SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ TASLAĞI. BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar

Transkript

1 SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ TASLAĞI BĠRĠNCĠ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, ülkenin yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarının korunması ve en iyi biçimde kullanımının sağlanması için, su kirlenmesinin önlenmesini sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleştirmek üzere gerekli hukuki ve teknik esasları belirlemektir. (2) Bu yönetmelik, atıksuların toplanmasına, arıtılmasına ve alıcı ortamlara deşarjına ilişkin ilkeleri, atıksu deşarj izni esaslarını, atıksu altyapı tesisleri ile ilgili esasları, su kaynaklarının korunmasına ilişkin planlama esaslarını ve yasakları ile su kirliliğinin önlenmesi amacıyla yapılacak izleme ve denetleme usul ve esaslarını kapsar. Hukuki Dayanak MADDE 2 (1) Bu yönetmelik, 11/08/1983 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanunu 8, 9, 11, 12, 15 ve 20 nci maddeleri ile 04/07/2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 8 inci maddesine dayandırılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 (1) Bu yönetmelikte geçen; a) Alıcı ortam: Atıksuların deşarj edildiği veya dolaylı olarak karıştığı göl, akarsu, kıyı, geçiş ve deniz suları gibi yakın veya uzak çevreyi, b) Anlık numune: Atıksu arıtma tesisleri çıkışından bir anda alınan tekil numuneyi, c) Arıtma çamuru: Atıksu arıtma tesislerinden çıkan ham veya stabilize olmuş çamuru, ç) Atık: Her türlü üretim ve tüketim faaliyetleri sonunda, fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özellikleriyle karıştıkları alıcı ortamların doğal bileşim ve özelliklerinin değişmesine yol açarak dolaylı veya doğrudan zararlara yol açabilen ve ortamın kullanım potansiyelini etkileyen katı, sıvı veya gaz halindeki maddelerle birlikte atık enerjiyi, d) Atıksu: Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden ocakları ve cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan suları, e) Atıksu altyapı tesisleri: Evsel ve/veya endüstriyel atıksuları toplayan kanalizasyon sistemi ile atıksuların arıtıldığı ve arıtılmış atıksuların nihai bertarafının sağlandığı sistem ve tesislerin tamamını, f) Atıksu altyapı tesisleri yönetimi: Atıksu altyapı tesislerinin inşası, bakımı ve işletilmesinden sorumlu olan, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerini; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeleri, organize sanayi bölgelerinde organize sanayi bölgesi yönetimini, küçük sanayi sitelerinde kooperatif başkanlıklarını; serbest ve/veya endüstri bölgelerinde bölge müdürlüklerini; kültür ve turizm koruma ve gelişme bölgelerinde, turizm merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığını veya yetkili kıldığı birimleri, köy yerleşim alanlarında İl Özel İdareleri, atıksu altyapı tesisi yönetimlerinin yetki vermesi durumunda birlikleri, mevcut yerleşim alanlarından kopuk olarak münferit yapılmış tatil köyü, tatil sitesi, turizm tesis alanlarında site yönetimlerini ve /veya tesis işletmecilerini, 1

2 g) Atıksu arıtımı: Suların çeşitli kullanımlar sonucunda atıksu haline dönüşerek yitirdikleri fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerinin bir kısmını veya tamamını tekrar kazandırabilmek ve/veya deşarj edildikleri alıcı ortamın doğal fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirebilmek için uygulanan fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin birini veya birkaçını, ğ) Atıksu kaynakları: Faaliyet ve üretimleri nedeniyle atıksuların oluşumuna yol açan konutlar, ticari binalar, endüstri kuruluşları, maden ocakları, cevher yıkama ve zenginleştirme tesisleri, kentsel bölgeler, tarımsal alanlar, sanayi bölgeleri, tamirhaneler, atölyeler, hastaneler ve benzeri kurum, kuruluş ve işletmeler ve alanlardır. Bunlardan; 1. Atıksu havzasında debisi ve kirlilik yükü kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve kirlilik yükünün % 1 inden fazla olan veya endüstriyel atıksularda günlük debisi 50 m 3 den fazla olan veya tehlikeli ve zararlı maddeler içeren endüstriyel atıksu kaynakları önemli kirletici atıksu kaynaklarını, 2. Atıksu debisi günlük 50 m 3 den az ve kirlilik yükü 150 kg KOİ/gün den az olan ve içerdiği herhangi bir kirlilik parametresinin türü ve miktarı itibariyle önemli kirletici kaynak özelliğini taşımayan atıksu kaynakları ise küçük atıksu kaynaklarını, h) Atıksu toplama alanı: Kentsel atıksuların toplanması ve bir atıksu arıtma tesisine veya nihai bir deşarj noktasına iletilmesi için, nüfusun ve/veya ekonomik faaliyetlerin yeterli derecede yoğunlaştığı alanı, ı) Az hassas su alanı: Morfoloji, hidroloji ya da özel hidrolik şartlara göre atıksu deşarjının çevreyi olumsuz yönde etkilemediği deniz, haliç ve lagün gibi doğal su ortamlarını, i) Bağlantı kanalı: Atıksu kaynağının atıksularını kanalizasyon sistemine ileten, parsel bacası ile atıksu kanalı arasında yer alan, mülk sahibine ait kanalı, j) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını, k) Balık biyodeneyi: Atıksuların indikatör organizma olarak kullanılan balıklar üzerindeki zehirlilik etkisini saptamaya yarayan, atıksuların değişik seyreltilerinde 48 saat, 72 saat, 96 saat gibi belirli süreler sonunda balıkların sağ kalma yüzdelerinin belirlenerek; zehirliliğin, seyrelme oranları ile ilişkili olarak ifade edilmesini sağlayan standart bir deneyi, l) Birincil arıtma: Arıtma tesisine giren atıksuyun BOİ5 inin en az %20 ve askıda katı maddelerin en az %50 oranında gideriminin sağlandığı fiziksel/mekanik ve/veya kimyasal işlem/işlemler ya da diğer işlemlerle arıtılmasını, m) Debi: Bir akım kesitinden birim zamanda geçen suyun hacmini, n) Deniz Suyu: Kıyı çizgisinin 1 deniz mili açığından başlayan alanı, o) Derin deniz deşarjı: Yeterli arıtma kapasitesine sahip olduğu mühendislik çalışmaları ile tespit edilen alıcı ortamlarda, denizin seyreltme ve doğal arıtma süreçlerinden faydalanmak amacıyla atıksuların sahillerden belirli uzaklıklarda deniz dibine boru ve difüzörlerle deşarj edilmesini, ö) Deşarj: Sulamadan dönen drenaj sularının kıyıdan veya uygun mühendislik yapıları kullanılarak toprağa sızdırılması hariç olmak üzere atıksuların, arıtılmaksızın veya arıtıldıktan sonra doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama boşaltılmasını, p) Difüzör: Derin deniz deşarjlarında, alıcı ortamlara verilen atıksu bulutunun seyreltile-bilmesi amacıyla atıksu borusunun ucuna eklenen ve çoklu bir jet akımı sağlayarak birinci seyrelme (S1) değerinin öngörülen veya daha büyük değerler almasını ve atıksuların alıcı ortama çıkışı sırasındaki akım özelliklerini kontrollü bir biçimde sağlayan özel bir donanımı, 2

3 r) Ekolojik koruma kuşağı: Coğrafik, topoğrafik, jeolojik ve hidrolojik durum veya çevresel baskılar dikkate alınarak içme ve kullanma suyu rezervuarı çevresinde oluşturulan koruma alanını/alanlarını, s) Endüstriyel atıksu: Herhangi bir ticari veya endüstriyel faaliyetin yürütüldüğü alanlardan, evsel atıksu ve yağmur suyu dışında oluşan atıksuları, ş) Eşdeğer nüfus (E.N.): Ham atıksuyun günlük BOİ 5 miktarı 60 gr (gr/kişi/gün) esas alınarak endüstriyel atıksu için dikkate alınan biyokimyasal olarak oksitlenebilen organik madde yükünü, t) Evsel atıksu: Yaygın olarak yerleşim bölgelerinden ve çoğunlukla evsel faaliyetler ile insanların günlük yaşam faaliyetlerinin yer aldığı okul, hastane, otel gibi hizmet sektörlerinden kaynaklanan atıksuları, 1. Gri su: Banyo ve lavabo (mutfak hariç) atıksularını, 2. Siyah su: Gri su dışındaki diğer evsel atıksuları, u) Geçiş suları: Nehir ağızları civarındaki, kıyı sularına yakın olmaları aynı zamanda tatlı su akıntılarından önemli ölçüde etkilenmeleri sonucunda kısmen tuzlu olma özelliğine sahip yüzeysel suları, ü) Haliç: Bir nehir ağzındaki tatlı su ile deniz kıyı suyu arasındaki geçiş bölgesini, v) Hassas su alanı: Ötrofik olduğu belirlenen veya gerekli önlemler alınmazsa yakın gelecekte ötrofik hale gelebilecek doğal tatlı su gölleri, diğer tatlı su kaynakları, haliçler ve kıyı suları ile birlikte önlem alınmaması halinde yüksek nitrat konsantrasyonları içerebilecek içme suyu temini amaçlanan yüzeysel tatlı sular ve mevcuttan daha ileri arıtma gerektiren alanları, y) Havza: Nehir havzalarında suyun sınır çizgisinden denize aktığı noktaya, kapalı havzalarda ise suyun toplandığı nihai noktaya göre suyun toplanma alanını, z) İçme ve kullanma suyu: İnsanların günlük faaliyetlerinde içme, yıkanma, temizlik ve bu gibi ihtiyaçları için kullandıkları, sağlaması gereken özellikleri 17/02/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiş olan, bir toplu su temini sistemi aracılığıyla çok sayıda tüketicinin ortak kullanımına sunulan suları, aa) İçme ve kullanma suyu rezervuarı: İçme ve kullanma suyu temin edilen doğal gölleri veya bu amaçla oluşturulan baraj rezervuarlarını, bb) İkincil arıtma: Atıksuların alıcı ortama deşarj standartlarına uygun olacak şekilde biyolojik arıtma veya diğer proseslerle arıtılmasını, cc) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerini çç) İleri arıtma: İkincil arıtma ile giderilemeyen kirleticilerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak giderildiği atıksu arıtma sistemlerini, dd) Kanalizasyon sistemi: Ayrık sistemde evsel ve/veya endüstriyel atıksuları ayrı, yağmur sularını ayrı; bileşik sistemde ise bütün atıksuları birlikte toplamaya, uzaklaştırmaya ve arıtma tesislerine iletmeye yarayan birbirleriyle bağlantılı boru ya da kanallardan oluşan sistemi, ee) Kentsel atıksu: Evsel atıksu ya da evsel atıksuyun endüstriyel atıksu ve/veyayağmur suyu ile karışımını, ff) Kıtaiçi su kaynağı: Karalarda bütün yapay ve doğal yeraltı ve yüzeysel suları, denizle bağlantısı olan su kaynaklarında ise, tatlı su sınır noktasına kadar olan suları, gg) Kıyı çizgisi: Deniz, doğal ve suni göl, baraj rezervuarları ve akarsularda taşkın durumları dışında, suyun karayla temas ettiği noktaların birleşmesinden oluşan çizgiyi, 3

