1467 Sok. Uğur Apt. No: 4-2 Çukurambar / ANKARA Tel: Fax: info@cesam.com.tr

Transkript

1 ÇESAM Çevre ve İş Güvenliği Hizmetleri Çevre Danışmanlığı İş Sağlığı Güvenliği Enerji Verimliliği ÇED Çevre Görevlisi Atık Yönetimi ÇESAM 1467 Sok. Uğur Apt. No: 4-2 Çukurambar / ANKARA Tel: Fax: info@cesam.com.tr

2 Sunuş İrem Nurgül Durmuş Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Dünyada 1970 li yıllarda yürürlüğe giren İş Sağlığı Güvenliği Kanunu nun, ülkemizde de geç de olsa yürürlüğe girmesinden dolayı son derece mutluyuz. Zira yılda e yakın kişinin hayatını kaybettiği böylesine önemli bir konu, İş Kanunu nun içinde sadece birkaç madde ile zaten geçiştirilmemeliydi. Yeni çıkan müstakil İş Sağlığı Güvenliği Kanunu ile iş hayatı daha düzenli ve verimli hale gelecek. Ve bu kanun ile iş sağlığı güvenliği disipline edilecek, en önemlisi de iş güvenliğine sayı, süre ve işçi üçgeninde bakan yaklaşımın dışına çıkılacak. Gelişmiş ülkelerin uygulamaları ile örtüşen yeni İSG Kanunumuzda çalışanın statüsü, çalışma süresi ve çalışan sayısına bakılmaksızın son derece bilimsel bir yaklaşımla risk faktörleri bakımından bir kabul ve tasnife gidilmiş. İş güvenliğinin yalnızca işçilere değil çalışan herkese uygulanacak olması, dolayısıyla kamuda çalışanların da iş güvenliği hizmetlerinden faydalanacak olması da ayrıca çok önemli bir konu. Yani, artık yasa herkese şamil. Bu kanun ile birlikte gelen cezai yaptırımlar çok caydırıcı, dolayısıyla da çok umut verici. Cezaları uygulayacak müfettiş olacak mı? Denetimler yapılabilecek mi? diye yükselen karşıt sesler olsa da, biliyoruz ki dünyanın hiçbir yerinde her işyerini denetleyecek sayıda müfettiş grubu yok ancak bu yasanın en önemli yanlarından biri de bu noktada ortaya çıkıyor. Büyük bir titizlikle hazırlanan bu yasada otokontrol sistemi var. Yapı içinde denetim söz konusu. Bunun için de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın mevcut müfettiş kadrosu yeterli görünüyor. Bu gerçekten umut verici EKOTEKNİK İSG EKİBİMİZ - KÜNYE İmtiyaz Sahibi Ekoteknik İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre Hizmetleri Adına Halis Yolcu bir durum. Tüm bunlara ek olarak, zaten Bakanlığın teftişin cezalandırıcı niteliğini değil eğiten ve öğreten niteliğini ön plana çıkarma yaklaşımı alışık olduğumuz bir durum. Mevcut yasada iş güvenliği uzmanlarının sorumlulukları da çok arttı. Dolayısıyla bizim gibi İSG uygulayıcısı olan firmaların da sorumlulukları yükseldi. EKOTEKNİK, İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre konularında uzun yıllardır hizmet veren, sektörünün en eski ve köklü kurumlarından biri. Biz maddi kaygılarla ya da yasada boşluklar arayarak işini yapmaya çalışan bir firma hiçbir zaman olmadık ve zaten olamayız. Bu yüzden sorumluluklarımızın yükselmesi bizde memnuniyet oluşturdu. Kanun görevini yapmadan uzmanlık yapan kişilerin de yasal sorumluluğunun bilincine göre hareket etmesini sağlayacaktır ki, bu gerçekten çok önemli. Artık herkes taşın altına elini koyacak. Tüm bunlara paralel olarak iş sağlığı güvenliği bilincinin de çok hızlı yükselmesinin yarattığı tetikleyici güç ile yeni kanun, yeni yaklaşım ve tabandan gelen bilinçli talepler birleşince olumlu gelişmeler olacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Editör Bakanımız Sayın Yadigâr Yolcu Kazaların Çevresel Faruk Çelik in ve Teknik Araştırması özverili ve Bilim Uzmanı üstün Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İrem Nurgül Durmuş Yayın Kurulu ISG Uzmanı Ziya Koç, ISG Uzmanı Cengiz Kutgün, ISG Uzmanı Hüseyin Gündoğan, ISG Uzmanı Özlem Öztürk, Uz.Dr. Hayati Küçükyılmaz, Uz.Dr. Mehmet Ergin, Dr. Ali Delkhak, Uz. Dr. Nevzat Manavbaşı, Uz.Dr. Nevzat Şahan, Uz.Dr. Ayşe Gözü, Uz.Dr. Bilgin Hürcan, Çevre Müh. Yusuf Erpak, Maden Müh. Volkan Aksu, Çevre Müh. Tuğba Kanat, Çevre Müh. A. Gökhan Kocaay, Çevre Müh. Ömer Tünaydın, Sağlık Eğitimcisi Nihat Aydın, Duygu Ülker Danışma Kurulu Prof. Dr. Aytül Çakmak, Prof. Dr. Recep Akdur, Prof. Dr. Sefer Aycan, Doç. Dr. Tayfun Güngör, Dr. Tahir Soydal, ISG Uzmanı Kemal Çetintaş, Çevre Uzmanı Hüseyin Gelmez, Çalışma Bakanlığı Eski Teftiş Kurulu Başkanı Yıldırım Akpınar, Doç. Dr. Tevfik Pınar, Doç. Dr. Mehmet Uğurlu, Prof. Dr. Kadirhan Sunguroğlu, Dr. Hınç Yılmaz, Uz. Dr. Engin Tutkun, Uz. Dr. Cebrail Şimşek, Ziya Demir, Doç. Dr. Halil Murat Ünver emeklerinin yanı sıra bence uyumu sağlayan çok ılımlı bir tavrı söz konusu. Bakanlık ekip halinde işçi-işveren ve devlet işbirliği içinde konsensüs sağlayarak demokratik bir ortam yaratarak bu kanunun temellerini attı. Tarafların yasa karşısındaki düşüncelerini birleştirerek en uygun çözümleri üreterek bu yasayı çıkarttılar. Bu uyum karşısında artık, tüm taraflar ülkemize sunacakları çalışmaları ve iş güvenliğine sağlayacakları katkıları düşünerek yola çıkmalıdır. Bir hayal gerçekleşmişken memnun olmamak gibi bir durum söz konusu dahi olamaz. Gerek kanun çalışmalarında yoğun çaba harcayan bakanlık bürokrat ve çalışanlarına, gerekse iş güvenliği sektöründe emek ve hizmet üreten herkese, bu alanda anlamlı çalışmalar yapan ve bir misyon yüklenenlere çok teşekkür ederiz, Yeni kanunun ülkemizde hayırlara vesile olması dilekleriyle Görsel Yönetmen İrem Nurgül Durmuş Reklam ve Pazarlama Koordinatörü Yalçın Yolcu - Mahmut Yurduseven Yayın İdare Merkezi İvedik Cad. No: 110 Yenimahalle - Ankara Tel: (pbx) - Fax: Yayın Türü Yaygın - Süreli ISSN: Baskı ve CTP Kalıp Dumat Ofset Basım Tarihi Abonelik ve Reklam Rezervasyon Tel: (pbx) Ekoteknik İSG Dergisi nin amacı, iş sağlığı güvenliği ve çevre konularında özellikle uygulayıcı konumdakilerin deneyimlerini ve izlenimlerini belgelemek, birikimlerin paylaşılmasını sağlamak ve yeni ufuklar açarak başvurulabilecek bir kaynak yaratmaktır. Üç ayda bir yayınlanır. Yayının telif hakkı Ekoteknik İş Sağlığı Güvenliği ve Çevre Ölçüm Teknolojileri Ltd. Şti ne aittir. Dergi içeriğinin tamamen ya da kısmen elektronik, mekanik veya başka biçimde çoğaltılması Ekoteknik in iznine tabidir. Yayınlanan yazı ve reklamların sorumluluğu sahiplerine aittir. 2

3 İÇİNDEKİLER 08 İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ KANUNU ÇIKTI Kanun artık sayı, süre ve işçi ayrımı yapmaksızın tüm çalışanları kucaklıyor. 12 BAŞ İŞ MÜFETTİFİŞİ TEVFİK PAÇACI: Baraj ve Hidroelektrik Santral (HES) İnşaatlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Değerlendirilmesi NCI İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ HAFTASI İş Sağlığı Güvenliği Haftası 2012 yılında Peygamberler Diyarı Şanlıurfa da gerçekleştirildi. 20 DRAEGER GENEL MÜDÜRÜ ABİDİN KORKMAZ: EN ve CE Onayı Olmayan Bir Ürün, Sizi Korumadığı Gibi Ekstra Zararlar da Verir. 22 3M YASAL MEVZUAT VE PROJELER MÜDÜRÜ YASEMİN ÖYMEZ: Her filtre her kimyasala karşı kullanılmaz. 24 MESSE DÜSSELDORF FUARCILIK - SORUMLU MÜDÜRÜ BİRGİT HORN: Safety s No. 1-Event A + A 26 DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU ÜYESİ DOÇ. DR. İLYAS ÜZÜM: Nitelikli, Sağlıklı, Güvenli Mal ve Hizmet Üretimi İçin Anahtar İlke: İŞİ EHLİNE VERMEK 28 PERYÖN E DESTEK EKOTEKNİK İSG DEN İSTANBUL ÜNİ. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ PROF. DR. AHMET AYDIN: İnsanlık İçin Büyük Tehlike: TOKSİNLER 34 NİĞDE ÜNİ. ÖĞRETİM GÖREVLİSİ SERENAY ŞAHİN: Yıllardır 1.Sırada Yer Alıyorduk, Yine Öyleyiz! 37 ISAF 2012 DAHA KAPSAMLI İÇERİĞİ İLE GELİYOR 38 İNŞAAT SEKTÖRÜNDE PROBLEMLERDEN PRATİK ÇÖZÜMLER ÜRETMEK: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yol-İş, İntes ve DGUV işbirliği ile bir sempozyum düzenledi. 50 PROF. H.C. KARL-HEİNZ NOETEL: Önlem Almak Tedavi Etmekten İyidir. 42 İSG KULİSİ adresinden sayfamızı takip ederek görüş bildiren değerli okuyucularımızın görüşlerine yer veriyoruz. 46 KLİNİK MİKROBİYOLOJİ UZMANI MEHMET ERGİN: Neden Burun Kültürü Yaptırıyoruz? 48 ÖRNEK YARGITAY İÇTİHATI 50 BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ UZ. OP. DR. GIYAS AYBERK: Çalışanlarda BEL AĞRISInın Değerlendirilmesi 53 ISG KOORDİNATÖRÜ ZİYA KOÇ: Kaza Analizi 54 CIMPOR YİBİTAŞ İSG MÜDÜRÜ GÖKHAN GÜZEL: Takım Çantası Sohbetleri 55 KKD YAZI DİZİSİ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İSG Uzmanlarından Ahmet Ersoy ile iş eldivenleri 59 DRAEGER İTH. VE PAZ. MÜDÜRÜ PELİN KORKMAZ: Draeger den El Koruyucular 60 E. ÇEVRE YÖN. GEN. MDR. YRD. HÜSEYİN GELMEZ: İnsanoğlu Kendisine Bahşedilen Doğayı Yok Ediyor.. 55 KKD YAZI DİZİSİ İŞ ELDİVENLERİ Ekoteknik İSG Dergisi, her sayısında bir kişisel koruyucuyu mercek altına alıyor. Bu sayımızda İş Eldivenleri hakkında her bilgiyi bulabilirsiniz İSAF İş Sağlığı ve Güvenliği sektöründeki ürün, hizmet, bilgi sağlayıcıları ile kullanıcılarını bir araya getirecek olan ISAF Safety&Health Fuarı nda Ekoteknik İSG de destekleyici firma olarak yerini aldı Eylül 2012 tarihlerinde İstanbul Yeşilköy de gerçekleşecek olan İSAF Fuarında EKOTEKNİK İSG stantında buluşalım. 14 İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ HAFTASI: EKOTEKNİK İSG, Şanlıurfa da düzenlenen 26. İş Sağlığı Güvenliği Haftası nda ALTIN DESTEKLEYİCİ Firma Olarak Yer Aldı. 08 İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ KANUNU ÇIKTI Kanun artık sayı, süre ve işçi ayrımı yapmaksızın tüm çalışanları kucaklıyor. 28 PERYÖN E DESTEK EKOTEKNİK İSG DEN Bu yıl Ekoteknik İSG, PERYÖN İç Anadolu Şubesi nin gerçekleştirdiği kongreye sponsor olarak İş Sağlığı Güvenliği Bilinci ni artırmak için önemli bir adım daha attı. 4 5

4 KARŞILIKLI TİCARET, TÜKETİCİ GÜVENLİĞİ İÇİN: TÜRKİYE DE DAHA İYİ ÖLÇÜM SONUÇLARI Türk vatandaşları ve firmalar çevre, sağlık ve gıda güvenliği için kilit öneme sahip ölçümlerin doğruluğunun artırılmasından yararlanacaklardır. 3.9 milyon Euro bütçeli Türkiye de Kimyasal ve İyonlaştırıcı Radyasyon Metrolojisinin İyileştirilmesi başlıklı AB projesi, TÜBİTAK Ulusal Metroloj ienstitüsü (UME) ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK)işbirliğinde Avrupa Komisyonu Ortak Araştırma Merkezi Referans Malzemeleri ve Ölçümler Enstitüsü tarafından uygulandı.projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, Haziran tarihleri arasında İstanbul da yapılan bir kapanış konferansı ile kutlandı. Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) altında finanse edilen EMIT projesi, Türkiye de kimyasal ve iyonlaştırıcı radyasyonla ilgili ölçüm kapasitesinin arttırılmasını hedeflemekteydi. Güçlendirilmiş bir ölçüm alt yapısı, Türk vatandaşlarının çevre, sağlık, gıda güvenliği ve tüketicinin korunması gibi konularda daha iyi bir hayat kalitesine kavuşmasına yardımcı olacaktır. Bu projenin başarılı sonuçları Türk ve Avrupa ekonomisi ve ticareti için bazı somut ve önemli katkılar yaratacak. Proje sayesinde güçlendirilen ölçüm kapasitesiyle, örneğin, fındık, kuru incir, kuru kayısı gibi Türk ürünleri yüksek düzeyde aflatoksin içerdikleri için Avrupa sınırında durdurulmayacaklar. Aynı zamanda ticarete konu olan ürünlerin iyonize radyasyon ölçümleri çok daha etkin bir biçimde yapılacak. Bundan da ötesi, Avrupa Birliği ve Türkiye arasındaki serbest ticaret ve sağlıklı - güvenli ürünlerin dolaşımı, her iki taraftaki tüketicilerin yararına olacak biçimde artacaktır. Ana yararlanıcılar olan TÜBİTAK UME ve TAEK in kimyasal ve iyonlaştırıcı radyasyon ölçüm kapasitelerinin arttırılması, projenin önemli bir sütunuydu. Bunun için, JRC-IRMM, bu kurumlardan 18 bilim insanı kursiyere 12 ay boyunca ev sahipliği yaptı ve onların referans malzeme üretimi, primer ölçüm yöntemleri ve iyonlaştırıcı radyasyonmetrolojisi alanında yeni kazandıkları bilgileri kendi kurumlarına ve işbirliğinde bulundukları ağlara aktarmaları sağlandı. Ayrıca, TÜBİTAK UME ve TAEK işbirliğiyle ulusal laboratuarlar, üniversite laboratuarları ve sınai laboratuarlar gibi olabildiğince çok sayıda paydaşa ulaşan kısa vadeli eğitim çalışmları gerçekleştirildi. Burada nihai amaç, Türk laboratuvarlarının, hayat kalitesinin arttırılması ve AB nin Malların Serbest Dolaşımı müzakere faslı altındaki mevzuatının uygulanmasına katkıda bulunacak biçimde izlenebilir ve karşılaştırılabilir ölçüm sonuçlarına ulaşmasına yardımcı olmaktı. Bunun için, ve tarihleri arasında, toplam 36 bilimsel çalıştay, 16 seminer, 19 çalışma ve teknik tavsiye ziyareti, 4 konferans oturumu ve 10 konferans katılımı gerçekleştirildi ve 8 Haziran 2012 itibariyle 2105 kişi eğitildi. Kapanış konferansı sırasında konuşan Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Tibor Varadi AB ve Türkiye arasındaki güçlü ekonomik bağlara işaret etti. EC-JRC-IRMM Müdürü Krzysztof Maruszewski ise malların serbest dolaşımı ve ticaret için ölçümlerin öneminin altını çizdi. Her iki konuşmacı da projenin etkilerinin daha iyi görülebilmesi için sürdürülebilirliğin önemli olduğunu belirtip, özellikle ortak çalışma için yaratılmış platform ve ağların devam etmesi ve büyümesi gerektiğini belirttiler. 6

