Alçı taşı (jips) doğal olarak oluşan ve bileşiminde iki molekül su bulunduran bir Kalsiyum Sülfat mineralidir (CaSO 4.2H 2 O).

Transkript

1 DENEY ADI : KALSİYUM VE BİLEŞİKLERİ DENEY NO : 3 AMAÇ : Alçı kristallerinin elde edilmesi TEORİK BİLGİ ALÇI NEDİR? Alçı taşı (jips) doğal olarak oluşan ve bileşiminde iki molekül su bulunduran bir Kalsiyum Sülfat mineralidir (CaSO 4.2H 2 O). Alçı Alçı taşının bünyesinde yarım molekül su kalacak şekilde, ısıtılması ve öğütülmesi ile alçı elde edilir. Alçı suyla karıştırılınca tekrar katılaşarak bağlayıcılık özelliği taşıyan bir yapı malzemesine dönüşür. Alçı, binlerce yıldır birçok alanda, çok sayıdaki yararları ile insanlığın hizmetinde olmuş ve çağdaş yapı malzemeleri arasında da yerini almıştır. Kalkınmış ülkelerin tüketimleri incelendiğinde alçının inşaat sektöründeki önemi gün geçtikçe artmaktadır. Günümüzde alçı taşı kullanımının % 5ʹ i zirai amaçlı, %15 i endüstriyel amaçlıdır. Geri kalan miktarın tamamı yapı sektöründe kullanılmaktadır. Alçının yapı malzemesi olarak sağladığı yararları son yıllarda fark eden ülkemiz günümüz koşullarında yaklaşık 2 milyon ton alçıyı yapılarda kullanır hale gelmiştir. Alçı doğada pekçok yerde doğal kaynak olarak bulunan alçı taşının (jips-kalsiyum sülfat dihidrat) değişik tekniklerle kalsine edilerek öğütülmesi ve katkılandırılması yoluyla üretilir. Bu ürünün yapısı (kalsiyum sülfat yarıhidrat, veya hemihidrat ) uygulanan üretim tekniğine ve seçilen alçı taşının cinsine, reçetelendirilmesine, kullanımda karıştırılan suyun miktarına, su ile karıştırma yöntem ve şekline göre tebeşir mukavemetinden betonarme betonunun dört katı mukavemete kadar farklılık gösterir. Ayrıca, süngerin su emiciliğinden mermerin su emiciliğine, birim hacim ağırlığı polistren ağırlığından

2 granit kayanın birim hacim ağırlığına kadar değişebilen alçı çeşitlerinde bulunur. Biz, bu geniş yelpazede bulunan her ürünü üretebilmekteyiz. Alçının teknolojik olarak iki çeşidi bulunur, ALFA ve BETA. İkisininde kimyasal içerik ve ifadesi aynı olmasına rağmen kristalografik yapıları farklıdır. Beta cinsi alçıda kristal yapı iğne gibi ve amorf şekilliyken, Alfa alçıda bu yapı daha rafine ve geometrik şekillerdedir. Uygulamada ise bu fark, Alfa alçının Beta alçıya göre çok daha az su ile karıştırılınca belli bir akışkanlığa gelmesiyle kendini gösterir. Alçının belli bir akışkanlığa gelmesi için gereken su miktarı üretim tekniğine bağlı olarak (alçı/su) 1 den 5'e kadar değişebilir. Bu orantının yüksek değerlerinde alçının nihai ürün yoğunluğu ve buna bağlı olarak eğilme, basma, çizilmeye karşı mukavemeti artar. 100 gr alçının 25 gr su ile karıştırıldığı 4 kıvamdaki alçıdan yapılan nihai ürünün basmada mukavemeti 900 kg/cm² civarındadır. Normal bir betonarme betonunda bu rakamın 300 kg/cm² civarında olduğu düşünülürse Alfa alçı ile ulaşılan mukavemetlerin önemini anlamak kolaylaşır. Alçı/su orantısının 5 olması halinde basma mukavemeti 1100 kg/cm²'ye kadar çıkacaktır. Alçı/su orantısı 1-1,5 arasındaki ürünü ancak Beta alçı ile 1,5-5,0 arası orantılardaki ürünü ise ancak özel teknoloji ile üretilen Alfa alçı ile üretmek mümkündür. Burada anlatılan teknolojik alçı çeşitlerini Anadolu'da 9000 yıl ve eski Mısır'da 6000 yıl evvel kullanılmaya başlanan bu malzemenin ulaştığı son nokta olarak düşünebiliriz. Kullanılan Başlıca Alçı Çeşitleri: Yapı Sektöründe Kullanılan Alçılar Ve Türevleri Yapı alçısı Kartonpiyer alçısı Saten perdah alçısı Perlitli sıva alçısı Makine sıva alçısı Derz dolgu alçısı Yapıştırma alçısı ( Alçı plaka, duval blok ) Alçı duvar levhası Kalıp Alçıları Teksir kalıbı alçısı Porselen kalıp alçısı Seramik kalıbı alçısı Kiremit kalıbı alçısı Tıpta Kullanılan Alçılar Diş alçısı Ortopedik Alçı Alçı yapı sektörü dışında pek çok alanda kullanılmaktadır: Tarım ve hayvancılık sektöründe gübre ve hayvan yemi olarak Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve ortopedide

