TÜRK HAVA KUVVETLERİ TA RİH ÇESİ Türk ordusu havacılıkla ilgili ilk çalışmalara 1909 yılında başlamıştır yılında Türk Askeri Havacılık

Transkript

1

2

3 TÜRK HAVA KUVVETLERİ TA RİH ÇESİ Türk ordusu havacılıkla ilgili ilk çalışmalara 1909 yılında başlamıştır yılında Türk Askeri Havacılık Teşkilatı, dünya havacılık teşkilatlarının ilk sıralarında yerini almış ve 1912 yılı başlarında Türk Ordusu ilk pilotlarına ve ilk uçaklarına kavuşmuştur. Uçuş okulunun 03 Temmuz 1912 yılında Yeşilköy de açılmasıyla da, ilk uçucu subaylarını ülkesinde yetiştirmeye başlamıştır yılında Eskişehir de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yıl ilk mezunlarını vermiştir yılında yürürlüğe giren bir kanunla havacı personel, ayrı bir muharip sınıf olarak kabul edilmiş ve 1933 yılından itibaren ise havacılığın sembolü olan mavi renkli üniformayı giymeye başlamışlardır yılında Hava Harp Akademisi açılmış, 1939 tarihinde de Hava Tugayları kurulmuştur yılında envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşan Hava Kuvvetleri, Balkanlarda en güçlü Hava Kuvveti haline gelmiştir. Hava birliklerinin tek bir komuta altında toplanmasına karar verilerek, 31 Ocak 1944 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı kurulmuştur. Hava Kuvvetleri Komutanlığı ismini aldıktan sonra komutanlığına da ilk olarak Korgeneral Zeki DOĞAN atanmıştır de Hava Kuvvetleri Komutanlığında üs ve filo kuruluşuna geçilmeye başlanmış ve Balıkesir de kurulan 9 uncu Jet üs Komutanlığı, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk Jet Üssü, 191 inci, 192 nci ve 193 üncü filolar da ilk Jet Filoları olmuşlardır. Hava Kuvvetleri komutanlığı, Türk Vatanına ve Türk Milletine havadan gelebilecek tehditlerin önlenmesi ve muhtemel bir savaşta Kara ve Deniz Kuvvetlerinin görevlerini daha kolay başarabilmesi amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetlerinin Karargahı Ankara dadır. Hava Kuvvetleri Komutanlığı, personelini, muvazzaf ve yedek personel olmak üzere iki ana grup altında; subay, astsubay, askeri öğrenci, sivil memur, erbaş ve erler oluşturmaktadır. Hava Kuvvetleri Komutanlığı teşkilatında kolordu seviyesinde birer Komutanlık olan 1 inci Hava Kuvveti Komutanlığının Karargahı Eskişehir de, 2 nci Hava Kuvveti Komutanlığının Karargahı Diyarbakır da, Hava Eğitim Komutanlığının Karargahı İzmir de, Hava Lojistik Komutanlığının Karargahı ise Etimesgut (Ankara) tadır. Hava Kuvvetleri Komutanlığına direkt bağlı birlikler ise 11 inci ve 12 nci Hava Ulaştırma Ana Üs Komutanlıklarıdır. Türk Hava Kuvvetlerinin envanterinde bulunan muharip, eğitim ve ulaştırma uçakları F-4, F-5, F-16, SF-260, T-41, T-38, C-130, C-160, CN-235, CIT-II, CIT-VII, GIV, KC-135, UH-IH, COUGAR (AS-532), KT-1T, İHA, G550, GÖKTÜRK-2, A400-M, HİK (AEW&C), GÖZCÜ dür. Kurulduğu tarihten günümüze kadar geçen her dönemde modern ve güçlü bir yapı içerisinde olan Türk Hava Kuvvetleri bugün; sahip olduğu uçak, silah sistemleri, eğitimli ve tecrübeli personeli ile günümüz hava kuvvetleri arasında, seçkin bir yeri olan, sadece içinde bulunduğu bölgede değil, okyanus aşırı, dünyanın hemen her bölgesinde etkin varlığını gösterebilen, bu yapısıyla düşmanı saldırgan niyetinden caydırmasının yanında, bölgesinde ve dünyanın her yerinde barışın en büyük teminatı olarak her türlü görevi başarıyla yerine getirme imkan ve kabiliyetine sahip bir kuvvettir. 1

