KÜRESELLEŞME VE EKONOMİDE JUDEO -HIRİSTİYAN ELİTİST BİR MODELLEME: NEOLİBERAL ŞOK VE DEHŞET. Dr. Ramazan KURTOĞLU

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KÜRESELLEŞME VE EKONOMİDE JUDEO -HIRİSTİYAN ELİTİST BİR MODELLEME: NEOLİBERAL ŞOK VE DEHŞET. Dr. Ramazan KURTOĞLU"

Transkript

1 KÜRESELLEŞME VE EKONOMİDE JUDEO -HIRİSTİYAN ELİTİST BİR MODELLEME: NEOLİBERAL ŞOK VE DEHŞET Dr. Ramazan KURTOĞLU

2 .

3 Küreselleşme ve Neoliberalizm Dr. Ramazan KURTOĞLU Yrd. Doç. Dr., İktisatçı, Uluslararası Finansman ve Dinler Tarihi Uzmanı, İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi. Özet: Kapitalizm neoliberalizm ile kendi içinde dönüşerek 20. yüzyılın son çeyreğinde finansallaşmıştır. Chicago Ekonomi Okulu nun teorik alt yapısını oluşturduğu neoliberalizm küresel ekonomide paraizm hastalığına sebep olmuştur Eylül 2008 döneminde Waterloo Savaşı nın ( ) kazananları küresel sermayenin elitleri olarak daha çok paralanmışlar dır. Buna mukabil devasa kitleleri hiksoslaştırma yönünde bir ekonomik sonuç ortaya çıkmıştır. Bu durum gerek ekonomik gerek askeri anlamda bir şok ve dehşet projesinin ürünüdür. Anahtar Kelimeler: Neoliberalizm, Finansman, Judeo-Hıristiyan, Elitizm, Yeni Dünya Düzeni, Hiksoslar. Abstract: Capitalism with its new version neoliberalism is financialized in the last quarter of 20 th century by transforming within itself. Chicago Economy School formed the base of neoliberalism and it caused money sickness. The gainers of the Waterloo War ( ) were gaining wealth as the elites of the global fund between , September. According to these, an economic result arised which hykosizes the crowds. This situation is a result of a shock and fear project both in economy and military wise. Keywords: Neoliberalism, Finance, Judeo-Christian, Elitism, New World Order, Hyksoses. GİRİŞ 21. yüzyıla girerken kapitalizmin 19. ve 20. Yüzyıldaki dişli rakipleri olan sosyalizm ve komünizm artık yoktu. Buna mukabil kapitalizm kendi içinde dönüşe- 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 43

4 Dr. Ramazan KURTOĞLU rek finansallaşma 1 sürecinin doruklarını her geçen gün daha da yukarı itiyordu. Üretim ve ticaret kapitalizmi liderliği finans kapitalizmine bırakmıştı. Eh kapitalizm kelimesi kapitalden türemiş 2 olduğuna göre sermaye aslına rücu etmişti ve kendisini kontrolsüzce büyütebilirdi. Diğer taraftan Ekim 1917 Bolşevik İhtilali nden beri yeryüzündeki uygulamaları göstermiştir ki, komünizm bir ütopyadır. Sosyalizm ise bir tür Judeo-Hıristiyan dini eskatolojilerinin öteki dünya bilimibaşka bir adla yeryüzünde tartışılmasıdır. Tarihsel bir perspektif değil vahşi kapitalizme karşı mitolojidir. 3 Nitekim Küresel Finans Sisteminde top left (sol üst köşe-zirvedeki) statüsünde olanlar ile thombstone (kredi alan zor durumdaki ülkelere/şirketlere verilen isim) statüsünde olanlar vardır. Ancak küresel finans sistemi içinde yer alan top left ler finansal türev ürünlerde öyle bir çetrefilli ürünler piyasaya sürüyorlardı ki, şeytanın bile aklına gelmeyen yöntemlerdi. Hele hele Hedge Fund ların eke leri her daim No problem, what so ever (hiçbir mesele yok) diyorlardı. Bu gruptan bir örnek; LTCM(Long Term Capital Management), tahvil işlemlerinin zirvesinde bulunan Salomon Brothers da Master of Universe (Evrenin Hâkimi) diye lakap takılan efsanevi simsar John Meriwether in Şubat 1994 te kurduğu, Nobel ödülü sahibi iki ekonomist Profesör Myron S. Scholes ve Robert C. Merton ve Salomon Brothers ın yıldız oyuncularını ortak ve işlem takımında bir araya getiren Hedge Found dünyasının elit topluluğuydu. Bilgisayarlarla hesaplanan karmaşık matematik-finans modelini devreye sokarak her yıl yüksek gelirler elde ediyorlardı. Özellikle 1995 ve 1996 da önce % 42.8 sonra da % 40.8 gibi muazzam geri dönüş rakamlarına ulaşmışlardı. En düşük yatırım rakamı 10 milyon dolar, yatırım sonrasında üç yıl boyunca sözleşme fesih yasağı gibi zorlu katılım şartlarına rağmen yabancı ülkelerin hükümetleri, yatırım bankaları, kurumsal yatırımcılar hep birlikte sermayelerini bu rüya takım ın ellerine teslim etmişlerdi. Fakat Ağustos 1997 deki bahane bulaşıcı Rusya etkisi nin yayılmasıyla birlikte LTCM an be an uçuruma doğru sürüklendi. Kredi Yatak İşlemcisi LTCM elbette bu alana çok para bağlamıştı. 4 LTCM yatırımcılardan topladığı dört milyar doları ipotek ederek, borçlanma ve finansal türev ürünlerle yaptığı çetrefilli işlemlerle malvarlığı büyüklüğünü, 125 milyar dolar ve toplamda 1.3 trilyon dolara ulaşan pozisyonları 5 gibi, bütün mantıklı hesapları alt üst ederek, şişirmişti. Kredi yatağı işlemleri başta olmak üzere neredeyse hepsini kumara aktarmıştı. Finansal türev ürünlere, yatırım yaptığı bono 1 Costas Lapavitsas, Finansallaşma ve Kapitalizmin Krizi, Yordam Kitap, Türkçesi Tuncel Öncel, İstanbul, Immanuel Wallerstein, Tarihsel Kapitalizm, Metis Yayınları, İstanbul, Mayıs 2006, s Immanuel Wallerstein, a.g.e, s Ryo Kuroki, Top Left-Wall Street Kartalını Vurun, Türkçesi: H. Can Erkin, Bizim Kitaplar, İstanbul 2010, s Richard L. Peterson, Aklın Para Üzerindeki Gücü-Karar Anı, Türkçesi: Canan Feyyat, Scala Yayıncılık, İstanbul Ocak 2012, s Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

5 Küreselleşme ve Neoliberalizm türlerini ipotek olarak göstermişti. Ama bono değerleri düşmeye başlayınca ilave reel ipotek isteğiyle karşı karşıya kalmıştı. 6 Açıkçası saadet zinciri bir başka anlatımla ponzi oyunu artık it is over (oyun bitti) moduna gelmişti. 17 Ağustos 1997 den 2 Eylül tarihine kadar yatırımcıların 4 milyar doları 2.3 milyar dolara inmişti. Durum John Meriwether in mektubuyla yatırımcılara duyurulmuştu. Gün geçtikçe durum daha da kötüleşmiş LTCM sermayesini tüketmeye başlamıştı. Açıkçası olanlar neoliberalizmin rasyonel insanı John Meriwether i büyük bir hırsla kişisel çıkarlarının peşinde koşan herhangi biri kadar soylu kılıyordu. O Yalancının Pokeri ndeki finans oyuncularından biriydi. 7 Hırs ve açgözlülük, diğer taraftan Eylül 2008 in habercilerinden olan, finansal açıdan LTCM nin iflası likit olmayan pozisyonlardaki aşırı kaldıraç, kibir, azamet ve nihayet psikolojik sebepler erken ve hızlı ölümü getirmişti. 8 Başta New York eyaletinin Merkez Bankası olan New York Federal Reserve Bank ın Başkan yardımcısı (Executive Vice President) Peter Fisher ve bazı Wall Street bankasının üst düzey yetkilileri birlikte LTCM nin Connecticut eyaleti Greenwich şehrinde bulunan merkezini ziyaret edip işlem kayıtlarını inceleyince Fisher in beti benzi atmıştı. Küresel finans sistemini toptan havaya uçuracak güçte bir saatli bomba gözlerinin önündeydi. Menkul kıymetli finansal türev ürünler (equity derivative) toplam getirilerin takası (total return swap) endeksli opsiyonları (indexs option), şirket alımlarıyla ilgili finansal türev ürünler gibi işlemlerin toplam hacmi bir trilyon dolar gibi astronomik bir meblağa ulaşmıştı. Şayet LTCM bu finansal türev ürünler işlemlerini yerine getiremeyecek duruma düşerse, bu bir kelebek etkisi, şok dalgası şeklinde küresel finans sistemine sirayet edecek, bütün piyasaları ve finans sistemini çökertecekti. Bir meteor tam tepelerine düşmek üzereydi New York Federal Reserve önderliğinde Wall Street in eke leri bir kurtarma operasyonu başlatmışlardı. 15 bankanın başkanları 3.75 milyar doları LTCM ye yatırmak konusunda anlaşmışlardı. Küresel finans sistemi kurtulmuştu. Ancak daha sonraki süreçte LTCM sisteme zarar vermeyecek tarzda tasfiye edildi. Bu süreçte İsviçre nin en büyük bankası olan UBS nin başkanı Mathis Cabiallavetta ilk kurban oldu. Çünkü LTCM ye 950 milyon İsviçre frangı gibi devasa bir yatırım yapmıştı. Sırada LTCM ye 250 milyon dolar yatırım yapan İtalyan Merkez Bankası Başkanı Antonio Faggio nu vardı. Merrill Lynch yıldırım hızıyla 3400 kişiyi işten attı ve diğer yatırım bankaları buna ayak uydurdu. 9 Hikâyenin devamı Eylül 2008 de Wall Street merkezli Bear Stearns ve Lehman 6 Ryo Kuroki, a.g.e, s Michael Lewis, Liars s Poker, Penguin, New York 1990, s Richard L. Peterson, a.g.e, s Ryo Kuroki, a.g.e, s Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 45

6 Dr. Ramazan KURTOĞLU Brothers ın aniden çöküşü ile dünya kamuoyuna mal oldu. İki dev ABD yatırım bankası Eylül 2008 de trilyon dolarlık yükümlülükle battı. Amerikan basınında yer alan haberlerden bir paragraf şöyleydi: Bear Stearns and Lehman Brothers, both investment banks have collapsed, Merrill Lynch was acquired by Bank of America last weekend, and Goldman Sachs and Morgan Stanley have changed their status to bank holding campanies. 10 UYGULAMADA NEOLİBERAL EKONOMİ: PARAİZM - BÜYÜME VE PAYLAŞIM Dünya ekonomisi 1960 lı yıllarda enflasyondan arındırılmış olarak ortalama yılda % 5 büyüme sağlamıştı lerde dünya ekonomisindeki büyüme senelik ortalama % 3.6 ya, 1980 lerde yılda % 2.8 e düştü ların ortalarında ise dünya ekonomisindeki ortalama yıllık büyüme % 2 ye düşmüştü ten 1994 e kadar bütün Avrupa da bir tek net yeni iş bile sağlanamadı. 13 Açıkçası kapitalizm, 20 yıl içinde, büyüme hızının % 60 ını kaybetmişti yılında, İkinci Dünya Harbinden sonraki dönemde, uzun zamandır yerinden kımıldamayan Kuzey Kutbu buzulları misali, ekonomik eşitsizlik iyice kendini göstermeye başladı. 15 Bu tarihten 20 yıl sonraki dönem boyunca gelir dağılımındaki eşitsizlik öylesine hızlı genişleyip yoğunlaştı ki, 1990 lı yılların başlarında gelir dağılımındaki eşitsizlik hem sosyal gruplar arasında hem de bu gruplar içinde olmak üzere, bütün meslek, eğitim, sanayi, demografi (yaş, cinsiyet, ırk) ve coğrafi bölgelerde yükseldi li ve takip eden 90 lı yıllarda erkeklerin kazancındaki bütün getiriler işgücü toplamının zirvesinde yer alan % 20 ye gitti ve % 64 gibi devasa bir oranda en tepedeki % 1 de gerçekleşti. 16 Öte yandan kazançlardan ziyade gelirler incelendiğinde en tepedeki % 1 in daha da fazlasını elde ettiğini, yani toplam gelirlerin % 90 ını elde ettiği görülecektir. 17 ABD de nüfusun zirvedeki % 1 inin sahip olduğu servet payı % 40 tan daha çoktu ve 1990 lı yılların başında, 1970 lerin ortasındakinden iki kat fazlaydı. 18 Bu durumu Demokrat Parti senatörü Jim Webb 10 Times Online, September 22, IMF-International Monetary Fund-International Financial Statistics, Washington, D.C, Çeşitli Yıllara Ait Veriler; Stuart Holland, Toward a New Bretton Woods, Russel Press, Nottingham, İngiltere, 1994, s Council of Economic Advisers, Economic Report of the President 1995, Washington D.C; U.S. Goverment Printing Office, s Robert Solow, Is All That European Unemployment Necessary? The World Economic Laboratory, MIT Working Paper, No Prof. Dr. Lester C. Thurow, The Future of Capitalism, Claudia Goldin and Robert A. Margo, The Great Compression: The Wage Structure of the U.S at Mid- Century, The Quarterly Journal of Economics, Şubat 1994, s Daniel R. Feenberg and James M. Poterba, Income Inequality and the Incomes of Very High Income Taxpayers, NBER Working Paper Num: 4229, Aralık 1992, s Daniel R. Feenberg and James M. Poterba, a.g.e, s Wealth: The Divided States of America, New York Times, Nisan 23, 1995, s. F Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

