>>> SAYI 2 3. SAYIDA NELER VAR? 21 Mart ta Bayilerde Kaç rmay n! SA LIK VE RAHATLIK B LG SAYARDA ÇALIfiIRKEN SA LIMIZI KORUMANIN YOLLARI

Transkript

1

2 SAYI 2 TEMEL B LG LER SA LIK VE RAHATLIK B LG SAYARDA ÇALIfiIRKEN SA LIMIZI KORUMANIN YOLLARI MS WORD LE TANIfiMA B R KEL ME filem PROGRAMININ TEMEL TANITIMI WINDOWS WINDOWS DONATILARI WINDOWS UN DONATILAR MENÜSÜ ALTINDA BULUNAN FAYDALI ARAÇLARIN TANITIMI. PROJELER HESAP MAK NASI BAS T filemler Ç N WINDOWS ALTINDA YER ALAN HESAP MAK NASININ EN VER ML KULLANIM YOLLARI. INTERNET INTERNET ARAÇLARI INTERNET E BA LANMANIN YOLLARI VE TÜM ARAÇLAR. INTERNET YAZILIMLARI INTERNET ÜZER NDE KULLANILAN ÇEfi TL YAZILIMLAR. INTERNET TE PARA KAZANMAK INTERNET N T CAR AMAÇLAR Ç N KULLANIM YOLLARI. 3. SAYIDA NELER VAR? TEMEL B LG LER B LG SAYARIN SATIN ALINMASI FAREDEN KORKMAYIN WINDOWS MASAÜSTÜ KILAVUZU PROJELER FAREN N TEM ZL DOSYALARIN KOPYALANMASI ÇOKLU DOSYALARLA ÇALIfiMA INTERNET INTERNET N FAYDALARI INTERNET TE GEZ NT MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA NED R SÖZLÜK B-C 3. SAYIYLA B RL KTE 6 ADET SEPERATÖRÜNÜZ BEDAVA MULTIMED A VE E LENCE WINDOWS OYUNLARI WINDOWS U E LENCE AMAÇLI KULLANMAK. SÖZLÜK A-B ALT - BKSP> B LG SAYAR TER MLER N N SÖZLÜK ANLAMLARI NASIL B R KT RECE M? Herkes çin Bilgisayar 14 günde bir yay nlanacak. Her say da yukar da gördü ünüz alt bölüm yeralacak ve bölümlerin sayfalar kendi içlerinde s ralanacak. kinci say ile birlikte ücretsiz olarak verilecek olan klasör sayesinde, her bölümü ayr ayr biriktirerek, bölümlere ayr lm fl bir Bilgisayar Ansiklopedisi ne sahip olacaks n z. Özel olarak haz rlanm fl bölüm ayraçlar tüm bölümlerin klasörde düzenli flekilde yer almalar n sa layacak. Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonlar Saatleri: , Mart ta Bayilerde Kaç rmay n! Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Reklam Koordinatörü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Nebi Danac, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi., Vogel Ankara Temsilcisi: Dilek Özgen Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/ Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) Faks: (212) Ankara Büro Menevifl Sokak No: 26/ A. Ayrac -ANKARA Tel: (312) Faks: (312)

3 SA LIK VE RAHATLIK TEMEL B LG LER SA LIK ve RAHATLIK Bir masan n bafl nda oturup yaz yazmak çok basit bir ifl gibi görünebilir, ancak asl nda tüm vücudu yoran bir çal flmad r. Bilgisayarla çal fl rken de ayn fley geçerlidir, ne var ki gereksiz yorgunluklar ve rahats zl önlemek elinizdedir. Masa ve sandalyenizi ayarlarken bu aç lar n 90 olmas na dikkat ederek oturun 60 Gergin kol 180 Filtre S rt kavrayan bir arkal k Yükseklik ayarl sandalye (ölçüler santimetre olarak verilmifltir) Uzun bir süre ayn ifli yapmak sadece s k c de il, ayn zamanda son derece yorucu da olabilir, hem de pek fazla bir fiziksel çaba gerektirmiyor gibi görünmesine ra men. Özellikle bir alet kullan larak yap lan çal flmalarda bu durum kendini daha da belli eder. Günümüzde bilgisayardan tutun da bir tornavidaya kadar hemen her araç kullan c n iflini kolaylaflt racak yap da tasarlanmaktad r, ancak ne var ki sonuçlar her zaman üreticilerin iddia etti i kadar mükemmel olmayabilir. Bu yüzden bilgisayar n z n bafl ndayken çok daha az yorulmak ve daha rahat çal flabilmek için sizin de rahatl kla alabilece iniz baz önlemler bulundu- unu göstermek istiyoruz. Bunlar n baz - lar hiçbir masraf gerektirmeyen, ancak hayat n z çok kolaylaflt ran küçük ama önemli detaylar. Mesela düzgün bir oturma pozisyonu Yükseklik ayarl masa Ayak deste i (30x50) Masan n normal yüksekli i Topraklama (PC, radyatör) deal bir çal flma ortam - n n görünümü böyle olmal d r. uzun süreli çal flmalarda hissetti iniz yorgunlu u azaltabilir, bunun için de tüm yapman z gereken çal flma ortam - n zda küçük de ifliklikler yapmakt r. Derli toplu bir masa klavye ve farenizi uygun flekilde yerlefltirmenize müsaade edecek, uygun yerlefltirilmifl bir sandalye bu kumandalara ulafl rken zorluk çekmenizi önleyecektir. Yani ifle kendinizden bafllaman z gerekmektedir. EVRAK SEHPASI Özellikle bir evrak bilgisayara kopyalarken, bakmakta oldu unuz ka tlar n ekran n zla ayn yükseklikte bulunmas, onlar n masan z n üstünde durmas ndan daha faydal d r. Bunun için özel olarak tasarlanm fl bir evrak sehpas ndan ya da ka t klipsi veya bant gibi basit bir yard mc dan faydalanabilirsiniz. Bu flekilde s k s k gözlerinizi masan n üstünde bulu- I INFO> Masa ve sandalyenizi ayarlarken oturma aç lar n z n 90 o olmas na dikkat edin Gergin kol Filtre S rt kavrayan bir arkal k Yükseklik ayarl sandalye Yükseklik ayarl masa Masan n normal yüksekli i Ayak deste i Topraklama (PC, radyatör) Kaliteli bir fare pedi (mouse pad) kullanman z tavsiye edilir. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 5