4 ğğ) Kıyı koruma bölgesi: Deniz ve göllerin kıyı sularının, plaj olarak veya benzeri bir amaçla kullanılmaları durumunda, kirlenme riski açısından korumaya alınması gereken bölgelerini, hh) Kıyı suları: Sığ su hattı ya da bir halicin dış sınırlarının dışında kalan suları, ıı) Kirli balast: Gemiden suya bırakıldığında su üstünde veya bitişik sahil hattında petrol, petrol türevi veya yağ izlerinin görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altında renk değişikliği oluşturan veya askıda katı madde/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan denge suyunu, ii) Kirlilik yükü: Atıksu debisi ile kirletici konsantrasyonu çarpımını (kg kirletici/gün), jj) Kompozit numune: Evsel ve endüstriyel atıksularda belirli zaman aralıklarında atıksu debisiyle orantılı olarak alınan karışık numuneyi, kk) Koy ve körfezler: Açık denizle kütlesel su alışverişinin boğaz veya daha geniş bir açıklık aracılığıyla engellenmiş olarak sağlanabildiği ve kıyı çizgisinin girintili (içbükey) olduğu deniz bölümlerini, ll) Mevcut en iyi teknikler (MET): Kirliliğin ve bütün olarak çevre üzerindeki etkilerin önlenmesi, bunun mümkün olmadığı yerlerde de en aza indirilmesi amacıyla tasarlanmış emisyon/deşarj sınır değerlerine prensipte temel sağlamak üzere belirli tekniklerin uygulanabilirliğini gösteren, faaliyetlerin ve işletim yöntemlerinin geliştirilmesi sırasındaki en etkin ve ileri aşamayı, mm) Ön arıtma tesisi: Atıksularının özellikleri nedeni ile; 1. Kanalizasyon sistemi yardımıyla toplanan atıksular için bu sisteme kabul edilebilme sınırlarını sağlamak, 2. Atıksuların herhangi bir diğer taşıma aracı ile tekil, ortak, organize sanayi bölgesine veya kamuya ait atıksu arıtma ve bertaraf tesisine kabulü için, bu işletmelerin giriş atık suları için öngörülen sınır değerlere uymak, 3. Derin deniz deşarjı ile alıcı ortamlara doğrudan yapılan atıksuların deşarjından önce, bu konu ile ilgili öngörülen sınır değerlere kadar arıtmayı sağlamak, amacıyla yapılması istenen arıtma tesisini, nn) Ötrofikasyon: Suların besi maddelerince özellikle azot ve/veya fosfor bileşiklerince; alg ve daha yüksek yapılı bitkilerin üremesini hızlandıracak, böylece sudaki canlıların dengesini bozacak ve su kalitesinde istenmeyen bozulmalara yol açacak şekilde zenginleşmesini, oo) Rekreasyon alanları: Plaj olarak kullanılan kıyı suları ile temas gerektirmesine bakılmaksızın sportif amaçla kullanılan akarsu, göl, baraj gölü ve deniz sularını, öö) Rezervuar: Doğal gölleri veya suyun bir sedde yapısı arkasında biriktirilmesi ile oluşturulan su hacmini, pp) Sanayi bölgesi: Belirli üretim alanlarında çalışan organize sanayi bölgelerini; esnaf ve sanatkâr siteleri, küçük sanayi bölgeleri ve kooperatif şeklinde üretim yapan benzeri tüzel kişiliğe sahip kuruluşları kapsayan çeşitli küçük ve büyük sanayi kuruluşlarının toplu halde bulundukları ve atıksularını ortak bir sistem ile toplayarak bertaraf ettikleri bölgeleri, rr) Seyrelme: Bir alıcı ortama deşarj edilen atıksuyun içerdiği bir kirletici parametrenin atıksudaki konsantrasyonunun deşarj sonucunda alıcı ortamda oluşan fiziksel, hidrodinamik olaylar veya çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyokimsayal reaksiyonlar sonucunda azalmasını ve atıksuyun alıcı ortama deşarj şekli ve alıcı ortamın taşıdığı özelliklere bağlı olarak hesaplanabilen bir büyüklüğü, 4

5 ss) Sintine suyu: Gemilerin makine ve yardımcı makine alt tankları, koferdamlar, ambarlar veya benzer bölümlerinde oluşan sızıntı su ve yağlı atık suların biriktiği bölümleri, şş) Slaç: Gemilerin makine dairelerinde, yakıt tanklarında veya petrol tankerlerinin kargo tanklarında tortu ve/veya yağ çökeltilerinden oluşan çamuru, tt) Slop: Gemilerde kargo tanklarının yıkanması sonucu oluşan tank yıkama suları dahil, slop tanklarında biriken yağlı atıksuları, uu) Su kirliliği: Doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik kaynaklarda, insan sağlığında, su kalitesinde ve suyun diğer amaçlarla kullanılmasında engelleyici bozulmalar yaratacak madde veya enerji atıklarının boşaltılması sonucu su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen durumu üü) Su kirliliği kontrol standartları: Belirli bir amaçla kullanımı planlanan su kütlelerinin mevcut su kalite kriterleri uyarınca kalite denetimine tabi tutulabilmesi ve daha fazla kalite kaybının önlenmesi için konulmuş sınır değerlerini ve bu sınır değerlerinden; 1. Atıksu deşarjı dolayısı ile alıcı ortam sayılan su kütlelerinin kalite özelliklerini bozmasını engellemek üzere konulmuş olanları, alıcı ortam standartlarını, 2. Aynı amaçla, deşarj edilen atıksuların kalite özelliklerini kısıtlayanları ise deşarj standartlarını, vv) Su kütlesi: Kendi içinde bütünlük arz eden ve yönetime esas alınan su kaynağının bütününü veya bir parçasını, yy) Su toplama havzası: Göllerde ve rezervuarlarda bu su kaynağını besleyen yeraltı ve yüzeysel suların toplandığı bölgenin tamamını; bir akarsu parçasında ise belirli bir kesiti besleyen bölgenin memba kesimini, zz) T90 - değeri: Fekal kaynaklı indikatör mikroorganizmaların, deniz ve sularındaki ortam şartlarında, hidrodinamik ve dispersiv seyrelme şartları sabit tutulmak kaydıyla, ilk konsantrasyonlarının % 10 una düşünceye kadar geçecek süreyi, aaa) Tatlı su sınır noktası: Denizle bağlantısı olan kıtaiçi su kaynaklarında tuzluluk derecesinin hissedilir derecede arttığı ve tespitinde klorür iyonları konsantrasyonunun 250 mg/l olarak kabul edildiği noktayı, bbb) Tehlikeli maddeler: Su ve çevresi için önemli risk teşkil eden, zehirlilik, kalıcılık ve biyolojik birikme özelliğinde olan madde ve madde gruplarını, ccc) Temiz üretim: Bütünsel önleyici bir çevre stratejisinin ürün, hizmet ve üretim süreçlerine sürekli olarak uygulanması ile insanlar ve çevre üzerindeki risklerin azaltılmasını, ççç) Temsili anlık numune: Kesikli beslenen evsel ve endüstriyel atıksu arıtma tesisleri çıkışından tipik işletme şartlarını temsil eden bir anda alınan tekil numuneyi, ddd) Uygun arıtma: Atıksuyun bu Yönetmeliğin ve diğer ilgili yönetmeliklerin ilgili hükümleri ile kalite amaçlarını karşılayacak şekilde alıcı ortama deşarjını sağlayacak herhangi bir proses ve/veya bertaraf sistemiyle arıtılmasını, eee) Yeraltı suları (YAS): Yeraltındaki durgun veya hareket halindeki suları, fff) Yetkili laboratuvar: 05/09/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği kapsamında Bakanlık dan belge alan laboratuarı, ggg) Zehirlilik (toksisite): Zehirli olarak tanımlanan bir maddenin belirli bir konsantrasyondan fazla olarak su ortamında bulunmasıyla insan sağlığının, çeşitli indikatör organizmaların sağlığının ve ekosistem dengesinin tehdit edilmesini; akut veya kronik hastalıklara, teratojenik, genetik bozulmalara ve ölümlere yol açması özelliğini, 5

