Madde 10 (Değişik: 27/7/1993-KHK-489/4 md.; Değiştirilerek kabul: 10/2/ /6 md.)

Transkript

1 UZMAN ERBAŞ KANUNU, (3269 S.K.) Tedavi 1 Madde 10 (Değişik: 27/7/1993-KHK-489/4 md.; Değiştirilerek kabul: 10/2/ /6 md.) (Değişik birinci fıkra: 11/6/ /4 md.) Uzman erbaşlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin tüm sağlık işlemleri hakkında, 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlardan barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananların, iyileşinceye kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler hariç olmak üzere, sıhhi arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. (1) Uzman erbaş emeklileri ile harp malûllüğü, vazife malûllüğü veya adî malûllük aylığı bağlanarak Türk Silâhlı Kuvvetlerinden ayrılan uzman erbaşlar, bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile harp ve vazife malûllüğünü gerektiren nedenlerden dolayı vefat edenlerin maaşa müstahak dul ve yetimleri, 1 Burada yer alan açıklamalardan alıntı yapmak için, alıntı yapılan yazıya şu ibare eklenmelidir : En son değişikliklere göre, açıklamalı, notlu, içtihatlı, ek ve örnekli UZMAN ERBAŞ KANUNU VE YÖNETMELİĞİ, 2003" isimli Kitaptan alıntı yapılan ve askerihukuk.net isimli web sitesine konulan bu dosya ve açıklamaların tüm hakları anılan kitabın yazarı (E.) Hak.Alb. Orhan ÇELEN'e aittir." Bu ibare eklenmek şartıyla, buradaki dosyalardan Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın açıklama ve dosyanın tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.

2 211 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 67 nci ve 70 inci maddeleri hükümlerinden aynen istifade ederler. Uzman erbaşlardan; a) Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler ile sözleşme süresi içinde vefat, bir yıl içerisinde Kanunda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi süresini geçirme, bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen süre kadar ve on yılı geçmemek üzere, b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmeleri yenilenmeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi yahut sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesi feshedilenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen sürenin yarısı kadar ve beş yılı geçmemek üzere, (Değişik son paragraf: 11/6/ /4 md.) Muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. Bunların sağlık giderleri Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar, bu hakları mevcut olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve asker hastanelerinden yararlanamazlar. (Ek fıkra: 11/6/ /4 md.) Görevde iken işledikleri ve 12 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlardan, yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, karar kesinleşme tarihinden itibaren

3 asker hastanelerinden veya kamu sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanmalarına son verilir. (Değişik fıkra: 11/6/ /4 md.) Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona erenlerden; sözleşmelerinin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere, sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşların (27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç) 2/3'ü her ay sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ödemeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Ancak, sözleşme sona erme tarihinden itibaren on iki ay içerisinde sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızasından dolayı, 5434 sayılı Kanuna göre malûllük aylığına hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir. İLGİLİ HÜKÜM: Uzman Erbaş Yönt. Tedavi Madde 17 (Değişik:RG-20/3/ ) Uzman erbaşlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin tüm sağlık işlemleri hakkında, 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlardan barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananlar hakkında kesin işlem kararlı sağlık kurulu raporu onaylanıncaya kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. Sıhhî arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri uygulanır, Uzman erbaş emeklileri ile harp malûllüğü, vazife malûllüğü veya adî malûllük aylığı bağlanarak, Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan uzman erbaşlar, bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile harp ve vazife malûllüğünü gerektiren nedenlerden dolayı vefat edenlerin maaşa müstahak dul ve yetimleri, 211

4 sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 67 nci ve 70 inci maddeleri hükümlerinden aynen istifade ederler. Uzman erbaşlardan; a) Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler ile; sözleşme süresi içinde vefat, bir yıl içerisinde 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi ve istirahat süresini geçirme (son alınan hava değişimi ve istirahat süresi de dahil olmak üzere), bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen süre kadar ve on yılı geçmemek üzere, b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmeleri yenilenmeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi veya sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesi feshedilenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen sürenin yarısı kadar ve beş yılı geçmemek üzere, Muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. Bunların sağlık giderleri Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar, bu hakları mevcut olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve asker hastanelerinden yararlanamazlar. Görevde iken işledikleri ve bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlardan, yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, karar kesinleşme tarihinden itibaren asker hastanelerinden veya kamu sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanmalarına son verilir. Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona eren uzman erbaşlardan; sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere (bu haktan yararlanacak uzman erbaş tarafından sözleşmenin sona ermesine neden olan tedavisinin devam ettiğinin askerî hastanelerden alacağı ve onaylatacağı raporla belgelendirdiği sürece), sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşların (27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kıbrıs a Gönderilecek Türk Askerî Birliği Mensuplarının Aylık ve Ücretleriyle Çeşitli İstihkakları ve Birliğin Başka Giderleri Hakkında Kanuna göre ödenen tazminat ile yabancı dil tazminatı hariç) üçte iki (2/3)si, her ay, sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ancak, sözleşme sona erme tarihinden itibaren on iki ay içerisinde sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızasından dolayı, 5434 sayılı Kanuna göre malûllük aylığına hak kazananlara,

