ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMAK BAŞARILI VE MUTLU OLMAK

Transkript

1 ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMAK BAŞARILI VE MUTLU OLMAK Her insan hayatta başarılı ve mutlu olmak ister. İnsanın başarılı ve mutlu olabilmesi için başarısız ve mutsuz kılan nedenlerden sakınması, başarılı ve mutlu kılan şartları yerine getirmesi gerekir. İnsanı başarısız ve mutsuz kılan sebepler; 1. Olumsuz düşünmek, 2. Olumsuz dil kullanmak, 3. Olumsuz davranmaktır. Olumsuz düşünmek, bizi güçsüz kılan ya da temel değerlere aykırı olan duygu ve düşüncelere sahip olmaktır. Olumsuz dil, bizi ve muhatabımızı güçsüz kılan veya temel değerlere aykırı olan dildir. Olumsuz davranış, bizi ve muhatabımızı güçsüz kılan veya temel değerlere aykırı olan davranıştır. Beş (görme, işitme, tat ve koku alma, dokunma) duyumuzla çevremizden aldığımız uyarılar olumlu ise, olumlu düşünür, olumlu dil kullanır ve olumlu davranırız; bu uyarılar olumsuz ise olumsuz düşünür, olumsuz dil kullanır ve olumsuz davranırız. Olumlu düşünmek, olumlu dil kullanmak ve olumlu davranmak için çevremizden aldığımız bütün uyarıların olumlu olması gerekir. Ancak o zaman başarılı ve mutlu oluruz. Başarılı ve mutlu olmanın şartları; 1. Olumlu düşünmek, 2. Olumlu dil kullanmak, 3. Olumlu davranmaktır. Olumlu düşünmek, bizi güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan duygu ve düşüncelere sahip olmaktır. Olumlu dil, bizi ve muhatabımızı güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan dildir. Olumlu davranış, bizi ve muhatabımızı güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan dildir. Duygularımızın, düşüncelerimizin, dilimizin ve davranışlarımızın biz ve muhatabımızı güçlü kılması için; neşeli, iyimser, azimli ve çalışkan kılması gerekir. Temel değerler toplumu ayakta tutan ahlâki değerlerdir. Bu değerlerin bütünü genel ahlâktır. Genel ahlâkı meydana getiren ahlâk türleri; bilim, basın, sanat, siyaset ve meslek ve ticari ahlâkı ile cinsel ahlâktır. Başarılı ve mutlu olmamız için dışarıdan aldığımız bütün uyarıların genel ahlâkı meydana getiren ahlâk türlerinin her birine uyması gerekir. Olumsuz uyarılar insanı başarısız ve mutsuz kıldığı gibi, zararlı alışkanlıklar edinmesinde de büyük rol oynar. Eğer biz, her türlü olumsuz uyarılardan uzak durursak, hem zararlı alışkanlıklardan korunmuş hem de başarılı ve mutlu oluruz. Adı ne olursa olsun, insanın ruh ve beden sağlığına zarar veren her alışkanlık zararlıdır.

