Yönetici tarafından yazıldı Cumartesi, 07 Mart :45 - Son Güncelleme Cumartesi, 07 Mart :51

Transkript

1 Program Geliştirme Ve Ölçme Değerlendirme Günümüzde ülkelerin diğer ülkelerden daha üstün olabilmesi için iyi eğitilmiş insan gücüne gereksinim duyarlar. Ayrıca şirketler diğer şirketlerle rekabet edebilmek için çalışanlarını sürekli olarak eğitime tabii tutmaları gerekmektedir. İnsanlar hayatları boyunca sürekli olarak kendilerini geliştirmek için eğitim içinde olmak durumundadır. Eğitimi genel olarak, insanda kendi isteğiyle değişme meydana getirme sürecidir diye tanımlayabiliriz. Eğitim ve öğretimin sonunda, eğitim alan kişilerin durumlarında meydana gelen değişimin tespit edilmesi ve eksik kalan yönlerinin giderilip eğitimde kalitenin artırılması için ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanılması zorunludur. Son zamanlarda eğitimde ölçme ve değerlendirme yöntemleri eğitim ve öğretim hayatımızda iki önemli rol oynamıştır. Bunlardan birincisi, ölçme ve değerlendirme yöntemleri ile eğitim ve öğretim ortamlarının etkili olarak planlanması, uygulanması ve elde edilen sonuçlarında etkili ve hatasız olarak değerlendirilmesi, ikinci olarak da, belirtilen ortamlarda öğrenci başarıları doğru olarak ortaya çıkarılmış ve öğrenciler hakkında çok küçük hatalar ile doğru kararlar verildiği belirlenmiştir. Öğrencilerin başarılarını ölçmek, öğrencileri iyi bir şekilde yönlendirmek ve öğrencilerin aldıkları eğitim programında eksik kısımların belirlenmesi için ölçme ve değerlendirme yöntemleri kullanılmaktadır. Literatürde, ölçme ve değerlendirme öğretim elemanlarının bir çoğunun sevmediği ve çok azının başarılı olduğu ve bunun nedenlerinden biri çoğu öğretmenin değerlendirme ilkeleri hakkında yok denecek kadar az bilgiye sahip olmasından kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Eğitim sistemimizde ölçme ve değerlendirmeyi bilimsel yöntemlerle uygulayan öğretim elemanlarının öğrencilerin ve eğitimin kalitesini arttırdıkları gözlenmiştir. Ölçme ve değerlendirme konusunda eğitim almış olan öğretim elemanlarının, herhangi bir durumda hangi uygun ölçme ve değerlendirme yöntemini kullanacaklarını bu konuda eğitim almamış olan öğretim elemanlarından daha iyi saptayabilirler.eğitim ve öğretimde yapılan ölçme ve değerlendirmeler genellikle öznel biçimde yapılmaktadır. Bunun neticesinde alınan sonuçlar öznel biçimde değerlendirilmektedir. 1 / 11