4 HAVA LOJİSTİK KOMUTANLİĞİ TARİHÇE Hv.K.K.lığın da ki lo jis tik hiz met ve fa ali yet ler; 1955 yı lı na ka dar Hv.K.Loj.Bşk.lığı ile Hv.K.İn şa at Grubu adıyla faaliyet gösteren iki ayrı ünite tarafından müştereken yürütülmüştür. 15 Kasım 1955 tarihinde bu ünitelerin görevlerini yerine getirecek şekilde Hava İkmal ve Malzeme Kolordu Komutanlığı adıyla bir Komutanlık ve Hv.K.K.lığı Karargahında Lojistik Şube Müdürlüğü adıyla bir şube kurulmuştur. Hava İkmal ve Malzeme Kolordu Komutanlığı 17 Temmuz 1961 yılına kadar faaliyetine devam etmiş ve bu tarihten itibaren Hv.K.Loj Başkanlığı, lağvedilen Hava İkmal ve Malzeme Komutanlığı faaliyetlerini de içerecek şekilde yeniden faaliyete geçirilmiştir. 05 Ocak 1982 yılında Hv.K.K.lığı Lo jis ti ği ni bil gi sa yar lı oto mas yo na ka vuştur mak ve fab ri ka otomasyonunu geliştirmek amacıyla Lojistik Baflkanlığı bünyesinde LOGBİ Ş.Md.lüğü (Lojistik Geliştirme ve Bilgisayar Şubesi) kurulmuştur. Bu çalışmalar sonucu İhtiyaçlar Dağıtım Sistemi (İDS) oluşturulmuştur. Müteakip yılda da İDS nin ihtiyaç duyduğu Silah Sistem Sorumluluğu kapsamında malzeme, fon ve sistem yöneticisi ile kataloglama ihtisaslarında personelin eğitimine başlanmıştır. Teknik yönetim konularındaki faaliyetler de artırılmıştır yılında Hv.K.K.lığı bünyesinde oluşturulan Yeniden Lojistik Teşkilatlanma Çalışma Grubu ileride kurulacak olan Hava Lojistik Komutanlığının nüvesini oluşturmak üzere Merkezi Malzeme Yönetim Komutanlığının teşkilat ve kadrosunu hazırlamıştır. Da ha son ra Mer ke zi Mal ze me Yö ne tim Ko mu tan lığı is mi, Ha va Mal ze me Yö ne tim Ko mu tan lığı ola rak de ğiş ti ril miş; 21 Temmuz 1986 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı Lojistik Başkan lığına bağlı ola rak Eti mes gut-an ka ra da fii len gö re ve başlamıştır. Anılan Komutanlık, yaklaşık üç yıl faaliyet gösterdikten sonra lağvedilmiş, 03 Nisan 1989 tarihinde aynı garnizonda Hava Kuvvetleri Ko mu tan lığının ana bağ lısı ola rak Ha va Lo jis tik Ko mu tan lığı fiilen faaliyete geçmiştir. Hv.Loj.K.lığı kuruluşundan bugüne kadar Hv.K.K.lığı Stan dartlar Yö ner ge sin de be lir ti len sis tem fa ali yet yüzdelerini standartların üzerinde gerçekleştirerek Hv.K.K.lığı lojistik faaliyetlerinin etkin, ekonomik ve emniyetli bir şekilde yürütülmesine katkı sağlamaktadır. VİZYON Hava Kuvvetleri Komutanlığının mevcut ve öngörülen kuvvet yapısında yer alan sistemler, tesisler ve hizmetlerin ömür devri boyunca desteği için taktik ve teknik seviyede lojistik fonksiyonları etkinlikle, emniyetli ve ekonomik olarak yö net mek, bu nu ya par ken; müm kün ol du ğun ca mil li sa vun ma sa na yi ne dayanan, bilgi sistemlerinin sağladığı imkanlardan azami yararlanan, modern yönetim tekniklerini benimsemiş, alanında öncü bir kurum olmaktır. GÖREV Mevcut silah ve destek sistemleri ile envantere yeni girecek olanların harekat etkinliğini emniyetli ve ekonomik olarak en üst düzeyde idame ettirmek ve geliştirmek amacıyla; Si lah des tek ve altya pı sis tem le ri nin ida me ve iş let me ih ti yaç la rının he sap lan ma sı, temini, dağıtımı ve idamesini sağlamak üzere sistem, malzeme, teknik ve fon yönetimini gerçekleştirmek, 2

