MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ

Transkript

1 MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK EĞİTİM FAKÜLTESİ Gürültü Kaynakları ve Gürültü Ölçümü -NVH- HAZIRLAYAN: Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR

2 Gürültü hoşa gitmeyen, istenmeyen, rahatsız edici ses olarak tanımlanır. Gürültünün insanlar üzerindeki fizyolojik etkilerinin başlıcaları, kas gerilmeleri, stres, kan basıncında artış, kalp atışlarının ve kan dolaşımının değişmesi, göz bebeği büyümesi ve uykusuzluktur. Stres ve uykusuzluk, gürültünün uzun süreli fizyolojik etkilerindendir. Gürültünün psikolojik etkilerinin başında ise, sinir bozukluğu, korku, rahatsızlık, tedirginlik, yorgunluk, zihinsel etkinliklerde yavaşlama ve iş veriminin azalması gelmektedir. Gürültü ve Kaynakları Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

3 db: Birbirinden mertebe farklılıkları gösteren, nicelikleri anlamlı olarak ifade etmede kullanılan logaritmik bir ölçektir dba: İnsan işitme sisteminin düşük şiddetteki seslere karşı en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekanslara daha fazla ağırlık veren, A ağırlıklı ses seviyesi olarak tabir edilen ve gürültünün etkilenim değerlendirilmesi ve kontrolünde yaygın olarak kullanılan bir ses seviyesi ölçütünü göstermektedir. Ses basıncı seviyesi: Ortamda belli bir noktada ölçülen ses basıncının, 20x10-6 Pa veya 20 µpa referans ses basıncına oranının 10 tabanına göre logaritmasının 20 ile çarpılmasıyla bulunan ve db cinsinden ifade edilen değeri, Ses gücü seviyesi: Bir ses kaynağının yaydığıses gücünün milletlerarası standartlarda tanımlanan referans ses gücüne oranının 10 tabanına göre logaritmasının 10 ile çarpılmasıyla bulunan ve db cinsinden ifade edilen değeri, Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: 27601, ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİYÖNETMELİĞİ

4 Human hearing and Frequency 0 16 Hz 20 khz 5 MHz J (Hans) van Leeuwen, NOISE MEASUREMENT & ABATEMENT - CE/AE/EnSci 524

5 Figure: 25 % of the European population is exposed to equivalent sound levels above 65 db(a) and get there sleep disturbed VEHICLE NOISE AND VIBRATION CONTROL, Indian Institute of Technology Roorkee

6 WHO Pyramid of Health Effects of Noise Road traffic noise harms the health of 1 in 3 EU citizens Traffic noise is one of the most widespread environmental problems in the European Union. Some 210 million people, over 44% of the EU population, are regularly exposed to road noise over 55 decibels (Lden 55dB(A), the level recognized to pose a serious risk to health by the World Health Organisation (WHO). Briefing, New EU vehicle noise limits, Position Paper: New EU vehicle noise limits, April 2012

7 Dr. ASHISH K DARPE, FUNDAMENTALS OF NOISE, DEPARTMENT OF MECHANICAL ENGINEERING IIT DELHI

8 Sound pressure for known sounds J (Hans) van Leeuwen, NOISE MEASUREMENT & ABATEMENT - CE/AE/EnSci 524

9 Dr. ASHISH K DARPE, FUNDAMENTALS OF NOISE, DEPARTMENT OF MECHANICAL ENGINEERING IIT DELHI

10 Motor Gürültü Kaynakları Relative noise contributions from the external engine components Bernard Challen, Rodica Baranescu; Diesel Engine Reference Book, Second Edition, Edited, 1999.

11 Araçtaki Gürültü Kaynakları Relative noise contributions from machine components Bernard Challen, Rodica Baranescu; Diesel Engine Reference Book, Second Edition, Edited, 1999.

