ANAYASA VE GÜNCEL BİLGİLER ETÜT ÇALIŞMASI

Transkript

1 PLAN ANAYASA VE GÜNCEL BİLGİLER ETÜT ÇALIŞMASI BALIKESİR YEDİİKLİM EĞİTİM KURUMLARI a) Birinci Bölüm: YARGININ TEMEL ÖZELLİKLERİ ARA b) İkinci Bölüm: ULUSLARARASI KURULUŞLAR DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURULUŞLAR GÜNCEL BİLGİLER NORMLAR HİYERARŞİSİ YARGININ TEMEL İLKELERİ A) Mahkemelerin bağımsızlığı Yasama ve yürütme ile idare yargı kararlarına uymak zorundadırlar. Devam eden dava ile ilgili konuşulamaz. B) Hakimlik Teminatı : Hakim ve savcılar kendileri istemeden emekliye ayrılamazlar. Azlolunamaz, özlük haklarından yoksun bırakılamaz. 1) HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU : Yüksek Hakimler Kurulu adıyla ilk kez 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Adli ve idari yargı hakim ve savcılarını atama, yer değiştirme, terfi, meslekten çıkarılmalarını düzenler. Başkanı Adalet Bakanıdır. Müsteşar doğal üyedir. 22 asıl 12 yedek üyeden oluşur. (2010) Üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından 60 gün önce seçilir. Görev süreleri 4 yıldır. HSYK kararlarından sadece meslekten çıkarmalar ile ilgili kararlar yargıya açılmıştır. (2010) 2. ANAYASA MAHKEMESİ HAŞİM KILIÇ 1961 Anayasası ile kurulmuştur. 17 üyeden oluşur. Cumhurbaşkanı ve TBMM tarafından seçilir.(2010) Görev süreleri 12 yıl olup, birden fazla seçilemezler.(2010) Sayıştay Avukatlar- Yargıtay Danıştay AYİM Askeri Yargıtay Hakim ve Savcılar Üst kademe yöneticiler ve Raportörler arasından seçilirler. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılabilir. (2010) 1

2 GÖREVLERİ : Yüksek Mahkemeler Anayasa değişikliklerini şekil yönünden inceler. Bunun için Cumhurbaşkanı ve Milletvekillerinin 1/5 nin başvurması gerekir. Kararı 2/3 çoğunluk ile verir. (10 gün içinde baş.) Kanunları, KHK ve TBMM iç tüzüğünü hem şekil hemde içerik yönünden inceler. Bunun için Cumhurbaşkanı, 1/5 MV, İktidar ve Ana muhalefet Partisi parti gruplarının başvuru yapması gerekir. (60 gün içinde başvuru) Parlamento kararları ( İç tüzük, dokunulmazlığın kaldırılması, Milletvekilliğinin düşmesi hariç), OHAL zamanındaki KHK ve Uluslarası anlaşmalar ile ilgili olan konulara bakmaz. Yüce Divan sıfatı ile Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar, Yüksek Mahkemelerin üyeleri ile 2010 değişikliğinden sonra Meclis başkanı, G. Kurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanlarını yargılar. Yüksek Mahkemeler Diğer Görevleri : Siyasi partilerin kapatılması davaları Partilerin mali denetimi Milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılması ve vekilliğin düşmesi davaları Uyuşmazlık mahkemesine başkan seçmek Bireysel başvuruları karara bağlamak (2010) Yüksek Mahkemeler DANIŞTAY : Üylerinin ¼ Cumhurbaşkanı, gerisi HSYK tarafından seçilir. Zerrin GÜNGÖR Danışma organı ve yüksek mahkemedir. Tüzüklerin incelemesini yapar. YARGITAY : Üyelerini HSYK, Başsavcı ve Vekilini Cumhurbaşkanı seçer.ali ALKAN Askeri Yargıtay ve AYİM üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından seçilir. Yüksek Mahkemeler Uyuşmazlık Mahkemesi : Kendisi davalara bakmaz, sadece adli, idari ve askeri yargı arasındaki görev karmaşasını çözer. SERDAR ÖZGÜLDÜR Sayıştay : Üyeleri meclis tarafından seçilir. Yüksek mahkeme değildir. Mahalli idareler, kamu,idare kurumları ile bütçenin denetimini yapar. OSMAN KORAHAN (Yüksek Mahkeme değildir) Yargıya kapalı işlemler Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler Sıkıyönetim komutanının işlemleri. YSK kararları Yüksek Hakem kurulu kararları. YAŞ ve HSYK nın meslekten çıkarmalar dışındaki tüm kararları.. Uluslararası anlaşmalar. Ohal zamanında çıkarılan KHK ler.. 2

3 KAMU BAŞDENETÇİLİĞİ ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 2010 Anayasa değişikliği ile getirilmiştir. Başvuru sadece temel hak ve hürriyetlerin Kamu gücü tarafından ihlal edildiği durumlarda yapılabilecektir. Şartı ise, tüm iç hukuk yollarının bitirilmesidir. NOT : Adli yargının tüm aşamalarından sonuç alınamaması gerekir. Yasama ve yargı organları idarenin dışındadır. Yürütmenin siyaset dışındaki işleri (gensoru-yüce divan) bütün işleri idarenin içindedir. İdari kuruluşlar : Başbakanlıkbakanlıklar- Okullar Hastaneler Müdürlükler vb. Vakıflar ve şirketler, mahkemeler ve TBMM idarenin dışında yer alır. İdare Hukuku : Devlet idaresinin işleyişi, kişiler ile idare arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk koludur. Genç bir hukuk dalıdır. Bu nedenle kararları daha çok içtihatlara dayanır. Henüz bir kitap haline getirilmemiştir. Kamu yararı esastır. İDARİ YARGI İDARİ YARGI MAHKEMELERİ VERGİ MAHKEMELERİ BÖLGE MAHKEMELERİ DANIŞTAY 3