2 Eğitim ve öğretimin seviyesini artırmak için ölçme ve değerlendirmedeki olumsuz yönleri ortadan kaldıracak iyileştirmelerin yapılması önerilmektedir.yapılacak bir ölçme ve değerlendirme sistemi ile internet ortamında çevrimiçi sınavlar yapılabilir ve sistem, sınavların sonuçlarının değerlendirme işlemlerini öğretim elemanın yerine gerçekleştirebilir. Ölçme ve değerlendirme eğitim öğretimin planlaması ve yönlendirilmesinde (Öğretim ortamlarının tasarlanmasında, öğrenim hedeflerinin belirlenmesinde v.b. ) ve öğrencilerin başarısının ölçülmesinde etkin olarak kullanılır. İnternet destekli öğretimde, öğrenim internet üzerinden gerçekleştiği için ölçme ve değerlendirmenin ayrı bir önemi vardır. Etkili ölçme ve değerlendirme sistemi tasarlanabilmesi için ölçme ve değerlendirme kavramlarının bilimsel bir temele dayandırılması gereği vardır. Eğitim ve öğretim hayatımızda, öğrencilerin başarılarını ölçmek ve öğrencileri iyi bir şekilde yönlendirmek için doğru ve hatasız ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Bu amaçla uzaktan öğretimde kullanılan çevrimiçi sınavlarla bütünleşik olarak çalışan, ölçme ve değerlendirme işlemlerini gerçekleştiren bir sistem kullanılabilir. Bu çalışmada, web erişimli veri tabanı yönetim sistemini kullanacak bir ölçme ve değerlendirme sisteminin tasarlanması için yapılması gereken işlemler tartışılacaktır. Ölçme ve Değerlendirme Birimi nin amacı, öğrencilerin dönem başında hazır bulunuşluk düzeylerini, dönem içi öğrenme eksikliklerini ve bunlara yol açan olası nedenleri, dönem sonunda ise öğrenme düzeylerini belirlemek vb. amaçlarıyla, öğretmenlerimizin belirlediği sorularla güvenilir ve objektif ölçme araçları hazırlamak, bu ölçme araçları ile öğretme-öğrenme sürecini izlemek, elde edilen verileri analiz ve rapor etmek ve bu raporları da ilgili öğretmenlere ve Rehberlik Servisi ne iletmektir. Ölçme, kurum ya da bireylerde yöneticilerin bilmek istediğini tespit etme, değerlendirme ise çok boyutlu olarak farklı değişkenlerin birbirleriyle ilişkilerini belirlemeyi içerir. Pareto ölçme ve değerlendirme felsefesinin en temel boyutu, değerlendirme düşüncesinde yatmaktadır. Kurumumuzdaki uzmanlar hem istatistiksel, hem de yönetsel bazda bireysel ya da kurumsal analizleri çok boyutlu olarak gerçekleştirmektedir. Pareto, psikometrik ölçümleri okullara özgü olarak uygulamaktadır. 2 / 11

3 Her kuruma ilişkin değerleme ve çözümler ayrı ayrı tasarlanacaktır. Ölçme ve değerlendirme, öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan, eğitimle ilgili verilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı, sistematik bir süreçtir. En genel anlamı ile ölçme, bir nesneye ilişkin gözlemlerin sayı ve sembollerle ifade edilmesi, değerlendirmede ölçme sonuçlarını bir ölçüte vurarak, ölçülen nitelik hakkında bir değer yargısına varma süreci olarak tanımlanabilir. Öğrencilerin mevcut bilgi ve becerilerini teşhis etmek ( diagnostik amaç) : Öğretim programının yapılandırılmasına yardımcı olmak amacı ile öğrencilerin programda belirtilen kazanımlara ulaşması aşamasındaki sürecin takip edilmesi ve denetlenmesi ( formatif amaç ) : Öğretim sonuncunda öğrencinin ulaştığı en son düzeyi belirlemek amacı ile veri sağlama ( summatif amaç) : Geleneksel Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Çoktan seçmeli testler Doğru yanlış soruları Eşleştirme soruları 3 / 11

4 Tamamlama (Boşluk doldurma) soruları Kısa cevaplı yazılı yoklamalar Uzun cevaplı yazılı yoklamalar Soru-cevap Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Performans değerlendirme Ürün seçki dosyası (Portfolyo) Kavram haritaları Yapılandırılmış grid Tanılayıcı dallanmış ağaç Kelime ilişkilendirme 4 / 11

5 Proje Drama Görüşme Yazılı raporlar Gösteri Poster Grup ve/veya akran değerlendirmesi Kendi kendini değerlendirme Eğitimde ölçme ve değerlendirme denilince öğretme sürecinin ve öğrenmenin değerlendirilmesiyle ilgili çeşitli kuramların, araç ve tekniklerin geliştirilmesi anlaşılmaktadır. Okul larda uygulanmakta olan sözlü-yazılı sınavlar, ödevler, sunumlar, projeler gibi ölçme araç ve tekniklerinin geliştirilmesi ölçme ve değerlendirilmenin ana konularındandır. Bununla birlikte yukarıda örnekleri verilen formal (resmi) ölçme tekniklerinin dışında informal (resmi olmayan) olarak uygulanmasına rağmen değerlendirme 5 / 11