12 Gürültü ve titreşim için tipik kaynaklar Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

13 Gürültü ve Kaynakları Gelişmekte olan ve özellikle gelişmiş ülkelerde sorunlardan biri de trafik gürültüsüdür. Taşıtların hareketleri sonucu ortaya çıkan gürültüler, 1. motor gürültüsü, 2. şasi ve kaportadan kaynaklanan gürültüler, 3. frenlemeden doğan gürültü, 4. tekerleklerin yol yüzeyi ile temasından doğan gürültü ve 5. taşıtın oluşturduğu hava anaforundan ileri gelen gürültü gibi bileşenlerden oluşur. Statistical Analysis of vehicle driving behavior and resulting noise emission Vehicles? Speed? Acceleration? Noise? Sources? (wheels, engine) Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

14 Gürültü ve Kaynakları Yapılan araştırmalara göre taşıt sayısı arttıkça ulaşım gürültüsü artmaktadır. Diğer taraftan trafikteki araçların türlerine göre de gürültü seviyesi değişiklik göstermektedir. Taşıt yaşı da gürültü miktarına etki eden faktörlerdendir. Eski araçların yenilere göre daha fazla gürültü çıkardığı saptanmıştır. Yapılan araştırmalar motor gürültüsünün özellikler yavaş seyrin gerçekleştiği şehir içi trafik gürültüsünde en önemli etkenlerden biri olduğunu ortaya koymuştur. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

15 Gürültü ve Kaynakları Araç iç gürültü kaynakları daha çoktur. Motor ve aksamının, lastiğin yanında aracın altına asılan egzoz sistemi ve bağlantıları, panel titreşimleri, rüzgar, dönen bütün elemanlar (vites kutusu dişlileri, diferansiyel, vs.) gibi birçok kaynak ve taşınım yolu iç gürültüde etkili olmaktadır. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

16 Lastik gürültüsü dış gürültüde lastik ile zemin arasındaki temas ve hava sıkışma olaylarında oluşmakta iken iç gürültüde daha çok süspansiyon sistemi üzerinden geçen titreşim kaynaklı olaylar etkili olmaktadır. Dolayısıyla iç ve dış gürültü kontrolü için alınacak tedbirler bir miktar farklı olmaktadır. Gürültü ve Kaynakları Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

17 Gürültü ve Kaynakları Dış lastik sesi nasıl ölçülür? Dış ses seviyesi için, bir lastiğin performansı desibel (db) ile ölçülür. Test: Test aracı 80 km/h ile geçerken yol kenarına yerleştirilen bir mikrofonla ses seviyesi ölçülür Haz 2012

18 AB lastik etiketinin konumu AB lastik etiketinin, Kasım 2012'den itibaren yeni lastiklerde genellikle bir çıkartma şeklinde bulunması zorunludur. Bayiniz, her lastik için AB endekslerini göstermek zorunda olduğundan, bilgileri bulamamanız durumunda bayinize sorun. Her bir lastik için AB endekslerini Dunlop web sitesinde de görebilirsiniz. Etiket değerleri, yalnızca örnek amacıyla verilmiştir. Belirli bir lastik grubu/boyutu için değerler değişebilir. Yakıt verimi Lastiğin dönüş direncinin ölçümü. A en yüksek, G ise en düşük endekstir. Islak zeminde kavrama Lastiğin ıslak yüzeylerde frenleme performansının ölçümü; A (en yüksek endeks) ila F (en düşük endeks) arasında. Dış gürültü Lastiğin desibel olarak ölçülen dış dönüş gürültüsüdür. Gürültü sınıfı, 1 (sessiz) ila 3 (yüksek) arasında siyah ses dalgaları ile belirtilmektedir. Dunlop web sitesi

19 Gürültü ve Kaynakları 2012 Yeni Hyundai İ30

20 Gürültü ve Kaynakları Skoda

21 Noise emission from motor vehicles Gürültü/Ses düzeyinin, koşulsal olarak aktif emniyeti (conditional safety) etkiler. Yol bozukluklarının yutulması amacıyla tekerlekler taşıta süspansiyon sistemiyle bağlanmıştır. Seyir stabilitesi açısından sert olması istenen bu elemanlar, titreşim ve gürültü izolasyonu açısından yumuşak olmalıdır. Bosch Automotive Handbook

22 Gürültünün Azaltılması Çalışmaları Son yıllarda çevre bilincinin artması ve dolayısıyla baskısının da etkili olmasıyla standartlardaki sınır değerler teknolojinin müsaade edeceği en alt değerlere indirilmiştir. Teknoloji iyileştirmeleri daha çok motor ve egzoz kaynaklarında yapılabilmiş, lastik gürültüsü kapsamında çok çalışma yapıldığı halde seyir emniyetini azaltmadan yapılacak iyileştirmeler pek yeterli olamamıştır. Lastik ve yol birlikte etkileşim yapmakta esas faydanın yol kaplamalarının geliştirilmesinde olduğu görülmektedir. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