4 İdari Fonksiyonun Özellikleri : Süreklidir. Kamu yararı esastır. Konusunu kamu hizmetleri oluşturur. İdari fonksiyon idari işlemlerle ilgilidir. T.C devlet İdaresinin Görevleri : Milli Güvenliğin korunması. Meclise karşı hükümet sorumludur. Kamu hizmeti sunmak Özendirme ve teşvik Kolluk faaliyetleri Planlama faaliyetleri İç düzen faaliyetlerini yerine getirmek 1982 Anayasasında İdareye hakim olan İlkeler : İdarenin bütünlüğü İdari vesayet ve hiyerarşi Merkezden ve yerinden yönetim Yetki genişliği Hukuk devleti Laiklik NİN YETKİLERİ : Düzenleyici işlem yapma yetkisi Yaptırım uygulama yetkisi Mal edinme yetkisi ( Kamulaştırma ve İstimval) Örgütlenme yetkisi Kolluk yetkisi KOLLUK GÖREVİ : İdarenin kamu düzeninin bozulmasını önlemek için güvenlikle ilgili yaptığı faaliyetlerdir. Kamu düzeninin unsurları: KOLLUK TÜRLERİ İDARİ KOLLUK ADLİ KOLLUK Güvenlik Dirlik ve esenlik Genel sağlık Genel Ahlak POLİS JANDARMA SAHİL GÜVENLİK ZABITA KORUCU SİYASİ KOLLUK MİT POLİS JANDARMA 4

5 Adli kolluk : Suç sayılan eylemin oluşmasından sonra adli makamlar tarafından yürütülen faaliyettir. İdari Kolluk : Suç oluşmadan önce yapılan önleyici faaliyetlerdir. Üçe ayrılır: Genel İdari kolluk : Polis ve jandarma İdari kolluk Makamları : Bakanlar Kurulu > İçişleri Bakanı > Vali > Kaymakam> Bucak Müdürü ŞEKİLDE PARALELLİK İLKESİ :Aksi belirtilmediği sürece bir idari işlem hangi şekilde yapılmışsa o şekilde geri alınır. YETKİDE PARALELLİK : Bir işlemi yapmaya yetkili olan makam, işlemi kaldırmaya da yetkilidir. Mali İltizam Sözleşmeleri : İdare tarafından kişiye bir idari işlemin para karşılığında yaptırılmasıdır. İstikraz Sözleşmeleri : Devletin bono, tahvil ile insanlara borçlanmasıdır. KAMU İHALELERİNDE GEÇERLİOLAN KRİTERLER: NİN MALİ SORUMLULUĞU ALENİYET SERBEST REKABET İLKESİ UYGUN FİYAT İHTİSAŞLAŞMA - YETENEK KUSURLU SORUMLULUK HİZMET KUSURLARI RÜCU ETME KUSURSUZ SORUMLULUK MERKEZİ YÖNETİM ORGANLARI BAŞKENT TEŞKİLATI TAŞRA TEŞKİLATI MERKEZİ YÖNETİM BAŞKENT TEŞKİLATI Cmhrbşknlğı Başbakanlık Bak. Kurulu Bakanlıklar TAŞRA TEŞKİLATI İl İdaresi İlçe İdaresi Bucak İdaresi Böl. Kuruluş. YERİNDEN YÖNETİM MAHALLİ LER İl Özel İda. Belediye İd. Köy İda. HİZMET KURULUŞ TRT TÜBİTAK SGK Odalar Cumhurbaşkanlığı Başbakanlık Bakanlar Kurulu Bakanlıklar Yardımcı Kuruluşlar : Sayıştay Danıştay MGK DDK Diy. İş. Başk İl Genel İdaresi Vali İlçe İdaresi Kaymakam Bucak İdaresi Bucak.Müd. 5

6 Merkezi Yönetimin Olumlu Yönleri: Hizmetlerin tek merkezden yönetilmesi nedeniyle planlı ve düzenlidir. Denetim mekanizması iyi çalışır. Olumsuzlukları : Demokratik değildir. Bürokrasi ve kırtasiyecilik fazladır. Başkent Teşkilatı HİYERARŞİ Taşra Teşkilatı MERKEZİ YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ Atama ile görevlendirilirler. Kamu tüzel kişilikleri yoktur. İdari bütünlük hiyerarşi ile sağlanır. En yüksek hiyerarşik amir Bakandır. Yargı organlarından olan DANIŞTAY, başkent teşkilatının yardımcı organları arasında yer alır. Taşra Teşkilatının en yüksek hiyerarşik amiri Yetki genişliğine sahip olan validir. Valilik istisnai bir memurluktur. YERİNDEN YÖNETİM ORGANLARI YERİNDEN YÖNETİM YERİNDEN YÖNETİM ORGANLARININ ÖZEL. Olumlu Özellikleri : MAHALLİ LER HİZMET KURULUŞLARI Demokratik olması Bürokrasinin az olması İl Özel İda. Vali İl Genel Mec. Köy İda. Muhtar İht. Hey. Belediye İd. Bel. Başk. Bel. Mec. Kamu Kurul. TRT TÜBİTAK Üniversite SGK Kamu Kur. Nit. Mes. Kur. Barolar Odalar Borsa Olumsuz Özellikleri: Denetiminin zor olması Partizanlık, adam kayırmacılık ve yolsuzluğun daha fazla görülmesi. YERİNDEN YÖNETİM ORGANLARININ ÖZEL. Seçimle göreve gelirler. Kamu Tüzel Kişilikleri vardır. Geçici olarak İçişleri Bakanlığı, kesin olarak Danıştay tarafından görevden alınırlar. Merkezi yönetim ile aralarında idari vesayet denetimi vardır. MERKEZİ YÖNETİM İDARİ VESAYET DEN. YERİNDEN YÖNETİM 1.Memurlar : Kadroya bağlanmış asli ve sürekli kamu görevini yürüten kişilerdir.(kanun) 2.Sözleşmeli Personel : Zorunluluk durumlarında özel uzmanlık gerektiren istisnai durumlarda Bakanlar kurulu kararı ile çalışanlardır. 3.Geçici Personel : Bir yıldan az sürelerde yada mevsimlik hizmetlerde sözleşme ile çalıştırılan işçi sayılmayan görevlilerdir. (Bakanlar Kurulu) 4.İşçiler : Hizmet sözleşmesi ile kamuda çalışırlar. 657 sayılı kanuna bağlı değillerdir. (Kanun) 6

