İLKÖĞRETİM 8. SINIF ÖĞRENİLERİNİN ANNE-BABA TUTUMLARININ, PSİKOMOTOR BECERİ DÜZEYLERİNE ETKİSİ *

Transkript

1 ERBAŞ, M.K., GÜÇLÜ, M., ZORBA, E., İlköğetim 8. Sınıf Öğencileinin Anne-Baba Tutumlaının, Psikomoto Becei Düzeyleine Etkisi SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi, 2012, X (4) İLKÖĞRETİM 8. SINIF ÖĞRENİLERİNİN ANNE-BABA TUTUMLARININ, PSİKOMOTOR BECERİ DÜZEYLERİNE ETKİSİ * Mustafa Kayıhan ERBAŞ 1 Mehmet GÜÇLÜ 2 Edal ZORBA² Geliş Taihi: Kabul Taihi: ÖZET Bu aaştımanın amacı; ilköğetim 8. sınıf öğencileinin anne-baba tutumlaının, psikomoto becei düzeyleine etkisinin incelenmesidi. Aaştıma guubunu, eğitim öğetim yılında Aksaay İlinde bulunan 7 ilköğetim okulunda 8. sınıfta öğenim göen, 113 kız (%49.3), 116 ekek (%50.7) olmak üzee toplam 229 öğenci oluştumuştu. Anne baba tutumlaının belilenmesinde, (Süme ve Güngö'ün 1999) geliştidiği (28) ve ek maddelele son biçimini almış olan ABSÖ (Anne Baba Stillei Ölçeği) den yaalanılmıştı. Öğencilein psikomoto becei düzeyleini belilemek amacıyla; esneklik için otu eiş testi, dikey sıçama testi, çabukluk (Z) testi, 20 m hız testi ve eaksiyon (gösel ve işitsel) testi uygulanmıştı. İstatiksel analizlede, uygulanan anne baba stillei ölçeğinde elde edilen veilele psikomoto becei düzeylei aasındaki ilişki ve ilişkinin düzeyinin tespiti amacıyla, koelasyon, çoklu egesyon analizi ve tutum ölçeğinin guup içi güvenilik analizi yapılmıştı. Aaştıma sonucunda, anne baba tutumlaının eaksiyon zamanı dışında, diğe psikomoto becei düzeyleini beklenen seviyede yodamadığı, otoite annelein eaksiyon zamanı üzeinde negatif etkiye sahip olduğu sonucuna vaılmıştı. Anahta Kelimele: Egenle, Tutum, Anne Baba Tutumlaı, Psikomoto Becei. EFFECT OF THE PRIMARY SCHOOL 8TH GRADERS PARENTS ATTITUDE TOWARDS PSYCHOMOTOR SKILLS LEVEL ABSTRACT The aim of this eseach is finding out the coelation between the effects of the pimay school 8th gades paents attitude towads psychomoto skills levels. Reseach goup is consisted of 113 female (49,3%) and 116 male (50,7%) totally 229 student, at 7 diffeent schools in 8 th gade in Aksaay. When defining paents attitudes, PSS ( ie. Paenting Styles Scale), developed by (Sume and Gungo 1999) and finalized by the additional items(28). In ode to define the psychomoto skills of the students, the following tests ae applied: Fo flexibility sit- each test, vetical jumping test, agility (Z) test, 20 mt speed test and eaction test (visual- auditoy). Coelation analysis is used to detemine the elationship between paents attitudes and psychomoto skill levels and egession analysis is used to detemine the coelation levels accoding to the data of paents attitudes and psychomoto skill levels and eliability analysis is used fo the scale. As the esult of the study, it s seen that the paents attitudes cannot pedict the psychomoto skills except eaction times and the authoitaian mothes have negative effects on eaction time. Key wods: Adolescents, Attitude, Paents Attitudes, Psychomoto Skill. GİRİŞ Psikomoto becei; bieyin haeketi başaılı bi biçimde otaya koymasındaki başaıyı belileyen beceidi.(25).(stanley 2009) beceilein oganize edilmiş bi sıa içinde yapılması geektiğini ve tek bi kas haeketinin becei olaak tanımlanamayacağını belitmişti(26). Doğum öncesi, doğum esnası ve doğum sonası faktöle, bieyin psikomoto beceileile üzeinde etkendi(19). Bunun yanında, anne babanın eğitim duumu, bieyin yaşadığı çeve, ekonomik duum, sosyal faaliyetle gibi bi çok çevesel faktö de psikomoto becei düzeylei üzeinde etkendi (11). Bu konuyla ilgili bi çok aaştıma yapılmıştı (5,6,12,17,24,27,31) Bu faktöle içeisinde, doğum sonası faktöle içeisinde ye alan çocuk yetiştime yöntemlei, beceilein öğeniminde ve gelişiminde ön plana çıkan faktöle içeisinde ye alı (8). * taihinde Gazi Ünivesitesi Eğitim Bilimlei Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spo Öğetmenliği A.B.D. kabul edilen 8. sınıf öğencileinde anne baba tutumlaının psikomoto becei düzeyleine ve beden eğitimi des tutumuna etkisi konulu doktoa tezinden hazılanmıştı. 1 Aksaay Ünivesitesi, Beden Eğitimi ve Spo Yüksekokulu, Antenölük Eğt.Böl. kayihan@aksaay.edu.t. 2 Gazi Ünivesitesi, Beden Eğitimi ve Spo Yüksekokulu, Rekeasyon Bölümü. 131