23 Yalıtım malzemeleri araç gürültü kontrolünün son safhasını oluşturur. Önce kaynakta sonra iletim yollarında iyileştirmeler yapılır, netice tatminkâr olmazsa yalıtıma gidilir (genellikle gerekir). Yalıtım Malzemeleri

24 Yalıtım Malzemeleri Bu amaçla kullanılan malzemelerden üç ana özellik istenir: 1. Ses geçiş kaybı, 2. ses yutumu, 3. panel titreşimlerini sönümleme. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

25 Yalıtım Malzemeleri Bunlarda birincisi bariyer etkisi yapacak yoğunluğu yüksek malzemeler, ikincisi düşük yoğunluklu gözenekli veya lifli malzemeler, üçüncüsü de genelde ısıtılarak tatbik edilen bitümlü malzemelerdir. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

26 Yalıtım Malzemeleri Bütün bu malzemelerin yanmaz veya en azından alev almaz ve yanma geciktirici, yanarken zehirli gaz çıkarmayan kimyasallardan üretilme şartı vardır. Gerek bu yalıtım malzemelerini üretenler gerekse de bunları kullanan araç üreticileri standartlarla belirlenmiş bu özellikleri göz önüne almak zorundadırlar ve almaktadırlar. Gerekli testler ve sertifikasyonu olmayan ürünler kullanılmamalıdır. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

27 Yalıtım Malzemeleri Ses/Gürültü yalıtımında; yukarıda belirttiğimiz gibi yalıtım malzemeleri araç gürültü kontrolünün son safhasını oluşturur. Önce gürültünün kaynağı, sonra iletim yollarındaki iyileştirmeler ve netice tatminkâr olmazsa yalıtıma müracaat edilmesi gerekir. Buradaki yalıtım malzemeleri olarak; Poliüretan (PUR) ve polipropilen (PP) kullanılır. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

28 Gürültü Ölçümü Araçlarda ses seviyesi ölçümleri iç ve dış gürültü seviyeleri diye iki ana bölüme ayrılır. Dış gürültü taşıtın çevreye yaydığı gürültü olduğundan standartlarla verilen sınır değerler ile kontrol edilir, bu standartlara göre yapılan ölçümlerde uygun olmayan araçlar tip onayı alamazlar, dolayısıyla satışlarına müsaade edilmezler (Sanayi Bakanlığı). Test layout for driving-noise measurement according to DIN 81/334/EEC through 84/424/EEC 1 Microphone Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

29 Gürültü Ölçümü Dış gürültü ölçümü aracın iki tarafında eksenden 7.5 m uzaklıkta, 120 cm yükseklikte, araç ivmelenme halindeyken, yapılır. Bu metot taşıtın şehir trafiğinde davranışını simüle etmektedir. Ses seviyesine etki eden gürültü kaynaklarından, motor (emme ve fan sesi dahil), egzoz çıkışı ve lastikyol en önemlisidir. Test layout for driving-noise measurement according to DIN 81/334/EEC through 84/424/EEC 1 Microphone Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

30 Gürültü Ölçümü Ses emisyonu için ölçüm prosedürü

31 Drive-by test site and measurement locations Reading Text: The procedure is to accelerate the vehicle in a prescribed way and in a prescribed gear past a microphone set up at a height of 1.2 m above a hard reflecting surface and 7.5 m from the path of the vehicle. The test area is required to be flat, have a low background noise level and not be influenced by reflecting obstructions, bystanders, tyre noise and wind noise. The test site should be as shown in Figure and the vehicle should follow path A B. When the vehicle eaches A the throttle should be opened fully and maintained in this position until the rear of the vehicle reaches B. A minimum of two measurements should be made on each side of the vehicle. In addition to the results of the measurements, vehicle details such as loading, rating, capacity and engine speeds should be reported. Edited by Julian Happian-Smith, An Introduction to Modern Vehicle Design, 2002

32 Drive-by test site and measurement locations Figure: Measurement of exterior vehicle noise according to ISO 362, where the vehicle is driven past a microphone mounted 1.2 m above ground and 7.5 m from the center of the test road. VEHICLE NOISE AND VIBRATION CONTROL, Indian Institute of Technology Roorkee