7 MEMURLUK MESLEĞİNİN TEMEL İLKELERİ : Sınıflandırma durumu Kariyer ilkesi Liyakat ilkesi Memurluğa Alınma : Serbestlik ilkesi Eşitlik ilkesi Liyakat İlkesi Şartlar: 18 yaşını doldurmak (meslek okulu 15 yaş) TC vatandaşı olmak Ortaokul mezunu olmak Kısıtlı olmamak ( 6 ay ve daha fazla hapis) Askerlikle ilişkisi bulunmamak Akıl sağlığı yerinde olmak NOT : Memurluk sınavını kazanan yada ilk defa memur olanlar aday memur statüsünü kazanır. Adaylık en az 1, en fazla 2 yıldır. Adaylık süresinde başarısız olanlar 3 yıl memur olamaz. Memurluktan istifa edenler 6 ay süreyle başka bir devlet memurluğuna atanamaz. İstisnai memurluk : 1929 yılında mevzuata girmiştir. Valiler Elçiler Müşavirler Mit memurları Cumhurbaşkanlığı genel sekreteri TBMM memurları bunlar özel şartlar aranmayan 657 sayılı kanuna tabi olmayan memurluklardır. MEMURLARIN GÖREV VE SORUMLULUKLARI Anayasa ve kanunlara saygılı olma Tarafsız ve devlete bağlı olma Görevini bizzat ve kesintisiz olarak yürütme Amirlere itaat etme Mal bildiriminde bulunma Davranış ve giyimin düzgün olması Görev yerinde oturma Resmi belgeleri görev bitiminde iade etme YASAKLAR : İkinci bir işte çalışma yasağı Ticari faaliyetlerde bulunma yasağı Siyasi faaliyette bulunma ve partilere girme yasağı Hediye alma yasağı Gizli bilgileri açıklama yasağı Toplu eylem yasağı Basına demeç yasağı Grev yasağı Ayrıldığı kuruma karşı görev alma yasağı Denetleme yaptığı kurumdan çıkar sağlama yasağı MEMURLARLA İLGİLİ DİSİPLİN CEZALARI 2010 Anayasa değişikliği ile bütün disiplin cezaları yargısal denetime açılmıştır. a) UYARMA : Dikkatli olmasının yazı ile bildirimidir. b) KINAMA : Memura kusurlu davranışlarının yazı ile bildirilmesidir. c) AYLIKTAN KESME : d) Kademe İlerlemesinin durdurulması :1-3 yıl arasıdır. Özürsüz3-9 gün gelmemek MEMURLARA SAĞLANAN 7

8 e) DEVLET MEMURLUĞUNDAN ÇIKARMA : İdeolojik ve siyasi amaçlarla işi yavaşlatmak, grev yapmak (2010 değ. İle kalktı) Yasaklanmış yayınları bulundurmak ve çoğaltmak Siyasi partiye girmek Özürsüz olarak bir yılda 20 gün işe gelmemek OHAL ve savaş zamanın da amirin verdiği görevleri yapmamak Memurluk ile bağdaşmayacak yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak Disiplin Cezası Amirleri: Uyarma Kınama Aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından verilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası il disiplin kurulu (vali) tarafından Devlet memurluğundan çıkarma cezasını bağlı bulunan kurumun yüksek disiplin kurulu verir. Uyarma-kınama-aylıktan kesmede kademe ilerlemesi 1 ay, memurluktan çıkarmada 6 ay içinde soruşturma başlamazsa zaman aşımına uğrar. Memurlar 7 gün içinde savunmasını vermek zorundadır. İtiraz süresi 7 gündür. MEMURLUĞU SONA ERDİREN HALLER Çekilme : Kendi isteği ile ayrılma Çekilmiş Sayılma : 15 gün içinde görevine başlamayanlar, görevini terk edenler Çıkarılma : Meslekten ve memurluktan çıkarma Bağdaşmazlık : Memurlukla bağdaşmayan bir görevi kabul etmesi Emeklilik : İki durumda düşer : TC vatandaşlığından çıkma yada çıkarılma- Başka devletin vatandaşlığına geçme NOT : Sicil notu 100 üzerinde 60 olanlar olumludur. 60 ın altında olanlar olumsuz sicil alırlar. Üst üste 2 kez olumsuz sicil alanlar, başka bir sicil amirinin emrine atanırlar. Orada da olumsuz sicil alırlarsa memuriyetleri sona erer. Taşra teşkilatlarında sicil amirleri vali ve kaymakamlardır. ULUSLARARASI KURULUŞLAR ULUSLARARASI KURULUŞLAR KÜRESEL ÖRGÜTLER Birleşmiş Milletler G- 20 G- 7 İMF Dünya Bankası NATO D- 8 Brics OECD İslam İş. Teş. BÖLGESEL ÖRGÜTLER Avrupa Birliği Avrupa Konseyi AGİT EFTA NAFTA ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ KEİT ULUSLARARASI KURULUŞLAR BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (UN) 2. Dünya savaşından sonra kuruldu. Merkezi New York 193 üyesi olan en önemli küresel örgüt. En önemli organı 15 ülkeden oluşan Güvenlik Konseyi. Güvenlik konseyinin5 daimi üyesi Fransa- İngiltere-Rusya-Çin-Amerika(Almanya) Türkiye kurucu üye 8