3 Endüstride cam sanayinde, sondajcılık, tutkal, plastik üretiminde Ham jips, beyaz boya, kağıt dolgu malzemesi olarak kağıt ve pamuklu tekstilde Kömür işletmelerinde kömür tozlarında kül oranını artırmak için Ham jips, çimento sanayinde Mayalandırma için bira sanayiinde Seramik sanayinde döküm ve kalıp işlerinde Anhidrit (susuz alçı) kükürt veya kükürt oksitle sülfat asidi elde etmek için iskoçyada anhidrit ve alçıdan faydalanılarak sülfirik asit üretiminde ve Yan ürün olarak portland çimentosu imalatında Alçının Tarihçesi Alçının tarihteki ilk izlerine, günümüzden yaklaşık yıl önce (M.Ö ) dünyanın bilinen en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Konya Çatalhöyük te rastlıyoruz. Kazılar sonucu gün ışığına kavuşturulan Çatalhöyük evlerinin zemin ve duvarları ile duvar resimlerinde (fresk) alçı kullanılmıştır. Alçı daha sonraları Anadolu ve Mezopotamya da Sümer, Asur, Selçuklu ve Osmanlı; bu coğrafya dışında ise özellikle Aztek, Mısır, Yunan ve Roma uygarlıklarında önemli bir yapı malzemesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Avrupa da Rönesans mimarlığının özentili ve süslü üslubuna uygun bir malzeme olan alçı, bu dönem mimar ve ressamları tarafından gerek iç gerekse dış yüzeylerde ve taştan daha rahat biçimlendirilmesinden dolayı ilk kez sütun ve kornişlerde kullanılmıştır yılındaki Londra yangını alçı kullanımının geniş kitlelerce benimsenmesi bakımından bir dönüm noktası sayılabilir. Bu felaket sırasında ahşap yapıları koruduğu gözlenen alçının kullanımı Paris te zorunlu hale getirilmiş, bu vesile ile sıva alçısına da Paris alçısı lakabı takılmıştır lerden itibaren alçıtaşının toprak ıslahında, özellikle de sebze, yerfıstığı, pamuk, patates gibi ürünlere kalsiyum ve kükürt sağlayıcı doğal gübre olarak kullanımıyla da artan ilginin neticesinde olsa gerek, 18.yüzyılda Fransız kimyacı Lavoisier alçı üzerine yapılan ilk bilimsel çalışmayı yayınladı. Takip eden iki yüzyılda insanoğlunun alçı kültürü öylesine gelişti ki, bugün 100 den fazla ülkede 100 milyon tonun üzerinde alçıtaşı tüketilmekte. Osmanlı ya gelince, alçı bu dönemden günümüze miras kalan birçok kervansaray, han, hamam, konak, yalı ve sarayda kullanılmıştır. İlginçtir ki, bazı Osmanlı hamam tavanları, içerideki yoğun nemi dengelemek amacıyla alçı ile kaplanmıştır. Cumhuriyet döneminde alçı üretimi ilk kez 1930 larda atölye düzeyinde Kayseri de başlamış, sürekli çeşitlilik kazanarak ve yaygınlaşarak günümüze kadar gelmiştir. Kalkınmış ülkelerin tüketimleri incelendiğinde günümüzde zirai amaçlı alçıtaşı kullanımının toplamın % 5 i kadar olduğu görülmekte. Yine toplamın % kadarı ise endüstriyel kullanım olarak adlandırılabilecek uygulamalar da tüketilmekte. Bu grup başta çimento üretimi olmak üzere, cam sanayii, kalıpçılık, sondajcılık, hayvan yemi ve böcek ilacı üretimi, boya, tutkal, plastik üretimi, gıda ve ecza sanayii gibi çok çeşitli faaliyetleri kapsar. Geri kalan alçıtaşının tamamı ise inşaat sektöründe kullanılan alçı türlerinin imalatında kullanılır; inşaat alçısı, sıva alçısı, saten perdah alçısı gibi toz ürünlerin yanı sıra, iç mekânlarda da alçıdan yapılan ara bölme, üst kaplama yapı elemanları kullanılmaktadır. Alçının inşaat malzemesi olarak sağladığı avantajları son on yılda fark eden Türkiye, 2000 li yıllara