2 İnsanları zararlı alışkanlıklara yönlendiren sebepleri üç grupta toplamak mümkündür: 1. Olumsuz çevreyle (özellikle arkadaş çevresiyle) ilgili sebepler. 2. Merak, özenti, taklit duygularıyla ilgili sebepler, 3. Mutsuzluk sebepleri. İnsanı etkileyen başlıca çevreler; aile, okul, arkadaş, üniversite, medya, sanat ve iş çevresidir. Günümüzde insanları en çok etkileyen çevre medyadır. İnsanlar, özellikle çocuklar ve gençler gördüklerini taklit eder, öğrendiklerini yapar, öyle ise, insanlara gösterilenler ve öğretilenler öyle olmalıdır ki, bunlar taklit edilip yapıldıkları zaman, insanlar yasalara ve genel ahlakâ aykırı hiçbir şey yapmamış ve hiçbir zararlı alışkanlık edinmemiş olsunlar. Basın ahlâkı; yazılı, sesli ve görüntülü bütün yayınların, toplum huzurunu ve genel ahlâkı koruyarak yapılmasıdır. İnsan çevresinden gelen olumsuz uyarılara karşı korunmaya muhtaç bir varlıktır. Zihin mekaniği, zihnin iradeye bağlı olmadan çalışmasıdır. Psikolojideki çağrışım kanunları zihin mekaniğini mümkün kılmaktadır. Gördüğümüz, duyduğumuz ya da okuduğumuz bir şeyin daha sonra benzerini veya zıddını görür, duyar veya okursak, onu hatırlarız. Belli bir yerde ya da belli bir tarihte bir olay olduktan sonra, o yerde veya o tarihte yaşanan başka bir olay, kendinden önceki olayı hatırlatır. Bu hatırlama çağrışım kanunları gereğidir. Bunda irademizin ve mantığımızın bir rolü yoktur. İnsan psikolojisinin bu özelliği, basın ahlâkının zararlı alışkanlıklarla mücadelede ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.insanın sağlıklı, başarılı ve mutlu olabilmesi için beden ve ruh sağlığının her türlü zararlı şeylerden korunması lâzımdır. İnsanın ruh ve beden sağlığını bozan şeylerin başında zararlı alışkanlıklar gelir. Başlıca zararlı alışkanlıklar; sigara, alkol, uyuşturucu ve kumar bağımlılığıdır. SİGARANIN ZARARLARI Sigarada 4000 çeşit zehirli madde vardır yılında ülkemizde sigara yüzünden ölenlerin sayısının yılda 250 bin kişi olacağı tahmin ediliyor. Gırtlak ve beyin kanserinin %99'u, beyin kanamalarının %85'i, damar tıkanıklıklarının %90'ı, akciğer kanserlerinin %90'ı sigara kaynaklıdır. Sigara içenlerin vücuduna %15 ila %33 oranındı daha az oksijen girmektedir. (Kapalı bir odada içilen bir tek sigaranın dumanı iki aylık bir bebeğin ölümüne neden olmuştur.) 100 tiryakiden 50'si sigara yüzünden ölmektedir. Sigara sağlığın olduğu kadar cilt güzelliğinin de düşmanıdır. Anne adayı sigara içerse, çocuğu; %80 erken veya ölü, %65 özürlü (alkolde %100), %20 normal sürede, fakat normalden küçük doğar.

3 Ağız kokusu yapar, diş ve diş eti hastalıklarına yol açar. Dudak, yanak ve gırtlak kanserine neden olur. Hatta sigarayı yakmadan dudağında taşıyan yada tütün çiğneyenlerde de ağız için kanserleri görülür. Dilde, tat alma duyusunda bozulmalar olur. Beyin hücrelerinin ölümüne yol açar. Öğrenme bozuklukları, hafıza zayıflığı ve erken bunama görülür. Göz merceğinin saydamlığının azalmasına yani katarakta sebep olur. Cildin yapısının bozulmasına neden olur. Leke ve kırışıklık oluşur. Selülitlere sebep olur. Burunda koku alma duyusu azalır.

4 Sinüzit, farenjit, bademcik ve orta kulak iltihabı gibi üst solunum yolu hastalıklarına yol açar. Damar sertliğini hızlandırır. Beyin ve kalpte damar tıkanıklığına neden olur. Kalp krizi ve tansiyon yükselmesi görülür. Erkeklerde iktidarsızlığın başlıca sebeplerindendir. Ayrıca mesane kanserinin önemli nedenlerindendir. Akciğerlerde çeşitli hasarlara, astım ve kronik bronşit gibi hastalıklara neden olur. Bronşlarda ve akciğerlerde birçok çeşit kanserin oluşmasına neden olur. Gastrit, ülser ve reflü hastalığına sebep olur. Mide ve yemek borusu kanserine yol açar. Gebelikte tüketilen sigara düşük doğumlara ve bebekte gelişme geriliğine neden olur. Erken menopoz ve rahim kanserinin sebebidir. Parmaklarda sararmaya ve tırnaklarda zayıflamaya yol açar. Kemik erimesine neden olur. Burger hastalığına sebep olur. Bu haslatık, el ve ayaklardan başlayarak tıkanıklığa yol açar ve uzuvların kesilmesi gerekir. Vücutta yorgunluk, uykusuzluk hali, stres, gerilim, performansta düşme ve reflekslerde azalma görülür. Pankreas kanseri riski artar. Hastalık, yara ve ameliyat tedavileri uzun sürer. Kullanılan ilaçları etkisizleştirebilir. Bütçenize yük olur, çevre kirliliğine yol açar, yangınların en önemli sebeplerindendir. Çocuklarınız kanseri önleyen genlerden yoksun hayata gelir. Hamilelerde %10-15 eksik kiloda doğuma ve bebek zeka eksikliğiyle doğar.