4 TEMEL B LG LER SA LIK VE RAHATLIK Bu ka t sehpas iflinizi oldukça kolaylaflt racakt r I INFO> D NLENME ZAMANI E er bilgisayar karfl s nda çal fl rken giderek daha fazla yorulmaya bafllad n z hissederseniz o zaman bir dinlenme molas verme zaman gelmifl demektir. Öncelikle flu kural unutmay n, kendinizi fazla stres alt nda b rakmamaya dikkat edin. Bunun d - fl nda yaklafl k her saat bafl nda k sa bir ara vermeye gayret edin. Aya a kalk p gerinerek kan dolafl m n düzenlemeye çal fl n, biraz dolafl n. En az ndan gözlerinizi ekrandan uzaklaflt r n ve dinlenmelerine f rsay tan y n. Pencereden d flar bak n, çeflitli göz egzersizleri yap n. Sonuç olarak kendinizi tüm gün kesintisiz olarak bilgisayar bafl na ba lamaktan kaç n n. nan evraklara indirmek zorunda kalmayacak, böylece yo un bafl a r lar n n en önemli sebeplerinden biri olan boyun kaslar yorgunlu unun önüne geçmifl olacaks n z. Bilgisayarla çal fl rken dikkat edilmesi gereken en önemli unsurlardan biri do ru oturma pozisyonudur. S rt n z dik, elleriniz serbest ve ayaklar n z yere rahatça bas yor olarak oturman z gereklidir. Unutmay n ki masabafl nda çekilen yorgunlu un ve a r lar n büyük bir k sm yanl fl oturma pozisyonundan kaynaklan r. Farenizi düzenli aral klarla temizlemek ve uygun bir ped kullanmak da çok önemlidir. Fare kullan m için en ideal pedler yüzeyi pürüzlü ancak alt yumuflak olanlard r. Uzun süreli kullan mda elinizi de ifltirmek de a r lar n zdan kurtulmaya yard mc olabilir. Ekran ve gözleriniz aras ndaki en uygun mesafe yaklafl k 50 santimetre civar ndad r. E er ekran görmekte zorlan - yorsan z monitörünüzü temizlemeniz gerekiyor olabilir. Bunu sadece bilgisayar - n z kapal yken yap n ve tavsiye edilenden baflka temizlik malzemesi kullanmay n, yoksa ekrana hasar verebilirsiniz. E er bu malzemelerden bulam yorsan z, o zaman tüy b rakmayan yumuflak nemli bir bezle de ekran silebilirsiniz. Kullan m son derece kolay bir klavye. ÇALIfiMA MASASI ve SANDALYES Çal flma masas n n yüksekli i çok önemlidir, ne çok yüksek ne de alçak olmal d r. Bunu ölçmenin en iyi yolu klavyeye ulaflmak için nas l oturdu unuza bakmaktan geçer, e er tufllara eriflebilmek için e ilmek ya da kollar n z yükse e kald rmak zorunda kal yorsan z o zaman yükseklik hatal demektir. Klavyenin konumu da önemlidir, dik otururken ve kollar n z yere paralel olarak uzanm flken rahatl kla eriflebilece iniz Belgeleri uygun konumda yerlefltirmenin bir baflka yöntemi. Elinize uygun bir fare seçmelisiniz. bir konumda bulunmal d r. E er yan destekleri olan bir sandalyeniz varsa, o zaman dirseklerinizi buraya dayayarak daha rahat bir flekilde çal flabilirsiniz. Bu flekilde oturuken klavyedeki tufllara sadece bilek hareketleriyle ulaflabiliyor olman z gereklidir, aksi halde konum hatal demektir. Ayn flekilde fare de klavyeden çok uza a yerlefltirilmemifl olmal - d r. En iyi konum fareye ulaflmak için dirse inizi sandalyenin yan deste inden kald rman z gerektirmeyecek flekilde yerlefltirilmesidir. Hangi elinizi kulland n za ba l olarak fareyi uygun flekilde yerlefltirebilirsiniz, ço u fare tasar - m gere i iki elle de kullan labilir, ancak e- 6 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

5 SA LIK VE RAHATLIK TEMEL B LG LER er isterseniz kendinize uygun tasar ma sahip fareleri de piyasada bulabilirsiniz. Ayr ca kullan m esnas nda farenin avucunuza tam oturmas ve parmaklar n z n zorlanmadan tufllara eriflebilmesi de önemli unsurlard r. Gere inden büyük ya da küçük bir fare el ve bilek kaslar n z lüzumsuz yere yoracak ve a r lara sebep olacakt r. Kullan lan sandalyenin ve sandalyenin yüksekli inin ayarlanabilmesi çok önemlidir. Yüksekli i ayarlarken dikkat edilmesi gereken tek fley masaya olan yak nl de ildir, ayn zamanda ayaklar n z n da rahatl kla yere basabiliyor olmas gereklidir. Öyle ki ayaklar n z ne havada kalmal, ne de masan n alt ndan ileriye do ru uzat lmak zorunda kalmamal d r, tabanlar n z tam ve düzgün bir biçimde yere basarak Ortam n do ru fl kland r lmas çok önemlidir size destek sa lamal d r. Asl nda bu aç - dan yüksekli i ayarlanabilir bir masa kullanmak çok daha iyidir, ancak tabii bu her zaman bulunamayabilir. Ayr ca sandalyenizin tekerlekli olmas bilgisayarla çal flmaya daha uygun olacakt r, bu sayede e ilip bükülmeden masa bafl nda hareket edebilir ve s rt n z yormaktan kurtulabilirsiniz. E er s k s k yaz l dökümanlar bilgisayar ortam na geçirmeniz gerekiyorsa, o zaman kesinlikle bir evrak sehpas edinmeniz gerekir. Bunu monitörünüzle efl yükseklikte bir noktaya yerlefltirmeli, dökümanlar n z da bunun üzerine koyarak çal flmal s n z. Piyasada bu evrak sehpalar n n çok farkl tipte olanlar n Burada uygun aksesuar ve ayarlamalar n ifl ortam n z nas l iyilefltirdi ini görebilirsiniz. bulmak mümkündür, mutlaka size uygun bir tane vard r. Yeni bir bilgisayar al rken kesinlikle monitörden kesinti yapmay n. Yeterince genifl bir ekran boyu ve düflük radyasyonlu bir tüp tasar m gözlerinizin sa l - için çok önemli özelliklerdir. Göz sa l n z aç s ndan uygun monitörler genelde belirli standardlara uygun olarak üretilirler ve üzerlerindeki etiketlerde bu belirtilir. Mesela TCO 92, TCO 95 ya da Blue Angel gibi kodlar tafl yan monitörler nispeten tercih edilebilirler. Unutmay n ki sadece kötü bir monitör de il, ayn zamanda yanl fl fl kland rma ve afl r parlak fl klar n ekrandan yans - mas gibi etkenler de afl r göz yorgunluklar na sebep olabilir. MON TÖR Çal flma ortam nda kolayca de ifltirebilece iniz bir di er unsur da monitörünüzün yüksekli idir. Ekran öyle bir konumda olmal d r ki, onu görebilmek için kafan z kald rmak ya da e mek zorunda kalmamal s n z. Monitörü yerlefltirmek için en uygun yer do rudan masan z n üzeridir, ince kasa bir bilgisayar kullan yor olsan z bile monitörü kasan n üzerine yerlefltirmenizi tavsiye etmeyiz. Bu bilgisayara bir zarar vermeyecektir, ancak ekran normalden çok daha yukar da kalabilir. Bilgisayarla çal fl rken zaman n ço unu ekran izleyerek geçirirsiniz, bu da boynunuzun uzun saatler boyunca ayn pozisyonda kalmas demektir. Bu pozisyonun mümkün oldu unca rahat olmas gereklidir, aksi halde boyun a r lar çekmeniz kaç n lmaz olacakt r. Ayr ca ekran tam karfl n za gelecek flekilde yerlefltirilmifl olmal d r, onu görebilmek için kafan z sa a ya da sola çevirmek zorunda kalaca n z bir yerlefltirme flekli kesinlikle sa l kl de ildir. Gözleriniz ve ekran aras ndaki mesafe biraz da ekran boyutuna ba l d r, ancak bu uzakl n 50 santimetrenin alt na Ayarlanabilir ayak sehpas HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 7