33 Okuma Parçası: Dizel motorlarında gürültü oluşumu ve ölçüm yöntemi Kara ulaşımından kaynaklanan gürültüler özellikle dizel motorlu taşıtlardan kaynaklanmaktadır. Dizel motorlu taşıtların en önemli gürültü kaynağı motor gürültüsüdür. Dizel motorlarında gürültü oluşumunun birçok sebebi vardır. Yanmadan kaynaklanan titreşimler motor gürültüsünün en önemli kaynağıdır. Günümüzde motorların pazarlanmasında yüksek motor performansı, yakıt tüketimi ve güvenilirliği yanında motor gürültüsü de önemli bir faktördür. Bu nedenle son yıllarda motor üreticileri düşük gürültü emisyonlu motorlar geliştirmeye çalışmaktadır. İnsanların talepleri doğrultusunda taşıtlardaki gürültü emisyonlarıyla ilgili sınırlamalar artmaktadır. Taşıtların ivmelenmeleri esnasında, 7.5 m uzaklıkta iki yandan ölçülen gürültü emisyonları belirlenen limitleri aşmamalıdır. Kaynak: Metin Gümüş, Dizel Motorlarında Tutuşma Gecikmesinin Kimyasal Kinetik Modellenmesi, Doktora Tezi, İstanbul, 2004.

34 İç Gürültü Seviyesi İç gürültü seviyesi, tabiatıyla araç içinde bulunan kişilere etki eder, standartlarda sadece ölçüm metodu verilmiş, çevreye bir etkisi olmadığından sınır değerler verilmemiştir. Ancak iç gürültü ürünün kalitesinin bir göstergesi olduğundan, araç üreticileri iç gürültünün düşürülmesi amacıyla yoğun araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütmektedirler. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

35 İç Gürültü Seviyesi Standarda göre iç gürültü araç kulak seviyesinde ölçülür. Sürücü koltuğunda koltuk oturma yüzeyi ile sırtlığının birleştiği çizgiden 70 cm yukarıda ve orta eksenden 20 cm araç iç tarafına doğru olan noktaya mikrofon yerleştirilir. Yolcu koltuğunda ise mikrofon aynı yüksekliğe ama ortaya yerleştirilir. Araçtaki koltuk sayısına bağlı olarak diğer koltuklarda da bazı ölçümler yapılır. Taşıt düz bir yolda en üst vitesi ile seyrederken değişik hızlarda ses seviyeleri tespit edilir. Abdullah demir, Otohaber, okur sorusu

36

37

38 SEMI ANECHOIC ROOM

39 SEMI ANECHOIC ROOM

40 MWL Lab, KTH Sweden Finding sound power (ISO 3745) Dr. ASHISH K DARPE, FUNDAMENTALS OF NOISE, DEPARTMENT OF MECHANICAL ENGINEERING IIT DELHI

41 YARI YANSIMASIZ/EKOSUZ ODALAR (SEMI ANECHOIC ROOM): 100 Hz in üzerindeki gürültüde yansıma yok. 100 Hz in tamamen yutulabilmesi için en az 85 cm kalınlığa ihtiyacınız var (27 derece gibi açı olması gerekli) 100 Hz in altındaki gürültü tamamen yutulamıyor. 1 er metrelik yutucular kullanılmıştır. Üstte klima sistemi mevcut. Aracı yüklemek için çok hızlı cevap veren bir şasi dinamometresi var. Kalibrasyon yapılarak tam simülasyon yapılabilmektedir. Araç dinamometreye lastik tamburun tam orta kısmında bir konumda bağlanır. Tamburun yüzeyi pütürlüdür. Lastik gürültüsü ölçülemiyor. İç gürültü de %100 ölçülemiyor. Tekrarlanabilir ve mukayese edilebilir ölçümler yapılabiliyor. Yükleyicinin gürültü yapmaması gerekiyor. İçi tamamen yutuculu. Not: Ölçülen değerden 10 db altındaki gürültünün etkisi olmaz kabul edilebilir. İTÜ - YARI YANKISIZ/EKOSUZ ODA Yarı-yansımasız oda Boyutlar (iç) : 13 x 8 x 6 m (11 x 6 x 4.5 m) Alt sınır frekansı : 100 Hz (precision method ISO 3745-class 1) Fon gürültüsü : 45 db(a) dan az