5 hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir. Bu husus sağlık yardımını ödeyen birlik tarafından takip edilir. Ödemeler uzman erbaşın son görev yaptığı birlik tarafından (birlikleri lağv edilen uzman erbaşlara bir üst birlik tarafından) hastanelerden alınan raporlara göre, sözleşmenin feshedildiği tarihi takip eden ay başından itibaren, belgelerin tanzimi sırasında geçen süreler için hak edilen sağlık yardımı da dikkate alınarak bütçenin, "Sağlık Amaçlı Transferler" ekonomik kodundan ödenir. Geçmiş süreler için yapılacak ödemelerde; ait olduğu aydaki katsayılar dikkate alınır, faiz ödemesi yapılmaz. AÇIKLAMA: A. Uzman erbaşların sağlık hizmetleri hakkında genel bilgi: Uzman erbaşlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin tüm sağlık işlemleri hakkında; 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Bu hüküm, uzman erbaşlar ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin TSK.lerinde görevli diğer askeri personel gibi sağlık hizmetlerinden aynen yararlanacaklarını öngörmektedir. Konu ile ilgili hükümler yukarıda gösterilmiş bulunmaktadır. Uzman erbaşlar ile ilgili bölümler hakkında özet bilgi aşağıdadır: 1. Uzman erbaşların sağlık hizmetlerinden yararlanma esasları: a. Hastalananların muayene ve tedavilerinin hangi tabiplerce yapılacağı: İç Hizmet Kanununun 58 nci maddesine göre; TSK.lerinde görevli askeri personelden (uzman erbaşlar dahil) hastalananların muayene ve tedavileri kendi kıta ve kurumlarının kadrolarında gösterilen tabiplerince yapılır. Kadroda gösterilen tabip mevcut değilse oradaki diğer kıta veya askeri kurumların tabiplerinden birine, o da yoksa mahalli askeri hastane tabiplerinden biri, askeri hastane bulunmuyorsa sırası ile hükümet, belediye veya resmi vazifeli sivil tabiplerden biri, bunlar da mevcut değilse serbest çalışan sivil tabiplerden biri, kıta veya kurum tabibi olarak görevlendirilir. b. Hastanın veya tabibin naklinde sivil vasıtalardan istifade:

6 Hastanın veya tabibin nakli için askeri vasıtalardan istifade mümkün olmadığı hallerde diğer sivil nakil vasıtalarından faydalanılır ve masrafı Milli Savunma Bakanlığı ve Jandarma Genel Kumandanlığı bütçelerinden ödenir. c. Başka yerde hastalanan askerler hakkında yapılacak işlem: Bağlı bulunduğu kıta veya askeri kurumun bulunduğu yerden başka bir yerde hastalanan askerler hastalıklarını, oranın garnizon ve merkez kumandanlığına haber verirler. Garnizon ve merkez kumandanı lüzumu halinde hastanın nezdine tabip bir göndermeye, icabediyorsa hastayı askeri bir hastaneye, yoksa başka hastaneye naklettirmeye mecburdur. Askeri garnizon veya merkez kumandanlığı bulunmıyan yerlerde hastalananlar, mahallin hükümet veya belediye tabibine müracaat ederler. Bunların muayene ve tedavileri, icabediyorsa hastanın askeri hastaneye buna imkân yoksa başka hastaneye sevki bu tabipliklerce sağlanır. Hastanın askeri bir hastaneye yatırılması halinde yol masrafı başka hastaneye yatırılması halinde bütün nakil, muayene ve tedavi masrafı Milli Savunma Bakanlığı ve Jandarma Genel Kumandanlığınca ödenir. Hasta raporları garnizon kumandanlıkları, yoksa mahallî mülki âmirliklerince hastanın âmirine gönderilir. (Bkz: İç Hz.K. 59) d. Hastalanan erbaş ve erler, hastalıklarını derhal âmirlerine haber vermeye mecburdur: Hastalananlar, hastalıklarını derhal âmirlerine haber vermeye mecburdur. Hastalanan bunu yapmazsa en yakın âmiri tarafından haber verilir. Hasta âcil vakalarda derhal, diğer hallerde vizite zamanında tabibe gösterilir. Mesai saati haricinde hastalananlar nöbetçi tabibine gösterilir. Tabibin lüzum gördüğü erbaş ve erler hastaneye gönderilir. Acil hallerde en seri vasıtadan istifade edilir. Hastaneden dönenler kıta veya askeri kurum tabibine gösterilir. Barışta, er ve erbaşların yurt içinde ve dışında ölümleri halinde cenaze giderleri ile cenazenin nakli, istenilen yere götürülmesi veya getirilmesi gideri, ilgili bakanlıklar bütçelerinden ödenir.(bkz: İç Hz.K. 60)

