Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması (6552 Sayılı Kanun)

Transkript

1 Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması (6552 Sayılı Kanun) Recep Bıyık YMM 24 Eylül 2014

2 İçerik Af Uygulamalarıyla İlgili Genel Açıklamalar Kanun un Kapsamı ve Dönemi Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması Kasa ve Ortaklardan Alacaklar Hesaplarının Düzeltilmesi Ödeme Koşulları Diğer Konular 2

3 Kamu Alacakları Neden Sürekli Yeniden Yapılandırılır? Politik nedenler Fiskal nedenler Yapısal değişiklikler Ekonomik krizler Af gerekçelerinin giderilememesi Vergi aflarının zamanlaması 2003 ve 2011 Vergi Barışı Kanunu sonuçları 1930 lu yıllar uygulaması 1998 düzenlemeleri 6111 sayılı Kanun Haksız incelemeler İhtilaflı dosyalarının ulaştığı boyut Diğer gerekçeler 1973 affı 2023 beklentisi 3

4 Önemli Bazı Mali Af Uygulamaları İlk vergi affı 1920 tarihli 1930 lu yıllarda yapılan afların genel karakteristiği Varlık Vergisi afları 50 li yıllar / 60 lı yıllar ve sonrası Kurumlara özel aflar Cumhuriyetin 50. yılı nedeniyle yapılan genel af 6552 sayılı Kanun af 4

5 Yeni Yapılandırma Düzenlemesinin Karakteristik Özellikleri Kapsam Vergi düzenlemeleri Yapısal düzenleme Ödeyen / ödemeyen ayırımı Dar ve seçici Geçmiş deneyimlerden yararlanılması Yok İade yok 5

6 6111/6552 Karşılaştırması İşlem 6111 Sayılı Kanun 6552 sayılı Kanun Kesinleşmiş borçlar VAR VAR İhtilaflı borçlar VAR YOK İnceleme aşamasındaki işler VAR YOK Matrah artırımı VAR YOK Kasa hesabı düzeltmesi VAR VAR Ortaklardan alacaklar hesabı düzeltmesi VAR VAR 6 Stok ve sabit kıymet hesaplarının düzeltilmesi VAR YOK

7 Yapılandırmanın Kapsamı Koşullar Alacağın kapsama girmesi için üç koşulun varlığı gerekir 1) Maddede belirtilen tür ve dönemden kaynaklı bir alacak olması 2) Kesinleşmiş alacak olması 3) Kanun un yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş olması 7

8 Yapılandırmanın Kapsamı Alacak Türü İtibariyle Vergiler, vergi cezaları, faiz ve zamlar TÜRMOB oda aidatları Sosyal güvenlik primleri Belediye ve il özel idarelerinin vergi alacakları Belediyelerin su alacakları Bazı idari para cezaları Trafik cezaları Araç muayene ücretleri TOBB aidatları TESK aidatları TEDAŞ elektrik alacakları KKDF DFİF Ecrimisiller 8

9 Yapılandırmanın Kapsamı Dönem İtibariyle Alacak Türü Vergiler Vergi aslına bağlı cezalar Dönem İtibariyle Kapsam tarihinden önceki dönemlere Beyana dayanan vergilerde tarihine kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi, ceza, faiz ve zamlar Verginin ait olduğu döneme göre belirlenir Vergi aslına bağlı olmayan cezalar tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilen cezalar 9

10 Yapılandırmanın Kapsamı Dönem İtibariyle Alacak Türü Yıllık beyannameli mükellefiyetlerde Vergilendirme dönemi aylık olan mükellefiyetlerde Vergilendirme dönemi 3 aylık olan mükellefiyetlerde Vergilendirme dönemi 15 gün olan mükellefiyetlerde Harç mükellefiyetlerinde (Yıllık harçlar) Dönem İtibariyle Kapsam 2013 ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri Mart/2014 ve önceki dönemler Bitim tarihi ve beyanname verme süresi son günü Nisan/2014 ve öncesi dönemler Bitim tarihi ve beyanname verme süresi sonu Nisan/2014 ve öncesi dönemler öncesinde tahakkuk eden ve itibariyle kesinleşenler 10

11 Yapılandırmanın Kapsamı Kesinleşme - 1 Kesinleşme, alacağın varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmamasıdır. Alacak Türü Beyan edilen vergiler İkmalen, re sen veya idarece tarh edilen vergi ve cezalar Kesinleşme Süreci Beyan tarihinde kesinleşir. (İhtirazi kayıtla verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerin dava konusu yapılması durumunda alacak kesinleşmemiş olmakla birlikte, özel düzenleme nedeniyle bu alacakların yapılandırılması mümkündür.) Süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama aşamalarının son bulması, Uzlaşmanın gerçekleşmesi, ile kesinleşir. 11

12 Yapılandırmanın Kapsamı Kesinleşme - 2 Alacak Türü İdari para cezaları Ecrimisiller Diğer alacaklar Kesinleşme Süreci İdari yaptırım kararına karşı süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama aşamalarının son bulması ile kesinleşir. Ecrimisil ihbarnamesinin tebliği üzerine süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama aşamalarının son bulması ile kesinleşir. Alacakların varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmaması ile kesinleşir. 12

