İyi ki Aile Şirketiyiz. İlker Kaldı 13 Ekim 2012 Fethiye

Transkript

1 İyi ki Aile Şirketiyiz İlker Kaldı 13 Ekim 2012 Fethiye

2 Fotoğrafa Bakalım

3 Kaynak: Ward Study USA 200 ÖNEMLİ SANAYİ ŞİRKETİNİN ÖMRÜ = ÜÇ NESİL % 20 % 80 Yok Olanlar Bağımsız Devam Edenler

4 Kaynak: Ward Study USA HAYATTA KALAN % 20 NİN % 10 % 25 % 65 aynı ailede yabancılara satılmış kamunun olmuş

5 Kaynak: Ward Study USA YOK OLUP GİDEN %80 NİN 0-34 yıl 35% yıl 35% yıl 15% 90 yılın üstü 15% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Yaşam Süresi %70 i üçüncü kuşağa ulaşamamış

6 Türkiye de Türkiye de sisteme kayıtlı şirketlerin % 95 i aile şirketi. Türkiye de KOBİ lerin % 98.8 i aile şirketi. Bu şirketlerin: % 30 u ikinci kuşağa, % 12 si üçüncü kuşağa, % 3 ü dördüncü kuşağa kadar yaşayabiliyor. Kaynak:

7 Haberler 100 yıllık şirket, tarih oldu İktidar kavgası hisse sattırdı Yönetim krizi, iflasa sürükledi Üç kardeş yollarını neden ayırdı? Miras kavgası, şirketi yabancılara sattırdı Acıların şirketi oldu Asırlık şirketler, miras kavgalarıyla yok oluyor Damatlarını uzaklaştırmak da yetmedi Her biri başka tarafa dağıldı İki kardeşin yolu 43 yıl sonra ayrıldı Ablası, sahtecilikle suçladı

8 Nerden Nereye

9 Kaynak: Haluk Alacaklıoğlu: Global Family Business Consultants; BÜYÜK TÜRK AİLE ŞİRKETİNİN YOK OLMA NEDENLERİ 14% 5% Aile içi çatışma 19% Miras Kavgası Kardeşler arası çatışma 19% Kardeş-yeğen-kuzen kavgası 43% Aileler arası kavga

10 TÜRKİYE NİN EN ESKİ 50 AİLE ŞİRKETİ 4.Kuşakta 3 3.Kuşakta 26 2.Kuşakta 20 1.Kuşak Kuşak 2.Kuşakta 3.Kuşakta 4.Kuşakta Kaynak: Haluk Alacaklıoğlu: Global Family Business Consultants;2003

11 Kaynak: Haluk Alacaklıoğlu: Global Family Business Consultants;2003 % 92 Sİ EN KRİTİK 2-3. KUŞAKLARDA 6% 2% 40% 52% 1.Kuşak 2.Kuşak 3.Kuşak 4.Kuşak

12 Genel Yapı

13 Aile Şirketi Ailenin geçimini sağlamak ve/veya mirasın dağılmasını önlemek amacıyla kurulan, Ailenin geçimini sağlayan kişi tarafından yönetilen, Yönetim kademelerinin önemli bir bölümü aile üyelerince doldurulan, Kararların alınmasında büyük ölçüde aile üyelerinin etkili olduğu, Aileden en az iki neslin işletmede çalıştığı şirkettir.

14

15 Genel Özellikleri Girişimciliğini aile üyelerinden bir ya da birden çok kişinin yaptığı kâr amaçlı kurumlardır. Kararlarda ailenin etkili olduğu, büyüklere saygının esas alındığı, ataerkil yapının hakim olduğu görülür. Kurucu her şeyi kontrol altında tutmaya kararlı, otoriter eğilimlidir. İşin pratiğinden gelen girişimciler tüccarlıkta başarılı, değişen koşullara uyumda ve modern yönetim alanında başarısızdırlar. Şirket büyürken, amaç, planlama, eşgüdüm, yürütme ve denetim fonksiyonları bu büyümeye paralel gelişmez.

16 Genel Özellikleri Eski alışkanlıklarını terk etmekte zorlanan, değişime direnen, kurumsallaşma ihtiyacı öne çıkan yapılardır. Kurumun sahibi ile tepe yöneticisi genellikle aynı kişidir. İşler büyüyüp, refah arttıkça başlangıçtaki aile içi güç birliği zayıflar, iç çatışmalar çoğalır. Kağıt üzerindeki resmi durumlardan çok aile değerlerinin iş ortamında belirleyici olması mümkündür.

17

18 ŞİRKET AİLE

19 Ben Kimim? Ortak Patron Şirket Yönetici Aile Üyesi

20 Kendimizle Çatışırız Hem ailedeki hem de şirketteki roller birbirine bulaşır. Hangi role ne kadar zaman ayrılacağının bilinmemesi.

21 Ailenin Diğer Üyeleriyle Çatışırız İş tanımı ve görev dağılımının olmaması. İşin gelecekte yönetecek varislerin belirlenme(me)si Aile üyeleri arasında yetki-güç mücadelesinin olması.