4 girerken yılda bir milyon ton alçıyı yapılarda kullanır hale gelmiştir. Ancak ülkemizin çağdaş konut ihtiyacını rasyonel bir biçimde ve bir kuşakta karşılayabilmesi bundan çok daha fazlasını kullanmayı gerektirmektedir. Ülkemizde ve dünyada alçı nerelerde bulunmaktadır: Dünya'da işletilebilir alçı rezervlerinin toplamı 2,6 milyar ton kadar olduğu, bunun 800 milyon tonunun A.B.D. de, 500 milyon tonunun Kanada'da olduğu bilinmektedir. Alçı üretimi tamamen Yapı sektörünün gelişmesine bağlıdır. 2. dünya savaşından sonra Dünya alçı üretiminde süratli bir artış olmuştur. 21. yüzyıl başlarında dünyada yaklaşık 110 milyon ton alçı üretilmekte, bunun yaklaşık % 20 sini A.B.D. kalanını ise Kanada, İran, Rusya, Fransa, Rusya, Fransa, İtalya, İngiltere, Almanya, Mısır, Çin, Polonya, Hindistan ve Meksika gerçekleştirmiştir. Türkiye'de alçı taşı çok yaygın olarak bulunmaktadır. Alçı taşı rezervlerimizi onlarca milyon ton olarak ifade etmemiz mümkündür. Ancak ülkemiz ekonomik şartları, alçının, gelişmiş toplumlar içindeki kullanım seviyesine ulaşmamızı engellemektedir. Alçının Özellikleri Alçının Sahip Olduğu Özellikler Yanmazlık Isı yalıtımı Hafiflik İşleme ve onarım kolaylığı Yüzeye nefes aldırma Bakteri üretmeme Yanmazlık: Alçı anorganik bir madde olduğu için yanmaz Bir yangın anında alevle karşılaşan alçı elemanın boşluklarındaki nem ile bünyesindeki kristal suyu ayrıştırmak için ısı enerjisinin büyük bir bölümünü absorbe eder. Ayrışan ve buharlaşan su alev ile alçı elemanın arasında bir buhar tabakası oluşturur. Suyun buharlaşma sürecinde alçı elemanın yüzeyindeki sıcaklık 140 santigrat derecenin üzerine çıkmaz. İki saat yoğun ateşe maruz kalan 15 cm. kalınlığındaki bir alçı elemanın dış yüzeyindeki sıcaklık 1000 derece iken, iç yüzeyinde 55 derecedir. Alçı, yanmazlığı ve dayanıklılığı ile tüm dünyada bina ve yangın sigorta otoriteleri tarafından kabul görmektedir. Nem Düzenleyici Özelliği: Kapalı bir hacimde bulunan su buharı, hacmi çevreleyen dış yapı elemanlarının yüzeylerine temas ettiğinde soğuşarak yoğuşur ve yapı elemanlarının ıslanmasına dolayısıyla da elemanın yüzeyinde su lekelerine ve çiçeklenmelere neden olur. Alçı ise ısı iletkenliğinin düşük olması dolayısıyla yalnız yoğuşmayı geciktirmekle kalmaz, aynı zamanda boşluklarında önemli bir oranda ortam nemini ve kondansasyon suyunu absorbe edip, iç hacimde bağıl nemin azalmasını sağlayarak yoğuşmayı azaltır. Buna ek olarak nem azaldığında alçı kendi bünyesindeki nemi ortama vererek ortamın yeterli derecede nemli kalmasını sağlar ve bu suretle kaloriferli evlerde yaşam koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunur. Isı İletkenlik özelliği: Alçı, yapılarda kullanıldığından beri sıcak temaslı bir malzeme olduğu bilinmektedir. Günümüzde ısı iletkenlik değerleri saptandığında, alçının ısı iletkenlik değerinin doğal malzemeler arasında ahşaba çok yakın olduğu ve diğer doğal malzemelerden daha az ısı ilettiği görülmüştür. TS 825'e göre birim hacim ağırlığı 800kg/m2 olan bir ahşap malzemenin ısı iletkenlik değeri 0,17 W/ mk dir. Alçının ısı iletkenlik dereceleri alçı hamurunun birim hacim ağırlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Birim hacim ağırlığı, hamura katılan alçı/su oranına bağlıdır. Alçı

5 hamurundaki alçı oranı fazlalaşıp su oranı azaldıkça alçının birim hacim ağırlığı artar. Binalarda ısı yalıtım kurallarını tanımlayan TS 825 te alçı hamurlarının gözenekli ve yoğun oluşuna göre birim ağırlığına bağlı olarak verilen ısı iletkenlik değeri 0,6-1,20 kg/m3 birim ağırlık için 0,29-0,53 W/mK değerleri arasında değişmektedir. Geleneksel bir yapı malzemesi olan alçı, ısı yalıtımı ve diğer olumlu özellikleri nedeniyle günümüzdeki yapıların duvar konstrüksiyonlarının estetik, konfor ve insan sağlığı açısından standardını yükseltecek niteliktedir. İnşaat sektöründe, doğadan kolayca elde edilip işlenebilen alçı malzeme kullanımının artması ile minimum enerji sarfiyatıyla yüksek performanslı ürün elde edilebilecek ve binalardaki ısı kaybı da azalacaktır. Alçı malzeme doğru olarak ve uygun yerlerde uygulandığında, mimariye çok geniş imkanlar tanıyan ve yüzyıllarca bozulmadan kalan bir malzemedir. Ayrıca sanıldığının aksine alçı malzeme çimento ve kireç esaslı malzemelerden maliyet açısından daha ekonomiktir. Ses düzenleyici etkisi: Alçı yapı elemanı, çok küçük boşluklar içermesi nedeniyle üzerine gelen ses dalgalarını