5 KANSERLİ AKCİĞER

6 SİGARA NEDENİYLE KANGREN OLMUŞ PARMAKLAR GIRTLAK KANSERİNİN EN ÖNEMLİ SEBEBİ SİGARADIR.

7 ALKOLÜN ZARARLARI İnsanın bir santimetreküp kanında bir miligram alkol bulunması, alkol zehirlenmesinin bütün belirtileri için yeterlidir. Şayet bu miktar 4-5 miligrama kadar yükselirse, içen komaya girer. Komaya her giren kurtulamaz. Alkol asla bir gıda değildir. Alkol için söylenmiş güzel sözlere, aldatıcı reklâmlara aldanmamalıdır. Alkol ilâç olmadığı gibi, alkollü içkiler iştah açıcı da değildir. Bilakis zamanla mide rahatsızlıklarına, iştahsızlıklara ve sindirim bozukluklarına, iştahsızlıklara ve sindirim bozukluklarına sebep olur. Alkolün nihâî zararı akıl hastalıkları, felçler, kalp, karaciğer, böbrek ve damar hastalıkları, özürlü çocukları ve ölüm şeklindedir. Alkolizmin tuzağı biradır. İstatistiklere göre, alkoliklerin %80'i alkollü içki alışkanlığına bira ile başlamışlardır. Birada bulunan nitrozamin adlı madde kansere sebep olmaktadır. Bira yapımında kullanılan bira mayası, alkol üreten bir maya türü olduğundan alkolüz bira olmaz. 2 temmuz 1997 tarihinde basında çıkan bir haberde bir gerçek daha ortaya konmuştur: Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cüneyt Özkürkçügil, böbrek hastalarının, biranın böbreklerdeki kumun veya taşın dışarı atılmasında rol oynadığı yolundaki yanlış inancını belirterek; "Bira içildikten sonra sıkça idrara çıkıldığı bir gerçek, ama bundan beklenen fayda elde edilmiyor. Hastalara tavsiye edilen bira, böbreklerdeki suyu emerek, kumların kalmasına neden olup, taş oluşmasını kolaylaştırıyor" demiştir. Cinayetlerin % 5'i, Boşanmaların % 80'i, Irza tecâvüzlerin % 50'si, Trafik kazalarının % 70'i, Aile içi şiddetin % 70'i, Görevini terk edenlerin % 60'ı, alkol yüzündendir. İntihar olaylarında alkolün etkisi, içmeyenlere oranla 58 kat fazladır. Alkol beyni % 17 oranında küçültmekte, bunun sonucu çocuklara da aynen intikal etmektedir. Bu etki kadında (annede) 2 katı fazladır. Alkol bağımlısı tedaviye muhtaçtır. Alkolizmin tedavisi çok zor, tedavi şartlarına uyulmadığı takdirde imkânsızdır. İstatistikler, tedaviden sonra 2 yıl alkol kullanmama ihtimalinin % 5 ilâ % 10 olduğunu göstermektedir. Yegâne kurtuluş, hiç başlamamaktır. Bir kadeh alkollü içki içenin beyninde binlerce beyin hücresi ölmektedir.

8 UYUŞTURUCU FELÂKETİ Uyuşturucu maddeler, beyin ve akıl sağlığının en büyük düşmanıdır. Başlıca etkileri; delilik, erken bunama, şuur ve hafıza kaybı, sayıklama, hayâl görme, korku, evham, zaman ve mekân algılamasında bozukluk, iktidarsızlık, kangren, kan pıhtılaşması, kalp hastalığı, karaciğer ve böbreklerde iltihap ve tıkanma, depresyon, ölüm isteği, nefes darlığı, öksürük, boğulma hissi, solunum felçleri, intihar ve ölümdür. Orta derecede kuvvetli bir gram uyuşturucu bir milyon beyin hücresini öldürmektedir. Uyuşturucuyu bir veya iki defa kullanmak bağımlılık yapar. Uyuşturucunun, girdiği aileyi yıkmaması düşünülemez. UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞININ BELİRTİLERİ ŞUNLARDIR: Cilt üzerinde mor ve siyah iğne izleri, damarlar üzerinde iltihaplanma, sinirlilik hali, ahlâksızlık ve suç fiillerine yönelme, bakışlarında donukluk, uyuşukluk ve uykululuk hali, yalnızlıktan hoşlanma, uyuşturucu için kullanılan âletlerin yanında olması, uyuşturucu kullanma zamanının yaklaştığında gözlerin sulanması, burnunun akması, kaşıntı, esneme ve gözbebeklerinin büyümesi. Uyuşturucu bağımlıları, tıbbî tedaviye ve rehabilitasyona muhtaç olan hastalardır. Uyuşturucu kullanımı ne kadar erken fark edilirse, bağımlının kurtulma ümidi o kadar artar, aksi halde sonu ölümdür.