5 İş Sağlığı Güvenliği Kanunu Çıktı... Çalışma hayatı; istihdamdan, çalışma şartlarına; sosyal güvenlikten, mesleki eğitime; iş sağlığı ve güvenliğinden, yurtdışında çalışan vatandaşlarımızın haklarının korunmasına kadar çok geniş bir alanı ve toplumun büyük bir kesimini kapsamaktadır. İş sağlığı ve güvenliği konusu ise sadece işyeri ve çalışan düzeyinde değil toplumu doğrudan ilgilendiren aynı zamanda ulusal ve uluslararası düzeyde mücadele edilmesi gereken bir önceliktir. İşyeri Büyüklüğü (Çalışan Sayısı)* Toplam İşyeri Sayısı* (%85,3) (%12,7) (%2) *SGK, Mart 2012 İstatistik Bülteni **SGK, 2010 İstatistik Yıllığı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 49.uncu maddesinde, Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları korumak ve çalışmayı desteklemek üzere gerekli tedbirleri alır. Devlet, işçi-işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve koruyucu tedbirleri alır. hükmü bulunmaktadır. Yine, Anayasanın 56 ncı maddesinde de, Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlar; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak işbirliğini gerçekleştirir. hükmü vazedilmektedir. Anayasamızda bu maddelerin yer alması çalışma hayatına atılan insanımızın sağlığı ve güvenliğine verdiği değeri göstermektedir. Diğer yandan mevcut, 4857 sayılı İş Kanununun kapsamı, işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerle sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle ülkemizdeki çalışanların bir kısmı İş Kanunu kapsamı dışında kalmakta ve dolayısıyla da İş Kanununun başta İş Sağlığı ve Güvenliği başlıklı beşinci bölümü olmak üzere ilgili mevzuatın kapsamına girmemektedir. İş Kanunun uygulaması düşünüldüğünde, Tablodaki durum ülkemizin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki sorunlarının tamamını kapsayamadığı gerçeğini gözler önüne sermektedir: İşçi Sayısı* (%29,9) (%32,4) (%37,7) İş Kazası Sayısı** (%30,4) (%26,0) (%43,6) Ülkemiz Avrupa Birliğine tam üyelik için 3 Ekim 2005 tarihinde müzakerelere başlamıştır. Bu nedenle, gerek AB iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uyum çalışmaları gerekse onaylanan uluslararası sözleşmelerin gereklerini yerine getirme çabaları da ülkemizi iş sağlığı ve güvenliğini düzenleyen daha kapsamlı bir yasayı zorunlu kılmıştır. Avrupa Birliğinin 1989 yılında kabul ettiği ve sınırlı istisnası dışında bütün çalışanları kapsayan 89/391 EEC çerçeve Direktifi yayımlanmıştır. Söz konusu Direktif, hem kamu ve hem de özel sektör bütün faaliyet alanlarına (sanayi, tarım, ticaret, idari işler, hizmet, eğitim, kültür, eğlence vb.) uygulanmaktadır. Direktif, yalnızca, silahlı kuvvetler veya polis gibi belirli özel kamu hizmetlerinde veya direktifin hükümleri ile kaçınılmaz bir şekilde çatışan sivil koruma hizmetleri alanlarında uygulanmamaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütünün ülkemizce onaylanan 155 sayılı sözleşmesinde, sözleşmenin bütün ekonomik faaliyet kollarına uygulanacağı, ekonomik faaliyet kolları teriminin, kamu hizmetleri de dahil olmak üzere çalışanların bulunduğu bütün kolları kapsadığı, çalışanlar teriminin, kamu çalışanları da dahil olmak üzere istihdam edilen bütün kişileri kapsadığı belirtilmektedir. 161 sayılı sözleş- 8

6 mesinde ise, bütün ekonomik faaliyet dallarında ve tüm işletmelerde, kamu sektörü ve üretim kooperatifleri üyelerini de kapsayacak şekilde, tüm çalışanlar için, iş sağlığı hizmetlerinin sürekli bir şekilde geliştirilmesinin üstlenilmesi gerektiği hususu vurgulanmaktadır. Bu güne kadar uygulamada geçerli olan kuralcı yaklaşımdan ziyade iyileştirici ve geliştirici bir yaklaşımın benimsenmesi; mevzuatın uyulması gereken bir zorunluluk olarak algılanması yerine, sağlık ve güvenliğimizi destekleyici bir araç olarak görülmesi durumunda iş sağlığı ve güvenliğinde gelişme sağlanabileceği açıktır. Ayrıca mevzuatın gereklerinin yerine getirilmesi için mutlaka mevzuat dışı araçların da kullanılması, konunun tüm sosyal taraflar ve diğer paydaşlar tarafından desteklenen bir ülke politikası olarak ele alınması gerekmektedir. Çalışma hayatını yakından etkileyen ekonomik, sosyal ve siyasal koşullar, Türkiye Cumhuriyetinin iş hukuku alanındaki seksen yıllık birikimi, uygulamada karşılaşılan sorunlar, koruyucu ve önleyici hizmetlerden bütün çalışanların yararlanmasını sağlamak, uygulamaların kalite yönetim sistemi benzeri sürekli iyileştirme felsefesinin yerleştirilmesi ve Avrupa Birliği ile Uluslararası Çalışma Örgütü normlarına uyum sağlama zorunluluğundan dolayı, mevcut İş Kanunundan bağımsız çalışanların tümünü kapsayan, önleyici ve koruyucu tedbirleri içeren ve gelişmiş ülke örneklerindeki mevzuat metinleriyle uyumlu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun hayata geçirilmiş olması büyük önem arz etmektedir. Kapsam Genişliyor: Kanunda yeni bir kavram olarak çalışan tanımı yapılmıştır. Buna göre kamu veya özel sektör ayrımı yapılmadan istihdam edilenler Kanun kapsamına alınmıştır. Örneğin; sayı sınırlamasına bakılmaksızın tarım ve orman işlerinde çalışanlar, hava ulaşım araçlarında çalışanlar, gemi adamları, öğretmenler, memur veya kamu görevlileri de kapsama dahil edilmiştir. İstisnalar: Kanunun istisnaları mümkün olduğu ölçüde sınırlı tutulmuştur. Kendinden başka çalışanı bulunmayanlar kapsama alınmamıştır. Bunun yanında ev hizmetlerinde çalışanlar; hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri; fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri askeri işyerlerinde çalışanlar hariç, kendine has özellikleri olan Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri, afetlere müdahale gibi tabiatı gereği bu Kanunla bağdaşmayan bir kısım faaliyetler de kapsam dışı bırakılmıştır. İş Sağlığı ve Güvenliğine Sistem Yaklaşımı: Risk değerlendirmesi ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan genel bir önleme politikası geliştirilmesi yaklaşımı getirilmektedir. - Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların girmemesi için gerekli tedbirleri alınmasını düzenlenmiştir. - Bütün çalışanlar, sayı sınırlaması ve işyeri türüne bakılmaksızın İSG hizmetlerinden (işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme) yararlanma hakkını kazanmaktadır. - İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve hizmet sağlayan kuruluşların hizmetleri, belgelendirilmeleri ve bildirimleri ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. - İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığına dair dışarıdan hizmet alma modeli getirilmiştir. - İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarına işyerlerinde alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirme ve bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenlerin işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, Bakanlığın yetkili birimine bildirme yükümlülüğünün yanında hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumlu oldukları Kanun hükmü olarak düzenlenmiştir. - Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınacağına yer verilmiştir. Tabiî ki askı süresi ise yönetmeliğe bırakılmıştır. - İşverenler işyerlerinde uygun vasıflara sahip personel bulunmaması halinde ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak İSG hizmetlerini sağlayabileceklerdir. - Bakanlığımıza 10 dan az çalışanı bulunan işyerleri için (kamu kurumları hariç) İSG hizmetlerinin temininde mikro işletmeleri destekleyici mahiyette düzenlemeye yer verilmiştir. Bakanlar kurulunda bu düzenlemenin çok tehlikeli sınıftaki işyerleri için öngörülmesine rağmen alt komisyonda yapılan değişiklikle tehlikeli işyerlerine de Sosyal Güvenlik Kurumunca İSG hizmetlerinin finansmanının sağlanması yaygınlaştırılmıştır. - Kamu kurum ve kuruluşlarında da işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğu getirilmektedir. - İSG profesyonellerinin mesleki bağımsızlığı ve etik ilkelere uyma zorunluluğu kanunla düzenlenmiştir. - Proaktif (önleyici) bir yaklaşım benimsenmekte ve risk değerlendirmesi zorunlu hale getirilmektedir. - Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan sektörler veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirilmesi yapılmaması işi durdurma sebebi sayılacaktır. - İlkyardım, yangınla mücadele, kişilerin tahliyesi, ciddi ve yakın tehlike gibi acil durumlar için önceden planlama ve hazırlık yapma şartı getirilmektedir. - İşverene, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını, tek bildirim esası ile iş kazaları için rapor hazırlama zorunluluğu getirilmektedir. - Sağlık kuruluşlarına intikal eden iş kazası ve meslek hastalığı vakalarını bildirim yükümlülüğü getirilmektedir. - Yine alt komisyonca kabul edilen halinde işyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları; meslek hastalığı ön tanısı koyma yetkisi Kanun metnine işlenmiş ve bu kuruluşların bu tür vakaları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmelerine imkân tanınmıştır. Böylelikle bu gün sürekli eleştiri konusu olan meslek hastalığı tanısı koyulan çalışan sayısına dair istatistikî rakamlar daha gerçekçi verilerle ile alınabilecektir. - Geçici iş ilişkisi ile işyerine gelen çalışanlara da, iş sağlığı ve güvenliği konusunda işveren tarafından bilgilendirilme yükümlülüğü getirilmektedir. - İş sağlığı ve güvenliği konularında, işyerinde çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması düzenlenmektedir. - Çalışanların yükümlülükleri özel olarak düzenlenmektedir. - İş sağlığı ve güvenliği çalışan temsilcisi kavramı getirilmektedir. - Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin çalışma esasları kanuni dayanağa kavuşturulmuştur. - Aynı işyerini birden fazla işverenin paylaşması durumunda veya birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde iş sağlığı ve güvenliği yönünden koordinasyon sağlanması zorunluluğu getirilmektedir. Bunun yanında söz konusu işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda, gerekli tedbirleri almaları için işverenleri yönetim tarafından uyarma ve uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirme yükümlülüğü getirilmiştir. - Mevcut mevzuatımızda hayati tehlike tespitinde işyerinin tamamı veya bir kısmına işi durdurma ve kapatma cezası uygulanmakta iken bunun yerine sadece işin durdurulması şeklinde bir düzenlemeye gidilmektedir. - Ağır ve tehlikeli işler kavramı ve ilgili maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır. Çalışanların tamamına sağlık gözetimi getirilmiştir. Bunun yanında işe girişlerde de sağlık raporu alınması zorunludur. Bu nedenlerle mesleki eğitim şartı hariç ağır ve tehlikeli işlerle ilgili düzenlemelerin yürürlükten kaldırılmasında bir sakınca görülmemektedir. - İş güvenliği uzmanı bulundurma yükümlülüğünde (B) sınıfı belge sahiplerin 4 yıl çok tehlikeli işyerlerine, (C) sınıfı belge sahipleri de 3 yıl tehlikeli işyerlerinde görevlendirilebilecekleri düzenlenmiştir. (A) ve (B) sınıfı iş güvenliği belgesine sahip uzman sayısının sınırlı olması sebebiyle bu belgelere sahip iş güvenliği uzmanı bulundurma yükümlülüğündeki işyerlerine kolaylık sağlanmıştır

7 MAKALE Yapı sektöründe, özellikle Baraj ve HES inşaatlarında üretim şekli ve kullanılan malzemelerin çok çeşitli olması, yapılan çalışmaların sürekli değişim göstermesi, çalışma alanının genellikle geniş ve dağınık olması, yapılan çalışmaların belirli sürelerde tamamlanma zorunluluğu ve günlük çalışma sürelerinin uzun veya çalışma saatlerinin düzensiz olması, çalışanların eğitim seviyesinin düşük olması ve işçi sirkülasyonunun fazla olması, alt işverenlik uygulamasında yaşanan sıkıntıların beraberinde getirdiği uygun olmayan çalışma şartları gibi olumsuz hususlar İş Sağlığı ve Güvenliği üzerinde ciddi bir hassasiyetle durulması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Tevfik Paçacı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Baş İş Müfettişi Baraj ve Hidroelektrik Santral (HES) İnşaatlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Değerlendirilmesi Hızla gelişip, sanayileşen ülkemizde bu büyümeye paralel olarak artan enerji talebinin bir sonucu olarak elektrik enerjisi üretimine yönelik HES, RES, JES, Biyokütle, doğalgaz yakıt türü/tesis tipi santral inşaatı gibi yapı faaliyetlerinde büyük bir artış gözlenmektedir. Her geçen gün üretim lisans başvuruları hızla artmakta olup yapım aşamasında da iş sağlığı ve güvenliği yönünden sorunlar yaşanmaktadır. Bu yazıda baraj ve HES inşaatlarında karşılaşılan İş Sağlığı ve Güvenliği risklerine kısaca değineceğim. Taşkın Riski-Havza Planlaması: Bütüncül havza planlamalarında genel amaç su havzalarında yer alan toprak ve su kaynaklarını en verimli şekilde kullanmaktır. Baraj ve hidroelektrik santraller açısından durum değerlendirildiğinde bu yapılardan en yüksek verimi alabilmek için bütüncül bir havza planlaması yapmak gereklidir. Her hangi bir nehre kurulan baraj veya çevirme yapısı mansabındaki hidrolik durumu doğrudan, membasını ve kendine yakın diğer kolları ise dolaylı açıdan etkiler. İş sağlığı ve güvenliği açısından düşünüldüğünde su yapılarındaki en ciddi risklerden biri taşkın riski olup bu risk su havzasındaki hidrolik ve hidrolojik özelliklerle doğrudan ilgilidir. Bütüncül bir havza planlaması havzanın verimli kullanılması açısından ne kadar önemli ise taşkın riskinin sağlıklı kontrol edilebilmesi ve özellikle aynı nehir üzerinde bulunan su yapılarının taşkın anında en etkili şekilde işletilmesi açısından da önemlidir. Baraj, regülatör vs su biriktirme, kabartma, yönlendirme yapıları ve bu yapıların entegre sistemleri yapının çeşidine ve boyutlarına, yapının bulunduğu nehrin rejimine vs göre senelik taşkın debisine dayanacak şekilde tasarlanmaktadır. Taşkın debisinin sağlıklı bir şekilde hesaplanması proje açısından oldukça önemlidir. Bunun haricinde inşaatın yapım aşamasında kullanılan batardolar ve derivasyon tünelleri de yapının çeşidine göre yılda bir gelecek taşkın debisine mukavim bir şekilde tasarlanmalı ve uygulama da buna göre yapılmalıdır. Baraj ve HES inşaatları oldukça karmaşık yapılar olup inşası oldukça uzun sürmektedir ve yapının bazı bölümlerinin inşası taşkın riskinin en az olduğu mevsim koşullarında gerçekleştirilmelidir. Bu konuda hazırlanmış olan iş planına mutlaka uyulmalıdır. Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri: Baraj ve HES inşaatlarında iş sağlığı ve güvenliği açısından en temel riskler sıralanmıştır. Yüksekten Düşme: Baraj ve HES inşaatlarında özellikle kalıp iskelesi ile yapılan çalışmalarda ve yüksek çalışma platformları ve iskelelerde (betonarme imalatı, savak kapaklarının montajı vb.) yapılan çalışmalarda düşme riski mevcuttur. Bu riske karşı toplu korumalara öncelik verilerek (korkuluklu platformlar, yakalama ağları vb.) uygun tedbirler alınmalı, işçilere uygun kişisel koruyucular (vücut tipi emniyet kemerleri ve bağlantı aparatları vb.) verilerek kullanımı sağlanmalı, bu riski ihtiva eden işler uzman gözetiminde yapılmalıdır. Malzeme Düşmesi: Özellikle montaj, kalıp sökümü vs çalışmalarda yukarıdan malzeme düşmesi riski ön plana çıkmaktadır. Santral yapılarında (özellikle kapasitesi yüksek olan santral binalarında) kullanılan türbin ve diğer mekanik aksamlarının birçoğu; su alma yapısı girişlerindeki, savaklardaki kapak, ızgara vs sistemler çok büyük yapılar olup bunların kurulumu ve montajı sırasında istenmeyen kazalar yaşanabilmektedir. Bu sebeple özellikle kullanılan kaldırma ekipmanlarının yapılan işe uygun nitelik ve yeterlilikte olması, yapılan işlerin montaj planı dahilinde, uzman gözetiminde ve gerekli güvenlik organizasyonu sağlanarak yapılması gerekmektedir. Mekanik Riskler: Kullanılan ekipmanlardan kaynaklanan ve ciddi uzuv kayıplarına ve sakatlanmalara yol açan risklerdir. Tasarımı, imalatı, kurulumu ve bakımı mevzuata ve kullanım amacına uygun yapılmış ekipmanlar tercih edilmeli ve bu ekipmanlar eğitimli ve ehil kişiler tarafından kullanılmalıdır. Kimyasal Riskler: Özellikle kapalı alanlarda yapılan çalışmalarda, tünel inşaatlarında yangın ve patlama riskine karşı ve solunabilir hava kalitesini koruma ile ilgili önlemlerin alınması (havalandırma vb.) gerekmektedir. İşyerindeki kimyasalların kullanımı, depolanması, taşınması, atık ve artıklarının uzaklaştırılması gibi işlemler mevzuata ve malzeme güvenlik bilgi formlarında bahsedilen kriterlere uygun şekilde yapılmalıdır. Taşıt Kazaları: Özellikle servis yollarında çeşitli taşıt kazaları meydana gelmektedir. Öncelikli olarak yapılan yolların kullanım amacına, gelen yüke ve yük dağılımına uygun sağlamlıkta ve uygun boyutlarda inşa edilmesi gerekmektedir. Bu tip kazalara karşı uygun trafik ve yol düzenlemeleri yapılmalı, ayrıca araçların devrilmelerine karşı uygun önlemler alınmalıdır. Elektrik Kazaları: Elektrik sisteminin istem dışı temas ve yangın riski oluşturmayacak şekilde kurulması işletilmesi ve düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekmektedir. Kullanılan makinelerin ve elektrik sisteminin uygun şekilde topraklamasının yapılması, panolarda elektrik kaçağı durumunda devreye girecek koruyucu sistemlerin bulunması gerekmektedir. Yangın Riski: İşçilerin kaldıkları tesislerde, tünel imalatında, kimyasal malzemelerin ve araç yakıtlarının depolandığı yerlerde ve yangın tehlikesinin fazla olduğu benzeri alanlarda yeterli ve etkin önlemler alınması gerekmektedir yılları arasında İş Teftiş Kurulu ve Grup Başkanlıkları tarafından Baraj ve HES inşaatlarında yaşanan iş kazalarını incelemeye yönelik 119 adet teftiş yapılmıştır. Teftiş sonuçlarına göre incelenen kazalar sebebiyle 27 işçimiz hayatını kaybetmiş, 18 işçimiz ise çeşitli uzuv kayıplı kazalar sonucunda çalışma gücü kaybına uğramıştır. Yaşanan kazalar yüzde 30 oranıyla yüksekten düşme, yüzde 25 oranıyla malzeme düşmesi veya cisimler arasında sıkışma, yüzde 10 oranıyla taşıt kazaları, yüzde 10 oranıyla iş makineleri gibi sebeplerden kaynaklanmaktadır. Baraj ve HES inşaatlarında iş sağlığı ve güvenliği konusunda güvenli bir çalışma ortamı oluşturulması ve iş kazalarının önlenmesi için, ilgili mevzuata ve genel iş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerine kesinlikle uygun şekilde çalışma yapılması ve özellikle yukarıda belirtilen risklere karşı yeterli ve uygun tedbirler alınması gerekmektedir

