VI. STAJYER AVUKATLAR KURULTAYI

Transkript

1 VI. STAJYER AVUKATLAR KURULTAYI 62 Hukuk Gündemi 2013/2

2 Bu yıl altıncısı düzenlenen Stajyer Avukatlar Kurultayı İstanbul Barosu tarafından 2-3 Kasım tarihlerinde Bakırköy Adalet Sarayı Konferans Salonunda yapıldı. 29 Baronun temsilcilerinin katıldığı Kurultay, ilk gün saat da TBB Başkan Yardımcısı Av. Berra Besler, İstanbul Barosu Başkanı Av. Doç Dr. Ümit Kocasakal ve SEM Yürütme Kurulu Başkanı Av. Muazzez Yılmaz tarafından yapılan açılış konuşmalarıyla başladı. Divan Başkanlığını SEM Yürütme Kurulu üyesi Av. Necmi Şimşek in yaptığı Kurultay ın ilk gününde katılımcı Baro temsilcileri avukatlık mesleğine kabulde sınav ve staj eğitimi konularındaki görüş ve önerilerini dile getirdiler. Baroların sunumları arasında özellikle Adana Barosu nun hazırlamış olduğu kısa film dikkat çekti. 3 Kasım Pazar günü ise Karabük Barosu Başkanı Av. Rıdvan Erdoğan, İstanbul Barosu Yönetim Kurulu üyesi Av. Füsun Dikmenli, SEM Yürütme Kurulu üyesi Av. Prof. Dr. Serap Keskin Kiziroğlu tarafından Kurultay çalışmasına dair değerlendirmeler yapıldı. Kurultaya katılan Baroların temsilcilerinin hazırladığı ve oybirliğiyle kabul edilen Türkiye 6. Stajyer Avukatlar Kurultayı Sonuç Bildirgesinin okunmasının ardından, İstanbul Barosu Başkan Yardımcısı Av. Mehmet Durakoğlu nun kapanış konuşmasını yaptığı Kurultay, katılım sertifikalarının takdim edilmesiyle sona erdi. Av. Mehmet Durakoğlu konuşmasında Hukuk Gündemi nde daha önce yayınlanmış bir yazıya atıfta bulundu. İstanbul Barosu önceki Başkanlarından Av. Kazım Kolcuoğlu, 7. Stajyer Avukatlar Kurultayı na Kahramanmaraş Barosunun ev sahipliği yapacağını kura ile belirledi. 2013/2 Hukuk Gündemi 63

3 Öncelikle kurultayın konusu olan avukatlık sınavı hakkındaki düşüncelerimizden bahsetmek istiyoruz. Hepimizin bildiği gibi Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu, avukatlık stajına başlayabilmek için staja kabul değerlendirmesi ve avukatlık mesleğine kabul için staj yeterlilik değerlendirmesi nde başarılı olma koşullarını getiren yönetmelik değişikliğini kabul etmiştir. Peki, avukatlık sınavını ihtiyaç haline getiren sebepler nelerdir? ANKARA BAROSU ADINA STJ. AV. BEYZA UYGUN UN KONUŞMASI Sayın Barolar Birliği Başkan Yardımcım, Barolar Birliğinin değerli yönetim kurulu üyeleri, sayın baro başkanlarım, baroların temsilcileri ve sevgili stajyer avukat arkadaşlarım sizleri Ankara Barosu adına saygıyla selamlıyorum. Üniversiteden mezun olmuş; çalışma hayatına yeni atılmış bizlerin mesleğe adım attığı yerdir barolar. Hukuk fakültesinden mezun olabilmek için hepimiz emek vermişizdir. İşin zor, engebeli kısmını aştığımızda, artık her şeyin daha kolay olacağını düşünmüşüzdür. Farklı ideallerimiz olsa da, hepimiz baroların yolunu tutarız. Yaşımız kaç olursa olsun, hepimizin içi kıpır kıpırdır. Bunun sebebi, bazılarımız için hayallerine ulaşmanın verdiği hazken, bazılarımız için de zihnimizde yeni hayallere yelken açmanın verdiği heyecandır. Ankara Barosu stajyer avukatları olarak bu heyecanımızı kaybetmeden avukatlık mesleğinin kalitesini arttırmak için avukatlık sınavı ve staj eğitiminin nasıl olması gerektiği hakkındaki