6 TEMEL B LG LER SA LIK VE RAHATLIK Monitör tam karfl n zda bulunmal d r. düflürülmesi hiçbir zaman tavsiye olunmaz. Ayr ca ekranda hiçbir yans ma olmamal d r, monitörü yerlefltirirken herhangi bir fl k kayna ya da pencereden gelen fl yans tmad ndan emin olun. Gözleriniz zaten monitörün fl yüzünden yeterince uyar lmaktad r, onlar daha da yorman n hiçbir anlam yoktur. E er eski model bir monitöre sahipseniz, o zaman bir ekran filtresi almay düflünmelisiniz, böylece hem kendinizi yo un radyasyondan koruyabilir, hem de çok daha iyi bir görüntü kontrast elde edebilirsiniz. Fakat filtre al rken dikkatli olun, çok ucuz ve basit bir filtre yarardan çok zarar verecektir, o yüzden nispeten kaliteli bir ürün aray n. AKSESUARLAR Bilgisayar karfl s ndaki oturma fleklinizi ayarlad ktan ve çal flma ortam n z uygun flekilde yeniden düzenledikten sonra, s ra size yard mc olabilecek birkaç di er unsuru gözden geçirmeye geliyor. Piyasada oturma konumunuzu düzgün tutman za yarayacak ve yorgunlu unuzu azaltacak pek çok el, dirsek ve ayak deste i sat lmaktad r. Ayr ca fare ile çal fl rken iflinizi kolaylaflt racak ve sizi yormayacak kaliteli bir fare pedi almay da ihmal etmemelisiniz, çünkü uzun vadede bile inize binen yük sizi rahats z edecek a r ve rahats zl klara yolaçabilir. Ayr ca e er çal flma alan n z k s tl ysa ve yerden tasarruf etmek zorundaysan z size yard mc olacak çeflitli araçlar bulabilirsiniz. Mesela böyle durumlarda size yerden oldukça tasarruf ettirecek bir monitör sehpas edinmek iyi bir fikir olabilir. Yine ayn flekilde klavye, fare ve belgeleriniz için yer sa layan sehpa ve destekler de mevcuttur. Bunlar n d fl nda hareketli özel bir kolla donat lm fl monitör sehpalar da bulabilirsiniz, bu sehpalar özellikle monitör kullan lmad nda bir kenara çekilerek yerden tasarruf edilmesini sa lad klar ndan dar alanlar için idealdirler. E er masadayken her zaman klavyeyi kullanm yorsan z, o zaman klavyeniz için çekmeceli bir sehpa edinebilirsiniz, bu tür sehpalar masan n alt na itilerek yerden tasarruf sa larlar. Ayr ca bask cihazlar gibi ek donan mlar içinde sehpalar vard r, özellikle nokta vurufllu tipte kesintisiz ka t fleritler kullanan bir bask cihaz n z varsa, alt nda ka t sepeti olan bir sehpa karmaflay oldukça önleyecektir. FARE ve KLAVYE Bilgisayarla çal fl rken en çok kullanaca n z iki ayg t fare ve klavyedir, ancak ço u kifli bu basit ayg tlar n seçimine pek özen göstermezler. Oysa yanl fl seçilmifl bir fare ya da klavye hem çal flma zevkini ve verimini düflürür, hem de uzun vadede ciddi a r lar ve rahats zl klara yolaçabilir. Bu yüzden al flverifl esnas nda birkaç detaya dikkat etmek gerekir. Fareler çok çeflitli boy ve tiplerde üüretilmektedirler, biraz dikkatle elinize uygun büyüklükte bir fare seçebilirsiniz. Ayr ca avucunuza düzgün bir biçimde oturmas için tasarlanm fl olan fareler de mevcuttur. Yine ayn flekilde üstünde ikiden fazla tuflu ve hatta tekerlekleri olan fareler de vard r, bunlar n fazla tufllar çeflitli ifller için programlanabilirler, ayr ca üzerlerinde bulunan tekerlekler çeflitli pencere kayd rma iflleri için kullan - l r, bu flekilde çal flma h zland r lm fl ve kolaylaflt r lm fl olur. Klavyelere gelince, bunlar n da oldukça farkl modelleri mevcuttur, çeflitli boylarda ve tufl dizilimlerinde olanlar, bilek deste i gibi ek aksesuarlar bulunanlar üretilmektedir, kendinize uygun bir tane bulmakta zorlanmayacaks n z. Do ru yard m araçlar n n seçilmesi gün boyu süren çal flmalar n z çok daha rahat bir flekile sokabilir. Mesela bilekleriniz a r yorsa bir bilek deste i kullan n, boynunuz a r yorsa monitörün yerini ve yüksekli ini de ifltirmeyi deneyin. Masa alt na yerlefltirilebilen ayarlan r bir klavye sehpas I INFO> Bilgisayar karfl s nda yemek yemekten kaç n n. Yemek için daha rahat bir ortama geçerek hem yeme- in keyfini ç kararak rahatlay n, hem de bir mola vermifl olma f rsat - n kullan n. Ayr ca bu sayede g da k r nt lar n n klavye ve di er parçalar bozmas n da önlemifl olursunuz. 8 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

7 MS WORD LE TANIfiMA TEMEL B LG LER MS WORD LE TANIfiMA Önceki bölümlerde kelime ifllem programlar n n yap lar hakk nda genel bir fikir edinmemizi sa layacak baz teorik bilgiler edinmifltik. Bundan sonra ise dikkatimizi Microsoft Word isimli bir kelime ifllem program üzerinde yo unlaflt raca z. Bu program günümüzde yaz l metinler oluflturmak ve okumak için tüm dünya da en yayg n olarak kullan lan kelime ifllem yaz l m d r. Benzer di er programlar n hemen tümü çal flma prensibi aç s ndan bu programa çok benzerler, bu yüzden farkl bir kelime ifllem yaz l m kullanmak durumunda kalmak gözünüzü korkutmas n, çünkü seçenekler hemen tümünde ayn d r. Word yaz l m n n en üstün yanlar ndan biri de, mesela hesap tablolar ve sunumlar haz rlayan yaz l mlar gibi di er programlarla da büyük uyum içinde çal flabilmesidir. Bugün için Word, yaz l dökümanlar n haz rlanmas nda genifl seçenekler sunan üstün bir çal flma arac durumundad r. Word sayesinde basit bir yaz l dökümana resimler, tablolar ve benzeri fleyler ekleyerek genel görünümünü çok daha iyilefltirebilmek mümkündür. Ayr ca otomatik olarak yaz m hatalar n düzelt- Dökümanlarla çal fl rken Efl Anlaml lar (Thesaurus) fonksiyonundan faydalanabilirsiniz. Pencereyi açt ktan sonra aramak ve de ifltirmek istedi iniz kelimeyi girmelisiniz. Word kelime ifllem program ayn zamanda dil bilgisi kontrolü de yapabilir I INFO> BAS T VE TEM Z Belgenizi haz rlarken ayn anda birden fazla tür font kullanmak her zaman iyi bir fikir olmayabilir. Unutmay n ki çok karmafl k görünen bir belge ilgi çekmekten ziyade itici olabilir. Önemli olan sonuçta temiz ve düzenli bir belge haz rlayabilmektir. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 9

8 TEMEL B LG LER MS WORD LE TANIfiMA Bu fonksiyon yard m yla belgenizin k sa bir özetini görebilirsiniz. Üzerinde çal flt n z belgeye kolayl kla tablolar ekleyebilirsiniz E er isterseniz Word program yaz l m kontrolünü yapar ve yanl fl yaz lm fl kelimelerin alt n çizer Ayn zamanda Word içinde de tablolar oluflturabilirsiniz me ya da bir kelimenin efl veya z t anlaml lar n bulma gibi fonksiyonlar bu tür programlardaki standard özelliklerdir. Her ne kadar tablolarla ilgili fonksiyonlar bu ifl için özel olarak haz rlanm fl hesap tablosu programlar kadar detayl de ilse de, Word bu alanda da pek becerikli say labilir. Haz rlad belgenin uzunlu u hakk nda bilgi edinmek isteyenler için ise sözcük say m fonksiyonu oldukça yard mc bir unsurdur, bu fonksiyon sizi belgeniz hakk nda çeflitli istatistik verilerle ayd nlat r, mesela kullan lan harf, kelime, sat r ve sayfa say - s gibi. Word ayn zamanda kendine has orijinal bir görüntü yaratabilmeniz için belgenizde düzinelerce farkl fonttan birini kullanabilmenize de izin verir. lgi çekmesini istedi iniz k s mlar renkli harfler ya da gölgelendirme kullanarak daha belirgin hale getirebilirsiniz. Ayn anda birden fazla döküman görmeniz gerekti inde ise, Word birden fazla belgeyi rahatça açarak ve üzerlerinde çal flman za imkan tan yarak iflinizi oldukça kolaylaflt racakt r. Ayr ca e er fonksiyonlar hakk nda kafan z kar fl rsa Word size genifl ve iyi haz rlanm fl bir yard m dosyas arac l ile yol gösterebilir. Bu geliflmifl kelime ifllem program n n tüm özelliklerini anlatabilmek için düzinelerce sayfaya ihtiyac m z olacak, o yüzden bafllang çta en temel özelliklerini gözden geçirece iz. 10 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER

9 WINDOWS DONATILARI WINDOWS WINDOWS DONATILARI Windows 95 içinde, Donat lar menüsünden basit oyunlar n yan s ra hesap makinas ve not defteri gibi araçlara da ulaflabilirsiniz. OYUNLAR May n Tarlas bir oyun alan ndaki may nlar bulmaktan ibaret olan basit bir zeka oyunudur. Solitaire ve Free Cell bir destedeki iskambil ka- tlar n belirli bir s raya koymaya çal flt n z basit kart oyunlar d r. Hearts ise yine oldukça basit bir taktik oyunudur. Oyunun sonunda en az puan alan taraf oyunu kazan r. MULT MEDYA (E LENCE) Windows 98 içindeki E lence menüsü alt nda çeflitli ses kay tlar n çalmak için kullanabilece iniz bir grup program mevcuttur. Mesela bunlardan biri müzik CD lerinizi bilgisayar n zdaki CD- ROM sürücüyü kullanarak çalabilmenize imkan tan r. Bir baflka program ses, görüntü ve resim dosyalar n okuyabilmenizi sa lar. Ses Denetimi seçene- i ise bilgisayar n z n ses ayarlar n yapman z sa lar. Buradaki son program grubu ise ses kay tlar yapabilmenize olanak tan r. S STEM ARAÇLARI Bu gruptaki ayg tlar bilgisayar n z n bak m n yapabilmeniz içindir. ScanDisk ad verilen program bilgisayar n z n disklerindeki hatalar bulmak için tasarlanm flt r. Bir bilgisayar çeflitli tipte disklerin üzerine bilgi kaydederken belirli baz metodlar kullan r. Ancak e er bu esnada bilgisayar n çal flmas zorla durdurulursa, mesela elektrik kesintisi gibi, sistemde bir hata oluflabilir. ScanDisk bu tarz veri depolama hatalar n aray p bulmak, e er mümkünse bu hatalar gidermek için kullan l r. Ancak bu veri onar m ifllemi her zaman baflar l olmayabilir, o yüzden önemli dosyalar n bir yede ini bulundurmak her zaman için iyi bir önlemdir. Bir baflka bak m ayg t olan Disk Birlefltiricisi ise, sabit disk üzerindeki dosyalar n düzenli olarak yerlefltirilmesini sa lar, bu flekilde hem sistem h z n yükseltir ve hem de disk alan ndan tasarruf edilmesini sa lar. Bu menüde bulunan di er araçlar n ço u ise daha ziyade sistem yöneticileri taraf ndan kullan l r. HESAP MAK NASI Bu ayg t kullan rken standart ya da bilimsel tip hesap makinesi olmak üzere iki farkl tür aras nda seçim yapabilirsiniz. Standart Hesap Makinesi temel dört ifllemi yapman za imkan tan yan basitlefltirilmifl bir yap dad r. Bilimsel Hesap Makinesi ise çok daha geliflmifl bir yap ya sahiptir, ileri seviyedeki matematik hesaplamalar yapabilmenize imkan tan r. Hesaplamalar yaparken Düzen seçene i yard m yla baflka bir belgeden kopyalad n z say sal de erleri hesap makinesine girebilir, ve makinedeki sonuçlar yine ayn flekilde baflka belgelere aktarabilirsiniz. * PUCU> MS Word yaz l m ayn zamanda MS Office program paketinin bir parças olarak da piyasaya sürülmektedir. Write isimli metin editörü ise Windows 3.0 iflletim sisteminin eski versiyonlar yla birlikte piyasa sürülmüfltür. * PUCU> Bilgisayar n za Windows iflletim sistemi kurulurken Donat lar menüsü alt na kurulacak programlar seçme imkan n z vard r. O yüzden burada ad geçen tüm programlar kendi sisteminizde bulamayabilirsiniz, çünkü daha en bafl ndan kurulmam fl olabilirler. Ancak e er isterseniz bunlar sonradan kurman z da mümkündür. Paint ile basit resimler çizmek çok kolay HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 5

10 WINDOWS WINDOWS DONATILARI * PUCU> B LG LER N YEDEKLENMES Önemli veri dosyalar n n her zaman için bir kopyas n alman z, bunlar ya disketlerde ya da baflka bir bilgisayar n sabit diskinde saklaman z tavsiye olunur. E er herhangi bir sebepten dolay bilgisayar n zdaki veri kay tlar tahrip olursa, bu flekilde büyük zarar etmekten kurtulabilirsiniz. PAINT Bilgisayar n zdaki bu program basit resimler çizebilmeniz için tasarlanm flt r. Çizim yapmak için ekran n sol taraf ndaki panelde yeralan çizim araçlar ndan faydalanabilirsiniz. Yapaca n z çizimin renkli mi yoksa siyah-beyaz m olaca na da karar verebilirsiniz. Bir çizimde hoflunuza gitmeyen k - s mlar silebilir, o k s mlar yeniden çizebilirsiniz. Bu programla herhangi bir çizim çeflitli flekillerde döndürülebilir, büyütülebilir, ya da deforme edilip de ifltirilebilir. Bu yaz l mla oluflturdu unuz çizimler ayn zamanda baflka dökümanlara da eklenebilir, mesela bir kelime ifllem program yla haz rlanm fl bir elektronik posta döküman na yerlefltirilebilir. * PUCU> S MGE (Character Map) E er arad n z özel bir karakteri klavyenizde bulam yorsan z o zaman bu ayg t size yard mc olabilir. Buradaki karakterler genelde pek s k kullan lmayan özel iflaretlerdir ve yabanc bir ülkeye ya da dile ait olabilirler. htiyac n z olan özel simge ve karakterleri buradan üzerinde çal flmakta oldu unuz dökümana kopyalayarak sorununuzu çözebilirsiniz. NOT DEFTER (NOTEPAD) Bu basit kelime ifllem program yaz l metinleri derlemenize ve gözden geçirmeniz imkan tan r, ancak MS Word gibi yaz l mlar n aksine yetenekleri son derece s n rl d r. Not defteri son derece düflük kapasiteli bir program olmas na ra men, Windows iflletim sisteminin bir parças olarak kurulur ve zaten esas varolufl amac da KONTROL KARAKTERLER Metin editörleri genellikle font tipi ve büyüklü ü gibi ö- nemli verileri ekranda görünmeyen karakterler fleklinde derlenen metinin içine saklarlar, bunlara kontrol karakterleri denir. MET N TÜRÜNÜN ÖNEM Windows iflletim sistemi bir dosyay açarken ya da ifllerken hangi yaz l m kullanmas gerekti ine dosyan n uzant ekine bakarak karar verir. Mesela TXT uzant l bir dosyay okumak istedi inizde, Windows bunu Not Defteri adl yaz l m kullanarak açar. TXT uzant l basit dökümanlar n gözden geçirilmesine imkan tan makt r. Ço u zaman yeni bir program kurarken karfl n za ç kan bu TXT uzant l metin dosyalar genelde kurmakta oldu unuz yaz l mla ilgili baz temel bilgiler içerirler. Windows alt nda oynayabilece iniz basit oyunlara bir örnek. Simge listesi klavyede yer almayan tüm özel karakterleri içermektedir. Standart ya da bilimsel hesap makinas tiplerinden istedi inizi seçip kullanabilirsiniz. 6 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS

11 FAREY EVC LLEfiT RMEK PROJELER FAREY EVC LLEfiT RMEK Bir sürücü kursunda acemi bir sürücüye ilk ö retilen fley direksiyonu do ru tutmakt r. Fakat bir insan fareyi düzgün tutmay ve kontrol etmeyi nereden ö renebilir? flte afla da bunu görece iz. 1. ADIM Öncelikle bilgisayar n z n aç k ve iflletim sisteminizin (mesela Windows 95) çal fl r durumda oldu undan emin olun, ayr ca farenizin sisteme ba l olmas gerekir. Bundan sonra ki ad m farenin gerçekten bilgisayar n z taraf ndan görüldü- ünden emin olmakt r. Fareyi tutup bulundu u 2. ADIM biri onu düzgün tutabilmektir. Avucunuzu farenin tam s rt na gelecek flekilde üzerine yerlefltirin, kablosunun sizden öte yana do ru uzan yor oldu undan emin olun. Fareyi bu flekilde tutarken bile iniz ped üzerine temas ediyor olmal - d r. flaret ve orta parmaklar n z herbiri bir tuflun üzerine gelecek flekilde ileriye do ru uzat n. 1. ADIM 3. ADIM zeminde birkaç defa gezdirin, e er ekrandaki imleç sizinle beraber hareket ediyorsa sorun yok demektir. 2. ADIM Fareye kumanda etmenin en önemli flartlar ndan 4. ADIM 3. ADIM Elinizin fare üzerinde rahat bir flekilde duruyor oldu undan emin olun, kesinlikle kas lm fl * PUCU> FAREN N KONUMU Farenizin zemin üstündeki duruflu önemlidir, kablo sizden öte yana do ru bak yor olmal d r. Bu flekilde fare elinizin do al hareketlerini do rudan ekrandaki imlece yans tacakt r, elinizi sa a oynatt n zda imlecin de sa a hareket etmesi gibi. fiu ÜÇ KURALI UNUTMAYINIZ: Tufllar na basmadan, sadece fareyi hareket ettirerek hiçbir ifllem yapamaz, haliyle yanl fl bir komut verip sistemde ar zaya yol açamazs n z. Fareyi sadece bir elinizle kontrol edin, di er elinizle de klavyeye kumanda ederek ifllerinizi daha h zl halledebilirsiniz. Kendinizi farenin hareketlerini elinize bakmadan, sadece ekrandaki imleci takip ederek izlemeye al flt r n, bu flekilde çok daha kolay çal fl rs n z. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 5