8 DOSYA / 26. İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ HAFTASI Peygamberler Diyarı nda 26.ncı İş Sağlığı Güvenliği Haftası Ülkemizde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yıl mayıs ayında İş Sağlığı Güvenliği Haftası kutlanıyor. İş sağlığı ve güvenliği kavramının geliştirilmesi, hali-hazırda yapılmış çalışmaların kamuoyuna aktarılması ve toplumun isg konusunda bilgilenmesinin amaçlandığı bu organizasyon için her yıl başka bir il tercih ediliyor. Toplumsal duyarlılığın artırılması amacını da içinde bulunduran bu etkinlik 2012 yılında Peygamberler Diyarı Şanlıurfa da gerçekleştirildi Mayıs 2012 tarihleri arasında Şanlıurfa Hilton Otel de gerçekleştirilen 26. İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası 04 Mayıs 2012 günü saat 10:00 da açılış töreni ve İş Sağlığı ve İş Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer in açılış konuşması ile başladı ve panellerle devam etti. Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, sosyal taraflar ve sivil toplum kuruluşlarından katılanlar başta olmak üzere toplamda katılımcı ile 2 salonda gerçekleştirilen etkinlikte, Tarımda İş Kazaları ve İş Güvenliğinin Önemi, Tarım Sektöründe Sağlık Riskleri ve Meslek Hastalılarından Koruma ve Tarımda Kişisel Koruyucu Donanımlar ve Önemi başlıkları altında verilen panellere ilgi büyüktü. İş Sağlığı ve İş Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer hafta açılış konuşmasında, iş sağlığı ve güvenliğinin günümüz dünyasının yükselen değeri olduğunu, iş sağlığı ve güvenliği konusunda her zaman yeni şeyler yapılması gerektiğini, ülkemizin ve dünyanın çok önemli bir iş kolu olan tarım sektörünü ele alarak bu hafta faaliyetimizde bir ilke imza atmanın mutluluğunu yaşadığını söyledi. Genel Müdür Özer, 2012 yılında düzenlenen haftanın tarım sektörünü ele alması ve dünyada tarımın ilk yapıldığı yer olarak bilinen Harran ın seçilmesinin de ayrı bir anlam ifade ettiğine dikkat çekti. Açılışa TÜRK-İŞ Eğitim Sekreteri Ramazan Ağar, TİSK Genel Sekreter Yardımcısı Ferhat İlter, Hak-İş Genel Sekreteri Osman Yıldız, DİSK Genel Başkanı Erol Ekici, ILO Türkiye Temsilcisi Ümit Deniz Efendioğlu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı Halil Etyemez katıldı. Etkinlikte tarım sektöründe İş sağlığı ve güvenliğinin önemine dikkat çekildi. Toplantının açılışında konuşan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı Etyemez, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın sosyal taraflarla birlikte hazırlamış olduğu müstakil İSG Kanun Tasarısı nın halen TBMM nin alt komisyonlarında görüşülmekte olduğu, önümüzdeki günlerde yasalaşması beklenen bu tasarı ile iş yeri yüküne, sektörüne ve çalışan sayısına bakılmaksızın bütün çalışanların kapsam altına alınmış olacağını belirterek, halen yüzde 3,2 si kapsam altında olan tarım çalışanlarının tümünün kapsam altına alınacağını ve iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ulaşılabileceklerini belirtti. Sayın Etyemez konuşmalarında ayrıca çalışanların sendikal hak ve özgürlüklerinde önemli iyileştirmeler yaptıklarını da ifade etti. Çalışanlarımızın örgütlenme ve toplu pazarlık haklarını düzenleyen Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunlarını ILO ve AB normlarını dikkate alarak yeniden düzenliyoruz diyen Etyemez, kamu çalışanlarına tanınan toplu sözleşme hakkının kullanımını düzenleyen yasanın 11 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe girdiğini hatırlattı. Kamu görevlilerinin yıllarına ilişkin mali ve sosyal haklarını belirlemek üzere yürütülen toplu sözleşme görüşmelerinin bu ay içerisinde mutabakatla tamamlanmasını ümit ettiklerini ifade eden Etyemez, kıdem 14 15

9 DOSYA / 26. İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ HAFTASI tazminatı konusunda da çalışma barışını güçlendirecek şekilde çözüm üretmek için çalışmaların sürdüğünü kaydetti. Tarım alanındaki istihdam yüzde 25 Bakan Yardımcısı Etyemez, Türkiye İstatistik Kurumu nun 2011 verilerine göre 15 yaş ve üstü istihdamın 24,3 milyon kişiye, tarım alanındaki istihdamın ise yüzde 25 ile yaklaşık 6 milyon kişiye ulaştığını söyledi. Halil Etyemez, konuşmasını şöyle sürdürdü: Başka bir deyişle istihdam edilen her 4 kişiden biri tarım sektöründe çalışmaktadır. Ülkemizde tarım sektörü hala istihdamın lokomotifi konumundadır. Avrupa Birliği ülkelerinde ise bu oran Almanya da yüzde 2,4 İspanya da yüzde 5,6 İtalya da yüzde 4,7 dir. Ülkemizde 6 milyon tarım çalışanın çok büyük bir kısmını ücretsiz aile işçisi, işveren veya kendi hesabına çalışan kişiler oluştururken, çok az bir bölümünü, yüzde 8 ini ücretli-maaşlı veya yevmiye ile çalışanlar oluştur- maktadır. ILO nun verilerine göre, tarım makinelerinin ve kimyasalların kullanımı nedeniyle tarım sektörünü en tehlikeli sektörlerden biri olduğuna değinen Etyemez, bu sektörde meydana gelen kazaların tüm sektörlerin ortalamasından 1.7 kat fazla olduğunu dile getirdi. Konuşmacılar arasında ILO Türkiye Ofisi Direktörü Ümit Deniz Efendioğlu da vardı. Efendioğlu, iş güvenliğinin önemine işaret ettiği konuşmasında tarım işçilerinin karşılaştığı sorunlara değindi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bakan Yardımcısı Halil Etyemez: Çalışanlarımızın örgütlenme ve toplu pazarlık haklarını düzenleyen Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunlarını Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve AB normlarını dikkate alarak yeniden düzenliyoruz dedi. Sayın Bakan Yardımcımız Halil Etyemez, Sayın Müsteşar Yardımcımız Serhat Ayrım ve Sayın Genel Müdürümüz Kasım Özer başta olmak üzere Ekoteknik İSG stantımıza ziyaretlerinden ötürü tüm İSG Haftası katılımcılarına teşekkür ediyoruz. 26. İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası nda Kurulan Stantlar Yoğun İlgi Gördü Stantlar, Sayın Bakan Yardımcımız Halil Etyemez, Sayın Genel Müdürümüz Kasım Özer ve Sayın Müsteşarlarımız başta olmak üzere tüm katılımcılar tarafından yoğun ilgiyle ziyaret edildi. İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü nün İş Sağlığı Güvenliği Kültürü Oluşturma amacına büyük fayda sağlayan etkinlikte, bu organizasyona destek veren firmaların stantları ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. İSG gönüllülerinin stant görevlileriyle sohbet etme şansı bulmalarına imkan tanıyan stantlarda ziyaretçiler sorularına yanıt aldılar.

10 Lara Gıda Gezisi nden... TEKNİK TURLAR Programın son günü 06 Mayıs 2012 tarihinde ise, teknik turlar düzenlendi. Katılımcılara üç farklı imkân sunulup ilgi ve uzmanlık alanlarına göre dilediklerine katılma hakkı tanındı. Teknik Turlar: Lara Gıda, Limak Çimento GAP Atatürk Barajı Çok verimli geçen bu teknik turlar ile 26. İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası sona erdi. Atatürk Barajı Gezisi nden... Türkiye nin çeşitli bölgelerinden gelen İSG gönüllüleri ile yapılan sosyal faaliyetlerle kaynaşma sağlandı. Limak Çimento Gezisi nden Dosya Fotoğrafları: Ahmet Ersoy, ISG Uzmanı, ISGGM, ÇSGB İş Sağlığı Güvenliği Uzmanı ve Makine Mühendisi olan Ahmet Ersoy, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nda İSG faaliyetlerinde aktif olarak rol alıyor. İsmini daha çok Kişisel Koruyucu Donanımlar (K.K.D.) konusunda sık sık duyduğumuz Ersoy, aynı zamanda başarılı bir fotoğraf sanatçısı... Ekoteknik İSG ekibi olarak, Şanlıurfa Dosyamıza fotoğrafları ile katkıda bulunduğu için teşekkür ediyoruz.