düşüncelerimizi bu kurultay vesilesi ile ifade etmek için buradayız. Hukuk fakültelerindeki artış nedeniyle verilen eğitimin niteliği: Her geçen yıl hukuk fakültesi sayısıyla birlikte kontenjanlar da artmaktadır. Bu durum eğitimin kalitesinin düşmesine sebep olmakta ve fiziki yetersizlikler de eklenince derslere aktif katılım sağlanamamaktadır. Birçok hukuk fakültesinde iki yüz - üç yüz kişilik sınıflarda, sadece anlatıma dayalı olarak ders yapılabilmekte, öğrenci - öğretim üyesi diyalogu kurulamamakta, öğrencilerin derse katılımları sağlanamamakta, tartışma ortamı oluşturulamamaktadır. Hepimizin bildiği üzere, alanımızda teori ile uygulama birbirinden kopuk durumdadır. Hukuk fakültelerinde bizlere genellikle teorik bilgiler verilmekte, uygulamada karşılaşılan sorunlar, gelişmeler yeterince aktarılamamaktadır. Bu sebeple basit bir dava dilekçesi bile hazırlayamayacak halde mezun olmaktayız. Derslerde öğrendiklerimizi, uygulamayla karşılaştırma imkânına sahip olmamız gerekir. Bu bağlantıyı kuramadığımız için yaptığımız, anlatılanları ezberlemekten öteye gidememektedir. Bu yıl farklı platformlarda dile getirildiği gibi, hukuk eğitimi, hukuk fakültelerinde verilen temel eğitim, meslek öncesi ve meslek içi eğitimleri olmak üzere üç ana başlık altında toplanmalıdır. Türkiye deki hukuk eğitiminin kalitesi, yargı sistemini doğrudan etkilemektedir. Hukuk eğitiminin en temel amacının hukukçuyu hukukun üstünlüğü inancıyla yetiştirmek, onu hukukun üstün ve evrensel değerleriyle tanıştırmak olması gerekir. Modern, uygulamalı eğitim ve öğretim metotlarının uygulanmasında geç kalınmasının nitelikli ve çağı okuyan hukukçu yetiştirmeye engel olduğu da aşikârdır. 64 Hukuk Gündemi 2013/2

4 Stj. Av. Beyza UYGUN, Av. Soner ALPER Hukuk fakültesindeki eğitim ile birlikte öğrencilerin de avukatlığa bakış açılarının da değişmesi gerekmektedir. Avukatlık sınavını ihtiyaç haline getiren sebeplerden biri olarak: En kötü ihtimalle avukat olurum düşüncesi: Hukuk fakültelerinin tercih edilmesinde bu düşüncenin etkisi çok fazladır. Fakülteden mezun olduktan sonra iş bulma sorunu yaşamam, bir kuruma giremezsem, hakim veya savcı olamazsam avukat olurum düşüncesi hukuk öğrencileri arasında azımsanamayacak kadar çoktur. Şöyle ki Ankara Barosu staj eğitimi grubumda yaklaşık 30 kişi içinde avukatlık yapmak isteyen var mı sorusuna sadece 4 kişi evet dedi. Avukat olmak istemeyen hukuk fakültesi mezunları dahi hiç düşünmeden avukatlık stajlarını başlatmaktadır. Stajyer avukatların çokluğu staj eğitiminin kalitesini de doğrudan etkilemekte ve staj eğitiminde, baroların fiziki imkânlarını zorlamaktadırlar. Bir bakıma kendi arkadaşlarımız tarafından iyi birer avukat olma hakkımız elimizden alınmaktadır. Diğer bir neden; İşçi Avukat kavramının ortaya çıkışı Hukukçu mezun sayısının artışı piyasadaki rekabeti artırmakta bununla birlikte avukatlar, sosyal ve ekonomik nedenlerle serbest avukatlık yapmaya cesaret edememektedirler. Bazı avukatlar bir avukatlık bürosu bünyesinde, bir meslektaşına bağlı olarak çalışmakta bu neticede işçi avukat kavramı ortaya çıkmaktadır. Burada bir genelleme yapmak elbette yanlış olacaktır ancak İşçi avukat ın bağımsızlığı ve serbestliğinden söz etmemiz her zaman mümkün değildir. Böyle çalışma ortamlarında çoğu zaman ekonomik açıdan doğan sorunların yanı sıra işçi avukatlar fikirsiz bırakılmakta, işini bir tekniker gibi gerçekleştirmesi istenilmektedir. Bu durum avukatların mesleğe ve kendilerine olan saygılarını kaybetmelerine yol açmaktadır. Avukatlık sınavını ihtiyaç haline getiren başlıca sebepler bunlardır. Asıl problemin eğitim sisteminde olduğu aşikâr. 