9 DOPİNG VE UYKU İLÂCI "Ne olursa olsun, yeter ki, başarılı olayım" diye yola çıkarak, doping alan sporcular, öğrenciler, uzun yol sürücüleri ve gece çalışan şoförler, amfetamin ve kafein bağımlısı olma riski ile karşı karşıyadırlar. Bağımlılık artınca dozu arttırmak zorunda kalırlar. Bir süre sonra bırakmak isterlerse de tıbbî yardım olmadan ekseriyâ başaramazlar. Tekrar başlar ve amfetamin kullanımı kişinin ruh ve beden sağlığını bozar. Her türlü uyuşturucuda olduğu gibi, doping uygulamasında da ölüm riski vardır. Doping ve uyku hapları, uyuşturucu madde karışımı ilâçlardır.uyku ilâcı uykusuzluğu tedâvi etmez. Bunun için uykusuzluğun asıl sebebini bulup, onu ortadan kaldırmak lâzımdır. Eğer uyku hapları her gece kullanılırsa, birkaç hafta sonra artık uykuya yardımcı olma etkisi kalmaz. Uyku ilâcının kullanımına aniden son vermek ise uykunun daha da kötüleşmesine yol açar. Bu bakımdan uyku haplarının kullanılması da, yavaş yavaş bırakılması da uzman doktorun kontrolünde olmalıdır. KUMAR ÂFETİ Bilim adamlarının kumarbazlar üzerinde yaptıkları araştırmalar, "noradrenalin" hormonunun kumarbazlarda noksan seviyede bulunduğunu göstermiştir. Bu hormon, heyecan hallerinde artarak kalp atışlarını hızlandırır. Heyecan hâli geçtikten sonra hormon normal seviyeye iner ve kalp atışları da normalleşir. Kumar heyecanıyla artan bu hormon, kumar heyecanından sonra düşmeye başlar, fakat normal seviyede kalmaz, bu seviyenin altına düşer. İşte "noradrenalin" hormonunun kumarbazlarda noksan seviyede bulunması, kumar bağımlılığının biyolojik sebebidir. Bu sebepten kumarbaz, kumar oynamadan duramaz. Bütün varlığını kumarda kaybeden kumar oynamak için istediği parayı bulmak uğruna ahlâkî veya âdî suçlar işlemekten kendini alamaz. Sonunda bunalıma girer, intihar eder. Bu sebepten kumarın girdiği ailelerin yıkılması düşünülemez. BAĞIMLILIĞIN TEDAVİSİ Sigara bağımlısı, sigarayı kendi iradesi ile bırakamıyorsa, sigara da dâhil, alkol, uyuşturucu ve kumar bağımlılığının klinik tedavisi esastır. Tedavi esnasında ve tedaviden sonra bağımlıya bütün aile fertleri tarafından tam bir ilgi, sevgi ve şefkat gösterilmeli ve hangi nedenle olursa olsun, hiçbir zaman bağımlılık ortamına girmemesine dikkat etmelidir. KOLALI İÇECEKLER VE YABANCI SİGARALAR Dünya gençliğini kitle halinde bağımlı yapan, Coca ve Cola bitkilerinden elde edilen kolalı içeceklerde kullanılan, kokaindir. İnsanlar her gün bunları içmek suretiyle zehirlenmektedirler. Kokainin kolalı içeceklerde olduğunu gizlemek için bunun yerine meyan kökü kullanıldığı ileri sürülmüştür. Bu beyanlar tamamen asılsız olup, kamuoyunu yanıltmak için yapılmaktadır. Meyan kökü hiçbir surette kolalı içecekler gibi zehirli içkilerin içerisine girmez. Çünkü, meyan kökü, bağımlılık yapmaz. Bağımlılık yapmayan bir içecek, bağımlılık yapan kadar satılmaz. Bu nedenle kolalı içecekleri üreten yabancı şirketler, bu içeceklere bağımlılık yapan üç maddeden en az birini (kokain, kafein, alkol) karıştırmaktadırlar. İçinde