11 Verir! EN ve CE Onayı Olmayan Bir Ürün, Sizi Korumadığı Gibi Ekstra Zararlar da Şanlıurfa da düzenlenen 26. İş Sağlığı Güvenliği Haftası nda ilgi çeken ve organizasyon ziyaretçilerinin uzun uzun kalarak sorularını yöneltildiği stantlardan birisi de Draeger in stantıydı. Tarım sektöründe kişisel koruyucu donanımlara ne kadar ihtiyaç duyulduğunu ve insanların gerçekten bu konuda bilgiye ihtiyacı olduğunu düşünmemizi sağlayan bu yoğun ilgiyi görünce, aynı zamanda Elektronik Mühendisi olan Draeger Genel Müdürü Abidin Korkmaz ile kısa bir söyleşi gerçekleştirdik. Draeger olarak Şanlıurfa da bulunma sebebiniz nedir? Tarımda kişisel koruyucuların önem kazanması bizim firma olarak Şanlıurfa da bulunmamızın en önemli sebebi. Tarımda bu kavram bugüne kadar çok kullanılmıyordu, bu yüzden bu organizasyonun önemli bir organizasyon olduğuna inandık. Draeger, kişisel koruyucu konusunda hem ülkemizde hem de dünyada önemli bir marka olduğu için bu organizasyonda yer alarak hem kendimizi hem de ürünlerimizi tanıtmayı hedeflerken bir yandan da Çalışma Bakanlığı nın bu anlamlı organizasyonuna destek vermek istedik. Çalışma Bakanlığı nın bu tarz çalışmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Çalışma Bakanlığı son yıllarda hem bu konularda hem de değişik sektörlerde de çok sayıda sempozyum ve çalıştay düzenliyor. Bu sektörlerde çalışan ve faaliyet gösteren kişileri, bu sektörlerde uzman olan kişileri bilgilendirirken, İş Sağlığı Güvenliği konusunda oluşturulmaya çalışılan kültüre ciddi manada katkı sağlıyor, İSG anlayışını artırıyorlar. Ayrıca, bu çalışmaların sektörel bazda yapılmasının da çok iyi bir düşünce olduğuna inanıyorum. Çünkü genel yapılanlar çok genel kalıyor, sektörel bazda yapıldığında ise o sektörün içindeki uzmanlara maksimum fayda sağlanırken yine değişik sektörlerden de uzmanlar gelip bilgileniyor. Sektörel bazda yapılan sempozyumlar şu açıdan da ayrıca önemli ki, o sektörde çalışanlar kendi risklerini çok daha iyi bilebiliyorlar. Kendi risklerini çok daha iyi bildikleri için de o sempozyum ve çalıştaylarda anlatılanlar ve gösterilenler çok daha etkili oluyor. Stantta sergilediğiniz ürünleriniz hakkında bilgi alabilir miyiz? Draeger in tüm ürün portföyünü burada sergiledik. Draeger in ürün portföyü içerisinde solunum koruyucular olarak bahsettiğimiz maskeler, elbiseler, gözlükler ve bunların yanında Draeger in teknik emniyet konusunda çok iyi bilinen ürünlerinden portatif gaz algılama dedektörleri, solunum setleri ve Draeger in Türkiye distiribütörlüğünü yaptığı Uvex firmasının baretleri, eldivenleri, kulak ve ayak koruyucuları stantımızda sergileniyor. 26. İş Güvenliği Haftası na katılan ve stantınızı ziyaret eden uzmanlara sizin ürünleriniz açısından özellikle dikkat etmesi gereken hangi hususları belirtiyorsunuz? Stantımızı ziyaret eden uzmanların ilgisinin nerde olduğunu sorgulayalım ilk başta. Tarım sektöründe iş güvenliği kültürü çok daha başlangıç noktasında. Ve başlangıçta da ilgi daha çok solunum koruyucular ve el koruyucular üzerinde. Çünkü tarım sektöründe solunum koruyucular da el koruyucular da çok önemli. Bu sempozyumda da bizim stantımızı ziyaret edenler genellikle maskelerle, filitrelerle ve eldivenlerle ilgilendiler. Bu güzel bir başlangıçtı. Bununla başlayarak bu sektörde de Şanlıurfa daki hedeflenen tarım sektöründe de iş güvenliği bilinirliğini başlatmak ve belli bir noktaya doğru ilerletmek açısından çok önemlidir. KORUNMAMANIN ÖTESİNDE BİR DE EKSTRA ZARAR GÖRMEK Muadil ürünler için neler söyleyeceksiniz? Kalite farkının iş güvenliği açısından önemi nedir? EN ve CE onayı olan ürünler arasında bir kalite farkını adlandırabilirsiniz. Çünkü EN onayı almış ürünler içerisinde belli kalite farkları olabilir. Bunun nedeni EN standartında yapılan testlerde belli aralıklarda bu test sonuçları çıkar ve bunlar içerisinde iyi veya kötü olarak adlandırılabilir. Ama EN onayı olmayan bir ürünün kullanılması kullanılmamasından daha kötüdür. Çünkü EN ve CE onayı olmayan bir ürün kullanıldığı zaman vereceği ekstra zararlar vardır. Sizi korumadığı gibi ekstra zararlar da verir. Nedir bu ekstra zararlar? Örneklersek bir eldiven kullanıyorsunuz. Bu eldiven gerekli materyallerden yapılmamış ise deriye zararı olan bir materyalden üretilmişse, zaman içerisinde elinizde belli hastalıklara sebep olabilir. Veya bir solunum koruyucu üzerinden örnek verirsek, EN onayı olmayan solunum koruyucular var. Örneğin, toz maskesinin burun kısmına yapıştırılması için bildiğimiz yapıştırıcıların kullanıldığı ürünler var. Bu maskeyi kişisel korunma sağlamak amacıyla kullanan kişi 8 saat boyunca kullandığı zaman balici çocuklar gibi her gün bally çekmiş oluyor. Söylemek istediğim, piyasada ucuza bulunan ve EN - CE onayı olmayan ürünü kullanmak korunma sağlamayacağı gibi bir de ekstra zarar getirir. Dolayısıyla EN ve CE onayı olan ürünleri kullanmak lazım. Bunların yanında tabii ki herkes kendi maddi durumuna göre ürün seçer ama seçim sırasında seçimi yapan kişilerin dikkatli olması lazım. Ve Sahip Olma Maliyeti dediğimiz en ucuzu değil de, o ürüne sahip olduğu süre içerisindeki ona maliyetini hesap etmesi de çok önemli bir nokta. Ölçüm cihazlarınız hakkında da kısa bir bilgi alabilir miyiz? Draeger in gerçekten çok geniş bir yelpazesi var. Bu yelpazede gaz ölçüm cihazları da var. Aslında risk olan yerde riskin miktarını belirlemek, riskin ne kadar sürede olduğunu belirlemek veya bir risk olduğu anda hemen durumu kavramak ve görmek açısından portatif gaz algılama cihazları önemlidir. Kişisel portatif gaz algılama cihazları kişilerin üzerlerinde taşınır ve bu cihazlar herhangi bir gaz sızıntısı olduğunda veya gaz ile ilgili, (patlayıcı ve zehirli gaz için konuşuyoruz) veya oksijen azalması olduğunda bunları tespit eder ve alarmıyla ikaz eder. Orada çalışanların bu duruma karşı gerekli tedbirleri almasını sağlar. Bunun yanında bir de sabit gaz algılama sistemleri vardır, sabit gaz algılama sistemleri de bir tesiste hem patlayıcı, hem zehirli hem de oksijen gazı için kullanılır. 365 gün 24 saat sürekli çalışan sistemlerdir bunlar. Bunlar da sabit olarak o tesiste belli noktalarda bulunur. Bir gaz sızıntısı olduğunda alarm vererek o tesiste çalışanların hem kaçmasını hem de gerekli önlemlerin alınmasını sağlar. Stantınızda bizi de misafir edip sorularımızı yanıtladığınız için teşekkür ederiz. Son olarak dergimiz aracılığıyla vermek istediğiniz mesajlarınız varsa onları da alabilir miyiz? Çalışma Bakanlığı nın bu tip uygulamalarının devam etmesini arzu ediyorum. Bu uygulamalarında Draeger, her zaman öncü olarak yer almayı arzu ediyor. Bu konularda onlarla hem dünya çapındaki yurtdışındaki uzmanları da buraya getirerek daha sıkı bir işbirliği yapmayı arzu ediyorum. Umarım ülkemizdeki iş sağlığı ve güvenliği bilincini bu şeklinde arttırırız

12 Her Filtre Her Kimyasala Karşı Kullanılmaz Toz Maskesi Gaza, Gaz Maskesi Toza Karşı Kullanılmaz 3M de Yasal Mevzuat ve Projeler Müdürü olarak çalışan Yasemin Öymez, uzmanlık alanı kişisel koruyucu donanımlar olan bir iş güvenliği uzmanı. İsmini daha öncesinde yine 3M İş Güvenliği ve Çevre Koruma Ürünleri Bölümünde Ankara Bölge Müdürü olarak duyduğumuz Öymez, sektörün profesyonellerine ve bu alanda çalışanlara kişisel koruyucu donanım nedir, nasıl seçilir, nasıl tedarik edilmelidir, nasıl kullanılmalıdır konularını anlatıyor. Bir kişisel koruyucu donanımın sahip olması gereken temel sağlık ve güvenlik gerekleri nelerdir, bu gerekleri karşıladığını nasıl ispat eder, hangi mevzuata tabi olarak üretilir ve piyasaya arz edilir konularında çalışan Öymez, ŞanlıUrfa daki haftanın ziyaretçileriyle de bu alandaki tecrübelerini ve hangi sektörde hangi işi yaparken hangi ürünlerin kullanılması gerektiği bilgilerini paylaştı. Bizler de ŞanlıUrfa da 3M stantını da ziyaret edip Yasemin Öymez e sorularımızı yönelttik. bize biraz tanıtabilir misiniz? 3M i 3M yeni fikirler geliştiren ve bu fikirleri binlerce dâhiyane ürüne dönüştüren bir inovasyon şirketi. 3M in yaratıcılığı teşvik eden işbirliği kültürü, hayatı kolaylaştıran çok çeşitli teknolojilere ilham vermekte. 3M in icat etmekten hiçbir zaman vazgeçmeyen bir inovasyon şirketi. 3M Türkiye olarak emniyet güvenlik ve koruma ürünleri, kişisel bakım, ev, hobi ve kırtasiye ürünleri, elektrik, elektronik, telekomünikasyon sistemleri, sağlık ürünleri, trafik güvenliği, grafik ve reklam çözümleri, iş güvenliği ve çevre koruma ürünleri, yapıştırıcı ve aşındırıcı çözümleri ve otomotiv, inşaat, kimyasal üretim gibi onlarca sektörde sunduğu endüstriyel ve kişisel ürünleriyle müşterilerine yaratıcı çözümler sunmaktayız yılından bu yana Türkiye de üretim yapan 3M, 2000 yılından itibaren faaliyete başladığı Çerkezköy fabrikasında, kişisel koruyucu donanım olan maskeler, filtrasyon ürünleri, temizlik, kırtasiye, kişisel bakım, sağlık ve otomotiv sektörlerine yönelik ürünlerin yanı sıra çocuk bezi yan bantları üretimi yapmaktadır. Türkiye de üretilip öncelikle Türk pazarının ihtiyacına sunulan bu ürünler, aynı zamanda başta Avrupa ve Ortadoğu olmak üzere dünyada 40 a yakın ülkeye ihraç edilmektedir. 3M yüzyılı aşkın süredir uzmanı olduğu inovasyon gücüyle, Çerkezköy deki üretim tesisine ARGE konusunda sürekli yatırım yaparak müşterileri için yerel çözümler üretmektedir. Her yıl düzenlenen İş Sağlığı Güvenliği Haftası etkinlikleri için ne düşünüyorsunuz? 2005 yılından beri her yıl, hafta organizasyonlarına katılıyorum. İş sağlığı ve güvenliği kültürünün yaygınlaştırılması, bilinç düzeyinin artırılması ve toplumun iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirilmesi için, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılmakta olan bu aktivitenin kesinlikle sektöre ve sektörün sorunlarının tespiti ve çözüm önerilerinin derlenip toplanmasına çok faydalı olduğunu düşünüyorum. Bu hafta vesilesi ile toplumumuz ve sektörümüz yeni gelişmeleri öğrenebiliyor. Diğer ülkelerin iş sağlığı ve güvenliği alanındaki bilgi birikimleri sektör ile paylaşılıyor. Bu yıl Şanlıurfa da düzenlenen haftaya dair görüşleriniz nelerdir? Burada olmanın 3M için önemi nedir? İş Sağlığı ve Güvenliği haftasının ana teması bu yıl Tarım olarak belirlendi ve bu alan bizim gerçekten çok emek verdiğimiz bir alan. 2 yıldır sürekli ve düzenli bir şekilde çiftçilerimizle buluşuyor, onlara yüz yüze birebir eğitimler veriyor, tarım girdileri sergilerine katılıyoruz. Onlara kendilerini nasıl koruyacaklarını öğretiyoruz. Bu konuda bir sosyal sorumluluk projesi gibi hareket ediyor, neredeyse kasaba kasaba dolaşıyoruz. Bu konuda tarım projesinin sahibi Ege ve Akdeniz Bölge Sorumlusu Murat Şengül ile birlikte çok yoğun çalıştık yılında biraz da sosyal sorumluluk anlamında çalışmaya başladık. Bu alanda yaşanan sıkıntıları fark ettiğimizde, tarım çalışanlarının da endüstriyel çalışanlar gibi korunması en büyük hayalimizdi. Oldukça yol kat ettik ve bu konudaki bilgi birikimi ve tecrübemizi Tarım da İş Güvenliği konusunda çalışmalar yapan sektör öncüleri ile paylaştık. Bugün tarımda iş güvenliği de öncelikli konular arasına alındı. Bu bizim için çok sevindirici bir gelişme. Çalışma Bakanlığı nın ve İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü nün çalışmalarını bir firma gözüyle nasıl değerlendiriyorsunuz? Son dönemde bilinç artışı için yapılan çalışmalar, destek verdikleri projeler ve onların öncülüğünü yaptıkları ulusal ve uluslararası projeler ile İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü çok ciddi adımlar atıyor. Bir üretici firma olarak uymamız gereken yerel mevzuatımızla ilgili ihtiyaç duyduğumuz her türlü bilgi için İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü nden, Müdürlüğe bağlı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Daire Başkanlığı ndan çok kısa sürede cevaplar alabiliyoruz. Hâlihazırda gündemde yer alan İş Sağlığı ve Güvenliği yasası için yaptıkları çalışmaları ve bu yasanın uygulanması sürecinde ihtiyaç olacak yönetmeliklerin çalışmalarını ilgi ile takip ediyoruz. Tüm firmalara eşit mesafede yaklaşarak, Türkiye de bu alanda üretimin ve bilinçli tüketimin gelişmesine verdikleri destek göz ardı edilemez. Biz Türkiye nin ilk mevzuata uygun CE Belgeli toz maskesi üreticisiyiz, keza ülkemizde üretip Avrupa ülkelerine buradan gönderiyoruz. Yasal mevzuat ve yönetmelik konusunda son derece titiz davranan ve Türkiye de yerel kişisel koruyucu donanım üreticisi ve satıcısı bir firmayız. Bu açıdan İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü nün Türkiye de kişisel koruyucu donanım üretimini destekliyor olmasından ve onlarla birlikte çalışıyor olmaktan çok memnunuz. Burada standınızdaki ürünlerinizi tanıyabilir miyiz? Hangi ürünleri neden burada sergilemeyi tercih ettiniz? Burada ana temamız tarım olduğu için tarımdaki risklere özel olarak tespit ettiğimiz kişisel koruyucu donanımlarımızı getirdik. Tarım sektörüne yönelik ürünlerin neler olabileceği ile ilgili, bu konuda çalışan 3M Teknik Sorumlumuz Dr. Dalım Dündar tüm riskleri gözden geçirip, kullanılan tüm ilaç, pestisit gibi risklere karşı hangi kişisel koruyucuların kullanılmasının uygun olduğunu belirledi. Özellikle tekrar kullanılabilir gaz maskeleri için teknik sorumlumuz ilaçların içeriklerini ve diğer riskleri inceleyip en uygun filtreyi önerdi. Her filtre her kimyasala karşı kullanılmaz. Toz maskesi gaza, gaz maskesi toza karşı kullanılmaz. Bu anlamda diğer tüm sektörlerde olduğu gibi tarım sektöründe de biz doğru ürün seçimi ve doğru kullanımında çok hassas davranıyoruz. Zaten Tarım sektörü çalışmalarımızı bu ürünler üzerinden yürütüyoruz. Solunum koruma, baş-yüz-göz koruma, işitme koruma ve vücut koruma için, toz maskeleri, gaz maskeleri, gözlük ve kullan-at tulumlarımızı sergiliyoruz. Ancak bu organizasyon aynı zamanda bir iş sağlığı ve güvenliği organizasyonu ve endüstriden de ziyaretçilerimiz var. Bu yüzden onlara da hitaben ürünlerimiz var standımızda. Kişisel koruyucu donanım, riske maruz kalan kişiyi korumak üzere seçilmeli ve kullanılmalıdır. Bu yüzden işi yapan kişinin işi yaparken ne tür tehlikelerle karşı karşıya kaldığının çok iyi gözlemlenip, riskin tespit edilmesi ve ona uygun koruyucunun doğru koruma sınıfında ve kişinin fiziksel özellikleri de göz önüne alınarak seçilmesi gerekir ki kişisel koruyucu donanımın kendisi de herhangi bir riske sebebiyet vermemelidir. Bu yüzden kişisel koruyucu donanımda ürün çeşidi olarak yüzlerce ürünümüz var. Biz işi ve o işin nasıl yapıldığını tam olarak netleştirip ona göre ürün seçimi yapmaları yönünde onlara seçeneklerimizi sunuyoruz. Sürekli yeni teknolojilerle yeni üst özelliklere sahip ürünleri piyasaya arz ediyoruz. Örneğin nefes alma/verme direnci çok düşük partikül maskemizi piyasaya arz ettik. Bu yeniliğimizi iş güvenliği uzmanlarımız bu gibi organizasyonlarda bizlerle doğrudan temas halinde oldukları için ürünleri deneyerek öğrenebiliyorlar. Tarımda özellikle ilaçlamada vücudun da korunması gerekiyor ancak vücudunuza giydiğiniz bir koruyucu tulumun aynı zamanda nefes alabilir bir tulum olması gerekiyor ki, çalışan bununla rahat bir şekilde bedensel çaba sarf ederek işlerini yapabilsin. Burada yine yüksek teknoloji ve tasarım özellikleri ile ürettiğimiz nefes alabilen tulumlarımızı sergiliyoruz. Bir diğer konu ise iş güvenliği uzmanlarımız sahalarında karşılaştıkları riski belirliyorlar, korunma tedbirlerini araştırmaya başlıyorlar ancak o riske karşı en uygun çözümün var olup olmadığını doğal olarak bilemeyebiliyorlar. Bu yüzden bu tür organizasyonlar bizim onlara yeni teknolojilerimizi gösterdiğimiz, onlarınsa böyle bir risk ile karşılaşırlarsa, aslında çözüm yok sandıkları ya da çok karmaşık bir çözüm gerektireceğini sandıkları o konuda çok rahat kullanılabilecek çözümlerin olduğunu öğrendikleri çok verimli organizasyonlar oluyor. Haberleşmeli işitme koruma ürünlerimiz buna en uygun örnek, öyle işler var ki çalışanların telsiz gibi iletişim araçları ile hem haberleşmesi hem de işitme koruması yapmaları gerekiyor. Ancak haberleşme ürünlerinin çoğunda profesyonel kullanımda işitme koruma yoktur çünkü özel olarak endüstride kişisel koruma amacını da içererek üretilmiyor bu cihazlar. Ama biz bu haberleşmeli işitme koruma ürünlerimizi sahaya arz ettiğimizde çok ciddi ilgi ile karşılaştık. Çünkü çok kolay ve kullanışlı çözümler. Bizim sorularımız bu kadar, sizin eklemek istedikleriniz varsa ya da dergimiz aracılığıyla iletmek istedikleriniz varsa onları da alabilir miyiz? Çok teşekkür ediyorum. Sizleri de bu sektörü bilgilendirme amacıyla yaptığınız bu çalışmalarınızdan dolayı takdir ediyoruz. İş sağlığı ve güvenliği insanların hayatlarını kurtaran çok önemli bir konu olduğu için bu konuyu severek çalışmak gerektiğini belirtiyor, başarılar diliyoruz