7 e. Hastalanan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşların hastalıklarını amirlerine bildirmeye mecbur oldukları: 2 Hastalanan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar hastalıklarını bizzat yahut yazı ile veya başka bir vasıta ile âmirlerine bildirmeye mecburdurlar. Âmirler de hasta haberini alınca kıta veya kurum tabibini, yoksa İç Hz.K.nun 58 inci maddesinin (b) fıkrası gereğince vazifelendirilen tabibi hastanın nezdine gönderir.(bkz: İç Hz.K. 62) f. Acil olaylarda hangi tabiplere müracaat edileceği: Acil vakalarda hasta, durumu âmirine bildirmekle beraber yakınsa kendi kıta veya askeri kurum tabibine, değilse sırası ile, civardaki diğer kıta veya askeri kurum tabibine, askeri hastane tabibine, Hükümet veya belediye tabibine ve ancak bunlardan hiçbiri mevcut değilse serbest çalışan bir sivil tabibe müracaat edebilir. Serbest çalışan sivil tabibe müracaat zarureti hasıl olduğu takdirde muayene, tedavi ve nakil masrafı hastanın kendine aittir. (Bkz: İç Hz.K. 63) g. Hastalık hakkındaki raporların nereye gönderileceği: Hastalık hakkındaki rapor hastayı muayene ve tedavi eden tabip veya tabipler veyahut müessese baştabiplari tarafından hastanın âmirine gönderilir. (Bkz: İç Hz.K. 64) Hastalık raporunu alan âmir keyfiyeti bir derece yukarı âmirine arz eder. 24 saatten fazla hasta olanların durumu kıtalarda tümen, (Deniz ve Havada eşidi birlik) kumandanlıklarına kadar, karargâh ve askeri kurumlarda bir derece yukarı âmire bildirilir.(bkz: İç Hz.K. 65) h. Muayene ve tedavilerin ücretsiz olacağı, hastanelerde yatırılarak tedavi halinde ilaç, iaşe ve malzeme bedeli alınmayacağı: İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesine göre; uzman erbaşlar, askeri tabip ve mütehassıslar tarafından kıta, kurum, hastane ve meskenlerinde her zaman ücretsiz olarak muayene ve tedaviye tabi tutulurlar. Bunların askeri hastanelerde yatırılarak tedavileri halinde hiçbir suret ve maksatla ilâç, iaşe ve malzeme bedeli alınmaz. ı. Tedavi için gerekli malzeme ve ilaç bedellerinin ödenmesi usulü: 2 Sözleşmeli subay ve astsubaylar dahil.

8 İç Hz.K.nun 66 ncı maddesinin 2. fıkrası gereğince; hastanelere yatırılmayıp ayakta veya meskende muayene ve tedavi edilen uzman erbaşların (sağlık karnesine sahip aile fertleri dahil) tedavileri için gerekli malzeme ve reçete muhteviyatı kıt'a, askeri kurum veya hastanece aynen verilir. Malzeme ve reçete muhteviyatının mevcut olmaması halinde bedeli, Milli Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı veyahut da Sahil Güvenlik komutanlığı bütçesinden nakden ödenir. Her iki halde de kullanılacak ilaç bedelinin % 20'si sağlık karnesi sahibi tarafından karşılanır. Ancak, İç Hz.K.nun 70 inci maddesi kapsamında kalan hak sahipleri bakımından (emekliler ile dul ve yetimleri) bu oran % 10 olarak uygulanır. Bu hüküm tatbikat ve manevralarda askeri personele, savaş halinde ise tüm askeri personele ve sağlık karnesi hakkına sahip olan aile mensuplarına uygulanmaz. Resmî sağlık kurulu raporu ile belirlenen; tüberküloz, kanser, kronik böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıkların ayakta veya meskende tedavileri sırasında kullanılmasına lüzum gösteren ilaçlardan, hayatî önemi haiz oldukları Milli Savunma Bakanlığınca tespit edilecek olanların bedellerinin tamamı kurumlarınca karşılanır. Her türlü tedavi halinde ihtiyaç görülecek gözlük, işitme cihazı, protez, suni âza, korse ve sair malzemeler ile görevli personelden, görevin icrası sırasında veya görevin icrasından dolayı bir uzvunu veya duyusunu tamamen veya kısmen kaybedenlerin rehabilitasyonu ile bu uzuv ve duyularla ilgili ihtiyaçlarını karşılıyacak her türlü cihaz ve sistemler, Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Kumandanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından aynen temin edilir veya bedelleri, anılan Bakanlık ya da Komutanlık bütçelerinden ödenir. i. Uzman erbaşların yurtiçinde ve yurtdışında ölümleri halinde cenaze masraflarının karşılanması: Uzman erbaşların yurt içinde ve dışında ölümleri halinde cenaze masrafı ile cenazenin nakli arzu edilen yere götürülmesi ve getirilmesi masrafı Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Kumandanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir.(bkz: İç Hz.K. 66/b) j. Amirlerin doğrudan muayeneye sevk yetkileri:

9 İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesinin (c) fıkrası; komutan veya askeri kurum âmirlerine (ve bunların muvafakiyeti ile tabiplere) sağlık durumunun kontroluna lüzum görülen askeri personeli re sen muayeneye tabi tutabilme hakkı vermektedir. Ayrıca her subay, askeri memur ve astsubay âzami üç senede bir sağlık kurulu muayenesine tâbi tutulur. k. Askeri sağlık kurumları olmayan yerlerde tedavi: İç Hz.K.nun 67 nci maddesi gereğince, tabip raporu ile mütehaassıs tabiplerin müşahedesi altında tedaviye muhtaç görülen subay, askeri memur ve astsubayların tedavileri askeri sağlık kurumları olmıyan yerlerde diğer resmi sağlık kurumlarında, bunlar da yoksa özel sağlık kurumlarında yapılır. Yol ve bütün tedavi masrafları Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Kumandanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir. l. Yurtiçinde tedavilerinin mümkün olmadığı belirlenenlerin yurtdışında tedavileri: Gülhane Askeri Tıp Akademisi Profesörler Kurulu raporu ile yurtiçinde tedavilerinin mümkün olmadığı tesbit edilen subay, askeri memur, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ve bunların eşleri, bakmakla yükümlü bulundukları ana, baba ve aile yardımına müstehak çocukları ile erbaş ve erler tedavi için yurtdışına gönderilirler. Bunların harcırahları ve tedavi giderleri, Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca ödenir.(bkz: İç Hz.K. 68/a) m. Yurtdışına görev gönderilenlerin tedavileri: Sürekli veya geçici görev, tahsil, kurs, staj, dil öğrenimi veya bilgi, görgü ve ihtisaslarını artırmak maksadıyla yurt dışına gönderilenlerin, hastalanmaları halinde bulundukları mahallerdeki sağlık kurum ve kuruluşlarında muayene ve tedavi olabilirler. Bunların muayene ve tedavi masrafları sağlık kurum ve kuruluşlarından alacakları ve askeri ataşelikler ve konsolosluklarca tasdik edilen faturalara istinaden Milli Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı veyahut da Sahil

