ÇALISAN SAGLIGI VE IS GÜVENLIGI. Yrd. Doç. Dr. Şenay ATABAY

Transkript

1 ÇALISAN SAGLIGI VE IS GÜVENLIGI

2 İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR?

3

4 SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE OLAN BİR YAŞAMA HAKKIDIR.

5 YALNIZ HASTALIK VE SAKATLIĞIN OLMAMASI DEĞİL, FİZİKSEL VE RUHSAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİDİR ( WHO) FİZİKSEL + SOSYAL İYİLİK = SAĞLIK

6 ÇALIŞAN SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR? İŞYERLERİNDE İŞİN YÜRÜTÜLMESİ SIRASINDA, ÇEŞİTLİ SEBEPLERDEN KAYNAKLANAN SAĞLIĞA ZARAR VEREBİLECEK ŞARTLARDAN KORUNMAK AMACIYLA YAPILAN SİSTEMLİ VE BİLİMSEL ÇALIŞMALARDIR. (ETKİLİ-SÜREKLİ-SİSTEMLİ)

7 ÇALIŞAN SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN DİĞER BİR TANIMI İSE; İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN SAĞLIKLI VE GÜVENLİ ÇALIŞMALARINI SAĞLAMAK ÜZERE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER DİZİSİDİR.

8 ÖNCELİKLİ HEDEFİ İSE; Çalışanları İş Kazası ve Meslek Hastalığından korumaktır!!! ÇALIŞAN SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ NİN AMACI VE HEDEFİ : Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak, Çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak ve geliştirmek, Üretimde güvenliği ve devamlılığı sağlamak, Ekolojik çevreyi korumak, Kaliteyi ve verimliliği artırmaktır.

9 ÖNCE ÜRETİM anlayışı değiştirilmeli, İnsana saygı temelinde ÖNCE GÜVENLİK anlayışı benimsenmeli ve bunun gerekleri işverenden işçiye kadar üretim sürecinde her kademede görev alanlar tarafından yerine getirilmelidir.

10 İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ ORTAK TANIMLAR İSE ŞUNLARDIR; Meslek hastalılığı: Çalışanın çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık ile ruhi bunalım halleridir. Kaza: Önceden bilinmeyen veya kontrol dışına çıkan ve çevresine zarar verebilecek nitelikte bulunan bir olay olarak tanımlanır. İş kazası: Çalışma ortamında ortaya çıkan olumsuz koşullardan kaynaklanan bedensel veya ruhsal kayıplara yol açan olaylardır.

11 İŞ GÜVENLİĞİ, ÜÇLÜ BİR ÇARK OLARAK ÇALIŞIRSA BAŞARILI OLUR

12 YASALARA UYGUN İŞYERİ KURMAK TEKNİK GÜVENLİK KONULARINDA ÇALIŞMALAR YAPILMASINI SAĞLAMAK EMNİYETSİZ DURUMLARI GİDERMEK YASALAR ÇIKARMAK DENETLEMEK TEKNİK ÇALIŞMALARIN ALT YAPISINI OLUŞTURMAK İŞ GÜVENLİĞİ KURAL VE TALİMATLARINA UYGUN ÇALIŞMA DÜZENİNİ KORUMAK

13 MADDİ VE MANEVİ ÇIKARLARI NEDENİYLE. VATANDAŞLARIN MUTLU YAŞAMLARINI, SAĞLIĞINI DÜŞÜNMEK VE SAĞLAMAK İÇİN. CANLARI YANAN KİŞİLER OLARAK İŞ GÜVENLİĞİ İLE YAKINDAN İLGİLENMEK ZORUNDADIR.

14 DEVLET ÇALIŞMA ORTAMINDAKİ BÜTÜN TEHLİKE VE RİSKLERİN ORTADAN KALDIRILMASI KONUSUNDA ALINACAK ÖNLEMLERİ BELİRLEMEK, BUNLARIN İŞYERLERİNDE UYGULANMASINI SAĞLAMAK VE BUNLARI SÜREKLİ OLARAK DENETLEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR.

15 DEVLET DEVLET BU TEMEL YAKLAŞIMLARLA DEVLETİN GÖREVLERİ 1 MEVZUAT DÜZENLEME 2 TEŞKİLATLANMA 3 EĞİTİM 4 DENETİM

16 İŞVEREN ÖNLEM ALMA BİLGİLENDİRME EĞİTİM GÖRÜŞ ALINMASI/KATILIM DENETİM

17 İşverenin Sorumlulukları İşveren, işle ilgili her konuda işçilerin sağlık ve güvenliğini korumakla yükümlüdür İşveren İSG için her türlü önlemi almak zorundadır.