5 En van te re ye ni gi re cek si lah ve des tek sis tem ih ti yaç la rının sap tan ma sı, se çi mi, te da rik ve entegrasyonu ile hizmet ömrü sonunda envanterden çıkarılması konularında danışmanlık yapmak, Bir lik le rin lo jis tik fa ali yet le ri ni, bil gi işle tim sis tem le ri va sıta sıy la ta kip et mek, En van ter de ki sis tem le rin kul la nım ömür le ri ni uzat mak için ge rek li mo di fi kas yon ve mo der ni zas yon la rı geliştirmek ve uygulamaktır. ORGANİZASYON Hv.K.K.lığının lojistik icra faaliyetlerinin yönetim merkezi olan Ha va Lo jis tik Ko mu tan lığı Ka rar ga hı Ankara da konuşlanmıştır. Karargah faaliyetleri Kurmay Başkanına bağlı Başkanlık, Daire Başkanlıkları tarafından yürütülmektedir. Hava Lojistik Komutanığının bağlı birlik komutanlıkları; 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı (Eskişehir), 2 nci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı (Kayseri), 3 üncü Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı (Etimesgut/Ankara), Hava Malzeme Transit Komutanlığı (Haydarpaşa/İstanbul) dır. KALİTE POLİTİKASI a. Hv.K.K.lığının harekata yönelik her türlü ihtiyacını karşılayacak, çağdaş, tümleşik (entegre) lojistik süreçleri ihtiva eden, kurumsal dinamizmi yüksek, azami ölçüde ulusal sanayi ve teknolojiye dayanan, Hava Kuvvetlerinin icra edeceği görev/harekatta etkin ve kesintisiz çevik muharebe desteği sağlayacak, aynı zamanda hareket edebilirlik (mobil) imkan kabiliyeti de olan lojistik sistem oluşturulmasına yönelik tüm faaliyetlerinde beklentiye uygun kaliteyi temin etmeyi temel ilke olarak benimser. b. Lojistik çevrimin her aşamasında kendisinden beklenen işleri hatasız yaparak, kalitesi teminat altına alınmış ve sürekli iyileştirilen ürünlerini (malzeme ve hizmeti) zamanında kullanıma sunmak ve her an hazır halde bekletmek Hv.Loj.K.lığı kalite anlayışının hayati esasını teşkil eder. c. Lojistikte etkinlik, emniyetlilik ve ekonomiklik alanında Hv.Loj.K.lığı sorumluluğuna verilmiş sistem, tesis ve hizmetlerin faaliyetini öngörülen faaliyet standardında gerçekleştirirken, maliyet etkin, doğru işi, bir defada, tam ve eksiksiz olarak yapacak şekilde tüm lojistik faaliyetlerde uygun seviyede kaliteyi temin etmektir. Hv.Loj.K.lığı ve bağlı alt komutanlıkların her kademesindeki çalışmalarında çağdaş kalite yönetim ve sistem anlayışının tesisini, muhafazasını ve geliştirilmesini amaçlayan gerekli faaliyetler başlatılır ve sürdürülür, bu faaliyetler için üst yönetim tarafından her türlü destek sağlanır. Bu faaliyetlerde insan faktörü ön planda tutulur ve insanın en önemli yatırım olduğu ilkesi daima göz önünde bulundurulur. Yukarıda belirtilen Kalite Politikası kapsamında bağlısı birlik Komutanlıkları vasıtasıyla icra faaliyetlerini NA TO AQAP-2110, AQAP 160, TS EN ISO 9001:2000, TS-EN ISO 14001, TS 18001, TS EN ISO/IEC 17025:2005, JAR-145, AS 9110, AFMETCAL belgeleri ile sürdürmektedir. ÜRÜN/HİZMET YELPAZESİ Hv.Loj.K.ığı bağlı birlik komutanlıkları vasıtasıyla uçak ve yer destek sistemlerinin; Fab ri ka se vi ye si ba kım, ona rım, ka lib re le ri ni yap mak/yap tır mak, sis tem, üni te ve ye dek mal ze me le ri ni imal etmek/ettirmek, Kul la nım ömür le ri ni uzat mak için ya pısal ye ni le me, sis tem ge liş tir me ve bü tün le me, ya zı lım ha zır la ma ve geliştirme gibi çalışmaları içeren modernizasyon faaliyetlerini uygulamak, Araştır ma-ge liş tir me, test ve değer len dir me ile ka li te gü ven ce te mi ni ne yö ne lik mü hen dis lik des te ği vermek, Yurt içi ve yurt dışın dan te da rik edi len ik mal mal ze me le ri ni de po la mak, ko ru mak ve dağıtımını yap mak, Sa hip ol du ğu im kan ve ka bi li yet le ri kapsamında Türk Si lah lı Kuv vet le ri ne mal ve hiz met des te ğin de bulunmaktır. 3

6 1 İNCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI FABRİKA SEVİYESİ BAKIM VE TADİLAT (FASBAT) FAALİYETLERİ 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi sorumluluğundaki uçakların, hidrolik, pnömatik, mekanik, elektrik ve aviyonik sistemlerinin bakımı / testi, tadilat ve modernizasyonu ile yapısal parça onarım ve değişim hizmetlerini kapsamaktadır. ÜRÜN YELPAZESİ F-16 F-4E/2020, RF-4E NF-5A/B 2000 T-38A/M TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Tah ri bat sız Kon trol (X-Ray, Re al Ti me X-Ray, FPI, MPI, ECI, Ultrasonik Kontrol) Ho ney comb Mal ze me İma la tı/ona rı mı Kab lo Do na nım İma la tı ve Tes ti Bo ya Sö kü mü (Kim ya sal, Be ad-blas ting) Bo ya İşlemleri Ka no pi/si per lik Re viz yo nu Pi lot Kur tar ma Sis te mi Re viz yo nu Ma ki ne li Top (M61-A2/M39) Ba kımı Ha ri ci Ya kıt Tan kı Ba kımı 4

7 UÇAK MOTOR FABRİKA SEVİYESİ BAKIMI ÜRÜN YELPAZESİ Turbofan Motorlar F110-GE-100/100B/100C F110-GE-129/129B TF33-PW-100A Turbojet Motorlar J79-GE-17C J85-GE-5H J85-GE-13 J85-CAN-15 Turboprop Motorlar TYNE-MK-22 T56-A-15LFE CT7-9C Turboşaft Motorlar T A/C T A/C MAKİLA-1A1 Uçak Çalıştırıcı Motorlar JFS GTC 85-70/71 GTCP A/180/184 TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Ölçme Koordinat Ölçüm (CMM) Electronic Read Out Measurement (EROM) Video Boroskop Floresan Penetrant Kontrol(FPI) Manyetik Parçacık Kontrolü (MPI) Eddy Akımı Kontrolü (ECII) Ultrasonik Kontrol (UI) Temizleme/Soyma Mekanik Temizleme/Kumlama Kimyasal Temizleme Boyama Dry Film Kaplama Gliptal Sermetal Balans Statik Dinamik Klasik Onarımlar TIG Kaynağı Dabber TIG Kaynağı CNC Tornalama CNC Frezeleme Elektrokimyasal Taşlama Taşlama Tesviye Lapping EDM Fonksiyonel Kontrol Turbojet Bremzesi Turboprop Bremzesi JFS Bremzesi GTC Bremzesi Yüksek Teknolojik Onarımlar Plazma Sprey Alev Sprey Vakum Isıl İşlem Braze ADH Elektron Işın Kaynağı SWET Kaynağı Lazer CODEP Kaplama Florür İyon Temizleme Bilyalı Dövme İndiksüyon Braze 5