azaltarak yansıtır. Özellikle akustik amaçlarla üretilmiş elemanlar yardımıyla, hacim içinde ses düzen' ve hacimler arasındaki ses geçişi, iyi bir şekilde kontrol edilebilmektedir. Bu alanda yapılan araştırmalarda, alçı elemanlarla yapılmış bir duvar tertibinde, 700 Hz' lik bir sesi % 50 ye kadar yuttuğu, bu tertibe bilinen lifsel malzeme eklendiğinde % 90'a varan bir ses yutuculuğu yaptığı ortaya çıkmıştır. Yapı biyolojisi açısından ise alçılı malzemelerin değerlendirmesini yapabilmek için belirli ölçütlerin önceden belirlenmiş olması gerekmektedir. Genellikle kabul edilen bu ölçütleri yedi grupta toplamak mümkündür. Üretim sırasında gereksinim duyulan enerji miktarı, Üretim aşamasında atık madde veya yan ürün olarak çıkan zararlı maddeler, Malzemenin geri dönüşebilirliliği, Malzemenin tekrar kullanılabilirliği, Yerel kaynaklardan sağlanabilirliliği, Merkezi büyük tesisler dışında üretim ve uygulama olanakları, Kişi sağlığı ve ortamın konfor düzeyi üzerindeki etkileri, Buna göre alçılı yapı malzemeleri için "yapı biyolojisine uygun nitelikte bir malzemedir" denilebilir. Alçının yukarıda bahsedilen özellikleri yanında diğer yapı malzemelerine göre üstünlüklerini sıralamak gerekirse; Alçı dökümünden ve prizini yapıp kuruduktan sonra boyutlarında bir değişiklik göstermez. Böylelikle beton gibi rötre çatlakları ve ahşap gibi bünyesine rutubet alıp verdiği halde boyut ve şekil değişikliği yapmaz, Alçının ve alçı elemanının elde edilişi, uygulanması, bakımı kolay ve ucuzdur, Alçı, tam bitmiş olarak yapıya girer, ek emek ve masraf gerektirmez, Alçı, hazır yapı elemanı üretimine elverişli bir malzemedir. Duvar ve tavan kaplamalarının önceden hazırlanmasına olanak sağlar. Deprem, yangın ve sel baskını gibi afet durumlarında konut ihtiyacının arttığı ve karşılanmasının kısa sürede gerçekleşmesinin zorunlu olduğu hallerde kullanılmak üzere depo edilebilecek yapı elemanları hazırlanabiliri). Alçıdan üretilen yapı elemanları, aranan fiziksel ve ekonomik özelliklere sahip, çağın inşaat usullerine uygun, çabuk kuru, hafif yapı elemanlarının üretimini sağlayan yapı malzemeleri arasında

6 önemli bir yer tutar (1). Alçı malzemesi en az enerji kullanımı ile elde edilebilir, Tasarımda öngörülen konfor ve estetik koşullarını sağlar, Çevre kirliliği yaratmaz, Alçı doğal hammadde kaynaklarından elde edilmekte, bu malzemeler ülke ölçeğinde yeterli olduğu gibi, ülke dışına da ihraç edilerek ülke ekonomisine katkıda bulunulabilir. Malzeme üretimi büyük yatırım ve karmaşık teknoloji ile değildir. Teknolojik gelişmelere uyum sağlar ve hazır yapı elemanları üretimine elverişlidir. Standartlara uygun malzeme kolaylıkla üretilebilir. Alçı malzemesi kolaylıkla işlenebilir. Bu özellik, tasarımda ve yapımda esneklik sağlar. Dolayısıyla zaman içinde ortaya çıkabilecek kullanıcının değiştirme istek ve gereksinmeleri kolaylıkla karşılanabilir. Alçı malzemesinin birim hacim ağırlığı kullanım yerine göre ayarlanabilir. İstenirse azaltılabilir. Hafif malzemeler yapı yükünün az olmasını, dolayısıyla zemine aktarılan yükün de az olmasını sağlar. Bu özellik de ekonomiye önemli ölçüde katkı sağlar. Özellikle taşıyıcı sistemli yapılarda bölücü duvarların hafif olması sağlanırsa, daha düşük maliyette yapı elde etmek çözümüne ulaşılabilir, Alçı malzemeleri üretim yerinden şantiyeye kolaylıkla taşınabilir ve kolay uygulanabilir. İşçilik masrafı ve maliyeti azdır. Taşıma ve kullanma sırasında tahrip olmuş malzeme veya yapı elemanları kolay onarılabilir. Yapılarda kullanılacak malzemelerin seçiminde ise enerji-malzeme üretim teknikleri dikkate alınmalı, karbondioksit ile hava ve çevre kirlenmesi dengeleri hesaba katılmalıdır. Alternatiflerden en az zararlısı seçilmelidir. Bu nedenle mimarlar, mühendisler ve tüketiciler yapı malzemelerini seçerken üretim aşamasında en az enerji kullanan, çevre ile uyumlu malzemeleri