18 İşverenin Sorumlulukları Riskleri Önlemek Teknik gelişmelere uyum sağlamak Her işe uygun İşçiyi seçmek Toplu korunma önlemlerine öncelik vermek İşçilere uygun talimat vermek

19 İşverenin Sorumlulukları İşyerinde İSG Sorumlularını seçmek Dışarıdan hizmet ve destek almak Kaza kayıtlarını tutmak İlkyardım, yangın, tahliye konularında önlemler almak Risk değerlendirmesi yapmak

20 İşverenin Sorumlulukları İşe başlamadan önce İş değişikliğinde Ekipman değişikliğinde Yeni teknoloji uygulamasında İşçileri düzenli olarak eğitmek İşle ilgili bilgileri sağlamak İşçilerin görüş ve önerilerini almak

21 İŞÇİ ALINAN ÖNLEMLERE UYMAK

22 İŞÇİ (4857 Sayılı İş Kanunu Madde.77).. İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. (Eğitimle ilgili Yönetmelik Mad.5) Çalışanlar sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesisi için işyerinde düzenlenecek olan eğitimlere katılmak ve bu konudaki talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler.

23 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARININ OLUŞUMU 4857 sayılı İş Yasasının 80. maddesi uyarınca sanayiden sayılan ve devamlı olarak en az 50 işçi çalıştıran (elli dahil) altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde her işveren bir İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU kurmakla yükümlüdür.

24 İş Sağlığı ve Güvenlik Kurulları; a) İşveren veya işveren vekili, b) İş Kanunu uyarınca iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanı, c) İş Kanunu uyarınca görevlendirilen işyeri hekimi, d) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, e) Varsa sivil savunma uzmanı, f) İşyerinde görevli formen, ustabaşı veya usta, g) Sendika temsilcilerinin kendi aralarında seçecekleri kişi, işyerinde sendika temsilcisi yoksa o işyerindeki işçilerin yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilecek işçi, h) Sağlık ve güvenlik işçi temsilcisinden oluşur.

25 Güvenlik Kurullarının Kuruluş İşveren ve işçi temsilcilerinin işyerlerindeki tehlikeleri; Birlikte görmeleri, Tartışmaları, Amaçları; Alınacak önlemleri yine birlikte karar vererek almaları, Savsaklama yapmamaları, Konuya daha ciddi olarak bakmaları ve Oto kontrol sistemi oluşturmaktır.

26 İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN ÖZELLİKLERİ İnşaat işleri genelde kısa süreli olup, çok dinamiktir. Şantiyeler sürekli değil, geçicidir. Üretim genelde yinelenemez nitelikte olup, çalışma koşulları işyerine göre değişmektedir. İnşaat sektöründe branşlaşma çok fazla olup, her birinin kendine özgü riskleri vardır. İnşaat işyerlerinde birden fazla taşeron çalışmaktadır. Çalışanların eğitim düzeyi ortalaması düşüktür.

27 TEHLİKE VE RİSK KAVRAMI TEHLİKE: Çalışma ortamında ölüm, hastalık, yaralanma veya hasara neden olabilecek potansiyel durum veya kaynaktır. RİSK: Tehlikenin yol açabileceği zararın derecesi ile gerçekleşme olasılığının bileşkesidir.

28 İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKİ BAŞLICA TEHLİKE VE RİSKLER Tehlike Yüksekten Düşme Risk Çalışanın iskeleden veya başka bir yükseklikten düşme olasılığı nedeni ile yaralanma veya ölüm meydana gelebilir. Hareketli bir aracın çarpması Şantiye dinamik bir ortamdır. Hareket halinde bulunan bir araç veya gerecin çarpması sonucunda yaralanma veya ölüm meydana gelebilir.

29 Tehlike Elektrik şokuna kapılma Risk İzolasyonu yetersiz ya da hatalı elektrikli bir iş ekipmanını kullanan çalışanın elektrik şokuna kapılması. Kazı sırasında yaralanma Kazı yapan işçinin gerekli emniyet tedbirlerini almaması nedeniyle toprak veya kaya altında kalması

30 Tehlike Düşen malzemelerin çarpması Risk Farklı kotlarda çalışmaların mevcut olduğu şantiye ortamında çok çeşitli malzemelerin aynı anda kullanılması ve bu malzemelerin güvenli bir şekilde taşınmaması nedeniyle malzemelerin, çalışanların üzerine düşerek yaralanma veya ölüme neden olmaları Sırt ağrıları ve bel incinmesi Ağır malzeme kaldırılması veya hatalı malzeme taşınması sonucunda çalışanların kas-iskelet sistemi hastalıklarına yakalanması.