10 türlü uyuşturucular taşıyan ve bağımlılık yapan kolalı içecekler, ilkokul çağından itibaren çocuklara narkotik iptilânın kapısını açmaktadır.ayrıca, Tekel fiyatının altında kaçak satılan yabancı sigaralar bilhassa ortaokullarda sigara içen çocuklarımız için en tehlikeli uyuşturucu tuzaklarıdır. Arşivimizde bulunan, dergimizde ve raporlarımızda yer alan belge ve bilgilere göre kolalı içeceklerde; Kola nebatından çıkarılan kokain esansı, Kola yapraklarından elde edilen kafein esansı, ve bunların ekstre halinde gelmesinde kullanılan alkol gibi bağımlılık yapan uyuşturucu türü maddeler yanında, ürüne bilinen rengini veren ve zararlı bir madde olduğu bildirilen karamelize (yanmış) şeker mevcuttur. Evet, karışımında bulunan uyuşturucu türü maddelerle bağımlılık yaptığı kesin olan. Kezâ ilkokul ve daha küçük yaşlardaki çocuklarımızı beyazlara kanalize etmede önemli bir basamak, hattâ tuzak diyebileceğimiz kolalı içecekler, cikletler v.b maddeler üzerinde, gerek Devlet olarak, gerek toplum olarak ciddiyetle durmak mecburiyetindeyiz. Ve bu konularda insanlık, büyük bir tehdit altındadır. ZARARLI ALIŞKANLIKLARIN SEBEPLERİ Cehâlet, tembellik, bencillik, bilgisizlik, kötü arkadaş, grup baskısı, aşağılık kompleksi, kötüleri merak etme, kötülere özenme, kötüleri taklit etme, birahane, diskotek ve müstehcen eğlence yerleri, millî kültürden uzaklaşma, ahlâkî değerlerin zayıflaması, uyuşturucu kültürünün benimsenmesi, dış güçlerin ajan ve mafya faaliyeti, sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalma, işsizlik, uyuşturucu madde karışımı ilâçların kullanılması, uyuşturucu karıştırılmış yiyecek ve içecekler, çıkartmalar, içki ve sigara ile bunların kullanıldığı tanışma, kutlama ve eğlence partileri, zamanın değerlendirilmemesi, başarısızlık ve mutsuzluk, stres, aşırı lüks ve eğlence hırsı, israf, "Bir defa denemekle bir şey olmaz" ve benzeri tuzak sözler, gayesizlik, ümitsizlik, intibaksızlık, geçimsizlik, şiddet, yalnızlık hissi, kendini kabul ettirme duygusu, iletişimsizlik, ekran bağımlılığı, kumara yol açan ortamlar ve oyunlar. KORUNMA YOLU Bütün insanlar, özellikle çocuklar ve gençler, sevgiye, ilgiye ve şefkate muhtaçtır. İnsan, doğumundan ölümüne kadar eğitime muhtaç bir varlıktır. O, nasıl bir çevrede yetişirse, ona göre bir eğitim alır ve yönlendirilir. Aile, okul, arkadaş ve iş çevreleri ile medya, insanı, özellikle çocukları ve gençleri yönlendiren ve eğitiminde rol oynayan çevrelerdir. İnsan, her zaman çevresinde iyi örnekler görmeye, bunlarla teşvik edilmeye, kötü örneklerden ise uzak tutularak korunmaya muhtaçtır. Çocuğa çevre şartlarını o şekilde hazırlamalıdır ki, onun davranışı karşısında ona söyleyeceğimiz söz; "Sakın yapma" yerine, "Aferin!" olsun. O, çevresinden ne kadar müspet mesajlar alırsa, şahsiyeti o kadar müspet olarak gelişip teşekkül eder. Sokak çocuklarının hepsinin sokak çocuğu oluşlarının, tiner ve bally koklamalarının nedeni, suçlu çocukların tamamına yakınının suç işlemelerinin sebebi, yetişkin suçluların büyük çoğunluğunun suçlu olmalarının nedeni, çocukluk ve gençlik yıllarında sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalmaları ve bozuk kişiler ve bozuk çevreler tarafından yönlendirilmeleridir. Çocukların ve gençlerin zararlı alışkanlıklardan korunmaları için sevgiden, ilgiden ve şefkatten mahrum kalmamaları ve müspet kişilik sahibi olmaları gerekir. Ailenin, okulun, iş çevrelerinin ve medyanın görevi, insanlara yapıcı mesajlar vererek, onların müspet kişilik sahibi olarak yönlendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak, Devletin görevi de bu eğitimi mümkün kılmak ve denetlemektir. Bütün çevrelerin ve devletin bir görevi de genel ahlâkı korumaktır. Çünkü, genel ahlâk, kişilerin ruh ve beden sağlığının ve toplum huzurunun