12 PROJELER FAREY EVC LLEfiT RMEK 6. ADIM olmamal d r. Bile iniz ve zemin aras ndaki devaml temas ise cihaza hassas bir flekilde kumanda etmenizi sa layaca ndan önemlidir. 5. ADIM 4. ADIM Bile inizin zemin üzerinde rahat bir flekilde duruyor oldu una emin olun, bundan sonra sadece bile inizi hafifçe sa a ve sola bükmek suretiyle fareyi hareket ettirin. 5. ADIM E er kullan m esnas nda fare pedin d fl na ç karsa, tüm yapman z gereken onu hafifçe kald r p tekrar pedin ortas na koymakt r. Zemine temas etmedi i sürece fare bilgisayara herhangi bir hareketi iletmez ve imleç sabit kal r. 7. ADIM 6. ADIM Baz kullan c lar fareyi yukar da anlat lan fleklin tam tersi biçimlerde kullanabilmektedirler, bu biraz da al flkanl k meselesidir. * PUCU> 7. ADIM Genelde yeni kullan c lar n s k s k yapt bir hata, önce fareyi ekranda istedikleri konuma gelecek biçimde hareket ettirmek, ondan sonra da hangi tufla basacaklar n görmek için gözlerini fareye çevirmektir. Bu esnada genellikle fare fark nda olmadan oynat l r ve sonuç olarak yanl fl FARE PED (MOUSE PAD) Her ne kadar fareyi herhangi düz ve temiz bir zemin üzerinde hareket kullanabilirseniz de, en iyisi bu ifl için tasarlanm fl uygun bir ped almakt r. Piyasada çok çeflitli tip, flekil ve renkte ped bulmak mümkündür. Ancak dikkat edilmesi gereken ne çok yumuflak, ne de çok sert bir yüzeye sahip olmayan n seçmektir. Afl r kaygan olanlar farenin kontrolünü zorlaflt r rken, afl r yumuflak olanlar ise hareketlerinizi zorlaflt racak, hatta uzun vadede bile inizin a r mas na sebep olacakt r. bir yere t klan r. Bunu önlemek için her zaman uygun parmaklar n uygun tufllar üzerinde olmas - na dikkat edin. 8. ADIM Bir baflka s k yap lan hata ise, kullan c n n normalde tufllar n üzerinde duruyor olmas gereken parmaklar n devaml havada tutmas d r. Bu durum k sa sürede parmaklarda ve elde a r ya, hatta tutulmalara sebep olabilir. 8. ADIM FARE KABLOSU Farenizin kablosunun herhangi bir yere tak lmamas na ve hareketi k s tlamayacak uzunlukta olmas na dikkat edin, aksi taktirde çal flmak çok zorlaflabilir. 6 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

13 HESAP MAK NASI PROJELER HESAP MAK NASI Diyelim ki çabucak birkaç hesaplama yapman z gerekiyor, ancak hesap makinan z bulam yorsunuz. Üzülmeyin, bilgisayar n z bu konuda da size yard mc olabilir. Windows 95 kullan m son derece kolay bir hesap makinas içermektedir. fiimdi alt basit ad mda bu faydal fonksiyonu nas l kullanaca n z size gösterece iz. Birkaç t klamayla sonuca ulaflacaks n z, ad mlar takip edin yeter. 1> Ad m - Bafllang ç Windows 95 içindeki tüm programlar n bafllang ç noktas Bafllat dü mesidir. Bu dü me ekran - Windows masaüstü I INFO> Mavi renkte arka plan o an hangi unsurun seçili ya da çal fl r durumda oldu unu göstermeye yarayan bir ikazd r. Seçili ya da çal fl r durumda olmayan di er unsurlar ekranda gri renkli arka planlarla gösterilir. Fare ikonu Bafllat tufluna sol t klay n n zda gördü ünüz Windows masaüstünde, sol alt köflede bulunmaktad r. htiyac n z olan programlara buradan ulaflacak ve çal flt racaks n z. fiimdi fare ikonunuzu bu dü menin ü- zerine getirin ve sol fare tufluna bir defa bas n. Ana menü seçeneklerini içeren bir sütun aç lacakt r.! D KKAT> YAZICILAR E er hesap makinas seçene ine t klad ktan hemen sonra program ekranda belirmezse, sak n yanl fl bir fley yapt n z düflünüp korkmay n. Özellikle baz yavafl bilgisayarlarda programlar n çal flt r lmas biraz zaman al r ve bu esnada imleç kum saati fleklini alarak beklemeniz gerekti ini belirtir. Temel menü Fare ikonunu Programlar fl kk n n üzerine getirin. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 7

14 PROJELER HESAP MAK NASI I INFO> 2> Ad m - Programlar Açt n z ana menüde Programlar seçene ini bulun ve fare ikonunu bunun üzerine getirin. fiimdi bu seçene in ayd nlat ld n, yani arka plan n n mavi renge dönüfltü ünü göreceksiniz. Ayr ca bu seçene e ba l olan bir dizi program n ad n gösteren yeni bir liste ekranda belirecek. Fare ikonunu Donat lar fl kk n n üzerine getirin E er hesaplama esnas nda say lar fare yard m yla yazmak zor gelirse, o zaman do rudan klavyeyi kullanabilirsiniz. Burada eflittir iflaretinin karfl l olarak ENTER tuflunu kullanman z gerekti ini hat rlay n. Hesap Makinesi fl kk na sol t klay n Programlar menüsü 4> Ad m - Hesap Makinesini Çal flt rmak Donat lar menüsüdeki pek çok seçenekten biri de Hesap Makinesi fl kk d r. Fare ikonunuzu bu fl kk n üzerine getirerek mavi renkle ayd nlanmas n sa lay n, sonra da farenin sol tufluna bas n. Bu flekilde Hesap Makinesi program n çal flt rm fl olacaks n z, ekranda küçük bir pencere aç lacak ve gerçek bir hesap makinesini and ran arabirimiyle Hesap Makinesi kullan ma haz r olarak karfl n za ç kacak. Donat lar Menüsü 3> Ad m - Donat lar Menüsü Bu yeni aç lan menüde, Donat lar fl kk n bulun ve fare ikonunu üzerine getirin. Yine Donat lar fl kk - n n mavi renkle ayd nlat ld n ve yeni bir seçenekler listesinin ekranda belirdi ini göreceksiniz. 5> Ad m - Hesap Makinesi Ekranda gördü ünüz hesap makinesi gerçe inin neredeyse ayn s d r. Gerçek bir makinede bulunan tufllar n ayn lar na sahiptir. Ancak aradaki en büyük fark, bu tufllara parmaklar n zla basmak yerine, farenizle t klayarak kullan yor olman zd r. Temel matematik say ve sembollerini içeren tufllar gerçek bir makinedekiyle t pat p ayn d rlar. Bu pencerede gerçek bir makinada oldu u gibi rakamlar görüntülenir. Bu pencerede gerçek bir makinede oldu u gibi rakamlar görüntülenir. 6> Ad m - Hesaplama Yapmak Art k hesaplamalar n z yapmaya haz rs n z. Birkaç basit deneme yap n, mesela 7x9 gibi. E er resimde gösterilenle ayn sonuca ulaflt ysan z do ru yapm fls n z demektir. Tebrikler! 8 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER

15 INTERNET ARAÇLARI INTERNET INTERNET ARAÇLARI Internet dünya çap nda bilgiyle dolu bir iletiflim a ve üzerindeki pek çok veriye ulaflmak da genellikle ücretsiz olmas na ra men, bunlara ulaflabilmek için birçok küçük ama önemli unsuru dikkate alman z gereklidir. Bu unsurlardan baz lar ücretsiz temin edilebilir, baz lar na ise bir bilgisayar edinirken dikkat etmek lüzumludur. fiimdi burada bir Internet ba lant s için nelere ihtiyac n z olaca ve bunlar n ne miktar harcama gerektirece ine bir bakaca z. B LG SAYAR Internet ba lant s için nas l bir bilgisayar gerekir? E er sadece bu ifl için kullanacaksan z, yani en son ç kan üç boyutlu oyunlar rahatça oynayabilmek gibi bir kayg n z yoksa, o zaman çok güçlü bir sisteme ihtiyac n z yok demektir. Bugün piyasada sat lan en düflük konfigürasyonlu ve en ucuz bilgisayar bile Internet üzerinde rahatl kla gezinmenize imkan sa layacak kapasitededir. Tabii güçlü bir bilgisayar n kapasitesi biraz daha fazla olacakt r, ancak genellikle ba lant h z - n z etkileyen unsurlar baflkad r. BA LANTI Genelde büyük firmalar Internet ba lant s sa layabilmek için kiral k hatlar (Lease Line) gibi yöntemlere baflvururlar, ancak günümüzde bunlar n maliyeti s radan bir kullan c n n karfl layabilece inden çok fazlad r. O yüzden en s k kullan - lan ba lant yöntemi bir modem vas ta- s yla yap land r. Modem denilen ayg t, bir telefon hatt arac l yla bilgisayar - n z Internet e ba lamaya yarar. Bugünlerde iflinizi görecek iyi bir modemi 40 ile 60 Amerikan Dolar aras nda de iflen fiyatlara sat n almak mümkündür. Baz firmalar satt klar bilgisayara bir de modem dahil ederler ve koflullar da oldukça uygun olabilir. Fuar ya da promosyon gibi etkinliklerde ise iyi bir modemi son derece cazip fiyatlara edinmek mümkündür. SERV S SA LAYICI Internet ba lant s sa lamak isteyen birinin dikkat etmesi gereken ikinci önemli unsur ise seçilecek Internet servis sa lay c s d r (ISP). Servis sa lay c size ba lant n z kurmak için gereken telefon numaras n ve ba lant flifresini veren flirkettir. Verilen telefon numaras n kullanarak bir modem arac l yla flirketin bilgisayar na ba lan r, bu bilgisayar yard m yla Internet üzerindeki gezintilerinizi gerçeklefltirirsiniz. Piyasada pek çok servis sa lay c flirket bulunmaktad r ve verdikleri hizmete karfl l k talep ettikleri ücretler oldukça farkl d r. Genelde bir aydan birkaç Modem, Internet e ba lanman z sa layan bir cihazd r I INFO> Bir modem arac l ile Internet ba lan t s sa larken, telefon hatt n z n kullan ld - n unutmay n. Bu yüzden ba l oldu unuz süre içinde kullan lan hat meflgul olacak ve bu durum do al olarak telefon faturan za da yans yacakt r. Güçlü bir bilgisayar tüm çal flmalar n za h z kazand racakt r. Gider Kalemi Ba lant süresi Yaklafl k fiyat Servis sa lay c ücreti S n rs z 13.95$(*) Telefon gideri Ayl k 20 saat 4.95$ Toplam 18.90$ Telefon gideri ortalama bir fiyat al narak hesaplanm flt r. Ba lant zaman na göre telefon ücretlerinin de iflti ini unutmay n z. (*) Bu bedel Herkes çin Bilgisayar bir ayl k s n rs z Internet eriflim paketi fiyat d r. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 7

16 INTERNET INTERNET ARAÇLARI seneye kadar de iflen süreler için bir ba lant sözleflmesi yap l r, ancak uygulamada baz baflka detaylar daha vard r. Verilen ücret ayl k ba lant süresine göre de de iflir, belirli bir saat s n r içeren ya da hiç saat s n r bulunmayan uygulamalardan birini seçebilirsiniz. TELEFON En önemli detaylardan biri de, Internet e modem ile ba lan rken telefon hatt n z kullanaca n z ve bunun da telefon faturan za yans yaca d r. Ülkemizde Modemi bilgisayara ba lamakta çeflitli kablolar kullan l r. I INFO> Telefon faturalar n za dikkat edin! TELEFON FATURALARI Uzak ülkelerdeki sitelere eriflirken uluslararas telefon ücreti ödemekten çekinmeniz gerekmiyor, tüm gezintinizde sadece servis sa lay c n za ba lan rken ödedi iniz telefon ücreti geçerlidir. genellikle servis sa lay c lara ba lan rken ile bafllayan nispeten düflük ücretli telefon hatlar kullan l r, ancak bu her servis sa lay c için geçerli olmayabilir. Bu yüzden servis sa lay c seçerken ne tür telefon numaras kulland klar na ve bulundu unuz yörede bir ba lant noktalar olup olmad na bak n. Normal bir telefon numaras kullanan servis sa lay - c lara uzun mesafeli aramayla ba lanmaya çal flmak telefon faturan z alt ndan kalk lamayacak bir hâle getirebilir. TOPLAM MAL YET NED R? Peki tüm giderler gözönüne al nd nda Internet ba lant s n n maliyeti ne olacakt r? Bunun kesinlikle ucuz olaca- n düflünmeyin, öncelikle bir bilgisayar ve modem gibi ö- nemli yekünler tutan bafllang ç harcamalar yapman z gerekecektir. Bundan baflka servis sa lay c ücreti ve telefon gideri gibi ayl k daimi harcamalar - n z olacakt r, ba land n z süre uzad kça bu masraf n artaca- n unutmay n. Burada verilen tablolar inceleyerek yaklafl k bir hesaplama yapman z mümkün olacakt r. INTERNET KAFELER E er Internet i çok s k kullanmayacaksan z, sadece göndermek ya da merak n z tatmin etmek istiyorsan z, o zaman Internet kafeleri sizin için çok daha pratik bir çözüm sa layabilir. Bu yerler oldukça mâkul say labilecek saat ücretleri karfl l nda Internet ihtiyaçlar n z gidermenizi sa layan mekanlard r. Saati yaklafl k ila TL aras nda de iflen fiyatlarla hizmet veren bu yerlerin bir avantaj da genelde size yard mc olabilecek tecrübeli elemanlar n bulunmas d r. HANG MODEM Günümüzde piyasada sat lan modemler genelde Kb/s h z ndad rlar ve daha yavafl ve ucuz bir model bulmak da pek mümkün de ildir. Ancak zaten bu modemlerin fiyatlar oldukça uygun oldu undan daha yavafl n ve ucuzunu araman z da tavsiye edilmez. Sonuçta h zl bir modem Internet üzerindeki iflinizi daha çabuk görmenize imkan verece inden ba l kalma süreniz azal r ve telefon giderleriniz oldukça düfler. Bugünlerde büyük flehirlerin hemen her semtinde ve belli bafll yerleflim merkezlerinde bir Internet kafeye rastlamak mümkündür. Yeni model bilgisayarlarda dahili modem bulunur Internet e ilk ad m Internet kafelerde atabilirsiniz 8 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