2 SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi 2012, Cilt: X, Sayı:4 Aile, çocuk için beslenmesini, kounmasını, diğe fiziksel geeksinimleini, sevgi ve güven gibi duygusal geeksinimleini kaşılayan ilk sosyal çeve olaak bilinmektedi (22). Küeselleşmenin etkisiyle son yıllada biçok etkiye ve değişime mauz kalmıştı. Bu değişiklikle ailenin temel olleini ve üstlendiği göevi değiştimemişti. (23). Küeselleşmeyle bilikte kültülein bibii ile etkileşimi meydana gelmeye başlamış, he kültü bibiini daha yakından tanımaya başlamıştı. Bu açıdan ele alındığında bi diğe duum ise, aile yapısı ve anne baba tutumlaının kültülee göe otak özellikle ya da faklılıkla göstemesidi (13). Bu doğultuda, he ne kada Tük toplumunda da bazı değişiklikle olsa da, geleneksel aile yapısında biçimsel de olsa otoiteyi baba temsil etmektedi. Anne çocuklaa daha yakındı ve onlaa ilişkin konulada geçek kaa oganıdı. Biçok ailede göünüde baba taafından alınan kaalaın asıl sahibi annedi. Ama duum babanın ekeklik olüne gölge düşümeyecek bi biçimde yönetili. Bu yönden değelendiildiğinde, Tük toplumunda aile yapısının biçimsel olaak ataekil, ama geçekte üstü kapalı bi anaekil yapıya sahip olduğu bile söylenebili. Engelleyici ve cezalandııcı nitelikte olan kaalaın uygulanmasının babaya bıakılması, babayı aile içinde oldukça sevimsiz bi yee koyabili. Geleneklein kendisine vediği olü südüme duumunda kalan baba, çoğu kez çocuklaıyla yakın ve sıcak ilişkile kumaktan alıkonmuş olu (9). Malezya da yapılan bi çalışmada da, Tükiye ile otak özellikle olduğunu göstemektedi. Buada da, annelein otoite tutum segilediklei ve çocuklaın akademik başaılaında da etken olduklaı gözükmüştü.(14). Anne baba tutumlaı, kişinin gelişimini tüm yönlei ile etkileyen en önemli faktöleden bii olmuştu. (14). Genel olaak anne baba tutumlaına bakıldığında; baskıcı otoite, aşıı kouyucu, izin veici (gevşek), tutasız, mükemmeliyetçi, eddedici, demokatik (destekleyici ve hoşgöülü) şeklinde sınıflandıılmaktadı. Anne-babalaın beklentilei ile çocuğun beklenti ve ihtiyaçlaı bibiinden faklı olabili. Genelde otoite tutum segileyen anne-babala, çocuğun kendi isteklei dışına çıkmaması için baskı yapala ve bu nedenle otokatik tutum segileyen aileleinin çocuklaı süekli koku ve endişe içeisinde yaşala (16,18). Demokatik tutumla açısından bakıldığında ise; demokatik otamlada büyüyen çocuklaın zihinsel gelişmeye daha yatkın olduklaı, demokatik otamın çocuğa sadece özgülük olanağı tanımakla kalmayıp, aynı zamanda onu kendini anlatmaya ve denetim kazanmaya da özendidiği otaya çıkmaktadı. Böyle bi otamda yetişen çocukla haeketli, saldıgan, kokusuz ve bağımsız olmaktadı (7). Bu konuda (Rives ve akadaşlaı 2012) yaptıklaı aaştımada(21) egenlede anne baba tutumlaı ile akademik başaı aasındaki ilişkiyi incelemişledi. Çalışmaya 58 ekek, 90 kız olmak üzee toplam 148 kişi katılmıştı. Çalışmada egenlein çoğu anne babalaını otoite olaak tanımlamışladı. Biçok çalışmanın aksine otoite tutumun başaıyı attımadığı saptanmış, bunun yanında otoite tutum ile içsel isteklendime aasında ise kuvvetli bi ilişki olduğu tespit edilmişti. (Chao 2001) ise (4), otoite tutumun çocuk yetiştimede en etkili ve en geçeli tutum olduğunu belitmektedi. Moto pefomans açısından bakıldığında ise; hoşgöülü tutum, çocuğun aaştııcılığını, bağımsızlığını destekleyeek fiziksel aktivitelee katılma fısatı sağlamaktadı. Fiziksel aktivitelee katılan çocuk beceileini keşfetmekte, bunlaı tekalayaak geliştimekte ve çeşitlendimektedi (8). (Beam ve akadaşlaı 2007) çocuk gelişiminde eken ebeveynliğin ve moto beceilein olünü aaştıdıklaı çalışmada(2), 165 çocuk üzeinde aaştıma yapmışladı. Sonuç olaak yüksek kalitede ebeveynlik yapan kişilein çocuklaında moto gelişim yüksek seviyede oluken, eken ebeveynlede bu düzeyin düştüğü göülmüştü. Buada becei düzeylei olaak, dil gelişimi, günlük yaşam beceilei ve bilişsel gelişim esas alınmıştı. Aşıı kouyucu ve otoite tutumla ise, çocuğun haeketliliğini kısıtla ve itaatkâ olmalaını destekle. Böyle bi otamda yetişen çocuk