6 ifade eder. ĠKĠNCĠ BÖLÜM Genel Esaslar MADDE 4 (1)Su kütlelerinin korunması ve kirlenmesinin önlenmesinde; a) Su kirliliği kontrolü açısından her tür kirletici kaynağın bir izin belgesine bağlanması, b) Konuta girerek sayaçta okunan temiz su miktarının, atıksuya eşit olması, c) Öngörülen deşarj standartlarının sağlanabilmesi için atıksuların mevcut en iyi teknikler uygulanarak arıtılması, ç) Alıcı ortamlara deşarj edilen kirlilik yüklerinin en aza indirilebilmesi için endüstriyel işletmelerin, atık maddeler ile atıksuların geri kazanımı ve yeniden kullanımı, d) Otel, tatil köyü, büyük iş merkezi ve benzeri işletmelerden kaynaklanan gri suların yeniden kullanımı, e) Bakanlık ve yetkili yerel mercilerce, endüstriyel işletmelerin temiz üretim teknolojileri uygulayarak enerji verimliliğinin arttırılması ve birim üretim başına atıksu oluşumu ile kirlilik yükünün yıllara göre düşürülerek kirletici deşarjının azaltılması, f) Benzer nitelikte atıksu üreten endüstriler ve yerleşimlerin birbirine olan uzaklığı, coğrafik ve topografik özellikleri ile büyüklükleri de dikkate alınarak ekonomik ve teknik açıdan fizibıl olanlar için ortak atıksu arıtma tesisinin kurulması, g) Ötrofik olduğu belirlenen veya ötrofikasyon riski olan doğal ve yapay göl, gölet, koy, körfez gibi hassas su alanlarına yapılacak deşarjlarda azot ve/veya fosfor gideriminin yapılması, ğ) İklim şartları dikkate alınarak suyun kıt olduğu ve ekonomik değer taşıdığı yörelerde arıtılmış atıksuyun ve yağmur suyunun yeniden kullanımı, h) İlgili idare tarafından, kanalizasyon sistemine giren kentsel atıksular için; 1) E.N. si 2000 den az atıksu toplama alanlarından tatlı su ve haliçlere yapılan deşarjlar ile E.N. si den az atıksu toplama alanlarından kıyı sularına yapılacak deşarjlardan önce uygun arıtma yapılması, 2) E.N. arasındaki atıksu toplama alanlarından tatlı sulara ve haliçlere yapılan deşarjlar ile E.N. den fazla atıksu toplama alanlarından yapılan bütün deşarjlar için ise ikincil arıtma ya da eşdeğer bir arıtma yapılması, esastır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Su Kaynaklarının Korunmasına ĠliĢkin Esaslar ve Yasaklar Ġçme ve Kullanma Suyu Temin Edilen Kıtaiçi Yüzeysel Sularla Ġlgili Koruma Tedbirleri ve Kirlilik Kontrolü MADDE 5 (1) İçme ve kullanma suyu rezervuarları ve benzeri su kaynaklarının korunmasında, su kaynağının ve havzasının özellikleri bilimsel çalışmalar ile değerlendirilerek koruma alanlarının tanımı ve koruma esasları ile ilgili olarak su kaynağı havzasına özel hükümler getirilinceye kadar, aşağıda verilen genel ilkeler ve koruma alanları geçerlidir. 6

7 a) Arıtılsa dahi içme ve kullanma suyu rezervuarına atıksuların deşarjına izin verilmez. b) Her türlü katı atık ve artıklar bu tür su kaynaklarına atılamaz ve atılmasına izin verilmez. c) Akaryakıt ile çalışan kayık, motor ve benzeri araçların kullanılmasına izin verilmez. Yelkenli, kürekli veya akümülatör ile çalışan vasıtalara ve sallara izin verilebilir. Ancak, göl yüzey alanının çok büyük olması nedeniyle yöre halkının; güvenlik, toplu taşıma, su ürünleri çıkarılması gibi gerekli ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, akaryakıt ile çalışacak su araçlarının kullanılmasına su alma yapısına 300 metreden daha yakın olmamak şartıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce izin verilebilir. Bu amaçla kullanılacak araçlarda oluşabilecek her türlü atıksu ve sintine suyunun arıtıldıktan sonra bile içme ve kullanma suyu rezervuarına boşaltılması yasaktır. ç) İçme ve kullanma suyu rezervuarlarının su toplama havzaları içinde bulunan devlete, belediyelere ve kamuya ait araziler koruma alanları için verilen kısıtlamalara tabidir. Ancak askeri tesisler için bu kısıtlamalar, Millî Savunma Bakanlığı ile Bakanlıkça ayrıca belirlenir. d) Yüzme, balık tutma, avlanma, piknik yapmaya, su alma noktasına 300 metreden daha yakın olan yerlerde izin verilmez. e) İçme ve kullanma suyu temin edilen rezervuarlarda su ürünleri avcılığı ve yetiştiriciliğinin yapılması yasaktır. Ancak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce, Bakanlık uygun görüşü alınarak oluşturulan ekonomik bölge niteliğine haiz rezervuarlarda, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile müştereken belirlenen uygulama esasları çerçevesinde su ürünleri avcılığı yapılabilir. Ayrıca maksimum su seviyesindeki göl alanı ha dan büyük baraj göllerinde minimum su kotundaki rezervuar alanının % 0,1 ine kadar alanda su ürünleri yetiştiriciliğine izin verilebilir. Ancak içme suyu alma yapısına 1000 metreden daha yakın olan alanlarda ve bu yapıların bulunduğu koylarda su ürünleri yetiştiriciliği yapılamaz. f) İçme ve kullanma suyu temin edilmesi planlanan yüzeysel su havzalarında, bu Yönetmelik hükümleri, içme ve kullanma suyu temin projesinin yatırım programına alınması ile birlikte uygulanmaya başlanır. g) Derelerden kum ve çakıl çıkarılması amacıyla kum ocağı açılmasına izin verilmez. ğ) Su havzalarının korunması ile ilgili suyu kullanan idarece eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerinin etkin ve sürekli biçimde sürdürülmesi esastır. h) Çevre Düzeni Planı ile uyumlu arazi kullanımı ve İmar Planına uygun olarak kurulmuş yerleşimlerin kentsel gelişiminin etkin biçimde denetim altında tutulması esastır. ı) İçme ve kullanma suyu havzalarında organik tarım ve/veya iyi tarım uygulamalarına geçilmesi esastır. Mutlak Koruma Alanı MADDE 6 (1) Mutlak koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarının maksimum su seviyesinden itibaren 300 metre genişliğindeki şerittir. Söz konusu alanın sınırının su toplama havzası sınırını aşması hâlinde, mutlak koruma alanı havza sınırında son bulur. Bu alanda aşağıda belirtilen koruma tedbirleri alınır, a) Bu alanda ihtiyaca göre ilgili idare veya idarelerce; alanın coğrafi, topoğrafik, jeolojik ve hidrolojik durumu veya çevresel baskılar dikkate alınarak ekolojik koruma kuşağı/kuşakları oluşturulur. Ekolojik koruma kuşağı oluşturulan alan ve/veya alanlar, bu kaynaktan içme ve kullanma suyu temin eden idare veya idarelerce kamulaştırılır. Kamulaştırmayı yapan idarece gerekli görülen yerlerde alan çitle çevrilir. Ekolojik koruma 7

8 kuşaklarında, 4/9/1988 tarihi veya içme ve kullanma suyu temin projesinin yatırım programına alındığı tarih itibarıyla mevcut olan yapılarda kamulaştırma yapılıncaya kadar, yapı inşaat alanında değişiklik yapmamak ve kullanım maksadını değiştirmemek şartıyla gerekli bakım ve onarım yapılabilir. b) İçme ve kullanma suyu projesine ve mevcut yapıların kanalizasyon sistemlerine ait mecburi teknik tesisler hariç olmak üzere, bu alanda hiçbir yapı yapılamaz. c) Turizm, iskân ve sanayi yerleşmelerine izin verilemez. ç) Mevcut yapılarda yapı inşaat alanında değişiklik yapmamak ve kullanım maksadını değiştirmemek şartıyla gerekli bakım ve onarım yapılabilir. d) Bu alanda bulunan köylerin doğal nüfus artışı nedeniyle oluşacak gelişme ihtiyacı kısa, orta veya uzun mesafeli koruma alanlarından karşılanır. e) Çevre düzeni planına uyularak, bu alan içinde gölden faydalanma, piknik, yüzme, balık tutma ve avlanma ihtiyaçları için cepler teşkil edilir. Bu cepler su alma yapısına 300 metreden daha yakın olamaz. f) Zorunlu hallerde, imar planı gereği yapılacak yolların bu alandan geçecek olan kısımlarında sadece ulaşımla ilgili işlevlerine Bakanlığın uygun görüşü alınarak izin verilebilir. Dinlenme tesisi, akaryakıt istasyonu ve benzeri tesisler yapılamaz. g) Tarım alanlarında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı görüşleri doğrultusunda organik tarıma geçilir. ğ) Bu alanda 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce mevcut olan yapılardan kaynaklanan atık suların havza dışına çıkartılması esastır. h) Her türlü katı atık ve artıkların depolanmasına ve atılmasına izin verilemez. Kısa Mesafeli Koruma Alanı MADDE 7 (1) Kısa mesafeli koruma alanı, içme ve kullanma suyu rezervuarlarının mutlak koruma alanı sınırından itibaren 700 metre genişliğindeki şerittir. Söz konusu alan sınırının, su toplama havzası sınırını aşması hâlinde, kısa mesafeli koruma alanı havza sınırında son bulur. Kısa mesafeli koruma alanı içinde; a) Turizm ve sanayi yerleşmelerine izin verilemez. b) Her türlü katı atık ve artıkların depolanmasına ve atılmasına izin verilemez. c) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin (b) bendinde anılan mecburi teknik tesisler ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamına giren uygulamalar dışında hafriyat yapılamaz. ç) Sıvı ve katı yakıt depolarına izin verilemez. d) 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce bu alanda kalan mevcut yapılar dondurulmuştur. Dondurulan binalarda mevcut yapı inşaat alanında değişiklik yapmamak ve kullanım maksadını değiştirmemek şartıyla gerekli tadilat ve bakım yapılabilir. e) Bu alanda yapılacak ifrazlardan sonra elde edilecek her parsel m 2 den küçük olamaz. f) Bu alanın rekreasyon ve piknik amacıyla kullanılmasına dönük kamu yararlı ve günü birlik turizm ihtiyacına cevap verecek, sökülüp takılabilir elemanlardan meydana gelen, geçici nitelikte kır kahvesi, büfe gibi yapılara, suyu kullanan idarece, onanmış çevre düzeni ve uygulama planlarına ve plan kararlarına uygun olarak izin verilebilir. Bu yapıların kapalı kısımlarının toplam alanı her parselde 100 m 2 yi geçemez. 8