13 Safety s No. 1-Event A + A Birgit Horn, 2009 yılından beri Messe Düsseldorf Fuarcılık kuruluşunun A+A, glasstec ve solarpeq ihtisas fuarlarından sorumlu müdürü olarak görev yapıyor. Daha öncesinden de Messe Düsseldorf grubuna ait bir yan kuruluş olan Düsseldorf Congress firmasında Pazarlama Yöneticisi olarak tanıdığımız Birgit Horn ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik. İyi çalışma koşullarına yatırım yapmak ve çalışanların sağlıklı olması rekabet koşullarını artırıyor. Bu anlayışın giderek daha fazla kabul görmesi, Düsseldorf ta düzenlenen A+A Fuarı nın gelişmesinde açıkça görülüyor. A+A 2011 Fuarı, 60 bin 100 ihtisas ziyaretçisi ve 54 ülkeden bin altı yüz katılımcısıyla rekor bir sonuca ulaşırken uluslararası alanda da konumunu Safety s No. 1-Event olarak sağlamlaştırdı. Ancak A+A sadece iş yerinde koruma ve iş yerinde sağlık koşullarının iyileştirilmesi alanında kaydedilen olumlu gelişmeler ile artan ilgiyi yansıtmakla kalmıyor. Uzmanların dünya üzerindeki buluşma sahnesi olarak fuar katılımcılarının yeniliklerini tanıtma, kapsamlı kongre programı ve ihtisas fuarına entegre edilen konu parkları kombinasyonuyla hem koruyucu ürün ve donanım üreticilerine iş ilişkilerinde önemli katkılarda bulunuyor hem de uzmanların iletişimi için en uygun ortamı sağlıyor. Her yıl düzenlenen İş Sağlığı Güvenliği Haftası etkinlikleri için ne düşünüyorsunuz? İş Sağlığı Güvenliği Haftası, iş güvenliği ve iş yerinin ergonomik tasarımı konularıyla uğraşan Türk uzmanlar için vazgeçilemez bir pazar ve iletişim platformu. Bu yıl Şanlıurfa da düzenlenen haftaya dair görüşleriniz nelerdir? Burada olmanın A+A için önemi nedir? Şanlıurfa, tüm önemli karar alıcıların bir araya geldiği, iş güvenliği ve işyerinde sağlığın korunması konularında Türkiye nin geleceğinin çok açık olarak görüşülüp tartışıldığı bir yer oldu. Çalışan nüfusun fazla olması ve koruyucu ürünleri üreten firmaların pazar potansiyeli nedeniyle birçok görüşmede tabii ki Best Practice anlamında Almanya nın tecrübelerinden yararlanılması önerildi. Bizim için İş Sağlığı Güvenliği Haftası bu nedenle Türkiye nin A+A 2013 Fuarı nda Partner Ülke olacağı konusunu resmi olarak açıklamak ve başlatmak için uygun bir fırsat oldu. Bize T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile A+A 2013 Fuarı Partner Ülke Türkiye kapsamında işbirliğiniz hakkında bilgi verebilir misiniz? Birgit Horn: A+A fuarı için çalışmak çok keyifli çünkü fuarın konusu her çalışanı ilgilendiriyor ve Güvenli ve Sağlıklı İşyeri Tasarımı dünya çapında işverenler tarafından giderek daha çok başarı faktörü olarak kabul ediliyor A+A Fuarı Partner Ülke Türkiye kapsamında düzenlenecek çeşitli etkinlikleri biz de heyecan ve mutlulukla bekliyoruz. A+A 2013 Fuarı nın Açılış Töreni ne T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ndan üst düzeyde bir bürokrat grup bekliyoruz. Tören bitiminde bu ziyaretçi grubu ile fuar turu yapacağız ve kendilerini belli başlı fuar katılımcılarının standlarına götürerek en yeni ürünleri göstereceğiz. Alman Türk İş Güvenliği Diyaloğu fikir ve tecrübe alış verişi imkànı sağlayacak. Bu diyalog, önemli ihtisas derneklerinin katılımıyla iş güvenliği konusunda önemli enstitüler ile Alman ve uluslararası koruyucu ürün üreticileri için Türkiye pazarı hakkında ilginç bilgilere yer verecek, sosyal politik çerçeve koşullarını aydınlatacak ve Almanya Pazarı nın önemli özelliklerini tanıtacak. Tabii ki, A+A Fuarı Partner Ülke Türkiye münasebetiyle fuara katılcak daha fazla Türk katılımcı olacağı için de çok seviniyoruz. Fuara katılımak üzere başvuru hemen yapılabilir. Beklemek için hiç bir neden yok. A+A 2013 Fuarı planlaması artık başladı, Türkiye den gelecek konuklarımızı ağırlamaya hazırız. Yapmayın!... Yapmayın!... Yapmayın!... Hiç bir tedbir almadan www. is kazasının. gelmesini bekle ME yin ekoteknikisg.com 24 25

14 MAKALE Doç. Dr. İlyas Üzüm Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi İş hayatımızla ilgili değerlerimizden birisi, emaneti yani işi ehline vermektir. Ehliyet, liyakat ve yeterliliktir. Hangi özellik ve düzeyde iş olursa olsun, iş ile o işi yapacak kimse arasında elverişlilik olmalıdır, aksi halde ehliyetten söz edilemez. Nitelikli, Sağlıklı, Güvenli Mal ve Hizmet Üretimi İçin Anahtar İlke: İŞİ EHLİNE VERMEK Çağdaş bir yaklaşım ile bakılırsa liyakat, insan kaynakları ile bir anlamda çalışma hayatında da sıkça konu edilen ergonomi biliminin birlikte yorumlanması ile ulaşılacak bir sonuçtur. Bilme, yönetme, sorumluluk alma, eğitime açık olma ve üretimi destekleme ile çalışma ortamıyla çalışma koşullarını doğru anlama ve kullanma sürecidir. İslam âlimleri Emanet sözcüğü ile bütün iş ortamlarının ve sorumluluk alanlarının kast edildiğini ifade ederler. Bu zorunluluğun dikkate alınmadığı durum ve yerlerde hem üretilen mal ya da hizmetlerin kalitesi düşecek hem diğer olumsuzluklardan başka işçiler iş kazalarına daha açık hale gelecektir. Biz daha ziyade araç sürücü belgesini ifade etmek üzere ehliyet ifadesini kullanırız. Ehliyet, bu belgeye sahip olan bir kimsenin araç kullanabilmek için yeterli bilgi ve donanımının bulunduğunu gösterir. Esasında olumsuz sonuçları trafikteki kadar ani ve acı verici olmasa bile ehliyetin olmadığı her iş ölçülen veya ölçülemeyen, farkında olunan veya olunamayan çok acı verici sonuçlar doğurabilir. Yüce Allah işi ehline verme konusunda, kapsamlı bir kelime olan emanet i kullanarak Kur an-ı Kerim de şöyle buyurmaktadır: Muhakkak ki Allah size emanetleri (aynı zamanda bir emanet olan işleri) ehline vermenizi ve hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor. Doğrusu Allah, bununla size ne güzel öğüt veriyor. Şüphesiz ki Allah, hakkıyla işitendir ve hakkıyla görendir (Nisa 4/58). İslam âlimleri buradaki emanet sözcüğü ile bütün iş ortamlarının ve sorumluluk alanlarının kast edildiğini ifade ederler. Buna göre, söz gelimi eğitim alanında, eğitim-öğretim işi hem bilgi hem pedagojik formasyon olarak layık olan kimselere verilmelidir. Yine sağlık alanında canımızı emanet edeceğimiz doktor eğitimi ve donanımı ile buna yatkın olmalıdır. İnşaat sektöründe mimarından mühendisine, ustasından amelesine kadar her eleman gerekli liyakati taşıyan kimseler olmak zorundadır. Bu zorunluluğun dikkate alınmadığı durum ve yerlerde hem üretilen mal ya da hizmetlerin kalitesi düşecek hem diğer olumsuzluklardan başka işçiler iş kazalarına daha açık hale gelecektir. İş hayatımızla ilgili değerlerimizden birisi, emaneti yani işi ehline vermektir. Buradaki ehliyet, iş için gereken başlıca özelliklere sahip olma demektir. Başka bir ifadeyle ehliyet liyakat ve yeterliliktir. Hangi özellik ve düzeyde iş olursa olsun, iş ile o işi yapacak kişi arasında elverişlilik esası olmalıdır, aksi halde ehliyetten söz edilemez. İŞİ EHLİNE VERMEMEK BİR KIYAMET ALAMETİDİR İşi ehline verme ilkesiyle ilgili olarak Hz. Peygamber in de birçok açıklaması bulunmaktadır. Bunlardan birisi şöyledir: Emanet zayi edildiğinde kıyametin kopmasını bekleyin. Oradakiler Ey Allah ın resulü, emanetin zayi edilmesi nasıl olur? deyince, Hz. Peygamber, İş ehlinden başkasına verildiği zaman buyurdu. (Buhari, Ref ül-emâne, 1) Hadis uzmanlarına göre Hz. Peygamber bu ifadesiyle işi ehline vermemenin bir kıyamet alameti olduğunu belirtmekle kalmamış aynı zamanda bunun her çeşit yanlışlığın, haksızlığın ve olumsuzluğun da kaynağı olduğuna işaret etmiştir. İşi ehline verme ilkesinin hem işçi hem de işveren açısından iki önemli boyutu vardır: İşveren açısından bu ilke personel politikalarında ve hizmet içi eğitim programlarında özel önem taşır. İşveren işçi alımında dünya görüşü yakınlığı, siyasi yandaşlık, hatır-gönül ilişkisi gibi sebeplere dayalı İşi ehline verme ilkesiyle ilgili olarak Hz. Peygamber in bir açıklaması şöyledir: Emanet zayi edildiğinde kıyametin kopmasını bekleyin. Oradakiler: Ey Allah ın resulü, emanetin zayi edilmesi nasıl olur? deyince, Hz. Peygamber, İş ehlinden başkasına verildiği zaman buyurdu. (Buhari, Ref ül-emâne, 1) Hz. Peygamber bu ifadesiyle işi ehline vermemenin bir kıyamet alameti olduğunu belirtmekle kalmamış aynı zamanda bunun her çeşit yanlışlığın, haksızlığın ve olumsuzluğun da kaynağı olduğuna işaret etmiştir. olarak değil, ehliyet ve liyakat esaslarına göre işçi almalıdır. İşe aldıktan sonra veya müteakip aşamalarda iş niteliğinde farklılık söz konusu olduğunda hizmet içi eğitim programları düzenleyerek iş ile işçi arasındaki uyum ve yatkınlığı sağlamak durumunda olmalıdır. İşçi açısından ise insanlar, iş talebinde bulunurken kendi özelliklerini dikkate almalı, liyakatleri olmayan iş ve iş kollarına yönelmemeli, yaptığı işle ilgili olarak yeni gelişmeler olduğunda da kendisini buna adapte etmek üzere eğitime açık tutmalıdır. YARIM HEKİM CANDAN, YARIM ÂLİM DİNDEN, YARIM İŞÇİ MAL VE CANDAN EDEBİLİR Burada, işi ehline verme ilkesi çiğnenirse ne olur, sorusunu da tekrar sormak gerekir. Hiç şüphe yok ki böyle bir durumda üretimin niteliği düşer, zaman ve enerji israfı alabildiğine artar, ayrıca sağlıklı ve güvenlikli iş ortamları kaybolur, beklenmedik belki de beklenen birtakım kazalar söz konusu olabilir. Tıpkı ehliyeti olmayan sürücülerin yaptıkları kazalar gibi. Kendisinin ya da başkasının yaralanmasına veya can kaybına yol açması yahut kullandığı aracın demir yığınına dönüşmesine vesile olması gibi. Yazımızı özgün bir deyişe yeni bir unsur katarak şöyle bitirelim: Yarım hekim candan, yarım alim dinden, yarım işçi mal ve candan edebilir

15 ETKİNLİK E DESTEK EKOTEKNİK İSG DEN Dalgacı Mahmut un işi, gökyüzünü boyamaktır her sabah Hayatın O nun omuzlarına yüklediği yüklerden kurtulmak adına kendine eğlenceli bir iş edinmiştir Orhan Veli nin dizelerinde İşim gücüm budur benim, Gökyüzünü boyarım her sabah, Hepiniz uykudayken. Uyanır bakarsınız ki mavi. İnsan yönetimi profesyonelleri ise tam tersi hayatın en ciddi işini üstlenirler. İşleri güçleri insandır. Çünkü ister maden firması sahibi, ister çok uluslu bir şirketin genel müdürü olsun bütün üst yöneticilerin yönettikleri insandır. İster bankacı olsun ister mühendis, bütün çalışanlar insandır. İster büyük bir şehirde ister küçük bir kasabada olsun her iş insanla yürür. Alan da satan da insandır. En sanal şirketlerin bile stratejik işlerini insanlar yaparlar ve bu nedenlerden ötürü, kurumlarda, insanların etkili çalışması için çabalayacak, İşim Gücüm İnsan diyecek profesyonellere ihtiyaç vardır. PERYÖN İç Anadolu Şubesi, her yıl olduğu gibi bu yıl da Haziran 2012 tarihinde, ANKARA TOBB ETÜ Kongre ve Kültür Merkezi nde kongre düzenledi. İşi gücü insan olan bütün ilgili kişileri ve çevreleri bir araya toplamayı başaran kongrenin ana teması İŞİM GÜCÜM İNSAN olarak belirlendi. Ancak, onüçüncüsü düzenlenen kongreye daha önce İş Sağlığı Güvenliği alanında herhangi bir profesyonel firma tarafından katılım olmamış. Oysa İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları birinci derecede İnsan ı ilgilendiren bir husus ve bu yüzden kurumsallaşmış ve iş bilincini oturtmuş firmaların İnsan Kaynakları Yöneticileri nin her zaman birinci gündem maddesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bu sebeple, bu yıl Ekoteknik İSG, gelenekselleşen ve her yıl düzenlendikten sonra kendinden sıkça bahsettiren PERYÖN İç Anadolu Şubesi nin gerçekleştirdiği bu kongreye sponsor olarak İş Sağlığı Güvenliği Bilinci ni artırmak için önemli bir adım daha atmıştır. ANKARA, TOBB ETÜ Kongre ve Kültür Merkezi nde düzenlenen kongrede işi insanla ilgili olan kişiler ve çevreler bir araya geldiler. İnsanla çalışırken çıkacak sorunların ve Ekoteknik İSG çözüm yollarının konu Kalite Yönetim Uzmanı edildiği kongrede işveren / Duygu Ülker işgören olarak yaşananlar tartışıldı. Her gün 4 ölümlü iş kazası görülen ülkemiz, ne yazık ki iş kazalarında Avrupa da birinci, dünyada ise dördüncü sırada yer almaktadır. Kutsal olan insanın ölümüne yol açtığı için ve geri dönüşü olmadığı için aslında iş hayatındaki en önemli sorun da bizatihi budur. Yılların getirdiği emekle kurulan işletme, biriktirmek için büyük emekler sarf edilen sermaye, korunamayan işçiler, bir anlık dalgınlıkla, küçük bir riskin önceden görülmemesi ile SON bulabilir. Birine ekmek kapısı olan işletme, diğerine mezar olunca kilitlenebilir. Üstelik yeni çıkan müstakil iş sağlığı güvenliği yasası ile birlikte, iş kazalarının cezai yaptırımları da hiç azımsanacak düzeyde değil. İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ ANCAK PROFESYONELLERİN İŞİDİR Hayati bir konu olan İş Sağlığı Güvenliği konusunda alınan tedbirlerin ya da hizmetlerin gerçekten profesyonel olması gerektiğinden İnsan Kaynakları Yöneticilerinin de bu konuda bilgilendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Zira bu hizmet alımları yapılırken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ndan yetki belgesi dahi olmayan kuruluşlar piyasanın en iyi firmaları ile birlikte aynı işe teklif vermekteler. Hiçbir tecrübesi olmayan, herhangi bir profesyonelliği bulunmayan firmalar ile işini iyi yapan firmaların aynı sürece dâhil edilmemesi için İnsan Kaynakları Yöneticilerinin bu konuda son derece hassas davranmaları gerekmektedir. Kongreye katılan Ekoteknik İSG Ekibi stantlarını ziyaret edip bilgi almak isteyen uzmanlara özellikle: Lütfen hizmet aldığınız kurumu denetleyin, araştırın, yetki belgelerini ve yeterliliklerini mutlaka sorgulayın. İşçinizi gerçekten bir kazadan koruyabilecek mi, kutsal olan işçiyi korurken işletmenize can damarı olabilecek mi? İşçinin tırnağına zarar gelmesin ama her şeye rağmen zarar geldiğinde zor günde risklerinizi paylaşabilecek mi? Daha kendini kurtaracak kadar bütçesi olmayan bir firma sizi koruyabilecek mi? Firmanızı seçerken çok iyi sorgulayın, zira iş sağlığı güvenliği hayati bir konudur diye belirtti. İŞ SAĞLIĞI NA DAİR Silah hemen öldürür, sigara yavaş yavaş Bu yüzden şakağına silah dayadığınız insan korkudan titrerken, aynı insan kahkahalar eşliğinde sigarasını tüttürür Bu anlamda bakınca inşaatın 20.nci katından asansör boşluğuna düşen işçi demirlere çarpa çarpa henüz 10.ncu kata gelmeden can verirken, akciğerine aldığı bir tozla meslek hastalığı olan işçi yavaş yavaş öleceğinden iş güvenliği iş sağlığı na nazaran daha büyük ilgi topluyor olabilir. Oysa yeni işe giriş muayenesi nde yapılan bir akciğer grafisi ile var olan hastalığın erken teşhis edilmesi sağlanarak bir yaşam kurtarılabilir. Aksi halde, yeni işine başlarken, bir önceki işyerinden getirdiği hastalığı fark edilemeyen işçi, hem hastalığında geç kalabilir hem de yeni işvereni boşu boşuna, belki de işyerinin son bulmasına yol açacak cezai şartlara katlanmak zorunda kalabilir. Tüm bunları önlemenin tek yolu ise gerçekten sağlıklı hizmet alınabilecek kuruluşlardan destek almaktır. Sahadaki kalite sorunu KAREL İnsan Kaynakları Müdürü ve PERYÖN İç Anadolu Şubesi Mali Sekreteri Ersun Türköz Ekoteknik İSG 28 Ekibi ile birlikte 29 Ekoteknik İSG Çevre Laboratuvar Müdürü Çevre Mühendisi İş Güvenliği Uzmanı Adem Gökhan Kocaay duyarlı yöneticilerin hassasiyetle yapacakları tercihleri sayesinde giderilebilir. SÖZÜN ÖZÜ İnsan hayatı şakaya gelmiyor. Bin bir emekle kurulan işletmelerin hayatı da şakaya gelmiyor. Eğer iş kazalarında Avrupa da birinci sıradaysak bir yerde hata yapıyoruz, bizler işlerimizi iyi yapamıyoruz demektir Oysa bu kutsal bir görev, kutsal bir mücadele Size emanet edilen işçilere iyi bakın, İşletmenize iyi bakın