8 1 İNCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI AKSESUAR REVİZYON FAALİYETLERİ Teknolojik Onarım Merkezi (TOM) 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı olarak belirlenmiş olan uçak, uçak motoru ve yer destek teçhizatlarına ait ünitelerin bakım, onarım, yenileme (revizyon) ve tadilatları ile fonksiyonel testleri yapılmaktadır. ÜRÜN YELPAZESİ Hidrolik ve İniş Takımı Sistemi Elemanları Pompa ve Motorlar Servo ve Solenoid Valfler Silindirler Servo Akçuatörler Depolar Filtreler Damperler Aküler Fren elemanları Jantlar Dikmeler/Silindirler Elektrik Güç Sistemi Elemanları AC/DC Jeneratörler Kontrol Panelleri Aydınlatma Elemanları Regülatörler Lineer ve Rotary Akçuatörler Pilot Kontrol Elemanları (Gaz/Kumanda Kolları) Starterler Motor Yakıt/Yağ Sistem Elemanları Yakıt Kontrol Üniteleri Pompalar Valfler Akçuatörler Yakıt Püskürtme Elemanları Soğutucular Dişli Kutuları/Devir Sabitleyiciler TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Bilyalı Yatak Kontrol ve Onarımı Plastik Parçacıkla Boya Sökümü Tahribatsız Kontroller Bilgisayar Kontrollü Ölçme Cihazları (Yüzey düzgünlüğü/profil Kontrolü) Pnömatik Sistem Elemanları Soğutma Türbinleri Kabin Basınç Regülatörleri ve Emniyet Valfleri Isı Değiştiricileri/Seperatörler Buz Önleyici Valfler Oksijen Regülatörler/Konvertörler 6

9 AVİYONİK ÜNİTELER FABRİKA SEVİYESİ BAKIMI 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi sorumluluğundaki hava araçları ile bunların güç gruplarına ait aviyoniklerin bakım, onarım, tadilat/ modernizasyonları ile fonksiyonel testlerini kapsamaktadır. ÜRÜN YELPAZESİ Uçuş Göstergeleri Uçuş Kumanda ve Kontrol Sistem Elemanları SAS Com pu ter AO A Trans mit ter Sen sor CAD Com pu ter Atış Kontrol Sistem Elemanları An ten Trans mit ter Con trol Unit Seyrüsefer/İletişim Sistem Elemanları Uçak Motor Elektronik Sistem Elemanları Optik Sistem Elemanları Baskılı Devre Elemanları TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Test Program Yazılımı Ha zır la ma/kon trol TPS/ATE En teg ras yo nu Hassas Lehimleme Otomatik Test Analog/Digital fiase Testi 7

10 1 İNCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI HAS SAS ÖL ÇÜ ALET LE Rİ KA LİB RASYON FAALİYETLERİ 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi sorumluluğundaki hassas ölçü aletlerinin belirlenmiş standartlara göre uluslararası izlenebilirliğe sahip olarak kalibresi, kontrolü, bakımı ve onarımlarını kapsamaktadır. ELEKTRONİK KALİBRASYON ALANINDA AC/DC Gerilim Kalibrasyonu AC/DC Akım Kalibrasyonu Direnç Kalibrasyonu İndüktans Kalibrasyonu Kapasitans Kalibrasyonu Faz/Açı Kalibrasyonu Dijital/Analog Multimetre Kalibrasyonu Kalibrator Kalibrasyonu Yüksek Gerilim Kalibrasyonu Zayıflatıcı Kalibrasyonu Düşük/Yüksek Seviye RF/Mikrodalga Güç Kalibrasyonu Zaman/Frekans Kalibrasyonu Analog/Sayısal Osiloskop Kalibrasyonu Titreşim Ölçer Kalibrasyonu Uçak Test Setlerinin Kalibrasyonu VXI Kalibrasyonu Fonksiyonel Kontrol/Test Tezgahları Kalibrasyonu Hidrolik Analiz Cihazları Kalibrasyonu Yağ Analiz Cihazları Kalibrasyonu Sıvı Akış Ölçer Cihazları Kalibrasyonu - Türbin, Rotometer ve Manyetik tip ölçerler - Yakıt (MIL-PRF-7024), Yağ (MIL-PRF-7808) ve Hidrolik (MIL-H-5606) tipi sıvılar kullanılarak FİZİK/MEKANİK ÖLÇÜM KABİLİYETLERİ AŞAĞIDAKİ GİBİDİR: Basınç/Vakum Boyut Form Açı Sıcaklık Kuvvet Tork Akış (Gaz/Sıvı) Kütle/Terazi YERİNDE KALİBRASYON ALANINDA Turbo/Jet Motor Test Ölçüm Sistemleri (Bremze) Kalibrasyonu - J79, J85, F110, CT7/T700, T56/TYNE22, PGB, GTC, JSF, ADG tipi motorlara ait 8

