Mücadelesi icraatları mücadele bitimini müteakip Form1 e uygun olarak Bakanlığa gönderilir. 11

12 Form: ÇEKİRGE MÜCADELESİ UYGULAMA RAPORU İLİ: 1. Mücadelede görev alan Personel ve Ekipman Durumu: a. Teknik Eleman Adedi : b. Ekip Adedi : c. Araç Adedi : d. Yer Aleti Adedi : 2. Eğitim Çalışmaları a. Teknik Eleman(Adet) : b. Çiftçi Eğitimi (Adet) : 3. Sürvey Çalışmaları a. Sürvey tarihi : b. Sürvey yapılan alan ve köy sayısı: 4. Tespit edilen Faydalılar : 5. Kimyasal Mücadele (da) a. Garsiyat alanında : b. Tarım dışı yerde : c. Zararlının Biyolojisi : d. Kültür bitkilerinde : e. Bitkinin fenolojisi : 6. Sorunlar ve Çözüm Önerileri : Çekirge Kimyasal Mücadele Cetveli Sürvey (Dekar) Uygulama (Dekar) Ekim Alanı Garsiyat Alanı Program Garsiyat Alanı Kültür alanı Toplam Kullanılan İlaçlar Etkili Maddesi Ticari Adı Dozu Miktarı (lt) Müc.Baş.Tarihi Müc.Bitiş.Tarihi Açıklama: Tanzim Eden Tasdik Eden 12

13 3. ENTEGRE MÜCADELE Entegre Mücadele, kültür bitkilerinde zararlı türlerin popülasyon dinamikleri ve çevre ile ilişkilerini dikkate alarak, uygun olan bütün mücadele metotlarını ve tekniklerini uyumlu bir şekilde kullanarak, bunların popülasyonlarını ekonomik zarar seviyesinin altında tutan bir zararlı yönetimi sistemidir. Diğer bir ifade ile bir agroekosistem içerisinde zararlı popülasyonlarının idare ve yönetim sistemidir. Entegre mücadele; insan sağlığı, çevre ve doğal dengenin dikkate alındığı, kimyasal mücadelenin son çare olarak ele alındığı, sürdürülebilir bir mücadele sistemi olup bu özelliği ile Entegre Ürün Yönetimi, İyi Tarım Uygulamaları ve Sürdürülebilir Tarımsal Üretimin temelini oluşturur. Ülkemizde 16 önemli üründe hastalık, zararlı ve yabancı otlarla mücadele için Entegre Mücadele Teknik Talimatları bulunmaktadır. Entegre Mücadele projeleri hedef kitle olan üreticiler için hazırlanmış olup; araştırmacı, yayımcı ve üreticilerin işbirliği ile uygulanmalıdır. Entegre Mücadele İlkeleri 1. Zararlı popülasyonlarını ekonomik zarar seviyesinin altında tutmak: Entegre mücadele uygulamalarında zararlıların popülasyon yoğunluklarının ekonomik zarar seviyesinin altında tutulması esastır. 2. Mümkün olan en iyi mücadele metotlarını uygulamak, kimyasal mücadeleyi en son çare olarak düşünmek: Entegre mücadele uygulamalarında, kültür bitkisinde en çok zarar yapan ana hastalık, zararlı ve yabancı otun mücadelesi esas alınarak agro-ekosistemde bulunan zararlı etmenlerin mücadelesinin ayrı ayrı değil, hepsinin birlikte yapılması ve uygun mücadele yöntemleri ve tekniklerinin birbirini tamamlayacak şekilde entegre edilmesi önem taşır. Potansiyel zararlılar göz ardı edilmez. 3. Pestisitleri kullanmak zorunlu ise, yan etkilerini en aza indirecek şekilde seçici pestisitler uygulamak: Kimyasal mücadele, entegre mücadele uygulamalarında en son başvurulması gereken bir mücadele yöntemidir. Hatta ekonomik ve ekolojik olarak bir zorunluluk bulunmadığı sürece, kimyasal mücadeleye yer verilmemesi gerekir. 13

14 Entegre Mücadele Programlarının Temel (ana) Hedefi (1) Güvenilir, kaliteli ve pestisit kalıntısı bulunmayan ürün elde etmek, (2) Girdileri azaltmak ve karlılığı arttırmak, (3) İnsan ve çevre sağlığını korumak, (4) Sürdürülebilir tarımsal üretim yapılmasını sağlamak, (5) Bitkisel üretimi ve tarımsal verimliliği arttırmak. EM Genel Hedefleri Çiftçileri eğitmek (Bilinçli üretici, uzman üretici), Üretici için değil, üretici tarafından IPM uygulanmasını sağlamak, Doğal düşmanları korumak ve desteklemek, Üretim alanlarını periyodik olarak kontrol etmek, Pestisitlerin çevreye (toprak, su ve hava) bulaşmasını önlemek, Danışmanlık sistemini geliştirmek, STK ve özel sektör işbirliğini geliştirmek, Uygulamaları yaygınlaştırmak ENTEGRE MÜCADELE UYGULAMA PRENSİPLERİ 1. Entegre Mücadele programları, Entegre Mücadele Teknik Talimatlarına göre yürütülecektir. Entegre Mücadele uygulamalarında amaç; üreticinin tarlasında, bağında bahçesinde mücadelenin teknik eleman nezaretinde yapılması değil, üretici eğitimleri sonucunda (Üretici Tarla Okulları) zirai mücadele uygulamalarının Entegre Mücadele kavramı çerçevesinde üreticinin kendisi tarafından yapılması olmalıdır. 2. Uygulamalarda bitkisel üretime arız olan zararlı organizmaların bulaşma ve yayılmasını önleyici tedbirlerin alınması önem arz etmektedir. Bunun için öncelikle kültürel tedbirlere; toprak işleme, temiz tohum, fide, fidan, tohum, tohumluk kullanımı, doğru sulama, uygun 14

15 gübreleme ve budama gibi bakım işlemlerine önem ve öncelik verilmelidir. 3. Entegre mücadele uygulamalarında, fiziksel, mekanik, biyoteknik ve biyolojik mücadele metotları ele alınmalıdır. 4. Ayrıca zamansız ve yersiz ilaçlamaların önlenmesi ile mevcut doğal düşmanların korunması ve imkânlar ölçüsünde desteklenmesi ile potansiyel zararlıların ekonomik zararlı durumuna geçmesi önlenmelidir. 5. Entegre mücadelede; yukarıda sayılmakta olan tedbirler ve mücadele metotlarının uygulanmasına rağmen zararlı popülasyonu artış kaydediyorsa ve zararlı yoğunluğu ekonomik zarar eşiği üzerinde ise kimyasal mücadeleye son çare olarak başvurulmalıdır. Metot ve teknikler biribiriyle uyumlu olmalıdır. Yan etkileri en az olan çevre dostu ve seçici pestisitler kullanılmalıdır. 6. Uygulamalarda önder (lider) üreticilere önem ve öncelik verilmelidir. Bu üreticiler sayesinde köydeki diğer üreticilerin de entegre mücadele uygulaması sağlanmalıdır. 7. Öğrendiklerini diğer çiftçilerle paylaşmayı seven, kendisine güvenilir, çevresinde sevilen ve itimat olunan orta büyüklükte işletmesi olan, teşkilatla işbirliği yapmaya hazır ve gönüllü olan üreticiler önder üretici olarak belirlenmelidir. 8. Entegre Mücadele uygulamaları için yıllık çalışma planı hazırlanmalı ve tüm uygulamalar bu plan doğrultusunda gerçekleştirilmelidir. 9. Yıllık çalışma planlarının hazırlanmasına üretici, danışman ve sözleşmeli personel, ürün tedarikçisi ve özel sektörün katılımı sağlanmalı ve taraflara bu konuda neler yapması gerektiği kendileri ile paylaşılmalıdır. 10. Entegre mücadele uygulama alanı, herkesin gelip geçtiği yollardan görülebilecek ve ulaşılabilecek bir yerde olmalı, gerekirse uzaklık ve yön belirten levhalar asılmalıdır. 11. Üreticilere defter tutma ve faaliyetlerini kaydetme alışkanlığı kazandırılacaktır (EM Uygulama Kayıt Defteri). Üreticiler, tüm uygulamalarını (uygulama başlama tarihleri, uygulanan tarım teknikleri, hastalık, zararlı, yabancı ot, doğal düşmanlar ve 15