42 Noise emission from motor vehicles Limits and tolerances in db(a) for noise emission from motor vehicles Vehicle category Passenger cars With spark-ignition or diesel engine with direct-injection diesel engine Trucks and buses Permissible total weight below 2 t with direct-injection diesel engine Buses Permissible total weight 2 t t with direct-injection diesel engine Permissible total weight above 3.5 t engine power output up to 150 kw engine power output above 150 kw Trucks Permissible total weight 2 t t with direct-injection diesel engine Permissible total weight above 3.5 t (FMVSS/CUR: above 2.8 t) engine power output up to 75 kw engine power output up to 150 kw engine power output above 150 kw /97/EWG since Oct db (A) 92/97/EEC regülâsyonu gereği otomobillerde kullanılan benzinli ya da dizel motorların 74 1 db(a) ve direkt enjeksiyonlu dizel motorların 75 1 db(a) gürültü seviyesinde olması gerekir. Ayrıca gürültü/ses düzeyinin, koşulsal olarak aktif emniyeti (conditional safety) etkiler. Yol bozukluklarının yutulması amacıyla tekerlekler taşıta süspansiyon sistemiyle bağlanmıştır. Seyir stabilitesi açısından sert olması istenen bu elemanlar, titreşim ve gürültü izolasyonu açısından yumuşak olmalıdır. Bosch Automotive Handbook

43 Taşıt Gürültü Emisyonları Avrupa Birliğinin, 1 Temmuz 2003 te yürürlüğe aldığı, taşıtların 7.5 m uzaklığında ölçülen araç geçiş gürültüleri için belirlemiş olduğu limit değerler Tabloda farklı kategorideki taşıtlar için verilmiştir. Kategori 2-Tekerlek: * 80 cm 3 e kadar * 80 cm cm 3 arası * 175 cm 3 ten fazla 3-Tekerlek : * 175 cm 3 e kadar * 175 cm 3 ten fazla Gürültü Seviyesi, db(a) 1 Temmuz Nisan 2005 Yolcu Taşıtları Ticari Taşıtlar: * 4 ton a kadar * 4-12 ton arası * 12 ton dan fazla * 2-3,5 ton arası ve motor gücü 75kW tan düşük * Motor gücü 150 kw a kadar Kaynak: Metin Gümüş, Dizel Motorlarında Tutuşma Gecikmesinin Kimyasal Kinetik Modellenmesi, Doktora Tezi, İstanbul,

44 Proposed noise emission limit values and vehicle classification Briefing, New EU vehicle noise limits, Position Paper: New EU vehicle noise limits, April 2012

45 Proposed noise emission limit values and vehicle classification Briefing, New EU vehicle noise limits, Position Paper: New EU vehicle noise limits, April 2012

46 Gürültü ile ilgili Yol Testleri Ses, Titreşim ve Sertlik için yol testi sırasında üç grubun değerlendirilmesi gerekir: 1. Motor devriyle ilgili titreşim: Motor, debriyaj (düz şanzımanlar), tork konvektörü ve esnek plaka (otomatik şanzıman), vızıldama, gıcırdama ve takırdamalar. 2. Şanzıman hızı ile iletim hattındaki ilgili titreşim: Şanzıman çıkış mili ve dişli takımı, tahrik aksları, tahrik mili (4WD), diferansiyel pinyon mili ve rulman 3. Tekerlek hızı ile ilgili titreşimler: Lastik/tekerlek grubu, tekerlek göbekleri, rotorlar/diskler ve kampanalar, diferansiyel ayna&pinyon dişlileri, istavroz dişlileri ve ilgili rulmanlar, arka aks ve rulmanlar (4WD) Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

47 Gürültü ile ilgili Yol Testleri Rüzgar sesi için yol testi Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

48 Gürültü ile ilgili Yol Testleri Çoğu durumda rüzgar sesi, araç 70 ila 80 km/h'den daha hızlı giderken ve tüm camlar kapalıyken duyulur. Sesin frekans aralığı yaklaşık olarak 500 ile 5000 Hz arasındadır. Araç hızına ve gidiş yönüne bağlı olarak, sesin frekansı ve tipi değişebilir. İki tip rüzgar sesi vardır: Araç gövdesinin çıkıntılarından kaynaklanan ses. Rüzgar çıkıntılara veya braketlere çarptığında havaya benzer bir ses veya ıslık gibi bir ses üretilir. Bu, gövde yüzeyinin arkasında bir hava türbülansı oluşturur. Üretilen bu ses, kapı, cam veya gövde panelinin boşluklarından yolcu kabinine girer. Camların veya araç gövdesinin boşluklarından kaynaklanan ses. Araç yüksek hızla (60 km/h'den daha fazla) seyrederken, dış basınç iç basınçtan daha düşüktür. Dolayısıyla, içerideki hava, sızdırmazlık fitilleri, cam veya panel bağlantılarının vb. boşlukları yoluyla dışa gitmeye zorlanır. Bu, dış hava akışına çarpıyormuş gibi bir ses üretir. "Rüzgar zonklaması" da denilebilir. Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