11 korunmasında son derece önemli rol oynamaktadır. Başarılı ve mutlu olması için her insanın özsaygıya, özgüvene ve özdisipline ihtiyacı vardır. GENEL AHLÂK Toplumu ayakta tutan ahlâkî değerlerin hepsine "genel ahlâk" diyoruz. Genel ahlâk; bilim, basın, sanat, siyâset, ticaret ve meslek ahlâkı ile cinsel ahlâktan meydana gelir. Müspet kişilik özellikleri ile genel ahlâk arasında çok yakın bir münâsebet vardır. Toplum huzurunu bozan fiiller ve yayınlar, genel ahlâkın bozulmasına neden olur. Aynı şekilde genel ahlâkın zayıflaması da toplum huzurunu bozmaktadır. Her bilginin herkese verilmesi genel ahlâka aykırıdır. Çünkü, yersiz, zamansız ve sorumsuz yapılan yayınlar zararlı olur. Buna bir örnek vermek gerekirse; Batılı ülkelerde okullarda ve medyada, bizde de medyada herkese verilen cinsellik bilgileri çok zararlı olmuş, cinsel ahlâk zayıflayarak fuhuş ve eşcinsellik yaygın hâle gelmiş, AIDS felâketi insanlığı tehdit eder olmuştur. Halbuki, bu bilgiler herkese verilmeyip, yalnız yetkili sağlık kuruluşları tarafından ilgililere verilmiş olsaydı, insanlık, AIDS felâketi ile karşı karşıya kalmazdı. İnsanlar, özellikle çocuklar ve gençler, gördüklerini taklit eder, öğrendiklerini yaparlar. Bu sebepten, genel ahlâkın korunabilmesi için bütün fiillerin ve yayınların genel ahlâka uygun olması gerekir. Bunun için genel ahlâkı meydana getiren bütün ahlâkî değerlerin caydırıcı hukûkî yaptırımlarla korunmasına ihtiyaç vardır. Her devlet bunu sağlamaya çalışmaktadır. MERAK, ÖZENTİ VE TAKLİT İnsanların mutlu ya da mutsuz olmalarında büyük rol oynayan üç duygu: MERAK, ÖZENTİ ve TAKLİT'tir. Bu duygular yapıcı yönde, yani ahlâkî değerlere uygun olarak kullanılırsa, insanlar başarılı ve mutlu; menfî istikamette, yani ahlâkî değerlere aykırı olarak yönlendirilirse başarısız ve mutsuz olurlar. Merak, özenti ve taklit duygularının genel ahlâka aykırı olarak yönlendirilmesi, zararlı alışkanlıklardan kaynaklanmaktadır. O halde, insanın yönlendirilmesinde rol alan bütün çevrelerin bu duyguları her zaman ahlâkî değerlere uygun olarak kullanmaları, fakat hiçbir zaman ahlâkî değerlere aykırı kullanmamaları gerekir. Merak, özenti ve taklit duygularının genel ahlâka uygun olarak kullanılması, hem ahlâkî değerlerin korunmasını, hem de insanın başarılı ve mutlu olmasını sağlayacaktır. Çünkü o, gördüklerini taklit eder, öğrendiklerini yapar. BAŞARILI VE MUTLU OLMAK İÇİN Beş duyumuzla çevremizi algılayıp zihnimizle idrâk, idrâk ettiklerimizi dilimizle ifâde ederiz. İster kendi haline bırakalım, zihnimiz programlarla çalışır. Biz programlamazsak, zihnimiz, aldığımız uyarılarla programlanır. Başarılı ve mutlu olmak için zihnimize, aynen bir bilgisayar gibi emirler vererek, onun çalışmasını programlamak zorundayız. Bu emirler sözle ifade edilebileceği gibi, düşünce yoluyla iletilen telkinler de olabilir. Bir şeyi başarabileceğimize inanırsak, sinir sistemimize başarı için şartlandıran mesajlar veririz. Hipnozla uyutulan insanların cildine, kızgın demir parçası olduğu bildirilen buz parçası dokundurulmuştur. Tekrarlanan her denemede deri, kızgın demirle dağlanmış gibi, kızararak su toplamıştır. Açıklaması şudur: Burada etkili olan gerçek değil, sinir sistemine ve dolayısıyla bilinçaltına