10 Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir. Bunlardan; tüberküloz, kanser, kronik böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklara yakalandıkları resmi sağlık kurulu raporu ile belirlenenler hariç olmak üzere, tedavileri ayakta veya meskende yapılanlar için kullanılacak ilaç bedellerinin % 20'si hasta tarafından ödenir. İlaç bedellerine katılma yükümlülüğü, tatbikat ve manevralarla askeri personele, savaş halinde ise askeri personele ve bunların sağlık karnesi alma hakkında sahip olan aile fertlerine uygulanmaz.(bkz: İç Hz.K. 68/b) Dış memleketlerdeki tedavi müddeti iki yılı geçemez. Bu müddet içinde âcil haller müstesna raporda gösterilen hastalıktan başka yapılan tedavilerin masrafı ödenmez. Ve bu tedaviler için müddet uzatılmaz. Tedavi süresi altı ayı geçtiği takdirde ilgili yabancı sağlık kurumundan ve tedavinin devamı zaruretini gösteren rapor, mezkûr kurum tarafından ataşelik kanalı ile Milli Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Kumandanlığına gönderilir. Müteakip altı ayda bir aynı ameliye tekrarlanır.(iç Hz.K. 68/c) n. Harp malüllüğü, vazife malüllüğü veya adi malüllük aylığı bağlanarak Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan uzman erbaşlar, bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri: Uzman erbaş emeklileri ile harp malüllüğü, vazife malüllüğü veya adi malüllük aylığı bağlanarak Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan uzman erbaşlar, bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile harp ve vazife malüllüğünü gerektiren nedenlerden dolayı ölenlerin maaşa müstehak dul ve yetimleri, 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun 66 ncı maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 67 nci ve 70 nci maddeleri hükümlerinden aynen istifade ederler. p. Aile fertlerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmaları: Uzman Erbaş K.nun 10 uncu ve Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 17 nci maddeleri uyarınca uzman erbaşların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin tüm sağlık işlemlerinde TSK. İç Hizmet Kanunu hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.

11 Bu hüküm uyarınca TSK.lerinde görevli tüm uzman erbaşların aile fertleri, subay ve astsubay aile fertleri gibi İç Hizmet Kanununun sağlamış olduğu tüm sağlık hizmetlerinden yararlanırlar. Uzman erbaşlar ve bakmakla yükümlü aile fertlerine uzman erbaş sözleşmesinin imzalanmasını müteakip, Türk Silâhli Kuvvetleri Sağlik Muayene Fişleri ve Sağlık Cüzdanlari Yönergesi (MY 33-13) ne göre Sağlık Muayene Fişi verilir. Sağlık Muayene Fişi: Sağ. Mua. Fişi Yönergesinin 2 nci maddesinde belirtilen personelin askeri sağlık kurum ve kuruluşlarında ilaç bedelinin muayyen bir yüzdesi hariç olmak üzere, ücretsiz olarak muayene ve tedavi olmaya hakkı olduğunu belgeleyen, yetkili makamlar tarafından usulüne uygun olarak verilmiş, bu yönergede belirtilen esaslara göre düzenlenmiş bir defterdir.(anılan Yönerge, 3/a) 2. Sağlık muayene fişi verilebilecek olanlar, verilebilme şartları ve beyannameye eklenecek belgelerin açıklanması: 3 İç Hizmet Kanununa göre uzman erbaşlar ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine sağlık muayene fişi verilir. (1) Eşi için: Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi için Gerekli Şart : Medeni Kanuna göre muteber olan evlilik bağı. Beyannameye Eklenecek Belgeler : Beyanname yeterlidir, ancak başka bir kurumda çalışıyor ise çalıştığı kuruma o kurumun sağlık hizmetlerinden yararlanma-yacağına dair bir dilekçe vermesi gereklidir. (2) Kız ve Erkek Çocukları (Füru) : Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar : (a) Bekar olmak, (b) Okula devam etmiyorsa, 18 yaşını bitirmemiş olmak, 3 Bkz: Sağ. Mua. Fişi Yönergesi, 1. Bölüm, md. 4