9 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (UN) BM nin kuruluşunu sağlayan SAN FRANCİSCO konferansıdır. 10 Aralık 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi BM tarafından kabul edilmiştir. Yargı organı Uluslararası Lahey Adalet Divanıdır. Türkiye kurucu üyedir. Filistin BM üyesi olmayan gözlemci devlet statüsündedir. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (UN) Birleşmiş Milletlere Bağlı Kuruluşlar: UNESCO UNİCEF : İrina BOKOVA FAO WHO İMF : Christine LAGARDE DÜNYA BANKASI:Jim Jong Kim İLO WTA LAHEY ADALET DİVANI AVRUPA BİRLİĞİ Merkezi Belçika En önemli Bölgesel Kuruluş Türkiye aday ülke statüsünde. 28 üyesi bulunmaktadır. Son üye 2013 de Hırvatistan Para birimi EURO (18 ülke- LETONYA) Türkiye-AB arasındaki ilk anlaşma Ankara Üyelik kriterleri a) Kopenhag kriterleri(siyasi) b) Maastricht Kriterleri (Ekonomik) AVRUPA BİRLİĞİ Üye oldukları halde EURO kullanmayan ülkeler: İngiltere isveç Danimarka Serbest dolaşım protokolu : Schengen (İngiltere ve İrlanda dahil değildir) Merkez Bankası Başkanı Mario DRAGHİ AB başkanı : Herman Van ROMPUY 2014 Dönem başkanları : Yunanistan ve İtalya İlk kuruluş adı : Avrupa Çelik Topluluğu Yasama organı : Avrupa Parlamentosu AVRUPA BİRLİĞİ NATO AB Bakanı ve Başmüzakereci : Mevlüt ÇAVUŞOĞLU Üyelik için kriterler : a) Maastricht Kriterleri (Ekonomik) b) Kopenhag (Siyasi) AB Anayasası 2007 de LİZBON ANLAŞMASI ile kabul edildi. TÜRKİYE-AB ilişkilerinin yol haritası 1963 yılında imzalanan ANKARA Anlaşmasıdır. 28 Üyesi bulunmaktadır. 2. Dünya savaşından sonra kurulmuş Dünyadaki en etkili askeri kuruluştur. Türkiye üyedir.(1952) Merkezi Brüksel dir Ekim ayından itibaren genel sekreter Norveçli STOLTENBERG olacaktır. Şu andaki Genel Sekreter Rasmussen dir. Ordusu olmayan ülke İzlanda. 9

10 G 20 ÜLKELERİ G-7 ÜLKELERİ 2014 yılı toplantısı Avustralya nın BRİSBANE kentinde yapıldı. Brisbane Aksiyon Planı kabul edildi. 19 ülke ve Avrupa komisyonundan oluşur Türkiye üyedir G-20 toplantısı Türkiye de yapılacak. ABD-Rusya-Fransa-çin-Türkiye-Brezilya- Güney Kore-Japonya-Hindistan-Güney Afrika İtalya Kanada AlmanyaVB. Kırım sorunu nedeniyle Rusya üyelikten çıkarılmıştır. Soçi de yapılması planlanan 2014 toplantısı bu nedenle Brüksel e alınmıştır. ABD-FRANSA-ALMANYA-İTALYA-KANADA- JAPONYA- İNGİLTERE Dünyanın en gelişmiş 7 ülkesinden oluşmaktadır. D-8 ÜLKELERİ Türkiye kurucu ülkedir. Bangladeş, Endonezya, Nijerya, İran, Mısır, Türkiye, Pakistan, Malezya (B-E-N-İ-M T-O-P-U-M) İslam ülkeleri arasındaki işbirliği teşkilatıdır yılında İstanbul da kurulmuştur. KEİ BRİCS ÜLKELERİ Karadeniz Eko. İşbirliği Teşkilatı: Türkiye kurucu üyelerdendir. Karadenize kıyısı olan ülkeler ile kıyısı bulunmayan Ermenistan-Azerbaycan ve Yunanistan arasındaki eko. İşbirliğini gel. İçin kurulmuştur. BRİCS Ülkeleri: Brezilya Rusya Hindistan Çin Güney Afrika Cumhuriyeti Yeni kurulan bakanlık Avrupa Birliği Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığı Genel seçimler 2015 te, yerel seçimler ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri 2014 yılında yapılacak yılında yapılacak seçimle ülkemizin 12. Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilecek. 61. Hükümet 25 bakandan oluştu. 21 İcracı 4 Devlet Bakanı Akdeniz Üniversitesinde ilk yüz nakli ameliyatı yapıldı. Ocak Eylül 2010 tarihinde yapılan referandumla Anayasa mevzuatına giren Kamu Başdenetçiliği (ombudsman) için ilk seçim yapıldı. TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Yargıtay Üyesi Mehmet Nihat Ömeroğlu Türk Lirası'nın yeni simgesi Merkez Bankası tarafından seçilmiştir 10