7 Küreselleşme ve Neoliberalizm şu sözlerle değerlendirmişti: ABD 19.yüzyıldan bu yana benzeri görülmedik türden sınıf temelli bir sisteme doğru kaymış bulunuyor Eylül 2010 tarihinde ABD de 2009 yılı için geçerli fakirlik göstergeleri yayımlandı. Birleşik Devletler de 2009 yılında yoksulluk yüzdesi % 14.3 oranına ulaşarak 43.6 milyon Amerikalıyı kapsadı. Nüfus bürosunun 1959 yılından beri yaptığı araştırmalara göre bu oran döneminin en yükseği. Yoksulluk nispetinin 2010 verilerinde daha da yüksek çıkacağı tahmin ediliyor. ABD resmi kriterlerine göre yoksulluk tanımı dört kişilik bir ailenin yıllık gelirinin doların ve tek kişinin gelirinin doların altına düşmesiyle başlıyor. Brookings Institute tarafından yapılan araştırmalara göre, yoksulluk oranları Afrikan-Amerikan dedikleri zencilerde % 25.8; Latino-Amerikalılarda % 25.3; Asyalılarda % 12.5 ve beyaz Amerikalılarda % 9.4. Diğer bir çarpıcı sonuç ise Amerikalıların % 6.3, yani 19 milyonu 2009 yılında aşırı yoksul kategorisinde olup, dört kişilik bir ailenin yıllık geliri doların altında. Bu oran 1957 senesinde % 3.7 ve 7.7 milyon Amerikalıyı kapsamaktaydı. Bu ülkede sağlık sigortası olmayanların toplamı 50.7 milyona yükselmiş durumda. Bu rakam Amerikalıların % 16.7 sinin sağlık sigortası olmadığını göstermekte olup, Başkan Obama nın sağlık reformu bütünüyle uygulandığında bile en az 23 milyon Amerikalı sağlık sigortasından mahrum olacak. Rutgers Üniversitesi İşgücü Gelişim Merkezi tarafından yayınlanan bir çalışmaya göre, çalışanların yaklaşık dörtte üçü ya kendileri veya bir akrabaları veyahut da yakın bir arkadaşları işini kaybetmiş durumda. Anket sonuçlarına bakılırsa, deneklerin üçte ikisi yılında ekonominin düşüşe devam edeceği kanaatinde. Çoğu insanın hayalini süsleyen Amerika yı içinden tanıyınca, uzaktan dev, yenilmez güç gibi gözüken bu ülkenin aslında yaralı ve can çekişmeye başlamış bir organizma olduğunu görüyorsunuz. Doğrusu ben Amerika dayken işsizlik korkusuyla neredeyse paralize olmuş insanların konuşmalarını duyunca gerçekten üzüldüm ve gelecekten umudunu kesmiş bu insanların ne yapacaklarını çok merak ettim. 20 Zizek in dediği gibi küresel kapitalizm bir apokaliptik (kıyamet) sıfır noktasına doğru hızla gidiyor olabilir. 21 Görüldüğü gibi olanlar meşhur Türk atasözüne benzemekteydi: Biri yer biri bakar, kıyamet ondan kopar. Hâlbuki neoliberalizmin sebep olduğu, ortaya çıkan netice biri yer bini bakar a uymaktadır. Dünya nüfusunun küçük bir azınlığınca bu denli büyük servet birikimi sağlanması barışçı bir süreç şeklinde gerçekleşmişti, gördüğümüz gibi genellikle meşru da değildi. 22 Açıkçası, serbest piyasa için piyasaları bütün kısıtlamalardan temizleme yönündeki milletlerarası hareketin ön cephelerinde yer alan insanların çoğunun bugün, tarihi Latin Amerika daki ilk laboratuardan, Afganistan ve Irak ın işgaline ve Eylül 2008 de patlayan Wall Street merkezli krize kadar uzanan şaşırtıcı bir skandallar kargaşası ve suç işleme süreçleri 19 Jim Webb, Wall Street Journal, 15 Kasım Dr. Serdar Turgut, Dışarıdan Bakınca, Haber Türk, 5 Ekim Serdar Turgut, a.g.m, 5 Ekim Naomi Klein, Şok Doktrini-Felaket Kapitalizminin Yükselişi, Türkçesi, Selim Özgül, Agora Kitaplığı, İstanbul Mayıs 2010, s Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 47

8 Dr. Ramazan KURTOĞLU içinde yer almalarıydı. 23 Arap baharı adına GOP (Genişletilmiş Ortadoğu Projesi) bölgesinde olan ve olacaklar ise vahim işaretlerle dolu. Çoğunluğu muhafazakâr cenahtan olan siyasi liderler ve ideologların yanında sosyal demokrat cenahtan siyasi lider ve ideologlarda neoliberalizme 35 yıl boyunca hizmet ettiler. Her halükarda ABD de bile neoliberalizmin temel prensipleri, özelleştirme, deregülasyon ve kamu hizmetlerinde kesintilere gidilmesi, onun bizatihi çöküşüne zemin hazırlamıştı. Washington Mutabakatı ile kusursuz bir uyum içinde işleyen bir ekonomik düzen kurulması bir yana zaten zengin olanları süper zenginler, örgütlü işçi kesimi başta olmak üzere toplumun bütün kesimlerini istedikleri gibi kullanabilecekleri yoksul kitleler, potansiyel Hiksoslar 24 haline dönüştürmeye çalışıyorlardı te nüfus içindeki en zengin %10 unun fakirlerden 12 kat daha fazla kazanç elde ettiği Arjantin de 2002 yılına gelindiğinde, yaklaşık 30 yılda zenginler 43 kat fazla kazanıyorlardı. 25 ABD nin önde gelen üniversitelerinin ekonomi-işletme-siyaset bilimi yüksek lisans ve doktora programlarında en çok tartışılan hususlarından biri gelecek 30 yılda ABD-Çin arasında mutlaka sıcak bir çatışma çıkacağı varsayımıdır. İlginçtir, Çin e en çok yatırım yapanlar da küresel sermayeyi kontrol eden seçilmişler dir. Çin de şaşırtıcı derecede ekonomik gelişmelere rağmen, şehirde yaşayan Çinlilerin gelirleriyle kırsal kesimlerde yaşayan 800 milyon fakir insan arasındaki uçurum son 20 yılda ikiye katlanmış bulunuyor. 26 Birleşmiş Milletler in Aralık 2006 da yaptığı bir araştırmaya göre yeryüzündeki yetişkinlerin en zengin %2 sinin küresel zenginliğin % 50 sinden daha fazlasını kazandığını ortaya koymuştur. Bu gelişme yılları arasındaki neoliberal, deregülasyon ekonomi politikalarının bir neticesidir. 27 Şaibeli bir suikastla öldürülen Başkan John F. Kennedy: Sular yükseldiğinde, bütün tekneler de yükselir demişti. Ancak bu söz 1970 li yılların başından itibaren geçerli değildi. 23 Naoni Klein, a.g.e, s Gezegen x= M.Ö da son yörünge geçişini yaptığına inanılan, modern astronomların 1930 lardan beri Gezegen x kod adıyla araştırdıkları, 3661 yılda bir dünyamızın yakınından geçen Sümerlerin Nibiru, Babillilerin Marduk adını verdiği dev gök cismi. Bir dizi tabii afete yol açtığına inanılan, Mısır dan Çıkış ın da (Tevrat-Exodus) arasında bulunduğu çeşitli mitlere esin kaynağı oluşturmuş, Eski Mısır ın ezoterik metinleri içindeki İsis-Osiris-Sets-Horus mitleri, Eski ve Yeni Ahit teki Muammalara-kehanetlere kaynaklık eden, başta Orta ve Yakındoğu olmak üzere yeryüzünde siyasi, sosyal ekonomik dengeleri alt üst eden ve Maya kozmolojisine göre beşinci güneş in bitiş tarihi 2012 yılında dünyamıza çok yakın geçecek olan Marduk, Yeni Dünya Düzeni kurma iddiasındaki küresel egemenler için pagan bir sembol. Büyük kaos Yeni Dünya Düzeni için başlangıç teşkil edecek. Marduk büyük kaosa sebep olacak. Milyonlarca insan aç sefil duruma düşecek ve bu durum egemenlerin saltanatı için baş ağrısı oluşturacak. İşte bu devasa kitleler potansiyel hiksoslar ı oluşturacak olup, seçilmişlerin medeniyeti ni tehdit edebilir. Öyleyse önceden tedbirler alınmalı, potansiyel hiksoslar tasfiye edilmelidir. 25 Larry Rohter, A Widening Gap Erodes Argentina s Egalitarian Image, New York Times, 25 Aralık Geoffrey York, Beijing to Target Rural Poverty, Globe and Mail-Toronto, 6 Mart World Institute for Development Economic Research Pioneering Study Shows Richest Two Percent Own Half World Wealth, 5 Aralık 2006, 48 Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

9 Küreselleşme ve Neoliberalizm Ekonomi yükselme gösteriyor, ancak bu arada pek çok tekne de batıyordu. ABD de kişi başına düşen reel GSYİH döneminde % 33 artmıştı. Buna mukabil sıradan işçilerin reel ücretleri % 14 ve reel haftalık ücretleri ise % 19 düşmüştü. Bir başka söyleyişle reel ücretler 1994 yılının sonunda 1950 li yılların sonlarındaki seviyeye geri gitmişti. Böyle bir durum ABD de daha önce hiç söz konusu olmamıştı. 28 Başkan Clinton ABD ekonomisinin vatandaşlarının büyük bir kesimine ihtiyaç duymadığını şu sözlerle dile getirmişti: 1980 lerde yaşanan gelişmelerden dışlanmış, bir kenara atılmış ve şimdi başka bir dünyada yaşayan insanlar oy kullanmıyorlar, işsizler, suç ihbarlarında bulunmuyorlar, çocuklarını okula göndermiyorlar ve hatta iletişim kurabilecekleri bir telefonu olmayanlar bile var. Bir boşlukta yaşıyorlar li yıllarda başlayan bugünkü bunalımın kapitalizmi tehdit ettiğini kimse inkâr etmeyecektir. Bu bunalım 1929 dakinden daha farklı bir vahamet içermektedir ve en büyük şirketler muhtemelen içine yuvarlanacaklardır. 30 Braudel aynı eserinde İzleyen denklemler istenen yönde yazılabilir diyerek şu denklemleri veriyor: Ekonomi= siyaset+kültür+toplum veya kültür= ekonomi+siyaset+toplum veyahut da belli bir toplumda siyasetin ekonomiyi yönettiği veya tersi kabul edilebilir. 31 Sonuç olarak bir ihtilal ya da daha sonra kalıcı olan bir askeri darbe yaşamayan hiçbir ülkede eşitsizlik, şu son 20 yıldır ABD de söz konusu olduğu kadar hızlı ve yaygın bir şekilde artmamıştır. Şimdiye kadar Amerikalılar, kişi başına düşen milli gelir artarken, reel ücretlerin azaldığına hiç şahit olmamışlardır. 32 İşte 1978 Dünya Bankası Raporu 33, 24 Ocak 1980 Kararları ve 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi yle Türkiye de uygulamaya konulan neoliberal ekonomi politikalarıyla olanlar da bunların daha beteridir. ABD esas itibariyle dönemini kapsayan 100 yıllık devrede regülasyon 34 ekonomisi uygulamıştır lerde uygulamaya koyduğu deregülasyon ekonomisine geçiş sürecinde kişi başına milli geliri dolar mertebesindeydi. Türkiye ise 24 Ocak 1980 Kararları sonrasında ve kişi başına milli geliri 1539 dolar 35 iken ekonomide deregülasyon politikasına 28 Council of Economic Advisers, Economic Report of the President 1995, Washington D.C, U.S Goverment Printing Office, s. 276, 311, Peter S. Canellos, The Outer Class, Boston Globe, Şubat 6, F. Braudel, Maddi Uygarlık III. Ekonomi ve Kapitalizm XV-XVIII. Yüzyıllar, Gece Yayınları, Ankara 1993, s F. Braudel, a.g.e, s Prof. Dr. Lester C. Thurow, Kapitalizmin Geleceği Bugünün Ekonomik Güçleri Yarının Dünyasını Nasıl Şekillendiriyor, Sabah Kitapları, İstanbul Mayıs 1997, s Word Bank 1978, The Foreign Exchange GAP Growth and Industrial Strategy in Turkey , Washington D.C. 1978, Hazırlayanlar: Kemal Derviş-Sherman Robinson ve Jaime de Mello. 34 W. Kip Viscusi; Joseph E. Harrington, Jr, John Mitcham Vernon, Economics of Regulation and Antiturs, MIT Press, 1995, p T.C. Başbakanlık DİE, İstatistikî Göstergeler , Ankara Ocak 2001, s Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 49