31 Tehlike Tehlikeli maddelere maruz kalma Risk Örneğin; Bir tank içinde kaynak yapan çalışanın yangına maruz kalması ya da kaynak gazlarından zehirlenmesi, yaş çimento ile temas sonucunda deri yanıklarının oluşması vb. İşitme Kaybı Sürekli olarak yüksek seviyede gürültülü işlerde çalışanların kalıcı işitme kaybına uğraması Not: Maruziyet Etkin Değeri 87 db(a) nın üzerindedir.

32 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER 1% 20% Güvensiz hareketler Güvensiz şartlar Bilinmeyen 79% 32

33 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER İnsani Faktörler: Kişisel nedenler: Yaş, cinsiyet, eğitim, deneyim Duygusal durum Zihni doluluk Kazalara açık durum; görme ve duyma kusuru, anksiyete, depresyon, üzüntü, deneyimsizlik, hipertansiyon Bazı uyuşturuculara bağımlılık; alkol, uyuşturucu ilaçlar, sakinleştirici veya ağrı kesiciler 33

34 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER İnsani Faktörler: Kişisel nedenler: Kaza yapma olasılığı yüksek olma (sakarlık gibi), Yeteneklerin geçici olarak zarar görmesi, örneğin, yorgunluk, uykusuzluk, alkol, tütün, sakinleştirici ilaçların kullanılması ile reaksiyon yeteneğinin zayıflaması, tepki hızının uzaması gibi Yeteneklerin kronik beden hastalıkları nedeniyle sürekli zarar görmesi; ileri derecede görme, işitme yetersizlikleri, renk körlüğü v. s. gibi. 34

35 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER İnsani Faktörler: Fizyolojik nedenler: Fizik yorgunluk-kas yorgunluğu Fizyolojik yorgunluk-uyku düzeninin bozulması Fizik hastalıklar-parapleji, hemipleji, körlük gibi Sağlak veya sağlaklık- beyin yarım kürelerinin fonksiyonunda aksamalar Sağ ve sol elini kullanamama gibi. 35

36 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER İnsani Faktörler: Psikolojik Nedenler: Duyusal denge Reaksiyon zamanı Zeka düzeyi Özel yetenekler Psikolojik yorgunluk Algı hızı Algı, dikkat, bellek bozuklukları, karar verme yeteneksizliği gibi. 36

37 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER İnsani Faktörler: İnsana ait diğer nedenler: İş tatminsizliği Zihinsel yorgunluk Güvensizlik Uyumsuzluk Monotomi İşi yapmada usta olamamak Psikomotor koordinasyon yeteneği Hatalı yargı-ön yargı Sevinç, keder, gerginlik, sıkıntı gibi duygular içinde olmak sayılabilir 37

38 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER Çevresel ve Teknik Faktörler: Makinelerin periyodik bakımlarının yapılmaması, kapasitelerinin zorlanması Aletlerdeki aksaklıklar, malzeme ve iş yerindeki hatalar Kişisel korunma araçlarının kullanılmaması Makinelerin hatalı yerleşimi Fizik faktörler; gürültü, ısı,ışık, radyasyon vb. Biyolojik faktörler; mikroorganizmalar Kimyasal faktörler; tahriş edici ve boğucu gazlar, anestezik ve narkotik maddeler, sistemik zehirlenmeler. 38

39 İŞ KAZASINI MEYDANA GETİREN NEDENLER Çevresel ve Teknik Faktörler: İşçi işveren ilişkileri, ücret sistemleri Vardiya sistemleri Çalışma saatleri Diğer faktörler ise; aşırı iş yükü, eğitim yetersizliği, yanlış depolama, ergonomik olmayan koşullar, güvenli olmayan yükleme ve boşaltma, elektrik kaçağı gibi sayılabilir. 39

40 İŞ KAZALARI Kaza Pahalıdır! Ölüm İşin Durması Tazminatlar Maddi Hasar Yaralanma Sakatlanma Zaman Kaybı Psikolojik Etki