11 YEDEK PARÇA İMA LAT FA ALİ YET LE Rİ 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı sorumluluğundaki uçak, helikopter, havacılık ve yer sistemleri ile bunların güç grupları, ünite ve aksesuarlarına ait yapısal parça, yedek parça ve özel takımlarının imalat, onarım ve kontrollerini kapsayan alanda hizmet vermektedir. TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) Bilgisayar Destekli İmalat (CAM) Saç İşleme / Şekillendirme / Delme / Bükme Boru İmalatı / Bükme / İşleme / Test işlemleri Hortum Asamblesi İmalatı / Test işlemleri Kablo Sıvama / Test CNC Tel Erezyon / Dalma EDM Plastik Şekillendirme NDI (MPI / FPI) Kuma Döküm Kaynak Kaynak Nok ta TIG Oto ma tik Talaşlı İmalat 5 Ek sen li İşle me C-Y Ek sen Tor na la ma/fre ze le me Tes vi ye Taş la ma Uçak Yakıt Depolarının Onarımı/Testi CMM (Koordinat Ölçme Cihazı) Boyama Po li üre tan Se lü lo zik Dövme (1000 Ton, Alü min yum 1-1,5 kg.lık Par ça lar) Isıl İşlem Nor ma li zas yon Ge ri lim Gi der me Sert leş tir me Tem per le me So lüs yon Al ma Yaş lan dır ma Se men tas yon Tav la ma Kaplama Bo ra zon Sert Krom Akım sız Ni kel Ni kel Sül fa mat Kro mik Asit Ano di ze Si yah Ok sit Fos fat Ba kır Kad mi yum Gü müş Sül fü rük Asit Ano di ze Kim ya sal Aşın dır ma Sert Anodize 9

12 1 İNCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI KALİTE FAALİYETLERİ Tüm faaliyetlerinde müşteri memnuniyetini ön planda tutan 1 inci Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı; NATO-AQAP-2110, Endüstriyel Kalite Güvence NATO-AQAP-160, Yazılım İçin Kalite Güvence TS-EN-ISO-9001, Kalite Yönetim Sistemi TS-EN-ISO-14001, Çevre Yönetim Sistemi AFMETCAL Kalibre Laboratuvarı Yeterlilik GE Firması Kalite Uygunluk IAI Firması Kalite Uygunluk TAI Firması Kalite Uygunluk THY Firması Kalite Uygunluk JOAP TSC Yağ Analiz Laboratuvarı Yeterlilik ABO Oksijen Azot Analiz Laboratuvarı Yeterlilik TS İş Sağlığı ve Güvenliği AS 9110B Askeri Havacılık Kalite Yönetim Sistemi TÜRKAK Çevre Laboratuvarı Sertifikası belgelerine sahiptir. Çevre Laboratuvarı Atık Su Test/Analizleri Baca Gazı Analiz/Ölçümleri Gürültü Ölçümleri İletkenlik ve ph Ölçümleri KALİTE LABORATUVAR FAALİYETLERİ Kimya Laboratuvarı Uçak Akışkanları Test/Analiz Yağ, Yakıt, Hidrolik, Oksijen, Nitrojen Metal Analiz ICP-OES, AAS, Karbon-Kükürt cihazı Raf Ömürlü Malzeme Kontrolleri FT-IR Spektrometre Proses Kontrolleri Girdi Kontrolleri Yağ ve Ok si jen Ana liz le ri Kap sa mın da Uluslararası Korelasyon Programlarına Üyelik (JOAP-TSC ve ABO) Fuel Sniffer Cihazı ile Uçak Motor Yağlarında Yakıt Seyrelmesi Ölçümü Metalurji Laboratuvarı Hasar Mekanizmalarının Tespiti Proses Kontrol Testleri Sörtifiye Testleri Metalurjik İncelemeler Taramalı Elektron Mikroskobu İncelemeleri Elemental Analiz ( Küçük veya Orijinal malzemelerde B 5 ten U 92 ye kadar) YAMAHA (Yabancı Madde Hasarı) Analizi Görüntü Analizi Ha sar lı mal ze me le rin kı rık ke sit yü zey le ri nin çeşitli büyütmelerde görüntü analizlerinin yapılması ve yapıdaki hasar mekanizmalarının bıraktığı izlerden yola çıkılarak hasarlanma sebebinin bulunması 10

13 TEKNOLOJİ VE SİLAH SİSTEM GELİŞTİRME FAALİYETLERİ 1 inci HİBM Komutanlığı sorumluluğundaki uçakların uçuş emniyetini, ekonomik kullanımını ve harekat etkinliğini arttırmak amacıyla ihtiyaç duyulan geliştirme ve yenileme projeleri gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda, modern aviyonik ve silah sistemlerinin uçaklara entegrasyonu, harekat uçuş yazılımı geliştirilmesi, yapısal ve aerodinamik analizleri, yer ve uçuş testleri, uçuş test ölçümlendirme kabiliyeti ile test verilerinin toplanması, harici yük sertifikasyonunu yapılabilmektedir. Modern Aviyonik ve Silah Sistem Entegrasyonu Harekat Uçuş Yazılımı Geliştirilmesi Pilot Uçak Arayüzü Tasarımı Kablo Donanım Tasarımı Mekanik Tasarım Sonlu Elemanlar Yapısal Analizleri Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği Analizleri Harici Yük Sertifikasyonu Analizleri ve Testleri Gerçek Zamanlı Veri / Görüntü Aktarımı, Veri İşleme ve Değerlendirme Mobil Telemetri İstasyonu Kabiliyeti F-4E/2020 ve F-5/2000 Sistem Entegrasyon Laboratuvarları F-4E/2020 Yazılım Geliştirme ve Test Laboratuvarı F-16 Blok 40/50, F-16 Blok 30TM Entegrasyon Yazılım Geliştirme ve Test Laboratuvarı Işık Uçakları Sistem Entegrasyon Laboratuvarı 11