13 Ödenecek / Silinecek Tutarlar Ödenecek Tutarlar Vergi asıllarının tamamı Vergi aslına bağlı cezaların tamamı Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50 si Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanan tutar Silinecek Tutar Vergi aslına bağlı olmayan para cezalarının % 50 si Gecikme zammı ve gecikme faizi vadeli TL tutarındaki bir kamu alacağının Gecikme zammı TL Yİ-ÜFE ye göre faizi TL Afla gelen avantaj FAİZ /ZAMMIN YARISI SİLİNİYOR. 13

14 Yapılandırmanın Avantajı Faiz / ÜFE Karşılaştırması Yıl Gecikme Faizi / Zammı Oranı (%) Yİ-ÜFE Değişim Oranı (%) ,07 8, ,80 12, ,80 2, ,80 6, (9 ay) 12,60 6,64 85,07 37,07 14

15 Alacak Tutarının Tespiti Yöntem Yapılandırılan alacaklara ilişkin faiz, cezai faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer i amme alacakları yerine, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınır. Yİ-ÜFE tutarı, fer i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemleri kullanılarak tespit edilir. Bu tutarın hesaplanmasında, VUK a göre hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanun a göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri değiştirilmez, sadece aylık gecikme zammı/gecikme faizi oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılır. Eylül 2014 ayı için Ağustos/2014 ayına ait Yİ-ÜFE aylık değişim oranı kullanılır. 15

16 Alacak Tutarının Tespiti Hesaplama Vergi asıllarına; - Vade tarihinden, Kanun un yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine, - Daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı hesaplanır, bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı bulunur. 16

17 Tecilli Alacakların Yapılandırılması Tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan borçlardan, Kanun un yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan taksit tutarları için madde hükümlerinden yararlanabilir. Bu takdirde; - Tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için her hangi bir işlem yapılmaz. - Kalan taksit tutarları vadesinde ödenmemiş alacak kabul edilerek Kanun kapsamında yeniden yapılandırılabilir. 17

18 Pişmanlıkla Verilen Beyannameyle Tahakkuk Eden Vergiler itibariyle pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve bu tarih itibariyle 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar için yapılandırmadan yararlanılabilir. Bu durumda pişmanlık zammı yerine ÜFE değişim oranı kullanılır Pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ancak tarihi itibariyle 15 gün geçtiği halde ödenmemiş olan vergiler için yapılandırma mümkündür. Kısmen ödemeden sonra pişmanlık hükümleri ihlal edilirse, ödenen tutar kadar yapılandırmadan yararlanılamaz. Bütün borç yeniden yapılandırılır, yapılan ödeme tutarı da borçtan mahsup edilir tarihinden önce pişmanlıkla verilip ödeme yönüyle şartların ihlal edildiği beyannamelerle kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımı tarihi itibariyle tebliğ edilmemiş veya tebliğ edildiği halde kesinleşmemiş olan vergi aslına bağlı vergi cezaları düzenleme kapsamında yapılandırılamaz. 18

19 Kesinleşmiş Kamu Alacaklarının Yapılandırılması Diğer Koşullar Ödenmesi gereken tutarların Kanun da belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi Dava açılmaması ya da kanun yollarına başvurulmaması 19

20 Başvuru Zamanı ve Ödeme Ekim 2014 sonuna kadar başvuru Peşin ödeme Kasım 2014 sonuna kadar Taksitli ödemede taksit süreleri aşağıdaki Tabloda olduğu gibi Taksit Sayısı Ödeme Süresi (ay) Katsayı , , , ,15 20

21 Taksitlerin Zamanında Ödenmemesi Bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanılmaya devam edilebilmektedir. Ancak bu durumda, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları için aylık % 1,40 oranında faiz uygulanır. İkiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı tamamen kaybedilmektedir. Bu durumda yapılandırma hiç yapılmamış gibi kamu alacağı takip edilebilir. Ödenen kısım için düzeltme yapılmaz. 21

22 Cari Dönem Vergilerinin Zamanında Ödenmemesi Kesinleşmiş veya ihtilaflı borçları yeniden yapılandırarak taksitle ödemek isteyenlerin, taksit ödeme süresi içinde, cari dönem vergilerini zamanında ödemeleri gerekmektedir. Bu vergilerin çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibariyle bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememesi ya da eksik ödenmesi halinde, yapılandırılan borçlara ilişkin kalan taksitlerin ödeme hakları kaybedilir. 22

23 Çok Zor Durum Halinin Tespiti Çok zor durum hali, 6183 sayılı Kanun uygulaması çerçevesinde belirlenir. Buna göre; sayılı Kanun a göre borçları tecil edilen mükelleflerin çok zor durumda bulundukları kabul edilir. - Tecil talebi çok zor durum hali dışındaki nedenlerle (Örneğin, katma değer vergisi gibi taksitlendirilmesi uygun görülmeyen vergiler veya diğer nedenler) uygun görülmeyenler için tecil yapılmamakla birlikte, çok zor durum halinin varlığı tespit edilmişse madde hükmü ihlal edilmiş sayılmaz. - 23