12 ulaşan inançtır. Eğer bir işi başaramayacağımıza inanırsak, sinir sistemimize, onun bu işi başarma kabiliyetini yok eden veya sınırlayan mesajlar veririz. Aynı şey, bir hastanın iyi olup olmayacağına olan inancı için de geçerlidir. Çünkü, hormonların salgılanması ve enzim üretilmesi buna göre olmaktadır. Başarısızlık yoktur, sadece sonuçlar vardır. Bu sonuçları değerlendirirsek, bize kazanç olarak geri döner. Başarı formülü şudur: Karar ver, harekete geç, sonuçları değerlendir, esnek ol! Mükemmelliğe ulaşma inançlarını modellemeyi öğrenmeliyiz. Mutsuzluk yoktur, yalnız olumsuz durumlar vardır. Olumsuz durumdan çıkıp, olumlu duruma girersek, mutlu oluruz. Durumumuz, beden dilimizden ve ruh hâlimizden meydana gelir. Bunlardan birini değiştirirsek, diğeri de değişir. Kişi denemeye istekli olursa her zaman geçerli olan zihin kanunu şudur: Düşüncelerinizi ve duygularınızı mutlu olma yolunda değiştirin, davranışlarınız mutlu olma yönünde değişecektir. Aynı şey tersi için de geçerlidir: Berbat bir durumdaysanız, ya da ağlıyorsanız, başınızı kaldırın, omuzlarınızı dik tutun ve samimiyetle gülümseyin. Hisleriniz ânında değişecek ve kendinizi mutlu hissedeceksiniz. Beceri kazanmanın sırrı tekrardadır. Ne kadar başaracağınız, ne kadar başaracağınıza inandığınız kadardır. Duygularımız, düşüncelerimiz, dilimiz ve davranışlarımız ile arkadaşlıklarımız, çevremiz, bilgilerimiz ve iletişimimiz genel ahlâka uyuyor ve bizi güçlü kılıyorsa, başarılı ve mutlu oluruz. Bu unsurlardan bizi güçsüz kılan veya genel ahlâka aykırı olan varsa, başarılı ve mutlu olmamız için onu değiştirmemiz veya onda gerekli değişikliği yapmamız lâzımdır. Zararlı alışkanlıklardan korunmanın ilk şartı, başarılı ve mutlu olmaktır. Başarılı ve mutlu olmanın şartları; olumlu düşünmek, olumlu dil kullanmak, olumlu davranmak ve zamanı değerlendirmektir. Olumlu düşünmek, bizi güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan duygu ve düşüncelere sahip olmaktır. Olumlu dil, bizi ve muhatabımızı güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan dildir. Olumlu davranış, bizi ve muhatabımızı güçlü kılan ve temel değerlere uygun olan davranıştır. Sevgisi, saygısı, ilgisi, şefkati, anlayışı, sabır ve sadakati tam olan, başarılı ve mutlu olmanın şartlarını yerine getiren kişi, aile, kurum kuruluş ve toplumlar hem başarılı, hem de mutlu olurlar. BOŞ ZAMANLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ İnsanları, bilhassa çocukları ve gençleri zararlı alışkanlıklardan korumak için boş zamanların değerlendirilmesi şarttır. Bunun için her yerleşim biriminde ihtiyacı karşılayacak kadar park ve dinlenme yerleri, oyun alanları, spor tesisleri yapılmalı, bölgenin özelliğine göre gençlerin ve mesleği olmayan yetişkinlerin meslek sahibi olmalarını sağlayacak bilgi ve beceri kursları ile öğrencilerin ve meslek sahiplerinin araştırma yapmalarına imkân verecek kütüphaneler ve eğitim merkezleri açılmalıdır. KAYNAKLAR: 1. Yeşilay'ın sigara, alkol, uyuşturucu ve kumar broşürleri. 2. Uyuşturucu Kültürü, Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Merkez Yayını. 3. Uyuşturucu Gerçeği, Selâhaddin Kaptanağası. 4. Sınırsız Güç. Anthony Robbins. Türkçesi: Dr. Mehmet Değirmenci. EKİ: 1- Zararlı Alışkanlıklarla Mücadele Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 2- Alkol ve Kumar Bağımlılığından Eğitim Seferberliğiyle Kurtulan Finlandiya'nın Kurtulması.