11 Konya ovasının Göksu nehrinin sularıyla sulanması projesi olan KOP (mavi Tünel Projesi) kısmen uygulanmaya başladı. Kasım 2013 de vizyona giren AYAS ülkemizdeki ilk çizgi sinema filmidir Avrupa Konseyi 2014 Müze ödülüne Bayburt, Baksı Müzesi layık görüldü. Yassıada nın adı; Özgürlük ve Barış Adası olarak değiştirildi. Almanya da SPD genel Başkan Yardımcısı AYDAN ÖZOĞUZ, hükümette uyum, mülteciler ve göçlerden sorumlu Devlet Bakanlığı görevine getirildi. Azerbaycan gazını Türkiye üzerinden Avrupa ya ulaştıracak olan ŞAHDENİZ-2 projesinin protokulu imzalandı.bu projeye göre, Azerbaycan ın doğalgazı TANAP (Trans-Avrupa Doğalgaz Projesi)ile Avrupaya ulaştırılacak. Azerbaycan-Türkiye-Gürcistan-Yunanistan- Bulgaristan ve İtalya bu proje içinde bulunmaktadır. Türkiye ile Avrupa Birliği arasında, Türkiye üzerinden AB ülkelerine giden göçmenlerin tekrar geriye dönmesi ve bunun karşılığında 3-4 yıl sonra vize uygulamasında bazı kolaylıkların sağlanması için, Geri Kabul Protokulu imzalandı. Kasım 2013 de Mısır ile ilişkilerimiz maslahatgüzar düzeyine indirilmiştir. UNESCO nun vefatı öncesinde Yaşayan İnsan Efsanesi olarak ilan ettiği Türk Halk Müziği sanatçısı NEŞET ERTAŞ TIR.. Türkiye nin ilk yerli füzesi HİSAR-A başarıyla denendi. Günde 1 milyon kişiyi taşıyacak olan MARMARAY 29 Ekim 2013 de faaliyete geçti Dünya tarihi ile ilgili çok önemli değişikliklere neden olacak denilen bulguların bulunduğu yer Urfa GÖBEKLİTEPE Türksat 4A uydusu Kazakistan ın Baykonur Uzay Üssünden 14 Şubat 2014 günü uzaya gönderildi. Ülkemizin en uzun tüneli Orhangazi- Samanlı bitti. 21 Şubat 2014 tarihinde yasalaşan demokratikleşme paketi içinde yer alan bir yasa ile siyasi partilerin hazine yardımı alabilmeleri için gerekli oy oranı % 7 den 3 e indirildi. Askerlik süresi 12 aya indirildi. 50. Antalya Film Festivalinde, Mavi Dalga en iyi film seçildi. Tutukluluk süresi en fazla 5 yıl oldu. Uluslararası Türk Kültür teşkilatı 2014 yılını, Türkmen düşünür Mahtumkulu Firaki yılı ilan etti. Dünya Kadınlar Basketbol Şampiyonası 2014 sonbaharında Türkiye de yapılacak. 30 Mart tarihinde yapılan yerel seçimlerde 30 Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. Ordu, nüfus ile en küçük Büyükşehir oldu. En çok ilçeye sahip olan ilimiz İstanbul (39) Oy kullanmamanın cezası 22 liradır Türk Dünyası Başkenti Eskişehir. Tehdit altında olduğu ileri sürülen ve Türkiye sınırları dışındaki tek toprak parçamız olan Caber Kalesi ve Süleyman Şah Türbesi Suriye sınırları içinde bulunmaktadır. Bu türbeyi koruyan karakolun adı Saygı dır. 11

12 Dünyanın 4. büyük, Türkiye'nin en büyük teleskobu 'ATA50', Erzurum'daki Atatürk Üniversitesi yerleşkesinde hizmete girdi. UYAP nedir? - Ulusal Yargı Ağı Platformu Türkiye nin tek kadın valisi kimdir? -Yalova Valisi Esengül CİVELEK * 2016 Dünya İnsani Yardım Zirvesi hangi ülkede yapılacaktır? - TÜRKİYE Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ilk kez hangi Anayasada yer almıştır? -Yüksek Hakimler Kurulu adıyla 1961 Anayasasında yer almıştır. Ülkemizde doğrudan Başbakanlığa bağlı olan Milli İstihbarat Teşkilatı nın görevi nedir? - Ülkenin iç ve dış güvenliği ile ilgili istihbarat toplamak, bunları ilgili organlara bildirmektir.. KAP (Kamuyu aydınlatma Platformu) : İMKB Şirketlerinin Kamuyu Aydınlatma Yükümlülükleri ve KAP Uygulamaları Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), sermaye piyasası ve Borsa mevzuatı uyarınca kamuya açıklanması gerekli bildirimlerin elektronik imzalı olarak iletildiği ve kamuya duyurulduğu elektronik sistemdir Avrupa Yeşil başkent ödülüne aday şehrimiz KÜTAHYA İMKB nin yeni adı 2013 yılında Borsa İstanbul (BİST) olarak değiştirildi. Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi 150 milyon yolcu kapasitesi ile Dünyada birinci olacak İstanbul un 3. Havalimanı için yapıldı. Dünyanın en yüksek 3. Barajı olacak olan Yusufeli Artvin de yapılmaktadır. Nevşehir Üniversitesinin adı: HACI BEKTAŞ VELİ oldu. Türkiye Basketbol Federasyonu Başkanı Turgay Demirel FIBA Avrupa başkanı oldu. Önemli Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşlar : Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Hazine Müsteşarlığı Merkez Bankası Bankacılık Düzenleme ve denetleme Kurulu (BDDK) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu(TMSF) Radyo Televizyon Üst Kurulu(RTÜK) Enerji Piyasası Denetleme Kurulu (EPDK) Bankalarda bulunan mevduatın liraya kadar olan kısmı Hazine güvencesindedir. Ülkemizin ilk yerli tramvayı olan İPEKBÖCEĞİ nin test sürüşleri Bursa da yapıldı. Dünyaca ünlü golfçü TİGER WOODS Kasım 2013 de Boğaziçi Köprüsünde Asyadan Avrupaya vuruş yapmıştır. Ülkemizde ilk yerli cep telefonu üretimi Manisa da Aralık 2013 de başladı. Aralık 2013 de Macaristan ile karşılıklı olarak vizeler kaldırıldı. Türk Yönetmen NURİ BİLGE CEYLAN ın Kış Uykusu adlı filmi Cannes Film Festivalinde Altın Palmiye ödülünü kazandı.(ilk defa bu ödülü 1982 yılında YOL filmi ile Yılmaz GÜNEY kazanmıştı) 12