16 yoğunlukları, kullanılan bitki koruma yöntemleri ve sonuçları, kimyasal mücadele yapıldıysa kullanılan ilaç ve aletler, ilaçların dozları, hava durumu, bitkilerin fenolojik durumu vb.) kaydetmelidir. Ayrıca teknik elemanlar da kendi kayıtlarını tutmalıdır. Kayıtlar yılsonu değerlendirmesinde gelecek senenin planının oluşturulmasında, varsa tespit edilen hataların giderilmesi ve yeni ortaya çıkan problemlerin çözümü için kullanılacaktır. 12. Her üreticiye Üretici Kayıt Defteri teslim edilecek ve düzenli doldurulması sağlanacaktır. 13. İl Müdürlüğü aracılığı veya kaynakları ile tesis edilmiş olan bağ-bahçe ve üretim alanlarının tümünde Entegre Mücadele yapılacaktır. Mücadele dışında kalan diğer konularda da ihtiyaç duyulması halinde İl Müdürlüğünün diğer birimleri ile koordineli olarak çalışılacaktır. Bu alanlar aynı zamanda eğitim amaçlı kullanılacaktır. 14. Tarla/bahçe günleri tertiplenerek uygulama sonuçlarının daha çok sayıda üreticiye ve ilgili kesimlere gösterilerek yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. 15. Ülkemizde üreticilerimiz tarafından bitkisel üretimin tamamında Entegre Mücadele uygulanması ve tüm uygulamaların kayıtlarının tutulması hedeflenmektedir. İl programlarının bu hedef doğrultusunda hazırlanması gerekmektedir. 16. İzleme ve değerlendirme yapılmalıdır. 17. Entegre mücadele İl ve ilçe sorumlularının üretici, danışman ve sözleşmeli personeli ziyaretleri sırasında bire bir uygulamalı eğitim verilerek üreticilerin konuya hâkimiyeti sağlanmalıdır. Bu ziyaretlerde aynı zamanda uygulama kayıtları kontrol edilmelidir. 18. Entegre mücadelenin yaygınlaştırılması için STK ve özel sektör ile işbirliği geliştirilmelidir. 19. Entegre mücadele uygulama raporu uygulamanın bitiminde; yıl sonu beklenmeksizin Form: 2 ye göre hazırlanarak Bakanlığa ve (bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilir. 20. Bir sonraki yılın entegre mücadele program teklifi Form:3 e göre hazırlanarak yıl sonunda Bakanlığa ve (bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilir. 16

17 Form: 2... İLİ 2012 YILI.. ENTEGRE MÜCADELE UYGULAMA RAPORU Mücadele Yapılan Mücadele* Uygulama Başlangıç Bitiş Tekerrür Hastalık ve Zararlı adı Metodu alanı (da) Tarihi Tarihi * Kimyasal mücadele uygulanmışsa aşağıda verilen çizelge doldurulacaktır. Etkili madde adı, oranı ve formülasyon tipi İlaç Miktarı (Toplam) Birimi Son ilaçlama/hasat arası süre Ürünün ildeki toplam ekiliş alanı (da) : Entegre Mücadele Yürütülen Alan (da) : Entegre mücadele üretici sayısı : Toplam ekiliş içerisindeki payı (yüzde) : Mücadelede Görev Alan Teknik Eleman Adedi : Kullanılan Ekipmanlar ve Malzemeler : Eğitim Çalışmaları a) Teknik Eleman sayısı : b) Çiftçi sayısı : Mücadele Çalışmaları a) Uygulama yapılan tarla/bahçe sayısı : b) Hitap Ettiği Çiftçi Adedi : c) İşbirliği Yapılan Kuruluşlar : d) Sürvey Çalışmaları : e) Düzenlenen Etkinlikler : f) Üreticiye Katkısı (girdi maliyeti değişimi) : g) Sorunlar : h) Öneriler : Tanzim Eden Tasdik Eden 17

18 İli 2013 yılı ENTEGRE MÜCADELE PROGRAM TEKLİFİ Ürün Üretici sayısı Alan (da) TOPLAM Form: ÜRÜN BAZINDA 2012 YILI ENTEGRE MÜCADELE PROGRAMI 2012 yılında Entegre Mücadele çalışmaları 16 üründe 75 ilde üretici ile yürütülecektir. Ürün Üretici sayısı İl sayısı 1. Antepfıstığı Bağ Buğday Elma Fındık Kayısı Kiraz Mercimek Mısır Nohut Örtüaltı sebze Pamuk Patates Şeftali Turunçgil Zeytin 43 4 TOPLAM

19 3.3. İL BAZINDA 2012 YILI ENTEGRE MÜCADELE PROGRAMI İl EM Ürünü Üretici sayısı İl EM Ürünü Üretici sayısı 1. Adana Mısır Diyarbakır Bağ Adıyaman Buğday 20 Diyarbakır Buğday 25 Adıyaman Pamuk 10 Diyarbakır Pamuk Afyonkarahisar Elma 22 Diyarbakır Mercimek Ağrı Patates Düzce Fındık Aksaray Buğday 20 Düzce Örtüaltı seb. 10 Aksaray Elma Edirne Buğday Amasya Kiraz Elazığ Bağ 12 Amasya Elma 10 Elazığ Elma Ankara Bağ 10 Elazığ Kayısı 25 Ankara Buğday 10 Elazığ Kiraz Ardahan Patates Erzincan Elma Artvin Fındık Erzurum Patates Aydın Örtüaltı seb Eskişehir Buğday 10 Aydın Pamuk Gaziantep Buğday 10 Aydın Zeytin 10 Gaziantep Bağ Balıkesir Zeytin Giresun Fındık Bartın Fındık Gümüşhane Elma 15 Bartın Örtüaltı 10 Gümüşhane Fındık Batman Buğday Hatay Buğday 10 Batman Pamuk Hakkâri Elma Bayburt Örtüaltı seb Iğdır Elma Bilecik Kiraz İstanbul Buğday 15 Bilecik Şeftali 10 İstanbul Örtüaltı seb Bingöl Elma Kahramanmaraş Bağ Bitlis Bağ 12 Kahramanmaraş Elma 10 Bitlis Elma 11 Kahramanmaraş Kiraz Bolu Elma 20 Kahramanmaraş Mısır 10 Bolu Patates 10 Kahramanmaraş Pamuk Burdur Kiraz Karabük Bağ 10 Burdur Bağ 10 Karabük Örtüaltı seb Bursa Zeytin Karaman Bağ Çankırı Kiraz Kars Elma 10 Çankırı Örtüaltı seb. 10 Kars Kayısı Çorum Nohut Kastamonu Bağ Denizli Buğday 10 Kastamonu Elma 11 Denizli Elma 63 Kastamonu Kiraz 10 Kastamonu Patates 17 19