10 Dr. Ramazan KURTOĞLU yönlendirilmiştir. Türkiye nin yıllarını kapsayan 57 yıllık döneminin ortalama yıllık büyümesi % 5.2 dir. 36 Neoliberal ekonomi politikalarının uygulandığı döneminde GSMH büyümesi ortalaması ise yıllık % 4.1 olup 37 bu oran devresinde % 3.7 civarındadır. Türkiye nin 1980 de toplam GSMH si 76.6 milyar dolar, toplam iç ve dış borcu ise 13.4 milyar dolardır. Buna mukabil 2009 yılı sonunda ülkemizin GSMH si yaklaşık 400 milyar dolar da yapılan milli gelir hesaplama yöntemi değişikliği hariç- iç ve dış borç toplamı 521 milyar dolardır. 38 Öte yandan 1980 yılında ülkemizdeki resmi işsizlik oranı % 8.3 iken sonunda bu oran % 14 dolayındadır. 40 Diğer taraftan Türkiye de sanayi sektöründe istihdam artışı döneminde ortalama % 3.6, katma değer artışı % 9.3 iken aynı oranlar sırasıyla döneminde % 2.5 ve % 5.2 dir. 41 Her halükarda 1980 den itibaren uygulanan neoliberal ekonomi politikası ile Türkiye nin iç ve dış borç stoku çok hızlı bir artış göstermiş, büyüme düşmüş, işsizlik giderek artmıştır. İthalat adeta patlarken sanayileşme, katma değer sağlayan ihracat potansiyeli kaybedilmiştir. Özellikle 1989 da çıkarılan 32 sayılı kanun hükmünde kararname ile Türk sermaye piyasasının tam anlamıyla invisible hand in insafına terk edilmesiyle, 1989 sonrası Türkiye, insana ve teknolojiye yatırım yaparak 21.yüzyıldaki konumunu güçlendireceğine yanlış siyaset uygulamalarıyla ortaya çıkan krizlerle uğraşmaktadır 42 Netice olarak Türkiye ekonomisinin kayıp yılları dır. 43 Türkiye deki dolar milyarderinin sayısı 2002 yılında altı iken, 2009 sonunda 33 olup, yeni dolar milyarderlerinin kazanç kaynağı esas itibariyle finansal enstrümanlardır. 44 Daha da vahim olan Türkiye borç batağına battıkça, yurt dışından gelen sıcak paraya yılında bile- % 40 lara varan dolar bazında kazanç sağladıkça durumun iyiye gittiğini sanmasıdır. Bugün Türkiye ekonomisi hızla yabancıların eline geçmektedir. Türkiye çevresinde oluşan ve kendisi için tehdit oluşturabilecek siyasi gelişmeler karşısında sesini çıkarmamak mecburiyetinde kalmakta, doğan fırsatlardan ise faydalanamamaktadır. Oysa Türkiye nin yeni oluşturulmakta olan dünya düzeninde kendi inisiyatifleriyle kendi menfaatleri doğrultusunda kararlar alabilmesi gerekmektedir. Türkiye dost kabul ettiği ülkelerin oyununa gelmiştir. Bu oyun Osmanlı devleti için yazılmış olan senaryonun aynısıdır. Kanımızca Türkiye nin zaman kaybetmeden borç sarmalından kurtul- 36 Memduh Yaşa ve Diğerleri, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ekonomisi , Akbank Kültür Yayını, İstanbul 1980, s Korkut Boratav, Bir Krizin Kısa Hikâyesi, Arkadaş yayınları, Ankara 2009, s Ramazan Kurtoğlu, İthal İkamesinden Liberal Ekonomiye Geçiş Sonrasında Büyüme ve İşsizlik, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Doktora Tezi, s. 673 ve devamı. 39 DPT, Ekonomik ve Sosyal Göstergeler , DPT Yayınları, Ankara 1993 ve DİE İstatistikî Göstergeler , DİE Yayınları, Yayın Num: 1682, Haziran 1994,Ankara, s Ramazan Kurtoğlu, a.g. doltora tezi, s DPT, Yıllık Programlar, 42 Özer Ertuna, Türkiye Ekonomisinin Kayıp Yılları , Avcıol Basım Yayın, İstanbul 2005, s Özer Ertuna, a.g.e, s Forbes, Haziran Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

11 Küreselleşme ve Neoliberalizm mak, borç batağından çıkmak için ekonomik bir seferberlik başlatması gerekmektedir. 45 Zira döneminde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz rezervlerini idare eden bir döviz kuruluşu, devlet bütçesi bir faiz ödeme planı haline dönüşmüştür. 46 Cumhuriyet Türkiye si bu durumun vahametini görmemesi çok şaşırtıcıdır. Günümüzde yaşanan şartlar ile 1838 Baltalimanı Serbest Ticaret Antlaşması sonrasında Osmanlı Türkiye sinin yaşadığı borç macerası arasında çok net benzerlikler bulunmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu nun ekonomik çöküşüyle sonuçlanan gelişmelerle bugün Cumhuriyet Türkiye si karşı karşıyadır. 47 William Greider Küresel Seçkinleri Uyandırmak başlıklı yazısında şöyle der: Önemli toplumsal değişimlerin hemen hemen her zaman ikiyüzlülükle başladığı temel bir gerçektir. Güçlü olanlar önce uygun kelimeleri kullanmaya, daha yüce değerlere bağlı kalacaklarına dair taahhütte bulunurlar Daha sonra bir on yıl geçer Esasen bu dönem bir nevi hazırlık safhası olarak anlaşılabilir. 48 Bugün gelinen durum, giderek daha çok insan ACİZLİK KÜLTÜRÜNÜ VE TESLİMİ- YETİ yıkmaya, neoliberalizmin küreselleşme denen liberal faşizm ini sorgulamaya yönelmektedir. Ancak acil olarak cevaplanması gereken soru şudur: Küresel finans kapitalizminin tabii tamahkârlığının sebep olduğu yıkımdan biyosferi ve hiksoslaştırılmış yüz milyonlarca insanı koruyabilecek kadar yakın bir gelecekte hedefe ulaşılabilecek mi? Türkiye döneminde, bilhassa Atatürk dönemi ile planlı kalkınma döneminde bölge ve yöreler arası dengesizlikleri azaltmak için birçok politika uygulamış ve kamu sektörü eksikliklerine rağmen- üstüne düşen görevi büyük ölçüde yerine getirmiştir. Ancak dönemindeki milli ekonomi politikaları 24 Ocak 1980 sonrası uygulamaya konulan neoliberal politikalarla etkisini giderek yitirmiştir. Üstelik son yıllarda AB üyeliği gerçekleşmemesine rağmen, bir de AB tarafından dayatılan BÖLGE KALKINMA AJANSLARI ortaya çıkmıştır. Uygulanan iktisat politikalarında ciddi devletlerin hesaba kattığı milli ve iktisadi bağımsızlık, kamu yararı gibi hususların göz ardı edilmesi, dış dayatmalarla özelleştirme ve serbest piyasa yöntemlerinin öne çıkarılması, dengesizlikleri azaltıcı değil, daha da artırıcı olmaktadır. Bugüne kadar sekiz bölgeye ayrılan Türkiye de 26 kalkınma ajansının kurulduğu ve ülkeyi eyaletlere ayırarak federal rüzgârların esmesine yardımcı olacak bir projeyle karşı karşıyayız. 49 Küresel kapitalizme daha fazla eklemlenmeden başka bir işe yaramayacak olan bu ajanslardan, işsizliğin ve yoksullaşmanın arttığı günümüzde çare beklemek anlaşılır gibi değildir. Ankara yı devre dışı bırakarak her bir ajansın kalkınma kuru- 45 Özer Ertuna, a.g.e, Erinç Yeldan, Petroliş, Türkiye Petrol Kimya Lastik İşçileri Sendikası, Yayın 85, Eylül 2003, s Eşref Bakır, Yamalı Bohça: Osmanlı ve Türkiye de Borçlanma, 48 William Greider, Waking up the Global Elite, The Nation, Ekim 2, Prof. Dr. Mustafa E. Erkal, Bölgesel Azgelişmişlik ve Kalkınma Ajansları, Türkiye de Yeniçağ, 16 Mayıs Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 51

12 Dr. Ramazan KURTOĞLU lunu yabancı ülkelerle doğrudan temasa sokabilecek ve kamu denetimini, merkezi bütçeyi dışlayacak bir model; bölgesel kalkınmaya değil, proje veren çok uluslu şirketlere yarayabilirler. Bunları görmemek kısaca liberal körlüktür. 50 Türk ekonomisi 24 Ocak 1980 Kararlarıyla başlatılan bir süreçte, 2011 yılı sonuna geldiğimizde vahşi bir dönüştürme süreci yaşamış ve paraizm hastalığına tutulmuştur. Neticede Türkiye ekonomisi bugün uluslararası sermaye girişleri arttığında büyüyen; sermaye girişleri yavaşladığında ise durgunluğa sürüklenen ve hatta krize giren, edilgen bir konumdadır. Türkiye ekonomisinin dış sermayeye aşırı bağımlı ve dış borçlanmayı özendirici bu kırılgan yapısı son 20 yıldır izlenen denetimsiz finansallaşma ve çarpık küreselleşme politikalarının sonucudur. 51 Eh daha 1971 de, 1978 Washington Konsensusundan önce, Newsweek dergisi şöyle bir tespitte bulunmuştu: Para ile siyaset arasında o kadar organik bir bağ var ki, bir reform beklemek, bir cerrahtan kendisine açık kalp ameliyatı yapmasını istemek gibi bir şeydir. 52 Zira bazı borç krizleri, ülkelerin reytinglerinin yükseldiği, OECD ye katıldığı (örneğin; Meksika, Kore, Türkiye) ve genel olarak uluslararası topluluğun öne çıkan çocuğu olmasının (Örneğin; 2001 sonundaki çözülmesi öncesinde 1990 lar sonundaki Arjantin) hemen ardından meydana geldi Sermaye akışı ve borç ödeyememe durumlarının görüldüğü döngüler, bu bölgelerde en azından 1800 yılından beri görülmekteydi. 53 Nitekim Türkiye liberalizmi döneminde 1854 ten itibaren trajik borç ödeyememe durumu ile karşılaşmıştı. Benzer durumları 1946 dan itibaren ancak hassaten 24 Ocak 1980 den günümüze neoliberalizmin Ortodoks uygulamaları ile aynı meddi cezirleri yaşamaktadır. Neoliberalizmin 30 yıllık uygulaması sonucunda Türkiye ekonomisini 50 şirket yönlendirmektedir. 54 Gerçekten de TÜİK verilerine göre, 2010 yılında 185 milyar dolar ithalat, 113 milyar dolar ihracat gerçekleştirilen Türkiye de ithalatın 89 milyar dolarını (% 49), ihracatın ise 45 milyar dolarını (% 40) 50 şirket yapmıştır. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2010 yılı sonunda % 61 seviyesine düşmüş olup, geçmişte Türkiye nin yaşadığı mali krizlerin temel göstergelerinden biri de ihracatın ithalatı karşılama oranının bu seviyelere düşmüş olmasıdır. Öte yandan kurumlar vergisinin % 52 sini 50 şirket ödemiş. İlk 20 şirketin ödediği kurumlar vergisi oranı ise % 45. Daha 2011 yılı resmi sonuçları resmen açıklanmadı ama genel ekonomik veriler yine aynı. İhracatın ithalatı karşılama oranı daha da düşerek % 56 seviyesine inmiş durumda. Ocak-Ağustos 2011 döneminde dış ticaret açığı, bir önceki yılın aynı dönemine göre % 70 dolayında artarak 71 milyar dolara çıktı. Bu durumda 2011 sonunda dış ticaret açığı 100, cari açığın da 70 milyar dolar olacağı tahmin ediliyordu. Ancak cari açık cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak 2011 yılı sonunda 77 milyar dolar olarak gerçekleşti. 50 Mustafa E. Erkal, a.g. makale, 16 Mayıs Erinç Yeldan, Dünya Ekonomisi İçerisinde Türkiye, Cumhuriyet, 5 Ekim Newsweek, Counterpunch, 10 Aralık Carmen M. Reinhart ve Kenneth S. Rogoff, Bu Defa Farklı-Finansal Çılgınlığın 800 Yıllık Tarihi, NTV Yayınları, Türkçesi: Levent Konyar, İstanbul Kasım 2010, s Şükrü Kızılot, Hürriyet, 3 Ekim Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