14 2 NCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI FABRİKA SEVİYESİ BAKIM VE TADİLAT (FASBAT) FAALİYETLERİ 2 nci Hava İkmal Bakım Merkezi sorumluluğundaki uçakların, hidrolik, pnömatik, mekanik, elektrik ve aviyonik sistemlerinin bakımı / testi, tadilat ve modernizasyonu ile yapısal parça onarım ve değişim hizmetlerini kapsamaktadır. ÜRÜN YELPAZESİ KC-135R C-130 C-160 CN-235 SF-260D T-41D Ayrıca pervaneli yolcu uçakları ile Cougar helikopterlerinin, Türk Hava Kurumu, Anadolu Üniversitesi, Zirai ilaçlama ve özel firmalara ait küçük uçakların da fabrika seviyesi bakım, onarım ve tadilat işlemleri yapılmaktadır metrekare kapalı alana metrekare açık alana sahip olan uçak FASBAT (Fabrika Seviyesi Bakım Tadilat) atölyeleri 4 hangardan oluşmaktadır. TEKNOLOJİK UYGULAMALAR Sıcak ke şif, Sto kaj la ma, Ya kıt bo şalt ma, Bo ya sö küm/yı ka ma, Gi riş fonk si yon kon trol le ri, Do ka al ma, Sö küm/so ğuk keşif, Ba kım/ona rım/ta di lat, Mon taj, Fonk si yon kon trol le ri, Bo ya, Yer ve uçuş tec rü be le ri, yapılmaktadır. 12

15 UÇAK BOYA VE KOROZYON ATÖLYESİ FAALİYETLERİ Her türlü uçağa ait; Bo ya sö kü mü nün, Uçak yıka ma ve ko roz yon gi der me işlem le ri nin, Yeniden boyanmasının, yapıldığı Türkiye nin en büyük uçak boya ve korozyon önleme atölyelerinden biri olan tesiste; poliüretan, su ve solvent bazlı boyama ile, fırınlı boya teknikleri ile çalışılmaktadır. Kontrollü ortam flartlarına sahip olan uçak boya ve korozyon önleme atölyesinde; Sa at te 8.4 de fa ha va deği şi mi sağ la na bil mek te, Sıcak lık 10 C ile 28 C ara sın da de ğiş ti ri le bil mek te, Nem ora nı % 30 ila % 70 ara sın da ayar la na bil mek te dir. Hangar yüksekliği 14 m, kullanılabilir kapalı alanı 2034 m 2 dir. Sür gü lü ka pı yük sek liği 7.90 m ka pı genişliği ise m 2 dir. KC-135R, C-130, C-160, CN-235 nak li ye uçak la rı, T-41D ve SF-260D eği tim uçak la rı, Barış Kartalı (Havadan İhbar Kontrol - HİK Uçağı), Cougar Helikopterleri ve si vil uçak la rın bo ya işlemleri yapılmaktadır. 13

16 2 NCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI UÇAK MOTORLARI FAALİYETLERİ Pistonlu uçak motorlarının ve aksesuarlarının fabrika seviyesi bakım ve onarımlarının yapıldığı motor revizyon atölyesi 3000 m 2 kapalı alana sahiptir. Motor revizyon atölyesinde; SF-260D uçaklarında kullanılan AEIO-540D4A5 motorlarının, T-41D uçaklarında kullanılan IO-360D motorlarının ve TB-20 uçaklarında kullanılan 245 HP gücünde 6 silindirli LYCOMING IO-540-C4D5D motorlarının revizyon ve bakım ifllemleri yapılmaktadır. Ay rıca 450 HP bey gir gü cü ne ka dar olan pistonlu uçak motorlarının revizyon ve yetki sertifikasına sahip uçak revizyon atölyesi, LYCOMING ve CONDINENTAL motor serisinin tamamının revizyon kabiliyetine sahiptir. Uçak ve motor parçalarının üç boyutlu ortamda.0005 inch hacimsel hassasiyetli dokunmatik ölçüm kabiliyeti ile uçak, uçak motoru ve aksesuarlarına ait parçaların hatasız olarak hassas bir şekilde; İki nok ta ara sı me sa fe, Ek sen ler ara sı me sa fe, İki düz lem ara sı me sa fe, Ko or di nat İç/dış çap, Oval lik, Eğim, Dik lik, Açı, ölçümleri yapılabilmektedir. Mekanik ve kimyasal temizleme bölümünde uçağa ve motora ait parçaların temizliği; Kum la ma, Cam to zu, Plas tik med ya, Ul tra so nik yön tem ler, kullanılarak yapılmaktadır. 750 SHP gü cü ne ka dar olan pis ton lu uçak motorlarının bremze kabiliyetine sahip olan motor bremze atölyesinde bremze işlemleri bilgisayarlı ortamda yapılmaktadır. Bil gi sa yar kon trol lü mo tor brem ze sin de SF260D uçak motorlarının; Yağ taz yi ki, Ya kıt taz yi ki, Ma ni fold taz yi ki, Si lin dir ba şı ha ra re ti, Yağ ha ra re ti, Ya kıt ha ra re ti, Mo tor dev ri, Kom pres yon ka çak kon tro lü, Man ye to de vir dü şür me, Ha ri ci ka çak kon trol le ri ya pıl mak ta dır. Uçak motor atölyesinde bulunan Hoffman Yatay ve dikey balans cihazları ile hassas (bilgisayar kontrollü) balanslama işlemleri yapılmaktadır. Dikey balans cihazında 153 cm çap, kg ağır lığa ka dar, ya tay ba lans ci ha zın da ise 2.5 m uzun luk ve 135 kg ağır lığı na kadar olan malzemelerin balans işlemleri yapılabilmektedir. 14