20 İl EM Ürünü Üretici Üretici İl EM Ürünü sayısı sayısı 43. Kayseri Buğday Siirt Antepfıstığı 15 Kayseri Elma Sinop Fındık Kırıkkale Buğday 25 Sinop Örtüaltı seb Kırklareli Buğday Sivas Patates Kırşehir Buğday Şanlıurfa Antepfıstığı Kilis Buğday 10 Şanlıurfa Örtüaltı seb. 10 Kilis Bağ 10 Şanlıurfa Buğday Kocaeli Kiraz 15 Şanlıurfa Pamuk 19 Kocaeli Bağ Şırnak Buğday Konya Buğday Tekirdağ Buğday Kütahya Buğday Tokat Bağ 10 Kütahya Örtüaltı seb. 10 Tokat Buğday Malatya Kayısı 52 Tokat Elma 10 Malatya Kiraz 10 Tokat Kiraz Manisa Örtüaltı seb. 10 Tokat Patates Mardin Buğday 20 Tokat Şeftali 10 Mardin Kiraz Trabzon Fındık 15 Mardin Bağ 12 Trabzon Örtüaltı seb Muş Buğday Tunceli Buğday Nevşehir Buğday 20 Tunceli Bağ 10 Nevşehir Bağ Uşak Nohut Niğde Elma Van Elma Ordu Fındık Yalova Zeytin Osmaniye Turunçgil 12 Yalova Örtüaltı seb Rize Turunçgil Yozgat Buğday Sakarya Bağ 10 Yozgat Elma 10 Sakarya Fındık Zonguldak Fındık Samsun Fındık 13 Samsun Kiraz 10 Toplam Samsun Örtüaltı seb ENTEGRE VE KONTROLLÜ ÜRÜN YÖNETİMİ (EKÜY) Genel Müdürlüğümüzün misyonu doğrultusunda tarladan sofraya güvenilir gıda, temiz çevre ve sağlıklı toplum için geliştirilmiş bir sistemdir. Sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir tarımın ihtiyaç gösterdiği bir stratejidir ve dinamik bir sistemdir. Yüksek nitelikte ve ekonomik anlamda ürün yetiştirirken doğal yaşamı ve insan için çevreyi koruyacak ve iyileştirecek biçimde üretimi yönetmektir. Amaç; Türkiye de yetiştirilen kültür bitkilerindeki hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesinde ekonomi, insan sağlığı, çevre, biyolojik 20

21 çeşitliliğin korunması esas alınarak, sürdürülebilir tarım amaçlarına uygun mücadele yapmak, üreticiye bitki yetiştirme tekniği ve bunun bitki sağılığı ile olan ilişkisini ve Entegre Zirai Mücadelenin önemini benimsetmek, üreticiyi kendi tarlasını, bağını ve bahçesini yönetecek hale getirmek, doğal dengenin korunması ve pestisit kalıntısı bulunmayan temiz ve kaliteli ürün elde etmektir. EKÜY temel hedefleri Pestisit kalıntısı bulunmayan temiz ve kaliteli ürün elde etmek, Sürdürülebilir tarımsal üretim yapılmasını sağlamak, İnsan ve çevre sağlığını korumak. EKÜY genel hedefleri Güvenilir, kaliteli iç ve dış pazar taleplerine uygun ürün elde etmek, Girdileri azaltmak ve karlılığı arttırmak, Doğal düşmanları korumak ve desteklemek, Teknik elemanları ve üreticileri eğitmek, Üretim alanlarının periyodik kontrolü ile gerekli müdahaleyi zamanında yapmak, Pestisitlerin çevreye bulaşmasını önlenmek, Pestisit tüketimini yönetmek, Ürünleri belgelendirmek, İzleme ve denetim sistemi kurmak, Pazarlamayı kolaylaştırmak ve pazarlama gücünü arttırmak, Diğer ülkelerle rekabet gücümüzü arttırmak, STK ve özel sektör işbirliğini geliştirmek. EKÜY temel bileşenleri Entegre : Ekim nöbeti ve toprak işlemeyi de içerecek şekilde tüm tarımsal üretim uygulamalarını, Kontrol: İzleme, denetim, değerlendirme, analiz ve belgelendirmeyi, Ürün : Taze sebze ve meyveler ile onların işlenmiş veya yarı işlenmiş ürünlerini, Yönetim : Strateji, planlama, organizasyon, eğitim, uygulama ve pazarlamayı ifade eder. 21

22 4.1. EKÜY UYGULAMA PRENSİPLERİ 1. EKÜY uygulama alanının, herkesin gelip geçtiği yollardan görülebilecek ve ulaşılabilecek bir yerde olmasına özen gösterilmeli, EKÜY BAYRAĞI (mavi bayrak), uzaklık ve yön belirten levhalar asılmalıdır. 2. EKÜY uygulanan alanlardan ürün örnekleri alınıp laboratuvarlarda kalıntı analizi yapılmadır. Kalıntı durumları uygun bulunan ürünlere belge ve logo verilmedir. 3. EKÜY ürünlerinin pazarlama ve satışında kolaylıklar getirilmelidir. 4. Üreticilere kalıntı hakkında eğitim verilmeli ve özellikle cezai yaptırımlar konusunda bilgi verilmelidir. 5. EKÜY uygulama raporu uygulamanın bitiminde; yılsonu beklenmeksizin Form:4 e göre hazırlanarak Bakanlığa ve (bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilir. 6. Bir sonraki yılın EKÜY program teklifi Form:5 e göre hazırlanarak yılsonunda Bakanlığa ve (bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilir. Form: 4... İLİ 2012 YILI.. EKÜY UYGULAMA RAPORU Mücadele Yapılan Mücadele* Uygulama Başlangıç Tekerrür Hastalık ve Zararlı adı Metodu alanı (da) Tarihi Bitiş Tarihi * Kimyasal mücadele uygulanmışsa aşağıda verilen çizelge doldurulacaktır. Etkili madde adı, oranı ve formülasyon tipi İlaç Miktarı (Toplam) Birimi Son ilaçlama/hasat arası süre 22

23 Ürünün ildeki toplam ekiliş alanı (da) : EKÜY Yürütülen Alan (da) : EKÜY üretici sayısı : Toplam ekiliş içerisindeki payı (yüzde) : Mücadelede Görev Alan Teknik Eleman Adedi : Kullanılan Ekipmanlar Ve Malzemeler : Eğitim Çalışmaları a) Teknik Eleman sayısı : b) Çiftçi sayısı : Mücadele Çalışmaları a) Uygulama yapılan tarla/bahçe sayısı : b) Hitap Ettiği Çiftçi Adedi : c) İşbirliği Yapılan Kuruluşlar : d) Sürvey Çalışmaları : e) Düzenlenen Etkinlikler : f) Üreticiye Katkısı (girdi maliyeti değişimi) : g) Sorunlar : h) Öneriler : Tanzim Eden Tasdik Eden Form: 5 İLİ 2013 YILI. EKÜY PROGRAM TEKLİFİ Ürün Üretici sayısı Alan (da) TOPLAM 23