13 Küreselleşme ve Neoliberalizm IMF nin Eylül 2011 de yayımladığı Dünyada Ekonomik Görünüm Raporu: Büyümede Yavaşlama, Riskte Yükselme, Eylül 2011 raporunda Türkiye krize en yakın ülke. Türkiye kritik eşik olan 3 ü katlayarak 7.6 derecesi ile birinci sırada. IMF raporuna göre Türkiye 2011 yılında % 6.6, 2012 yılında ise % 2.2 büyüyecek. IMF raporuna göre G-20 ülkeleri içinde Türkiye krize en yakın ülke. IMF, yılları arasında 74 ülkede meydana gelen 62 krizi analiz ettikten sonra şöyle bir sonuca varmış: Bir ülkenin net dış yükümlülükleri, ülke milli gelirinin % 40 ını aşmışsa alarm zilleri çalıyor. Türkiye nin Merkez Bankası, 2010 yılsonu için net dış yükümlülüğünü 378 milyar dolar, milli gelirin % 49 u olarak açıkladı. Bir diğer önemli gösterge, dış borç stoku. Ülkelerin dış borç stoklarının milli gelire oranı büyüyorsa tehlike yaklaşıyor demektir sonundan 2011 ortasına Türkiye nin dış borç stoku 30 milyar dolar artarak 310 milyar dolarla milli gelirin % 40 kritik eşiğini aşmış durumda. Türkiye nin Merkez Bankası rezervlerinin kısa vadeli dış borçlarına oranı 2002 sonunda % 163 iken, 2010 yılı sonunda % 102 ye indi. Yani zayıfladı. Cari açığın milli gelire oranı 2010 sonunda % 6.6 iken 2011 ortalaması % 10 düzeyinde. Mutlak rakam ile 77 milyar dolar gibi devasa bir rakam olarak karşımıza çıkıyor. Bu arada küresel finans oligarşisinin ve kapitalizmin kalesi ABD de Bank of North Dakota (BND) adlı tek kamu bankasının başarısı ve şöhreti her geçen gün artarak büyüyor da kurulan ABD nin ilk ve tek kamu bankası BND, ABD nin içine düştüğü son mali krizdeki performansı ile yıldızı Amerikan halkı nezdinde iyice parlamış durumda. Bankanın CEO su Eric Hardmeyer, özellikle son finansal krizden sonra BND nin bankacılık modeline diğer eyaletlerin büyük ilgi gösterdiğini belirtiyor. Hardmeyer; Bizim motivasyonumuz, Wall Street bankaları gibi patronların kârlarını maksimize etmek değil, bizim misyonumuz, Nort Dakota daki tarımsal ve ticari işletmeler ile bireylere hizmet vererek ekonominin kalkınmasına yardımcı olacak yeni finansal fırsatlar meydana getirmek diyor. Hardmeyer, BND nin özel bankaların kredi riskini azaltan yöntemiyle, KOBİ ve çiftçilere ucuz kredi imkânı sağladığını da belirtti. İşsizliğin % 9.5 olduğu ABD ortalamasına karşın North Dakota da bu oranın % 4.9 da kaldığına da dikkat çekiyor. BND nin 25 yıllık memuru ve 10 yıllık CEO su Hardmeyer sonu itibariyle 4 milyar dolar toplam varlığı olan BND nin toplam kredi portföyü 2.67 milyar dolar, 2009 net kârı ise 58.1 milyon dolar. Son on yılda eyalet bütçesine aktarılan kâr 350 milyon dolar ve BND nin mevduatı ABD nin TMSF si olan FDIC tarafından sigortalı değil. 55 No Logo kitabıyla dünya çapında tanınan Kanadalı araştırmacı-yazar Naomi Klein a göre, küresel ölçekte serbest piyasanın, yani neoliberalizmin zafere demo- 55 İrfan Donat ve Ufuk Şanlı, Sabah Ekonomi, 16 Mayıs Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 53

14 Dr. Ramazan KURTOĞLU kratik yöntem ve araçlarla ulaşacağı/ulaştığı düşüncesi sadece bir safsatadan ibaret. Dahası, şok terapisi doktrinine uygun şokların uygulanmasının hemen arkasından, toplumların hızla büyük çok uluslu şirketlerin ki bu şirketler çok uluslu olmayıp çok farklı ülkelerde faaliyette bulunan nesebi sahih birkaç düzine elitin kontrolündeki ulus ötesi kuruluşlardır. RK- çıkarları doğrultusunda sil baştan düzenlenmesini gerektiren felaket kapitalizmi macerası gerçekte 11 Eylül 2001 den önce başlamıştır. Klein e göre felaket kapitalizmi politikalarının başlangıcı çok gerilerde olup 50 yıl önce Chicago Okulu iktisat ekolünün görüşleri doğrultusunda, ekonomi politikaları ve ŞOK ve DEHŞET salan savaşlar ile 1950 lerde CIA nın finanse ettiği örtülü elektroşok ve duygusal yoksunlaştırma deneyleri arasında doğrudan bir bağ vardır ve bu bağ günümüzde Guantanamo Körfezi ndeki hukuk dışı hapishanelere kadar devam ettirilmiştir. Naomi Klein e göre, Şili deki 1973 Pinochet darbesinden, Çin de 1989 daki Tiananmen Meydanı katliamına ve 1991 de Sovyetler Birliği nin dağılmasına kadar dünyadaki siyasi ve ekonomik değişikliklere sebep olan olaylarda ŞOK DOKTRİNİ yöntemi başarıyla uygulanmakta küresel sermayenin çıkarlarını kollayan yeni kapitalizm modeli dünya milletlerinin çoğunluğu için yıkım ve yoksulluğa yol açmaktadır. 56 Naomi Klein şu tespiti yapıyor: Ben serbest piyasanın şok gücüne bağlılığını araştırmaya 2003 yılında, Irak işgalinin ilk günlerinde başladım. Bağdat tan gelen Washington ın şok ve dehşeti şok terapisiyle takip etme konusundaki başarısız girişimleriyle ilgili haberlerin ardından, 2004 teki tsunami felaketinden birkaç ay sonra Sri Lanka ya gittim ve orada aynı manevranın bir başka versiyonuna tanık oldum: Yabancı yatırımcılar ve milletlerarası kredi kuruluşlarının temsilcileri bu panik atmosferinden, bütün tropikal sahilleri, balıkçılıkla geçinen yüz binlerce insanın su kıyısındaki köylerini yeniden kurmalarına engel olarak, kocaman sayfiye yerleri yapan girişimcilere sunmak için faydalanmak üzere bir araya gelmişlerdi. 57 Kaderin acımasız bir darbesiyle tabiat, Sri Lanka ya eşsiz bir fırsat sunmuştur ve bu büyük trajediden dünya çapında birinci sınıf bir turizm alanı doğacaktır diye açıklama yapıyordu Sri Lanka hükümeti. 58 Anlaşılıyor ki terörizm, savaş, tabii afetler ve mali kriz Yeni Dünya Düzeni Tarikatı 59 elitleri tarafından Mike Battles ın değerlendirmesiyle: Korku ve kargaşa gerçek bir vaat olarak sunulmuştur. 60 Irak ın işgalinden sonra ortaya çıkan kaos ortamının, eski bir CIA görevlisine göre kendisinin daha önce hiç bilmediği ve tecrübe sahibi olmadığı özel güvenlik alanında kurduğu şirketi Custer Battles in ABD federal hükümetinden 100 milyon dolar para almasına nasıl sebep olduğunu anlatıyordu. 61 Bu CIA görevlisinin söz- 56 Naomi Klein, Şok Doktrini-Felaket Kapitalizmin Yükselişi, Türkçesi: Selim Özgül, Agorakitaplığı, İstanbul Mayıs Naomi Klein, a.g.e, s Alison Rice, Post-Tsunami Tourism and Reconstruction: A Second Disaster? Tourism Concern, Londra Ekim Alev Alatlı, Scrödinger in Kedisi-Kabus Everest Yayınları, İstanbul 16. Basım, Mayıs 2005, s Neil King Jr. Ve Yochi J. Dreazen, Amid Chaos in Iraq, Tiny Security, Firm Found Opportunity, Wall Street Journal, 13 Ağustos Eric Eckholm, U.S. Contractor Found Guilty of $ 3 Million Fraud in Iraq, New York Times, 10 Mart Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

15 Küreselleşme ve Neoliberalizm leri çağdaş kapitalizmin sloganı -korku ve düzensizlik, ileriye doğru atılan her yeni adımın katalizörüdür- olarak işlev görebilir Süper kârlar ile büyük çaplı felaketler arasında kesişme söz konusudur 11 Eylül 2001 ABD ye, diğer ülkelere serbest ticaret ve demokrasinin ABD versiyonunu isteyip istemediklerini sormaktan vazgeçme ve ŞOK ve DEHŞET le askeri güç dayatmaya başlama konusunda yeşil ışık yakmış gözükmektedir. Serbest piyasa, yani neoliberalizmin dünyaya yayılma tarihinin köklerini kazırken, krizleri ve felaketleri kullanma düşüncesinin ta başından beri Milton Friedman ın hareketinin çalışma şekli olduğunu fark ettim; kapitalizmin bu fundamentalist biçimi yol almak için daima felaketlere ihtiyaç duymuştur Daha ziyade, krizlerden yararlanma konusundaki bu geniş deneyler, şok doktrinine sıkı sıkıya bağlılıkla geçirilen 30 yılın birikimini oluşturmaktaydı Eylül 2008 de ABD de patlayarak dünyaya yayılan mali kriz 11 Eylül 2001 zayıf ihtimaller üzerinden küresel şok 63 politikasının finans versiyonundan başka bir şey değildir. Yani yaşanan bu en kötü günler temel ekonomik reformun zaruretini anlayanlara (elitlere) en iyi fırsatları sağlamaktadır. 64 Aslında Yeni Dünya Düzeni Tarikatı insanlığa şunu söylüyordu: Sıkıp içinizi boşaltacağız, sonra da kendimizle dolduracağız. 65 Yaşanan neoliberal süreci Hemingway ın 1961 de söylediği şu sözü çok güzel ifade ediyor: Kafamı yiyip bitiren, her şeyim olan belleğimi silen ve beni işimden alıkoyan bu duygu nereden kaynaklanıyor? Harika bir tedavi uygulanıyordu ama hastayı kaybettik. 66 Mesela 2001 deki mali kriz ile ortaya çıkan Arjantin deki imha hareketi kendiliğinden ortaya çıkmamış, tesadüfen gelişmemiştir ve hiçbir mantığı olmayan bir olay da değildir: Arjantin milli topluluğunun parça parça ve sistemli bir şekilde yok edilmesidir; bu sıfatla, Arjantin milli topluluğunu dönüşüme uğratmayı, oluşum şeklini, toplumsal düzeni, kaderini, geleceğini yeniden tayin etmeyi hedeflemektedir. 67 Hindistan ın kurucusu Gandhi daha 1926 yılında şu sözleri ile bugünkü finansal dehşete işaret ediyordu: Millerler arasında süren silahlı çatışma bizi dehşete düşürmektedir. Fakat ekonomik savaş silahlı bir çatışmadan daha evla değildir. Cerrahi bir müdahaleye benzemektedir bu. Ekonomik savaş uzun süreli işkence demektir. Bu savaşın sebep olduğu tahribatlar, yerinde bir nitelemeyle, savaş literatüründe anlatılanlardan daha az değildir. Sadece öldürücü sonuçlarına alıştığımız için ötekinin üzerine fazla kafa yormuyoruz Naomi Klein, a.g.e, s Ramazan Kurtoğlu, İthal İkamesinden Liberal Ekonomiye Geçiş Sonrasında Büyüme ve İşsizlik, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Doktora Tezi, s Stephan Haggard ve John Williamson, The Political Economy of Policy Reform George Orwell, A. E. Hotchner, Papa Hemingway, Carrol and Graf, New York 1990, s. 280-Ernest Hemingway in elektroşok üzerine intihar etmeden önce 1961 yılında söylediği söz. 67 Sosyolog Daniel Feierstein ve Guillermo Levy, Hasta que la muerte nos separe: procticas sociales genocidas en America Latina Buenos Aires, 2004, s M. K. Gandhi Non-Violence- The Greatest Force, Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 55