beceileini geliştiemez. Hoşgöülü otamda yetişen çocuklaın moto pefomanslaının otoite otamda yetişen yaşıtlaından daha yüksek olduğunu belitmişledi (8). Özel yeteneklein olgunlaşması sıasında aşıı kouma ya da baskı çocuğun davanışlaını engelleyeek gelişimini geciktiebili. Çocuk bu yetesizliğe bağlı olaak, olumlu ilişkile kuamayabili. Haeket fısatının veilmemesi ve deneyim eksikliği, çocuklaın yaşa özgü moto göevlei yeine getimede kullandığı beceilein zamanında gelişmesini engellemektedi. Duyu ve moto deneyimleden yoksunluğun etkisi, çocuğun gelişimi için uygun koşulla sağlandığı takdide silinebilmektedi (8). Çocuklaın sağlığı ve fiziksel aktivite düzeylei, anne baba tutumlaı ile ilişkili olaak, çocuğun özellikleini de bağlı olabilmektedi (1). (Haktanı ve Aktaş 1995), 3 4 yaş gubu 157 çocuğun öneklem alındığı çalışmada (11), çocuklaın moto gelişim özellikleini incelemişledi. Çalışma sonucunda ailelein çoğunun çocuklaının yaşlaının geektidiği gelişim düzeyleini bilmediklei için çocuklaın gelişimsel olaak desteklenmeye ihtiyacı olup olmadığının da fakında olmadıklaına, ayıca eğitim amacıyla ne yapmalaı geektiğini bilmedikleine dikkat çekilmişti. Anne babalaın yaş, öğenim duumu ve meslek özelliklei ile ailedeki çocuk sayısı ve çocuklaın doğum sıasının, aaştımada ele alınan alanlaı önemli düzeyde etkilemezken, çocuğun yaşı, cinsiyeti ve okul öncesi bi kuumda eğitim alma süesinin moto gelişim düzeyini etkileyebildiği saptanmıştı. Moto gelişim ve bunu etkileyen faktöle alan açısından son deece önem az etmektedi. Bu faktölein başında sayılabilecek olan anne baba tutumlaının, moto gelişim açısından ele alınıp incelenmesi ve değelendiilmesi, alana çok fazla pozitif güç katacaktı. Bu sayede anne baba eğitimi, okul öğenci anne baba iletişimi, okul içi faaliyetle ve daha biçok alanda yeni bakış açılaı kazandıaak, alana büyük katkı sağlayacaktı. Bu doğultuda, yapılan bu aaştımada, ilköğetim 8. Sınıfta öğenim göen öğencilein anne baba tutumlaının, psikomoto becei düzeyleine etkisi incelenmişti. 132

3 ERBAŞ, M.K., GÜÇLÜ, M., ZORBA, E., İlköğetim 8. Sınıf Öğencileinin Anne-Baba Tutumlaının, Psikomoto Becei Düzeyleine Etkisi MATERYAL VE YÖNTEM Bu aaştıma, ilköğetim 8. sınıf öğencileinin anne baba tutumlaının, psikomoto becei düzeyleine etkisini inceleyen ilişkisel taama modelinde bi aaştımadı. Aaştıma eğitim öğetim yılını kapsamaktadı. Aaştıma Gubu Aaştıma guubunu, Aksaay İlinde bulunan 7 ilköğetim okulunda 8. sınıfta öğenim göen, beden eğitimi desi alan, 113 kız (%49.3), 116 ekek (%50.7) olmak üzee toplam 229 öğenci oluştumuştu. Aaştıma guubunda ye alan (N=229) egenlein yaşlaı aasında ( X =13.94 ± 0.488) değişmektedi. 13 yaş guubu 34 kişi (%14.8), 14 yaş guubu 174 kişi (%76) ve 15 yaş guubu 21 kişidi (%9.2). Vei Toplama Aaçlaı Anne Baba Stillei Ölçeği Egenlee uygulanan Ana-babalık Stillei Ölçeği (ABSÖ), Maccoby ve Matin'in önediği boyutla ile Lambon ve akadaşlaının çalışmalaı önek alınaak (Süme ve Güngö 1999) taafından geliştiilmiş ve yine aynı aaştımacıla taafından yeni maddele ekleneek son biçimini almış bi ölçekti (28). Bu süeçte, kabul/ilgi ve sıkı denetim/kontol boyutlaının ölçtüğü vasayılan toplam 34 e maddeden oluşan anne ve baba alt ölçeklei vaimax dönüşümlü ana bileşenle analizine tabi tutulmuştu. He iki boyutta da madde-toplam koelâsyonu en yüksek 11 'e madde seçilmişti. Böylece oluştuulan ölçeklede alfa katsayılaı, kabul / ilgi ve sıkı denetim / kontol boyutlaı için anne fomunda sıasıyla 0.86 ve 0.88; baba fomunda 0.88 ve 0.87 olaak bulunmuştu. (Güngö 2000) yapmış olduğu çalışmasında (10) egenleden aile içindeki ana babalık boyutlaına ilişkin ölçüm almak amacıyla, (Süme ve Güngö'ün 1999) geliştidiği ve ek maddelele son biçimini almış olan ABSÖ den yaalanmıştı (28). Böylece egenlee 11 e maddelik kabul/ilgi ve sıkıdenetim/kontol boyutunu içeen toplam 22 maddelik ABSÖ uygulamıştı. Bu aaştımanın yüütülmesinde de aynı ölçek kullanılmıştı. Bu çalışmada, ABSÖ nün iç tutalığı incelemek amacıyla Conbach alfa katsayısı hesaplanmış ve 22 maddeden oluşan anne- baba stillei ölçeğine yapılan güvenilik analizi sonucunda alfa değei anneye göe