41 İŞ KAZALARININ İŞVERENE MALİYETLERİ Dolaysız Maliyetler: İşletmelerin SSK ya yaptıkları işin tehlike derecesi üzerinden verdikleri kaza priminden karşılanan ücretler Tıbbi müdahale ve hastane masrafları, ilaç bedelleri Geçici ve sürekli iş görememezlik, ölüm ödenekleri Mahkeme masrafları Sigortalıya ödenen tazminat

42 İŞ KAZALARININ İŞVERENE MALİYETLERİ Dolaylı Maliyetler: İşgücü kayıpları: Kazalının çalışamaması nedeniyle, Kazalıya yapılan ilk yardım nedeniyle, Kazalının arkadaşlarının çalışamaması nedeniyle, Usta ve yöneticilerin; kazayı incelemek, yaralı işçinin üzerindeki işi yeniden düzene koymak, yeni işçilerin seçimi ve yerleştirilmesi ve yasal işlemler nedeniyle kaybettikleri zaman.

43 İŞ KAZALARININ İŞVERENE MALİYETLERİ Dolaylı Maliyetler: Üretim kaybı: Kaza sırasında üretime ara verilmesi nedeniyle, Makinelerin durması ya da hasara uğraması nedeniyle, Malzeme ve hammaddelerin ziyana uğraması nedeniyle, Kazaya uğrayan işçinin işe dönmesi halinde verimindeki düşmeler nedeniyle meydana gelen kayıplar.

44 İŞ KAZALARININ İŞVERENE MALİYETLERİ Dolaylı Maliyetler: Siparişlerin gerekli sürede karşılanamaması nedeniyle ortaya çıkan kayıplar: İşletmenin şöhret kaybı, Geç teslimat yüzünden ödenen ceza veya tazminatlar, Erken teslim halinde alınabilecek primden kayıplar. Üst makamlar ve hükümetçe yapılacak tahkikat masrafları

45 İŞ KAZALARININ VE MESLEK HASTALIKLARININ ÇALIŞAN AÇISINDAN MALİYETİ İş kazalarının ve meslek hastalıklarının çalışan açısından en önemli sonucu, çalışanın hayatını kaybetmesidir. İnsan yaşamının değerini ölçmek ve maliyetini değerlendirmek mümkün değildir. Hayatını kaybeden işçinin ailesi maddi ve manevi yıkıma uğramaktadır. Çalışan, sosyal güvenlikten yoksun ise ailesi herhangi bir tazminat alamamaktadır. Çalışan yaşamını yitirmese bile beden ve ruh sağlığında önemli kayıplar oluşabilir. 45

46 İŞ KAZALARININ VE MESLEK HASTALIKLARININ ÇALIŞAN AÇISINDAN MALİYETİ Çalışma gücü azalan işçiyi, işsizlik sorunu beklemektedir. Çalışan, (eğer sosyal güvenlik kapsamında ise) sürekli iş göremez duruma düştüğünde, düşük gelir getiren bir işte çalışmak zorunda kalacaktır. Çalışan kişi, sosyal güvenlik kapsamında değilse, yukarıdaki ihtimal de ortadan kalkmaktadır. Ülkemizde, çalışanların çoğunluğunun sosyal güvenlik kapsamında olmadığı düşünülürse konunun işçi açısından önemi ve iş kazalarının maliyeti daha iyi anlaşılacaktır. 46

47 Kaza Önlenebilir! Proje Müdürü İSG Sorumlusu Formen Uygulama Koordinatörü Saha Mühendisi Şantiye Şefi

48 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Yapı İşlerinin gündüz yapılması esastır. Karanlıkta veya gece çalışılması zorunluysa çalışma yeri yeterince ve uygun bir şekilde aydınlatılmalıdır. Yapı işlerinde kullanılan iskeleler, platformlar, geçitler, korkuluklar, merdiven parmaklıkları, güvenlik halatları ve güvenlik fileleri, zincirler, kablolar ve diğer koruma tedbirlerine ait araç ve gereçler ve işçilere verilen güvenlik kemerleri ile diğer malzeme ve araçlar; yapılan işe uygun ve işçileri her çeşit tehlikeden korumaya yeterli olacak ve kullanılan tesisat, tertibat, malzeme veya araçlar, kaldırabilecekleri yüke dayanacak nitelik ve sağlamlıkta bulunacak; alet, parça, malzeme gibi cisimlerin düşmesi muhtemel yerlerde çalışacak işçilere koruma başlığı (baret) verilecektir. Yapı alanı içindeki tehlikeli kısımlar, açıkça sınırlandırılacak ve buralara görünür şekilde yazılmış uyarma levhaları konulacak ve geceleri kırmızı ışıklarla aydınlatılacaktır. Yapı işyerinde kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli

49 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır. Tavan veya döşemelerdeki boşluk ve deliklere korkuluk yapılacak veya bu deliklerin üstleri geçici bir süre için uygun şekilde kapatılacaktır. Yapı alanında kamyon ve benzeri taşıt ve araçlar kullanıldığında bunların giriş ve çıkışları için uygun bir şekilde işaretlenmiş yerler ayrılacak ve bu taşıtların bütün manevraları bir gözetici tarafından yönetilecektir.

50 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK Yıkım İşlerinde TEDBİRLERİ Alınacak Bazı Güvenlik Tedbirleri Yıkım işleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın denetimi altında yapılacaktır. Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik bağlantıları kesilecektir. Yıkım sırasında su ve elektriğin kullanılması gerektiği hallerde, bunlar, yapı dışında özel koruyucular içine alınacaklardır. Yıkım sırasında çıkan taş, tuğla, demir ve moloz gibi artıklar kat döşemelerinde yığılmayacak, yıkılan kısmın malzeme ve molozları kattan kata veya yere güvenlik tedbirleri alındıktan sonra atılacaktır. Altında veya etrafında bulunan işçilerin güvenliği sağlanmadıkça yıkılacak kısmın duvar ve döşemeleri kitle halinde yıkılamaz.

51 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK Yıkım İşlerinde TEDBİRLERİ Alınacak Bazı Güvenlik Tedbirleri Yıkılacak kısımlar, yıkılmadan önce ve yıkım sırasında bol su ile sık sık ıslatılacak ve toz kalkmaması için gerekli tedbirler alınacaktır. Yıkılacak kısmın etrafında, en az yapı yüksekliğinin iki katına eşit güvenlik alanı bırakılacak ve bu alan korkulukla çevrilecektir. Boş alan bulunmaması gibi nedenlerle bu hükmün yerine getirilmesi olanağı yoksa, yıkım sırasında fırlayacak parçaların etrafa zarar vermesini önlemek için, yapı etrafı gerekli yükseklik ve dayanıklılıkta bir perde ile çevrilecektir. Binadaki merdivenler ve bunların dayanakları en sonra yıkılacaktır. Camlı kapı, pencere ve ayna gibi kırıldıklarında tehlikeli olabilecek kısımlar, yıkıma başlamadan önce sökülüp uygun yerlere taşınacaklardır. Yıkımda çalışan işçilere gözlük, koruma başlığı (baret) ve çelik burunlu ayakkabı gibi kişisel korunma araçları verilecektir.

52 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Kazı İşlerinde Alınacak Bazı Güvenlik Tedbirleri Belediye sınırları içinde meskun bölgelerde, yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi ortalama 2 metre yükseklikte tahta perde ile çevrilecek, payandaları içten vurulacak ve bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunacaktır. Yapının oturacağı alanın çevresinin açık ve geniş olması halinde tahta perde yerine kazı sınırı gerisinden başlamak üzere santimetre yükseklikte bir korkuluk yapılacaktır. Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde; elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisatın bulunup bulunmadığı önceden araştırılacak ve duruma göre gereken tedbirler alınacaktır. Genellikle kazı işleri, yukarıdan aşağıya doğru ve toprağın dayanıklılığı ile orantılı bir şev verilmek suretiyle yapılacaktır. Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri ve sinyal ipleri gibi uygun koruyucu araçlar verilecektir. Gerekli durumlarda, bu gibi çalışma yerlerine, temiz hava sağlanacaktır.

53 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Kazı İşlerinde Alınacak Bazı Güvenlik Tedbirleri Kazı işlerinde yağış sırasında işçi çalıştırılmaz. Su içinde çalışmayı gerektiren hallerde, işçilere, uygun lastik çizmeler verilecektir. Diz boyunu aşan suların yenilmesi için ayrıca gerekli tedbirler alınacaktır. Kazının, komşu bir yapıyı devamlı veya geçici olarak tehlikeye soktuğu hallerde, yapı tekniğinin gerektirdiği tedbirler alınacaktır.