22

23 Yöneticilerimizle Çatışırız İşlerin tanımlanmaması. Yetki devri yapılmaması. Sorumluluğun paylaşılmaması. Yetersiz yöneticilerle çalışılması.

24 Aile Şirketlerinde İletişim Aile içi sıkıntıların şirkete, şirket işlerinin aileye yansıması ilişkilerin giderek bozulmasına yol açar. Aile değerlerine ve şirket kurallarına aynı ölçüde önem vermemek sıkıntı yaratır. Kurucu kuşak sonrakilerle sık çatışma yaşar. Katı otorite insanları bıktırır. Ortaklar belirleyici değil, yol gösterici olmalıdır. Ortakların morali şirketin morali olursa motivasyon sağlanamaz.

25 Aile Şirketlerinde İletişim Kuzen, elti, gelin, görümce yarışı sorunlara yol açar. Hangi ortağın söylediğine uyulacak konusu çözümlenmezse sıkıntılar oluşur. Her yetki aile üyelerinde olursa işler yavaşlar, verim düşer. Şirketin geleceğini belirlemek için ölüm-hastalık beklenirse şirketin ölme ihtimali çoğalır.

26 Günah Keçisi mi?

27 Aile Şirketlerinin Zayıf Yönleri Aile ve şirket kavramlarının birbirine karıştırılması, Aile bireylerinin yeteneğe ve deneyime bakılmaksızın, işe alınıp, terfi ettirilmesi, Aile bireyine şirket içinde özel konum yaratılması, Patron her şeyi denetim altında tutmak istemesi, Niteliksiz yöneticilerle çalışılması, Kuşak çatışmasının çok belirgin olması, Gelecekte şirketi yönetecek kişinin belirlenmemesi, Şirkette strateji, planlama, bütçeleme, raporlama uygulamalarının gelişmemesi.

28

29 Aile Şirketlerinin Güçlü Yönleri Hiyerarşi azdır, çabuk ve hızlı karar alabilmektedirler. Esnekler, değişime uyum sağlayabiliyorlar. Müşteri memnuniyetine önem veriyorlar. Bürokrasiden uzak bir yönetim anlayışları var. Bilgi birikimlerini rakiplerinden kıskançlıkla saklıyorlar. İşe asılma ve yüksek başarı güdüsü. Kısa zamanda büyümeyi becerebilme. Aile bireylerinden doğan biz bilinci ve amatör ruhun takım olması

30 Onlar da Aile Şirketi

31 Amaç ve Yöntem

32 Bindiği Dalı Kesmek Aile şirketi olmaktan kurtulmak Aile şirketi olmayı reddetmek Şirketi tümüyle profesyonellere teslim etmek Ailenin şirket üzerindeki ağırlığını azaltmak Aile bireylerinin şirkette çalışmasını engellemek

33 Amaç İşletmeye yaşama ve rekabet gücü kazandırmak. Amatör ruhu kaybetmeden kurumsallaşmak Olumlu yönlerin korunup olumsuz yönlerin etkilerinin azaltılmasıdır.

34 İzlenmesi Gereken Yol Strateji Belirleme Plan Yapma Kurumsallaşma Etkin Kontrol ve Danışmanlık Sistemi

35 Uzun ve Sağlıklı Ömrün Şifresi: Kurumsallaşma

36 Kurumsallaşma Sistem haline gelebilmektir. Kuralları önceden belirlenmiş biçimde çalışmaktır.

37 Kurumsallaşma Bir Dönüşüm Sürecidir Zahmetli ve uzun bir süreçtir. Başlangıçta ailenin fedakarlığını gerektirir. Şirketin ilk yıllarında var olan amatör ruhu, heyecanı sürekli ve sistemli hale getirmektir. Bir bütündür ve tüm unsurları yerine getirilmelidir. İnsana yatırım yapmaktır.

38 Nasıl Yapılmalıdır? Mevcut durum analizi, Var olan güçlü ve zayıf yönlerin tespit edilmesi, Aile üyesi ortakların ikna edilmeleri, Şirket içinde dönüşümün öneminin hissettirilmesi, Değişimi gerçekleştirecek çekirdek lider kadronun oluşturulması, Değişimin yükünü taşıyacak yönetici ve çalışan grubun hazırlanması ve bu grupta takım ruhu oluşturma, Değişime uyum sağlamaya yönelik eğitimlerin gerçekleştirilmesi,

39 Nasıl Yapılmalıdır? Aile üyelerinde rastlanacak olası dirençlerin ve olumsuz alışkanlıkların irdelenmesi, Aile üyesi ortaklara değişimle gelen kısa vadede gözlenebilecek bazı sonuçların sağlanması, Çalışanların kurumsallaşma yolunda çabalar için motive edilmesi, Kurumsallaşmanın bir proje olarak yapılandırılıp belli bir plan dahilinde yürütülmesi, Aile üyelerinin sık sık konuyla ilgili bilgilendirilmesi, desteklerinin sağlanması,

40 Nasıl Yapılmalıdır? Değişimin bütün aşamalarında temel amaç olarak amatör ruhun kaybedilmemesi için çaba gösterilmesi, Sürecin belli aşamalarında ara denetimler, sonucunda ise ulaşılan nokta bakımından genel değerlendirme yapılması, Amaçlara ne oranda ulaşıldığı, başlangıca göre gelinen noktanın test edilmesi ve sonuçların paylaşılması.

41 AİLE ŞİRKETLERİ KURUMSALLAŞMAYA NE ZAMAN GEÇMELİ

42 Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Aile - Şirket İlişkisinin Kurumsallaşması Şirketin Yönetim Yapısının Kurumsallaşması

43 Aile Şirket İlişkisinin Kurumsallaşmasının Zor Tarafı Ailenin ana değerleri nelerdir? Bu değerlerle iş nasıl bağdaştırılacak? Ailenin öncelikleri nelerdir? Ailenin işe yansıyacak güçlü ve zayıf yönleri nelerdir? Şirketinizin aile tarafından karşılanabilecek ihtiyaçları nelerdir?

44 Aile Şirket İlişkisinin Kurumsallaşmasının Zor Tarafı Birbirine bağlılık ve güven, Karşılıklı takdir, Açık iletişim, Birlikte sosyal zaman geçirme, Sorunlarla birlikte mücadele etme yeteneği

45 Aile Şirket İlişkisinin Kurumsallaşmasının Kolay Tarafı Aile Konseyi kurulması, Aile Anayasası hazırlanması, Aile şirket yönetimi ilişkilerinin belirlenmesi, Çatışma yönetimi sistematiği oluşturulması, Devir planı yapılması, Hissedarlık sözleşmesi hazırlanması.

46 Kurumsallaşma Adımları Amaçlara uygun örgüt yapısı Stratejik planlama Yazılı iş ve görev tanımları İç yönetmelikler Profesyonel Yönetim

47 Yeni Kuşaklar

48 SORULAR SORUNLAR Kurucular işleri yeni kuşağa devretmekte neden istekli değiller? Kurucular işleri devrederken ilk tercihleri neden büyük oğuldan yanadır? Kardeşlerden bazıları aile şirketinde çalışmak istemezse ne yapmalı? Aile şirketlerinde üçüncü kuşak neden en kritik kuşaktır?

49 Kuşaklar Arası Geçişte Kritik Adımlar 1. Kurucu kaç yaşında işi devretmeli? 2. Yeni kuşak nasıl yetiştirilmeli? 3. Aday nasıl açıklanmalı?

50 Profesyonel Yönetim

51 Aile Şirketlerinde Profesyonel Yöneticilik Neden Zor? Belli bir kültürü olan aile şirketini birdenbire kurumsal şirket gibi yönetmek, Aileyi dışlayarak yönetmeye kalkışmak, Sürekli müdahaleler, kısıtlı yetki, geniş sorumluluk, Aile şirketinde yönetici olmayı sadece şirket yönetmek sanmak,

52

53 Patronlar Dikkat! Şirketin sizden daha büyük olduğu gerçeği, İşyerinin ekmek kapısı değil, ticari işletme olduğu gerçeği, Nitelikli insanlarla çalışmanın pahalı olduğu gerçeği, Nitelikli yöneticilere yetki devretmenin zorunlu olduğu gerçeği,

54

55 Neler Yapılmalı?

56 Bağdaştırın AİLE Duygu, Sevgi, Birlik-beraberlik, Destek ŞİRKET Akıl, Sonuç, Rekabet

57 PETER DRUCKER DAN AİLE ŞİRKETLERİNE 5 ALTIN ÖĞÜT 1. Çalışan aile üyeleri en az aile dışı çalışanlar kadar yetenekli ve çalışkan olmalı. 2. Çok küçük olanlar hariç tüm aile şirketlerde kilit görevlere profesyoneller atamalı. 3. Yönetimde kaç aile üyesinin olduğuna bakılmadan, tepe pozisyonlardan birine aile dışı bir kişi getirilmeli. 4. Yönetimin geçişi konusu aile ve iş dışında birinin önderliğinde halledilmeli. 5. Şirket aileye değil, aile şirkete hizmet etmeli.

58 Yapın En iyi bildiğiniz işe odaklanın, dağılmayın Salt fiyat odaklı olmayın. Birkaç başarı faktörüne sarılın Kendinizi farklılaştırın Rekabet avantajı yaratın İnsan kaynağına önem verin, yatırım yapın Müşteri memnuniyeti temel hedef olsun

59 Sonuç

60 Unutmayın! Ailenin değerleri, aile ilişkileri, ailenin geleceği, Açık, anlaşılır ve öz hedefler, Herkes gereğine inanmalı, ikna edilmeli, Net ortaklık yapısı ve çalışma düzeni, Toplantı Ortak karar Toplantı Ortak karar, Etkili, yetkili yönetim kurulu, Birbirine hesap verebilme, Harcamaları kurala bağlanmalı,

61 Unutmayın! Yeni kuşakların yetişmesine dikkat, Ailenin ve işin sürekliliği için aile konseyi, Aile kadar işi, iş kadar aileyi düşünmek, Çalışanlar en önemli müşteri.

62 Teşekkür Ederim.