16 Dr. Ramazan KURTOĞLU Komünizm zulmünü yaşadıktan sonra bir anda neoliberalizmin bataklığına yuvarlanan Rusya nın durumunu Rus yazar Grigory Gorin şöyle değerlendiriyor: Yabancılara tuhaf görünse bile, canlı bir şehrin parçaları yerli/milli geleneklerin mevcudiyeti hesaba katılmadan haraç mezat satılamaz Fakat bunlar bizim geleneklerimiz ve bizim şehrimizdir. Uzun zamandır komünistlerin diktatörlüğü altında yaşadık, ancak şimdi de iş dünyasındaki insanların diktatörlüğü altındaki hayatın daha iyi olmadığını gördük. İçinde yaşadıkları ülkenin ne halde olduğu bu insanların umurlarında bile değil. 69 Michael Ledeen, 2002 yılında yayımlanan The War Against the Terror Masters adlı kitabında şöyle diyor: Yaratıcı yıkım bizim hem kendi topluluğumuz içinde hem de dışarıdaki göbek adımızdır. Her gün iş dünyasından bilime, edebiyata, sanata, mimariye ve sinemadan politikaya ve hukuka Nitekim Yeni Dünya Düzeni nin hararetli savunucularından Richard Cohen Irak ın işgali üzerine şu düşüncelerini yazıya döküyor: Ben 11 Eylül 2001 sonrası dünyada şiddetin ölçülü bir şekilde kullanılmasının tedavi edici bir etki yaptığı kanısındayım. 70 Yeni Dünya Düzeni din, siyaset felsefesi ve ekonomi temelinde yürütülen bir elitizm/seçkinler projesidir. Dini söylemler Batı dünyasının insanlarını iknaya yönelik olup, Judeo-Hıristiyan teolojiyi esas almaktadır. Siyaset felsefesinin esasları ise Kabala, Tevrat ve İncil tefsirlerine dayandırılıyor. Ekonomide ise Waterloo Savaşı ndan ( ) Eylül 2008 küresel mali krize kadar temel enstrüman küresel finans ve bu gücü elinde bulunduran birkaç yüz kişilik elitler oligarşisi. Stephen Kinzer ABD de Musevi gazetesi olarak tanımlanan New York Times in eski muhabirlerinden biri yılında yayımlanan Overthrow adlı kitabında, ABD li politikacıları ülke dışındaki askeri müdahalelere yönlendiren üç motivasyon unsurunun olduğunu belirtiyor. Kinzer ABD nin 1983 te Haiti den 2003 te Irak a kadar rejim değişikliği operasyonları içinde yer almasının üç aşamalı olduğunu ve bunlardan birincisinin ABD merkezli çok uluslu şirketlerden gelen talep olduğunu ifade ediyor. 71 Tanrı nın gözünde yeryüzü bozulmuş ve şiddet doluydu artık. Ve Tanrı yeryüzünün bozulduğunu gördü; çünkü dünyadaki bütün insanlar yoldan çıkmıştı. Ve Tanrı Nuh a İnsanların varlığına son vermeye karar verdim; çünkü dünya onlar yüzünden şiddetle dolu; şimdi yeryüzünü onlarla birlikte yok edeceğim dedi 72 Ve tahta oturan şunları söyledi: Bakın, her şeyi yeniliyorum, Şunu da ilave etti: Yazın bunu, çünkü bunlar güvenilir ve gerçektir Boris Kagarlitsky, Square Wheels: How Russian Democracy Got Derailed, İngilizce çeviri: A. Auberbach ve diğerleri, Monthly Review Press, New York, 1994, s Richard Cohen, The Lingo of Vietnam, Washington Post, 21 Kasım Stephen Kinzer la yapılan mülakat, 21 Nisan 2006, 72 Eski Ahid-Yaratılış 6: Yeni Ahit-Vahiy 21:5. 56 Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

17 Küreselleşme ve Neoliberalizm ABD devlet politikasının temel taşları kurucu elitlerin/ataların Amerikan kimliğine yükledikleri kurucu efsanelerinin köklerinde gizlidir. Bunlar a) Vahşi Batı b) Sınır c) Tepedeki ev d) Belirlenmiş Kader dir ve ABD nin hem içeride hem dünya ile siyasi-iktisadi- askeri ilişkilerinin politik çerçevesini belirler. Yukarıdaki dört unsurda Kabala, Tevrat ve İncil kökenlidir. 74 ABD nin Irak ı işgalinde kullandığı askeri doktrinin adı ilginç bir şekilde İncil kökenli ve Evanjelist Hıristiyan (Siyonist Hıristiyanlar olarak da anılırlar) siyasi/dini söylemlerine uygun olarak şok ve dehşet ismini taşımaktadır: Şok ve dehşet, genelde tehditle işleyen toplumun belirli unsurlarına/kesimlerine, genelde insanlara ya da yönetim kademelerine anlaşılmaz gelen korkular, tehlikeler ve yıkıma yol açan olgulardır. İçinde yaşadığımız ve fırtınalar, kasırgalar, depremler, sel baskınları, kontrol altına alınamayan yangınlar, açlık ve hastalıkla şekillenen tabiat, şok ve dehşet doğurabilmektedir. 75 Ancak asıl tehlikeye, daha yıkıcı tehlikeye ABD Başkanı Eisenhower ( ) küresel finans oligarşisinin hegemonyasına karşı şu tarihi ikazı yapmıştı: Hükümet konseylerinde askeri-endüstriyel yapılanmaların isteyerek ya da istemeyerek haksız güç kazanmalarına karşı kendimizi savunmalıyız. Yanlış ellerdeki gücün yıkıcılığının ihtimali mevcuttur ve devam edecektir. Bunun hürriyetimize ve demokratik süreçlere zarar vermesine izin vermemeliyiz 76 Meşhur İngiliz iktisatçı ve Capital Economist dergisinin yöneticisi Roger Bootle, Kasım 2010 da İş Portföy ün 10.yıl kutlamaları için geldiği İstanbul Çırağan Sarayı nda bir konuşma yaptı. Roger Bootle diyor ki: Ekonomi tam manası ile bir dine dönüştü ve çok çok aşırı noktalara çekildi. Neoliberal ekonomi kuralları mutlak ve tartışılmaz olarak kabul edildi. Böyle bakıldığı içindir ki kimse piyasalar ın yanıldığına, yanılabileceğine inanmadı ve malum finansal/ ekonomik kriz patladı ABD, Japonya ve Batı Avrupa nın gelişmiş ekonomilerine sahip ülkeler çok büyük borç yükü altındalar. Borçlar sadece kamu borcu değil, özel borçlar da var. Bundan sonrası için ekonomiye çeki düzen vermek gayesiyle ellerinde kullanabilecekleri araçlar da yok. Bilançolar kıpkırmızı borç gösterirken tahvil alımıyla ekonomiyi düzelteceğini sanmak saflık tan öteye gidemez. Ekonomist Bootle şu sözlerle devam ediyor: Ekonomide korumacılık koşar adımlarla geliyor. Önce ABD, Çin e karşı korumacılık kalkanını çekecek, sonra da Çin ABD ye karşı. Çünkü Çin, ABD deki istihdam imkânlarını yok ediyor. Bir başka ifade ile neoliberalizmin kalesi ABD de Amerikalıların işlerini çalıyor Bu durum ABD-Çin ticaret savaşını tetikleyebilir ki, bunun anlamı 1930 ların hortlamasıdır. Bilindiği gibi 1930 lardan sonra İkinci Dünya Savaşı patlamıştı. 74 Ramazan Kağan Kurt, Türkler ve Mesihusa, Truva Yayınları, İstanbul 2007, s Harlan K. Ullman and James P. Wade, Shock and Awe:Achieving Rapid Dominance, Washington D.C: NDU Press Book, 1996, s Başkan Dwight D. Eisenhower in 17 Ocak 1961 tarihindeki millete veda konuşması. 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 57

18 Dr. Ramazan KURTOĞLU The Trouble with Markets kitabının yazarı ve küresel ekonomiye ait isabetli öngörüleriyle tanınan Roger Bootle, krizin en başından beri parasal gevşeme politikalarının işe yaramayacağına inandığını söyledikten sonra şöyle devam ediyor: Bunun en iyi ispatı 1990 lardaki Japonya örneğidir. Zincirdeki hiçbir halka artık çalışmıyor. Merkez bankalarının parasal genişleme politikaları tamamen psikolojik güveni tesis etmeye yönelik. Bu kararlar da işe yaramayacağı bilinerek güveni sağlamak adına alınıyor. Parasal gevşeme politikalarının iki yan etkisi olacak. Birincisi enflasyon. Ama asıl büyük tehlike ikincisi, alımlarla yeni varlık balonları oluşacak ve şişecek Kapitalist sistem artık Batı da hem çok sorgulanır hem de oldukça kırılgan bir hale geldi. Kapitalizm siyasi olarak da tehdit altında. Çünkü artık sıradan insanların finans ve bankacılık sistemi ile bütün sisteme ilişkin bir nefret ve güvensizlik durumu oluştu. Önümüzde ciddi bir ticaret savaşı var larda da dünya benzer bir ticaret savaşına girmiş ve ABD yine bu savaşın başını çekmişti. 77 Bu arada tatlı cadı olarak tanınan ve 2007 de Citibank hakkındaki raporu ile Lehman Brothers batmadan, Merrill Lynch zora düşmeden önceki ikazları ile küresel sermaye eke lerinin öfkesini üzerine çeken mali analist Meredith Whitney uyarıyor: ABD de yeni meseleler eyaletlerde patlayabilir. Eyalet tahvillerinin geri ödemesinde ciddi problemler çıkabilir. Forbes tarafından en iyi analist seçilen Whitney, ABD iş dünyasının en güçlü 50 kadını arasında gösteriliyor. Eylül 2008 den itibaren 2011 yılının sonuna gelindiğinde görünen uluslararası ilişkilerde havanın giderek sertleşeceğidir. 78 Bugün Amerika daki işsizlik konusunda suçlu aranınca gözler dışarıya, dikkatler 1978 den beri Washington Konsensüsü ile uygulamaya konulan neo- liberalizmin sebep olduğu yıkımın dışına çekilmeye çalışılıyor. Mesela bugün dikkatler ABD de, Çin le olan 278 milyar dolarlık ticaret açığına çekiliyor. 79 Bu açığın ise bir hesaplamaya göre ABD ekonomisine arasında 2.8 milyon, bir diğer hesaplamaya göre arasında yaklaşık bir milyon iş kaybına sebep olduğu iddiasına yer veriliyor. 80 Bu iddialarda; Eylül 2008 mali krizden itibaren günümüze, üç yılda 8.5 milyon Amerikalının işini kaybettiği göz ardı edilerek ABD ekonomisini Çin e karşı korumak gerektiği öne çıkarılıyor. Bu arada Obama liderliğindeki ABD de Amerikan Senatosu Çin e yönelik korumacı uygulamalara izin verecek, hatta bunları mecburi kılacak bir kanun tasarısını oylamaya başlıyordu. Üstelik bu korumacılığın Çin den ithal edilen, esas olarak düşük gelirli Amerikalıların kullandığı tüketim mallarının fiyatlarını artırarak fakirleşmeyi daha da artıracağını bile bile yoksul Amerikalıların dertlerini azaltacağı iddiasıyla seçilen ABD nin ilk Yahudi başkanı. 81 Obama tarafından bir ticaret savaşları eksenine oturtuluyor. Hâlbuki Eylül 2008 mali krizi- 77 Sıla Özçelik, Yeni Balonlar Şişiriliyor, Radikal, 6 Kasım Ergin Yıldızoğlu, Dünya Ekonomisine Bakış-Bu Havada Malını Satamazsan Firmanı Satarsın, Cumhuriyet, 11 Ekim Wall Street Journal, 7 Ekim Washington Post, 6 Ekim John Helleman, New York Magazine, Eylül Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