54 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ İskelelerde Alınacak Bazı Güvenlik Tedbirleri Yapı iskeleleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın yönetimi altında, tecrübeli ustalara iskele ölçüleri ve malzeme özellikleri göz önünde bulundurularak kurdurulacak veya söktürülecektir. İskelelerin taşıyabilecekleri en çok ağırlık, levhalar üzerine yazılarak iskelenin uygun ve görülebilir yerlerine asılacaktır. İskelelerin yağmur, kar, buz veya benzeri nedenlerle kayganlaşması halinde, kaymayı önleyecek tedbirler alınacaktır. İskelelerde görülecek arızalar derhal onarılacak, zayıf kısımlar kuvvetlendirilecek veya yenileri ile değiştirilecektir. Vinç veya benzeri makinelerin kullanılmasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılarak iskelenin yıkılmasını veya herhangi bir kaza veya zararı önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır.

55 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Küçük Şantiyelerde İş Güvenliği Tedbirleri İnşaat alanındaki tehlikeli maddelerin depolanması ve kullanımı uygun bir şekilde yapılmalı Toza maruziyeti önlemek ve azaltmak amacıyla koruyucu önlem alınmalı İnşaat alanında bulunan herkes uygun baret ve emniyet ayakkabısı kullanmalı İş ile ilgili tüm teçhizat, makine ve ekipmanda CE (Conformite Europeen ürünün asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösteren ve bu nitelikteki ürünün AB iç pazarında serbestçe dolaşımını sağlayan bir işaret) işareti olmalı.

56 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Küçük Şantiyelerde İş Güvenliği Tedbirleri Çevredekileri korumaya yönelik tedbirler alınmalı Çalışanlar, çalışma alanlarına güvenli bir şekilde ulaşıp, orada güvenli olarak kalabilmeliler. Örn. İskelelere geçiş güvenli olmalı Şantiye alanında uygun işaretlemeler yapılmalı. Örn. Trafik işaretleri, zorunlu davranışlar, yasaklar gibi. Şantiye alanı düzenli, yeterince aydınlatılmış ve iyi tasarlanmış olmalı Şantiyede yangına karşı yeterli önlem alınmalı İlk yardım hizmeti sağlanmalı Mevcut güç kabloları işaretli ve bunlara ilişkin bir iş düzeni olmalı Elektrik sistemlerinin güvenli çalışmasını sağlayan önlemler alınmalı Çalışanların araçlardan zarar görmemeleri için uygun iş planları yapılmalı Araç ve teçhizat operatörleri uygun bir şekilde eğitilmeli ve gerekli olduğu yerlerde sertifikalandırılmalı

57 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Küçük Şantiyelerde İş Güvenliği Tedbirleri Araç yolları güvenli bir şekilde planlanmalı Dönebilen araçların etrafında yeterli mesafe bırakılmalı Makinelerin güvenlik tertibatı (sesli uyarıcılar, koruyucular) çalışır durumda olmalı Yük ve insan asansörleri uygun şekilde kurulmalı ve yetkili kişilerce kontrol edilmeli Tüm iş ekipmanları ve makinelerin güvenli bir şekilde çalışmaları sağlanmalı İskelelerin kurulması, değiştirilmesi ve sökümü yetkili kişilerce yapılmalı İskelelerin durumu periyodik olarak ve kötü hava koşullarından sonra kontrol edilmeli Çalışanların malzemelerin yüksekten düşmesini engelleyici önlemler alınmalı Mümkün olduğu kadar elle çalışma yerine mekanik araçlar kullanılmalı

58 MEVZUATTAN DERLENMİŞ BAZI GÜVENLİK TEDBİRLERİ Küçük Şantiyelerde İş Güvenliği Tedbirleri İşten kaynaklanan eklem rahatsızlıklarını azaltmaya yönelik bir değerlendirme yapılmalı Gürültü ve titreşime maruziyeti azaltmak amacıyla gerekli tüm önlemler alınmalı Gerekli olduğu durumlarda uygulanacak sağlık gözetimine yönelik düzenlemeler yapılmalı Gerekli olan her yerde düşmeye karşı koruyucu önlemler alınmalı Kırılgan çatılar veya çatıların kırılgan bölümleri açık bir şekilde belirlenmeli Çukurlar, düşmeleri engellemek amacıyla, açıkça işaretlenmeli ve üzerleri sabitlenmiş koruyucularla kapatılmalı Kazılar yeterli ölçüde desteklenmeli ve göçme riskini en aza indirecek şekilde güvenlik tedbirleri alınmalı İnsanların ve taşıtların kazı alanına düşmesini engelleyecek koruma oluşturulmalı