seçmek durumundadırlar. İnsan yaşama ortamını kendi istekleri yönünde değiştirirken doğadan kopmamaya ve doğaya zarar vermemeye özen göstermek zorundadır. Eğer üretimi ve işlenmesi sırasında en az enerji harcanan, kullanım ömrünü tamamlayınca doğa tarafından kolayca dönüşüme uğratılan, hem üretim aşamasında, hem de yakılması sırasında doğayı kirletmeyen ve kanserojen maddelerin ortaya çıkmasına neden olmayan malzemeler seçmeye özen gösterilirse doğal dengeyi korumaya katkıda bulunmuş oluruz. Günümüz koşullarında yoğun şehirleşme karşısında, insanlar, sıkıştırılışmış iş ve yaşam alanlarından kurtulmak amacıyla bulundukları mekânları çağdaş, aydınlık ve zevkli ortamlar haline getirmek için uygulaması kolay, ekonomik, insan ve çevre sağlığına yararlı çağdaş ürünler yaratmak peşindedir. Alçı, binlerce yıldır birçok alanda, çok sayıdaki yararları ile insanlığın hizmetinde olmuş ve çağdaş yapı malzemeleri arasında da yerini almıştır. Alçı taşı (jips) doğal olarak oluşan ve bileşiminde iki molekül su bulunduran bir Kalsiyum Sülfat mineralidir. (CaSO 4.2H 2 O) Alçı taşının bünyesinde yarım molekül su kalacak şekilde, ısıtılması ve öğütülmesi ile Alçı elde edilir. Alçı suyla karıştırılınca tekrar katılaşarak bağlayıcılık özelliği taşıyan bir yapı malzemesine dönüşür. Kalkınmış ülkelerin tüketimleri incelendiğinde alçının inşaat sektöründeki önemi gün geçtikçe önemini daha fazla kazanmaktadır. Günümüzde alçı taşı kullanımında, genel toplamın % 5' i zirai amaçlı, %10-15 kadarı ise endüstriyel kullanım olarak adlandırılabilecek uygulamalarda tüketilmektedir. Geri kalan alçı taşının tamamı inşaat sektöründe kullanılan alçı türlerinin imalatında tüketilir. Bu gün inşaaat sektöründe kullanılan sıva alçısı, kartonpiyer alçısı, saten perdah alçısı ve makine sıva alçısı gibi toz alçı ürünleri kullanım miktarları gün geçtikçe artmaktadır. Bunun yanı sıra alçı ile hazır bina bölme duvarları, panolar, blok kriş ve tavanlar yapımında kullanılmaktadır. Alçının inaşşat malzemesi olarak

7 sağladığı avantajları son yıllarda farkeden ülkemiz 2000' li yılları geçerken 1 milyon ton alçıyı yapılarda kullanır hale gelmiştir. Ancak ülkemizin çağdaş konut ihtiyacının rasyonel bir biçimde karşılanabilmesi için çok daha fazlasını kullanması gerekmektedir. Kimya sanayiinde alçı taşının kullanılması, bundan 40 yıl kadar önce pratik olarak hiç bir alanda kullanılmayan anhidritin (susuz alçı), İngiltere' de ki Imperial Chemichal Industries şirketinin bu hammaddeyi amonyum sülfata dönüştürülmesi ile başlanmıştır. Bu yöntemde havanın azotu yapay amonyağa dönüştürülerek anhidrit ile birleşmekte ve elde edilen amonyum sülfat tarımda gübre olarak kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra alçı tıpta, cerrahide, dişçilikte, cam sanayii, sondajcılık, hayvan yemi böcek ilacı üretimi, yapay kükürt, tutkal, plastik üretimi, gıda gibi çok çeşitli faaliyet alanlarında kullanılmaktadır. Sektörün ürettiği mallar (901162) GTIP numarasıyla anılmaktadır. Ülkemizde dünya üretimine paralel olarak birçok alçı ürünü pazarda yerini almıştır. Ayrıca üretilen ürünler için T.S.E. tarafından uluslararası standartlarda göz önüne alınarak standartlar hazırlanmış olup sektörde Alçı Üreticileri Derneğine üye firmaların tümü T.S.E belgelidir. Ham jips, beyaz boya, kağıt dolgu malzemesi olarak kağıt ve pamuklu tekstil maddelerine katılır. Kömür işletmelerinde kömür tozlarında kül oranını artırmak için kullanılır. Alçı taşı (ham jips) çimento sanayiinde her gün artan miktarlarda kullanılmaktadır. Nikel izabesinde eritmeyi kolaylaştırma ve bira sanayiinde mayalandırma için kullanılır. Son yıllarda alçı sıcak ve soğuk yalıtım malzemesi olarak çok büyük ölçülerde kullanılmaya başlanmıştır. Binalarda ses izolatörü ve rutubet düzenleyici olarak, konferans salonlarında, lobilerde vb. Alanlarda büyük gürültüleri kesmek için kullanılmaktadır. Alçı