49 Gürültü ile ilgili Yol Testleri Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

50 Gürültü ile ilgili Yol Testleri İlk önce sesin nereden duyulduğunu bulun, sonra bandı şüpheli alana yapıştırın. Gövde paneli eşleştirme ve birleştirme alanları, çıkıntılar, çıta bağlantıları, cam ve cam çerçeveleri. Aracı sürün ve rüzgar sesinin artık duyulmadığından emin olun. Hala duyuluyorsa, bandı diğer şüpheli alanlara yapıştırın ve tekrar test edin. Sesin alanını belirleyin. Rüzgar sesi yeniden duyulana kadar yapıştırılan bandı teker teker çıkarın. Sesin alanını doğrulayın. Rüzgar sesi bir bandı çıkardığınızda duyuluyorsa, bandı aynı yerine koyun. Bir sonraki bandı çıkarın ve tekrarlayın. Son bandın yapıştırıldığı alandan şüphelenin. Yerini bulun. Son bandı birçok parçaya kesin ve bunları aynı alana yapıştırın. Rüzgar sesi duyulana kadar bir bant parçasını bir seferde sökmeyi ve yapıştırmayı tekrarlayın. Son bant kaldığında rüzgar sesi duyulmuyorsa, bu alandan kaynaklandığını doğrulayın. Ancak son bandı çıkarırken aynı ses duyulabilir, ilk adımdan itibaren kontrol edilmelidir. Tam alanı bulduktan sonra, bu alanı veya parçayı bütil bant veya tıkayıcı madde ile izole edin. Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

51 Gürültü ile ilgili Yol Testleri Gürültünün teşhisi Günümüzde verimli bir arıza teşhisi yapmanıza yardımcı olabilecek çok çeşitli ekipmanlar mevcuttur. Farklı yapı çeşitleri olduğundan bu sadece örneklerden oluşan küçük bir seçimdir. Sesin kaydedilmesi veya ölçülmesi durumunda, ileride sorunun kolay taklit edilebilmesi için kayıt esnasında mikrofonun yeri ile ilgili ve diğer koşullar hakkında notlar alınmalıdır. Lütfen kulaklık ile mikrofon arasındaki karakteristik fark nedeniyle kayıt sesinin duyulan gerçek sesten biraz daha farklı olduğunu unutmayın. Mümkünse mikrofon kulaklığa yakın konumlandırılmalıdır, çünkü ses seviyeleri aracın farklı alanlarında değişir. Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

52 EKLER

53 Tackling vehicle noise emissions Analysis As more information about the health impacts of noise became available in the past years, the need for a higher level of protection of EU citizens through further EU-wide measures became more imminent. Based on information from Member States, the European Environment Agency has estimated, that half of the population in urban areas is exposed to noise levels above 55 db(a) as a result of ambient road noise. Noise emissions of four-wheel motor vehicles (light-duty and heavy-duty) are addressed by Directive 70/157/EEC and the equivalent UN Regulation No 51. The noise limits have been reduced several times, the most recent being in It has been recognised that the latest reduction did not produce the expected benefits, partly because the current test method does not reflect real world driving behaviour. In order to reduce this discrepancy, the UNECE Working Group on Noise has elaborated a new test method which was published in This new protocol has since been carried out during type-approval, although for monitoring purposes only. Specific noise requirements for tyres have recently been strengthened through the General Safety Regulation (EC) 661/2009 and UN Regulation No 117. As mentioned in the European strategy on clean and energy efficient vehicles, the Commission has adopted a proposal in December 2011 to amend the respective legislation to reduce the noise emissions of vehicles. In order to prepare this proposal, the Commission has contracted a study carried out by TNO. The study recommends the implementation of the new test method and proposes to reduce noise limits in two subsequent steps based on compared values. The first step is expected to be met essentially by add-on measures, such as insulation, requiring only limited technical adaptations of the vehicles. The possible second step would need more significant measures in the technical concept of vehicles, such as engine adaptations and modifications to the vehicle structure. CARS 21 - High Level Group on the Competitiveness and Sustainable Growth of the Automotive Industry in the European Union, Final Report 2012