13 Finlandiya - Helsinki'de düzenlenen Avrupa Güreş Şampiyonasında TAHA AKGÜL altın madalya kazandı ve bu başarıyı 3.kez elde etti. Türkiye'nin Irak sınırında yeni bir sınır kapısı açıldı : Üzümlü Sınır Kapısı 2014 FIBA Euroleague şampiyonu Galatasaray Odeabank Kadın Basketbol takımı oldu. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan Türkiye'deki yerler ve bu listeye girdiği tarihler : 1) İstanbul Tarihi Yarımada - İstanbul (1985) 2) Göreme Milli Parkı ve Kapadokya - Nevşehir (1985) 3) Divriği Ulu Cam - Çorum (1986) 5) Nemrut Dağı Milli Parkı - Adıyaman (1987) 6) Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı - Denizli (1988) 7) Ksantos ve Letoon Antik Kentleri - Muğla (1988) 8) Tarihi Safranbolu Evleri - Karabük (1994) 9) Truva Antik Kenti - Çanakkale (1998) 10) Selimiye Camii ve Külliyesi - Edirne (2011) 11) Çatalhöyük Antik Kenti - Konya (2012) Türkiye de yılları arasında 9. Kalkınma Planı uygulanmış olup, yılları arasında 10. Kalkınma Planı uygulanacaktır. Denemesi yapılan milli füze projesinin ismi HİSAR-A. İlk yerli eğitim uçağımız HÜRKUŞ İlk yerli yapım savaş helikopterimiz T-129 ATAK İlk yerli yapım mayına dayanıklı tankımız KİRPİ İlk yerli yapım mini gözlem uydusu RASAT İlk yerli yapım hücum köprü aracı SAMUR İlk yerli yapım tankımız ALTAY İlk yerli yapım uydumuz GÖKTÜRK 2 İlk yerli yapım savaş gemimiz HEYBELİADA, ikincisi BÜYÜKADA İlk yerli yapım deniz araştırma gemimiz TÜBİTAK İlk yerli yapım sismik arama gemisi Barbaros Hayrettin Paşa İlk yerli yapım tramvay İPEKBÖCEĞİ Bursa da hizmete girdi. İlk yerli yapım zırhlı polis aracı URAL hizmete girdi. Askerlik yaşı Şubat 2014 ten itibaren 20 den 21 e çıkarıldı. Dünya Sağlık Örgütü 2013 yılında, tütün ürünleriyle mücadelede Türkiyeyi örnek ülke seçti. Türkiye nin en büyük güneş enerjisi tesisi Denizli de hizmete girdi. UNESCO 2014 yılını Matrakçı Nasuh yılı ilan etti. Türkiye de 50000TL olan, Bankalardaki mevduata hazine garantisi şubat ayında liraya çıkarıldı. Dünyada 3., Türkiye ve Avrupa da ilk deniz üzerine yapılan havalimanı OR-Gİ (Ordu-Giresun) Ekim ayında hizmete girecek. Makedonya'nın başkenti Üsküp'e bağlı Çayır Belediyesi'nde, Türkçe, resmi dil olarak kabul edildi. Macaristan ile 2013 yılında, Belarus (Beyaz Rusya) ile 2 Haziran 2014 den itibaren vizeler kaldırıldı. 18 yıl sonra ilk kez yeni seçilen İran Cumhurbaşkanı RUHANİ ülkemizi resmi olarak ziyaret etti. Mavi Bayrak sıralamasında Türkiye Dünya üçüncüsü durumundadır. Türkiye yi Haziran ayı ortalarında Avrupa Birliğinin genişlemeden sorumlu komiseri Stefan FÜLE ile Nato Genel Sekreteri RASMUSSEN ziyaret etti. IŞİD militanları Irak taki Musul Konsolosluğumuzu basarak, 80 türk vatandaşını rehin aldı. 13

14 Lahey de alınan karar gereği, Rusya Kırım politikasını değiştirmediği takdirde Haziranda Soçi de yapılması düşünülen G8 toplantısının yapılmaması, alternatif toplantının G-7 olarak Belçika nın başkenti Brüksel de yapılması kararlaştırıldı. BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon un da katıldığı Dünya Nükleer Güvenlik Zirvesi Hollanda nın Lahey kentinde yapıldı. Ortadoğu dörtlüsü kimlerden oluşur? - ABD, BM, AB ve Rusya Ortadoğu Dörtlüsünün temsilcisi kimdir? - Eski İngiltere Başbakanı Tony BLAİR Suriye de yaşanan karışıklıkların çözülmesi amacıyla BM Genel Sekreteri Ban ki MOON ile birlikte aralarında Türkiye ninde bulunduğu 40 civarında ülkenin katılımıyla yapılan CENEVRE-2 görüşmeleri Ocak 2014 de nerede yapılmıştır? - İsviçre nin Montrö kasabasında Birleşmiş Milletlerin 193. ve son üyesi hangi ülkedir? - GÜNEY SUDAN CUMHURİYETİ ABD Merkez Bankası(FED) nın başkanlığına ilk kez bir kadın ekonomist olan Janet YELLEN geldi BM UNİCEF iyiniyet elçisi ABD li sanatçı Katy Perry oldu EXPO Fuarı kasım 2013 de yapılan oylama ile DUBAİ ye verildi Kış Olimpiyatları Rusya nın SOÇİ şehrinde Şubat ayında yapıldı. Hırvatistan AB nin 28. Ve son üyesi oldu AB insan hakları ödülü(sakharov), Pakistanlı eğitimci Malala Yuzufzay a verildi yılı ilk altı ay için AB dönem başkanlığını YUNANİSTAN, 2. Altı ay için İTALYA yapacaktır. AB nin genişlemeden sorumlu komiseri Stefan Füle dir. BM Güvenlik Konseyinin veto hakkı bulunan 5 daimi üyesi : ABD-İNGİLTERE- RUSYA-ÇİN- FRANSA Daimi üyeler ile birlikte yapılan toplantılara ALMANYA da katılmaktadır. Bunlara 5+1 ülkeleri denir Avrupa Güvenlik işbirliği teşkilatı dönem başkanı İşviçre dir.(agit) 2014 Arap Birliği Zirvesi Kuveyt te yapıldı. Zirveye Suriye katılmadı. BRİCS ülkeleri 2013 toplantısı Güney Afrika nın Johannesburg kentinde yapıldı. Türkiye, Meksika, Endonezya ve Güney Kore'nin gelişmekte olan ekonomilerini tarif etmek ve bu ülkelerin büyüyen ekonomilerinden bahsetmek için bundan sonra bu ülkelere ''MIST ülkeleri'' denecek. 14

15 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren yeni Nato Genel Sekreteri Norveçli eski Başbakan Jens Stoltenberg olacak. Şu anki NATO Genel Sekreteri Danimarkalı Anders Fogh Rasmussen dir. G-20 Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı Grubu,19 ülkeden ve ABKomisyonu'ndan oluşuyor. G-20 ülkelerini Türkiye, İngiltere, Japonya, Kanada, Almanya, Fransa, İtalya, Rusya, Avustralya, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Çin, Endonezya, Meksika, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, ABD ve Avrupa Birliği Komisyonu oluşturuyor. NOT: Brisbane Aksiyon Planı G-20 zirvesi Avustralya nın Brisbane kentinde Şubat ayında yapıldı Dünya Kupası Brezilya da Yapılacaktır. 11 Mart 2011'de meydana gelen FUKUŞİMA nükleer santral patlamasıyla 2022 yılına kadar bütün nükleer santrallerini kapatma kararı aldığını açıklayan ülke: ALMANYA Avusturyalı hava dalışçısı Baumgartner, yaklaşık 39 km yükseklikten Dünya ya yaptığı atlayışı başarıyla tamamladı. Mars keşif aracı Curiosity, sahip oluğu en son teknolojiyle Kızıl Gezegen in (MARS) sırlarını araştırıyor, yaşam izi arıyor. Nelson Mandela 27 yıl hapis yattıktan sonra NOBEL BARIŞ ödülünü de kazanmıştı. Güney Afrika Cumhuriyeti eski Devlet Başkanı, özgürlük savaşçısı adıyla anılan Nelson MANDELA hayatını kaybetti. Rusya ve ABD den sonra Çin de ilk uzay aracını Ay'a indirdi. Çange-3 (Yeşim Tavşanı) adlı uydu Ay yüzeyine indi. Avusturya nın yeni Dışişleri Bakanı Sebastian KURZ, Avrupa da en genç Dışişleri Bakanı oldu. Ekonomi Dergisi FORBES e göre Dünyanın en etkili adamları: a) Putin (Rusya Devlet başkanı) b) Obama (ABD Başkanı) c) Cinping (Çin Devlet Başkanı Mısır da darbe ile Devlet başkanı Mursi yi deviren Genelkurmay Başkanı Abdülfettah SİSİ, TİME dergisi tarafından 2013 yılının kişisi seçildi. Mısır daki olaylarda etkin rol oynayan Devrik Devlet Başkanı Mursi yandaşlarının toplandığı meydanın adı: ADEVİYE MEYDANI, Muhaliflerinin toplandığı yer TAHRİR MEYDAN 77 yıl aradan sonra Wimbledon Tenis turnuvasında bir İskoç sporcu olan Andy Murray şampiyon oldu. Temmuz 2013 Enerji üretiminde kullanıldığı için çöp stoklarını tüketen İskandinav ülkesi İsveç Eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher hayatını kaybetti(demir Leydi) İngiltere'nin "Demir Leydi" lakaplı ilk kadın başbakanı Margaret Thatcher, 87 yaşında geçirdiği felç sonrası hayatını kaybetti Katolik kilisesinin istifa eden Papa 16. Benedictus un yerine, ilk kez Avrupa kıtası dışından seçtiği papa kimdir? - Arjantinli Papa FRANCİS 15