59 UYARI LEVHALARI Levhaların Geometrik Anlamları Geometrik Şekil Anlamı Yasaklama veya zorunlu hareket Bilgi (Talimatları içeren) Uyarı

60 UYARI LEVHALARI Levha Renklerinin Anlamları Kırmızı: Durma ve yasaklama Mavi: Zorunlu Hareket Sarı: Tehlike Riski Yeşil: Emniyetli durum

61 BAZI UYARI LEVHALARI

62 BAZI UYARI LEVHALARI

63 BAZI UYARI LEVHALARI

64

65 KAFA KORUYUCULARI Başlarına bir cismin düşmesi,çarpması veya vurulması tehlikesi olan işlerde çalışan işçilere, başın korunması için başa iyi oturan ve yanmaz veya ağır yanar malzeme ve elektrik tehlikesi olan yerler için, iletken olmayan malzemeden yapılmış uygun baretler verilecektir (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:523) X X

66 KAFA KORUYUCULARINDA RENKLERİN ANLAMLARI SARI RENK: İşçilere BEYAZ RENK: Üst düzey yönetici ve ziyaretçilere MAVİ RENK: Mühendis ve teknik elemanlara TURUNCU RENK:Formenlere ve ustabaşlarına KIRMIZI RENK: Yangınla mücadele ve sivil savunma ekiplerine

67 ÇEŞİTLİ KAFA KORUYUCU TİPLERİ

68 GÖZ KORUYUCULARI Gözler için tehlikeli olan işlerde çalışan her işçiye, gözün korunması için işe en uygun gözlükler verilecek ve işçiler bu gözlükleri kullanacaklardır. Gözleri rahatsız eden, gaz, duman veya buğuların bulunduğu yerlerde çalışan işçilere, havalandırma delikleri bulunmayan, gözleri sıkıca çevreleyen ve bu maddelere karşı dayanıklı malzemeden ve buğulanmayı önleyecek şekilde yapılmış koruyucu gözlükler verilecektir. Oksijen kaynağı, elektrik kaynağı, kesme ve ocak işleri veya benzeri fazla ışıklı işlerde çalışan işçilere, meydana gelen ışınlardan gözleri koruyacak nitelikte renkli malzemeden yapılmış uygun koruyucu gözlükler verilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:524)

69 GÖZ KORUYUCULARININ KULLANIMI X X

70 ÇEŞİTLİ KORUYUCU GÖZLÜK TİPLERİ

71 KULAK KORUYUCULARI Gürültülü yerlerde çalışan işçilere, kulakların korunması için uygun kulak tıkaçları verilecek ve bu tıkaçlar her gün temizlenecek ve sterilize edilmeden diğer bir işçiye verilmeyecektir (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:525)

72 ÇEŞİTLİ KULAK KORUYUCU TİPLERİ

73 SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCULARI İşçilerin kullanacağı maske ve solunum cihazları, işçilerin yüz boyutlarına ve yapacakları işe uygun seçilmiş olacak ve bunların basınç ayar valfları bulunacaktır. Solunumu güçleştiren veya depolama ve kullanma süresi biten filtre veya süzgeçler derhal değiştirilecek ve maskeler, filtreler, süzgeçler ve tüpler, periyodik olarak kontrol edilecektir (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:533) X

74 ÇEŞİTLİ SOLUNUM SİSTEMİ KORUYUCU TİPLERİ

75 EL KORUYUCULARI El ve kolların korunması için kullanılacak eldivenler, işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olacaktır. Matkap, pres ve benzeri diğer tezgahlarda çalışan işçiler eldiven kullanmayacaklardır. Kesici veya aşındırıcı maddelerle çalışan işçilere verilecek eldivenler, ellik veya el kılıfları, işe dayanıklı malzemeden yapılmış olacaktır. Aşındırıcı, yıpratıcı, zehirli maddelerle veya sürekli olarak su içinde el ile yapılan çalışmalarda, işçilere lastik veya benzeri malzemeden yapılmış uygun eldivenler verilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:530)

76 ÇEŞİTLİ EL KORUYUCU TİPLERİ

77 GÖVDE KORUYUCULARI İşçilerin kendi elbiselerine zarar verecek veya bunları sokakta giyilmez bir halde kirletecek işlerde çalışan işçilere, işin gerektirdiği şekil ve nitelikte koruyucu giyim eşyası olarak birer iş elbisesi veya iş gömleği giydirilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:526)