24 4.2 EKÜY 2012 YILI PROGRAMI EKÜY projesi 2012 yılında 24 ilde üretici ile aşağıda çizelgede belirtilen ürünlerde yürütülecektir. İl EKÜY Üretici sayısı İl EKÜY Üretici sayısı 1. Adana Turunçgiller 125 İzmir Domates Afyonkarahisar Kiraz 130 İzmir Erik Ankara Kiraz 41 İzmir Kiraz Antalya Armut 222 İzmir Mandarin 240 Antalya Elma 250 İzmir Örtüaltı hıyar 40 Antalya Örtüaltı sebze 620 İzmir Patlıcan 20 Antalya Turunçgiller 350 İzmir Şeftali Aydın İncir Karaman Elma 110 Aydın Turunçgiller Kocaeli Armut Balıkesir Örtüaltı hıyar Konya Kiraz 215 Balıkesir Şeftali Kütahya Kiraz Burdur Örtüaltı domates Manisa Bağ Bursa Armut 172 Manisa Kiraz 256 Bursa İncir 75 Manisa Zeytin 190 Bursa Kiraz Mersin Bağ 150 Bursa Şeftali 139 Mersin Kayısı Çanakkale Kiraz 65 Mersin Örtüaltı hıyar 10 Çanakkale Elma 41 Mersin Örtüaltı domates 54 Çanakkale Şeftali 105 Mersin Turunçgiller 148 Çanakkale Armut 8 Mersin Şeftali 100 Çanakkale Erik Muğla Örtüaltı sebze Denizli Bağ 160 Muğla Turunçgiller 94 Denizli Kiraz Samsun Armut Eskişehir Domates 50 Samsun Biber Hatay Turunçgiller 325 Samsun Domates Isparta Elma 37 Samsun Elma 29 Isparta Kiraz 21 Samsun Şeftali İzmir Bağ Tokat Domates 100 İzmir Biber 20 Tokat Kiraz 55 İzmir Çilek Uşak Örtüaltı domates 36 TOPLAM

25 5. BİYOLOJİK MÜCADELE Gerek çevrede mevcut ve etkili doğal etmenlerin, gerekse insan müdahalesi ile suni olarak üretilen faydalıların zararlılar üzerinde etkinliklerinin arttırılması ile zararlı organizmaların kontrol altına alınmasıdır. Doğada mevcut biyotik etmenler, zararlıyı dengede tutabilmektedir. Bu biyotik etmenler, doğal düşman böcekler (parazitoitler ve predatörler), faydalı akarlar, protozoa lar, bakteriler, virüsler, funguslar, nematodlar, kuşlar ve memelilerden oluşmaktadır. Turunçgil Unlu Biti (Planococcus citri) ne, Mısır Kurdu (O.nubilalis) na ve Süne (Eurygaster spp.) ye karşı faydalı böcek üretimi ve salımı ile biyolojik mücadele çalışmaları yapılmaktadır. Bitkisel üretimde kültürel tedbirler ve biyolojik mücadeleye öncelik verilerek zararlı organizmaların kontrol altına alınması sağlanmalı, bunların yetersiz kalması durumunda kimyasal mücadele son çare olarak düşünülmelidir. 6. TAHMİN UYARI UYGULAMA PRENSİPLERİ 1. Tahmin Uyarı çalışmaları Bölge Enstitüleri işbirliği ile İl Müdürlükleri tarafından yürütülecektir. 2. Elektronik Tahmin Uyarı Sistemi ihtiyacının belirlenmesinde kurulacak yerler için ürünün ekim/dikim alanı ve ekonomikliği bakımından sisteme ihtiyaç olup olmadığına dair İl Müdürlükleri Bölge Enstitüleri işbirliği ile bir rapor hazırlayarak bu raporla birlikte Bakanlıktan izin talebinde bulunacaktır. 3. Elektronik Tahmin Uyarı Sistemleri satın alınırken aşağıdaki prensiplere uyulacaktır: a. Elektronik Tahmin Uyarı Sistemleri; İl Özel İdaresi, Çiftçi Birlikleri, Kalkınma Kooperatifleri, Köylere Hizmet Götürme Birlikleri, Çiftçi Grupları, varlıklı çiftçiler ve özel sektör kuruluşları tarafından satın alınacaktır. b. Belirtilen finans kaynakları kullanılarak temin edilecek Elektronik Tahmin Uyarı Sistemleri ve Tahmin Modellerinin Bakanlık tarafından belirlenen teknik özelliklere uygun olması gerekmektedir. 25

26 c. İl Müdürlükleri; Çiftçi Birlikleri ve Özel Kuruluşlarca finanse edilen, Tahmin Uyarı Sistemleri ve Tahmin Modelleri satın alırken, Bakanlıkla işbirliği yapacak ve izin alacaktır. d. İl Müdürlükleri, Elektronik Tahmin ve Uyarı Sistemlerini satın alırken ilgili Bölge Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü iş birliği yapılarak, Teknik Şartname hazırlayacaklar, teklifleri ve alımları bu teknik şartnameye göre yapacaklardır. e. Teklifleri değerlendirmek, seçilen sistemlere ait aletleri ve yazılım programlarını teslim almak üzere uzmanların da bulunduğu teknik komisyon/komisyonlar oluşturacaklardır. f. Tahmin Uyarı Sistemleri satın alınarak, yerine monte edildikten ve çalışmalara başlandıktan sonra; bu sistemin vali veya kaymakam başta olmak üzere mahalli yöneticilere, uygulayıcılara, çiftçilere, basın yayın kuruluşlarına ve kamuoyuna tanıtılması için toplantılar, demonstrasyonlar ve eğitimler yapılacaktır. g. Mevcut Tahmin Uyarı İstasyonlarında bulunan mekanik aletlerden sağlıklı çalışanlarla tahmin ve uyarı çalışmalarına devam edilecektir. Gerekirse her iki sistemden elde edilen sonuçları karşılaştırmak amacıyla, elektronik sistemlerin kurulduğu yerlerde mekanik sistemlerle bir süre daha çalışmaya devam edilecektir. Mekanik aletlerden alınan veriler, bilgisayar ortamına aktarılarak, tahmin ve uyarı programında kullanılacaktır. h. Lokal networkler oluşturulurken, Tahmin Uyarı İstasyonlarının sayısı, hitap edeceği alanlar, aletlerin ve yerlerin belirlenmesinde ilgili araştırma enstitüsü uzmanları da görev alacaktır. i. Alımı gerçekleştirilen Tahmin Uyarı Sistemi ile ilgili olarak; aşağıdaki bilgiler Bakanlığa en kısa sürede bildirilecektir. Modeli Modem ve sensör sayısı Hangi üründe kullanılacağı -Ürünün ildeki toplam ekim alanı: -Hitap ettiği ekim/dikim alanı: Kurulduğu yer (Adresi): Finansmanı sağlayan kurum veya kuruluşlar: 26

27 j. İle ait Tahmin ve Erken Uyarı alet sayısı BKKS nde Teklif ve İcraatlar kısmında bulunan Kullanılan Alet ve Ekipman formuna işlenir. 27