9 g) (f) ve (ı) bentlerinde belirtilen yapıların atık suları, Sağlık Bakanlığının 13/3/1971 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptiklerde toplanır ve arıtma ile sonlanan atıksu altyapı tesisine verilir. ğ) Bu alanda yeni tarım alanları açılamaz, mevcut tarım alanlarında suni gübre ve tarım ilaçları kullanılamaz. İyi tarım uygulamalarına ve organik tarıma Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın kontrol ve denetiminde geçilir. Yerleşik halkın zati ihtiyacını karşılayacak hayvan sayısına göre kontrollü otlatmaya izin verilir. Ayrıca erozyonu azaltıcı metotların uygulanması esastır. h) Zorunlu hallerde, imar planı gereği yapılacak yolların bu alandan geçecek olan kısımlarında sadece ulaşımla ilgili işlevlerine Bakanlığın uygun görüşü alınarak izin verilebilir. Dinlenme tesisi, akaryakıt istasyonu ve benzeri tesisler yapılamaz. ı) Bu alanda iskâna izin verilmez. Ancak köy yerleşik alanı ve civarı sınırları içerisinde sadece köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar için yerel halkın doğal nüfus artışı ile oluşacak barınma ihtiyacını karşılamak amacı ile yapılacak yapılar ile sağlık ocağı, okul, ibadet yeri gibi yapılara ilgili idarece izin verilebilir. Bu yapılarda taban alanı katsayısının 0.40, toplam inşaat alanının 200 metre kare ve yüksekliğinin de 6.50 metreden fazla olmaması şartı aranır. Bu alanlarda minimum ifraz 300 metre kare olup, ifraz suretiyle sokak ihdas edilemez ve kadastroda mevcut yol dışında yeni yol oluşturacak ifraza izin verilmez. i) Bu alanda Belediye Sınırı ve Belediye Mücavir Alan sınırları içinde, 4/9/1988 tarihi veya su temin projesinin yatırım programına alındığı tarih itibarıyla yürürlükteki imar planlarına göre imar uygulaması yapılan alanlarda imar planı hükümleri geçerlidir. Bu planlar kapsamında yoğunluk arttırıcı veya kirlilik arttırıcı kullanım değişikliğine yönelik imar değişikliği yapılamaz. j) Bu alanda 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce mevcut olan yerleşim ve sanayi tesislerinden kaynaklanan atık suların havza dışına çıkartılması esastır. Orta Mesafeli Koruma Alanı MADDE 8 - (1) Orta mesafeli koruma alanı içme ve kullanma suyu rezervuarlarının kısa mesafeli koruma alanı sınırından itibaren 1 kilometre genişliğindeki şerittir. Söz konusu alan sınırının su toplama havzası sınırını aşması halinde, orta mesafeli koruma alanı havza sınırında son bulur. Bu alandaki koruma tedbirleri aşağıda belirtilmiştir; a) Bu alanda hiçbir sanayi kuruluşuna ve iskâna izin verilemez. b) Bu alandaki tarım arazilerinde yapılacak olan ifraz uygulamaları 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu na göre yapılır. c) Bu alanda yer alan iskân dışı alanlarda yapılacak ifrazlardan sonra elde edilecek her parsel 5000 m 2 'den küçük olamaz. Bu parsellerin tapu ve kadastro veya tapulama haritasında bulunan bir yola, yapılan ifrazdan sonra en az 25 metre cephesi bulunması mecburidir. ç) Bu alanda bulunan parsellerde sıhhi ve estetik mahzur bulunmadığı takdirde; parsel sathının %5 inden fazla yer işgal etmemek, inşaat alanları toplamı 2 katta 250 m2 yi, saçak seviyelerinin tabii zeminden yüksekliği h = 6.50 metreyi aşmamak, yola ve parsel sınırlarına 5 metreden fazla yaklaşmamak şartı ile bir ailenin oturmasına mahsus bağ veya sayfiye evleri yapılmasına izin verilebilir. 9

10 d) Bu alanda ayrıca, yerleşik halkın ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla entegre tesis niteliğinde olmayan mandıra, kümes, ahır, ağıl, su ve yem depoları, hububat depoları, gübre ve silaj çukurları, arı haneler ve un değirmenleri gibi konut dışı yapılara, mahreç aldığı yola 10 metreden, parsel hudutlarına 5 metreden fazla yaklaşmamak ve inşaat alanı kat sayısı % 40 ve yapı yüksekliği h = 6.50 metreyi geçmemek şartı ile suyu kullanan idarece izin verilebilir. Beton temel ve çelik seralar yaklaşma mesafelerine uyulmak şartı ile inşaat alanı katsayısına tabi değildir. e) Yukarıda belirtilen çekme mesafeleri ve inşaat alanı katsayısına tabi değildir. Bu tesisler hakkında başka bir amaçla kullanılmayacağı hususunda tesis sahiplerince Valiliğe noter tasdikli yazılı taahhütte bulunulması ve uygun görüşünün alınması gerekmektedir. Bu maddede anılan yapılar ilgili Bakanlık ve kuruluşlarca hazırlanmış bulunan 1/50 veya 1/100 ölçekli tip projeler üzerinden yapılabilir. Ayrıca tüm yapıların imar mevzuatına uygun olarak yapılması gerekir. f) Bu alanda köy yerleşik alanı ve civarı sınırları içerisindeki yapılaşmaya 7 inci maddenin (ı) bendinde yer alan yapılaşma şartları dahilinde izin verilir. g) Bu alanda Belediye Sınırı ve Belediye Mücavir Alan sınırları içinde, 4/9/1988 tarihi veya içme ve kullanma suyu temin projesinin yatırım programına alındığı tarih itibarıyla yürürlükteki imar planlarına göre imar uygulaması yapılan alanlarda imar planı hükümleri geçerlidir. Bu planlar kapsamında yoğunluk arttırıcı veya kirlilik arttırıcı kullanım değişikliğine yönelik imar değişikliği yapılamaz. ğ) Bu alanda suni gübre ve tarım ilaçları kullanılamaz. Organik tarıma, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı nın kontrol ve denetiminde geçilir. Ayrıca erozyonu azaltıcı metotların uygulanması esastır. h) Bu alanda hiçbir surette katı atık ve artıkların depolanmasına ve atılmasına izin verilemez. ı) İmar planı gereği yapılacak yolların bu alandan geçirilecek kısımlarında sadece ulaşımla ilgili fonksiyonlarına izin verilir. Bu alanda akaryakıt istasyonları ve benzeri tesisler yapılamaz i) Bu alanda 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce mevcut olan yerleşimlerden kaynaklanan kentsel ve endüstriyel atıksuların bu Yönetmelikte belirtilen ilgili sektörün alıcı ortama deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkarılması esastır. Ancak, atıksuların teknik ve ekonomik olarak havza dışına çıkarılmasının mümkün olmadığı durumlarda atıksuların arıtıldıktan sonra öncelikle proseste ve/veya ilgili tebliğde yer alan şartları sağlamak koşuluyla sulama suyu olarak kullanılması sağlanır. j) Bu alanda mevcut olan yerleşimlerden kaynaklanan atıksuların, teknik ve ekonomik olarak havza dışına çıkarılmasının mümkün olmadığı zorunlu hallerde, çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde arıtılarak dolaylı veya doğrudan alıcı ortama verilmesine Bakanlıkça izin verilebilir. Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda atıksuların, verildiği alıcı ortamlara olumsuz etkisinin olmadığının bilimsel olarak ispatlanmasını ve/veya ilave tedbirler alınmasını ister. k) (d) bendinde belirtilen tesislerden kaynaklanan atıksular, ilgili tebliğde verilen sulama suyu kalite kriterlerine uygun olarak arıtıldıktan sonra sulamada kullanılabilir. l) Bu alanda 3213 sayılı Maden Kanunu gereği çevre ve insan sağlığına zarar vermeyeceği bilimsel ve teknik olarak belirlenen maden arama ve işletme faaliyetleri ile bunlara ait altyapı tesislerine Bakanlığın uygun görüşü alındıktan sonra izin verilir. 10