16 MAKALE Prof. Dr. Ahmet Aydın İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı İNSANLIK İÇİN BÜYÜK EHLİKE TOKSİNLER Üzerinde yaşadığımız gezegeni yaşanamaz hale getirmek için elimizden geleni ardımıza koymuyoruz. Daha fazla kar için her şeyin sentetiğine yönelerek doğal ürünlerden uzaklaşmak, üzerinde yaşadığımız dünyayı geleceğimizin umutları çocuklarımız için daha da yaşanmaz duruma getirmektedir. Bugün, 1940 larda olmayan/bilinmeyen, yaklaşık 80 bin sentetik kimyasal madde dünyada bulunmakta/kullanılmaktadır. Her yıl kadar yeni kimyasal madde piyasaya sürülmektedir. Bugün vücudumuzda 60 yıl önce bilinmeyen/bulunmamış yaklaşık kimyasal madde taşıdığımız tahmin edilmektedir. Kimyasal maddeler dünyanın aynı zamanda her yerinde bulunabilmekte ve yapımı kimyasalların izlerine/kalıntılarına insanlar, hayvanlar, bitkiler, toprak ve havada rastlanabilmektedir. Kimyasal maddeler dünyanın aynı zamanda her yerinde bulunabilmekte ve kimyasalların izlerine/kalıntılarına insanlar, hayvanlar, bitkiler, toprak ve havada rastlanabiliyor. Mesela DDT ve hekzoklorobenzen yıllar önce yasaklanmasına karşın hala doğada ve insan vücudunda tespit edilebiliyor. Bu toksinler her yerde bulunabiliyor, havada, badanada, panjurlarda, halıda, mobilyada, temizlik araçlarında, deterjanlarda, makyaj malzemelerinde, pişirme kaplarında, elektronik eşyalarda, giysilerde, aşılarda, gıda katkılarında, sebzelerde, meyvelerde, ette, sütte, oyuncaklarda... Bu toksinler hücre zarını hasara uğratıyorlar, serbest radikal aktivitesini arttırıyorlar, enzimleri tahrip ediyorlar, kanser yapıyorlar, bağışıklık sistemini çökertiyorlar; vitamin ve mineral eksikliklerine, doğuştan organ ve iskelet anormalliklerine, davranış, algılama, bilişsel ve motor fonksiyonlarda değişik şiddetlerde bozukluklara yol açıyorlar (Tablo 1) İşin kötüsü bu toksinler kişinin detoksifikasyon yeteneği ile ilişkili olarak çok düşük düzeylerde bile etkili olabiliyor. Yaş da önemli. Yaş ne kadar küçük ve beyin ne kadar az olgun ise zarar da o oranda artıyor. En büyük hasara anne karnındayken maruz kalınıyor. Bu toksinlerin birikici etkileri de var. Yani çok düşük dozda alınsalar bile sinsice ilerliyor ve yıllar sonra etkileri ortaya çıkıyor. Bazı kimyasallara maruz kalındığında Kansızlık Kanser Beyin hasarı Hormonal bozukluklar Hiperaktivite Otizm Bağışıklık yetersizliği Alerji, astım Kalp hastalıkları Felçler DDT yıllar önce yasaklanmasına karşın hala çevrede ve insan vücudunda tespit edilmektedir. Bazı kimyasallara maruz kalındığında kalıcı ve geri dönüşümsüz hasarlar doğabilmektedir. Zehirli kimyasalların etkileşimi ve ortamda yoğunlaşması ile ortaya çıkan çevre kirlenmesi ile ekolojik dengenin bozulması gibi telafisi çok zor sonuçlara yol açmaktadır. Çocuklarımız, torunlarımız ve hatta daha sonraki geleceğimiz çok büyük tehdit altındadır. kalıcı ve geri dönüşümsüz hasarlar doğabiliyor. Bu nedenle çocuklarımız, torunlarımız ve hatta kendi geleceğimiz çok büyük tehdit altında. Kronik yorgunluk Doğumsal anomaliler Gelişme geriliği Depresyon Konsantrasyon eksikliği Karaciğer yetersizliği Sinir ve kas hastalıkları Egzama ve deri tahriş bulguları Hazımsızlık Tablo 1. Toksik Maddelerin Oluşturduğu Hastalıklar İnsan Vücudunda Biriken Başlıca Kimyasal Toksinler İnsan vücudunda biriken başlıca kimyasal toksinler aşağıdaki gruplara ayrılabilir: Dioksalat ve furan bileşikleri: PVC, endüstriyel beyazlatma ve yakma yan ürünleri Fitalat: Kozmetik malzemeler Uçucu organik kimyasallar: Ksilol, etil benzen vb. Ağır metaller: Kurşun, cıva, kadmiyum vb. PCB (Poliklor bifenil): Havuz somonları Böcek ilaçları 1. Organoklorinler: DDT, aldrin (kanser, genetik bozukluklar, nöropati) 2. Organofosfatlar 3. Karbamatlar Bu kadar fazla tarım ilacı niçin kullanılıyor? sorusu akla gelebilir. Yeşil Devrim in babası Profesör Norman Borlaug, yüksek verim getiren alanların tarımsal olarak geliştirilmesi üzerine çalışmaları için 1970 te Nobel Barış Ödülü almıştı. Devrim den kasıt, tarımda yapay gübrelerin, yabani ot ve böcek ilaçlarının ve tarım makinelerinin kullanılması sayesinde elde edilen rekor üretim artışlarıydı. Amaç çok masumdu; hızla artan dünya nüfusunun aç kalmasını engellemek. Tarım İlaçları Tarım alanlarında her yıl İngiltere 30 bin tonun, Amerika ise 200 bin tonun üzerinde pestisit kullanılmaktadır. Organik tarım yönetmeliklerinde sadece 4 çeşit kimyasal maddenin oldukça sınırlı koşullarda kullanımına izin verilirken, konvansiyonel tarımda yaklaşık 450 farklı kimyasal ilaç kullanılmaktadır. Sözde kimyasal savaşa karşı çıkan ABD 1990 yılının Mart ve Mayıs aylarında dünya çapında 60 bin ton zehirli zirai ilaç ihraç etmiş ve en çok ilaç ithal eden ülkeler sıralamasında Türkiye altıncı sırada yer almıştır (1,2). Yeşil devrimle birlikte ürün miktarında gerçekten de rekor artışlar oldu. Bunun yanı sıra, tarım makinesi, kimyasal ilaç ve girdi satan şirketler de paraya para demediler li yıllarda başlayan Yeşil Devrim le birlikte önce küçük firmalar yok oldu. Çünkü fakir çiftçiler gübre ve ilaçları alamadılar. Daha sonra da büyüyen firmalar birbirlerini yutarak tekellere dönüştü. Tek tip ürün tarımsal zararlıların artmasına yol açtı. Yerli tohumlar yok olmaya ve tarımsal genetik çeşitlilik azalmaya başladı. Aşırı üretim, aşırı sulama gibi nedenlerle topraktaki besleyici maddeler azaldı, toprak yoksullaştı ve üretim düştü. Sonuçta eski verimi de almak mümkün olmadı ve çevre bu ilaçlarla zehirlendi (3). II. Dünya Savaşı nda yüz binlerce kişi tifustan öldü. Amerikan askeri birlikleri ancak ağır temizlik koşulları altında korunuyordu. Şubat 1944 te 1 milyon 300 bin Napolili ve kent sokakları DDT tozuyla ilaçlandı. Tifüs salgını başladığı hızla yok oldu. Buna DDT mucizesi dendi! DDT özellikle kadınlarda pek çok deri hastalığının yanı sıra meme kanseri riskini artırdığı da ortaya çıkarılmıştı lere gelindiğinde DDT Avrupa da yasaklandı. DDT kullanımı Türkiye de 1980 lerin sonlarına kadar yasaldı yılında Birecik te 600 çiftten fazla kelaynak vardı. O yıllarda çekirge salgınlarına karşı yaygın olarak DDT kullanılmış ve kelaynaklar DDT den etkilenmişlerdir yılında toplam kelaynak sayısı 130 çift kalmıştı ve 1973 yılına geldiğimizde, sadece 26 çift kelaynak kalmıştı. Azalış devam ediyordu: 1982 yılında sadece 17 tane kuş Afrika dan geri dönmüştü ve 6 çift doğal ortamında üremişti. Günümüzde 83 kelaynak olmakla beraber 13 tane de yavru bulunmaktadır yılları arasında Güneydoğu da hekzoklorobenzen ile ilaçlanmış tohumluk buğdayın ekmeğinin yenmesinden ile en az 5 bin vatandaşımız etkilenmiştir. Karaciğer yetersizliği ve deride döküntülerle seyreden bu hastalığın adı porphyria cutanea tarda dır. Türk porfiryası olarak da bilinmektedir. Halk arasındaki adı pembe yara dır. Bu buğday ekmeği yiyen emzikli annelerin bebeklerinin hemen hemen hepsi (500 kadar) ölmüştür. Ankara Üniversitesi nin yaptığı araştırmalara göre birkaç nesil geçmesine rağmen bu bölgede yaşayan insanların vücut sıvılarında hala toksine rastlanmaktadır (4). Ot ilaçlarından (herbisid) dünyada en çok kullanılanı glifosattır. Gliofosat, geniş etkili bir ot ilacıdır (5). Çiftçiler glifosatı ot yakıcı ilaç olarak adlandırıyor. Özellikle gübrelemenin yapıldığı dönemlerde, otlar da coşmasın diye gübreye karıştırılarak veriliyor. Gliofosat endüstriyel tarımda özellikle soya, mısır, kanola ve pamukta kullanılıyor. Çünkü bu bitkiler, genleriyle oynandığından glifosattan etkilenmiyorlar. GDO lu soya ilaca duyarlı değildir, ama ilacı içine alır. Bunlar bizim Biyogüvenlik Kurulu kararıyla hayvanlara yem olarak veriliyor. Dolayısıyla o soyanın yedirildiği hayvana da geçiyor, etine, yumurtasına ve sütüne de bulaşıyor. Eminim aranızda Artık bu kadarı da fazla, eğer bir madde gerçekten böyle zararlar içeriyorsa devlet ya da devlet daireleri bunun kullanımına izin verir miydi? ya da Hem sonra yönetmelikler var, insan sağlığına zarar oluşturacak üst limit sınırları var diye isyan edenleriniz olacaktır. Ancak üzücü gerçek şu ki eğer doğru kişiye yeterince para ödüyorsanız açılmayacak kapı yok gibidir (6). Tarım İlacı Kalıntıları Doku Örnekleri Adana Adli Tıp Morgu ndan 82 vakadan alınan doku örneklerinin yüzde yüzünde (%100) tarım ilacı kalıntısı bulunmuştur (7). Kadınlardaki tarım ilacı kalıntısı erkeklere göre daha yüksek bulunmuştur. Yani kadınlar erkekler kadınlardan daha çok zehirlenmektedir. Bu zehirler kadınların doğurduğu bebeklere de geçmektedir. Gıda Katkı Maddeleri Günümüzde binlerce gıda ya raf ömrünü artırmak, tatlandırmak ve göze hoş görünmek amacı ile binlerce katkı maddesi ilave edilmektedir (8). Bu maddelerin bazıları güvenli olsa da birçoğunun güvenliliği kuşkuludur ya da tamamen güvensiz ve tehlikelidir (Tablo 2, 3, 4)