28 k. Tahmin uyarı uygulamaları Form:6 ya göre hazırlanarak yılsonunda Bakanlığa (ve gönderilir. İstasyon... İli 2012 Yılı TAHMİN UYARI UYGULAMA RAPORU Ürün Adı Zararlı Organizma Uyarı Tarihi Uygulama Alanı (da) Form: 6 Hitap Ettiği Alan (da) KAŞ GÖMBE ELMA ELMA İÇ KURDU a. Ürünün ildeki toplam ekiliş alanı(da) : b. Hitap ettiği alanın toplam ekiliş içerisindeki payı (%) : c. Mücadele yapılan alan (da) : Tanzim Eden Tasdik Eden l. Bir sonraki yılın tahmin uyarı program teklifi Form:7 ye göre hazırlanarak yılsonunda Bakanlığa ve (bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilir.... İli 2013 Yılı TAHMİN UYARI PROGRAM TEKLİFİ Form: 7 İstasyon adresi Ürün Program Miktarı Hitap Ettiği Alan (da) MERKEZ BAG GELENDOST_1 ELMA a. Ürünün ildeki toplam ekiliş alanı(da) : b. Hitap ettiği alanın toplam ekiliş içerisindeki payı (%) : c. Mücadele yapılan alan (da) : Tanzim Eden Tasdik Eden 28

29 YILI TAHMİN UYARI PROGRAMLARI İLİ İSTASYON ADRESİ ÜRÜN ADI PROGRAM MİKTARI HİTAP ETTİĞİ ALAN AFYONKARAHİSAR ÇAY ELMA AFYONKARAHİSAR ÇAY ELMA AFYONKARAHİSAR SULTANDAĞI ELMA AFYONKARAHİSAR SULTANDAĞI ELMA AMASYA HAMAMÖZÜ-MERKEZ ELMA AMASYA MERKEZ-GÖKHÖYÜK ELMA AMASYA SULUOVA-HARMANAĞILI ELMA AMASYA SULUOVA-MERKEZ ELMA AMASYA MERKEZ-ZİYARET ELMA 394 AMASYA MERZİFON-MERKEZ ELMA 61 AMASYA TAŞOVA-MERKEZ ELMA 91 AMASYA GÜMÜŞHACIKÖY-MERKEZ ELMA 6 61 AMASYA GÖYNÜCEK-KIŞLABEYİ ELMA ANKARA KALECİK BAĞ ANKARA KALECİK BAĞ ANTALYA ELMALI-MERKEZ ELMA ANTALYA ELMALI-AKÇAY ELMA ANTALYA ELMALI-BAYRALAR ELMA ANTALYA ELMALI-YILMAZLI ELMA ANTALYA ELMALI-YUVA ELMA ANTALYA ELMALI-ZÜMRÜTOVA ELMA ANTALYA KAŞ-BELENLİ ELMA ANTALYA KAŞ-GÖMBE ELMA ANTALYA KAŞ-KIZIAĞAÇ ELMA ANTALYA KORKUTELİ-BOZOVA ELMA ANTALYA KORKUTELİ-GARİPÇE ELMA ANTALYA KORKUTELİKARATAŞ ELMA ANTALYA KORKUTELKIZILALİLER ELMA ANTALYA KORKUTELİ-KÜÇÜKKÖY ELMA ANTALYA KORKUTELİ-YAZIR ELMA AYDIN KUYUCAK-BELENOVA ELMA

30 BALIKESİR DURSUNBEY ELMA BOLU SEBEN ELMA BURSA MERKEZ ELMA BURSA GÜRSU ELMA BURSA İNEGÖL ELMA BURSA KESTEL ELMA ÇANAKKALE BAYRAMİÇ - SAÇAKLI ELMA 2,5 250 ÇANAKKALE BAYRAMİÇ - EVCİLER ELMA 12, ÇANAKKALE BAYRAMİÇ-KARAKÖY ELMA ÇANAKKALE BAYRAMİÇ-YEŞİLKÖY ELMA ÇANAKKALE BİGA-DANİŞMENT ELMA 2,5 125 ÇANAKKALE LAPSEKİ-UMURBEY ELMA ÇANAKKALE LAPSEKİ-ÇARDAK ELMA ÇANAKKALE LAPSEKİ-YENİCEKÖY ELMA ÇANAKKALE MERKEZ-KEPEZ ELMA 7,5 375 ÇANAKKALE CUMALI-GELİBOLU ELMA 2,5 75 ÇANAKKALE CUMALI-GELİBOLU ELMA 2,5 50 ÇANAKKALE MERKEZ-SARAYCIK ELMA ÇANKIRI MERKEZ ELMA ÇORUM MERKEZ ELMA ÇORUM İSKİLİP ELMA ÇORUM OSMANCIK ELMA DENİZLİ MERKEZ-AKDERE ELMA DENİZLİ BAKLAN-KAVAKLAR ELMA DENİZLİ BAKLAN-KONAK ELMA DENİZLİ BULDAN-SÜLEYMANLI ELMA DENİZLİ BULDAN-YAYLAKÖY ELMA DENİZLİ ÇAL-HANÇALAR ELMA DENİZLİ ÇAMELİ-ARIKAYA ELMA DENİZLİ ÇAMELİ-MERKEZ ELMA DENİZLİ ÇAMELİ-SOFULAR ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-ÇITAK ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-EMİRHİSAR ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-KARAYAHŞİLER ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-SERASERLİ ELMA

31 DENİZLİ ÇİVRİL-YUVAKÖY ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-BULGURLAR ELMA DENİZLİ ÇİVRİL-KOÇAK ELMA DENİZLİ TAVAS ELMA ELAZIĞ HANKENDİ ELMA ELAZIĞ YAZIKONAK ELMA ERZİNCAN ÇAĞLAYAN ELMA ERZİNCAN KİLİMLİ ELMA ERZİNCAN OĞLAKTEPE ELMA ERZİNCAN ÜZÜMLÜ ELMA GÜMÜŞHANE ŞİRAN ELMA ISPARTA AKSU ELMA ISPARTA ATABEY ELMA ISPARTA GÖNEN-MERKEZ ELMA ISPARTA GÖNEN-SENİRCE ELMA ISPARTA KEÇİBORLU-KARAKUŞ ELMA ISPARTA SENİRKENT-GARİP ELMA ISPARTA SENİRKENT-B.KABACA ELMA ISPARTA SENİRKENT-GENÇALİ ELMA ISPARTA ULUBORLU ELMA ISPARTA Ş.KARAAĞAÇ ELMA ISPARTA Y.BADEMLİ-GÖLKONAK ELMA ISPARTA YALVAÇ-KUMDANLI ELMA ISPARTA EĞRİDİR-SORKUNCAK ELMA ISPARTA EĞRİDİR-BALKIRI ELMA ISPARTA EĞRİDİR-BARLA ELMA ISPARTA EĞRİDİR-SERPİL ELMA ISPARTA EĞİRDİR-YUKARIGÖKDERE ELMA ISPARTA GELENDOST_1 ELMA ISPARTA GELENDOST_2 ELMA ISPARTA GELENDOST-YENİCE ELMA ISPARTA GELENDOST-YEŞİLKÖY ELMA ISPARTA GELENDOST-AFŞAR-KÖKE ELMA ISPARTA İLEYDAĞI ELMA ISPARTA SÜCÜLLÜ ELMA