12 (c) Orta tahsil yapıyorsa 20 yaşını, yüksek tahsil yapıyorsa 25 yaşını bitirmemiş olmak, (d) Evli olmayan ve yardım edilmediği takdirde muhtaç duruma düşecek olan kız çocukları ile yaşları ne olursa olsun malûl ve muhtaç erkek çocuklar. (Böyle durumda yaş kaydı aranmaz) Beyannameye Eklenecek Belgeler : (a) Tahsilde olup 18 yaşını tamamlamış fakat 20 yaşını bitirmemişse okuduğu orta dereceli okuldan, 20 yaşını bitirmiş fakat 25 yaşını bitirmemişse okuduğu fakülte veya Yüksek Okuldan alınmış "Öğrenci Belgesi". (b) Tahsilde değilse ve yardım edilmedikleri takdirde muhtaç duruma düşecek evli olmayan kız çocukları ile malûl ve muhtaç erkek çocukları için beyanname verilecek, kız çocukları için nüfus cüzdan sureti ile çalışamaz durumdaki çocuklar için resmi bir devlet hastanesinden sıhhi kurul raporu. (3) Ana, Baba ve Büyük Ebeveynleri (Usul) : Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi için Gerekli Şartlar : (a) Sağlık yardımı mahiyetinde sağlık muayene ve tedavi imkanı veren hiçbir kurum ve kuruluştan istifade etmemek. (b) Geçinmek için ve muayyen bir geliri olmamak, olsa bile kendisine beyanname sahibi tarafından yardım edilmediği takdirde fakrü zarurete düşmek, (c) İnfak ve iaşesinin beyanname sahibi aile reisine vacip olması. Beyannameye Eklenecek Belgeler : Beyanname yeterlidir. (4) Erkek ve Kız Kardeşler : Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi için Gerekli Şartlar : (a) Usul için aranan üç şart, (b) Bekar olmak, (c) Okula devam etmiyorsa 18 yaşını bitirmemiş olmak,

13 (d) Orta tahsilde ise 20 yaşını, yüksek tahsilde ise 25 yaşını doldurmamış olmak, (e) Yaşı kaç olursa olsun usul için aranan üç şarta ilaveten, bir resmi devlet hastanesinden alınmış çalışamaz veya daimi tam malûl olduğuna dair sıhhi kurul raporu bulunmak. Beyannameye Eklenecek Belgeler : (a) Kayıtlı olunan nüfus idaresinden alınmış "Vukuatlı Aile Nüfusu Kayıt Örneği." (b) Tahsilde olup 18 yaşını tamamlamış fakat 20 yaşını bitirmemişse okuduğu orta dereceli okuldan, 20 yaşını bitirmiş fakat 25 yaşını bitirmemişse okuduğu fakülte veya yüksekokuldan alınmış "Öğrenci Belgesi". (c) Tahsilde değilse ve çalışamaz durumda ise resmi bir devlet hastanesinden alınmış çalışamaz durumda olduğunu veya daimi tam malûllüğünü belgeleyen sıhhi kurul raporunu veya suretini. (5) Evlat Edinen ve Evlatlıklar : Evlat Edinenlere Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi İçin Gerekli Şartlar : (a) Sağlık Yardımı mahiyetinde sağlık muayene ve tedavi imkanı veren hiçbir kurum ve kuruluştan iştifade etmemek, (b) Geçinmek için muayyen bir geliri olmamak, olsa bile kendisine beyanname sahibi tarafından yardım edilmediği takdirde fakrü zarurete düşmek, (c) İnfak ve iaşesinin beyanname sahibi aile reisine vacip olması. Beyannameye Eklenecek Belgeler : Evlatlık bağlarının devam ettiğini gösterir belge. Evlatlıklara Sağlık Muayene Fişi Verilebilmesi için Gerekli Şartlar : Füru ile ilgili olarak belirlenen dört şart gereklidir.

14 Beyannameye Eklenecek Belgeler : Füru ile ilgili olarak belirlenen 2 belgeye ilave olarak evlatlık bağlarının devam ettiğini gösterir belge. 3. Sağlık muayene fişi verilmeyecek, verilmiş ise geri alınacaklar şunlardır: Aşağıda sayılanlar sağlık muayene fişi alamazlar. Herhangi bir sebeple almışlarsa iade ederler. a. Kesinleşmiş mahkeme hükmü ile, haklarında verilen karar sonucu olarak, Türk Silâhlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası ile cezalandırılanlar ve rütbesinin geri alınmasına hükmolunanlar ile bunların aile fertleri, b. Adi malûllük ya da Vazife Malûllüğü Aylığı veya Harp Malûllüğü Aylığı bağlanmak suretiyle, Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrıldıktan sonra, emeklilik hakkı tanınan herhangi bir kurumda yeniden görev alanlar ile bunların aile fertleri ve emekli aylığı bağlanmak suretiyle TSK'den sonra, emeklilik hakkı tanınan herhangi bir kurumda yeniden görev alanların, 211 Sayılı TSK. İç Hizmet Kanununun 70 nci maddesinin 3 ncü fıkrasında sayılı aile fertleri, (Ancak bunlardan, sonradan görev aldıkları kurumun emeklisi olarak değil) Silahlı Kuvvetler emeklisi olarak aylık alanların ve aile fertlerinin hakları devam eder. c. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde general-amiral, subay, askeri memur, uzman jandarma ve uzman erbaş iken, çeşitli sebeplerle, 5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu'nun 82 nci maddesi uyarınca, kendilerine toptan keseneklerinin geri verilmesi suretiyle Silahlı Kuvvetlerden ilişiği kesilenler ve bunların aile fertleri ve 926 sayılı TSK. Personel Kanunu'nun 108 nci maddesi gereğince ahlaki bakımından sicil yoluyla Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilenler ve aile fertleri, d. Kanunlara göre dul ve yetim maaşı alma hakkını kaybetmiş olanlar, e. Sağ. Mua. Fişi Yönergesinin ekindeki EK-H cetvelin 1 nci ve 2 nci sırasında zikredilen beyanname sahibi aile reislerinin ölümleri halinde bunların kız ve erkek kardeşleri, f. EK-H cetvelde EK-İ'deki kayıt ve şartlara göre sağlık muayene fişi almaya hakkı olduğu belirtilen ana, baba, büyük ebeveynler erkek ve kız kardeşlerden;