17 Alginat ve propilenglkolalginat E vitamini (alfa-tokoferol) C vitamini(askorbik asit) Bata-karoten Ca ve Na propionat Kazein ve sodyum kazein Sitrik asit ve sodyum sitrit Ferröz glukonat Fumarik asit Jelatin Gliserin Guar gum Gum arabik (arap zamkı) Gum tragacanth İnvert şeker Karaya Laktik asit Lesitin Mannitol Potasyum sorbat Sodyum benzoat Sorbik asit Sorbitol Vanilya Tablo 2. Güvenli Katkı Maddeleri Niçin Çocuklar Zehirli/Tehlikeli Maddelere Özellikle Daha Hassastır? Çünkü çocuklar vücut ağırlıklarına oranla gelişmiş insanlardan daha fazla yer, içer ve nefes alır. Çocuklar önce böcek öldürücüler veya diğer kimyasal maddelerle maruz kalmış zemin veya yer döşemelerinde daha fazla zaman harcamaktadır. Çocuklar aynı zamanda daha çok el-ağız transferi yaparlar. Çocuklar 5 yaşına kadar, besinler yoluyla yaşam süreleri boyunca alacakları toksik maddelerin yarısını alırlar. Bazı toksinlerin küçük tek dozunun kritik gelişme evresinde alınması öğrenmeden üreme sorununa kadar kalıcı gelişim bozukluklarına sebep olmaktadır. Birçok toksin vücut yağlarında biyolojik olarak birikir ve anneden çocuğa Suni lezzetlendiriciler Carrageenan Mısır şurubu CMC EDTA Fosfat Fosforik asit Green number 3 Hepatil paraben Modifiye nişasta Monogliserid ve digliserid Yellow number 5 Tablo 3. Güvenliği Kuşkulu Katkı Maddeleri Aspartam BHA BHT Blue number 1 Brominated vegetable oil (BVO) Citrus red number 1 Mono sodyum glutamat Propil gallat Red number 1 Red number 40 Sakkarin Na nitrit Sülfit TBHQ Yellow number 6 Kinin Tablo 4. Güvensiz Katkı Maddeleri emzirme ile geçebilir. Bir araştırmada göbek bağından alınan örneklerde ortalama 287 toksin saptanmıştır (9). Bu toksinlerden 180 i kansere sebep olurken, 217 si beyin ve çevresel sinir sistemi için toksik olmakta, 208 i doğumsal anomaliler yapmaktadır. Uzmanlar idiopatik denilen (nedeni belli olmayan) yüzlerce hastalığın çoğunun bu toksinlere bağlı olduğunu ifade etmektedirler. Bir çocuk günde ortalama 61 kimyasala maruz kalmaktadır (10). Bunlardan 27 tanesi sağlığa uygun değildir. Örneğin bebek şampuanladığında çok sayıda toksine maruz bırakılmaktadır. Buradaki toksinler düşük miktarlarda olsa da zaman içinde birikerek tehlikeli düzeylere erişmektedir yılında yayınlanan bir araştırmada Kahramanmaraş bölgesinde yaşa- Tarım alanlarında her yıl İngiltere 30 bin tonun, Amerika ise 200 bin tonun üzerinde pestisit kullanılmaktadır. Organik tarım yönetmeliklerinde sadece 4 çeşit kimyasal maddenin oldukça sınırlı koşullarda kullanımına izin verilirken, konvansiyonel tarımda yaklaşık 450 farklı kimyasal ilaç kullanılmaktadır. yan kadınların sütlerinin üçte birinde tarım ilacı artığı saptanmıştır (12). Çok ve arkadaşları Ankara bölgesindeki kadınların sütlerinde yaptıkları 1984 den 2002 ye kadar yapılan analizlerde, azalmakla birlikte hala DDT türevleri saptamışlardır (13). (DDT 80 li yılların sonunda tamamen yasaklanmıştır). Kanada da hamile ve hamile olmayan kadınların kan örnekleri ve bebekleri glifosat, glufosinat ve bunların yıkım ürünleri (metabolitler) olan AMPA ve 3-MMPA açısından araştırılmışlardır (14). Glifosat ve glufosinat hamile olmayan kadınların kan örneklerinde saptanmıştır. Buna karşılık 3-MMPA ve bir başka GDO teknolojisi göstergesi CryAb1 ise hem hamile olmayanlarda, hem hamilelerde ve hem de bebeklerde kalıntı olarak belirlenmiştir (15). Toksinlerden Korunmanın Yolları Toksinlerden korunmak için en büyük görev devlet teşkilatlarına düşmektedir. Ama her vatandaş da kendini korumak için elinden geldiğince gayret sarf etmelidir. Hiçbir şekilde tatlandırıcı ve tatlandırıcı içeren light hafif yiyecek ve içecek tüketmeyin, Katkı maddesi ilave edilmiş, paketlenmiş gıdaları yemeyin, Bol taze sebze ve meyve yiyin, Her sebze ve meyveyi mevsiminde yiyin, Yeterli omega-3 alın. Ayçiçeği, mısır, soya, pamuk ve margarin gibi yağları diyetinizden çıkartın. Bunların yerine zeytinyağı ve doğal hayvani yağları (tereyağı, iç yağı ve kuyruk yağı) yiyin, Kefir, yoğurt, turşu, sirke, nar ekşisi ve boza gibi probiyotiklerden (faydalı mikroplar) zengin gıdalarla beslenin, Özgür dolaşan hayvanların etini, sütünü ve yumurtasını yiyin, İçtiğiniz suyun ayrıntılı analizini Prof. Dr. Mine Yurttagil beslenme dengesizliği bulunan İzmir bölgesinde alınan 30 anne sütü örneğinde inek sütüne göre daha fazla pestisit çözeltisi saptamıştır (11). Bu nedenle özellikle bebek emziren annelere organik gıdaları önermektedir. öğrenin. Bu özellikleri olmayan suyu tüketmeyin, Suların eskiden olduğu gibi cam damacana ve şişelerde satılması için mücadele edin, Pastörize sütlerden mümkün olduğunca kaçının. UHT li kutu sütü tüketmeyin, Mümkünse mandıra sütü, yoksa günlük şişe sütü tüketin. Küflenmiş gıdaları yemeyin, Beyazlatılmış un mamüllerini tüketmeyin, Şampuan, deterjan, parlatıcılardan toksin içermeyenleri kullanın, bunların yerine doğal ve eski seçenekleri kullanın, Pencerelerinizi sık sık açın, ahşap çerçeveleri pen lerle değiştirmeyin, Evinizin duvarlarını, su bazlı boyalarla, en iyisi kireç boya ile boyayın, Lavabolarınızı pompa ile açın, Klorla beyazlatılmış kağıt ürünlerini (peçete, tuvalet kağıdı, çocuk bezi, mendil, süt ve meşrubat kartonu vb) kullanmayın, Çocuklarınıza flor tableti vermeyin ve eğer yutacaklarsa florlu macun kullandırtmayın, Amalgam diş dolgusu yaptırmayın, Yiyeceklerinizin büyük bir bölümünü çiğ olarak tüketin. Eğer pişirecekseniz yavaş pişirme şekillerini (buğulama, güveç vb) tercih edin, Teflon, aluminyum ve kalaysız bakır kaplar kullanmayın, Sıcak yemeklerin alüminyum folyo ve streç ile temas etmesine izin vermeyin, Kızartmalardan ve tütsülerden mümkün olduğunca kaçının, Mikrodalga fırın yerine turbo fırın kullanın. Yararlanılan Kaynaklar: Spray%20Drift%20-%20Report%20-% pdf 3. Gıdalar Ambalajlar Silahlar ve Açlar: Mebruke Bayram HayyKitap, Gocmen A, Peters HA, Cripps DJ, Morris CR. Hexachlorobenzene Episode in Turkey, Biomedical Environmental Science 1989; 2(1): p Pline-Srnic WA, Edmisten KL, Wicut JW et al. Effect of glyphosate on fruit retention, yield, and fiber quality of glyphosate resistant cotton. Journal of Cotton Science 2004; 8: Daglioglu N, Gulmen MK, Akcan R, Efeoglu P, Yener F, Unal I Determination of organochlorine pesticides residues in human adipose tissue, data from Cukurova, Turkey. Bull Environ Contam Toxicol. 2010;85(1): Mennan Aysan Kuzanlı, Nasıl Zehirleniyoruz? Nasıl Korunuruz, Dharma Yayınları, article.php?id= Erdoğrul O, Covaci A, Kurtul N, Schepens P. Levels of organohalogenated persistent pollutants in human milk from Kahramanmaraş region, Turkey. Environ Int. 2004;30(5): Cok I, Dönmez MK, Karakaya AE. Levels and trends of chlorinated pesticides in human breast milk from Ankara residents: comparison of concentrations in 1984 and Bull Environ Contam Toxicol Mar;72(3): Benachour N, Seralini GE. Glyphosate formulations induce apoptosis and necrosis in human umblical, embryonic, and placental cells. Chemical Research in Toxicology 2009; 22: ). 15. Aris A, Leblanc S. Maternal and fetal exposure to pesticides associated to genetically modified foods in Eastern Townships of Quebec, Canada. Reproductive Toxiclogy

18 MAKALE Serenay Şahin Niğde Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Öğretim Görevlisi YILLARDIR 1.SIRADA YER ALIYORDUK, YİNE ÖYLEYİZ Çözüm bulamadığımız, bulduğumuz çözümlerin yetersiz kaldığı sektör: İNŞAAT SEKTÖRÜ Açıklanan son istatistiklere baktığımızda, yine tahminlerimizde yanılmadık. Peki, neden? Genel olarak inşaat sektörüne baktığımızda, teknolojik ilerlemeyle beraber makineleşmenin arttığını, kullanılan ekipmanların çeşitlendiğini yani kısacası sektörün adım adım ilerlediğini görüyoruz. Yıllar önce, hayalimizde bile canlandıramadığımız binalar, yapılar artık dibimizde yapılıyor. Bu ilerleme aslında normalde her şeyi daha da iyiye götürmeliydi, değil mi?! İnşaat sektöründe ve bağlı diğer sektörlerde çalışan vasıfsız, sıradan işçiler, yaptıkları işin yeteri kadar bilincinde değiller ve bu yüzden iş sağlığı ve güvenliği açısından yıkıcı bir rol oynamaktalar. Yıllardan beri iş kazaları ve meslek hastalıkları konusu ülkemiz için çeşitli eksiklikler nedeniyle önemli bir sorun haline gelmiştir. Yeterli koruyucu önlemlerin alınmayışı, iş sağlığı ve güvenliği kültürünü benimseyememiş olmamız, kayıtların ve eğitimin yetersizliği gibi birçok sebeple bu alanda yeterli düzeye ulaşamamaktayız. Bu eksiklikler nedeniyle birçok çalışan yaralanmakta, hastalanmakta, sakat kalmakta ve hatta ölmektedir. İş kazası ve meslek hastalıkları yaşanabilirlik derecesi bakımından sektörlere göre değişmekle birlikte, inşaat sektörü için büyük önem taşımaktadır. Şantiyelerde gerçekleşen doğal kazaların çoğu, inşaat sektörünün benzersiz olduğunu göstermektedir. Çünkü inşaat sektörü, çalışma koşulları bakımından kendine özgü korumacı yaklaşımlara ihtiyaç duymaktadır ve özel bir çalışma alanı ve özel bir koruma gerektirmektedir. İnşaat iş kolunda taşeronlaşmanın fazla olması ile işçi devrinin yükselmesi ve iş sağlığı güvenliği eğitiminin yok denecek düzeye inmesi, şantiyeleri en tehlikeli iş alanları haline getirmektedir. İşi en düşük maliyetle bitirme düşüncesi ile işverenler, işçileri uzun sürelerle çalıştırmakta, kayıt dışı çalıştırmayı tercih etmekte ve bu durumlar iş kazaları ve meslek hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlamaktadır. İnşaat işkolunda işverenlerin örgütlenme haklarına saygı göstermemeleri ve sendikalaşma oranlarının düşmesi de, inşaat sektöründe kaza riskini artıran, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı uygulamalarını izlemeyi olanaksız kılan unsurlar olmuştur. Artık iş sağlığı ve güvenliği konusu sermayenin önüne geçen ve rekabet edilebilirlik konusunda büyük önem arz eden bir alan haline gelmiştir. İnşaat sektöründe, yalnızca projenin uygulanması sırasında alınan güvenlik önlemleri yeterli olmamaktadır. Projelerin hazırlık aşamasında, uygulanmasında, inşaat bittikten sonra da gerekli bakımların yapılması konusunda bir iş sağlığı ve güvenliği planı dahilinde çalışılmalıdır. Şantiyelerde meydana gelen kazalara genel olarak bakıldığında, yüksekten düşme, göçük, taşıma, yükleme kaldırma işleri ve elektrik kazaları meydana geldiği görülmektedir ve bu doğrultuda belirli önlemler alınmalıdır. İnşaat sektöründeki sorun sadece iş güvensizliği ile ilgili olmayıp, kullanılan kimyasallar nedeniyle de iş sağlıksızlığına neden olmaktadır. İnşaat sektöründe çalışan işçiler zamklar, yapıştırıcılar, tutkallar, asfalt, katran ve solvanlar gibi kimyasallara maruz kalmakta bunlarla birlikte silika ve asbest içeren tozlar ve kumların içinde çalışmaktadırlar. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde silikoz ve asbestoz gibi son derece tehlikeli hastalıklar çalışanlar üzerinde etkisini gösterebilmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse, iş kazaları ve meslek hastalıkları tek bir nedenle değil, malzeme, çalışan işçi, fiziki çevre, yönetimsel sorumsuzluklar gibi birçok nedenle meydana gelmektedir ve bu yüzden tek bir korumacı yaklaşım bu olumsuz sonuçları önlemeye yeterli değildir. Bütün bu olumsuz sonuçları, aslında ortaya çıkmadan yok edebilmek, yok edilemediği takdirde bu etkileri minimuma indirmek mümkündür. İnşaat sektöründe, iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli korumacı sistemin sağlanabilmesi, çalışanların yaptıkları iş ile ilgili iş kazalarına ve meslek hastalıklarına maruz kalmamaları için, öncelikle işveren bu konuda yeterince duyarlı olmalı ve sorumluluklarını yerine getirmeli, daha sonra çalışanlar gerekli koruyucu donanımları kullanmalıdır. Gerekli kişisel koruyucu donanım kullanımı, gerekli eğitimlerin verilmesi gibi sorumluluklar yerine getirilse dahi bu yeterli değildir. Şantiye alanında en az bir iş güvenliği uzmanı bulundurulmalı ve şantiye alanında da gerekli gözlemler yapılarak, eksiklikler, hatalı durumlar tespit edilmeli, acilse derhal müdahale edilmeli, gerekli raporlar tutulmalı ve ileriye dönük planlamalar yapılmalıdır. Yani korumacı yaklaşım sadece çalışanlarla sınırlandırılmamalıdır. Böyle bir koruyucu yaklaşımın yeterli olmayacağı aşikârdır. Hayat Kurtaran RAMAK KALALAR İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili özel, kalıcı çözümler sağlayabilecek önlemler almanın yanında, bütün iş kolları için önemli olan ama inşaat sektöründe çok fazla ihtiyaç duyduğumuz diğer bir konu: Olay Raporlama ve Soruşturmadır. Ramak Kala veya Tehlikeli Hadise hasara, ölüme neden olabilecek ama henüz neden olmamış bir olay için kullanılan terimlerdir. Gerçekleşmemiş ancak gerçekleşmesine ramak kalan olaylar için tutulan ramak kalalar birçok kazayı önlemede etkin bir rol oynamaktadır. Bunun bilincinde olmak, kendisinin başına gelmeyen şeyi önemsemeyip aman arkadaşımın başına gelse umurumda olmaz tavrını takınmak, işte bizi bu elem sonuçlara götürmektedir. Kazalar nedensiz meydana gelmemektedir. Görünen nedenler dışında, göremediğimiz ve bu yüzden önleyemediğimiz pek çok neden de bulunmaktadır. Bu durumu en iyi açıklayabilecek örnek Domino Kuramı dır. Çoklu neden kuramının bilinen en iyi örneği olarak kabul edebiliriz. Domino kuramının, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgisine baktığımızda şu noktada bize yardımcı olacaktır: Kazalar kendiliğinden meydana gelmez ve nedenler kaza oluşumunda birbirini tetikler. Yani aslında kazanın gerçekleşmesine neden olan son halkaya gelinceye kadar, o zincir çok önceden başlamıştır. Bu nedenlerle kaza meydana gelmeden, çoğu riski ve oluşabilecek yaralanma ve hasarları ramak kalalar ile engelleyebiliriz. Güvenli olmayan çalışma koşulları, güvenli olmayan çalışma alışkanlıkları, ekipmanın uygun olmayan şekilde kullanılması veya düzgün çalışmayan ekipman kullanılmasının işle ilgili kazalara yol açma potansiyeli vardır. Bu gibi olayları derhal raporlamak, düzeltmek herkesin sorumluluğundadır ve böylelikle belki de bir hayat kurtarmayı başarmış olabiliriz. Yeni Bir Yaklaşım: İŞ GÜVENLİĞİ TASARIMI İş Güvenliği Tasarımı, iş güvenliğinin yeni bir boyutu olarak günümüz şartlarına ve insancıl özelliklere uygun olarak, kazaları önlemede etkili ve kalıcı çözümler verecek bir kavram olarak çalışma hayatında yerini almaya başlamıştır. İş güvenliği tasarımı ile hedeflenen, tasarım aşamasında tehlike analizlerinin yapılması, tasarımdaki değişiklikler ile tehlikelerin ortadan kaldırılması veya risklerin azaltılması yönündedir. Kişisel koruyucu donanımları kullanmadan önce yani henüz çalışma aşamasına gelmeden önce riskler analiz edilmeli, tehlikeler belirlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Bu kavram iş güvenliği için gerekli, geçici toplu koruma önlemlerini tasarlamak (örneğin iskele veya korkuluk tasarımı) olmayıp, tamamen yapının tasarımındaki değişikliklere odaklanmaktadır. İş öncesi alınan bütün önlemlerden sonra, çalışma esnasında yapılması gerekenler, çalışanları ve yine yetkili kişileri kapsamaktadır. İşte çalışma aşamasında çalışanların alabileceği önlemler kişisel koruyucu donanımları kullanmak, kurallara uymak, doğru davranış şekilleriyle çalışmak olmaktadır. Çok basit gibi görünen bu önlemler sayesinde, aslında işçilerin hayatları kurtarılmaktadır. SGK verilerine göre, yaralanmaların ve ölümlerin bir nedeni kafaya sert cisimlerin çarpmasından meydana gelmektedir. Şantiye alanında gerekli önlemler alındıktan sonra çalışanın bu tehlike için alması gereken en kolay önlem, inşaat sahası içerisinde sürekli olarak baş koruyucu donanımlar olan baretler, başlıklar ve kasklar kullanmaktır. Oluşabilecek iş kazalarının yanında inşaat sektöründe çalışan işçiler çeşitli sağlığa zarar verecek kimyasallara maruz kalmaktadırlar. Gerekli koruyucu tedbirler alınmadığı takdirde ise, maruz kalınan kimyasallar sonucu silikoz ve asbestoz gibi son derece tehlikeli hastalıklara yakalanılabilir. Meslek hastalıklarının meydana gelmemesi için ya da bu durumu en aza indirgemek için yapılacak en basit ve güvenilir çözüm, solunum koruyucu donanımlar olan maskeler ve respiratörler (solunum cihazları) kullanmaktır. Tozlara ve gazlara maruz kalınan ortamlarda, ölçümlerin de periyodik olarak yapılması göz ardı edilemez bir kontrol önlemidir. Ayrıca, zaten bu kimyasallarla çalışma, yasal olarak güvence altına alınmış ve yapılması gerekenler, gerekli maddelerle açıklanmıştır. Yine yasal olarak, yönetmeliği bulunan İnşaat sektörünün yıllar itibariyle elinde bulundurduğu ve hiç kimseye kaptırmadığı birinciliği: En Fazla İş Kazası Sonucu Ölüm Sayısı 34 35