54 Finally, the market introduction of a number of vehicles with electric propulsion has prompted concerns about potential safety risk that those quiet vehicles would pose, in particular for the visually impaired. The question has been raised whether a minimum noise level of electric or hybrid electric vehicles should be required, for those driving situations where potential dangers exist, and if so, should it be extended to quiet conventional vehicles. Recommendations 1. The reduction of road transport noise nuisance for citizens needs to be tackled through an Integrated Approach. Industry, authorities from EU, national and local level and infrastructure operators need to contribute to implement the most cost-effective solutions. Vehicle measures need to be complemented by measures to influence driver behaviour, tyre/road surface improvements, traffic management, noise source isolation and other infrastructure measures. 2. The new test protocol for measuring vehicle noise emissions has been evaluated positively, as confirmed through an impact assessment, and should be used for type approval. Provisions for off-cycle noise emissions may be added. 3. In order to contribute to the reduction of noise nuisance, a further reduction of noise limits for heavy-duty and light-duty vehicles is technically feasible and proposed by the Commission, underpinned by an impact assessment. This will be further discussed in the legislative procedure. 4. A two-step approach, based on compared values, with the first requiring only limited technical adaptations, followed by a second step, requiring more substantial abatement measures implemented on the vehicles, seems to be supported. The need for industrial leadtime has to be considered, taking into account the extent of technical adaptation Needed. CARS 21 - High Level Group on the Competitiveness and Sustainable Growth of the Automotive Industry in the European Union, Final Report 2012

55 5. The new legislation for vehicle noise emissions should duly take into account the efforts made by the tyre industry to meet the noise requirements set out in Regulation (EC) No 661/2009 and should avoid double legislation for tyres. 6. Regarding the noise of quiet vehicles, awaiting the development of a global regulation, only adequate sound generating devices should be used. Including legal requirements in the proposal aims to lead to a harmonisation of the applied technology. The installation as such and its sound characteristic should not be mandated but remain an option for the vehicle manufacturer. Technology is likely to evolve and a further assessment may be needed at a later stage. CARS 21 - High Level Group on the Competitiveness and Sustainable Growth of the Automotive Industry in the European Union, Final Report 2012

56 Örnek Çalışmalar OKUMA METNİ: Ses izolasyonu: Üreticiler meydana gelen gürültü ve vibrasyonu yok etmek için otomobilin stratejik yerlerine asfalt kaplamalar yapıştırmaktadırlar. Kompozit panellerin de kullanımı yaygınlaşmakta, plaka, çelik, asfalt veya plastik madde ile birlikte sandviçlenerek motor ve kabin arasında kullanılmaktadır. Nissan Infinity FX 45 modellerinde gürültünün önlenmesi amacıyla direklerine ve iç kirişlere üretan bileşimi enjekte edilmektedir. Sesi yok eden malzemeler genellikle taşıtın ağırlaşmasına neden olduğundan modern otomobillerin sessizleştirilmeleri konusundaki çalışmalar, meydana gelen sesi izole etmekten çok azaltılması üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bugünün motorları denge şaftları, hidrolik motor kulakları, daha hassas çalışan parçalar, sıkı üretim toleransları ve bazı imalatların harmonik titreşimi azaltacak şekilde ayarlanması gibi düzenlemelerle daha sessiz ve düzgün çalışmaktadır. Motorlarda karışımın emilmesi sırasında oluşan gürültünün giderilmesi için özel çaba harcanmakta ve bazı motorların emme borusuna rezonans tüpleri eklenmektedir. Lastik ve süspansiyonu da birer gürültü kaynağı olarak kabul edersek, izole edilmiş alt şaseler ve düşük gürültü çıkartan lastikler bu durumun giderilmesine katkıda bulunmaktadır. İlave olarak yeni süspansiyon tasarımları sayesinde bazı yerlere daha yumuşak burçlar kullanılarak gereken hassasiyet sağlanmaktadır.

57 Gürültü ile ilgili Test Cihazları Yardımcı ekipmanlar Kia, Gürültü, Titreşim ve Sertlik, ENV-3ET6K,

58 Aesthetic noise barrier: Highway in Melbourne, Australia J (Hans) van Leeuwen, NOISE MEASUREMENT & ABATEMENT - CE/AE/EnSci 524