15 (1) Sağlık muayene ve tedavi imkanı veren herhangi bir yasa gereğince herhangi bir kurum veya kuruluştan faydalanmaya başlayanlar, (2) Gelir durumları iyileşmek suretiyle beyanname sahibinin infak ve iaşesine ihtiyacı kalmayanlar. g. Evlenen erkek ve kız çocukları ile evlenen erkek ve kız kardeşler, h. Beyanname sahibinden boşanan eşler, i. 18 yaşını tamamlamış, tahsilde olmayan, malûl ve çalışamaz durumda olduğuna dair resmi bir hastaneden alınmış sıhhi kurul raporu bulunmayan erkek çocuklar, j. Orta tahsil yapması sebebiyle 20 yaşına (20 yaş dahil), yüksek tahsil yapması sebebiyle 25 yaşına (25 yaş dahil) kadar kendilerine sağlık muayene fişi verilmiş erkek çocuklardan, bu yaş sınırlarını aşanlar veya bu yaş sınırları içinde olsalar bile öğrencilik sıfatları sona erenler, k. Çalışamaz durumda olduğuna dair sağlık kurulu raporu bulunması sebebiyle kendilerine sağlık muayene fişi verilmiş olan erkek ve kız çocuklar ve erkek ve kız kardeşlerden şifa bularak çalışabilir duruma gelenler. B. Uzman erbaşların tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişimi süresinin toplamı, istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. İstirahat ve hava değişimi süreleri, bir yıl içinde üç ayı geçenlerin Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilir: 1. Uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin Türk Silâhlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir.(uz. Erbaş K. 10/1. Fıkra) 2. Bunlardan barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananların, iyileşinceye kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler hariç olmak üzere, sıhhi arızası devam

16 edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. C. Sözleşmeleri sona ermek suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılanların hizmet ettikleri süre kadar daha muayene ve tedavileri ücretsiz yapılır: a) Uzman erbaşlardan Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler, 1) Sözleşme süresi içinde vefat edenler, 2) Bir yıl içerisinde Kanunda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi süresini geçirenler, 3) Bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler (ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen süre kadar ve on yılı geçmemek üzere muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmeleri yenilenmeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi yahut sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesi feshedilenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise Türk Silâhlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen sürenin yarısı kadar ve beş yılı geçmemek üzere muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. Bunların sağlık giderleri Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar, bu hakları mevcut

17 olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve asker hastanelerinden yararlanamazlar. D. Haklarında dava açılanlardan kendi istekleriyle ayrılanlar, mahkum olmaları durumunda sağlık kuruluşlarından istifade edemezler: Görevde iken işledikleri ve 3269 S.K.nun 12 nci maddenin dördüncü fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlardan, yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, karar kesinleşme tarihinden itibaren asker hastanelerinden veya kamu sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanmalarına son verilir. E. Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona erenlere, tedavi süresince (12 ayı geçmemek üzere) maaşların 2/3 ü sağlık yardımı olarak ödenir: Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona erenlerden; sözleşmelerinin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere, sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşların (27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç) 2/3'ü her ay sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ödemeye ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir. Ancak, sözleşme sona erme tarihinden itibaren on iki ay içerisinde sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızasından dolayı, 5434 sayılı Kanuna göre malûllük aylığına hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir. F. Uzman erbaşlara kimlik kartı verilmesi: Uzman erbaşlara TSK. Kimlik Kartı Yönergesinde gösterilen esaslara göre kimlik kartı verilir. Kimlik kartı verilmeden önce yönerge gereğince beyanname tanzim etmesi sağlanır. Kimlik kartları ile ilgili olarak Uzman Erbaş Kanununun 8 inci maddesinin açıklamasına bkz.

18 TSK. Muayene fişleri ve Sağlık Cüzdanları Yönergesi (MY 33-13) esaslarına göre; kendilerine ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerine sağlık muayene fişi verilir. Bunun için sağlık muayene fişi beyannamelerini düzenleyerek birlik komutanlarına vermeleri gerekmektedir. F sayılı Nakdi Tazminat Kanunu hükümleri: Bu Kanun ile, barışta güven ve asayişi korumak, kaçakçılığı men takip ve tahkikle görevli olanların bu görevlerinden dolayı ya da görevleri sona ermiş olsa bile yaptıkları hizmet nedeniyle derhal veya bu yüzden maruz kaldıkları yaralanma veya hastalık sonucu ölmeleri veya sakat kalmaları halinde ödenecek nakdi tazminat ile birlikte bağlanacak aylığın ve bu yüzden yaralanmaları halinde ödenecek nakdi tazminatın esas ve yöntemleri düzenlenmiştir (2330 S.K. md.1). Anılan kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrası ile de bu kanuna göre verilecek tazminatların ödenme şekli ile ödenecek tazminatların tutarları ve bu kanunla ilgili diğer hususların, Bakanlar Kurulunca hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenmesi öngörülmüş bu amaçla, "Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik" yürürlüğe konulmuştur. (Bkz: 18 Ocak 1993 tarihli ve sayılı Resmi Gazete). Ayrıca, M.S.B.lığınca; "Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Yönerge" yayımlanmıştır. AS. YARGITAY KARARLARI: Hastalanan askeri şahıslar hakkında İç Hizmet Kanun ve Talimatnamesinde yazılı hususlar şahsi ve zati işlerde müracaat ve eşkali göstermekten ibaret olup, hakimin delilleri serbest bir surette takdirine mani teşkil eylemeyeceğinden, sanığın izin müddetini hastalığına binaen geçirdiğini iddia ve bunu teyit eden bir tabib raporu ibraz eylemiş bulunmasına göre, askeri makam ve müessese bulunan bir mahalde de olsa sivil tabibten alınan mezkûr rapor hilafı sabit oluncaya kadar muteber ve ihticaca salih vesaiktendir.(as.yrg.içt.brl.krl., , E.1522, K.376) T.S.K. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesi (160-1) nin 27. maddesi amir hükmüne göre 20 güne kadar istirahat alan er ve erbaşların bu istirahatlarını evlerinde geçirebilmeleri ancak gideceği adresi bildirmek ve komutanlığından izin almak koşulu ile mümkün olup, adı geçen sanığın bu şartları yerine getirmeden