32 ÇANAKKALE BOZCAADA BAG ÇANAKKALE LAPSEKİ-UMURBEY BAG ÇANAKKALE MERKEZ-İNTEPE BAG DENİZLİ BULDAN-YENİCE KENT BAG DENİZLİ BEKİLLİ BAG DENİZLİ ÇAL-MAHMUTGAZİ BAG DENİZLİ ÇAL-ORTAKÖY BAG DENİZLİ ÇİVRİL-KOÇAK BAG DENİZLİ GÜNEY-AŞAĞIÇEŞME BAG DENİZLİ HONAZ-GÜRLEK BAG ELAZIĞ HANKENDİ BAG ELAZIĞ KORUK BAG ELAZIĞ YAZIKONAK BAG GAZİANTEP ISLAHİYE-MERKEZ BAG GAZİANTEP OĞUZELİ-ALTINYURT BAG HATAY HASSA-MERKEZ BAG HATAY HASSA-AKBEZ BAG ISPARTA KEÇİBORLU BAG ISPARTA MERKEZ BAG MERSİN AKDENİZ-YANPAR BAG MERSİN TOROSLAR-ÇELEBİLİ BAG 17, MERSİN TARSUS-KİRLİK BAG MERSİN MEZİTLİ-AKARCA BAG KARS KAĞIZMAN ELMA KAYSERİ YAYLALI ELMA KAYSERİ YEŞİLHİSAR ELMA KIRKLARELİ BABAESKİ - YENİMAHALLE ELMA KIRKLARELİ LÜLEBURGAZ - OVACIK ELMA KIRKLARELİ MERKEZ - DEVEÇATAĞI BAG KONYA MERKEZ ELMA KONYA AKŞEHİR ELMA KONYA BEYŞEHİR ELMA KONYA BOZKIR ELMA KONYA EREĞLİ ELMA KONYA HADİM ELMA

33 KONYA SEYDİŞEHİR ELMA KONYA ÇUMRA ELMA KONYA YALIHÜYÜK ELMA MALATYA DOĞANŞEHİR ELMA MALATYA ARAPGİR BAG MANİSA MERKEZ - GÜZELKÖY BAG MANİSA AHMETLİ BAG MANİSA AKHİSAR - BEYOBA BAG MANİSA ALAŞEHİR - YEŞİLYURT BAG MANİSA ALAŞEHİR - PİYADELER BAG MANİSA GÖLMARMARA BAG MANİSA SALİHLİ - KARAPINAR BAG MANİSA SARIGÖL - ÇANAKÇI BAG MANİSA SARUHANLI BAG MANİSA TURGUTLU - DERBENT BAG KAHRAMANMARAŞ GÖKSUN ELMA MARDİN ÖMERLİ BAG MUŞ MERKEZ BAĞ NEVŞEHİR ÜRGÜP/ÇÖKEK BAĞ NİĞDE MERKEZ/SAZLICA ELMA NİĞDE MERKEZ/HACIBEYLİ ELMA NİĞDE BOR ELMA NİĞDE BOR BAĞ NİĞDE ÇAMARDI ELMA NİĞDE ALTINHİSAR ELMA SAKARYA GEYVE ELMA SAKARYA PAMUKOVA ELMA SAKARYA GEYVE BAĞ SAKARYA PAMUKOVA BAĞ SAMSUN BAFRA/YENİKÖY ELMA SAMSUN BAFRA/ÇETİNKAYA ELMA SAMSUN ÇARŞAMBA/KUŞHANE ELMA SAMSUN HAVZA/DEREKÖY BAĞ 2 98 SAMSUN HAVZA/DEREKÖY ELMA 3 47 SAMSUN VEZİRKÖPRÜ/ÇALKÖY BAĞ

34 SAMSUN VEİZRKÖPRÜ/ÇALKÖY ELMA 4 86 TEKİRDAĞ MERKEZ/ŞARKÖY BAĞ TOKAT MERKEZ ELMA TOKAT ŞENYURT ELMA UŞAK BANAZ ELMA UŞAK SİVASLI ELMA VAN MERKEZ ELMA AKSARAY KOÇPINAR ELMA KARAMAN MERKEZ/BUCAKKIŞLA YOLU ELMA KARAMAN MERKEZ/ALAÇATI ELMA KARAMAN MERKEZ/AKÇAŞEHİR ELMA KARAMAN MERKEZ/KILBASAN YOLU ELMA KARAMAN MERKEZ/KOZLUBUCAK ELMA KARAMAN MERKEZ/KIZIK YOLU ELMA KARAMAN MERKEZ/BOYALITEPE ELMA KARAMAN MERKEZ/AYBASTI BAĞ KARAMAN MERKEZ/KIZILYAKA BAĞ KARAMAN AYRANCI ELMA KARAMAN BAŞYAYLA ELMA KARAMAN ERMENEK/KARALAR ELMA KARAMAN ERMENEK/AKPINAR ELMA KARAMAN ERMENEK/GÜNEYYURT ELMA KARAMAN ERMENEK/KAZANCI ELMA KARAMAN ERMENEK/GÖRMELİ ELMA KARAMAN ERMENEK/TEPEBAŞI ELMA KARAMAN KAZIMKARABEKİR/KARALGAZİ ELMA KARAMAN SARIVELİLER/BALLIPINAR ELMA KARAMAN SARIVELİLER/ESENTEPE ELMA YALOVA ÇINARCIK ELMA YALOVA ÇİFTLİKKÖY ELMA YALOVA ALTINOVA ELMA KİLİS MERKEZ BAĞ

35 7. SÜNE (Eurygaster spp.) MÜCADELESİ UYGULAMA PRENSİPLERİ Ülkemiz genelinde 2011 yılında uygulanan zirai mücadele çalışmalarının sonuçlarını gözden geçirmek, 2012 yılı programlarını Bakanlığımız prensipleri doğrultusunda hazırlamak ve bu yöndeki ihtiyaçları tespit etmek üzere, teknik toplantılar yapılmıştır. Bu toplantılara Bakanlık temsilcileri, İl Müdür yardımcıları, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürleri, ilgili Enstitü Müdürlükleri nin Müdür ve uzmanları ile Karantina Müdürlükleri nin temsilcileri katılmıştır. Yapılan bu toplantılarda, 2011 yılı süne mücadelesi de görüşülmüş olup; sonbahar kışlak sürvey sonuçları ile geçmiş yıllardaki epidemi durumuna göre, 2012 yılı program taslakları hazırlanmış ve mücadelenin organizasyonu ile ilgili ilke ve kararlar tespit edilmiştir. Buna göre; 1. Doğada var olan ve korunmasına mutlak suretle ihtiyaç duyulan Süne yumurta parazitoitleri mücadele açısından büyük önem arzetmektedir. Sürdürülebilir bir süne mücadelesi için doğal düşmanlarının çoğaltılarak hububat alanlarına salım yapılması ile doğada var olan doğal düşmanların desteklenmesi ve ağaçlandırma çalışmaları ile bu faydalılara yaşam ortamı oluşturulması gerekmektedir. Bu çerçevede hububat alanlarında ağaç varlığının artırılması amacıyla bu güne kadar tespit edilen eksiklik ve aksaklıklarda dikkate alınarak ağaçlandırma çalışmalarının devamı ile ağaçlandırmanın teşvik edilmesine, 2. Sünenin en önemli doğal düşmanı olan faydalı böceğin (Trissolcus spp.) süne ile mücadele amacı yanında doğanın desteklenmesinin asıl hedef olduğu bilinciyle üretim ve salım yapılması uygulama çalışmalarının Araştırma Enstitü uzmanları - İl Müdürlüğü işbirliği ile bir önceki yılda parazitlenme oranı %30 un üzerinde olan yerlerden belirlenecek hububat alanlarına araştırmacı uzmanlar nezaretinde salım yapılması, süne mücadelesinde görev alan araştırmacıların salım öncesi ve sonrası değerlendirme yapmaları gerekmektedir. 3. Süne mücadelesinde biyolojik mücadeleye destek amacıyla ağaçlandırma yapılması durumunda; kimyasal mücadele gerektirmeyecek ağaçların tercih edilmesi, Güney Doğu Anadolu Bölgesi illerinde sonbahar dikimi, kışı sert geçen yerlerde ise ilkbahar dikimi önerilmektedir. 4. TAGEM tarafından bölgeler bazında yeniden belirlenen Ekonomik Zarar Eşiğine (EZE) göre; 35