13 ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMA KONUSUNDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Bilindiği gibi zararlı alışkanlıklar, kişinin ruh ve beden sağlığını bozan alışkanlıklardır. Zararlı alışkanlıklar konusunda verilen konferanslarda ve yapılan panellerde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır 1. Çocuklara ve gençlere hiçbir zararlı, özellikle uyuşturucu madde gösterilmemeli ve nasıl kullanıldığı öğretilmemelidir. 2. Uyuşturucu maddelerin adları ve nasıl elde edildikleri bildirilmemelidir. 3. Ancak uyuşturucu maddeler gaz, sıvı ve katı halde kullanılarak kişilerin tuzaklara düşürüldüğü anlatılmalıdır. 4. Zararlı maddeleri kullananların nasıl krize girdiği ve nasıl öldüğü anlatılmalı ve gösterilmelidir. Meselâ, bir alkoliğin veya uyuşturucu bağımlısının kriz ve ölüm hali, sigara tiryakisinin damarlarının nasıl tıkanmış ve akciğerlerinin hali, kumarbazın cinayet işlemiş veya intihar etmiş hali gösterilmeli veya görüntülenmelidir. Tehlikeli madde ve tehlikeli davranış o şekilde tanıtılmalıdır ki; özendirici olmayıp caydırıcı olsun. İnsanlar, özellikle çocuklar ve gençler gördüklerini taklit eder, öğrendiklerini yaparlar. Bu nedenle zararlı alışkanlıklar konusunda insanlar, özellikle çocuklar ve gençler bilgilendirilirken, onların gördüklerini taklit edecekleri ve öğrendiklerini yapacakları dikkate alındığında, nelerin gösterilip, nelerin öğretilmesi gerektiği daha iyi anlaşılmış olur. Bu temel, medya için de geçerlidir. Yani medyanın görüntüleyip öğrettiği şeyler öyle olmalıdır ki; bunları görenler gördüklerini taklit ettikleri ve öğrendiklerini yaptıkları zaman yasalara ve genel ahlâka (bilim,basın, sanat, siyaset, meslek ve ticaret ahlâkına ve cinsel ahlâka) aykırı hareket etmemiş olsunlar. İnsan iki temel davranışından biri, haz duyduğu şeye yaklaşmak, diğeri, elem duyduğu şeyden uzaklaşmaktır. İnsan tehlikeli şeyi, haz verici zannederse, bilmeden felâkete sürüklenir. Fakat onun felâket unsuru olduğunu kesin olarak bilirse, ondan uzak durur. İşte zararlı alışkanlıklar, birçok kişi tarafından ve medyada özellikle internette, özendirildiği için çocuklar ve gençler bunlardan haz duyacaklarını düşünerek, bilmeden ölüme giderler. Halbuki, zararlı alışkanlıkların getirdiği kriz ve ölüm gibi sonuçları gördükleri zaman, aynı şeyi asla yaşamak istemezler. Zararlı bir maddenin hem kullanışını, hem de getirdiği sonucu öğretmek ve göstermek doğru değildir. Çünkü zararlı maddeyi kullanmayı düşünen kişinin zihni onu kullanmaya programlanırsa, bu durumda gelecek sonucu düşünemez olur ve ilk fırsatta zararlı maddeyi kullanır. İnsanların gördükleri ve öğrendikleri şeyler öyle nitelikte olmalıdır ki, insanlar gördüklerini taklit edip, öğrendiklerini yaptıkları zaman, ahlâksızlık ve suç fiilleri işlememiş veya bu ve benzeri fiillere teşvik edilmemiş ya da zamanlarını zararlı, faydasız veya lüzumsuz şeylerle geçirmemiş olsunlar. Aile, okul, arkadaş, üniversite, iş ve sanat çevreleriyle birlikte medya da bu kuralı uygularsa toplum huzuru ve genel ahlâk korunmuş olur. Bunun mümkün olabilmesi için caydırıcı yasal yaptırımların uygulanması gerekir.

14 UNUTMAYALIM Kİ ; ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUNMANIN EN İYİ YOLU HİÇ BAŞLAMAMAKTIR. Yardım İçin Danışılacak Yerler : AMATEM- Danışma Hattı: A.D.Ü. Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim dalı Gazi Ü. Araştırma Hastanesi Manisa Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesi Resmi ve özel hastanelerin psikiyatri klinikleri veya uzman hekimleri Psikiyatri uzmanları ve konu ile ilgilenen psikologlar Yeşilay Cemiyeti Genel Merkezinden Tel: Fax: bilgi alınabilir. Ancak, Yeşilay bir tıp ve tedavi merkezi olmayıp, bilgilenme yeridir. KAYNAKLAR: o o o o o o Yeşilay'ın Sigara, Alkol, Uyuşturucu ve Kumar Broşürleri Uyuşturucu Âfetine Karşı Nasıl Bir Mücadele/Selâhaddin Kaptanağası- Rabi Baştürk Uyuşturucu ile Mücadele Kılavuzu/Selâhaddin Kaptanağası-Rabi Baştürk Zararlı Yayınlar Hakkında Rapor/Yeşilay Genel Merkezi Zararlı Alışkanlıklar Hakkında Rapor/Yeşilay Genel Merkezi Basın Ahlâkı Hakkında Rapor/Yeşilay Genel Merkezi. Sigarayı bırakmanın yolları videosu için tıklayınız. Madde bağımlılığı videosu için tıklayınız. Ortaklar Lisesi Yeşilay Kulübü Öğrencileri tarafından hazırlandı.