4 yıllık hukuk fakültesi eğitiminin süresinin artırılması, uygulamaya yönelik staj dönemlerinin eğitim süresine dâhil edilmesi eğitimin kalitesini artırabilir. Bunu Tıp Fakültelerindeki eğitime benzetebiliriz. İnsan sağlığı kadar önemli olan savunma 2013/2 Hukuk Gündemi 65

5 hakkının temsilcisi olmak ciddi bir eğitim gerektirir. Ancak biliyoruz ki, bütün eğitim sistemini değiştirmek şu an elimizde değil. Bu açıdan ivedilikle alınması gereken önlem, mesleki yeterlilik sınavlarıdır. Avukatlık sınavına ilişkin olarak ise, Öncelikle bir avukatta olması gereken ve sınavla ölçülebilecek nitelikleri tespit etmek gerekir. Nedir bu nitelikler? İyi bir hukuk bilgisine sahip olmak, Hukuk kurallarını doğru bir biçimde yorumlamak ve olaylara uygulayabilmek, Karşılaşacağı hukuki olayı, hakkaniyete uygun bir biçimde çözebilmek, Peki, avukatlık sınavı nasıl olmalıdır? TBB nin kabul ettiği Yönetmelik e göre avukatlık sınavı Staja kabul değerlendirmesi ve Staj yeterlilik değerlendirmesi olmak üzere iki aşamalı yapılacaktır. Stajyer avukat adayının staja kabul değerlendirmesi Otuz puanlık Türkçe, mantıksal akıl yürütme ve genel kültür soruları, kalan yetmiş puanlık kısımda ise alan bilgisi soruları olacak şekilde düzenlenecektir. Staj yeterlilik değerlendirmesi ise; Otuz puanı mantıksal akıl yürütme, yetmiş puanı avukatlık hukuku ve meslek kurallarına ilişkin sorulardan oluşmak üzere toplam yüz puan üzerinden yapılacaktır. Özellikle mantıksal akıl yürütme soruları nın ve hukuk felsefesi ve hukuk sosyolojisinin alan bilgisi kapsamına alınması dikkati çekmektedir. Bu konulardan soru gelecek olması avukatlık sınavının, diğer sınavlardan ayırt edici olmasını sağlayacaktır. Bir avukatın sahip olması gereken muhakeme yeteneği, okunan metnin doğru yorumlandığının tespiti mantıksal akıl yürütme soruları ile sağlanabilecektir. Hukuk fakültesi mezunu, hukuk felsefesini, hukuk kavramının mahiyetini öğrendiği takdirde hukukçudur. Aksi halde hukuk teknisyenidir. Hukuk felsefesinin temel disiplinleri, muhakeme yeteneğini geliştirir. Hukukun temel ilkelerinin detaylarına inilip toplum hizmetine sunulması en çok hukuk felsefesini ilgilendirir. Hukuk düşünürlerine göre, hukukun ne olduğu, kanun koyucuya hangi ilkelerin yol göstereceği hukuk felsefesinin konusudur. Aynı şekilde hukuk sosyolojisinin de sınavda yer alması büyük bir öneme sahiptir. Hukuk kurallarının sonucu olan kararların uygulanmasının insan hayatında doğurduğu sonuç, sosyal ve ekonomik şartların hukuk kurallarının teşekkülünde oynadığı rol, sosyolojik nedensellik hukuk sosyolojisi içinde incelenen konulardır. Türkiye Barolar Birliği nin bu iki dersi alan bilgisi kapsamına alması çok yerinde bir adımdır. Bu niteliklerinin