36 Orta Anadolu Bölgesi nde Süne mücadelesinde uygulanacak ekonomik zarar eşiği değerinin 7 nimf/m² olarak uygulanmasına, ancak Süne kimyasal mücadele zamanına kadar buğday verimini olumsuz yönde etkileyen kuraklık ve benzeri şartların yaşanması durumunda eşik değerinin o yıl için skalalara göre revize edilmesine, Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri nde Süne mücadelesinde uygulanacak ekonomik zarar eşiğinin 10 nimf/m² olarak uygulamasının devam edilmesine, Karar verilmiş olup nimf sürveyi çalışmalarında dikkate alınacaktır. 5. Süne mücadelesi teknik çalışmaları bakanlığımızca yürütülecek olup kimyasal mücadele yapılması ve yapılmaması gereken hububat alanları belirlenerek çiftçilere duyurulacaktır. 6. Süne mücadelesi amacıyla yapılan sürveyler esnasında hububatın diğer hastalık, zararlı ve yabancı otları konularında da gözlem yapılarak ilgililere gerekli bilgilendirme yapılacaktır. 7. İl Müdürlükleri nin eleman ihtiyaçları, öncelikle Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şubesi ve İlçelerde Zirai Mücadele işlerinde görevli elemanlardan, yetmediği takdirde, diğer şubelerden ve ilçelerden de karşılanacaktır. 8. İlgili Enstitülerin, hizmet alanlarına giren illerdeki süne mücadelesinde görev alacak teknik elemanlara, İl Müdürlükleri ile birlikte belirleyecekleri yer ve tarihlerde süne sürveyleri ve mücadelesi konularında eğitim verilecektir. 9. Biçerdöver yokluğu veya geç gelmesi vb. nedenlerle hasatın gecikmesi ile süne zararı artmakta olup bunu önlemek amacıyla hasatın geciktirilmeden zamanında yapılmasına yönelik çalışmalar yapılması, 10. Antalya, Burdur ve Isparta illerine teknik destek sağlanması amacıyla Süne Mücadelesi çalışmalarında, Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu görev ve sorumluluk alanına dâhil edilmiştir. 11. Parazitoit salımı yapılan ve doğal parazitlenmenin yüksek olduğu alanlar belirlenerek haritalara işlenmesi ve parazitoitlerin korunması amacı ile bu alanlarda gereksiz kimyasal mücadele yaptırılmamasına özen gösterilecektir. 12. Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve Sağlık İl Müdürlüğü işbirliği ile ilaçların antidotlarının bulundurulması ve eğitimlerde zehirlenmelere karşı tüm önlemlerin alınması yönünde uyarılar yapılacaktır. 36

37 YILI SÜNE MÜCADELESİ SÜRVEY ÇALIŞMALARI 1. Sürvey çalışmaları için hububat alanlarına göre yeterli sayıda teknik ekip oluşturulacak ve sürveyler bu ekipler tarafından yapılacaktır. 2. Sürvey çalışmalarında kesinlikle atrap kullanılmayacaktır. 3. Bir sürvey ekibi; 1 ekip şefi, 2 teknik eleman, 1 şoförden oluşturulacaktır. Zorunlu hallerde ekipler 2 kişiden oluşturulabilecektir. 4. Süne mücadelesinde görev alacak teknik elemanların eğitimi, bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü / İstasyonu - İl Müdürlüğü işbirliği ile belirlenerek zamanında yapılacaktır. 5. Sürvey ekipleri ile teknik kontrolörlere, İl Müdürlüklerince önceden hazırlanmış olan ve ekiplerin sürvey sahalarını gösteren birer kroki ile bu sahalarda bulunan köy ve mezraların isimlerini belirten birer liste verilecektir. 6. Her teknik eleman, ayrı bir çerçeve kullanarak sürvey çalışmalarını sürdürecektir. Sürveyleri bitirilmiş sahalarda kontrolörlerce tesadüfi olarak yapılacak sayım sonuçlarının ekip kayıtları ile karşılaştırılması sonucu büyük farklılıkların tespiti halinde teknik elemanlar sorumlu tutularak gereği yapılacaktır. 7. Sürvey ekipleri günlük hava durumlarını ve yaptıkları çalışmaları devamlı kaydedeceklerdir. 8. Kışlamış ergin sayım sonuçları aşağıda açıklandığı şekilde değerlendirilecektir. 9. İl Sonbahar ve ilkbahar kışlak sürveyleri teknik talimatları doğrultusunda yapılarak popülasyon takibi yapılacak ve gerekli önlemler alınacaktır. Sürvey bitiminde Form:8 e göre düzenlenerek ilgili enstitü/ istasyon müdürlüğü ve Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 10. İl Müdürlüklerince, kışlaktan süne inişleri izlenerek, kıymetlendirme, sürveylerine başlama ve bitiş tarihine ilgili Enstitü/İstasyon müdürlüğü ile beraber karar verilecektir. Kıymetlendirme sürveyinin zamanında tamamlanması ile m² deki kışlamış ergin yoğunlukları belirlenerek aşağıdaki değerlere göre ayrı sütunlara işlenecek ve sürveyin bitimini müteakip Form:9 hazırlanarak ilgili Enstitü/ İstasyon Müdürlüğü ve Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 37

38 ÖRNEK: İLİ m² de kışlamış ergin sayısı : ve yukarısı Toplam Alan (Dekar): A B C A+B+C+... a dan 0.49 a toplam alan (dekar) = b (dekar) = c ve yukarısı toplam alan (dekar) = Metrekarede ortalama kışlamış ergin sayısı (adet/m²): 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1, ,0 ve üzeri 11. Yumurta parazitlenme sürveyine başlama ve bitiş tarihleri ilgili Enstitü/İstasyon müdürlüğü ile beraber karar verilecektir. Yumurta parazitlenme sürveyi her üniteden temin edilecek 20 yumurta paketi üzerinden değerlendirilerek parazitlenme oranları belirlenecek, sürveyin bitimini müteakip Form:10 hazırlanarak ilgili Enstitü/ İstasyon müdürlüğü ve Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 12. Nimf sürveyine başlama ve bitiş tarihleri ilgili Enstitü/İstasyon müdürlüğü ile beraber karar verilecektir. Nimf sürveyinde her teknik eleman ayrı bir çember kullanacak talimatında belirlendiği şekilde çember atılarak her ünite için metrekaredeki ortalama nimf sayısı belirlenecektir. Bulunan nimf sayısına göre ilaçlanacak ve ilaçlanmayacak alanlar belirlenerek basit krokilere işlenerek değişik vasıtalarla üreticilere duyurulacaktır. İlaçlanmasına karar verilen alanların zamanında, uygun ilaç, uygun doz ve uygun makine ile zamanında ilaçlanması yönünde ve aynı şekilde ilaçlanmasına gerek olmayan alanlarda kesinlikle ilaçlama yapılmaması amacıyla bilgilendirme çalışmaları yapılacaktır. Nimf sürveyi bitimini müteakip Form:11 hazırlanarak ilgili Enstitü/ İstasyon Müdürlüğü ve Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 38