17 AVİYONİK SİSTEMLER Muharip, nakliye ve eğitim uçaklarına ait uçuş göstergeleri, otopilot üniteleri, seyrüsefer gös ter ge le ri, uçak mo tor gös ter ge le ri ve ge nel du rum gös ter ge le ri nin ba kım, test ve ona rım işlemleri yapılmaktadır. 700 m sı nı fı kon trol lü or tam flartlarına sahip olan uçuş göstergeleri atölyelerinde; C-130, C-160 uçak la rı nın; A/P (Au to pi lot Computers & Access) KC-135 uçağı nın; F/D (Flight Di rec tor Roll & Pitch Computers) C-130, C-160, F-16 ve F-4 uçak la rının; HSI (Horizontal Situation Indicator) ADI (Attitude Direction Indicator) CN-235, C-130, C-160, KC-135 uçak la rının; IAS (Indicated Airspeed) TAS (Tru e Air Spe ed) RPM (Revolutions Per Minute) FTIT (Fan Turbine Inlet Temperature) ACC (Accelerometer) AOA (Angle Of Attack) RMI (Radio Magnetic Indicator) ALT (Altimeter) PRESS (Indicators, Transmitters,) CLK (Clock) FQTY (Fuel Quantity Indicators & Control Amplifiers) CN-235 uça ğının; Ser vo ed En co ding Altimeter, CACP (Cabin Area Control Panel) F-16, F-4, KC-135 uçak la rının; SALT (Servoed Altitude Indicator) CN-235, C-130, C-160 uçak la rının; EN CALT (Encoding Altitude Indicator) bakım ve onarım işlemleri yapılmaktadır. Türkiyedeki tek GYRO onarım merkezi olan GYRO atölyesinde her türlü Non-inertial gyroların Vertical Gyro, Rate Gyro, Platform Gyro ve Directional Gyro ların onarımları yapılmaktadır. Topaç balans kabiliyetleri kapsamında devire kadar olan topaçların balansı yapılmaktadır sınıfı 200 m 2 temiz ortam şartlarına sahip olan GYRO atöl ye sin de; CN-235, C-130, C-160, KC-135, F-4, F-5, SF-260 uçaklarının; DG (Directional Gyro) CN-235, C-130, C-160, KC-135, F-4, F-5, SF-260 uçaklarının; VG (Vertical Gyro) F-4, F-5 ve T-38 uçak la rının; RA TE Gyro la rın onarım işlemleri yapılmaktadır. 15

18 2 NCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI ELEKTRONİK SİSTEMLER Uçakların diğer uçaklarla ve kuleyle haberleşmesini ve havadaki seyrini sağlayan sistemlerinin onarımın yapıldığı sınıfı kontrollü ortam şartlarına sahip elektronik sistemler atölyelerinde; Haberleşme (Telsiz) Sistemlerinden: C-130, C-160, UH-1H uçak la rının; HF (High Fre qu ency), C-160, SF-260 uçak la rının; VHF (Very High Fre qu ency), C-130, C-160, KC-135, F-4, F-5 uçak la rı nın; UHF (Ul tra High Fre qu ency) Alıcı-Verici kumanda kutularının test, arıza giderme ve onarım işlemleri Radar Sistemlerinden: C-130, C-160, CN-235 uçak la rının; Ha va Ra dar üni te le ri ve ak se su ar la rı, C-130, C-160 uçak la rı nın; Dopp ler Ra dar üni te le ri ve ak se su ar la rı, F-16, F-4, C-130 uçak la rı nın; Al ti me ter Ra dar üni te le ri ve ak se su ar la rının test, arıza gi der me ve onarım işlemleri Seyrüsefer Sistemlerinden: C-130, KC-135, F-16, F-5 uçak la rı nın; TA CAN (Tac ti cal Air Na vi ga ti ons), CN-235, SF-260 uçak la rının; DME (Dis tan ce Me asu ring Equ ip ment), CN-235,SF-260,C-130,T-41 uçak la rı nın; ADF (Au to ma tic Di rec ti on Fin der), CN-235, SF-260, C-130, C-160 uçak la rı nın; VOR (VHF Om ni-ran ge) üni te le ri nin test, arıza gi der me ve onarım işlemleri yapılmaktadır. 16