19 Küreselleşme ve Neoliberalizm nin, dolayısıyla işsizlik başta, topyekûn ekonomik, sosyal ve siyasal krizin müsebbipleri bir avuç seçkin grubun, bankerlerin açgözlülüğünün sonucu olduğu başta Amerikalılar olmak üzere artık dünya kamuoyu tarafından biliniyor. Üstelik krizin müsebbipleri Obama iktidarları ile birlikte terfi ederek siyasi mekanizmanın da başına geçiyor yılındaki küresel finansal krizde yüz milyonlarca insan birikimlerini, işlerini ve evlerini kaybettiler. 83 Bu nasıl mı oldu? 84 Hesaplı kitaplı, dinsiyaset felsefesi-ekonomi formatlı, elitist bir Yeni Dünya Düzeni projesiyle. Eylül 2008 den bu yana ekonomik kriz ticaret savaşlarının ve kur savaşlarının 85 sınırlarını aşan bir mecraya doğru itiliyor. Çin e karşı korumacılık tartışmaları, Çin in serbest ticaret sistemine, daha açık ifadeyle ABD merkezli neoliberal ekonomik modele yönelik bir tehdit oluşturduğu 86 ve Çin in artan jeopolitik etkilerinin, askeri kapasitelerinin tartışmasına ve Çin in stratejik düşman konumuna oturtulmasına sebep oluyor. 87 İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mervyn King Dünya bütün zamanların, en azından 1930 lardan bu yana, en kötü mali krizini yaşıyor dedikten sonra ekonomiye 75 milyar sterlin basılacağını söylüyordu. 88 Bu sırada ABD de uzun yıllardan bu tarafa ilk kez toplumsal muhalefet yükselerek yayılmaktaydı. 17 Eylül 2011 de Wall Street te genel olarak bankalara, finans kurumlarına, özel olarak yoksullaşmaya, işsizliğe karşı başlayan protesto hareketi, hızla ABD nin 100 şehrine yayılmıştı. Böylece Wisconsin uvertürü nden sonra Wall Street işgal hareketi Amerikan toplumunun farklı katmanlarından büyük destek görüyor. Üç ailenin kontrolü altındaki Amerikan ana grup medyasının önceleri pek görmek istemediği protestoculardan 700 eylemci Zucotti Park tan yürüyüşe geçen kalabalığa polisin sert müdahalesi ile tutuklandığı gün JP Morgan Chase, New York polis teşkilatına 4.6 milyon dolar bağışta bulunuyordu. Çalışma eski Bakanı Robert Reich e göre Amerikan toplumunun tepedeki % 5 içindeki en yüksek gelirli Amerikalılar toplam tüketimin % 37 sini yapıyorlar. En zengin % 1 in toplam varlığı alttaki % 90 ınkinden daha yüksek. İşte bu durumdaki Amerika da ve Arap ülkelerindeki nesildaşları gibi ekonomik krizin üçüncü yılında, kurumsal ABD ye karşı % 99 hareketi, lidersiz bir başkaldırıyı Wall Street i işgal et sloganıyla başlattılar. Gönüllüler ve internet üzerinden başlayan hareket, ABD nin her bir köşesinde çığ gibi büyüyor. % 1 her şeye sahip, bizim hiçbir şeyimiz yok. Biz % 99 uz 82 İnside Job, Yönetmen Charles Ferguson, DVD Film Sony Pictures Hırs/ Freefall, BBC, DVD film Borsa-Para Asla Uyumaz, Yönetmen Oliver Stone, DVD film James Rickards, Currency War-The Making of The Next Global Crisis, Portfolio-Penguin, New York, Tom Danilon, Wall Street Journal, 5 Ekim Boston Globe, 24 Eylül Financial Times, 6 Ekim Yüzyılda Sosyal Bilimler Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım 12 59

20 Dr. Ramazan KURTOĞLU diyen Wall Street işgalcilerinin başlıca sloganları: Bu düzen devam edemez, zenginler zenginleşiyor, fakirler fakirleşiyor gibi ve organizasyon modelleri ise neredeyse mükemmel. ABD sistemi bu tür protestolarda dile getirilen öfkeleri kendi alanı içinde etkisizleştirmede bir hayli mahirdir. Zira ırk ayrılığından ahlaki değerler üzerinden yapılan kavgalara kadar bir dizi yöntem toplumsal muhalefetin sistemin özüne yönelmesini engeller. Kültürel kod farkları, ortak maddi çıkarları olanların birlikte hareket etmesine izin vermez. 89 Öyle ki bu sebeple toplumun en fakir unsurları kendilerini daha da ezecek politikaları isteyenlere oy verir. Thomas Frank What s the Matter with Kansas/Kansas ın Derdi Ne? adlı kitabında bu çelişkiyi alaycı bir dille anlatır. Paçasını bir türlü 2008 ekonomik krizinden kurtaramayan Amerikan toplumunda Wall Street ve genel anlamda neoliberal kapitalizmin aksaklıklarına yönelik öfke her geçen gün daha da popüler hale geliyor. Mesela 36 yaşındaki Chicago lu işsiz Raven: Sisteme başkaldırmak için buradayız. Ülkemizi şirketlerden geri almak istiyoruz. Ve evet, bu tabii ki bir devrim diyor. Maryland den 2008 de işini kaybeden Erin ise Artık orta sınıf yok. Üst ve alt sınıflar var. Ve aşağıdaki herkes üst sınıfı zengin etmek için çalışıyor diye konuşmasını sürdürüyor. 90 ABD de önce New York ta başlayan ve sonra giderek yayılmakta olan gösteriler, halkın geniş bir kesiminin mevcut düzene karşı olduğunu ortaya koyuyor. Şimdi bütün dünya Amerikan Sonbaharı nın nasıl gelişeceğini ve ne gibi sonuçlar meydana getireceğini merakla bekliyor. 91 Eylül 2008 den beri küresel ekonomik kriz yeni çehreleriyle derinleştikçe dünyanın dört bir yanında protesto hareketleri ve direnişler yaygınlaşıyor. Bunların en anlamlısı kapitalizmin hegemonik merkezinde gerçekleşen, 17 Eylül den bu yana New York ta Wall Street yakınlarındaki Zuccotti Park ta kamp kurmuş olan eylemcilerin Occupy Wall Street/ Wall Street i işgal edin sloganıyla kendiliğinden harekete geçen, şiddet içermeyen eylemcilerin direnişi oldu. Çarpıcı haberler pazarlayarak daha çok tıklanma peşinde koşan piyasa basın organlarının Wall Street i işgal edin çağrısını şu ana kadar sessizce geçiştirme uğraşında olduğu görülüyor. 92 Amerikan sonbaharı başlamış durumda. Kitlesel eylemlerin çok kolay olmadığı ve zaten pek de rastlanmadığı ABD de insanlar, 1930 lardaki işçi hareketleri ve 1960 lardaki insan hakları protestolarından bu tarafa en büyük kitle hareketleri içinde. Artık eylemciler sadece Wall Street i işgal edin demiyor, Hep birlikte her yeri işgal edelim ve Biz % 99 uz, onlar azınlık sloganıyla 15 Ekim 2011 günü bütün insanları elitlere ve onların vahşi finansal kapitalizmine direnişe çağırıyor Soli Özel, ABD deki Toplumsal Dalga, Haber Türk, 5 Ekim Aslı Aydıntaşbaş, Dünya Nasıl Değişir, Milliyet, 10 Ekim Sami Kohen, Milliyet, 11 Ekim Erinç Yeldan, 15 Ekim: Küresel Direniş Günü, Cumhuriyet, 12 Ekim Erinç Yeldan, a.g.m. 60 Sayı: 1 / Eylül-Ekim-Kasım Yüzyılda Sosyal Bilimler

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 72

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 72 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 72 i Bu sayıda; Haziran İşgücü ve İstihdam gelişmeleri; Ocak-Ağustos Bütçe verileri değerlendirilmiştir. i 1 Gerçek işsizlikte ciddi artış

Detaylı

KÜRESEL KRİZ VE TÜRKİYE EKONOMİSİ K. ÖNDER ERGÜN MALİYE UZMANI

KÜRESEL KRİZ VE TÜRKİYE EKONOMİSİ K. ÖNDER ERGÜN MALİYE UZMANI KÜRESEL KRİZ VE TÜRKİYE EKONOMİSİ K. ÖNDER ERGÜN MALİYE UZMANI SUNUM PLANI 1 KÜRESEL KRİZİN GELİŞİMİ 2 KÜRESEL KRİZİN TÜRKİYE YE ETKİLERİ 3 4 TÜRKİYE NİN KONUMU KRİZDE SON DURUM KÜRESEL KRİZ 1929 DÜNYA

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 3,6 oranında büyümüştür. ABD de 6 Aralık 2013 te

Detaylı

TÜRKon/HED/13-39 DEĞERLENDİRME NOTU. Faks: +90 (212) TÜRKİYE EKONOMİSİ. Sanayi üretiminde kritik gerileme.

TÜRKon/HED/13-39 DEĞERLENDİRME NOTU.  Faks: +90 (212) TÜRKİYE EKONOMİSİ. Sanayi üretiminde kritik gerileme. TÜRKİYE EKONOMİSİ İşsizlik artışa geçti. TÜİK Temmuz ayı işgücü istatistiklerine göre işsizlik oranı %9,3 e yükseldi. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise 0,4 puan artarak %10,1 olarak gerçekleşti.

Detaylı

Sayı: 2009/18 Tarih: 09.08.2009 Aileler krize borçlu yakalandı; sorunu işsizlik katladı

Sayı: 2009/18 Tarih: 09.08.2009 Aileler krize borçlu yakalandı; sorunu işsizlik katladı Sayı: 2009/18 Tarih: 09.08.2009 Aileler krize borçlu yakalandı; sorunu işsizlik katladı - Ekonomik krizin şiddeti devam ederken, krize borçlu yakalanan aileler, bu dönemde artan işsizliğin de etkisi ile

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda

Detaylı

İktisat Tarihi

İktisat Tarihi İktisat Tarihi 7.5.18 SAVAŞLAR VE EKONOMİK PERFORMANS Savaş 10 milyon askerin ölümüne, 20 milyonunun yaralanmasına neden oldu. Ekonomik açıdan uzun dönemde fizik yıkımdan daha zararlı olan normal ekonomik

Detaylı

21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER

21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER 21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER KÜRESEL EKONOMİYİ ROTASINDAN ÇIKARABİLECEK 10 BÜYÜK TEHLİKE DÜNYA EKONOMİSİ VE ABD EKONOMİSİNDE OLASI MAKRO DENGESİZLİKLER (BÜTÇE VE CARİ İ LEMLER AÇIĞI) (TWIN TOWERS) İSTİKRARSIZ

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM ABD Merkez Bankası FED, 18 Aralık tarihinde tahvil alım programında azaltıma giderek toplam tahvil alım miktarını 85 milyar dolardan 75 milyar

Detaylı

DÜNYA EKONOMİSİ 1987 WALL STREET KRİZİ KARA PAZARTESİ

DÜNYA EKONOMİSİ 1987 WALL STREET KRİZİ KARA PAZARTESİ DÜNYA EKONOMİSİ 1987 WALL STREET KRİZİ KARA PAZARTESİ 1 Dr. Öğr. Üyesi Caner EKİZCELEROĞLU HAZIRLAYAN: MELTEM ZENGİN 2160704341 ULUSLARARASI İLİŞKİLER 2 İÇİNDEKİLER KRİZİN NEDENLERİ NEYDİ? 1987 WALL STREER

Detaylı

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ

1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 TÜRKİYE CUMHURİYETİ DÖNEMİ (TÜRKİYE) EKONOMİSİNİN TARİHSEL TEMELLERİ 13 1.1.Türkiye Ekonomisine Tarihsel Bakış Açısı ve Nedenleri 14 1.2.Tarım Devriminden Sanayi Devrimine

Detaylı

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 ŞUBAT AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk iki ayının

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015)

TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015) TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015) Hane Halkı İşgücü İstatistikleri 2014 te Türkiye de toplam işsizlik %10,1, tarım dışı işsizlik ise %12 olarak gerçekleşti. Genç nüfusta ise işsizlik

Detaylı

2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu)

2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu) ZİRAAT BANKASI 2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI (40 Test Sorusu) 1 ) Aşağıdakilerden hangisi bir kredi derecelendirme kuruluşudur? A ) FED B ) IMF C ) World Bank D ) Moody's E ) Bank

Detaylı

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi

F. Gülçin Özkan York Üniversitesi Finansal Đstikrar ve Makroekonomik Etkileşim F. Gülçin Özkan York Üniversitesi 1 Finansal kriz tanımı üzerinde hemfikir olunan bir tanım bulunmamakla birlikte, reel sektör etkisinin derecesi önemli bir

Detaylı

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK NİSAN DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılına iyi başlayan ülkemiz halı ihracatı, yılın ilk dört ayının sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 23,1 oranında artarak

Detaylı

AKP ye Soruyoruz CHP EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI

AKP ye Soruyoruz CHP EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI AKP ye Soruyoruz CHP EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI AKP, Kendinden Önceki 42 Hükümetin, 56 Yılda Kullandığı Paranın 2 Katından Fazla Parayı 10,5 Yılda Kullandı Türkiye de, çok partili

Detaylı

Stratejik Düşünce Enstitüsü Ekonomi Koordinatörlüğü

Stratejik Düşünce Enstitüsü Ekonomi Koordinatörlüğü Stratejik Düşünce Enstitüsü Ekonomi Koordinatörlüğü www.sde.org.tr ANALİZ 2014/2 2013 YILI ALTIN ANALİZİ Dr. M. Levent YILMAZ Ekonomistlerin çoğu zaman yanıldığı ve nedenini tahmin etmekte zorlandığı bir

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2013, No: 58

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2013, No: 58 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2013, No: 58 i Bu sayıda; Ocak ayı işgücü ve istihdam verileri; Ocak-Mart Merkezi Yönetim Bütçe Sonuçları, IMF Küresel Ekonomik Görünüm Raporu değerlendirilmiştir.