veilen cevapla açısından conbach alfa katsayısı 0,72, babaya göe veilen cevapla açısından conbach alfa katsayısı 0,76 olaak hesaplanmıştı. Psikomoto Becei Düzeylei Ölçüm Metotlaı Yapılan ölçümle; eaksiyon zamanı, esneklik, dikey sıçama, çabukluk ve süat (spint) ölçümleinden oluşmuştu. Psikomoto becei ölçüm yöntemlei seçiliken, öğencilein yaşlaı dikkate alınaak, anaeobik ölçümle ön plana çıkmıştı. Egenlik döneminde, daha çabuk youlan, eneji ihtiyacı fazla olan ve gelişimleinin en önemli dönemleinden biini yaşayan (8) katılımcıla üzeinde aeobik ölçümlein uygun olmayacağı sonucuna vaılmıştı. a)reaksiyon Zamanı Ölçümlei: Reaksiyon zamanı ölçümlei iki alt başlık altında yapılmıştı. Bunla gösel eaksiyon zamanı ve işitsel eaksiyon zamanıdı. Ölçümlede Reaksiyon Time Hakkus 1999 v 1.0 bilgisaya pogamı kullanılmıştı. Gösel eaksiyon zamanını ölçeken, başlangıç butonuna basaak, bilgisaya ekanına gelen, kımızı yuvalak şekil, denek taafından göüldüğü anda, faeye dokunmasıyla aada geçen zaman esas alınmıştı. Altı denemenin en iyi deecesi alınmıştı. İşitsel eaksiyon zamanının ölçümünde ise, kulaklık takan denek, başlangıç butonuna basaak gelecek sesi beklemektedi. Sesi duyup faeye dokunmasıyla bilikte, aada geçen süe esas alınmıştı. Altı denemenin en iyi deecesi alınmıştı. b)esneklik Ölçümlei: Otu eiş testi kullanılmıştı. Ölçümle için özel olaak imal ettiilen test sehpası; 35 cm uzunluğunda, 45 cm genişliğinde 32 cm yüksekliğinde, standatlaa uygun şekilde imal ettiilmişti. Sehpalaın üst yüzey ölçülei, 55 cm uzunluk, 45 cm genişlik şeklindedi. Üst yüzey, ayaklaın dayandığı yüzeyden 15 cm daha dışaıdadı cm lik ölçüm cetveli ye almaktadı. Ölçümle 3 teka şeklinde yapılmış ve en iyi deece alınmıştı (31). c)dikey Sıçama Ölçümlei: Dikey sıçama testi, euofit test batayası içeisinde kullanılan dikey sıçama testi esas alınaak yapılmıştı. Buna göe; yeden 155 cm yüksekliğe asılan, 60 cm genişliğinde ve 220 cm uzunluğunda duvaa yapışabilecek özellikte ölçüm cetvellei kullanılmıştı. 3 demen içeisinde en iyi deece alınmıştı (31). d)çabukluk Testi (Zig Zag Test) : Deneğin Z- şeklinde hazılanan pakuu tamamlama süesi dikkate alınmıştı. Deneklee, çizgiden 1 mete geiden başlayıp, koşunun bitiş çizgisinde bitmeyecekmiş gibi algılanması yönünde talimat veilmişti. Süelein ölçümünde konomete kullanılmıştı. Üç deneme sonunda en iyi deece esas alınmıştı (31). e)20 m Süat (spint) Testi: Başlangıç ve bitiş noktalaı belilenmiş, 20m lik pakuda, deneklein pakuu bitime süelei dikkate alınmıştı. Deneklee, çizgiden 1 mete geiden başlayıp, koşunun bitiş çizgisinde bitmeyecekmiş gibi algılanması yönünde talimat veilmişti. Bitiş süelei konometeyle ölçülmüştü. Üç deneme sonunda en iyi deece esas alınmıştı (31). 133

4 SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi 2012, Cilt: X, Sayı:4 Vei Toplama Yöntemlei Demogafik değişkenlei açısından; cinsiyet (1 ekek, 2 kız ) ve yaşı (1 13 yaş, 2 14 yaş, 3 15 yaş ) belilemeye yönelik fom kullanılmıştı. Aaştımada anne-baba tutumlaının belilenmesinde, (Süme ve Güngö'ün 1999) geliştidiği (28) ve ek maddelele son biçimini almış olan ABSÖ (Anne Baba Stillei Ölçeği) den yaalanılmıştı. Vei toplama süeci, standat vei toplama potokolü doğultusunda geçekleşmişti. Ölçekle, sınıf otamında, öğetmenle nezaetinde dolduulmuştu. Kullanılan üç ayı ölçek doğultusunda; he ölçek için bi des saati süe ayılmış ve toplam 6 saatlik des pogamı içeisinde, 1. des saatinde ebeveyn tutum ölçeği anne fomu, 3. des saatinde ebeveyn tutum ölçeği baba fomu ve 5. des saatinde de beden eğitimi des tutum ölçeği uygulanmıştı. Bi des süesi 40 dakikadı. Kullanılan ölçekle ve uygulanmasıyla ilgili olaak, uygulama öncesi öğetmenlee kapsamlı bilgi veilmişti. Öğencilein psikomoto becei düzeyleini belilemek amacıyla; esneklik için otu eiş testi, dikey sıçama testi, çabukluk (Z) testi, 20 m hız testi ve eaksiyon (gösel ve işitsel) testi uygulanmıştı. Üçe adet ölçüm yapılaak, en iyi deecele dikkate alınmıştı. Gösel ve işitsel eaksiyon zamanlaının ölçümünde ise altışa denemenin en iyi deecelei dikkate alınmıştı. Veilein Analizi Bu aaştımada uygulanan anne baba stillei ölçeğinde