11 Uzun Mesafeli Koruma Alanı MADDE 9 (1) İçme ve kullanma suyu rezervuarının yukarıda tanımlanan koruma alanlarının dışında kalan su toplama havzasının tümü uzun mesafeli koruma alanıdır. Bu alanda aşağıda belirtilen tedbirler alınır. a) Bu alanın, orta mesafeli koruma alanı sınırından itibaren yatay olarak 3 kilometre genişliğindeki kısmında tamamen kuru tipte çalışan, tehlikeli atık üretmeyen ve endüstriyel atıksu oluşturmayan sanayi kuruluşlarına izin verilebilir. Bu tesislerden kaynaklanacak katı atık ve hava emisyonunun, rezervuarın kalitesini etkilemeyecek ölçüde uygun bertarafının sağlanması gerekir. Çöp depolama alanlarına ve bertaraf tesislerine izin verilmez. Turizm ve iskâna 8 inci Maddede belirlendiği şekilde izin verilir. Madenlerin çıkarılmasına; sağlık açısından sakınca bulunmaması, mevcut su kalitesini bozmayacak şekilde çıkartılması, faaliyet sonunda arazinin doğaya geri kazandırılarak terk edileceği hususlarında faaliyet sahiplerince Bakanlığa noter tasdikli yazılı taahhütte bulunulması şartları ile izin verilebilir. Bu alandaki faaliyetlerden kaynaklanan her türlü atıksuyun; bu Yönetmelikte belirtilen ilgili sektörün alıcı ortama deşarj standartlarını sağlayarak havza dışına çıkarılması esastır. Bu alanda 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce mevcut olan Yerleşimler ve sanayi tesislerinden kaynaklanan kentsel ve endüstriyel atıksuların teknik ve ekonomik olarak havza dışına çıkarılmasının mümkün olmadığı durumlarda, arıtıldıktan sonra öncelikle proseste ve/veya ilgili tebliğde yer alan şartları sağlamak koşuluyla sulama suyu olarak kullanılması sağlanır. Ancak, bu yöntemlerin de uygulanmasının mümkün olmadığı zorunlu hallerde, bu atıksuların çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde arıtılarak dolaylı veya doğrudan alıcı ortama verilmesine Bakanlıkça izin verilebilir. Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda atıksuların, verildiği alıcı ortamlara olumsuz etkisinin olmadığının bilimsel olarak ispatlanmasını ve/veya ilave tedbirler alınmasını ister. (b) (a) bendinde belirtilen alanın bittiği yerden itibaren su toplama havzasının sınırına kadar olan alandaki faaliyetlerden kaynaklanan atıksuların bu Yönetmelikte belirtilen ilgili sektörün alıcı ortama deşarj standartlarını sağlayarak öncelikle havza dışına çıkarılması, geri dönüşümlü olarak veya sulama suyu kalite kriterlerini sağlayacak derecede arıtılarak sulama suyu olarak kullanılması esastır. Sözü edilen nitelikte atıksuların mevcut havza dışına aktarma sistemlerine bağlanması sağlanır. (2) 4/9/1988 tarihinden veya kaynağın içme ve kullanma suyu kapsamına alındığı tarihten önce bu alanda mevcut olan faaliyetlerden kaynaklanan atıksuların, teknik ve ekonomik olarak havza dışına çıkarılmasının mümkün olmadığı zorunlu hallerde, çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkilemeyecek şekilde arıtılarak dolaylı veya doğrudan alıcı ortama verilmesine Bakanlıkça izin verilebilir. Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda atıksuların, verildiği alıcı ortamlara olumsuz etkisinin olmadığının bilimsel olarak ispatlanmasını ve/veya ilave tedbirler alınmasını ister. (3) Bu alanda çöp depolama ve bertaraf alanları Bakanlığın uygun görüşü alınarak yapılabilir. Yeraltı Suları ile Ġlgili Kirletme Yasakları ve Düzenlemeler MADDE 10 (1) Yeraltı sularının korunması ve kirliliğinin önlenmesine ilişkin usul, esas ve uygulamalar 167 sayılı Yeraltı Suları Kanunu ve 7/4/2012 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülür. 11

12 Göllerle Ġlgili Kirlenme Kontrolü MADDE 11 - (1) İçme ve kullanma suyu temini dışındaki amaçlarla yapılmış olan rezervuarlar ile bu amaçlar dışında kullanılan göl ve göletlere, arıtılmamış evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular verilemez. Ayrıca, göllere atıksu deşarjı ile ilgili olarak bu Yönetmeliğin 32, 33 ve 34 üncü maddelerinde belirtilen esaslar uyarınca derin deniz deşarjı kriterleri uygulanamaz. (2) Arıtılmış evsel atıksuların tam arıtma ilkelerine göre sağlamaları gereken deşarj standartları, bu Yönetmeliğin 31 inci maddesinde verilmiştir. Ayrıca toplam koliform ve ötrofikasyona yol açan azot ve fosfor elementlerinin alıcı göl ortamındaki tolere edilebilen sınırlara uyması esastır. (3) Bakanlık, özellikle kirlilik ve ötrofikasyon kontrolü açısından göllere verilecek endüstriyel, evsel ve kentsel atıksuların bu Yönetmeliğin 30 ve 31 inci maddelerindeki deşarj standartlarını sağlayacak ileri atıksu arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra göllere ve/veya bu kaynakları besleyen akarsulara deşarj edilmesini ister. Bu konuda yapılacak yatırımların çok yüksek bulunması hâlinde, ekonomik kıyaslaması yapılmak kaydıyla, atıksuların söz konusu gölün su toplama havzası dışına kollektör veya kapalı kanal sistemleriyle tahliyesi yapılır. Denizlerle Ġlgili Kirlenme Kontrolü MADDE 12 (1) Türkiye'nin karasularına doğrudan yapılacak deşarj ve atık boşaltımlarının izinsiz yapılmasına getirilen yasaklama hükümleri, ülkenin ekonomik kullanım hakkı olan sulara dışarıdan gelecek dolaylı etkileri de içerir. Bu tür durumlarda İdare, bu etkileri yaratan veya yaratma tehdidini oluşturanlara karşı gerekli tedbirleri alır. Buna göre; a) Türkiye'nin deniz yetki alanlarında; gemilerden çöp, petrol ve petrol türevleri ile bunlarla bulaşık sintine suları, kirli balast suları, slaç, slop, yağ ve benzeri katı ve sıvı tüm atıkların, her türlü yük artıklarının ve bu denizler üzerindeki hava sahasında seyreden uçakların atıklarının boşaltılması yasaktır. b) Gemilerden kaynaklanan atıklar lisanslı atık kabul tesislerine ve/veya lisanslı atık alma gemilerine verilir. c) Gemilerden evsel nitelikli atıksu boşaltımı tüm gemiler için 24/06/1990 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme nin Ek IV hükümlerine tabidir. ç) Hassas alan niteliğindeki koy ve körfezlerde, gemide arıtma cihazı olsa dahi gemilerden evsel nitelikli atıksu boşaltımı yasaktır. d) Gemi Kaynaklı kirlenmenin önlenmesi için tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulması esastır. e) Deniz ve kıyı alanlarında meydana gelebilecek petrol ve zararlı madde ile kirlenmenin önlenmesi için 11/03/2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve zararların Tazmini Esaslarına Dair 5312 Sayılı Kanun ile 21/10/2006 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği hükümlerine uyulması esastır. f) Yüzme ve rekreasyon amacıyla kullanılan kıyı sularının kirlenmesinin önlenmesi için sahillerin kum bandı üzerinde veya burayı etkileyecek yakınlıkta inşa edilen 12

13 fosseptiklerin sızdırmasız olması ve oluşan atıksuyun arıtma tesisi ya da kanalizasyon sistemine verilmesi gereklidir. g) Petrol ve türevlerini işleyen, doldurup-boşaltan, depolayan işletmeler kaza sonucu ve istenmeyen özel durumlar nedeniyle su ortamlarına petrol boşalması ihtimali göz önünde bulundurularak, gerekli acil müdahale planlarını yapmakla, personel, ekipman ve malzemeyi her an hazır bulundurmakla yükümlüdürler. ğ) Kaza nedeniyle yangın tehlikesinin bulunduğu durumlar hariç olmak üzere, Bakanlığın uygun görüşü alınmadan su ortamına dağılmış petrolün dibe çöktürülmesi veya kimyasal dispersant kullanılarak seyreltilmesi yasaktır. h) Hafriyat atıkları, moloz, arıtma ve proses artığı çamurlar ve benzeri atıkların bertaraf amacıyla deniz ve kıyı sularına boşaltımı yasaktır. ı) Balıkçılıkla ilgili olarak yapılan, su ürünleri yetiştiriciliği ve balık, sünger ve diğer su ürünleri kalıntılarının geri boşaltımı ve buna benzer işlemlerin liman, koy ve körfezlerde Bakanlığın uygun görüşü alınmadan yapılması yasaktır. i) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen, kıyı ve açık denizlerde su ürünleri yetiştiriciliği amacıyla yapılan potansiyel alan belirleme çalışmalarında Bakanlığın görüşünün alınması zorunludur. Deniz Dibi Tarama Faaliyetlerinin Kontrolü MADDE 13 (1) Deniz dibi taraması ve buna bağlı olarak taramadan çıkarılacak malzemenin denize dökülmesi faaliyetine ilişkin olarak 17/07/2008 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında kalan faaliyetler için Bakanlığın görüşünün alınması zorunludur. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hassas ve Az Hassas Su Alanları Genel Hükümler MADDE 14 (1) Hassas su alanları ve az hassas su alanları Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından belirlenir ve dört yılda bir gözden geçirilmesi sağlanır. Az hassas su alanları belirlenirken, deşarj edilen kirlilik yüklerinin, önemli çevre etkilerine neden olabilecek komşu bölgelere taşınabileceği riski de dikkate alınır. (2) Mahallin en büyük mülki amiri, yeni belirlenecek hassas su alanlarında, bu alanların belirlenmesi tarihinden itibaren 4 yıl içinde mevcut tesisler için gerekli tedbirleri alır. (3) Mahallin en büyük mülki amiri, az hassas olarak yeniden belirlenmeyen alanlarda, alanın niteliğinin değiştiğinin belirlenmesinden itibaren bu Yönetmelikte belirtilen hükümlere uyulması için 4 yıl içinde gerekli tedbirleri alır. Hassas su alanları MADDE 15 (1) Hassas su alanlarında uyulması gereken şartlar aşağıda belirtilmiştir. a) Mahallin en büyük mülki amiri, E.N. dan fazla toplama alanlarından hassas alanlara yapılacak tüm deşarjların Ek- 1 de yer alan Tablo 23 te belirtilen şartlara uyması için gerekli tedbirleri alır. b) Bir hassas su alanı içinde yer alan tüm kentsel atıksu arıtma tesisleri toplamında kirlilik yükünün, ilgili idarelerce, toplam fosforda minimum %75 ve toplam azotta minimum 13