yanında Avukatlık Sınavı ezber ile geçilen sınavlardan olmamalıdır. Sınav, objektif bir değerlendirmeyi sağlayabilmesi açısından test usulü yapılacaktır. Ancak test usulü ezberle yap usulü olmaktan çıkmalı, sorular hazırlanırken özen gösterilmelidir. Her ne kadar soruların hazırlanmasında özen gösterilecek olsa da staj kabul değerlendirmesinden ziyade staj yeterlilik değerlendirmesinde test usulü yapılacak olan sınav, bir zaman sonra kendisini tekrar etmeye başlayacaktır. Avukatlık hukuku ve meslek kurallarına ilişkin sorular, kapsamları nedeniyle fazla genişletilemeyecektir. Bu açıdan mantıksal akıl yürütme sorularının büyük bir dikkatle belirlenmesi; yorumun, algının, doğru düşünmenin ciddi oranda değerlendirilmesi gerekir. Zira kendini tekrar edecek bir sınavda zamanla sorular ezberlenecek, burada eleyici olan mantıksal akıl yürütme soruları olacaktır. Ancak şunu da belirtmek isteriz ki; Türkiye Barolar Birliği tarafından Avukatlık Staj Yönetmeliğine bu yıl eklenen stajyerin, stajının dokuzuncu ayından itibaren yeterlilik değerlendirmesine girebileceği hükmüne katılmıyoruz. Şöyle ki; dokuzuncu ayında bu sınava girmiş ve başarılı olmuş bir stajyer avukatın, stajının kalan bölümünü bu sınavı başarmış olmanın verdiği rehavetle verimli bir şekilde geçirmeyeceğini düşünüyoruz. Bize göre olması gereken diğer benzer uygulamalarda olduğu gibi staj eğitimi sonunda bu değerlendirme sınavının yapılmasıdır. Ve Kurultayın bir diğer konusu olan Staj Eğitimi: Staj Eğitimini, barolar tarafından yapılan ve avukat yanı stajı olarak değerlendirmek yerinde olur. Barolar Tarafından Verilen Staj Eğitimi Staj eğitiminin arz ettiği önem dolayısıyla eğitimin nasıl ve kimler tarafından verileceği ciddi bir husustur. Avukatlık Kanunu tarafından avukatlık mesleğini geliştirmek görevi barolara verilmiştir. Bizler Ankara Barosu stajyerleri olarak, önceki 66 Hukuk Gündemi 2013/2

6 yıllarda da belirttiğimiz üzere aldığımız eğitimin kalitesinin farkındayız. Ancak mevcut olan bu kaliteyi daha yukarı taşımak, mükemmel hale getirmek ve barolarda yeknesak staj eğitiminin olması amacıyla önerilerimizi sizinle paylaşmak istiyoruz: Hukuk fakültesi öğrencilerinin, mezun olmadan barolarca ön staja teşvik edilmesi, Avukatlık mesleğinin aynı zamanda halkla ilişkiler ve iletişim mesleği olması nedeniyle uygulamalı olarak dava süjelerini daha iyi anlamak amacıyla kişisel gelişim, stres yönetimi, isteklendirme teknikleri, beden dili ve diksiyon eğitiminin tüm baroların staj eğitimine dâhil edilmesi, Başta hukuk İngilizcesi olmak üzere, diğer yabancı dillerde hukuk eğitiminin barolarca ücretsiz verilmesi, Barolarca verilen seminerlerde eğitmen olarak görev alacak avukatların formasyon eğitimi alması, Hukuk atölyesi çalışmalarının yapılması, Mevzuat değişiklerine yönelik seminer eğitimlerinin verilmesi, Yurtdışı stajyer avukat değişim programlarının düzenlenmesi, Uygulamaya yönelik dilekçe yazım tekniklerinin eğitim programlarına dahil edilmesi, Baro eğitim merkezlerinde kurgusal duruşma yapılması, Kültür sanat faaliyetleri ile stajyer avukatların fikren gelişmeleri ve de sosyalleşmelerinin sağlanması. Avukat Yanı Stajı Dönemi Ayrıca