6 sırasında oldukça kritik olan sınıf-içi aktiviteler de önemli ölçme tekniklerindendir. Öğrenmenin değerlendirmesi, eğitim sürecinde önemli bir rol oynar ve bu değerlendirmenin verimliliği de büyük ölçüde kullanılacak olan ölçme araçlarının oluşturulmasına ve/veya seçimine bağlıdır.ölçme Değerlendirmenin AmaçlarıÖlç me ve değerlendirmenin amaçları genel olarak şu şekilde sıralanabilir: - Öğrenci başarısını gözlemlemek - Okulun başarısını gözlemlemek - Anne-babalara bilgi verebilmek - Öğrenciler için sınıf geçme ve mezuniyet konularında karar verebilmek - Öğretim sürecinin verimliliği hakkında yorumlar yapabilmek - Merkezi sınavlar yardımıyla öğrencilerin bir başka öğretim kurumuna devam edebilmeleri konusunda değerlendirmelerde bulunabilmek Öğrencinin öğrenmesinin değerlendirilmesi, başarıyı ölçen bir veya birden fazla tekniğin kullanılmasını gerektirir. Fakat eğitimde değerlendirme, tek tek tekniklerin bir araya gelmesinden çok daha fazla bir anlam içerir. Verimli bir öğretim sisteminde oldukça kritik bir rol oynayan değerlendirme, öğrenme hedeflerinin belirlenmesi ile başlar ve belirlenen hedeflerin ne kadarına ulaşıldığının saptanmasıyla da son bulur. Sınıf içi gözlemler, öğretimle ilgili verilen kararlarda oldukça önemli roller oynayabilir. Örneğin; sözlü sorular, anlatılan ders materyalinin tekrarlanmasıyla ilgili ihtiyacı gösterebilir. Sınıf tartışmaları, konuyla ilgili yanlış anlaşılmaları ortaya koyabilir. Bir konu hakkında öğrencilerin aşırı ilgisi, o konuya planlanandan daha çok zaman verilmesini gerektirebilir. 6 / 11

7 Benzer şekilde öğrencilerin bireysel olarak gözlemlenmesiyle hangi öğrencinin, örneğin, dilbilgisinde yardıma ihtiyacı olduğu, hangisinin matematik problemlerinde daha fazla alıştırma yapması gerektiği, hangisinin okuma sorunlarının giderilmesinin gerektiği ve hangisinin de daha çok motive edilmeye ihtiyaç duyduğu konularında öğretmenin karar vermesi kolaylaşabilir. Öğretimle ilgili buna benzer kararlar sınıf içerisinde sürekli olarak verilmektedir. Bu kararların bazıları öğrencilerin sözlü yanıtlarına göre, bazıları bir hedef davranışın gerçekten yapılıp yapılmamasına göre, bazıları bir öğrencinin gözlerindeki farklı bir bakışa ya da sesindeki ton değişimine göre, bazıları ise sınıf içi davranışlara göre verilebilmektedir. Sonuç olarak kararların tamamı, öğretmenin sınıf içerisinde yaptığı anlık gözlemlere dayanmaktadır. Bu gözlemlerin tamamı informal teknikler olsa da verimli bir öğretimde vazgeçilemez bir rol oynamaktadır. Ölçme Değerlendirme Araçlarının Seçimi Öğrencinin öğrenmesini ölçmek için kullanılan testler ve diğer araçlar, öğretmenin sınıf içi gözlemlerinin ve kararlarının yerini almaktan çok, öğretmenlerin öğrenciler hakkında daha çok bilgi sahibi olmaları için sınıfiçi gözlemlerini tamamlamaya dönük olarak kullanılmalıdır. Her ne olursa olsun, öğretmen, sınıf içindeki tek gözlemci ve karar vericidir. Ölçme ve değerlendirme araçları eğitimle ilgili kararlar vermede sadece daha sistematik 7 / 11