Detaylı

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK AYI HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ Ülkemiz halı ihracatı 2009 yılını % 7,2 oranında düşüşle kapanmış ve 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk ayında ise halı

Detaylı

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm Çin Ekonomisi Nisan-Haziran döneminde bir önceki yılın aynı

Detaylı

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002.

C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. C.Can Aktan (ed), Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayını, 2002. DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI NIN GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİK VE YOKSULLUK SORUNUNA YAKLAŞIMI (SEKİZİNCİ

Detaylı

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4

FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 FİNANSAL SERBESTLEŞME VE FİNANSAL KRİZLER 4 Prof. Dr. Yıldırım Beyazıt ÖNAL 6. HAFTA 4. GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERE ULUSLAR ARASI FON HAREKETLERİ Gelişmekte olan ülkeler, son 25 yılda ekonomik olarak oldukça

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 74

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 74 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 74 i Bu sayıda; Ağustos Ayı Dış Ticaret Verileri, 2013 2. Çeyrek dış borç verileri değerlendirilmiştir. i 1 İhracatta Olağanüstü Yavaşlama

Detaylı

Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti

Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti TEPAV Değerlendirme Notu Şubat 2011 Cari işlemler açığında neler oluyor? Ekonomide gözlemlenen

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş PARA PİYASASI LİKİT EMEKLİLİK YATIRIM FONU(KAMU) YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş PARA PİYASASI LİKİT EMEKLİLİK YATIRIM FONU(KAMU) YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş PARA PİYASASI LİKİT EMEKLİLİK YATIRIM FONU(KAMU) YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Para Piyasası Likit Emeklilik Yatırım Fonu(KAMU) Emeklilik Yatırım Fonu nun

Detaylı

Küresel Krizden Sonrası Reel ve Mali. Sumru Altuğ Koç Üniversitesi, CEPR ve EAF 14 Mayıs 2010

Küresel Krizden Sonrası Reel ve Mali. Sumru Altuğ Koç Üniversitesi, CEPR ve EAF 14 Mayıs 2010 Küresel Krizden Sonrası Reel ve Mali Piyasaların Geleceği Sumru Altuğ Koç Üniversitesi, CEPR ve EAF 14 Mayıs 2010 IMF Büyüme Tahminleri 12 10 8 6 4 2 0-2 -4-6 -8-10 2006Ç1 2006Ç4 2007Ç3 2008Ç2 2009Ç1 2009Ç4

Detaylı

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm OECD 6 Mayıs ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için yaptığı

Detaylı

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20 EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2012, No: 20 Bu sayıda; Dünya Bankası Küresel Ekonomik Beklentiler Raporundaki tespit ve değerlendirmelere yer verilmiştir. i Dünya Bankasından

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2012, No: 33

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2012, No: 33 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Mayıs 2012, No: 33 i Bu sayıda; Kısa vadeli Dış Borç Stoku, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu rakamları Uluslararası Yatırım Pozisyonu, Ve İmalat Sanayi

Detaylı

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 13.02.2014 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Aralık ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi olan -7,5 Milyar doların üzerinde -8,322 milyar dolar olarak geldi. 2013 yılı cari işlemler açığı bir önceki yıla göre

Detaylı

CARİ AÇIK NEREYE KADAR?

CARİ AÇIK NEREYE KADAR? CARİ AÇIK NEREYE KADAR? Prof. Dr. Doğan CANSIZLAR ANKARA - 14 Aralık 2011 1 Türkiye Ekonomisindeki Bazı Eşitlikler -Ekonomik Büyüme = Artan Dış Açık -Artan Dış Açık = Artan Dış Borçlanma -Artan Dış Borçlanma

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 73

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 73 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2013, No: 73 i Bu sayıda; 2012 Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları Anket sonuçları değerlendirilmiştir. i 1 Gelir düşerken, gelirin dağılımı düzelir mi?

Detaylı

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ

2015 NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ NİSAN ÖZEL SEKTÖRÜN YURT DIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİ BORCU GELİŞMELERİ 15 Haziran Özel Sektörün Yurt Dışından Sağladığı Kredi Borcuna ilişkin yılı verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2010 YILI OCAK- HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ

MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2010 YILI OCAK- HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2010 YILI OCAK- HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ DEĞERLENDİRMEK ÜZERE DÜZENLEDİĞİ BASIN TOPLANTISI KONUŞMA METNİ

Detaylı

Ekonomi Bülteni. 22 Haziran 2015, Sayı: 16. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 22 Haziran 2015, Sayı: 16. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 16 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül 1 DenizBank

Detaylı

Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 2015

Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 2015 Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 215 The Economist Intelligence Unit, Haziran 216 Küresel ticaret finansal krizden bu yana, 215 te en zayıf yılını yaşadı. Ekonomi Politikaları

Detaylı

DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015. Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer. Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü

DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015. Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer. Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU TEMMUZ 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer Uluslararası İlişkiler Müdürlüğü DÜNYA BANKASI TÜRKİYE DÜZENLİ EKONOMİ NOTU Temmuz ayı içerisinde Dünya Bankası Türkiye

Detaylı

Demokrasi ve Sivil Toplum (SBK256)

Demokrasi ve Sivil Toplum (SBK256) T.C. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Demokrasi ve Sivil Toplum (SBK256) 12. Hafta Ders Notları - 03/05/2017 Arş. Gör. Dr. Görkem

Detaylı

Türkiye Ekonomisindeki Son Gelişmeler

Türkiye Ekonomisindeki Son Gelişmeler Türkiye Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi TÜRKİYE EKONOMİSİ BÜYÜME VE MİLLİ GELİR Kişi Başına GSYH, cari fiyatlarla 2010 yılında

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE YAŞANAN GELİŞMELER VE 2011 YILI EKONOMİK BEKLENTİLERİ. Dr.Süleyman Yaşar. 17 Nisan 2011

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE YAŞANAN GELİŞMELER VE 2011 YILI EKONOMİK BEKLENTİLERİ. Dr.Süleyman Yaşar. 17 Nisan 2011 TÜRKİYE EKONOMİSİNDE YAŞANAN GELİŞMELER VE 2011 YILI EKONOMİK BEKLENTİLERİ Dr.Süleyman Yaşar 17 Nisan 2011 AMERİKAN MALİ KRİZİNİN Düşük faiz politikası (2002-5) NEDENLERİ Risklerin önemsenmemesi Hesap

Detaylı

KRİZİN TÜRKİYE YE ETKİLERİ

KRİZİN TÜRKİYE YE ETKİLERİ DÜNYA EKONOMİSİNDE ÇÖKÜŞ VE KRİZİN TÜRKİYE YE ETKİLERİ 26 Şubat 2009 İstanbul Petrol-İş Kapitalizm Kapitalist ekonominin iki temel özelliği; Sermayenin çıkarı olarak üretim Piyasanın anarşik yapısı - Çok

Detaylı

tepav PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN ÖTEKİ YÜZÜ Ocak2015 N201501 DEĞERLENDİRMENOTU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN ÖTEKİ YÜZÜ Ocak2015 N201501 DEĞERLENDİRMENOTU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı DEĞERLENDİRMENOTU Ocak2015 N201501 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Ayşegül Aytaç 1 Araştırmacı, Ekonomi Çalışmaları PETROL FİYATLARINDAKİ DÜŞÜŞÜN ÖTEKİ YÜZÜ Petrol fiyatları, 2014 yılının

Detaylı

EKONOMİK GÖSTERGELER

EKONOMİK GÖSTERGELER EKONOMİK GÖSTERGELER 1. özel SEKTÖRÜN YURTDIŞINDAN SAĞLADIĞI KREDİLER 2. HANE HALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ 3. KISA VADELİ DIŞ BORÇLARIN GELİŞİMİ 4. SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Dr. Adem KORKMAZ 1. ÖZEL SEKTÖRÜN

Detaylı

MAKROEKONOMİ BÜLTENİ MAYIS 2018

MAKROEKONOMİ BÜLTENİ MAYIS 2018 BUSİAD Hazırlayan:Doç.Dr.Metin 05.06.2018 1 ENFLASYON Nisan 2018 itibariyle tüketici fiyatlarının, %1,87 olarak gerçekleştiği ve %10,23 olan yıllık enflasyonun %10,85 düzeyine düştüğü görül müştü. Mayıs

Detaylı

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

AB Krizi ve TCMB Para Politikası AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER 27 EKİM 2017 BÜYÜME VE MİLLİ GELİR Kişi Başına GSYH, cari fiyatlarla 2013 yılında 12.480 dolar, 2014 yılında 12.112 dolar, 2015 yılında 11.019 dolar, 2016 yılında

Detaylı

Yeni yıla yüzde 13 seviyesinde başlayan işsizlik. Borsa İstanbul da işlem gören 10

Yeni yıla yüzde 13 seviyesinde başlayan işsizlik. Borsa İstanbul da işlem gören 10 GEÇTİĞİMİZ AY TÜRKİYE İşsizlik oranı yüzde 12,6 oldu Yeni yıla yüzde 13 seviyesinde başlayan işsizlik oranı Şubat döneminde yüzde 12,6 olarak açıklandı. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Kasım 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212) GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 09:45 EUR Fransa Sanayi Üretimi (Aylık) (Ara) AZ 0,2% -0,9% 11:30 GBP Sanayi Üretimi (Yıllık) (Ara) AZ 1,0% 0,9% 11:30 GBP Sanayi Üretimi (Aylık)

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi Aralık 2017 Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017

Detaylı

Prof. Dr. Ekrem Pakdemirli

Prof. Dr. Ekrem Pakdemirli Prof. Dr. Ekrem Pakdemirli www.ekrempakdemirli.com 21.05.2014 1923 sonlarında Cumhuriyet Kurulduğunda Savaşlardan yorgun Eğitim-öğrenim seviyesi oldukça düşük bir toplum Savaşlar sonrası ülke harap ve

Detaylı

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%

Detaylı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm M. Rifat Hisarcıklıoğlu Kartepe, 12 Nisan 2014 Dünya 2013 Yeni Küresel Trendler 1. Finans haritası değişiyor 2. Ticaretin kuralları değişiyor 3. Enerji haritası

Detaylı

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ

11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ 11.12.2013 CARİ İŞLEMLER DENGESİ Ekim ayı cari işlemler açığı piyasa beklentisi 2,9 Milyar dolar eksiyken, veri beklentilere paralel 2,89 milyar dolar açık olarak geldi. Ocak-Ekim arasındaki 2013 cari

Detaylı

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL

Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Erkan ERDİL Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi ODTÜ-TEKPOL Brezilya: Ülkeler arası gelir grubu sınıflandırmasına göre yüksek orta gelir grubunda yer almaktadır. 1960 ve 1970 lerdeki korumacı