staj eğitiminden sadece Baro değil, ikinci altı aylık stajımızı yanında yaptığımız avukat da sorumludur. Stajyer avukatların büyük bir bölümü ucuz iş gücü olarak kullanılmakta, yetişmeleri için gerekli katkı ve yardım sağlanmamaktadır. Kendisini geliştirmek isteyen stajyer avukatların ağır iş yükü nedeniyle zaman bulamamaları, sadece çalıştırıldıkları inkâr edilemez bir gerçektir. Bu açıdan staj eğitiminde yanında stajyer avukat çalıştıran avukatların sıkı bir şekilde denetimlerinin yapılması belki bu durumu iyileştirir. Bu nedenle avukatların meslektaş yetiştirmenin verdiği hazzı hissetmelerini, stajyer avukatlara daha fazla önem vermelerini istiyoruz. Baroların, yanında staj yapılan avukatlar ile işbirliği içinde bu dönemde çalışmalarının yararlı olacağını düşünüyoruz. Staj eğitiminin geliştirilmesi ve avukatlık sınavının getirilmesi herkesin ihtiyacı, herkesin umudu ve sonucu olan, avukatlık mesleği için zorunludur. Hukuk olmayan denizde yüzen ama boğulamayan ve zorunlu olarak o dalgalarla yaşamak zorunda olan avukatlar savunmanın vazgeçilmez ve değiştirilemez en önemli sac ayağıdır. Avukatlığa, hukuka, zamanın diğer devlet adamlarından farklı olarak büyük önem veren ve bugünün avukatlık mesleğinin özgür ve bağımsız oluşunun temel yapısını oluşturan Ulu Önder Atatürk ün dediği gibi; Her şey kanun yapmaktan ibaret değildir. Aksine her şey o kanunları uygulamak ve uygulattırmaktan ibarettir. Uygulayan, yerine getiren, daima karar verenden daha kuvvetlidir. Bırakın adalet yerini bulsun isterse kıyamet kopsun! KURULTAYA KATILAN BAROLAR ADANA BAROSU AĞRI BAROSU AKSARAY BAROSU ANKARA BAROSU ANTALYA BAROSU AYDIN BAROSU BALIKESİR BAROSU BOLU BAROSU BURSA BAROSU DENİZLİ BAROSU DİYARBAKIR BAROSU ESKİŞEHİR BAROSU GAZİANTEP BAROSU HATAY BAROSU ISPARTA BAROSU İSTANBUL BAROSU İZMİR BAROSU KAHRAMANMARAŞ BAROSU KARABÜK BAROSU KAYSERİ BAROSU KIRIKKALE BAROSU KONYA BAROSU MANİSA BAROSU MUĞLA BAROSU SAKARYA BAROSU SİVAS BAROSU ŞANLIURFA BAROSU UŞAK BAROSU ZONGULDAK BAROSU 2013/2 Hukuk Gündemi 67

7 TÜRKİYE VI. STAJYER AVUKATLAR KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ Staj Eğitimi ve Staj Sonrası İlk Yıllar: 1- Hukuk fakültesi sayısının ve kontenjanlarının hukukçu ihtiyacının üzerinde artmış olması nedeniyle; sayının ihtiyacı karşılar bir seviyeye çekilmesi konusunda girişimlerin yapılması önemlidir. 2- İlk 6 ayki adliye stajının daha etkin ve öğretici olabilmesi için TBB tarafından Adalet Bakanlığı ve Adli Yargı Komisyonu (hakimler/savcılar) nezdinde gerekli girişimler yapılmalıdır. Bu süreçte mahkeme kalemlerinde stajyer avukatlara staj eğitimi ile bağdaşmayan işlemler yaptırılmaması adına gerekli yönde düzenlemeler getirilmelidir. Stajyer avukatlar için adliyede kendilerine özgü bir cübbe belirlenmelidir. 3- Baroların ikinci 6 aydaki avukat yanı stajının yapılacağı avukatların belirlenmesinde 5 yıllık kıdem şartı ile yetinilmeyip, stajyer yetiştirmeye uygun ortamın olup olmadığı ayrıca araştırılmalı ve staj süresince denetlenmelidir. Stajyer kabul edecek avukatların, stajyerin yetiştirilmesi konusunda eğitim almaları düşünülmelidir. 