19 hastane çıkışı doğruca memleketine giderek aldığı bu istirahatı evinde geçirmesi firar suçuna sebebiyet verir. (As.Yrg.4.D., , E.68, K.51) Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönergesi hükümlerine göre subay, astsubay, uzman erbaş, uzman jandarma çavuş ve sivil memurların aldıkları istirahatleri, bulunacakları adresleri amir ve garnizon komutanlıklarına bildirmek koşulu ile istedikleri yerde geçirebilecekleri..(as.yrg.3.d., , E. 531, K. 530) Birliğinin bulunduğu garnizon dışındaki askeri hastanelerden istirahat alan erbaş ve erlerin istirahat sürelerinin sonunda birliklerine katılmaları halinde firar suçunun oluşmayacağı, buna karşılık istirahat sürelerinin sonunda birliklerine katılmıyarak firar durumuna düşenlerin, istirahat süresine birliğine gitmesi için tanınması gereken yol süresinin eklenmesi suretiyle firar tarihinin tesbiti gerekeceği...(as.yrg.3.d., , E.131, K.127) AS. YÜK. İDARE MAH. KARARLARI: 211 sayılı T.S.K. İç Hizmet Kanununun 69 ve Yönetmeliğinin 327 nci maddelerinin askeri sağlık kurumlarından istafade için öngördüğü "Silahlı Kuvvetler Emeklisi" sıfatını taşımayan, Ordudan tard edilmiş bulunan davacının askeri sağlık kurumlarından istifadeye hakkı olmadığı cihetle kendisine sağlık fişi verilmemesi işleminde mevzuata aykırılık yoktur.(ayim.1.d., , E.36, K.32) Askeri hastanede yapılamadığı için serbest çalışan diş tabibine sevki yapılan davacıya, burada yaptırdığı diş protez bedelinin ödenmesi gerekir(ayim.1.d., , E.1985/289, K.1986/2) Sağlık kurulu raporuyla ihtiyaç gösterilmesi halinde ortopedik yatak bedelinin idarece ödenmesi gerekir.(ayim.1.d., , E.1989/1, K.1989/228) Son sağlık durumunun tespiti isteminde başvurduğundan, hakkında sağlık kurulu raporu düzenlenen davacının; TSK. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesinin ilgili hükümleri gereğince süresinde bu rapora itiraz etmesi karşısında; kontrol muayenesine sevki zorunludur.(ayim.2.d., , E.1992/343, K.1993/97) TSK. Personelinin Sağlık Muayeneleri Yönergesinin 4 ncü Maddesine göre, ilk alınan sağlık kurulu raporu ile kontrol muayenesi sonucu alınan rapor arasında tanı

20 ve karardan her ikisi ya da biri farklı ise, ilgilinin hakem muayenesine sevki gerekir.(ayim.2.d., , E.1992/569, K.1993/206) İç Hizmet Kanununun 68/a maddesi gereğince yurtdışı tedavi için GATA Profesörler Kurulunun bu konuda uygun kararı arandığından; bu kurula sevk içinse ilgili birimin gerekli görmesinin asıl oluşu itibariyle, tedavi altında olduğu klinikçe yurtdışı tedavi için Profesörler Kuruluna sevki yapılmayan davacının, kendiliğinden bu konuda GATA'ya yaptığı başvurunun kabul edilmemesinde hukuka aykırılık yoktur.(ayim.2.d., , E.1993/1078, K.1994/1249) Adi malûlen emekliye sevk onayının alınmasından sonra davacının emekliye sevkine yol açan sağlık kurulu raporuna karşı yapmış olduğu kontrol muayenesine sevkedilmesine ilişkin istemin; güncel menfaatin yokluğu karşısında idarece reddedilmesinde hukuka aykırılık yoktur.(ayim.2.d., , E.830, K.1630) 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 49. maddesinde belirtilen vazife malüllüğü aylığı bağlanması için öngörülen bir yıllık (erler için birbuçuk yıl) başvuru süresinin başlangıcı; ilgili hakkındaki kati sağlık kurulu raporunun yetkili makamca onaylandığı tarih olarak kabul edilmelidir.(ayim.1.d., , E.1995/566, K.1995/1179) Haklarında adi malüllük işlemi uygulananların, bir yıl içinde durumlarının vazife malüllüğü kapsamına girdiği iddialarıyla Emekli Sandığına başvurabilecekleri hükmünü taşıyan 5434 sayılı Kanunun 49/son maddesi; tüketilmesi gereken mecburi idari başvuru değil, ihtiyarı başvuru niteliğinde olmakla, hakkındaki adi malüllük işlemine karşı doğrudan iptal davası açan davacının idari merci tecavüzünde bulunduğu söylenemez. (AYİM.1.D., , E.1996/33, K.1996/62) OHAL Bölgesinde jandarma karakoluna erat takviyesi amacıyla teşkil ettirilen araç konvoyunun intikalinin, iç güvenlükle ilgili bir faaliyet olması nedeniyle; bindiği askeri aracın yolda devrilmesi sonucu vefat eden erin durumu 2330 sayılı Yasa kapsamında olmakla, malul ve muhtaç olup olmadığına bakılmaksızın anne ve babasına malüliyet aylığı bağlanması gerekir. (AYİM.1.D., , E.1995/1165, K.1996/514)