Detaylı

Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014

Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye-Kürdistan Ekonomik ilişkileri. 02 Temmuz 2014 Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dara Celil Hayat ile Türkiye ile Kürdistan arasındaki ekonomik ilişkiler son yılların en önemli rakamlarına ulaşmış bulunuyor. Bugünlerde petrol anlaşmaları ön plana

Detaylı

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR

109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR -1- 109 MİLYAR DOLARLIK YABANCI PORTFÖYÜ VAR Yabancıların, 8 Haziran itibariyle Türkiye de 53 milyar 130 milyon dolarlık hisse senedi, 38 milyar 398 milyon dolar devlet iç borçlanma senedi (DİBS) ve 407

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Ağustos 2017 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 TEMMUZ İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME Yılın İlk 7 Ayında

Detaylı

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70 GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 02:50 JPY Parasal Taban (Yıllık) AZ 33,2% 32,8% 04:00 NZD ANZ Emtia Fiyat İndeksi (Aylık) AZ -11,2% 04:30 AUD Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)

Detaylı

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2014, No: 90

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2014, No: 90 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Nisan 2014, No: 90 i Bu sayıda; 2014 Ocak ayı İşgücü ve İstihdam Verileri değerlendirilmiştir. i 1 2014 ün ilk ayında gerçek işsiz sayısı 4 milyon 924 bin

Detaylı

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ www.tisk.org.tr TİSK AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ- MART 2016 (SAYI: 85) GENEL DEĞERLENDİRME 31.03.2016 Ekonomi ve İşgücü Piyasası Reformlarına Öncelik Verilmeli Gelişmiş ülkelerin çoğunda ve yükselen ekonomilerde büyüme sorunu

Detaylı

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70 GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 10:00 EUR Fransa İmalat Satın Alma Müdürleri Endeksi (PMI) (Ağu) ORTA 49,7 49,6 10:00 EUR Fransa Markit Bileşik Satın Alma Müdürleri Endeksi (PMI)

Detaylı

Türkiye de Dünya Bankası: Öncelikler ve Programlar

Türkiye de Dünya Bankası: Öncelikler ve Programlar Türkiye de Dünya Bankası: Öncelikler ve Programlar Dünya Bankası Grubu Hakkında Dünya Bankası nedir? 1944 te kurulan Banka, kalkınma desteği konusunda dünyanın en büyük kaynağıdır 184 üye ülke sahibidir

Detaylı

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm Amerikan Merkez Bankası FED, tahvil alım programını 10 milyar

Detaylı

interview INTERVIEW Ernst WELTEKE Haziran 99

interview INTERVIEW Ernst WELTEKE Haziran 99 söyleþi interview söyleþi - interview SÖYLEÞÝ(*) Ernst WELTEKE INTERVIEW Ernst Welteke is currently the Guvernor of the Central Bank of Essen State of Germany. He was recently elected as the Guvernor of

Detaylı

İÇİNDEKİLER 26.09.2013

İÇİNDEKİLER 26.09.2013 26.09.2013 İÇİNDEKİLER Genel Bakış EUR/USD ( Euro / Dolar ) Teknik Analiz GBP/USD ( Sterlin / Dolar ) Teknik Analiz USD/TRY ( Dolar / Lira ) Teknik Analiz XAU/USD ( Altın / Dolar ) Teknik Analiz SORUMLULUK

Detaylı

HAFTALIK BÜLTEN 28 ARALIK 2015 01 OCAK 2016

HAFTALIK BÜLTEN 28 ARALIK 2015 01 OCAK 2016 28 ARALIK 2015 01 OCAK 2016 HAFTANIN ÖZETİ ABD'de Noel tatilinin sonrasında geçtiğimiz hafta da yılsonu işlemleri nedeniyle yatay bantta dalgalı bir seyir izlendi. Avrupa piyasalarının, Noel tatilini yılbaşı

Detaylı

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000)

Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) Türkçe Ulusal Derlemi Sözcük Sıklıkları (ilk 1000) 14.08.2014 SIRA SIKLIK SÖZCÜK TÜR AÇIKLAMA 1 1209785 bir DT Belirleyici 2 1004455 ve CJ Bağlaç 3 625335 bu PN Adıl 4 361061 da AV Belirteç 5 352249 de

Detaylı

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü

2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü 2001 2013 Döneminde Türk Bankacılık Sektörü Prof. Dr. Sudi Apak Beykent Üniversitesi İçerik 2 Slayt 1 - Türk Bankalarında kurum riski bulunmaktadır. 140,00% Türk Bankacılık Sektörünün Aktif Büyüklüğü /

Detaylı

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu 11 1 13 1 * GSMH (milyar dolar) 1.9..79 1.86 1.3 1.83 1.578 1.61

Detaylı

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ:

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ: Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON YABANCI HAREKETİ: Piyasa oyuncuları gelişmeleri yorumlarken üç göstergeye bakıyor; döviz, faiz ve borsa. Döviz geriler, faiz düşer ve borsa çıkarsa, genellikle

Detaylı

EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N

EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N 1 EKONOMİ DEKİ SON GELİŞMELER 1 3 M A R T 2 0 1 4, P E R Ş E M B E Y M M O D A S I P R O F. D R. M U S T A F A A. A Y S A N 1948 DEKİ EKONOMİK DURUM 2 TABLO I Ülke ABD Doları Danimarka 689 Fransa 482 İtalya

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gruplara Yönelik Gelir Amaçlı Kamu Borçlanma Araçları

Detaylı

İNSANİ GELİŞMEYİ SÜRDÜRMEK:! EĞİTİM VE İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ İTİBARİYLE TÜRKİYE NİN PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ!

İNSANİ GELİŞMEYİ SÜRDÜRMEK:! EĞİTİM VE İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ İTİBARİYLE TÜRKİYE NİN PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ! İNSANİ GELİŞMEYİ SÜRDÜRMEK:! EĞİTİM VE İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ İTİBARİYLE TÜRKİYE NİN PERFORMANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ!! IŞIL KURNAZ" GAZİ ÜNİVERSİTESİ UNDP 2014 İNSANİ GELİŞME RAPORU# TÜRKİYE TANITIM

Detaylı

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU

Ekim. Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU 14 Ekim Günlük Araştırma Bülteni Gün Sonu RAPORU Cari açıkta düşüş Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın (TCMB) açıkladığı Ağustos ayı ödemeler dengesi rakamlarına göre cari işlemler açığı, bir önceki

Detaylı

Haftalık Gelişmeler

Haftalık Gelişmeler 11.09.2017 15.09.2017 Haftalık Gelişmeler Geride bırakmayı hazırlandığımız 11 15 Eylül haftasında dikkatler Kuzey Kore nin küresel piyasalar üzerinde yaratmış olduğu tedirginlik ile ABD de yaşanan doğal

Detaylı

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212) GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 10:00 TRY Cari Hesap (USD) (May) AZ -2,81B -2,96B 10:00 TRY Sanayi Üretimi (Yıllık) (May) AZ 1,0% 0,7% 10:15 CHF Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) (Aylık)

Detaylı

EKONOMİK GÖRÜNÜM MEHMET ÖZÇELİK

EKONOMİK GÖRÜNÜM MEHMET ÖZÇELİK Dünya Ekonomisine Küresel Bakış International Monetary Fund (IMF) tarafından Ekim 013 te açıklanan Dünya Ekonomik Görünüm raporuna göre, büyüme rakamları aşağı yönlü revize edilmiştir. 01 yılında dünya

Detaylı

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm CPB nin açıkladığı verilere göre Temmuz ayında bir önceki

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş. Gelir Amaçlı Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 01.01.2008-31.12.2008 dönemine ilişkin

Detaylı

Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı

Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı Tarih: 16.01.2011 Sayı: 2011/01 Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı 2003-2010 yıllarını kapsayan 8 yılda, şirketlerin kâr aktarımı, faiz ödemeleri ve portföy yatırımları aracılığıyla,

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 44

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 44 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2012, No: 44 i Bu sayıda; Ekim ayı enflasyon verileri, Eylül ayı dış ticaret verileri; TİM Ekim ihracat verileri değerlendirilmiştir. i 1 2012 de Türkiye

Detaylı

Japon piyasaları kapalı olacak. ABD piyasaları ise açık, bankalar kapalı olacak.

Japon piyasaları kapalı olacak. ABD piyasaları ise açık, bankalar kapalı olacak. HAFTANIN ÖNEMLİ GÜNDEM MADDELERİ 9 Ekim Pazartesi Türkiye Ağustos ayı Sanayi Üretimi Japon piyasaları kapalı olacak. ABD piyasaları ise açık, bankalar kapalı olacak. 11 Ekim Çarşamba Türkiye Ağustos ayı

Detaylı

TÜRKİYE'NİN GSYH PERFORMANSI TARİHSEL GELİŞİM ( )

TÜRKİYE'NİN GSYH PERFORMANSI TARİHSEL GELİŞİM ( ) TÜRKİYE'NİN GSYH PERFORMANSI TARİHSEL GELİŞİM (196-215) 1. Giriş Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) ülkelerin ekonomik büyümelerini dönemsel olarak ölçmek için kullanılan ve ülkelerin ekonomik büyümeleri

Detaylı

Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi

Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi Basın Bülteni 26 Haziran 2013 YASED, UNCTAD 2013 Dünya Yatırım Raporu nu açıkladı Türkiye, 2012 yılında dünyada uluslararası doğrudan yatırım liginde iki basamak yükseldi 2012 yılında dünyada yüzde 18

Detaylı

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013 Başkent Pekin Yönetim Şekli Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 Nüfus 1,35 milyar GSYH 8,2 trilyon $ Kişi Başına Milli Gelir 9.300 $ Resmi

Detaylı

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70

Abdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70 GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 08:45 CHF İşsizlik (Mevsimsel Olarak Ayarlanmamış) (Eyl) ORTA 3,3% 3,2% 08:45 CHF İşsizlik (Mevsimsel Olarak Ayarlanmış) (Eyl) ORTA 3,4% 3,3%

Detaylı

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ

KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ KAMU FİNANSMANI VE BORÇ GÖSTERGELERİ HAZIRLAYAN 21.05.2014 RAPOR Doç. Dr. Binhan Elif YILMAZ Araş.Gör. Sinan ATAER 1. KAMU FİNANSMANI Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi, 2013 yılı sonunda 18.849 milyon TL açık

Detaylı

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi

2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi 2015 2017 Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisadi ve Mali Analiz Yüksek Lisansı Bütçe Uygulamaları ve Mali Mevzuat Dersi Kıvanç

Detaylı

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ?

TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? TÜRK KONSEYİ EKONOMİK İLİŞKİLERİ YETERLİ Mİ? Dr. Fatih Macit, Süleyman Şah Üniversitesi Öğretim Üyesi, HASEN Bilim ve Uzmanlar Kurulu Üyesi Giriş Türk Konseyi nin temelleri 3 Ekim 2009 da imzalanan Nahçivan

Detaylı

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2014, No: 83

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2014, No: 83 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Ocak 2014, No: 83 i Bu sayıda; 2013 Kasım Kısa Vadeli Dış Borç; TCMB Rezervlerinin son durumu değerlendirilmiştir. i 1 Kısa Vadeli Dış Borçdaki Hızlı Artışa

Detaylı

plastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri

plastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri plastik sanayi 2014 Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Barbaros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri Türk ekonomisi 2014 yılının başında hızlı artırılan faiz oranlarıyla

Detaylı

Makro Veri. Cari açık yeni rekorda. Tablo 1: Cari Denge (milyon $) -month,

Makro Veri. Cari açık yeni rekorda. Tablo 1: Cari Denge (milyon $) -month, Makro Veri Ödemeler Dengesi: Cari açık yeni rekorda İbrahim Aksoy Ekonomist Tel: +90 212 334 91 04 E-mail: iaksoy@sekeryatirim.com.tr Cari denge Aralık ta 7,5 milyar $ rekor açık verirken, rakam, piyasa

Detaylı

Sosyal Politikayı Yeniden Düşünmek! NEDEN?

Sosyal Politikayı Yeniden Düşünmek! NEDEN? Sosyal Politikayı Yeniden Düşünmek! NEDEN? -Nereden?- Sosyal Sorunlar? İşsizlik, yoksulluk, ayırımcılık. Sosyal sınıflar, tabakalar, gruplar? İşsiz, yaşlı, çocuk, engelli. Yasalar, kurumlar, araçlar? -Anayasa,

Detaylı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

tepav Mart2011 N201139 POLİTİKANOTU Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı POLİTİKANOTU Mart2011 N201139 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Cari Açığın Sebebini Merak Eden Bütçeye Baksın Cari açık, uzun yıllardan

Detaylı