döküm ve kalıp işleri ve seramik endüstrisinde büyük ölçüde kullanılır. Anhidrit (susuz alçı) kükürt veya kükürt oksitle sülfat asidi elde etmek için kullanılmaktadır. Halen iskoçyada anhidrit ve alçıdan faydalanılarak sülfirik asit üretilmektedir. Yan ürün olarak portland çimentosu imal edilmektedir. Alçının Faydaları Alçı dökümünden ve prizini yapıp kuruduktan sonra boyutlarında bir değişiklik göstermez. Böylelikle beton gibi rötre çatlakları ve ahşap gibi bünyesine rutubet alıp verdiği halde boyut ve şekil değişikliği yapmaz, Alçının ve alçı elemanının elde edilişi, uygulanması, bakımı kolay ve ucuzdur, Alçı, tam bitmiş olarak yapıya girer, ek emek ve masraf gerektirmez, Alçı, hazır yapı elemanı üretimine elverişli bir malzemedir. Duvar ve tavan kaplamalarının önceden hazırlanmasına olanak sağlar. Deprem, yangın ve sel baskını gibi afet durumlarında konut ihtiyacının arttığı ve karşılanmasının kısa sürede gerçekleşmesinin zorunlu olduğu hallerde kullanılmak üzere depo edilebilecek yapı elemanları hazırlanabilir). Alçıdan üretilen yapı elemanları, aranan fiziksel ve ekonomik özelliklere sahip, çağın inşaat usullerine uygun, çabuk kuru, hafif yapı elemanlarının üretimini sağlayan yapı malzemeleri arasında önemli bir yer tutar Alçı malzemesi en az enerji kullanımı ile elde edilebilir, Tasarımda öngörülen konfor ve estetik koşullarını sağlar, Çevre kirliliği yaratmaz, Alçı doğal hammadde kaynaklarından elde edilmekte, bu malzemeler ülke ölçeğinde yeterli olduğu gibi, ülke dışına da ihraç edilerek ülke ekonomisine katkıda bulunulabilir. Malzeme üretimi büyük yatırım ve karmaşık teknoloji ile değildir.

8 Teknolojik gelişmelere uyum sağlar ve hazır yapı elemanları üretimine elverişlidir. Standartlara uygun malzeme kolaylıkla üretilebilir. Alçı malzemesi kolaylıkla işlenebilir. Bu özellik, tasarımda ve yapımda esneklik sağlar. Dolayısıyla zaman içinde ortaya çıkabilecek kullanıcının değiştirme istek ve gereksinmeleri kolaylıkla karşılanabilir. Alçı malzemesinin birim hacim ağırlığı kullanım yerine göre ayarlanabilir. İstenirse azaltılabilir. Hafif malzemeler yapı yükünün az olmasını, dolayısıyla zemine aktarılan yükün de az olmasını sağlar. Bu özellik de ekonomiye önemli ölçüde katkı sağlar. Özellikle taşıyıcı sistemli yapılarda bölücü duvarların hafif olması sağlanırsa, daha düşük maliyette yapı elde etmek çözümüne ulaşılabilir, Alçı malzemeleri üretim yerinden şantiyeye kolaylıkla taşınabilir ve kolay uygulanabilir. İşçilik masrafı ve maliyeti azdır, Taşıma ve kullanma sırasında tahrip olmuş malzeme veya yapı elemanları kolay onarılabilir Alçı Yangına Dayanıklıdır Alçı, inorganik bir madde olduğu için yanmaz. Yapı gereçlerinin yanıcılık açısından değerlendirilmesinde alçı, A1 sınıfı Yanmaz bir malzeme olarak gruplandırılır. Bir yangın anında alevle karşılaşan alçı, boşluklarındaki nem ile bünyesindeki kristal suyu ayrıştırmak için ısı enerjisinin büyük bir bölümünü absorbe eder. Ayrışan ve buharlaşan su, alev ile alçı arasında bir buhar tabakası oluşur. Yangın başladıktan 2 saat sonra yangın yüzeyinde 1040 santigrat dereceye ulaşan ısı, 5 cm lik alçı duvarda arka yüzeye 54 santigrat derece olarak aktarılır. Yapı alçıları ve alçı levhalar ile 120 dakika yangın dayanım süresi elde etmek mümkündür. Alçının bu özelliği tüm yangın sigortası otoritelerince kabul görmektedir yılındaki Londra yangınında zarar görmeyen yapıların alçı olduğu tespit edilmiş, gözlenen koruyuculuğu sayesinde, gelişmiş ülkelerde insanların yoğunlukla bulunduğu alanlarda alçı kullanımı zorunlu hale getirilmiştir. Türkiye de henüz bu konuda yasal bir zorunluluk yoktur. Alçı Enerji Tasarrufudur Alçı, tuğla üretiminde kullanılan enerjinin yarısı, çimento üretiminde kullanılan enerjinin ise 1/5i kullanılarak elde edilmektedir. Alçının üretimi aşamasında alternatif ürünlere kıyasla çok daha az enerji kullanılır. 