14 %75 arıtma veriminin gösterilmesi durumunda alternatifli olarak, münferit arıtma tesisi için (a) bendinde belirtilen şartlar uygulanmaz. c) Bir hassas su alanına kentsel atıksu arıtma tesislerinden yapılacak deşarjların, bu alanın kirliliğine katkısı olması durumunda söz konusu arıtma tesisleri için bu Maddenin (a) ve (b) bentlerindeki hükümler uygulanır. Bir hassas su alanının tamamı veya bir kısmı bir başka idarenin yetki sınırlarının içinde yer alması ve kentsel atıksu deşarjından etkilenmesi durumunda suları etkilenen idare, diğer idare ve Bakanlığı bilgilendirir. Her iki idare de etkilenen alanı korumak için bu Yönetmelik hükümlerine göre gerekli önlemlerin kaynağında alınmasını sağlayacak koordinasyonu yaparlar. Az hassas su alanları MADDE 16 (1) Az hassas su alanlarında uyulması gereken şartlar aşağıda belirtilmiştir. a) Kentsel atıksu deşarjlarının ilgili Tebliği ile getirilen kontrol prosedürlerine uygunluğun gösterilmesi ve kapsamlı araştırmaların bu tür boşaltımların çevreyi olumsuz yönde etkilemeyeceğini göstermesi durumunda; ila E.N. a sahip toplama alanlarından az hassas kıyı sularına ve 2000 ila E.N. arasında nüfusa sahip toplama alanlarından az hassas haliçlere yapılan kentsel atıksu deşarjları birincil artımdan daha düşük olmamak şartıyla bu Yönetmeliğin 31 inci maddesi (4) bendinde tanımlananlardan daha esnek olabilir. Ancak az hassas olarak belirlenen deniz suyuna yapılacak kentsel atıksu deşarjları için, alıcı ortamda yeterli seyreltme kapasitesinin bulunduğunun ayrıntılı mühendislik çalışmaları sonucunda kanıtlanması halinde ve bu gibi deşarjların çevreyi olumsuz yönde etkilemediğine ilişkin atıksu karakterizasyonu ve alıcı ortamın taşıma kapasiteleri ile alıcı ortamın kullanım planları da göz önüne alınarak ayrıntılı bilimsel araştırmalar yapılması şartıyla, kentsel atıksuların derin deniz deşarjıyla bertarafına izin verilebilir. b) İstisnai hallerde, daha ileri arıtmanın herhangi bir çevresel yarar sağlamayacağı gösterilebilirse, den fazla E.N. a sahip toplama alanlarından az hassas bölgelere atıksu boşaltımları (a) bendinde belirtilen ila E.N. arasında nüfusa sahip yerleşim yerlerinden atıksu boşaltımı için öngörülen arıtmaya tabi tutulabilir. Böyle durumlarda, idare hazırlatacağı bilimsel araştırmaları ve ilgili belgeleri önceden Bakanlığa sunar ve Bakanlığın uygun görüşünü alır. BEġĠNCĠ BÖLÜM Atıksu Altyapı Tesislerine DeĢarj Esasları ve Uygulamaları Atıksu Toplama ve Bertaraf Yükümlülüğü MADDE 17 (1) Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, 2782 sayılı Çevre Kanunu nun 11 inci maddesi uyarınca, sorumluluk bölgelerinde oluşan atıksuların toplanması, iletilmesi ve bertarafı işlemlerini yerine getirirler. Bu yönetimler, toplanan atıksuların bu Yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde bertarafı ile yükümlüdür. (2) Atıksu altyapı tesisleri yönetimleri, tevsi ve iyileştirme aşamasındaki mevcut atıksu arıtma tesisleriyle ilgili İş Termin planlarını hazırlayarak, mülki amir kanalıyla Bakanlığa sunmak ve uygulama ile ilgili gelişmeleri altı aylık raporlarla bildirmekle yükümlüdürler. Kanalizasyon Sistemleri MADDE 18 (1) Kanalizasyon sisteminin tasarımı, inşası ve bakımı kentsel atıksu hacmi ve karakterizasyonunu dikkate alacak, toprağa olabilecek sızıntıları, infiltrasyonu 14

15 önleyecek ve sel suyuna bağlı kirlenmeyi sınırlayacak şekilde ilave masraflar gerektirmeyen en iyi teknik bilgi ve birikimler ile yapılır. (2) İlgili idare tarafından, E.N den fazla toplama alanlarına kanalizasyon sistemi kurulması sağlanır. Ancak kanalizasyon sistemi kurulmasının herhangi bir çevresel yarar sağlamaması ya da teknik ve ekonomik açıdan mümkün olmayan durumlarda, aynı düzeyde çevresel koruma sağlayan bireysel sistemler ya da diğer uygun sistemler kullanılır. Kanalizasyon Sistemlerine DeĢarj Esasları MADDE 19 (1) Kanalizasyon sistemlerine atıksu boşaltımı için uygulanacak temel ilkeler şunlardır; a) Kanalizasyon sistemi bulunan yerlerde her türlü atıksuların kanalizasyon şebekesine bağlanması ilke olarak bir hak ve mecburiyettir. Ancak kanalizasyon şebekesinin sonradan yapıldığı yerlerde, arıtma tesisi olan işletmeler, Bakanlığın uygun görüşünü alarak atıksu arıtma tesislerini işletmeye devam edebilirler. b) Kanalizasyon sistemleri tahrip edilemez ve kullanım amaçları değiştirilemez. c) Atıksu üreten gerçek ve tüzel kişiler, kanalizasyon sisteminden, arıtma ve/veya bertaraf amacıyla kurulmuş arıtma ve deşarj tesislerinden yararlanmalarının doğuracağı bütün harcamaları, kirleten öder prensibi gereği karşılamakla yükümlüdürler. ç) Su ihtiyaçlarını kısmen veya tamamen, içme suyu şebekesi harici kaynaklardan temin edenler, temin ettikleri su miktarını ilgili alt yapı tesisleri yönetimine belgelemek ve bedeli karşılığında kanalizasyon sistemine bağlanmak zorundadırlar. d) Bir endüstriyel atıksuyun doğrudan bağlantı yoluyla ya da vidanjör veya benzeri bir araç ile taşınarak atıksu kanalizasyon sistemine boşaltılabilmesi için; 1) Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği Ek 1 inde yer alan parametreler temelinde standartların üzerinde tehlikeli maddeleri içermemesi, 2) Kanalizasyon sisteminin yapısına ve çalışmasına zarar verip engel olmaması, 3) Çalışan personel ve civar halkı için sağlık riski oluşturmaması, 4) Kanalizasyon sisteminin bağlandığı arıtma tesisinin çalışmasını ve verimini olumsuz yönde etkilememesi, 5) Atıksu arıtma tesisinde oluşacak katı madde, çamur ve benzeri atıkların uzaklaştırılmasını, yeniden kullanılmasını zorlaştırmaması ve kirletici nitelik kazanmalarına yol açmaması, gerekir. Kanalizasyon Sistemine Bağlantı Kısıtları MADDE 20 (1) Atıksu altyapı tesisleri kapsamında inşa edilen ve işletilen kanalizasyon sistemlerine yapılacak bağlantılar aşağıdaki kısıtlamalara tabidir; a) Kanalizasyonun ayrık sistemde olması halinde, yağmur suları ve kirli olmayan diğer drenaj suları, atıksu kanalizasyon sistemine bağlanamaz. b) Birleşik ve ayrık sistemlerde, izne esas olacak atıksu miktarları ve özellikleri yağışsız havalarda belirlenir. c) Kesikli çalışan işletmeler, kanalizasyon sistemine bağlantı yapmadan önce ön arıtma tesislerinin gerekli olup olmadığına bakılmaksızın, dengeleme havuzu inşa etmek mecburiyetindedirler. Bu işletmelerin atıksu debileri ve kaliteleri bu dengeleme havuzu çıkışında belirlenir. Dengeleme havuzu bulundurmayan tesislerde izne esas olacak atıksu miktarları ve kirlilik yükleri, tesisten çıkacak maksimum atıksu miktar ve kirliliği dikkate alınarak tespit edilir. 15