8 ve tarafsız kanıtlar sunmaktadır. Bu kararlar için aşağıdaki örnekler verilebilir: - Yapılan öğretim programı sınıftaki öğrenciler için ne kadar geçerli ve uygundur? - Bir sonraki konuya geçmek için öğrenciler ne kadar yeterli ve hazırdır? - Öğrenciler dersin öğrenme hedeflerinin ne kadarını gerçekleştirebiliyorlar? - Öğrenciler dönem içerisinde nasıl ve ne kadar ilerleme kaydediyorlar? - Ne zaman yapılacak bir genel tekrar daha yararlıdır? - Öğrenciler nasıl bir öğrenme güçlüğü çekmektedir? - Hangi öğrenci ya da öğrencilerin rehberlik servisini ziyareti istenmelidir? - Dönem sonunda hangi öğrenciye hangi not verilmelidir? - Çocuklarının gelişimi hakkında velilere neler söylenmelidir? - Öğretim genel olarak ne kadar verimlidir? Görüldüğü gibi, öğrenme ve öğretme, öğrencilerin bilgisini geliştiren, eğitimle ilgili pek çok kararı içeren, sürekli bir süreçtir. Burada asıl önemli olan, eğitimde verimliliğin, karar vermede kullanılan bilgilerin kalitesine bağlı olduğunu unutmamaktır. Değerlendirmenin Verimliliğinin Artması İçin Öğrencinin öğrenmesinin ve gelişiminin boyutunu ve doğasını belirleyen bir süreç olan değerlendirmenin verimliliği aşağıdaki ilkeler dikkate alınırsa artacaktır: 1. Neyin değerlendirileceği açıkça belirlenmelidir. 2. Değerlendirme süreci, ölçülmek istenilen karakteristiğe veya davranışa göre 8 / 11

9 seçilmelidir. 3. Kapsamlı bir değerlendirme için birden fazla yöntem birleştirilerek kullanılmalıdır. 4. Değerlendirme metodunun uygun ve doğru kullanımı, kullanılan metodun sınırlarını bilmeyi gerektirir. 5. Değerlendirme bir son değil, sona ulaşmak için bir araçtır. Sonuç olarak, gerekleri yerine getirilerek yapılan ölçme ve değerlendirme, eğitimde kaliteyi arttıracak, öğretmen ve yönetim için karar vermeyi kolaylaştıracak, öğrenciyi öğrenme konusunda motive edecek, aileleri bilgilendirecek bir süreç ve araçlar bütünüdür. Program geliştirme ve ölçme değerlendirme birimi olarak yukarıdaki paragraflarda belirtilen çalışma alanları ve amaçların yanında; Öğrenci ürün dosyası-portfolyo, Çeşitli ölçeklerin hazırlanması, Eğitimde toplam kalite yönetimi anlayışının benimsenmesi için bilgilendirici toplantılar düzenlemek, 9 / 11

10 Yeni eğitim sisteminde öğretim programlarını sürekli geliştirmek, Eğitim kurumlarının çeşitli kademelerinde anketler düzenlemek, Okulların başarı durumlarını saptamak için anket düzenlemek, Eğitim portalı geliştirmek, Özel eğitime gereksinim duyan bireylere yönelik çalışmalar yapmak, Okullar ve öğrenciler arası çalışma rekabetini artırmak için projeler üretmek, Yaşam boyu eğitim anlayışı içerisinde herkes için eğitim yaklaşımıyle projeler üretmek, AB, Bolonya eğitim kriterlerine yönelik eğitim sistemini iyileştirmek ve mükemmelleştirmek için çalışmalr yürütmek, Eğitim bakanlığı web sayfasının öğrenciler için daha verimli olabilmesi için çalışmalar yapmak, 10 / 11

11 Merkezi performans değerlendirmeleri hazırlamak, Çağdaş eğitim anlayışı içerisinde Program geliştirme ve Ölçme değerlendirme birimi olarak bakanlığın ortaya koyduğu insan ve öğrenci profili için sürekli geliştirilebilir çalışma analyışı içerisinde çalışmalarını yürütecektir. MEKB TALİM VE TERBİYE DAİRESİ Program geliştirme ve ÖDEB ; Nitelikleri ölçer, Nicelikleri artırır 11 / 11