1 ton alçı üretmek için 30 litre fuel-oil gerekirken, 1 ton tuğla üretmek için bunun iki katı, 1 ton çimento için beş katına ihtiyaç vardır. Alçı kullanılarak yapılan yapı elemanlarının ısı iletiminin uygun olması çevrelediği mekanda konforun bozulmaması dolayısıyla enerji tasarrufuna neden olmaktadır. Alçı düşük enerji ile üretilir. Emsali olan diğer inşaat malzemelerinden örneğin kireç 900 C, çimento 1000 C de alçı ise C de elde edilir. Alçı Çevreyi Korur Alternatif yapı malzemelerinde kullanılan harçlarda bulunan kum, dere yataklarından elde edilir. Bu da doğal kaynakların tüketilmesine neden olduğu gibi erozyonu da tetikler. Alçı kullanımına ağırlık verildiğinde tüm bu dezavantajlar ortadan kalkmış olur.

9 Ayrıca plastik alçı torbalarımız çevre dostudur; tekrar kullanılabilir veya geri kazanılabilir. Sanılanın da aksine, kağıt torba yapmak plastik torba yapmaktan iki kat daha fazla atmosferi kirletir ve 200 kat daha fazla atık su çıkmasına sebep olur. Duvar, tavan vs. diğer yüzeylerde ısı yalıtım özelliğine sahip alçı kullanarak, dünya ortalamasını çoktan geçen, ülkemizdeki hava kirliliğinin azalmasına katkıda bulunuruz. Alçı Hafiftir Yoğunluk faktörü göz önüne alınırsa 1 ton alçı ile 1 ton tuğla veya 1 ton çimentodan çok daha fazla hacimde yapı elemanı üretilir. Dolayısıyla alçı kullanılan inşaatların yükü hafiflemiş olur ki bu da çoğu deprem kuşağında olan ülkemiz için önemli bir avantajdır. Depremde insanlar daha çok binanın taşıdığı ağırlıklardan zarar görmektedir. Bina ağırlığı azaltılarak can ve mal kaybının oluşmasına engel olunmaktadır. Alternatif yapı ürünleri ile karşılaştırıldığında alçı levhalar ile duvar yükünü 4 kat hafifletmek mümkündür. Hafifleyen sistem, kolon-kiriş gibi taşıyıcı eleman kesitlerini küçültür inşaat maliyeti daha başlangıçta azalır, yapı kullanım alanları metrekare bazında artar. Alçı Sağlıktır Alçı, kimyasal yapısı nedeniyle bünyesinde bakteri barındırmaz, bazik ve asidik özellikler taşımaz. Ph değeri insan cildiyle aynıdır. Kristalin silis ihtiva etmediğinden kanserojen değildir, cilde dosttur. Bu sebepten tıbbi amaçlı kullanımı da yaygındır. Ülkemizde yapılmakta olan bazı otellerde büyük kalabalıkların toplanabilmesini sağlayacak mahallerde, restoran veya toplantı salonlarında alçı sıva ve alçı tavan kaplamalarının yabancı müşavirler tarafından şart koşulmaktadır. Alçı Doğal Klimadır Alçının mikroskobik boşlukları vardır, Bu sayede yaşadığımız mekânı kışın sıcak, yazın serin tutar. İç mekanlarda oluşan rutubeti çabucak emer, hava kuruyunca da ortama iade eder. (Düşük nem oranı ile oluşan kuru havanın, özellikle soğuk algınlığı, astım, baş ağrısı, nefes darlığı, performans düşüklüğü, yorgunluk ve halsizliğe yol açtığını biliyor muydunuz? Yaşantımızın % 90ʹ ını yapay yollardan oluşturulmuş kapalı mekanlardan geçirdiğimize göre bu yapay çevrelerin duvarlarının, tavanlarının, iç donanımlarının ve malzemelerinin, seçiminde ne kadar duyarlı olmamız gerekliliğini aklımızdan çıkarmamalıyız. Hastaları tedavi etmek zorunda kalmak yerine, hastalanmamak için önlemler almak en ucuz ve kolay yöntemdir.) Alçı Nem Düzenleyici Özelliği Sahiptir Kapalı bir hacimde bulunan su buharı, hacmi çevreleyen dış yapı elemanlarının yüzeylerine temas ettiğinde soğuyarak yoğuşur ve yapı elemanlarının ıslanmasına dolayısıyla da elemanın yüzeyinde su lekelerine ve çiçeklenmelere neden olur. Alçı ise ısı iletkenliğinin düşük olması dolayısıyla yalnız yoğuşmayı geciktirmekle kalmaz aynı zamanda boşluklarında önemli bir oranda ortam nemini ve kondanzasyon suyunu absorbe edip, iç hacimde bağıl nemin azalmasını sağlayarak yoğuşmayı azaltır. Buna ek olarak nem azaldığında alçı kendi bünyesindeki nemi ortama vererek ortamın yeterli derecede nemli kalmasını sağlar ve bu suretle kaloriferli evlerde yaşam koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunur.