78 ÇEŞİTLİ GÖVDE KORUYUCU TİPLERİ

79 EMNİYET KEMERLERİ Emniyet kemerleri, kromlu kalın kösele kayışlarından veya keten, pamuk dokuma veya uygun diğer bir malzemeden yapılmış olacaktır... Emniyet kemerlerinin ve teçhizatının, kesik veya kusurlu bulunup bulunmadıkları, perçin veya dikişlerinin sağlam olup olmadıkları, periyodik olarak kontrol edilecek ve arızalar giderilmeden ve kusurlar düzeltilmeden kemerler kullanılmayacaktır. Emniyet kemerlerinin bütün teçhizatı, kemerin dayanması gereken 1150 kilogram yüke dayanacaktır. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:529)

80 EMNİYET KEMERİ KULLANIMI X X

81 EŞİTLİ EMNİYET KEMERİ VE APARAT TİPLERİ

82 AYAK KORUYUCULARI Ağır veya yuvarlanabilen malzemenin kaldırılıp taşındığı işlerde, işçilerin pabuçlarının üzerine metal bir koruyucu takılacak veya işçilere, çelik maskaratalı emniyet ayakkabısı verilecektir Elektrik işlerinde çalışan işçilere, çivili veya kabaralı ayakkabılar giydirilmeyecek, topukları ve tabanı tahta kavilyalı veya dikişli veya lastik ayakkabılar verilecektir. Kıvılcımın tehlikeli olduğu işlerde çalışan işçilerin ayakkabılarında, çelik veya demir çivi, kabara, burun demiri, nalça gibi metal kısımlar bulunmayacaktır. Su veya çamur içinde veya havuzlarda çalışan işçilere, uygun boyda ve nitelikte çizmeler verilecektir. (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:532)

83 ÇEŞİTLİ AYAK KORUYUCU TİPLERİ

84 MESLEK HASTALIKLARI Meslek hastalığına neden olabilecek kaynaklar geniş olarak 6 grupta toplanabilir. Bunlar: Madensel cisimlerden oluşanlar Organik cisimlerden oluşanlar Fizik ve mekanik etkilerden oluşanlar Tozlardan oluşanlar Bakterilerden oluşanlar Örgütün psikososyal ortamı

85 MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA YOLLARI İşyerlerinde, meslek hastalıklarına sebep olan faktörler tümüyle ortadan kaldırılamayabilir. Ancak, bazı çalışmalar yapılarak insan sağlığı üzerindeki zararlı etkileri en aza indirilebilir. Bu önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz: Tıbbi korunma önlemleri, İşyerindeki çalışma çevresine ait korunma önlemleri, İşçiye ait korunma önlemleri.

86 Tıbbi Korunma Önlemleri Tıbbi korunma önlemleri birkaç safhadan meydana gelir: İşe giriş tıbbi kontrolleri, Periyodik tıbbi kontroller, Eğitim ve uyarma. 86

87 İşyerinde Çalışma Çevresine Ait Korunma Önlemleri Kullanılan zararlı maddenin değiştirilmesi, Kapalı çalışma yöntemi, Nemli (ıslak) çalışma yöntemi, Sürekli temizlik ve bakım, Havalandırma, İşyeri üretim ve planlaması, İşyeri ortamında zaman zaman analizler yapmak. 87

88 İşçiye ait korunma önlemleri İşyerindeki çalışma çevresine ait koruyucu önlemlerin yetersiz kaldığı durumlarda meslek hastalıklarının önlenmesi için kişisel korunma önlemlerine başvurulur. İş kazalarından korunmada da önemli bir yer tutan kişisel korunma araçlarını iki ana başlık altında toplayabiliriz: Solunum sisteminin korunması (Solunum cihazları veya maskeler). Vücudun korunması (Ellerin, gözlerin, başın, ayakların, kulakların korunması). 88

89 İŞ GÜVENLİĞİ, İŞ ORTAMINDAKİ BÜTÜN PAYDAŞLARIN ÖNLEMLERİ BİRLİKTE ALMALARI, HERKESİN ÜZERİNE DÜŞEN GÖREVİ EN İYİ ŞEKİLDE YAPMASIYLA MÜMKÜN OLUR. HER ŞEYİN YERİ DOLDURULABİLİR, ANCAK BİR HAYATIN ASLA!!! 89

90 UNUTMAYIN İŞ GÜVENLİĞİ HAYAT KURTARIR!!!

91 Teşekkürler!