24 İade Edilmeyecek Alacaklar Kanun kapsamına giren alacaklara karşılık; - Kanun un yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarlar - Düzenleme kapsamında tahsil edilen tutarlar red ve iade edilmez. 24

25 Kasa ve Ortaklardan Alacaklar Hesaplarının Düzeltmeleri İşlem Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudunun ve ortaklardan alacakların düzeltilmesi Hesaplanacak Vergi Düzeltilen tutarın % 3 ü oranında vergi ödenir. Düzenlemeden yararlanılarak; Mali tablolar gerçeğe uygun hale getirilir Daha az vergi yüküyle risk yok edilebilir. 25

26 Kasa Hesabı Düzeltmesi - Kapsam Mükellefler Açısından Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri Düzeltme Konusu Kıymetler Açısından Dönem açısından Kasa mevcudu tarihi itibariyle düzenlenen bilançoda görülen ve gerçekte bulunmayan tutar 26

27 Kasa Hesabı Düzeltmesi - Uygulama Beyan süresi tarihine kadar Ödenecek vergi Diğer konular Beyan edilen tutarın % 3 ü beyan süresinde ödenir Ödenen vergi gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilemez, gider yazılamaz. 27

28 Kasa Hesabı Düzeltmesi - Muhasebe / DİĞER OLAĞANÜSTÜ GİD. VE ZARARLAR XXX (Kanunen kabul Edilmeyen Gider) 100 KASA XXX 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXX /

29 Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi - Kapsam Mükellefler Açısından Düzeltme Konusu Kıymetler Açısından Dönem açısından Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri Ortaklardan alacaklar Ortaklardan alacaklar ve ortaklara borçlar arasındaki net alacak tutarı İşletmenin esas faaliyetiyle ilgili işlemler dolayısıyla ortaya çıkan alacaklar düzeltme konusu olamaz tarihi itibariyle düzenlenen bilançoda görülen ve gerçekte bulunmayan tutar 29

30 Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi Uygulama Beyan süresi tarihine kadar Ödenecek vergi ve ödeme süresi Diğer konular Beyan edilen tutarın % 3 ü beyan süresinde ödenir Ödenen vergi gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilemez, gider yazılamaz. 30

31 Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi - Muhasebe / DİĞER OLAĞANÜSTÜ GİD. VE ZARARLAR XXX (Kanunen kabul Edilmeyen Gider) 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR XXX 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR XXX 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXX /

32 Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular Ortaklardan alacaklarla ilgili kısmi düzeltme olabilir mi? - Ortak bazında alacak/borç net tutar düzeltmesi - Alacak/borcun gerçek olmayan kısmıyla ilgili düzeltme Tebliğde yazılı olmayan alacaklarda/borçlarda düzeltme mümkün mü? İncelemede olan kurumlar düzeltme yapabilirler mi? Düzenlemeden yararlananlar için; - Geçmiş dönemlerle ilgili tarhiyat (temettü stopajı, KDV) yapılabilir mi? - Vergi iadesi mümkün mü? Düzeltme sonucu gider yazılan tutarlar nedeniyle ortaya çıkan zararın, geçmiş yıl kârlarından veya yedek akçelerden mahsubu halinde, bu işlem kâr dağıtımı olarak kabul edilir mi? 32

33 Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular Madde 74 - c) Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz Tebliğ taslağı Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır. 33

34 Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular 6111 sayılı Kanun Deneyimi Madde 11-2-c) Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz Alt Komisyon Gerekçesi bu tutarlar dikkate alınarak kâr payı stopajı gibi ilave bir tarhiyat yapılmamasını teminen yeniden düzenlenmesi Tebliğ taslağı yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisi dahil olmak üzere geçmişe yönelik ilave herhangi bir tarhiyat yapılmayacaktır. Ayrıca, söz konusu fıkra uyarınca, beyana konu edilen tutarlar üzerinden, finansman hizmeti veya başka isimler altında KDV yönünden tarhiyat yapılmayacaktır. Tebliğ Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca, yapılan yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır. 34

35 6552 Diğer Düzenlemeler Sayılan kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, inci ve kübik virconia) tesliminde uygulanan KDV istisnası, bu kıymetli taşların SPKn na göre kurulan borsalarda işlem görmek üzere ithali, borsaya teslimi ve borsa üyeleri arasında el değiştirmesi ile sınırlandırılmıştır. Kıymetli taşlar ÖTV kapsamından çıkartılmıştır. Ar-Ge faaliyetlerinde istihdam edilen personel için uygulanan sigorta primi desteğinde 5 yıllık sınırlama kaldırılmıştır. Başbakanlıkça başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamının gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirimi sağlanmıştır. YMM lerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin sorumluluklarının ayrı ayrı müstakil bir raporla tespiti ve sorumluluk raporu yazılabilmesi için yazılı savunma istenmesi öngörülmüştür. 35

36 Teşekkürler...