16 ç) Kirletici maddeler ihtiva etmeyen soğutma sularının, yetkili atıksu altyapı tesisleri yönetiminin özel onayı olmadan atıksu kanalizasyon sistemine bağlanması yasaktır. d) Endüstriyel atıksular ön arıtma gereğini ortadan kaldırmak üzere, doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilebilecek nitelikteki kirletilmemiş sularla seyreltilerek atıksu kanalizasyon sistemine verilemez. e) Atıksu altyapı tesislerine deşarj edilmiş olan atıksular, atıksu altyapı tesisleri yönetimlerinin yazılı izni olmadıkça herhangi bir amaç için kullanılamaz. f) Kanalizasyon sisteminin arıtma ile sonlanmasına bakılmaksızın evsel atıksular kanalizasyon sistemine belediyenin izni ile bağlanabilir. g) Endüstriyel nitelikli küçük atıksu kaynaklarının, sonu arıtma tesisi ile sonuçlanmayan kanalizasyon sistemine doğrudan veya ön arıtma yaparak bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Tablo 4'de verilen standart değerleri sağlayarak bağlanıp bağlanamayacağına, toplam kirlilik yükleri ve alıcı ortam özellikleri dikkate alınarak, Mahalli Çevre Kurulu tarafından karar verilir. ğ) Tehlikeli madde içermeyen, ancak debi ve/veya kirlilik yükü kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve/veya kirletici yükünün %1'inden fazla olan endüstriyel atıksu niteliğindeki atıksu kaynaklarının, sonu arıtma tesisi ile sonuçlanmayan kanalizasyon sistemine bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Tablo 4'de verilen standart değerleri veya kısıtlama yaparak alıcı ortam deşarj standartlarını sağlayarak bağlanıp bağlanamayacağına, toplam kirlilik yükleri, alıcı ortam özellikleri ve Bakanlığın görüşü dikkate alınarak, Mahalli Çevre Kurulu tarafından karar verilir. h) Atıksu altyapı tesisi yönetimlerince, Tablo 4'deki değerlerden daha kısıtlayıcı deşarj standartlarının talep edilmesi durumunda, Bakanlığın uygun görüşünü alınır. Atıksu Altyapı Tesislerine Bağlanabilecek Atıksuların Özellikleri MADDE 21 (1) Önemli kirletici atıksu kaynağı tanımına giren endüstriyel atıksuların atıksu altyapı tesislerine kabul edilmesi için Tablo 4 de verilen standart değerlere uyum göstermesi şarttır. (2) Küçük atıksu kaynakları tanımına giren endüstriyel atıksulardan ve 26/03/2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik uyarınca II. sınıf atık depolama tesisi statüsündeki tesislerin sızıntı sularından Tablo 4 de verilen standart değerleri aşanların; atıksu arıtma tesisi ile sonlanan atıksu altyapı tesislerine doğrudan bağlanması, atıksu altyapı yönetimlerinin iznine bağlıdır. Atıksu Altyapı Tesislerine Verilemeyecek Maddeler MADDE 22 (1) Arıtma tesisinin arıtma verimini, çamur işleme tesislerinin işletilmesini, çamur bertarafını veya çamur değerlendirilmesini olumsuz yönde etkileyen maddeler; atıksu tesislerini tahrip eden, fonksiyonlarını ve bakımlarını engelleyen, zorlaştıran, tehlikeye sokan veya tesislerde çalışan personele zarar veren maddelerin atıksu altyapı tesislerine verilmesi yasaktır. (2) Endüstri tesislerinde çöp ve katı maddelerin öğütülerek kanalizasyona verilmesini sağlayan çöp öğütücülerinin kullanılması yasaktır. (3) Konut, işyeri ve sanayii tesislerinde kullanılan bitkisel ve madeni atık yağların kanalizasyona verilmesi yasaktır. Atıksu Altyapı Tesisleri Kullanımına ĠliĢkin Uygunsuzluklar MADDE 23 (1) Atıksu altyapı tesisleri kullanımı çerçevesinde, bu Yönetmeliğin ihlali kapsamına giren durum ve davranışlar aşağıda belirtilmiştir. 16

17 a) Bağlantı ile ilgili kısıtlamalar ve bununla ilgili yasaklara ilişkin 20, 22 ve 26 inci maddelerdeki hükümlerin aksine, bağlantısı yasaklanan atıksular veya maddelerin atıksu sistemine deşarjı, b) Atıksuların, bağlantı sınırlamaları ile ilgili 21 ve 24 inci maddelerin aksine, ön arıtmasız olarak atıksu altyapı sistemine verilmesi, c) Yeraltı suyu veya arıtılmasına gerek olmayan suların, ilgili 20 inci maddenin (ç) bendinin aksine, onay alınmadan atıksu altyapı tesisine verilmesi, ç) Kontrol ve belgeleme yükümlülüğüne ilişkin 25 inci maddenin aksine, atıksu miktar ve özelliklerini ölçebilmek amacıyla gerekli ölçüm düzenekleri ve kontrol bacalarının tesis çıkışında kurulmaması, uygun yere konulmaması veya çalıştırılmaması, bakımının yapılmaması, uygun ve sorumlu bir personelin tayin edilmemesi veya kayıt defterinin beş yıl boyunca saklanmaması ya da resmen denetimle görevli kişinin talebine rağmen ibraz edilmemesi, d) Kontrol düzeni ile ilgili 25 inci maddenin aksine, parsel içi atıksu sisteminin veya atıksuyun incelenmesine müsaade edilmemesi, Yukarıdaki ihlalleri gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişiler hakkında ilgili atıksu alt yapı yönetimi idare kendi mevzuatı çerçevesinde gerekli işlemleri yapar. Ön Arıtma Tesisleri MADDE 24 (1) Atıksularının özellikleri nedeni ile, atıksu altyapı tesisine doğrudan bağlantıları, atıksu altyapı tesisleri yönetimleri tarafından uygun görülmeyen endüstriler; kuruluş, işletme, bakım, kontrol ve belgeleme harcamaları kendilerine ait olmak üzere, bu Yönetmelikte tanımı yapılmış olan bir ön arıtma sistemini kurmak ve işletmekle yükümlüdürler. (2) İlgili alt yapı yönetimine ait kanalizasyona deşarj standartlarında verilen en az bir parametre itibarıyla kirlilik yükü ve/veya toplam debi, o kanalizasyon sisteminin taşıdığı kirletici yükünün ve/veya toplam debinin %10'undan fazla olduğu endüstriyel atıksu kaynakları, Bakanlık tarafından 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 11inci maddesinde tanımlanan esaslar çerçevesinde bir özel arıtma tesisini kurmak ve işletmekle yükümlü tutulabilirler. Bu durumda alıcı ortama doğrudan boşaltım ilkesi ve atıksu deşarj standartları geçerli olup taşınmaz mal sahibi bu Yönetmeliğin 37 inci maddesi uyarınca ilgili idareden ayrıca izin alır. Kanalizasyon Sistemine Bağlantı ve DeĢarjların Kontrolü MADDE 25 (1) Atıksu üreten kurum, kuruluş ve işletmelerin kanalizasyon sistemine atıksu bağlantısının yapıldığı yerde veya ön arıtma tesisi çıkışında kolayca ulaşılabilen ve çalışmaya müsait bir kontrol bacası inşa eder. (2) Kontrol bacasının projesi ve konumu bir yerleşim planı üzerinde gösterilerek ilgili atıksu altyapı tesisleri yönetiminin bilgisine sunar. Yönetimin gerekli gördüğü kurum, kuruluş ve işletmelerin kanalizasyona bağlantı yerinde veya ön arıtma tesisi çıkışındaki atıksu özelliklerinin tespiti, bu Yönetmeliğin 35 inci maddesinde tanımlandığı şekilde yapar. (3) Kontrol düzeninin tespit edemeyeceği ani dökülme ve deşarjların olabileceği kaynaklar için, atıksu altyapı tesisleri yönetimi ilave tedbirler belirtir. Bu tedbirlere ilişkin detaylı bilgi, Bağlantı Kalite Kontrol İzin Belgesi nde yer alır. Atıksu Bağlantı Ġzni ve Belgesi MADDE 26 (1) Bir şehir ve/veya sanayi bölgesinde parsellerin, kurum, kuruluş ve işletmelerin atıksularını atıksu altyapı tesislerine bağlayabilmeleri, atıksu altyapı tesisleri yönetimince verilecek olan atıksu bağlantı iznine tabidir. 17

18 (2) Atıksu bağlantı izni, evsel atıksuların yazılı bir belge karşılığında; endüstriyel ve karışık atıksuların ise düzenlenecek Bağlantı Kalite Kontrol İzin Belgesi ndeki koşulları sağlaması halinde, atıksu altyapı tesisleri yönetimi tarafından verilen izindir. (3) Bağlantı Kalite Kontrol İzni; atıksu altyapı tesisleri yönetimi tarafından, ilgili Tebliğ ekinde verilen endüstriyel atıksuların kanalizasyon sistemine bağlantı şartlarını belirleyen Bağlantı Kalite Kontrol İzin Belgesi ile verilir. Bu izin ve belgeler 20, 21, 22 ve 24 üncü maddelerde açıklanan hususlara uyulmak şartıyla verilir. ALTINCI BÖLÜM Alıcı Ortama DeĢarj Esasları ve Uygulamaları ArıtılmıĢ Atıksuların Sulamada Kullanımı MADDE 27 (1) Sulamada kullanılacak arıtılmış atıksular bu yönetmelik kapsamında yayımlanan ilgili Tebliğin ekinde verilen sulama suyu kalite kriterlerini sağlaması gerekmektedir. Bu amaçla uygulanacak ön işlemler ve yapılması gereken incelemeler ilgili tebliğe göre yapılır. Arıtılmış atıksuların bu tür kullanıma gereksinimi, Valilikçe, İl Müdürlüğü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğü nden oluşturulacak komisyonca belirlenir ve ilgili Yönetmelik hükümleri kapsamında izin başvurusu yapılır. Alıcı Ortama Doğrudan DeĢarj MADDE 28 (1) Türkiye'de kurulu endüstri tipleri, küçük sanayi bölgeleri, organize sanayi bölgeleri ve diğer küçük işletmeler göz önüne alınarak, sektörel deşarj standartları endüstri bazında ayrı ayrı hazırlanmıştır. Farklı endüstriyel atıksuların karışımı ise, karışık endüstriler sektörü olarak ayrı bir grup standardıyla temsil edilmiştir. (2) Yüzme ve su sporları amacıyla kullanılan kıyı bölgelerinde, kullanım amacına göre arıtılan evsel nitelikli atıksular öncelikle yeşil alan sulamasında ve içme suyu dışındaki kullanımlarda değerlendirilir. Zorunlu hallerde, gerekli teknik tedbirler alınarak, arıtılmış atıksular dezenfekte edildikten sonra kıyı koruma bölgesinin dışına deşarj edilir. (3) Doğal olarak kendiliğinden çıkan sıcak ve mineralli su kaynaklarından veya herhangi bir su ortamından alarak kullandıkları suyun kalitesini hiçbir şekilde değiştirmeden aynı su ortamına ayrı bir kanal ile deşarj ettiklerini belgeleyen kurum, kuruluş ve işletmeler, bu kapsama giren su miktarı için deşarj standartlarını ihlal etmemiş sayılırlar. Ancak bu işletmelerin yukarıda belirtilenden başka kalitede ayrı bir su kaynağını kullanmaları veya atıksu üretmeleri halinde bu istisna hükmü, kalitesi değiştirilerek atılan miktardaki sular için geçersizdir. (4) Kurum, kuruluş ve işletmeler, kendi sektörel gruplarına ait kullanma suyu kalite standartlarına kıyasla daha kirli suları su ortamından alıp arıtarak kullandıklarında, bu arıtım sonucu ortaya çıkan atıksuyun kirlilik yükü (kg kirletici/gün) itibarı ile kullanıma aldıkları sudan daha kirli olmamasını sağlamakla yükümlüdürler. Deşarj edilecek atıksu debisi, akarsuyun on yıllık minimum ortalama debisinin % 40 ından daha büyük olamaz. (5) Yeraltından çıkarılarak enerji üretme ve ısıtma gibi çeşitli amaçlarla kullanılan jeotermal kaynak sularının debisi 10 L/sn ve üzerinde ise, suyun alındığı formasyona geri enjeksiyon ile bertarafı zorunludur. Geri enjeksiyon ile bertaraf uygulamayanlara işletme ruhsatı verilemez. Ancak, geri enjeksiyonun mümkün olmadığının uzman kurum ve kuruluşlarca yürütülen bilimsel çalışmalarla ispatlanması halinde; alıcı ortama deşarj edilecek olan sulardaki çözünmüş mineral ve elementlerin miktarlarının belirlenmesi için yapılacak 18