elde edilen veilele psikomoto becei düzeylei ve beden eğitimi tutumlaı aasındaki ilişki ve ilişkinin düzeyinin tespiti amacıyla, koelasyon ve çoklu egesyon analizi yapılmıştı. Demogafik değişkenle açısından elde edilen veilele de psikomoto becei düzeylei ve beden eğitimi tutumlaı incelenmişti. Bağımsız guuplada aitmetik otalamala aası faka dai t-testi ve tek yönlü vayans analizi uygulanmıştı. Analiz kapsamında, betimleyici istatistikleden fekans ve yüzde dağılımlaı, güvenilik analizi de ye almıştı (3). BULGULAR Cinsiyete Göe Fekans ve Yüzde Dağılımı Aaştımaya katılan 229 öğencinin cinsiyete göe fekans ve yüzde dağılımlaı Tablo 1 de veilmişti. Tablo 1. Cinsiyete göe fekans ve yüzde dağılımlaı Cinsiyet Dağılımı f % Kız Ekek Tablo 1 de göüldüğü gibi, aaştıma guubu, 113 ü (%49.3) kız, 116 sı (%50.7) ekek olmak üzee toplam 229 öğenciden oluşmaktadı. Anne Baba Tutumlaı İle Psikomoto Becei Düzeylei Aasındaki İlişki Aaştımanın bağımlı ve bağımsız değişkenlei aasındaki ilişkiyi Peason koelasyon analizi ile test edilmişti. Ölçekle aasındaki koelasyon Tablo 5 de gösteilmişti. Tablo 2. Anne baba tutumlaı ile psikomoto becei düzeylei aasındaki ilişki düzeyini belilemeye yönelik koelasyon analizi sonuçlaı DEĞERLER A B C D 134 GÖRSEL REAKSİYON ZAMANI İŞİTSEL REAKSİYON ZAMANI * ESNEKLİK * * DİKEY SIÇRAMA ÇABUKLUK SÜRAT * * p<0.01** p<0.05* A: Anne kabul/ilgi boyutu B: Anne kontol/denetim boyutu C: Baba kabul/ilgi boyutu D: Baba kontol/denetim boyutu

5 ERBAŞ, M.K., GÜÇLÜ, M., ZORBA, E., İlköğetim 8. Sınıf Öğencileinin Anne-Baba Tutumlaının, Psikomoto Becei Düzeyleine Etkisi Tablo 2 incelendiğinde, İşitsel eaksiyon zamanı ile anne denetim/kontol boyutu aasında pozitif yönde çok zayıf bi ilişki olduğu göülmektedi. ( = 0.142, p<0.05). Esneklik düzeylei ile anne denetim/kontol ve baba denetim/kontol boyutu aasında negatif yönde zayıf bi ilişki göülmektedi ( = , p<0.05 / = , p<0.05). Spint düzeylei ile anne denetim/kontol ve baba denetim/kontol boyutu aasında negatif yönde zayıf bi ilişki göülmektedi ( = , p<0.05 / = , p<0.05). Anne Baba Tutumlaının, Psikomoto Becei Düzeylei Üzeine Etkisi Gösel Reaksiyon Zamanına İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın gösel eaksiyon zamanı skolaı bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 3. Gösel Reaksiyon Zamanına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol * Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p= Tablo 3 de ki bulgula incelendiğinde,(gösel) eaksiyon zamanı skolaı üzeinde en büyük etkiye sahip olan değişkenin anne denetim/kontol düzeyi olduğunu göülmektedi. İkinci sıada ise anne kabul/ilgi değişkeni almaktadı. Sıası ile madde baba denetim/kontol ve baba kabul/ilgi değişkenlei etki büyüklüğü bakımından 3. ve 4. sıada ye almaktadı. Fakat anlamlılık düzeyi değelei incelendiğinde anne denetim/kontol değişkeni haicinde söz konusu etkilein istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı göülmektedi. (p > 0.05) Bi başka ifade ile, anne kabul, baba kabul ve baba kontol düzeyleinin (Gösel) eaksiyon zamanı skolaı üzeinde anlamlı bi etkisinin olmadığı belilenmişti. (Gösel) eaksiyon zamanı skolaındaki değişimin %2.1 i söz konusu 4 değişken taafından açıklanmaktadı. Bunun yanında anne kontol/ denetim düzeyindeki 1 biimlik atış (Gösel) eaksiyon zamanında biimlik atışa neden olmaktadı. İşitsel Reaksiyon Zamanına İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın işitsel eaksiyon zamanı skolaı bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 4. İşitsel Reaksiyon Zamanına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol * Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p= Tablo 4 incelendiğinde, yapılan egesyon analizi sonucunda işitsel eaksiyon zamanı skou üzeinde en büyük etkiye anne denetim/kontol düzeyi sahipti sonucu elde edilmişti. Diğe değişkenlee ilişkin etki büyüklüklei sıası ile anne kabul/ilgi, baba denetim/kontol ve baba kabul/ilgi düzeyi olaak şekillenmişti. Fakat anlamlılık düzeyi değelei incelendiğinde anne denetim/kontol değişkeni haicinde söz konusu etkilein istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı göülmektedi ( p > 0.05). Bi başka ifade ile anne kabul/ilgi, baba kabul/ilgi ve baba denetim/kontol düzeyleinin (Gösel) eaksiyon zamanı skolaı üzeinde anlamlı bi etkisinin olmadığı belilenmişti. Son olaak; (İşitsel) eaksiyon zamanı skolaındaki değişimin %2.8 i söz konusu 4 değişken taafından açıklanmaktadı. Bunun yanında anne kontol/ denetim düzeyindeki 1 biimlik atış (İşitsel) eaksiyon zamanında biimlik atışa neden olmaktadı. 135