19 bir diğer konu ise gürültüdür. Kullanılan makine sayısının artmasıyla gürültü de artmış ve çeşitlenmiştir. Bu artış da önemli duyma tahribatlarına yol açabilmektedir. Bu nedenle kulak koruyucu donanımlar olan kulaklıklar ve kulak tıkaçları kullanılmalıdır. Gürültü yönetmeliğinde belirtilen önlemler alınmalı ve ölçümler yaptırılmalıdır İnşaat işçileri sabit bir ortamda çalışmamaktadırlar. Bazen soğuk, rutubetli ortamlarda, bazen sıcak ortamlarda, bazen kimyasalların etkisinin fazla olduğu ortamlarda Bu nedenle çalışanlar, ortama uygun koruyucu elbiseler kullanmalıdırlar. Ayrıca inşaatlarda çalışılırken görülen kazaların bir kısmı da düşmelerden kaynaklanmaktadır. Düşmeler son derece tehlikedir ve sonunda sakatlıklar ve ölümler meydana gelebilir. Bunun için yüksekte çalışırken mutlaka emniyet kemerleri kullanılmalıdır. Bu gibi kişisel koruyucu donanımlarla pek çok kaza, ölüm, meslek hastalığının önlenebileceği açıktır. Gerekli elemanın bulunması, koruyucu donanımların kullanılması gibi maddi olarak saydığımız koruyucu önlemlerin dışında, tüm bu saydıklarımızı uygulatma bilincinin verilebileceği İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri de asla göz ardı edilemez. İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesinde, gerekli tüm teknik önlemler alınsa da, işi yapan kişinin insan olması ve psiko-sosyal durumlardan etkilenmesi nedeniyle, güvensiz davranışlara sebep olabilecek ve yine kazaların oluşumu engellenemeyecektir. Bu yüzden iş sağlığı ve güvenliği bilinci ne kadar çok çalışanlara aşılanabilirse, o kadar çok güvensiz davranışların önüne geçmiş olabiliriz. Bu da ancak, yeterli donanıma sahip eğiticilerle, gerekli eğitimlerin verilmesi sonucu başarılabilir. Yasal bir zorunluluk olarak da işçilerin eğitilmesi, işverenlerin sorumluluğu altındadır. Yapılacak eğitimler sadece işe girişle sınırlı kalmamalı, periyodik aralıklarla ve ihtiyaç duyuldukça yenilenmelidir. Çünkü inşaat sahalarında kullanılan herhangi bir alet, makine ya da teknoloji değiştiğinde, bunları kullanabilecek yeterli donanım çalışanlarda olmalıdır. Çalışanlar, çalışmalarının nedeninin bilincine vardıklarında, bu bilinçle ailelerini ve bakmakla yükümlü olduklarını düşündüklerinde, eğitimlerin sonucu daha kalıcı bir hal alacak ve uygulamada belki de istediğimiz sonucu elde edebileceğiz. Sonuç olarak diyeceğim şu ki: İş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle her gün binlerce işçinin yaşamını yitirdiği, binlercesinin de sakatlandığı gerçeği ile karşı karşıya bulunmaktayız. Teknolojik ilerlemeler de iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için tek başına yeterli olmamaktadır. İş yaşamına hız ve kolaylık katan bilimsel gelişmeler, makineleşmenin artması çok daha ölümcül kazaların yaşanmasını da beraberinde getirmektedir. Çünkü kapitalist sistemin iş koşullarında bilim ve teknoloji, sermayeyi elinde bulunduran işverenler lehine kullanılmakta, daha doğrusu sadece üretim ve üretimden gelecek maddi kazanç önemli olduğundan iş sağlığı ve güvenliği göz ardı edilmektedir. İnşaat işverenlerinin, inşaat uygulamalarında sorumluluk üstlenen teknik elemanların öncelikle dikkat etmeleri gereken husus iş kazalarının insancıl yönüdür. Bu konudaki çabalar her şeyden önce yaşamını sürdürmek mücadelesi veren çalışanın can güvenliğini sağlama amacına yönelik olmalıdır. Birinci derecede önem taşıyan bu insancıl faktörün yanı sıra iş kazaları sonucu karşılaşılan yaptırımlar göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Bu konuda her şeyden önce yükümlülüklerin bilincinde olmak, iş güvenliği mevzuatında yer alan tüm güvenlik önlemlerinin eksiksiz uygulanmasına özen göstermek gerekmektedir. Kapitalist sistem ile işçilerin haklarını aramaları ve elde etmeleri zorlaşmış, sendikal faaliyetler imkânsız bir hale gelmiştir. Kayıt dışı işyerleri, sigortasız çalıştırma, sendikasızlaştırmanın yoğun olduğu inşaat sektöründe, örgütlü bir mücadeleyi hayat geçirmek ve sürekliliğini sağlamak gerekmektedir. 50 den az işçi çalıştırılan işyerlerinde gerekli uzmanların ve teknik elemanların olmaması, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasında ve uygulanmasında ne kadar etkili olabilir hepimiz tahmin edebiliriz. Bu eksikliğin giderilmesiyle ilgili olarak hazırlığı yapılan İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı kabul edildiğinde, iş kazalarının azalacağı umudunu taşımaktayım. İşçi sınıflarının aktif olduğu, hakların topluca savunulduğu dönemlerde, işçiler iş güvenliği yasa ve önlemlerinin şekillenmesinde aktif rol oynarken, artık durum işçi sınıfının iradesi dışında şekillenmektedir. Bunda sosyalist ülkelerin giderek zayıflamasıyla, kapitalist sistemin giderek güçlenmesi önemli rol oynamıştır. Devletler artık sosyal devlet anlayışlarını kaybetmiş, neo-liberal politikalar etkinleştirilmiştir. Çalışma hayatı da bu olumsuzluklardan etkilenmiş ve sınıf bilinci zamanla yok olmaya başlamıştır. Bütün bu olumsuzluklar göz önüne alınarak, çalışanların hakları konusunda bilinçlendirilmesi sağlanarak ve iş sağlığı ve güvenliğinin hayatımızın neresinde olduğunu anlatan eğitimlerle iş sağlığı ve güvenliğinin uygulanmasını kolaylaştırmak ve iş sağlığı ve güvenliği kültürü yaratmak, artık boynumuzun borcu olmuştur. Biz de iş arkadaşları kazaya maruz kaldıklarında, bu kazayı önemsemeyen diğer işçiler gibi olmamalıyız. Artık iş sağlığı ve güvenliğinin bir ucundan da biz tutmaya başlamalıyız. Neden ve niçin çalıştığımızı unutmamak ve biz olmadığımızda geride kalanları düşünmek umuduyla Gerekli kişisel koruyucu donanım kullanımı, gerekli eğitimlerin verilmesi gibi sorumluluklar yerine getirilse dahi bu yeterli değildir. Şantiye alanında en az bir iş güvenliği uzmanı bulundurulmalı ve şantiye alanında da gerekli gözlemler yapılarak, eksiklikler, hatalı durumlar tespit edilmeli, acilse derhal müdahale edilmeli, gerekli raporlar tutulmalı ve ileriye dönük planlamalar yapılmalıdır. Yani korumacı yaklaşım sadece çalışanlarla sınırlandırılmamalıdır. ISAF 2012 DAHA KAPSAMLI İÇERİĞİ İLE GELİYOR Her geçen gün güvenlik ihtiyacının arttığı dünyamızda sektörün ihtiyaçlarına doğru şekilde cevap verme amacını taşıyan ISAF Fuarı, bu yıl da çok kapsamlı ürün ve hizmetlerin tanıtımı için kapısını açıyor. Sektörünün tek fuarı olan ISAF Fuarı kapsamında küçük ölçekte yer alan İş Güvenliği ve Sağlığı sektörü 2012 yılından itibaren ayrı bir fuar olarak düzenleniyor. ISAF Fuarı nın ziyaretçilerinin önemli bir kesiminin, İş Güvenliği ve Sağlığı ile de ilgili karar verici, belirleyici, alıcı, bayi olduğu gerçeğinden yola çıkarak ayrı bir fuar olarak düzenleme kararı verdiğimiz ISAF Safety&Health Fuarı, sektörün biraraya geldiği nokta olacaktır. ISAF Safety&Health Fuarı, sektörün ürün, hizmet, bilgi sağlayıcıları ile kullanıcıları bir araya getirecek, kapsamında düzenlenecek önemli etkinlikleri ile de sektöre yön veren bir kimlikte olacaktır. Özellikle 2011 yılında çalışmaları başlayan ve son aşamalarına gelmiş olan İş Güvenliği ve Sağlığı ile ilgili yasal düzenlemelerin getirdiği yeni düzen ile uluslararası seviyelere ulaşacak olan standart ve uygulamaların sektöre kazandıracağı hareketlilik ile beraber fuarımızın artacak olan heyecan ve coşkusu da fuarımızda gerek katılımcı gerek ziyaretçilerimizde hissedilecektir. İş Güvenliği ve Sağlığı sektörlerinin buluşma noktası olacak olan ISAF Safety&Health Fuarı, 2012 yılında eşzamanlı düzenlenecek olan diğer 4 fuar (Security, Fire, IT Security, Smart Houses) ile birlikte daha geniş bir kesime hitap edecektir. Genişleyen içeriği ile daha geniş bir katılımcı ve ziyaretçi kesimini hedefleyen ISAF Fuarı nda önemli bir bölümü kapsayacak olan ISAF Safety&Health Fuarı, ilk yılından itibaren sektörü buluşturan merkez olacaktır. ISAF SAFETY&HEALTH, İş Güvenliği ve Sağlığı ile ilgili önlemlerin alınmasını ve yaygınlaşmasını sağlayarak, iş sağlığı ve güvenliği ile bağlantılı yeni bilgi ve tecrübelerin alışverişine olanak tanıyarak, bu çalışmalara katkı sunacak en önemli etkinlik olacaktır. Yeni dönemde büyüyen pazar ile beraber, ürün, hizmet ve bilginizi 20,000 in üzerinde direkt ilgili profesyonel alıcı kesime sergilemek, ISAF SAFETY&HEALTH Fuarı nın heyecanı ve coşkusundan faydalanarak büyüyen pazardaki payınızı arttırmak için sizleri de fuarımıza bekliyoruz. ISAF Fuarı hakkında daha fazla bilgiye dan ulaşabilirsiniz. ISAF Security, ISAF Fire, ISAF IT Security, ISAF Safety&Health, ISAF Smart Houses olarak 5 ana başlığa ayrılan ISAF Fuarı, Eylül tarihleri arasında İstanbul Fuar Merkezi nde 16. kez düzenlenecek. Geçtiğimiz yıla oranla metrekare bazında daha genişletilen fuarda bu yıl, 9. ve 10. hollerin yanında 11. hol de satışa sunuldu. Marmara Fuarcılık Hakkında: 1999 yılında kurulmuş olan Marmara Tanıtım Fuarcılık, faaliyete başladığından bu yana istikrarlı bir şekilde sürdürdüğü sektörel fuarlarıyla piyasada kendine haklı bir yer edinmiş fuar firmalarındandır. İşlerinde uzman kadro ile çalışan Marmara Tanıtım Fuarcılık, organizasyonun en ince ayrıntılarına kadar hesaplanmış, hizmetin ön planda tutulduğu fuarlar düzenlemeyi ilke edinmiştir

20 SEMPOZYUM İnşaat Sektöründe Problemlerden Pratik Çözümler Üretmek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yol-İş, İntes ve DGUV işbirliği ile bir sempozyum düzenledi. İş Sağlığı ve Güvenliği- İnşaat Sektöründe Problemlerden Pratik Çözümler Üretmek konulu sempozyuma Crown Plaza Hotel de çok geniş katılım sağlandı. İnşaat Sektöründe Problemlerden Pratik Çözümler Üretmek konulu sempozyumun açılış konuşmaları İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer, DGUV Karl-Heinz NO- ETEL, Yol İş Genel Başkanı Ramazan AĞAR, İntes Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü KOÇOĞLU ve ÇSGB Müsteşar Yardımcısı Serhat AYRIM tarafından yapıldı. İş kazaları bakımından birinciliği elinden hiç bırakmayan sektör olan inşaat sektöründe nasıl pratik çözümlerin üretilebileceğinin masaya yatırıldığı sempozyumda Yol-İş ten İnşaat Mühendisi Basri BALOĞLU ve İntes ten İnşaat Mühendisi Aslı SAĞLIK Türkiye de İnşaat Sektörü nü detaylandırırken Karl-Heinz NOETEL ise Alman İnşaat Sektöründeki İş Kazalarını anlattı. Dr.Oliver POLANZ (Hoch Tief) ın İnşaat Sektöründe Çalışma Kültüründeki Farklılıklar konuşmasından sonra Tevfik E.KOR(SCOOT) İnşaat İşçileri İçin Solunum Koruyucuları nı, Dr.Marco EINHAUS (BGHM) ise, Yüksekten Düşmeyi Önlemek İçin Önerileri sundu. Sempozyumun ikinci yarısı, Helmut WEİBENGRUBER (DOKA) ın Kalıp İşleri ve Güvenlik başlıklı konuşması ile başladı. İSGGM uzmanlarından N.Burcu ÜNAL ve ODTÜ Öğretim Görevlilerinden Prof.Dr.Murat GÜNDÜZ ün İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliğinin İyileştirilmesi Projesi (İSGİP) tanıtımı ile devam etti. İSGGM Uzmanlarından Ahmet ERSOY un İSGGM nin kişisel koruyucu donanımlar alanındaki faaliyetlerini anlatmasının ardından Wolfgang SCHAPER (BG BAU) in yükseltici platform kullanımında güvenlik koşullarını detaylandırmasıyla devam etti. ÇSGB İş Teftiş Kurulu ndan Baş İş Müfettişi Tevfik PAÇACI nın İnşaat Sektöründe Teftiş Projesi sunumu da oldukça ilgi gördü. Daha sonra Wolfgang SCHAPER in güneş enerjisi kurulum sistemlerinde yüksekten düşmeyi önleme sistemlerini, Karl-Heinz NOETEL in kafa koruyucular için yenilikçi önlemleri, Dr. Marco EINHAUS un çalışma platformları olarak güvenlik filelerini ve Arno MATHİS in inşaat sektöründe kullanılan makinelerdeki yeniliklerini anlatmasının ardından genel değerlendirme ve kapanışa geçildi. Sempozyumun genel değerlendirme ve kapanışı da İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü Kasım Özer ve DGUV Karl-Heinz NOETEL tarafından gerçekleştirildi. İnşaat sektörünün sorunları, çözüm yolları ve iş güvenliği bilincinin artırılması gibi konularda çok önemli bilgilerin paylaşıldığı sempozyumda katılımcıların soruları da cevaplandırıldı. Haber Fotoğrafları: Erkut Uzun, ISGGM, ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı nda çalışan Erkut Uzun, bakanlığın üç ayda bir yayınlanmakta olan İSG Dergisi nin haber fotoğraflarını hazırlıyor. Bunun yanında, Genel Müdürlüğün tüm toplantılarında fotoğraf ve kamera çekimini gerçekleştirip ardından kurgu ve montajını da bizzat yapıyor. Ekoteknik İSG ekibi olarak, dergimize fotoğrafları ile katkıda bulunduğu için çok teşekkür ediyoruz