19 jeokimyasal analizlerin sonucuna göre alıcı ortamın su kalitesi ve kullanım durumları da dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenecek özel deşarj standartları esas alınarak izin verilebilir. (6)Toprağa deşarjın zorunlu olduğu durumlarda, bu Yönetmeliğin Ek-1 indeki Tablo 5-23 arasındaki ilgili sektör tablosunda verilen deşarj standartlarına ilave olarak, ilgili Tebliğdeki sulama suyu kalite kriterlerinden ilgili idarece uygun görülenler esas alınır. Alıcı Ortama Doğrudan DeĢarj Esasları MADDE 29 - (1) Alıcı ortamlarda kirlenmenin önlenebilmesi için yapılacak uygulamalarda aşağıdaki genel esaslar geçerlidir: a) Atıksu altyapı tesisi bulunan yörelerde endüstri kuruluşları kanalizasyon sistemine bağlantı esaslarına uyulmak şartıyla, atıksularını kentsel kanalizasyon sistemine deşarj edebilirler. Kent dışında kalan ve doğrudan alıcı ortama deşarj yapan endüstrilerin münferit veya ortak arıtma tesisleri yapılarak atıksularının arıtılması gereklidir. Kent içinde veya dışında bulunan ve benzer nitelikte atıksu üreten endüstriler için ortak arıtma imkanları incelenir ve değerlendirilir. b) Deşarj standartlarının sağlanması amacıyla, atıksuların yağmur suları ve soğutma suları ile seyreltilmesi yasaktır. c) Her türlü katı atık, arıtma çamurları ve fosseptik çamurlarının alıcı su ortamlarına deşarjı yasaktır. ç) Gerçek veya tüzel kişiler, faaliyet türlerine göre, alıcı ortama verdikleri atıksular için bu yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan sektör tablolarında bulunan deşarj standartlarını sağlamakla yükümlüdürler. d) Aynı sanayi kuruluşu içinde birden fazla sektörün ya da alt sektörlerinin bulunması halinde, KOİ parametresi bazında endüstriyel kirlilik yükü en yüksek olan sektörün alıcı ortama deşarj standartlarının verildiği tablodaki parametre değerleri esas alınır. Ancak KOİ parametresi bazında endüstriyel kirlilik yükü düşük olan sektör için bu Yönetmelikte verilen parametrelerden herhangi biri alıcı ortama deşarj için esas alınan tabloda bulunmuyor ise, bulunmayan parametreler Atıksu Konulu Çevre İznine esas olan tabloya ilave edilir. Sanayi kuruluşlarının endüstriyel nitelikli atıksuları bu kuruluşa ait evsel nitelikli atıksularla birlikte arıtılıyorsa, evsel nitelikli atıksuyun deşarj parametreleri de dikkate alınarak, ilgili sanayi kuruluşu için verilen deşarj standartları uygulanır. e) Sulama kanallarına arıtılmış atıksu deşarjında, arıtılmış atıksuyun sulama suyu kalite kriterlerine uygun olarak arıtılması gereklidir. Ancak, sulama kanallarına arıtılmış atık su deşarjında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüşünün alınması gereklidir. f) Atıksu arıtma tesislerinde yapılması mecburi olan by-pass kanalının İl Müdürlüğü tarafından mühürlenmesi zorunludur. Endüstriyel Atıksu DeĢarj Standartları MADDE 30 (1)Türkiye'de kurulu endüstri tipleri, küçük sanayi bölgeleri, organize sanayi bölgeleri ve diğer küçük işletmeler göz önüne alınarak, sektörel deşarj standartları endüstri bazında ayrı ayrı hazırlanmıştır. Farklı endüstriyel atıksuların karışımı ise, karışık endüstriler sektörü olarak ayrı bir grup standardıyla temsil edilmiştir. (2) Alıcı ortama yapılacak atıksu deşarjlarına ilişkin Ek-1'de yer alan standart değerler faaliyet alanı ve sektörlere göre ayrı ayrı uygulanır. (3) Bu sektörlere giren tesislerden tamamen kuru tipte çalışan ve bunu ilgili idareye belgeleyenler için Tablo 5-20 arasındaki atıksu standart değerleri uygulanmaz. (4) Ek-1'deki standart değerlere ilişkin sektörel tablolarda yer almayan tesis veya faaliyetlerin deşarj standartları; proses türü, kullanılan hammaddeler, kimyasallar, benzer 19

20 sektörler ve Ek-1'de yer alan Tablo 19 dikkate alınarak, ilgili idarece belirlendikten sonra Bakanlığın uygun görüşü alınarak uygulanır. (5) Farklı sektörler içermeyen İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinden kaynaklanan atıksuların alıcı ortama deşarjında Bakanlığın uygun görüşü alınarak ilgili sektör tabloları uygulanır. Evsel ve Kentsel Nitelikli Atıksular Ġçin DeĢarj Standartları MADDE 31 (1) Nüfusu 2000 den az olan atıksu kaynaklarından doğrudan ve/veya atıksu arıtma tesislerinden arıtılmış olarak açığa çıkan evsel nitelikli atıksuların, alıcı ortamlara deşarjı için öngörülen standart değerler bu Yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan Tablo 21 de verilmiştir. (2) Kırsal alanlarda nüfusu 300 den az yerleşimlerin evsel nitelikli atıksuların bertarafında, çevresel ve sosyoekonomik özellikleri dikkate alınarak çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde bireysel foseptik sistemlerinin kurulması öncelikli olup, İl Müdürlüğünce uygun görülen arıtma yöntemleri uygulanır. (3) Nüfusu, çalışan sayısı, yatak kapasitesi ve/veya eşdeğer nüfusu 100 kişinin altında olan otel, motel, tatil köyü, tatil sitesi ve yazlık siteler ve sanayi tesislerinin evsel atıksuları, teknik veya ekonomik olarak taşınması uygun olması durumunda; sızdırmaz nitelikteki fosseptikte toplanarak vidanjör vasıtası ile kanalizasyon sistemi atıksu arıtma tesisi ile sonuçlanan atıksu altyapı tesislerine verilebilir. Ancak yerleşimlerden uzak, zeminin geçirgen ve içme suyu, yüzme suyu ve korunan alanların kirletilme riskinin olmadığı yerlerde İl Müdürlüğünce uygun görülen bertaraf yöntemleri uygulanır. (4) Kanalizasyon sistemine bağlanan kentsel atıksuyun; esaslarda yer alan nüfus ve alıcı ortam sınıflamaları dikkate alınarak, hassas ve az hassas su alanları dışındaki alanlar için ikincil arıtma veya eşdeğer bir arıtmaya tabi tutulur. Arıtma tesisleri; a) EK- 1 de yer alan Tablo 22 deki alıcı ortama deşarj kriterlerini sağlayacak şekilde tasarlanır. b) Ötrofikasyona maruz hassas alanlara yapılan boşaltımlarda, ilave olarak EK- 1 de yer alan Tablo 23 de gösterilen şartlara da tabi olarak yapılır. (5) Düşük sıcaklık nedeniyle etkili bir biyolojik arıtmanın uygulanmasının güç olduğu deniz seviyesinden 1500 metre ya da daha yüksek olan dağlık bölgelerde kentsel atıksu deşarjı, bu gibi deşarjların çevreyi olumsuz yönde etkilemediğine ilişkin atıksu karakterizasyonu ve alıcı ortamın taşıma kapasiteleri ile alıcı ortamın kullanım planları da göz önüne alınarak ayrıntılı bilimsel araştırmalar yapılması şartıyla, yukarıda öngörülenlerden daha esnek bir arıtmaya tabi tutmak üzere Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda mahallin en büyük mülki amiri tarafından izin verilir. (6) Debisi m 3 /gün ve üzerinde olan kentsel atıksu arıtma tesisleri için il müdürlüğünce denetime esas olarak alınan numunelerde yılda 4 kez Tablo 19 da yer alan ağır metal değerlerine bakılır. Değerlendirme neticesinde alınan numunelerden ikisinde parametre bazında yüksek çıkan değerler olması durumunda Bakanlıkça çevre izni kapsamında Tablo 22 ye eklenir. Derin Deniz DeĢarjı Esasları MADDE 32 (1) Denize kıyısı olan yerleşimler ve kıyı bölgelerinde bulunan endüstriler için, alıcı ortamda yeterli seyreltme kapasitesinin bulunduğunun ayrıntılı mühendislik çalışmaları sonucunda kanıtlanması halinde, atıksuların, soğutma sularının ve konsantre tuzlu suların derin deniz deşarjlarıyla bertarafına izin verilir. Bu durumlarda evsel 20