17 INTERNET YAZILIMLARI INTERNET INTERNET YAZILIMLARI Internet tüm dünyay kapsayan bir iletiflim a d r, burada bulunan a sitelerinde (Websites) büyük miktarlarda bilgi depolanm flt r. I INFO> me imkan na kavufluruz. Hâlen Internet üzerinde pek çok farkl browser program mevcuttur ve bunlar n büyük bir k sm da ücretsiz olarak kullan c lara sunulmaktad r. Bu programlar aras ndaki fark, k smen sa lad klar ba lant sürati, k smen de içerdikleri geliflmifl kullan m Dikkat ediniz, ücretsiz sözü bazen çok yan lt c olarak kullan labilir. Mesela Internet üzerinde bir siteden video filmler izlemeye yarayan bir program ücretsiz olarak alabilirsiniz, ancak bunu kullanarak ayn sitede filmler izlemeye kalkt n zda sizden belirli bir ücret talep edilebilir. seçeneklerinden kaynaklanmaktad r. En basit yap ya sahip olanlar genelde sadece Internet üzerinde gezinmenizi sa layacak temel fonksiyonlar içerirler, bunun d fl nda pek fazla özellikleri yoktur. Daha geliflmifl olan yaz l mlar ise sadece Internet üzerinde gezinmenizi sa lamakla kalmaz, ayr ca bu gezintileri istedi iniz flekilde organize edebilmenize de imkan tan rlar. Mesela ilginizi çeken bir site buldu unuzda, bunun adresini listenize kaydedebilmenizi ve böylece bir daha ki sefere uzun bir araflt rmaya gerek Tipik bir FTP program Internet üzerinde çal flmak ve tüm bu verilere ulaflabilmek için ne tür yaz l mlara ihtiyac n z olaca n merak ediyorsunuz de il mi? fiundan kesinlikle emin olabilirsiniz ki Internet üzerinde dolaflmak için sadece tek bir programa ihtiyac n z var, Browser ad verilen bu program ücretsiz temin edilebilir. Bunun d - fl nda ço u zaman ihtiyaç duyaca n z daha ufak programlar da Internet üzerinden genellikle ücretsiz olarak temin etmeniz mümkündür, ancak baz durumlarda programc lara küçük bir kullan m bedeli ödemeniz de gerekebilir. Internet üzerinde çal flmak için ihtiyaç duyaca m z ilk ve en önemli program grubu Browser ad n verdi imiz yaz - l mlard r. Bu yaz l mlar sayesinde web sitelerinin içeriklerini ekran m zda gör- WinAmppiyasadaki en iyi MP3 çal c s HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 9

18 INTERNET INTERNET YAZILIMLARI I INFO> Bazen Internet üzerinde sunulan baz verileri ya da yaz l mlar browser ile görüntülemeniz mümkün olmayabilir. Bu durumda yap lacak fley o yaz l m bilgisayar n za kaydettikten sonra, di er programlar kullanarak incelemektir. Internet Explorer- en yayg n Browser yaz l m. Netscape Navigator- piyasadaki en iyi ikinci Browser yaz l m Günümüzde web üzerinde en yayg n kullan lan iki browser yaz l m vard r. Bunlardan ilki Netscape Navigator ve onun biraz farkl bir versiyonu olan Communicator d r. Di eri ise Microsoft firmas taraf ndan gelifltirilen Internet Explorer olup, bu yaz l m genellikle Windows 98 ile beraber verildi inden en s k rastlanan yaz l mlardan biridir. Biz burada daha ziyade Internet Explorer üzerinde duraca z. Bu browser yaz l mlar genellikle plug-in tabir edilen küçük programlar taraf ndan desteklenerek kapasiteleri daha da gelifltirilebilir. Mesela çeflitli plug-in programlar sayesinde Internet üzerinde bir film seyretmek, bir radyo program n dinlemek ya da oyun oynamak mümkün olabilir. Internet üzerinde s kça ihtiyaç duyaca- n z bir di er yaz l m da bir al - c s d r, bunlar yine ücretsiz olarak temin edilebilirler. Genelde en s k kullan lan- kalmadan ayn siteyi bulabilmenizi sa larlar. Buldu unuz farkl kategorilerdeki adresleri de iflik konu bafll klar alt nda grupland rmak gibi iflinizi kolaylaflt ran seçenekler de mevcuttur. Bunun haricinde modern bir browser genelde bir program n da içerir ve böylece elektronik posta alma ve gönderme ifllemlerinizi de yürütmenizi sa lar. Internet yaz l mlar n n bir listesi INTERNET Ç N PROGRAMLAR PROGRAMLAR PROGRAM TÜRÜ DOSYA T P Internet Explorer, Netscape Navigator WWW browser htm, html Outlook, Outlook Express, Pegasus Mail Program Her tür dosya CuteFTP, LeechFTP FTP Program Her tür dosya Quick Time, Media Player Video oynat c mov, avi, mpg Real audio player Ses çal c s ra Winamp, Winplay, Soritong MP3 ses çal c s mp3, mp2, waw lardan biri Outlook Express olup Windows 98 ile beraber verilmektedir, ayr ca Microsoft Ofis yaz l m pakedi içinde Outlook adl biraz farkl bir versiyonu da mevcuttur. Yine Internet üzerinde Pegasus Mail gibi ücretsiz olarak sunulan pek çok farkl al c yaz l m bulmak mümkündür. Biz burada daha ziyade Outlook Express ve Outlook üzerinde duraca z. 10 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

19 INTERNET TE PARA KAZANMAK INTERNET INTERNET TE PARA KAZANMAK fiu ana dek Internet hakk nda hep sadece bir bilgi ve e lence kayna ym fl gibi konufltuk. Ancak flimdi sizlere Interneti nas l para kazanmak ya da tasarruf etmek için kullan labilece inizden bahsedece iz. Internet günümüzde gittikçe artan bir flekilde ekonomik önem kazanmaktad r. Tüm dünyada küçük ve büyük iflletmeler, hatta flah slar kendi web sitelerini ve sunumlar n oluflturmak için çal flmalar yapmaktad r. Tabii ki çal flma alan her türden web sitesi oluflturmak olan çeflitli firmalar mevcuttur, ancak bunlar henüz hem say ca azd r, hem de hizmetlerinin bedeli oldukça yüksek say l r. E er para kazanmak ilginizi çekiyorsa, o zaman bu tür sitelerin nas l haz rland - n ö renerek kendinize bir gelir kayna- yaratabilirsiniz. Bir web sitesi haz rlaman n iki temel yöntemi mevcuttur, ilk yöntem HTML dilini kullanmakt r, bu web sayfalar oluflturmak için kullan lan basit bir programlama dilidir. Bu yöntemin faydas hemen hemen hiçbir malî yük getirmemesidir, ancak tabii ki öncelikle oturup bu dili ö renmeniz gerekmektedir. kinci yöntem ise web sayfa ve siteleri oluflturmak için özel olarak haz rlanm fl programlar kullanmakt r, mesela Microsoft Frontpage, HomeSite veya Macromedia Flash bu yaz l mlara birkaç örnektir. Bu yöntemi kullanman n faydas ise, bu tür bir program n kullan - c ya pek çok tasar m seçene i sunmas ve ifli kolaylaflt rmas d r. Ne var ki bu programlar genellikle profesyonel kullan c lara hitap etti inden ço unlukla ücretsiz da t lmazlar ve hatta s radan bir kullan c için oldukça pahal olabilirler. E er web siteleri oluflturmak konusunda çal flmaya bafllarsan z, genelde birkaç ay içinde iflin inceliklerini ö renebilir, hatta biraz çaba ve yarat c - l kla flirketler için profesyonel web sitele- * PUCU> PARLAK B R GELECEK... Web siteleri oluflturma ifli özellikle bu konuya hergün daha fazla flirketin ilgi göstermeye bafllamas yüzünden oldukça parlak bir gelece e sahiptir. Biraz da flansla bu tarz bir çal flma size k sa vadede bile iyi gelir getirebilir. Internet, ürünlerinizin pazarlanmas nda size çok yard mc olabilir. I INFO> UYGUN PERSONEL SEÇ M Internet üzerinde sanal bir ma aza açarken dikkat edilecek en önemli unsur iyi bir yönetici bulmakt r. Bu kifli sanal ma azan z n her türlü iflini yapaca ndan yeterli bilgi ve kapasitede olmas gerekir. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 11