6 SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi 2012, Cilt: X, Sayı:4 Esneklik Düzeyleine İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın gösel esneklik düzeylei bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 5. Esneklik Skolaına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p= Tablo 5 incelendiğinde, egesyon analizi sonucunda anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin esneklik skolaı üzeindeki etkileinin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belilenmişti. (p > 0.05) Dikey Sıçama Düzeyleine İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın dikey sıçama düzeylei bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 6. Dikey Sıçama Skolaına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p= Tablo 6 incelendiğinde, Yapılan egesyon analizi sonucunda anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin dikey sıçama skolaı üzeindeki etkileinin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belilenmişti. (p > 0.05) Çabukluk Düzeyleine İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın çabukluk skolaı bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 7. Çabukluk Skolaına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p=

7 ERBAŞ, M.K., GÜÇLÜ, M., ZORBA, E., İlköğetim 8. Sınıf Öğencileinin Anne-Baba Tutumlaının, Psikomoto Becei Düzeyleine Etkisi Tablo 7 incelendiğinde, anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin çabukluk skolaı üzeindeki etkileinin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belilenmişti. (p > 0.05) Süat (Spint) Düzeyleine İlişkin Regesyon Analizi Bu aşamada katılımcılaın süat (spint) skolaı bağımlı değişken olaak ele alınmış ve anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin, bağımlı değişken skolaındaki değişimi hangi düzeyde yodadığı aşağıdaki egesyon sonuçlaı ile idelenmişti. Tablo 8. Süat (Spint) Skolaına İlişkin Regesyon Analizi DEĞİŞKENLER B Standat Sabit * Anne kabul/ilgi Anne denetim/kontol Baba kabul/ilgi Baba denetim/kontol R= R²= F= p= Tablo 8 e göe, anne kabul /ilgi, anne kontol /denetim, baba kabul /ilgi, baba kontol /denetim değişkenleinin spint skolaı üzeindeki etkileinin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belilenmişti. (p > 0.05) TARTIŞMA VE SONUÇ Koelasyon analiz sonuçlaına göe (Tablo 2); işitsel eaksiyon zamanı ile anne denetim/kontol boyutu aasında pozitif yönde çok zayıf bi ilişki olduğu göülmektedi. ( = 0.142, p<0.05). Esneklik düzeylei ve spint düzeylei ile anne denetim/kontol ve baba denetim/kontol boyutu aasında negatif yönde zayıf bi ilişki göülmektedi ( = , p<0.05 / = , p<0.05, = , p<0.05 / = , p<0.05). Buna göe; annelein otoite tutumlaı attıkça işitsel eaksiyon zamanı düzeyleinin de attığı, esneklik ve spint düzeyleinin ise azaldığı göülmektedi. Otoite tutumun eaksiyon zamanı ile pozitif, spint ve esneklik düzeylei ile negatif ilişki segilemesi beklenen bi duumdu. Aşıı kouyucu ve otoite tutumla, çocuğun haeketliliğini kısıtla, böyle bi otamda yetişen çocuk beceileini geliştiemez. Özel yeteneklein olgunlaşması sıasında aşıı kouma ya da baskı, haeket fısatının veilmemesi ve deneyim eksikliği, çocuklaın yaşa özgü moto göevlei yeine getimede kullandığı beceilein zamanında gelişmesini engellemektedi. (8). Sonuçlaın aksine, (Chao 2001) ise(4), otoite tutumun çocuk yetiştimede en etkili ve en geçeli tutum olduğunu belitmektedi. Regesyon analiz sonuçlaına göe (Tablo ); anne denetim/kontol alt boyutunun, eaksiyon zamanı üzeinde en etkili değişken olduğu, bunun dışında, anne baba tutumlaının, diğe moto becei düzeylei üzeinde bi etkisinin olmadığı göülmektedi. Gösel eaksiyon zamanı açısından bakıldığında; anne denetim kontol boyutundaki 1 biimlik atışın gösel eaksiyon zamanında biimlik atışa neden olmaktadı. İşitsel eaksiyon zamanı açısından bakıldığın da ise; anne denetim kontol boyutundaki 1 biimlik atışın gösel eaksiyon zamanında biimlik atışa neden olmaktadı. Bunun dışında kalan diğe moto becei değişkenlei üzeinde he hangi bi etki söz konusu değildi. İşitsel ve gösel eaksiyon zamanındaki atış, otoite tutumun eaksiyon zamanını olumsuz yönde etkilediğini göstemektedi. Etki düzeyi, istatiksel olaak düşük seviyede gibi gözükse de, eaksiyon zamanının milisaniye cinsinden ölçüldüğü düşünüldüğünde, etki düzeyinin göünenden daha fazla olabileceği düşünülebili. Bu sonuca göe, anne-baba tutumlaı, algısal moto gelişimle de bağlantılı olan eaksiyon zamanını etkileyen faktöleden biidi ve otoite tutum, eaksiyon zamanını olumsuz yönde etkilemektedi. Bu sonuca paalel olaak, eaksiyon zamanının negatif yönde etkilenmesi, diğe beceileinde olumsuz yönde etkilenmesi anlamına geli. Çünkü eaksiyon zamanı, aynı zamanda tüm beceilede uyaının tanımlanması ve tepki seçimi (kaa veme) mekanizması ile doğudan bağlantılıdı (25). Aynı zamanda, sonuca etken olaak ebeveynlik kalitesi de düşünülmelidi. Yapılan bi aaştımada, yüksek kalitede ebeveynlik yapan kişilein çocuklaında moto gelişim yüksek seviyede oluken, eken ebeveynlede bu düzeyin düştüğü göülmüştü (2). Bunun yanında ailenin geli düzeyi, eğitim düzeyi, kadeş sayılaı, yaşadığı çeve ve eğitim aldığı yelein de bu sonuç üzeinde etkisi olabili. Esneklik, çabukluk, dikey sıçama ve süat düzeylei açısından hehangi bi etki söz konusu değildi. Bu duum, anne-baba tutumlaının söz konusu psikomoto becei düzeyleini istenilen düzeyde yodamadığı anlamına gelmektedi. Bu sonucun çıkmasında, biçok neden etken olabili. Doğum öncesi, doğum esnası ve çevesel faktölein etkilei de göz önünde bulunduulmalıdı(19).çocuklaın sağlığı ve fiziksel aktivite düzeylei, anne baba tutumlaı ile ilişkili olaak, çocuğun özellikleine de bağlı olabilmektedi (1). Bu motoik özellikle üzeinde, anne-baba tutumlaı dışında kalan diğe etken faktöle etkili olmuş olabili. Yapılan bi aaştımada, çocuğun yaşı, cinsiyeti ve okul öncesi bi kuumda eğitim alma süesinin moto gelişim düzeyini etkileyebildiği saptanmıştı(11). Aynı zamanda, 137

8 SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi 2012, Cilt: X, Sayı:4 küeselleşme süecinde, değişen dünya ile bilikte, anne baba tutumlaında da faklı değişimlein gözlemlenmesi (23) ve aynı zamanda, kültülee göe tutumlaın ve aile yapılaının faklılık göstemesi, çıkan sonucun bi nedeni olaak gösteilebili (13). Bu alanda doğudan yapılmış çok fazla aaştıma bulunmamakla beabe, anne-baba tutumlaının alt boyutlaı atıılaak, hem anne-babalaın açısından, hem çocuklaın açısından ele alınaak yapılması ve yapılacak çalışmalada bunlaa paalel olaak çocuklaın özelliklei, çevesel faktöle ve beden eğitimi öğetmenlein tutumlaı da, etkileyici faktöle olaak el alınması, alana daha fazla katkı sağlayacaktı. Bunu yanında, psikomoto beceilein ölçümünde alan genişletileek, faklı metotlala yapılacak ölçümle ile yapılan bu aaştıma kaşılaştıılmalı, aynı zamanda fiziksel ölçümle de ekleneek sonuçla daha ayıntılı idelenmelidi. KAYNAKÇA 1. Aendo, M.E., Elde, J.P., Ayala, G.X., Campell, N., Baqueo, B., Dueksen, S., Is paenting style elated to childen s healthy eating and physical activity in Latino families? Health Education Reseach, 21 (6), pp , Beams, L.E.L., Taylo, H.B., Landy, S.H., Banes, M.A., Flethce, J.M. ve Swang, P., Role of ealy paenting and moto skills on development in childen with spina bifida, Jounal of Applied Developmental Psychology, 28, pp , Büyüköztük, Ş., Sosyal bilimle için vei analizi el kitabı. (13. Baskı). Pegem Akademi Yayınlaı, Ankaa, Chao RK., Extending eseach on the consequences of paenting styles fo Chinese Ameicans and Euopean Ameicans. Child Development, 72(6), pp , Çakıoğlu, T. Ve Sökmen, T.(2012). 