4- Staj bitiminde alınan ruhsat ücreti asgari düzeye çekilmeli veya kaldırılmalı ve staj bitiminden itibaren en geç 15 gün içerisinde ruhsatlar avukatlara teslim edilmeli ve ruhsat bekleme süresi içerisinde stajyer avukatların yapabilecekleri işleri yapmaya devam etmesini sağlayacak girişimlerde bulunulmalıdır. 5- Staj dönemi boyunca stajyer avukata verilecek ücretleri TBB karşılamalı ve bu ücret en az asgari ücret düzeyinde olmalıdır. TBB tarafından verilen staj kredileri, kredi geri ödemesinin süresinin sonunda (bugün için 2 yıl) avukatlık mesleğine devam etmesi koşulu ile karşılıksız hale getirilmelidir. 6- Stajın avukat yanında yapılacak olan kısmında stajyer avukatların yaptığı işler barolar tarafından denetlenmelidir. Staj süresince düzenli periyotlarla stajyer avukat tarafından ihtiyari görüş niteliği taşıyan stajı hakkında rapor sunabilme imkanı tanınmalıdır. 7- Baroların tercihen kendi staj eğitimi merkezi olmalı ve eğitim içeriği teori değil pratiğe dayanmalıdır. Bazı özellikli konuların (drama, yöneticilik, diksiyon, iletişim, mesleki yabancı dil, temel muhasebe ve kurgusal duruşmalar) her bir coğrafi bölgede oluşturulacak bölgesel staj eğitim birimlerinde ele alınması düşünülmelidir. Staj eğitim merkezi bulunmayan barolara, bölgesel staj eğitim birimlerinin diğer konularda da destek vermesi sağlanmalıdır. 8- Mesleğin ilk yıllarında ekonomik sorunlar yaşanacağı açık olmakla; ilk defa bürolarını açacak olan avukatlara kredi desteği TBB tarafından sağlanmalıdır sayılı Avukatlık Kanunu gereğince staj süresinin uzatılmasına yönelik yönetim kurulu kararlarının kesin olduğu yönündeki ifadenin idarenin her türlü işlem ve eylemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu ilkesine aykırı olup kaldırılması gerekmektedir. 10- Mesleğe yeni başlayan avukatlara belli süreyle baro aidatı muafiyeti sağlanmalı ve barolara giriş ödeneği kaldırılmalıdır. 11- CMK ve Adli yardım yönetmeliği gereğince avukat görevlendirilen işlerde, mesleğe yeni başlayan avukatlara öncelik tanınmalıdır. 12- Staj dönemi boyunca sadece genel sağlık sigortası değil uzun vadeli sigorta kolları primleri de ödenmelidir. 13- TBB bünyesinde Stajyer avukatların temsiline yönelik bir organ oluşturulmalıdır. Avukatlık Sınavı ve Yönetmelik Değişikliği ile Önerilen Staj Kabul Değerlendirilmesi ile Staj Yeterlilik Değerlendirmesinin İçeriği: 1- TBB tarafından hazırlanan 1136 sayılı Avukatlık Kanunu na eklenmesi düşünülen avukatlık sınavı önerisinin savunma mesleğinin gelişimine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. 2- Avukatlık Staj Yönetmeliği nde değişiklik yapılmasına dair yönetmelikteki Staja Kabul ve Staj Yeterlilik değerlendirmelerinin, başka kuruluşlar tarafından değil TBB bünyesinde oluşturulacak bir değerlendirme birimi tarafından yapılmalıdır. 3- Staja kabul esnasında, puanın yanı sıra kontenjan sınırlaması da yapılmalıdır. Bundan sonraki ilk Stajyer Kurultay ındaki açılış konuşmasında bu bildirgenin okunması ve bu kurultay sonuç bildirgesindeki taleplerin hangilerinin karşılandığını, hangilerinin ve neden karşılanamadığına ilişkin TBB tarafından yapılan açılış konuşmasında bir değerlendirme yapılması yönündeki bir teamül oluşmalıdır. 68 Hukuk Gündemi 2013/2