21 Davacının tarihli sözleşme ile P.Uzn.Onb. olarak statüye alındığı ve Tuzla P.Ok.K. Öğr. ve Kurs A. daktilo yazıcısı uzman onbaşılığına atanmasının yapıldığı, tarihinde Uzm.Çvş.luğa nasbedildiği, tarihinde sözleşme süresinin iki yıl süreyle uzatıldığı, son olarak tarihli noter taahhütnamesi ile iki yıl süreyle sözleşmesinin yenilendiği, davacının rahatsızlığı nedeniyle tarihinde GATA Çamlıca Göğüs Hst.ne yatırıldığı ve Hastane Sağlık Kurulunun tarih ve 769 sayılı raporu ile "Akciğer infiltrasyonu" teşhisiyle "C/46 SMK. Altı Ay Havadeğişimi. Bu sürede antibiyotik ilaçlar kullanması uygundur" kararı verildiği, bu raporun tarihinde onaylandığı, bir yıl içinde iki aydan fazla hava değişimi alması nedeniyle Tuzla P.Ok.K.lığının tarihli işlemi ile sözleşmesinin feshedildiği ve tarihinde T.S.K.leri ile ilişiğinin kesildiği; Davacı vekilinin bu menfi işlemin iptalini dava ve talep ettiği; 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 10 uncu maddesi hükmüne göre uzman erbaşların hava değişimi süresinin toplamının bir yıl içinde iki ayı geçemeyeceği, benzer düzenlemenin Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 13/2 nci maddesinde de yer aldığı, davacı hakkında davalı idarece yasanın öngördüğü bağlı yetki gereği tesis edilen sözleşme feshi işleminin bütün unsurları itibariyle hukuka uyarlı olduğu, 3269 sayılı Kanunun 10 uncu maddesindeki hükmün Anayasanın 10 uncu ve 49 uncu maddelerine aykırılığı bulunmadığı hk..(ayim.1.d., , E.1996/608, K.1996/999) Davacının duçar olduğu psikolojik rahatsızlığın askeri görevin sebep ve tesiri ile oluştuğu kabul edilemeyeceğinden; bu hastalığı nedeniyle bir yıl içinde iki aydan fazla hava değişimine gönderilmesi nedeniyle sözleşmesinin feshinde hukuka aykırı bir yön yoktur.(ayim.1.d., , E.1997/129, K.1997/141) Duçar olduğu rahatsızlığı nedeniyle uzman erbaş statüsünün gerektirdiği sağlık nitelikleri kaybettiği anlaşılan davacının 3269 sayılı Kanunun 5 nci maddesinin amir hükmü uyarınca sözleşmesinin feshi zorunludur.(ayim.1.d., , E. 1996/761, K.1997/338) Davacının sözleşmesinin feshine neden olan psikotik bozukluk (ayırt edilemeyen tip) olarak tanımlanan hastalığın bünyesel olup askerlik vazifesinin

22 neden ve etkisinden kaynaklanmadığı, bu hastalığın genç yaşlarda başlayan akıl hastalıkları gurubundan olduğu Adli Tıp Kurumu Başkanlığından alınan raporda bildirilmiştir.bu nedenle davacının meslek hastalığına düçar olduğu iddiasının varit olmaması ve bu bağlamda 3269 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinden yararlandırılmaması işleminde hukuka aykırılık bulunmadığından dayanaksız açılan davanın reddine..(ayim.1.d., , E. 1997/396, K. 1997/846) Uzman Erbaş Kanunu'nun 10. maddesinde belirtilen tedavi ve hava değişimi kapsamına yetkili tabiblerce karar verilen istirahatlerde dahildir.(ayim.1.d., , E. 1997/614, K. 1998/566) İzin süresi içinde kullanılan istirahat ve tedavi süresinin, 60 günlük sürenin hesabında dikkate alınmaması hakkaniyet ilkesinin tabii bir gereği olmakla beraber; sözleşme feshi tarihinde iki aylık tedavi-istirahat süresinin fazlasıyla geçirildiği saptandığından, bu nedenle davacı uzman erbaşın sözleşmesinin feshi hukuka uygundur.(ayim.1.d., , E.1998/796, K.1999/59) İzin süresi içinde kullanılan istirahat ve tedavi süresinin, 60 günlük sürenin hesabında dikkate alınmaması hakkaniyet ilkesinin tabii bir gereği olmakla beraber; sözleşme feshi tarihinde iki aylık tedavi-istirahat süresinin fazlasıyla geçirildiği saptandığından, bu nedenle davacı uzman erbaşın sözleşmesinin feshi hukuka uygundur. (AYİM.1.D., , E. 1998/796, K. 1999/59) Son istirahat veya hava değişimi bitim tarihinden itibaren bir yıl içerisinde almış olduğu hava değişimi süresi 2 aydan fazla olan davacı uzman erbaşın sözleşmesinin feshi mevzuata uygundur. (AYİM.1.D., , E. 1998/642, K. 1999/310)