12 Haftalık Judo Teknik Antenman ve Oyunlaının 8 10 Yaş Gubu Ekek Çocuklada Reaksiyon Zamanı Üzeine Etkisi. Selçuk Ünivesitesi, Beden Eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi, 14 (1): Çiftçi, C. (2001) yaş eğitilebili düzeyde zihinsel engelli çocuklada beden eğitimi ve spo desleinin bazı motoik özelliklee etkisi (Tükiye ve Almanya uygulaması). Yüksek lisans tezi, Sakaya Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü, Sakaya. 7. Eldeleklioğlu, J., Kaa statejilei ile ana-baba tutumlaı aasındaki ilişki, Doktoa Tezi, Gazi Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü, Ankaa, Gallahue, D., Ozmun, J.C., Undestanding moto development, infants, childens, adolescents and adults. (6th edition). McGaw - Hill Companies, New Yok, Gençtan, E., Psikanaliz ve Sonası, Remzi Kitapevi, İstanbul, Güngö, D., Bağlanma Stilleinin ve Zihinsel Modellein Kuşaklaaası Aktaımında Ana Babalık Stilleinin Rolü, Doktoa Tezi, Ankaa Ünivesitesi, Sosyal Bilimle Enstitüsü, Ankaa. 11. Haktanı, G. ve Aktaş, Y., 3 4 yaş çocuklaının moto gelişim özellikleinin incelenmesi, 10. Ya Pa Okulöncesi ve eğitimini yaygınlaştıma seminei, İstanbul, Hasa, R. (2000). Okul öncesi dönemde hipoaktif ve hipeaktif çocuklaın haeket öğenmesinde etkili olan bazı özelliklein aaştıılması (Van öneği). Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Ünivesitesi, Van. 13. Hez, L. & Gullone, E., The elationship between self-esteem and paenting style: A coss-cultual compaison of Austalian and Vietnamese Austalian adolescents, Jounal of Coss-Cultual Psychology, 30 (6), pp , Ishak, Z., Low, S., F., Lau, P., L., Paenting Style as a Modeato fo Students Academic Achievement, Jounal of Science Educational Technology, 21, pp , Kulaksızoğlu, A., Egenlik Psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul, Maddahi, M.E., Javidi, N., Samadzadeh, M., Amini, M., The study of elationship between paenting styles and pesonality dimensions in sample of college students, Indian Jounal of Science and Technology, 5 (9), pp , Okely, A.D., Booth, M.L. ve Patteson, J.W. (2001). Relationship of physical activity to fundamental movement skills among adolescents. Medicine & Science in Spot & Execises, /01/ Özen, Y., Yaına Kalmak Adına Soumluluk Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankaa, Öze, D.S., ve Öze M.K.(2009). Çocuklada moto gelişim. (6. Baskı). Ankaa : Nobel Yayın Dağıtım. 20. Reiman, P.,M., Manske, R.C., Functional Testing in Human Pefomance, Champaign IL, Human Kinetics.USA, Rives, J., Mullis, A.K., Fotne, L.A., ve Mullis, R.L., Relationships Between Paenting Styles and the Academic Pefomance of Adolescents, Jounal of Family Social Wok. 15(3), pp , Samast, A., Relationship between paenting styles and stess coping styles. Symp. of National Confeence in Psychology & Society. Islam. Azad Univ. Roudehen, 22, Salavan Pess,Tehan, Sawalha, A., Paenting Styles and Thei Relationship to Neuotic Behavios among a Sample of Adolescents, Euopean Jounal of Social Sciences,30,(1), pp , Saygın, Ö. Ve Dükkancı, Y.(2009). Kız çocuklada sağlık ilişkili fiziksel uygunluk ve fiziksel aktivite yoğunluğu ilişkisinin aaştıılması. Ulusla aası İnsanbilimlei Degisi, Cilt:6 Sayı: Schmidt, R.A. ve Wisbeg, C.A. (2007). Moto leaning and pefomance. (4th edition). Champaign, U.S.A.: Human Kinetics 26. Stanley, M. (2009). Çocuk ve Becei. (Editö : İlayda Özbaş). İstanbul : Ekinoks Yayıncılık. 27. Stoden, D.F., Goodway, J.D., Langendofe, S.J., Robeton, M.A., Rudisill, M.E., Gacia, C. ve Gacia, L.E.(2008). A Developmental Pespective on the Role of Moto Skill Competence in Physical Activity: An Emegent Relationship. Quest,, 60, Süme, N., Güngö, D., Çocuk yetiştime stilleinin bağlanma stillei benlik değelendimelei ve yakın ilişkile üzeine etkisi, Tük Psikoloji Degisi,14, (44), pp.35-62, Şen, M. (2004). Ana okuluna devam eden 6 yaş çocuklaın moto gelişimleine beden eğitimi çalışmalaının etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankaa Ünivesitesi, Fen Bilimli Enstitsü, Ankaa. 30. Tame, K.. Spoda Fiziksel Fizyolojik Pefomansın Ölçülmesi ve Değelendiilmesi, Bağıgan Yayınevi.Ankaa, Ziyagil, M.A., Zoba, E., Bozatlı, S., ve İmamoğlu, o. (1999) yaş çocuklada yaş, cinsiyet ve spo yapma alışkanlığının süat ve anaeobik güce etkisi. Celal Baya Ünivesitesi, Beden eğitimi ve Spo Bilimlei Degisi, 3,3. s: