İhracatçı Eğilim Araştırması

Transkript

1 İhracatçı Eğilim Araştırması 4. Çeyrek Sonuçları Ekim- Aralık 2013 Gerçekleşmeleri Ocak- Mart 2014 Beklentileri İSTANBUL // 17 Şubat

2 ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // Araştırmanın 4. dönemi kapsamında aşağıdaki temel konu başlıkları irdelenmiştir: Ekim - Aralık 2013 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi gerçekleşmeleri, Ocak - Mart 2014 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi beklentileri, Ekim -Aralık 2013 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin orijinleri Ocak- Mart 2014 döneminde ilk kez girilmesi planlanan pazarlar/ülkeler, Ekim - Aralık 2013 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebilme / mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme / müşteri kaybedilen pazar olup olmadığı / tamamen kaybedilen pazar olup olmadığı, Ekim - Aralık 2013 döneminde yapılan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, Ocak- Mart 2014 döneminde yapılması planlanan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, Ekim - Aralık 2013 döneminde ihracat pazarlamasında karşılaşılan sorunlar, Sektörlerin ihracatta karşılaştıkları öncelikli sorunların tespiti, 2

3 METODOLOJİK BİLGİLER // N Katılım Oranı Ortalama Cevaplanma Süresi 1. Dönem (Ocak-Mart 2010) 313 %24,0 20,52 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2010) 525 %27,4 19,40 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2010) 500 %26,1 21,34 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2010) 527 %27,5 19,20 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2011) 531 %26,8 22,55 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2011) 546 %27,6 20,18 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2011) 509 %26,0 27,44 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2011) 520 %26,5 25,43 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2012) 507 %25,5 28,55 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2012) 508 %25,5 26,15 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2012) 505 %25,5 25,81 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2012) 505 %25,5 26,65 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2013) 502 %25,2 25,40 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2013) 500 %23,0 26,57 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2013) 471 %21,6 25,19 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2013) 500 %26 25,23 dk. 3

4 GÖRÜŞÜLEN FİRMALARIN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI // Sektör Toplam Oran Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Halı % Bitkisel Ürünler 62 12% Demir çelik ve Demir dışı Metaller 56 11% Makine, Elektrik- Elektronik ve Bilişim 50 10% Hububat - Bakliyat 44 9% Otomotiv Sanayi 38 8% Toprak Ürünleri ve Madencilik 33 7% Ağaç Orman Ürünleri 31 6% Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 29 6% Su Ürünleri ve Hayvansal Ürünler 18 4% Dış Ticaret Sermaye Şirketi 22 4% TOPLAM ,0% Firmalardan en yüksek ciro elde ettikleri sektörü belirtmeleri istenmiştir. 4

5 5 TEMEL BULGULAR//

6 Yılın 4. Çeyreğindeki Gerçekleşmeler // S Geçen yılın aynı dönemine göre, geçtiğimiz 3 aylık dönemdeki (Ekim-Aralık 2013) gelişmeyi belirtiniz. Arttı Aynı kaldı Azaldı Bu alanda verimiz yok 7,3% 20,5% 2,2% 24,6% 7,9% 5,6% 4,4% 4,6% 6,1% 13,4% 21,8% 22,0% 20,5% 4,8% 4,8% 20,7% 20,5% 6,5% 6,7% 40,0% 36,0% 29,5% 27,0% 33,5% 43,1% 69,0% 50,6% 51,0% 30,3% 37,6% 37,2% 42,7% 46,2% 36,8% 29,3% 31,4% 21,8% 42,5% 17,6% 22,0% Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi maliyetleri Birim ihraç fiyatı İthal girdi kullanım oranı Hammadde birim ithalat fiyatı Genel kârlılık düzeyi İhracatta kârlılık düzeyi Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 478 dir. 6 Baz: 500

7 Yılın İlk Çeyreğinden Beklentiler // S Geçen yılın aynı dönemine göre, önümüzdeki 3 aylık dönem (Ocak- Mart 2014) için beklentinizi belirtiniz. Artar Aynı kalır Azalır Bu alanda verimiz yok 7,1% 22,8% 2,2% 20,2% 8,4% 4,8% 3,8% 4,4% 5,4% 13,2% 21,5% 22,0% 29,3% 5,2% 5,8% 20,1% 19,7% 8,4% 5,2% 31,0% 27,2% 36,2% 39,0% 41,8% 53,8% 53,8% 54,0% 34,3% 47,8% 47,8% 61,5% 33,9% 38,6% 27,8% 19,9% 28,6% 17,6% 40,8% 16,0% 19,2% Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi maliyetleri Birim ihraç fiyatı İthal girdi kullanım oranı Hammadde birim ithalat fiyatı Genel kârlılık düzeyi İhracatta kârlılık düzeyi Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı ve hammadde birim ithalat fiyatı unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 478 dir. 7 Baz: 500

8 Yılın 4. Çeyreğinde Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri// S Üretimde kullanılan hammaddelerin ne kadarının yurt içinden, ne kadarının yurt dışından temin edildiğini (orijinlerini) oransal olarak belirtir misiniz? Yurt içi Yurt dışı 34,9 46,7 34,6 28,3 65,1 53,3 65,4 71,7 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2013 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin yurt içi ve yurt dışından temin edilme oranları firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. İlk 500 büyük firmada yerli girdi kullanım oranı ortalama %53,3 iken diğer firmalarda bu oran 18 puan daha yüksektir. Soru, ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir. 8 Baz: 478

9 Yılın 4. Çeyreğinde Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri// Yurtiçi Yoğun Yurtdışı Yoğun 11,7 19,1 30,0 30,8 33,0 34,9 35,1 39,5 49,9 51,3 56,0 88,3 80,9 70,0 69,2 67,0 65,1 65,0 60,5 50,1 48,7 44,0 Bitkisel Ürünler Toprak Ürünleri ve Madencilik Hububat Bakliyat ve Mamulleri Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller Agaç Orman Ürünleri Yurt içi GENEL Tekstil Makine Elektrik Elektronik ve Bilişim Yurt dışı Demirçelik ve Demirdışı Metaller Otomotiv Sanayi Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2013 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin yurt içi ve yurt dışından temin edilme oranları sektör kırılımında sunulmaktadır. Hammaddede dışa bağımlılığın en yüksek olduğu sektör kimyevi maddeler sektörüdür. Bunu ile otomotiv sanayi ile demirçelik ve demirdışı metaller sektörleri izlemektedir. Soru, ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir. 9 Baz: 478

10 Yılın 4. Çeyreğinde İhracatta Yeni Pazarlar// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013) döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi? ,9% 42% 36% 34% ,5% ,6% 32% 31% 30% 31% 31% 34% 34% 33% 34% 34% 32% 34% 40% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 39,8% 42,1% 46,7% 34,8% 10 Baz: 500 Grafikte Ekim- Aralık 2013 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiğini belirten firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir.

11 Yılın İlk Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler// S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ocak- Mart 2014) ilk kez girmeyi planladığınız 5 hedef ülkeyi yazınız. 20,8% 13,0% 12,4% 9,8% 7,4% 7,2% 7,2% 6,8% 6,6% 6,4% 6,4% 6,4% 6,2% 5,6% 5,4% 5,4% 10,2% 5% in altındaki ülkeler tabloda yer almamaktadır. 11 Baz: 500

12 Yılın 4. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013) ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabildiniz mi? 54,4% 56,6% 56,6% 51,9% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2013 döneminde ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. 12 Baz: 500

13 Yılın 4. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013) ihracatta; müşteri kaybettiğiniz pazar oldu mu? 33,2% 30,3% 38,5% 32,2% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2013 döneminde ihracatta; müşteri kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. 13 Baz: 500

14 Yılın 4. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık 2013) yaptığınız yurt içi/ yurt dışı yatırımın türlerini belirtiniz. (Çok Cevap) Yurt İçi Yurt Dışı 78,0% 47,6% 37,2% 13,2% 4,2% 2,4% 27,0% 9,4% 21,8% 15,6% 6,6% 5,6% Modernizasyon Şirket satınalma Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon yatırımı Yeni tesis kurma / Satın alma Hiçbir yatırım yapılmadı 14 Baz: 500

15 Yılın 4. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar// Yurt İçi Yurt Dışı Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Modernizasyon 37,2% 49,0% 37,7% 29,6% 13,2% 18,6% 12,3% 10,3% Şirket satınalma 4,2% 4,8% 3,3% 4,3% 2,4% 4,8% 2,5% 0,9% Kapasite artırımı 27,0% 29,7% 27,0% 25,3% 9,4% 11,0% 10,7% 7,7% Ar-Ge / inovasyon yatırımı 21,8% 29,0% 18,9% 18,9% 6,6% 11,0% 4,9% 4,7% Yeni tesis kurma / Satın alma 15,6% 20,7% 16,4% 12,0% 5,6% 6,9% 5,7% 4,7% Hiçbir yatırım yapılmadı 47,6% 38,6% 45,9% 54,1% 78,0% 71,7% 77,0% 82,4% BAZ Yukarıdaki tabloda; Ekim- Aralık 2013 döneminde söz konusu yurt içi/ yurt dışı yatırımları gerçekleştiren firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. 15

16 Yılın İlk Çeyreğinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Yatırımlar// S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ocak- Mart 2014) yurt içi/ yurt dışı yatırımlarınız hangi alanda olacak? (Çok Cevap) Yurt İçi Yurt Dışı 75,0% 38,2% 45,4% 25,6% 25,6% 13,2% 6,2% 2,6% 10,4% 9,0% 13,6% 5,2% Modernizasyon Şirket satınalma Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon yatırımı Yeni tesis kurma / Satın alma Hiçbir yatırım yapılmayacak 16 Baz: 500

17 Yılın 4. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013), ihracat pazarlamasında aşağıdaki sorunlardan hangileri ile karşılaştınız? (Çok Cevap) Rekabetçi fiyat sunamama 57,4% Hedef ülkedeki ekonomik koşullar 45,8% Finansman 33,2% Hedef ülkedeki bürokratik engeller Hedef ülkedeki siyasi engeller Nitelikli personel yetersizliği 18,6% 22,4% 27,2% Ürün kalitesi Hedef ülkenin dili 7,4% 3,2% Herhangi bir sorun yaşamadım 15,2% 17 Baz: 500

18 İhracat Sektörünün Öncelikli Sorunları// S Aşağıdakilerden hangileri sektörünüzün öncelikli sorunlarıdır? (Çok Cevap) Enerji maliyetleri Döviz kurları 51,4% 49,0% Hammadde ve aramal fiyatları Finansman maliyetleri Vergi maliyetleri Lojistik maliyetleri Teşviklerin yetersizliği İstihdam maliyetleri Dış pazarlardaki yüksek ithalat vergileri Bürokratik engeller Vasıflı eleman sıkıntısı Kayıtdışı ticaret 43,8% 42,2% 37,8% 35,0% 34,2% 32,0% 27,6% 27,4% 24,8% 21,8% Tanıtım sorunu Diğer 9,0% 1,6% 18 Baz: 500

19 Yılın 4. Çeyreğinde Dış Finansman Talebi// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013), dış finansman talebiniz oldu mu? ,0% ,6% ,4% 39% 41% 39% 40% 43% 39% 42% 41% 42% 41% 29% 27% 30% 33% 32% 34% 41,2% 46,2% 40,2% 38,6% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 19 Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2013 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

20 Yılın 4. Çeyreğinde Dış Finansman Kaynakları// S Dış finansman ihtiyacınızı hangi kaynaklardan karşıladınız? (Çok Cevap) 93,9% 81,6% 76,1% 78,9% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 65,7% 58,3% 56,7% 51,0% 34,7% 35,6% 32,0% 28,6% 25,4% 23,9% 20,4% 13,3% 17,9% 16,3% 14,1% 10,0% 11,9% 6,3% 4,1% 6,0% 3,3% 2,9% 2,2% Özel bankalar Eximbank Kamu bankaları (Eximbank hariç) Faktoring Leasing Yurtdışı Finans Kurumları Diğer kaynaklar Soru, Ekim- Aralık 2013 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmalara yöneltilmiştir. 20 Baz Genel : 206; Baz İlk 500 :67; Baz İkinci 500 :49; Baz Diğer :90

21 Kullanılan Dış Finansman Kaynakları// Trend Özel bankalar 85% 83% 83% 81% 84% 84% 83% 84% 81% 80% 81% 81% 80% 84% 82% Eximbank Kamu bankaları (Eximbank hariç) 59% 57% 57% 58% 54% 55% 54% Faktoring 50% 44% 45% Leasing 38% 38% 45% Yurtdışı Finans Kurumları 35% 32% 38% 38% 37% 37% 38% 40% 34% 36% Diğer kaynaklar 33% 32% 24% 30% 25% 25% 18% 19% 18% 18% 20% 21% 20% 15% 14% 14% 16% 15% 17% 17% 18% 17% 15% 15% 14% 14% 11% 13% 15% 17% 13% 9% 11% 13% 15% 14% 13% 14% 8% 8% 5% 7% 7% 7% 8% 10% 4% 5% 5% 7% 8% 5% 7% 7% 5% 6% 7% 5% 6% 7% 5% 7% 6% 7% 5% 6% Q Q Q Q Q1 Özel bankalar 85% 83% 83% 81% 84% 84% 83% 84% 81% 80% 81% 81% 80% 84% 82% Eximbank 24% 38% 38% 32% 35% 44% 50% 45% 54% 59% 57% 57% 55% 54% 58% Kamu bankaları (Eximbank hariç) 18% 25% 25% 30% 34% 38% 38% 37% 33% 37% 38% 40% 36% 45% 32% Faktoring 15% 14% 14% 19% 18% 18% 16% 15% 17% 17% 18% 20% 17% 21% 20% Leasing 11% 15% 15% 14% 9% 14% 13% 11% 15% 13% 17% 15% 14% 13% 14% Yurtdışı Finans Kurumları 5% 8% 8% 7% 4% 5% 5% 7% 8% 7% 5% 6% 7% 7% 6% Diğer kaynaklar 13% 7% 7% 8% 5% 7% 10% 5% 6% 5% 7% 7% 6% 5% 3% Q Q Q Q Q Q Q Q Q2 3% Q4 21

22 Yılın İlk Çeyreğinde Finansman Talebi// S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ocak- Mart 2014), dış finansman talebiniz olacak mı? 41,6% 42,1% 45,1% 39,5% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Ocak- Mart 2014 döneminde dış finansman talebi olacağını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. 22 Baz: 500

23 Döviz Kuru Riskinden Korunmak İçin Kullanılan Araçlar// S Döviz kuru riskinden korunmak için aşağıdaki araçlardan/ hedging yöntemlerinden hangilerini kullanıyorsunuz? (Çok Cevap) Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 53,2% 45,4% 45,9% 38,6% 38,6% 30,3% 29,8% 30,3% 30,4% 25,3% 24,0% 32,4% 17,2% 16,6% 9,8% 9,2% 6,6% 6,9% 7,4% 5,6% 9,7% 5,2% 6,2% 3,3% 3,4% 3,2% 0,8% 2,6% Forward işlemler Döviz kredisi / Vadeli işlemler Opsiyon SPOT Piyasalar SWAP Future işlemler Hiçbiri 23 Baz: 500

24 Döviz Kuru Riskine Karşı Araç Kullanmama Nedenleri// S Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç kullanmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) Dövizde artış beklentisinden dolayı 30,8% İthalatımız da olduğundan 21,6% Araçlar hakkında bilgim yok 17,6% Araçların pahalı olması 13,7% Daha önceki kötü tecrübe (zarar ettim) Kredi limiti yetersizliği Döviz ile alıp satıyoruz Gerek duyulmadı/risk yok Hizmet veren kurumlara duyulan güvensizlik Diğer 10,1% 7,5% 5,3% 4,8% 3,5% 4,0% Soru, döviz kuru riskinden korunmak için hiçbir araç kullanmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir. 24 Baz: 227

25 Piyasa Beklentileri// 2014 Ocak- Mart Dönemi Beklentileri USD/TL kur tahmini Euro/TL kur tahmini Euro/USD parite tahmini Ocak- Mart Dönemi 2,24 n: 495 3,05 n: 493 1,36 n: 491 Enflasyon oranı tahmini (%) - MB politika faiz tahmini (%) - Büyüme Beklentisi (%) Rekabetçi ideal USD/TL kur seviyesi Rekabetçi ideal EURO/TL kur seviyesi 2,9 n: 434 2,06 n: 480 2,80 n: Yılı Sonu 2,32 n:495 3,16 n:492 1,35 n:491 9,04 n:491 8,13 n:466 4,2 n:454 25

26 2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri// S 2014 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir? Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak 20,4% 16,4% 16,8% 41,6% 52,2% 60,8% 63,0% 42,6% 27,4% 15,8% 22,8% 20,2% Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi 26 Baz: 500

27 Yılın 4. Çeyreğinden İstihdam Verileri// S 4. Çeyrek sonu itibariyle firmanızdaki toplam mevcut çalışan sayısını belirtiniz. Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Genel İlk (n:492) 134 (n: 468) 5 (n: 274) 100 (n: 143) 410 (n: 125) 10 (n: 87) İkinci (n: 122) 152 (n: 116) 5 (n: 67) Diğer 20 (n: 227) 50 (n: 227) 3 (n: 120) Dönemlere Göre Ortalama Personel Sayısındaki Değişim Firma büyüklüğüne bağlı olarak çalışan sayısındaki değişkenlik nedeniyle ortalama olarak medyan kullanılmıştır yılı 4. çeyrekte ortalama çalışan sayısı 177 olarak hesaplanmaktadır. Bu dönemde ilk 500 de yer alan firmalarda mavi yakalıların sayısındaki artış dikkat çekmektedir. Yandaki grafikte dönemlere göre ortalama çalışan sayısındaki değişim incelenmektedir Genel Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge 27

28 Yılın 4. Çeyreğinde İstihdam Değerlendirmesi// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013) çalışan sayınız, geçen yıla göre nasıl değişti? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 34,4% 40,7% 43,4% 25,8% Mavi Yakalı 34,8% 37,2% 44,3% 28,3% Ar-Ge Personeli 11,6% 15,9% 9,8% 9,9% 64,0% BAZ ,4% 34,8% 45,0% 37,6% Tablodaki oranlar; dönemde çalışan sayısının geçen yılın aynı döneminde göre arttığını belirten firmaları ifade etmektedir. 11,6% 19,6% 15,2% 7,0% 5,4% 8,0% 17,4% Arttı Aynı kaldı Azaldı Cevap vermek istemiyorum Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli 28 Baz: 500

29 Yılın İlk Çeyreğine İlişkin İstihdam Beklentisi// S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ocak- Mart 2014) yeni çalışan istihdam edecek misiniz? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 27,6% 33,8% 31,1% 21,9% Mavi Yakalı 31,6% 35,9% 33,6% 27,9% Ar-Ge Personeli 11,2% 14,5% 4,1% 12,9% BAZ ,4% 46,6% 59,0% Tablodaki oranlar; gelecek dönemde yeni çalışan istihdam edeceğini belirten firmaları ifade etmektedir. 27,6% 31,6% 21,0% 21,8% 29,8% 11,2% Evet Hayır Bilmiyorum / Fikrim yok Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli 29 Baz: 500

30 Yılın İlk Çeyreğine İlişkin İstihdam Beklentisi// S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ocak- Mart) çalışan sayınızda yüzde kaç artış/ azalış bekliyorsunuz? Genel 0,6% Artış İlk 500 1,1% Artış İkinci 500 1,5% Artış Diğer 0,1% Artış Ortalama Artış 5,7% İlk 500 5,5% İkinci 500 6,3% Diğer 5,5% Ortalama Azalış 11,7% İlk 500 8,1% İkinci 500 7,1% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 72,1% 67,6% 63,4% 63,9% 32,4% Diğer 25,4% 24,6% 21,5% 17,4% 7,0% 4,1% 11,5% 6,4% Artış bekliyorum Azalış bekliyorum Değişmeyecek Baz Genel : 500; Baz İlk 500 :145; Baz İkinci 500 :122; Baz Diğer :233 30

31 Yılın İlk Çeyreğinden İstihdam Değerlendirmesi// S 2014 yılı sonuna kadar kaç yeni çalışan istihdam etmeyi planlıyorsunuz? yılı sonuna kadar emeklilik, iş akdinin feshi ya da maluliyet gibi nedenlerle kaç kişinin işten ayrılacağını öngörüyorsunuz? 2014 Yılında İstihdam Edilmesi Planlanan Ortalama Yeni Çalışan Sayısı +9 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 46,7% 42,8% 41,4% 41,6% 41,8% 43,4% 32,0% 45,9% 15,4% 15,2% 21,3% 12,4% + Sabit - Yukarıdaki grafikte; firmaların 2014 yılı sonuna kadar yeni istihdam ve işten ayrılmalar sonucunda çalışan sayılarındaki artış ya da azalış yönünde değişim öngörüleri firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir. Yaklaşık olarak her 10 firmadan 4 ü 2013 yıl sonunda oluşacak istihdam hareketleri sonucunda çalışan sayısında artış olacağını öngörmektedir. Diğer taraftan yıl sonunda çalışan sayısının azalacağını belirten firmaların oranı %15 dir. 31 Baz: 500

32 32 GÜNDEM BÖLÜMÜ//

33 Yurtdışı Gönderilerinde Kullanılan Taşımacılık Yöntemleri// S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2013) yurtdışına yaptığınız gönderilerde hangi taşımacılık şeklini / şekillerini kullandınız? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 86% 87% 86% 83% 79% 74% 73% 67% 49% 43% 38% 27% 16% 10% 11% 12% 14% 7% 8% 7% 5% 6% 3% 2% Karayolu Denizyolu Hava kargo Uluslararası hızlı hava taşımacılığı Demiryolu Kombine / Çok modlu 33 Baz: 500

34 Nakliye Firması Seçimine Etki Eden Unsurlar// S Aşağıda nakliye firması seçiminde önemli olduğu düşünülen bazı kriterler yer almaktadır. Bu kriterleri sizin için en önemli olandan başlayarak sıralandırmanızı rica ediyoruz. 1. Sırada Belirtilme Oranı İlk 3'te Belirtilme Oranı Güvenilirlik 72,8% 92,6% Daha düşük navlun bedeli / hizmet fiyatı 17,8% 79,0% Hizmetin sunulma hızı 4,4% 62,2% Entegre lojistik hizmetleri - Hizmet sunumunda birden fazla taşıma türünün kullanılması 2,0% 13,6% Hizmet sunmadaki esnekliği 1,8% 38,6% Katma değerli hizmetler 0,8% 7,8% Yerli nakliyeci olması 0,8% 8,4% Yabancı nakliyeci olması 0,4% 1,6% 34 Baz: 500

35 Türkiye deki Nakliye Firmalarından Beklentiler// S Türkiye deki nakliye firmalarından mevcut hizmet yelpazesi dışında ne gibi ek hizmetler bekliyorsunuz? Lütfen sizin için en önemli olan 3 hizmeti işaretleyiniz. Yönlendirici olması (En uygun maliyetli ve ihtiyaca taşıma modu konusunda öneride bulunma) 75,8% Uzmanlaşmış taşıma hizmeti sunması (ör; proje taşıması, tehlikeli madde, frigorifik taşıma,özel yük vs.) 40,6% Kurumsal yapılanma 40,6% Taşıma dışındaki lojistik hizmetleri verebilmesi 35,4% Depolama hizmeti sunması 25,2% İleri teknoloji sunması 21,4% Butik (firmaya/talebe özel) taşıma hizmeti sunması 18,2% 35 Baz: 500

36 İhracat Yükü Sevkiyatlarının Nakliyesinde Karşılaşılan Sorunlar // S İhracat yükü sevkiyatlarınızın nakliyesi sırasında en fazla yaşadığınız sorunlar nelerdir? Sınır kapılarındaki uzun beklemeler sonucu teslimatta gecikmeler 54,2% Nakliyeci /sürücü vs. hataları sonucunda yaşanan kayıplar / zararlar 33,4% Hatalı / eksik bilgilendirme sonucu yaşanan kayıplar /zararlar 24,2% İhracat yapılan ülkelerdeki fiziksel ulaşım altyapılarındaki eksiklikler / sorunlar Türkiye`deki fiziksel ulaşım altyapılarındaki eksiklikler / sorunlar 13,8% 18,0% Yük hırsızlıkları 5,2% Hiçbir sorun yaşamıyorum 24,8% 36 Baz: 500

37 37 TREND//

38 çeyreğine ilişkin üretim beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 50,2 29,1 12,8 37,4 2010/Q2 47,2 28,7 15,0 32,2 2010/Q3 44,2 33,2 15,5 28,7 2010/Q4 45,6 33,5 14,5 31,1 2011/Q1 47,7 32,5 14,8 32,9 2011/Q2 43,8 33,3 16,2 27,6 2011/Q3 40,9 34,6 17,7 23,2 2011/Q4 37,2 34,4 20,7 16,5 2012/Q1 41,1 34,6 15,1 26,0 2012/Q2 35,3 37,7 18,5 16,8 2012/Q3 33,3 38,5 20,1 13,3 2012/Q4 35,3 39,4 17,2 18,0 2013/Q1 43,6 34,9 13,9 29,7 2013/Q2 37,7 34,8 18,5 19,2 2013/Q3 36,9 41,8 15,6 21,3 2013/Q4 33,9 36,2 22,8 11,1 Üretim Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 37,4% 32,2% 28,7% 31,1% 32,9% 27,6% 23,2% 16,5% 26,0% 16,8% 13,3% 18,0% 29,7% 19,2% 21,3% 11,1% 38

39 çeyreğine ilişkin ihracat beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 54,0 29,1 15,7 38,3 2010/Q2 51,4 26,9 18,7 32,7 2010/Q3 48,6 29,4 20,8 27,8 2010/Q4 44,0 38,5 15,4 28,6 2011/Q1 51,2 28,8 18,3 32,9 2011/Q2 45,4 32,8 19,2 26,2 2011/Q3 44,8 32,0 21,4 23,4 2011/Q4 38,1 35,2 23,8 14,3 2012/Q1 45,4 35,1 17,9 27,5 2012/Q2 37,6 36,8 24,2 13,4 2012/Q3 38,4 36,4 23,3 15,2 2012/Q4 38,6 37,2 22,0 16,6 2013/Q1 42,4 34,3 20,5 21,9 2013/Q2 39,0 36,4 21,4 17,6 2013/Q3 41,4 39,1 17,0 24,4 2014/Q4 38,6 39,0 20,2 18,4 İhracat Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 38,3% 32,7% 27,8% 28,6% 32,9% 26,2% 23,4% 14,3% 27,5% 13,4% 15,2% 16,6% 21,9% 24,4% 18,4% 17,6% 39

40 çeyreğine ilişkin kapasite kullanım oranı beklentisi 32,6% Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 47,0 31,6 14,4 32,6 2010/Q2 44,8 31,6 14,8 30,0 2010/Q3 40,5 36,7 15,1 25,4 2010/Q4 38,7 39,3 15,9 22,8 2011/Q1 41,9 37,5 14,6 27,3 2011/Q2 40,0 36,2 17,5 22,5 2011/Q3 36,6 39,7 18,5 18,1 2011/Q4 29,4 42,7 21,3 8,1 2012/Q1 36,7 39,3 15,5 21,2 2012/Q2 30,6 42,2 20,1 10,5 2012/Q3 29,4 40,6 21,7 7,7 2012/Q4 29,3 45,9 18,7 10,6 2013/Q1 37,1 38,2 16,8 20,3 2013/Q2 33,5 40,4 18,5 15,0 2013/Q3 31,9 44,4 17,1 14,8 2013/Q4 27,8 41,8 22,0 5,9 Kapasite Kullanım Oranı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 30,0% 25,4% 22,8% 27,3% 22,5% 18,1% 8,1% 21,2% 10,5% 7,7% 10,6% 20,3% 15,0% 14,8% 5,9% 40

41 çeyreğine ilişkin stok durumu beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 20,8 50,8 24,3-3,5 2010/Q2 24,4 46,6 22,4 2,0 2010/Q3 22,2 48,3 24,6-2,4 2010/Q4 21,3 49,7 23,7-2,4 2011/Q1 21,9 52,3 21,5 0,4 2011/Q2 25,3 47,6 20,8 4,5 2011/Q3 20,4 52,1 23,0-2,6 2011/Q4 21,9 51,1 21,7 0,2 2012/Q1 22,8 50,7 20,2 2,6 2012/Q2 23,3 49,5 22,1 1,2 2012/Q3 19,9 53,2 21,5-1,7 2012/Q4 21,8 54,4 20,1 1,7 2013/Q1 24,1 50,8 20,5 3,5 2013/Q2 27,1 46,7 19,8 7,3 2013/Q3 22,4 52,3 20,7 1,7 2013/Q4 19,9 53,8 21,5-1,7 Stok Durumu Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 7,3% 4,5% 3,5% 2,0% 2,6% 1,2% 1,7% 1,8% 0,4% 0,2% 2010-Q Q Q Q Q Q3-1,7% 2013-Q Q3-3,5% -2,4% -2,4% -2,6% -1,7% 41

42 çeyreğine ilişkin girdi maliyetleri beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 59,4 35,5 3,2 56,2 2010/Q2 49,1 40,4 4,7 44,4 2010/Q3 57,2 34,4 3,5 53,7 2010/Q4 63,4 28,2 3,5 59,9 2011/Q1 57,3 35,8 3,8 53,5 2011/Q2 53,0 35,6 6,5 46,5 2011/Q3 60,9 30,2 6,6 54,3 2011/Q4 55,1 33,8 6,6 48,5 2012/Q1 51,1 40,3 3,1 48,0 2012/Q2 42,6 45,4 7,9 34,7 2012/Q3 49,1 41,4 6,2 42,9 2012/Q4 50,4 41,3 4,8 45,6 2013/Q1 38,6 46,7 9,8 28,8 2013/Q2 47,5 39,8 7,1 40,4 2013/Q3 46,4 45,1 4,2 42,2 2013/Q4 61,5 29,3 5,4 56,1 Girdi Maliyetleri Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 56,2% 44,4% 53,7% 59,9% 53,5% 46,5% 54,3% 48,5% 48,0% 42,9% 45,6% 34,7% 56,1% 40,4% 42,2% 28,8% 42

43 çeyreğine ilişkin birim ihraç fiyatı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 30,4 51,8 15,7 14,7 2010/Q2 19,6 57,9 15,8 3,8 2010/Q3 28,6 54,6 13,2 15,4 2010/Q4 38,0 45,9 11,0 27,0 2011/Q1 31,5 53,7 10,7 20,8 2011/Q2 28,4 54,4 12,5 15,9 2011/Q3 29,3 51,3 16,1 13,2 2011/Q4 27,9 51,9 15,0 12,9 2012/Q1 24,7 59,2 12,6 12,1 2012/Q2 23,0 57,7 15,9 7,1 2012/Q3 18,0 62,2 16,2 1,8 2012/Q4 22,0 62,4 12,5 9,5 2013/Q1 17,5 62,0 16,1 1,4 2013/Q2 23,0 56,8 14,2 8,8 2013/Q3 20,2 63,5 10,8 9,3 2013/Q4 28,6 52,8 13,2 15,4 Birim İhraç Fiyatı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 27,0% 14,7% 3,8% 15,4% 20,8% 15,9% 13,2% 12,9% 12,1% 7,1% 1,8% 9,5% 1,4% 8,8% 9,3% 15,4% 43

44 çeyreğine ilişkin ithal girdi kullanım miktarı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 23,3 48,6 6,1 17,2 2010/Q2 18,3 51,7 6,8 11,5 2010/Q3 22,2 47,9 7,5 14,7 2010/Q4 22,9 46,4 7,6 15,3 2011/Q1 21,2 54,4 5,8 15,4 2011/Q2 20,4 50,7 10,1 10,3 2011/Q3 17,7 53,3 10,5 7,2 2011/Q4 15,7 54,7 8,7 7,0 2012/Q1 16,3 55,2 6,7 9,6 2012/Q2 15,8 56,0 9,5 6,3 2012/Q3 18,8 54,7 8,9 9,9 2012/Q4 14,3 57,7 8,3 6,0 2013/Q1 15,8 53,3 8,3 7,5 2013/Q2 17,9 51,0 9,2 8,8 2013/Q3 17,8 57,1 5,3 12,5 2013/Q4 17,6 54,0 8,4 9,2 İthal Girdi Kullanım Miktarı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 17,2% 11,5% 14,7% 15,3% 15,4% 10,3% 7,2% 7,0% 9,6% 6,3% 9,9% 6,0% 7,5% 8,8% 12,5% 9,2% 44

45 çeyreğine ilişkin hammadde birim ithalat fiyatı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 43,5 31,6 3,8 39,7 2010/Q2 31,0 40,4 6,4 24,6 2010/Q3 36,3 36,9 4,3 32,0 2010/Q4 49,7 25,6 2,3 47,4 2011/Q1 44,4 33,7 3,8 40,6 2011/Q2 38,5 34,1 7,0 31,5 2011/Q3 41,2 32,9 7,2 34,0 2011/Q4 38,2 34,0 7,2 31,0 2012/Q1 31,2 40,7 7,1 24,1 2012/Q2 29,4 42,6 9,1 20,3 2012/Q3 28,2 45,1 8,7 19,5 2012/Q4 30,1 44,4 6,2 23,9 2013/Q1 19,9 46,5 11,2 8,7 2013/Q2 31,3 39,2 7,3 24,0 2013/Q3 31,6 45,1 4,2 27,5 2013/Q4 40,8 34,3 5,2 35,6 Hammadde Birim İthalat Fiyatı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 39,7% 24,6% 32,0% 47,4% 40,6% 31,5% 34,0% 31,0% 24,1% 20,3% 19,5% 23,9% 8,7% 24,0% 35,6% 27,5% 45

46 çeyreğine ilişkin genel karlılık düzeyi beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 16,9 42,5 38,3-21,4 2010/Q2 17,3 44,8 33,5-16,2 2010/Q3 17,2 42,2 37,4-20,2 2010/Q4 20,5 45,7 30,7-10,2 2011/Q1 19,6 49,7 29,0-9,4 2011/Q2 17,0 46,7 31,7-14,7 2011/Q3 17,7 48,3 30,8-13,1 2011/Q4 15,0 44,2 34,2-19,2 2012/Q1 18,5 47,3 29,6-11,1 2012/Q2 15,4 48,8 32,7-17,3 2012/Q3 10,7 49,7 36,2-25,5 2012/Q4 14,3 54,9 27,1-12,9 2013/Q1 15,9 51,4 28,5-12,5 2013/Q2 18,4 44,0 31,0-12,6 2013/Q3 15,5 50,5 29,1-13,6 2013/Q4 16,0 47,8 31,0-15,0 Genel Karlılık Düzeyi Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) -21,4% -16,2% -20,2% -10,2% -9,4% -14,7% -13,1% -11,1% -12,9% -19,2% -17,3% -25,5% -12,5% -12,6% -13,6% -15,0% 46

47 çeyreğine ilişkin ihracatta karlılık düzeyi beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2010/Q1 16,3 40,3 41,2-24,9 2010/Q2 15,4 44,2 36,4-21,0 2010/Q3 16,2 40,4 39,8-23,6 2010/Q4 21,3 44,8 29,4-8,1 2011/Q1 20,5 47,1 29,9-9,4 2011/Q2 17,6 48,7 29,3-11,7 2011/Q3 21,6 44,8 30,3-8,7 2011/Q4 16,5 45,6 33,1-16,6 2012/Q1 17,2 48,9 30,2-13,0 2012/Q2 15,7 48,4 32,5-16,8 2012/Q3 9,9 48,7 37,6-27,7 2012/Q4 14,3 55,0 26,5-12,3 2013/Q1 14,1 51,6 29,9-15,7 2013/Q2 18,4 46,8 29,0-10,6 2013/Q3 18,7 48,2 27,4-8,7 2013/Q4 19,2 47,8 27,2-8,0 İhracatta Karlılık Düzeyi Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) -24,9% -21,0% -23,6% -8,1% -9,4% -11,7% -8,7% -16,6% -13,0% -16,8% -12,3% -10,6% -15,7% -8,7% -8,0% -27,7% 47

48 2014 yılı sonu itibariyle sektörün genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2010/Q1 50,8 37,7 11,5 39,3 2010/Q2 49,3 37,5 13,2 36,1 2010/Q3 42,1 46,7 11,2 30,9 2010/Q4 57,9 32,6 9,5 48,4 2011/Q1 52,4 37,9 9,8 42,6 2011/Q2 41,4 45,1 13,6 27,8 2011/Q3 35,2 50,9 13,9 21,3 2011/Q4 34,8 43,3 21,9 12,9 2012/Q1 36,5 51,1 12,4 24,1 2012/Q2 29,4 52,4 18,2 11,2 2012/Q3 22,0 60,8 17,2 4,8 2012/Q4 40,6 45,7 13,7 26,9 2013/Q1 37,1 50,6 12,4 24,7 2013/Q2 27,6 58,0 14,4 13,2 2013/Q3 28,0 62,4 9,6 18,5 2013/Q4 27,4 52,2 20,4 7,0 Sektörün Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) 39,3% 48,4% 42,6% 27,8% 36,1% 30,9% 21,3% 12,9% 24,1% 11,2% 4,8% 26,9% 24,7% 13,2% 18,5% 7,0% 48

49 2013 yılı sonu itibariyle Türkiye ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2010/Q1 45,4 40,9 13,7 31,7 2010/Q2 46,9 42,6 10,5 36,4 2010/Q3 50,7 42,9 6,4 44,3 2010/Q4 56,7 34,0 9,3 47,4 2011/Q1 49,9 43,1 7,0 42,9 2011/Q2 42,7 43,2 14,1 28,6 2011/Q3 30,1 52,1 17,9 12,2 2011/Q4 28,1 46,0 26,0 2,1 2012/Q1 35,1 52,1 12,8 22,3 2012/Q2 26,5 58,3 15,2 11,3 2012/Q3 19,2 59,0 21,8-2,6 2012/Q4 40,8 47,5 11,7 29,1 2013/Q1 36,3 53,8 10,0 26,3 2013/Q2 19,8 56,0 24,2 19,8 2013/Q3 26,8 60,5 12,7 14,0 2013/Q4 15,8 42,6 41,6-25,8 Türkiye Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) 31,7% 36,4% 44,3% 47,4% 42,9% 28,6% 12,2% 2,1% 22,3% 11,3% -2,6% 29,1% 26,3% 19,8% 14,0% -25,8% 49

50 2014 yılı sonu itibariyle Avrupa ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2010/Q1 25,6 46,3 28,1-2,5 2010/Q2 16,8 49,3 33,9-17,1 2010/Q3 19,0 56,1 24,8-5,8 2010/Q4 18,2 47,8 34,0-15,8 2011/Q1 17,7 55,6 26,7-9,0 2011/Q2 9,0 37,2 53,8-44,8 2011/Q3 6,9 30,3 62,9-56,0 2011/Q4 9,6 29,6 60,8-51,2 2012/Q1 12,8 50,5 36,7-23,9 2012/Q2 7,3 41,9 50,8-43,5 2012/Q3 6,5 50,7 42,8-36,2 2012/Q4 18,8 54,1 27,1-8,3 2013/Q1 11,6 59,2 29,3-17,7 2013/Q2 8,4 58,4 33,2-24,8 2013/Q3 19,1 61,8 19, /Q4 22,8 60,8 16,4 6,4 Avrupa Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) -2,5% -9,0% 0,0% 6,4% 2010-Q Q3-5,8% 2011-Q Q Q Q3-8,3% 2013-Q1-17,7% 2013-Q3-17,1% -15,8% -23,9% -24,8% -36,2% -44,8% -56,0% -51,2% -43,5% 50

51 2014 yılı sonu itibariyle dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2010/Q1 42,2 43,5 14,4 27,8 2010/Q2 27,4 53,1 19,5 7,9 2010/Q3 25,9 55,7 18,4 7,5 2010/Q4 30,4 49,7 19,9 10,5 2011/Q1 25,2 53,5 21,3 3,9 2011/Q2 11,9 48,4 39,7-27,8 2011/Q3 8,1 37,1 54,8-46,7 2011/Q4 11,2 43,1 45,8-34,6 2012/Q1 17,6 58,0 24,5-6,9 2012/Q2 9,1 51,8 39,1-30,0 2012/Q3 7,5 59,0 33,5-25,9 2012/Q4 23,2 57,6 19,2 4,0 2013/Q1 16,3 63,1 20,5-4,2 2013/Q2 10,8 65,2 24,0-13,2 2013/Q3 21,0 60,7 18,3 2,8 2013/Q4 20,2 63,0 16,8 3,4 Dünya Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) -4,2% -9,0% 2,8% 3,4% 2010-Q Q Q Q Q1-23,9% 2012-Q3-2,5% -17,1% -5,8% -36,2% 2013-Q Q3-15,8% -44,8% -56,0% -51,2% -43,5% -8,3% -13,2% 51

52 Teşekkürler. twitter.com/turkihracat facebook.com/ihracatcilarmeclisi