39 13. Mücadelenin başlaması ile birlikte, yapılan kimyasal mücadele uygulamaları ile ilgili bilgileri her hafta Cuma günü saat 15:00 a kadar Bakanlığa faks ( ) ve bitkisagligi@tarim.gov.tr ye gönderilecektir. 14. Süne mücadelesinin bitimini müteakip sürveyler raporu Form:12 doldurularak Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 15. Hasat yapılırken; ialçlanan, ilaçlama kararı alınmış olmasına rağmen ilaçlanmayan alanlardan, parazitoit salımı yapılan ve ilaçlama dışı bırakılan alanları temsil edecek şekilde buğday numuneleri alınarak süne emgi oranları belirlenir. Emgi analizinin tamamlanmasıyla Form:13 hazırlanarak ilgili Enstitü/İstasyon Müdürlüğü ve Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. 16. Süne mücadelesinin tamanlanmasının hemen ardından mücadele raporu Form14 e göre hazırlanarak yılsonu beklenmeksizin Bakanlığa (ve bitkisagligi@tarim.gov.tr) gönderilecektir. İlçe Mevsim... İLİ... YILI SÜNE KIŞLAK SÜRVEY RAPORU Sayım Tarihi Kışlak Adı Sayım Yapılan Bitki Cinsi Sayım Yöntemi m 2 'deki Bitki Sayısı Adet m 2 'deki Süne (Canlı) Form: 8 m 2 'deki Kımıl (Canlı) Değerlendirme : İlin ortalama sayım rakamı, bir önceki yıllın aynı dönemi ile kıyaslama yapılarak yüzde artış veya azalış oranları ve diğer hususlar burada belirtilecektir. Tanzim Eden Tasdik Eden Form: 9 İLİ 2012 YILI SÜNE KIYMETLENDİRME SÜRVEY RAPORU İLÇE Hub. Ekim Sürvey Yapılan m 2 de ortalama kışlamış ergin adedi ve alanı (da) Eğt. Yap. Çiftçi Alanı (da) Alan (da) 0,0-0,49 0,5-0,79 0,8 ve üzeri Sayısı TOPLAM Tanzim Eden Tasdik Eden 39

40 Form: 10. İLİ 2012 YILI SÜNE PARAZİTLENME SÜRVEY RAPORU İlçesi Köyü Kışlamış Ergin KE/ m² Parazitoit Salım Yapılan Alan (da) Salım Yapılan parazitoit (adet) Parazitlenme Oranı % Parazitlenme Sonucu İlaçlama Dışı Bırakılan Alan (da) Toplam *İl ve ilçe ortalamaları ayrı ayrı yazılacak Tanzim Eden Tasdik Eden Form: 11 İlçe Hub. ekim alanı (da) İLİ 2012 YILI SÜNE NİMF SÜRVEY RAPORU Sürvey m 2 deki nimf sayısına göre Kim.müc. yapılan alan miktarı (da) Karar alan ve Verilen (da) adet/m 2 adet/m 2 adet/m 2 üzeri Alan (da) Parazitlenme nedeniyle ilaçlama dışı bırakılan alan (da) Toplam Tanzim Eden Tasdik Eden İlçe Ünite Genişliği... İLİ 2012 YILI SÜNE SÜRVEYLER RAPORU Kıymetlendirme Sürvey Tarihi Adet/m 2 Yumurta Sürvey Tarihi Parazitlenme Oranı % m 2 Nimf Sayısı Form:12 Mücadele Yapılan Alan (da) Tanzim Eden Tasdik Eden 40

41 Form:13 Köy Ortalaması İlçe Ortalaması İl Ortalaması.. İli 2012 Yılı SÜNE EMGİ ANALİZ RAPORU Mücadele Mücadele Mücadele Gerekirken Parazitoit Salımı Yapılan Yapılmayan Yapılmayan Yapılan yerdeki Alanlardaki Alanlardaki Alanlardaki % Emgi % Emgi emgi oranı (%) % Emgi Tanzim Eden Tasdik Eden SÜNE MÜCADELESİ 2012 YILI PROGRAMI Bakanlığımız temsilcileri, Bakanlık İl Müdürleri, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürleri ve Araştırma Enstitüsü uzmanlarının katılımı ile yapılan 2011 Yılı Program ve Uygulama Prensipleri toplantılarında; 2011 yılı sonbahar kışlak sürveyleri ve geçmiş yıllarda yapılan mücadeleler de dikkate alınarak 2012 yılında seyredecek iklim şartlarına bağlı olmakla beraber, kimyasal mücadele yapılması beklenen iller ve alan tahmini olarak aşağıdaki gibi belirlenmiştir. SIRA NO İLLER YER ALETİ (da) 1 ADANA ADIYAMAN AFYON AKSARAY ANKARA ANTALYA BALIKESİR BATMAN BİNGÖL BİTLİS BURDUR BURSA ÇANAKKALE ÇANKIRI ÇORUM DENİZLİ

42 17 DİYARBAKIR EDİRNE ELAZIĞ ESKİŞEHİR GAZİANTEP HATAY İSTANBUL İZMİR KAHRAMANMARAŞ KARAMAN KAYSERİ KIRIKKALE KIRKLARELİ KIRŞEHİR KİLİS KOCAELİ KONYA KÜTAHYA MALATYA MANİSA MARDİN MERSİN MUĞLA MUŞ NEVŞEHİR NİĞDE OSMANİYE SAKARYA SİİRT SİVAS ŞANLIURFA ŞIRNAK TEKİRDAĞ TUNCELİ UŞAK YOZGAT TOPLAM Adana, Antalya, Aydın, Bitlis, Bingöl, Burdur, Çankırı, Çorum, Denizli, Elazığ, Isparta, İzmir, Kocaeli, Kütahya, Malatya, Mersin, Muğla, Muş, Osmaniye, Samsun, Sakarya, Tokat, Tunceli, Uşak, Yalova illerinde süne popülasyonu takip edilerek nimf sürveyi sonucuna göre kimyasal mücadele gereken hububat alanları olduğu takdirde çifçiler bilgilendirilerek ilaçlanması sağlanacaktır. 42

43 SÜNE 2011 YILI KİMYASAL MÜCADELE İCRAATI İLLER İLAÇLAMA YAPILAN ALAN (Dekar) ADIYAMAN DİYARBAKIR ŞANLIURFA BATMAN SİİRT GÜNEYDOĞU GAZİANTEP KAHRAMANMARAŞ KİLİS GÜNEYANADOLU EDİRNE TEKİRDAĞ KIRKLARELİ İSTANBUL TRAKYA BALIKESİR SAKARYA 850 MARMARA ÇANAKKALE MANİSA AYDIN EGE ANKARA KIRŞEHİR KONYA KAYSERİ KIRIKKALE AKSARAY ESKİŞEHİR NİĞDE 866 İÇ ANADOLU GENEL TOPLAM *2011 Yılı Süne Mücadelesinde; 104 ton zirai ilaç kullanılmıştır ARAŞTIRMA KURUMLARI TARAFINDAN YAPILACAK ÇALIŞMALAR 1. Zirai mücadele konusunda çalışan araştırma kurumları, sorumlu oldukları il ve çalışma alanlarında; eğitim ve süne mücadelesinin takibi ile teknik çalışmaların izlenmesi, yönlendirilmesi, bölge verilerinin toplanması ve raporlanmasından sorumludur. 2. Biyolojik mücadele çalışmalarında; parazitoit salımı yapılacak yerlerin tespiti, parazitoit miktarı, salım zamanı, parazitlenme oranına göre 43