10 Alçı Kolaylıktır İşleme ve onarımı alçıdan daha kolay inşaat malzemesi yoktur. Sadece suyla karıştırmak yeterlidir, bunu için de özel bir beceri ya da alet gerektirmez. Elle olduğu kadar makine ile de çok düzgün sıva yapmaya uygundur. Alçı Ekonomiktir Alçının kolay işlenilebilirliği ve uygulanabilirliği alternatif malzemelere kıyasla çok daha çabuk kuruması inşaat süresinin kısalmasını sağlar ki bu da inşaat ekonomisi için oldukça önemli bir katkıdır. Alçı ve alçı türevi ürünlerin elde edilişi, uygulanması, bakımı kolay ve ucuzdur. Alçı tam bitmiş olarak yapıya girer, ek emek ve masraf gerektirmez. Alçı malzemeleri üretim yerinden şantiyeye rahatlıkla taşınabilir ve kolay uygulanabilir. İşçilik masrafı ve maliyeti azdır. Doğal hammadde kaynaklarından elde edilen e milli bir ürün olarak da nitelendirilebilen alçı, ülkemiz dışına da ihraç edilerek yurt ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Yaratıcı ve Estetik Uygulamalara Olanak Tanır Alçı beyaz rengi ile sınırsız dekoratif seçenek sunarak yaşama konfor sağlar, yaratıcı uygulamalara olanak tanır. İstenilen forma sokulabilen alçı, sadelik, zerafet ve estetiğin vazgeçilmez unsurları olan tavan süsleri, kartonpiyer, nişler, apliklere dönüşür, kalıpsız konkav yüzeyler yapılmasına olanak sağlar, ortamdaki sıcaklık hissini artırır. Alçı levhalar ile, estetik ve kullanışlı mekanlar yaratılabilir. Alçı hafifliği ve kolaylıkla değiştirilebilme özelliği sayesinde mimari uygulamalara özgürlük tanır. Alçı Yalıtım Sağlar Yapılan araştırmalar göstermiştir ki yapılardaki ısı kaybının başlıca sebebi: ısı yalıtım malzemesi ile sıvanmamış duvar ve yüzeylerdir. Çünkü ısının yüzde 35 i yalıtım gücü olmayan duvar ve yüzeylerden kaybedilmektedir. Yalıtımın olmayışı, kapalı mekanları ısıtmak için yapılan harcamalara gereksiz bir yük, ülke ekonomisine büyük bir zarardır. Alçı ürünleri gözenekli yapısından dolayı ortam ısıtıldığında duvarların hızla ısınmasını ve kışın daha sıcak geçirilmesini, yaz ayları boyunca da ortamın daha serin olmasını sağlar. Alçının ısı iletkenlik değeri doğal malzemeler arasında ahşaba çok yakındır. Dolayısıyla diğer doğal malzemelere göre daha az ısı iletir. Alçı yapı elemanı, yine içerdiği boşluklar nedeniyle ses yalıtımı da sağlar. Özellikle akustik amaçlarla üretilmiş elemanlar yardımıyla, hacim içinde ses düzeni ve hacimler arasındaki ses geçişi, iyi bir şekilde kontrol edilebilmektedir. Bu alanda yapılan araştırmalarda, alçı elemanlarla yapılmış bir duvarın 700Hz lik bir sesi %50 ye kadar yuttuğu, bu duvara bilinen lifsel malzeme eklendiğinde %90 a varan bir ses yutuculuğu yaptığı ortaya çıkmıştır. Alçı sıva, akustik özelliğinden dolayı, teknik danışmanlar tarafından ülkemizdeki birçok otel, restoran veya toplantı salonu gibi kalabalık mekânlarda sıva ve tavan kaplaması olarak şart koşulmaktadır.

11