19 RADOM ONARIM VE TEST LABORATUVARI Kendi alanında ülkemizdeki tek tesis olan Uçak Radom Test Laboratuvarı test programı yazılımı gibi çok yüksek bir teknolojiyi güncel olarak takip edebilmektedir. Radom test tesislerinde uçak burun radomlarının elektromanyetik geçirgenlik testleri yapılmaktadır. Mikrodalga teknolojisinin kullanıldığı sistem bir bilgisayar tarafından kontrol ve kumanda edilmekte ve test edilen radomun radar dalgalarında meydana getirdiği kırılma açıları ölçülebilmektedir. Sistem alıcı ünitelerin, radom bağlantı donanımı, kumanda konsolu, sistem bilgisayarının bulunduğu ana bina ve X bant verici, kontrol konsolunun bulunduğu verici kuleden oluşmaktadır. KC-135R, CN-235, RF-4E, F-4E 2020, F-16C/D, C-130B/E, C-160 uçaklarına ait radomlar ve bunlara ilave olarak sivil uçakların da radomlarının onarım ve test işlemleri yapılmaktadır. Onarım işlemi tamamlanan F-4E 2020 radomunun; Mono Pulse köprü ile RFO ayarı, Radomsuz test işlemi, Radomla birlikte test işlemi, Ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi, bilgisayar kontrollü ortamda yapılmaktadır. PERVANE BAKIM ONARIM VE REVİZYONU Türkiye ve Orta Doğuda tek olan, iki adet bağımsız ve her biri 420 m 2 kapalı alana sahip olan pervane bakım onarım merkezinde, pistonlu ve turboprop motorlu uçakların pervanelerinin bakım ve revizyon işlemleri yapılmaktadır. Pervane atölyesinde; C-130, C-160, CN-235, KT-1T, SF-260, T-41 uçakları pervaneleri ile sivil uçak ve helikopterlere ait pervanelerinin, Bakım ve revizyon işlemleri, Açı kontrolü, İrtifa kontrolü, Balans kontrolü, Parçaların ölçüm kontrolü, Ayar işlemleri, Korozyon giderme, Pervane anti-ice sistemlerinin kontrolü ve yenilenmesi yapılmaktadır. Hidrolik fonksiyon test tezgahında C-160 pervanesinin; Açı uyum testleri, Feder açısının kontrolü, Küçük hatve açısının kontrolü, Fren (Reverse) açısının kontrolü, Hidrolik Pitchlock kontrolü, Mekanik Pitchlock kontrolü, Dahili ve harici yağ kaçak kontrolü, Artık yağ miktarlarının kontrolü yapılmaktadır. Ayrıca C-130 uçak pervane palelerinin MWM (Meandering Winding Magnetometri) ile malzeme doku yapısı ve yorgunluğu ile Cougar helikopterlerinin Sleve and Spindle revizyon işlemleri yapılmaktadır. 17

20 2 NCİ HAVA İKMAL BAKIM MERKEZİ KOMUTANLIĞI UÇAK YAĞYAKIT AKSESUARLARI REVİZYONU Yağ-yakıt atölyesinde; piston motorlu uçakların yakıt enjektörlerinin, yakıt depolarının, yakıt filtrelerinin, yağ pompalarının, yağ soğutucu radyatörlerinin bakım, onarım ve revizyon işlemleri ile Turboprop motorların yağ soğutucu radyatörlerinin, yakıt seviye valflerinin, yağ ve yakıt kesme valflerinin, yakıt filtrelerinin yakıt tanklarının bakım revizyon ve onarım işlemleri yapılmaktadır. Yağ yakıt atölyesinde; C-130, KC-135, SF-260, T-41 uçaklarının yakıt tankları C-130, SF-260, CN-235, F4E, UH-1H, T-41 uçaklarının yakıt pompaları C-130, CN-235, KC-135, SF-260, T-41, F-16, F-5, F-4 uçaklarının yakıt kapama valfleri C-130, CN-235, KC-135, F-5, F-4 uçaklarının kontrol valfleri, F-16 uçağının; Yakıt Transmitter lerinin, yakıt akış Proportioner ı SF-260, TB-20 uçaklarının yakıt enjektörü, C-130, CN-235, TB-20, SF-260, T-41 uçaklarının yağ radyatörlerinin onarım işlemleri yapılmaktadır. Yakıt akış test tezgahı PPH a kadar akış verebilecek sistemde, % ± 2.5 doğrulukta PSI basınç ± 0.05º ölçme imkanına sahip yüksek debili yakıt akış tezgahında, yakıt trasmitterlerinin, kontrol valflerinin, kapama valfleri ve yakıt pompalarının test işlemleri yapılmaktadır. 18

21 HİDROLİK SİSTEMLER TYS (Teknik Yönetim Sorumlusu) ve TOM (Teknik Onarım Merkezi) olunan uçaklara ait; Frenlerin, İniş takımlarının, Akümülatörlerin, Valflerin, Governörlerin, Hidrolik pompaların, Jantların, Tazyik regülatörlerinin, Amörtisörlerin, Soğutma fanlarının ve Akış regülatörlerinin bakım, onarım, revizyon ve test işlemleri yapılmaktadır. 19