16 2014 Oscar adayları arasında en fazla ödül kazanan film: - YERÇEKİMİ(Gravity) En iyi Yönetmen : Alfonso Guaron (Yerçekimi) 2014 Oscar en iyi film : 12 yıllık esaret En iyi erkek oyuncu : Mathew Mc Conaughey En iyi kadın oyuncu : Blue Jasmin 22 yıl sonra resmi olarak ilk kez ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı kimdir? - Françoise HOLLANDE *2014 başında Arap Yarımadası ülkelerinden YEMEN altı eyalete bölündü Avrupa Yeşil Başkent Ödülü Danimarka nın Kopenhag kentine verildi. - Dünyanın en büyük Güneş enerjisi santralı Californiya da hizmete girdi NOBEL ÖDÜLLERİ: Nobel ödülleri 1901 yılından beri Alfred Nobel in anısına İsveç kraliyet akademisi tarafından verilmektedir Nobel ödülleri 10 Aralık 2013 yılında verildi. 1)Barış ödülü: Kimyasal silahların yasaklanması örgütü OPCW (Başkanı Ahmet Üzümcü) aldı. Pakistanlı eğitim gönüllüsü Malala Yusufzay adaylardan biriydi. Bu ödülü geçen yıl AB almıştı. Edebiyat Ödülü : Kanadalı Alice Munro ya verildi. Kanadalı Çehov olarak bilinmektedir. (Favorı Japon Haruki Murakamiydi.) 2006 yılında Orhan Pamuk bu ödülü almıştı. Fizik Ödülü : tanrı parçacığı olarak bilinen Higgs Bozonu teorisini ortaya atan İngiliz fizikçi Peter Higgs ile Belçikalı Fizikçi Françoise Englert aldı. Tıp Ödülü : İnsan hücrelerindeki temel taşıma sisteminin veziküller(kesecikler) tarafından gerçekleştirildiğini keşfeden ABD li James E. Rothman, Walter Schekman, Alman Thomas C. Südhof, aldı. Ekonomi Ödülü : Eugene FAMA 29 Mart 2014 tarihinde enerji ve çevre sorunlarına dikkat çekmek amacıyla ile arasında dünyada ışıklar söndürüldü. Bu etkinliğe Earth Hour (Dünya Saati) adı verilmektedir. Montreaux Boğazlar Sözleşmesine göre, Karadenize kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin burada kalma süresi 21 gündür Dünya Kupası ve 2016 Yaz olimpiyatları Brezilya da yapılacak Feribot kazası ile 300 kişinin ölümü ve kaybolmasından dolayı Güney Kore Başbakanı Chun Hong Won istifa etti. Alman yazar Stefanie ZWEİG hayatını kaybetti. İngiliz sinema oyuncusu Bob HOSKİNS hayatını kaybetti. Arabistan da 111 kişinin ölümüne sebep olan virüsün adı : MERS Nobel ödüllü Amerikalı sosyolog ve ekonomist Gary Becker, 83 yaşında hayata veda etti. 16

17 DÜNYA GÜNCEL DÜNYA GÜNCEL Tayland da ordu yönetime el koyarak Başbakan ŞİNAWATRA yı gözaltına aldı. UNESCO tarafından 2013 PİRİ REİS yılı olarak ilan edilmiştir. UNESCO nun ilk kadın Genel Direktörü İRİNA BOKOVA oldu. TİME dergisi 2013 de PAPA FRANCİS i yılın kişisi olarak seçti. Avrupa Birliği artan beyin hastalıkları nedeniyle 2014 ü BEYİN YILI olarak kabul etti. NASA nın yaptığı araştırmalar sonucunda Cüce gezegen olarak anılan CERES te su örneklerine rastlandı. Şubat 2014 de Standard and Poor s, Türkiye nin notunu durağandan negatife çevirdi. İspanya Kralı Juan CARLOS tahttan çekildi. Yerine oğlu Felipe geçecek. Almanya kullandığı enerjinin %74 ünü rüzgar ve güneşten elde etmektedir. Süresi 2020 yılına kadar uzatılan KYOTO PROTOKOLU ABD- ÇİN ve HİNDİSTAN ı bağlamıyor. DÜNYA GÜNCEL A) DÜNYANIN EN BÜYÜK EKONOMİLERİ: 1)ABD 2) ÇİN 3) JAPONYA 4) ALMANYA5) FRANSA (TÜRKİYE 17.) B) DIŞ BORCU EN FAZLA OLAN ÜLKELER 1) ABD 2) İNGİLTERE 3) FRANSA 4) ALMANYA Kyoto Protokolu süresi 2010 yılına kadar uzatldı TÜRKİYEDE KADINLAR VE İLKLER 1) 1892: İlk Türk kadın romancı Fatma Aliye Hanım "Muhadarat" adlı ilk romanını kendi adıyla yayımladı. 2) 1920: İlk Türk kadın tiyatro sanatçısı Afife Jale İstanbul'da sahneye çıktı. 3)8 Şubat 1935: Türkiye Büyük Millet Meclisi 5. Dönem seçimleri sonucunda başta Hatı Çırpan olmak üzere 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi, ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı. 4)1936: Eskişehir Askeri Hava Okulu'ndan mezun olan Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen dünyanın ilk kadın savaş pilotu oldu. TÜRKİYEDE KADINLAR VE İLKLER 5) 1950: İlk kadın belediye başkanı (Müfide İlhan) Mersin'den seçildi. 6) 1954: Prof. Dr. Nüzhet Toydemir Gökdoğan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçilerek ilk kadın dekan oldu. Gökdoğan Fen Fakültesi'nin Astronomi Enstitüsü'ne tayin edilen ilk Türk doçenti olmuştu. 7) 1971: İlk kadın bakan Dr. Türkan Akyol atandı. Akyol aynı zamanda ilk kadın rektördü. 8) 1991: Başbakan Mesut Yılmaz'ın girişimleriyle ilk kadın vali Lale Aytaman Muğla (il)ine atandı. TÜRKİYEDE KADINLAR VE İLKLER 9) 25 Haziran 1993: Türkiye'nin ilk kadın başbakanı Tansu Çiller hükümeti kurdu. 10) 2002: İlk kadın Adalet Bakanı Prof. Aysel Çelikel göreve atandı. 11) 2005: Tülay Tuğcu Anayasa Mahkemesi'nin ilk kadın başkanı seçildi ve dolayısıyla Yüce Divan'ın da ilk kadın başkanı oldu] 12) 2006: Dünyanın en yüksek noktası Everest'te zirveye tırmanan ilk Türk kadın dağcı Eylem Elif Maviş oldu. 13) 2007: Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği'nin (TÜSİAD) ilk kadın başkanı Arzuhan Doğan Yalçındağ oldu. 17