20 INTERNET INTERNET TE PARA KAZANMAK Internet üzerinde bir web sitesi oluflturman za yard mc olacak birçok yaz l m bulabilirsiniz. Web sayfalar tasarlamak için en yayg n kullan lan programlardan biri MS FrontPage dir. ri ve sunumlar haz rlayacak kapasiteye bile ulaflabilirsiniz. Bu da finansal aç - dan oldukça tatminkar sonuçlar do urabilecek bir u raflt r. Diyelim ki iflleri istedi inden daha yavafl giden bir üretici ya da sat c s n z, sat fllar n z canland rmak için bir yol ar - yorsunuz. Belki de Internet üzerinde reklam ve elektronik postayla siparifl verme yöntemlerini denemeniz iyi olabilir? Bu tür bir giriflimin en iyi taraf getirdi i malî külfetin son derece düflük olmas d r. Öncelikle bir dükkan sat n almak ya da yüksek fiyatlarla kiralaman z gerekmemektedir, tüm ihtiyac n z olan yüksek güçlü bir bilgisayar ve bir de servis sa lay c dan kiralayaca n z Internet ba lant s d r. Bu yüzden maliyetler çok daha düflük olacakt r. Ayr ca açt n z sanal dükkanda bir sürü eleman çal flt rman z gerekmeyecek, üstelik mallar n z n çal nmas ndan korkmak zorunda kalmayacaks n z. Bu tür Internet al flverifllerinin en güzel taraflar ndan biri de sistemin basitli idir, bilgisayar n za ba lanan bir müflteri oturdu u koltuktan kalkmadan mallar n z inceler, ihtiyac olan siparifl eder ve siz de verilen adrese sipariflleri gönderirsiniz. Günümüzde dünyadaki en de erli mallardan biri de bilgidir. Internet in bu konudaki avantajlar ndan biri de bilgiye ulaflmay son derece h zl ve ucuz bir hâle getirmesidir. Tüm yapman z gereken bilgi sa lamak üzerine çal flan bir flirket kurmakt r. Bir müflteri uygun ev ve dairelerin bir listesini mi istiyor? Siz onun için bu listeyi çabucak haz rlay p sunabilirsiniz, tabii uygun bir ücret karfl l nda. Biri o anda belirli bir hisse senedinin borsadaki durumunu ya da ikinci el otomobil fiyatlar n m ö renmek istiyor? Bu da pek sorun de ildir, Internet yard m yla gereken bilgiyi k sa sürede derleyebilir ve iletebilirsiniz. Son olarak da nas l para kazanaca n z de il ama nas l tasarruf edebilece iniz yolunda bir ipucumuz olacak. Düflük maliyetler nedeniyle Internet üzerinden sat fl yapan firmalar n ço unun fiyatlar normalden oldukça düflüktür, bazen bu fiyat fark yüzde elli civar nda bile olabilir. Tabii henüz Internet üzerinde sat lan mallar n çeflidi dükkanlarda olandan azd r, ancak özellikle kitap, CD, DVD gibi tüketim ürünlerine çok daha uygun fiyatlarla ulaflabilirsiniz. Macromedia Flash daha yeni ve baflar l bir Web tasar m program d r. 12 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET

21 WINDOWS OYUNLARI MULTIMEDIA VE E LENCE WINDOWS OYUNLARI Karmafl k ve zor bilgisayar oyunlar na e ilmeden önce, Windows iflletim sisteminin içinde yer alan baz basit oyunlara bir göz ataca z. Ancak dinlenip rahatlaman n yan nda bu oyunlar n baflka bir amac daha var, fare ile al flt rma yapman z sa lamak, Windows menü ve pencerelerini kullanmaya al flman z sa lamak gibi. MAYIN TARLASI Elinizi fare kullanmaya al flt rman n en iyi yollar ndan biri May n Tarlas ad verilen oyunu biraz oynamakt r, bu amaçs z ve rastgele bir biçimde masaüstüne t klay p durmaktan daha iyi ve e lenceli bir yöntemdir. Oyuna bafllamadan önce seçenekler menüsünden farkl zorluk seviyelerinden istedi iniz birini seçebilirsiniz. Her zorluk seviyesi farkl büyüklükte oyun haritas - na ve tabii ki de iflen miktarlarda rast- gele yerlefltirilmifl may na sahiptir. Daha önce Windows alt nda Hesap Makinesi program n nas l çal flt raca n z göstermifltik, ayn flekilde May n Tarlas oyununu da çal flt r n. Bunun için öncelikle Bafllat tuflundan Programlar menüsünü, oradan Donat lar ve daha sonra da Oyunlar menüsünü aç n, buradan May n Tarlas fl kk n bulup sol t klay n. Kare fleklinde bir oyun alan n içeren May n Tarlas penceresi ekranda belirecektir. Oyunun amac oldukça basittir, oyun alan ndaki tüm bofl kareleri açarak di er karelerde bulunan may nlar aç a ç karmak. Bunu yapmak için seçti iniz bir kareye sol tuflla t klars n z, e er yeterince flansl de ilseniz bir may na rastlars - n z ve oyun sona erer. Ancak o karede may n yoksa o zaman bir say belirir. Bu rakam etraftaki karelerde bulunan may nlar n say s n göstermektedir. E er etrafta hiç may n yoksa o zaman bofl bir karenin etraf nda say lar göreceksiniz, bundan sonra yapman z gereken biraz mant k kullanarak etraftaki karelerden hangisinde may n olabilece ini bulmaya çal flmak. May n bulundu- undan emin oldu unuz bir kareye sa Windows dört adet basit, fakat zevkli oyun içermektedir. Bu oyunda may n ar yorsunuz. * PUCU> KART OYUNLARI Oyunlar menüsü alt ndaki di er oyunlar da Solitaire benzeri kart oyunlar d r. Ayr ca Hearts ad ndan çok ilginç bir kart oyunu daha mevcuttur. May na basarsan z oyun sona erer. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 3

22 MULTIMEDIA VE E LENCE WINDOWS OYUNLARI Bu menüden oyunun zorluk derecesini seçebilirsiniz. tuflla t klayarak bir bayrakla iflaretleyebilirsiniz. E er tam olarak emin de ilseniz ancak o karede may n olabilece inden flüpheleniyorsan z, o zaman sa tufla bir kez daha t klayarak oraya bir soru i- flareti koyabilirsiniz. Soldaki göstergede henüz ortaya ç kar lmam fl may nlar n Bu kart s ras flu an baflka bir yere tafl n yor Kart destesi Bir kenara ayr lm fl olan kartlar say s n, sa dakinde ise geçen süreyi görebilirsiniz. Bu flekilde hem fareyle al flt rma yapm fl, hem de biraz zihin egzersizi yapm fl olacaks n z. Yard m dosyalar nda bu oyunla ilgili daha pek çok bilgi bulabilirsiniz. Solitaire çok sevilen bir iskambil oyundur. SOLITAIRE Solitaire biraz bofl zaman geçirmek istedi inizde size oldukça yard mc olacak düflük tempolu bir iskambil oyunudur. Oyunun amac verilen bir deste kart küçükten büyü e do ru giden bir düzende dört ayr sütun üzerinde dizmektir. Her sütun bir tür karda aittir, buraya di er türlerden kart giremez. Üst sol k s mda bir deste kart bulunmaktad r, buradaki kartlara her sol t klay fl n zda bir kart yandaki bofl sütun üzerine aç l r ve böylece kard n ne oldu- Bu dört sütuna uygun s radaki kartlar yerlefltirmeniz gerekmektedir. Burada kar fl k renkteki kartlar s raya diziliyor Bu oyunda tak l rsan z, yard m dosyas na göz atabilirsiniz. unu görebilirsiniz. Buradan kartlar alarak uygun sütunlara tafl yabilirsiniz. Kartlar tafl ma ifllemi fare yard m yla yap lmaktad r, fare ikonunu tafl mak istedi iniz kard n üzerine getirdikten sonra sol tufla bas n ve bas l tutun. Bu flekilde kart kavram fl oldunuz ve art k ekranda süürükleyerek istedi iniz bir noktaya götürebilirsiniz, kard b rakmak için tüm yapman z gereken ise sol tufla basmay kesmektir. E er bir sütundaki kartlardan bir k sm n ayn anda tafl - mak isterseniz, o zaman tafl mak istedi- iniz k s m n en alt nda kalan kard kavray p kald rman z gerekir. Bu basit sürükle-b rak mant asl nda sadece bu oyunda de il, Windows iflletim sisteminin genel çal flmas nda da kullan l r. Mesela bir döküman iki farkl dizin aras nda tafl mak için sürükleb rak yönteminden faydalan l r. 4 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE