T. C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "T. C. Hitit Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı"

Gül Özal
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 T. C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı HZ. PEYGAMBER İN (s.a) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU ve AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Ümit AKKAYA Yüksek Lisans Tezi Çorum 2012 i

a) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU ve AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ

2 ii

3 HZ. PEYGAMBER İN (s.a) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU ve AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Ümit Akkaya Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Tez Danışmanı Prof. Dr. Osman Eğri Çorum 2012 iii

HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Ümit Akkaya Hitit

4 iv

5 T.C. HİTİT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRL ÜĞÜNE Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim. (08/ 02/ 2012) Ümit AKKAYA v

6 ÖZET AKKAYA, Ümit. Hz. Peygamber in (s.a) Kadınların Sosyal Hayattaki Konumu ve Ahlaki Eğitimi İle İlgili Hadislerinin Eğitsel Açıdan Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çorum, İslam öncesi tarihi süreçte bazı istisnai durumların dışında kadın aşağılanan, sosyal ve aile hayatının birçok kademesinde hiçbir zaman erkeğin konumuna yükselemeyen değersiz bir birey olagelimiştir. Son dinin tebliğcisi Hz. Peygamber in (s.a) gelmesi ile birlikte kadının hak ettiği değere ulaştığını söylemek mümkündür. O, İslamı tüm insanlığa tebliğ etmiş ve asla kadın erkek ayrımı yapmamıştır. Nitekim Hz. Peygamber (s.a) kadının eğitimi, aile ve toplum içersindeki yeri ve konumunu hususunda İslam ın öğretileri ışığında büyük bir gayret ve ihtimam göstermiştir. Ayrıca Hz. Peygamber (s.a) kadınlarda görmüş olduğu kusurları veya yanlış tutumları en güzel şekilde bertaraf etmiştir. Bunun yanında onların göstermiş oldukları güzel davranışları ve faaliyetleri övmüştür. Hz. Peygamber, (s.a) erkekleri kadınlara davranışları hususunda uyarmış ve onlara yapılan kötü muameleleri şiddetle kınamıştır. Hz. Peygamber (s.a) söylemiş olduğu hadislerle kadın ve erkeğe ortak mesajlar vermiştir. Söylemiş olduğu kadınlarla ilgili hadislerde hem onlara hem de erkeklere eğitsel değerler kazandırma amacında olmuştur. Bütün bunlar göstermektedir ki İslam, kadına insan olma münasebetiyle gerekli değeri vermiştir. Eğitim noktasında ise kadınlara en az erkekler kadar önem verilmiştir. Nitekim kadının anne olması münasebetiyle onun eğitilmesi demek tüm insanlığın eğitilmesi demektir. Anahtar Kelimeler: İslam, Peygamber, Hadis, Kadın, Eğitsel Değer vi

Son dinin tebliğcisi Hz. Peygamber in (s.a) gelmesi ile birlikte kadının hak ettiği değere ulaştığını söylemek mümkündür. O, İslamı tüm insanlığa tebliğ etmiş ve asla kadın erkek ayrımı yapmamıştır.

7 ABSTRACT AKKAYA, Ümit. Educational Evaluation Of Prophet Muhammad s Hadiths About Status Of Women In Social Lıfe And Their Moral Education, Master Thesis, Çorum, In pre-islamic historical period, woman had been a humiliated character, except some exceptional cases. She has also never reached a position as man had in social and family life and she had been considered as an unworthy person. It may only be said that woman acquired her deserved place, together with the arrival of the preacher of the last religion. He preached the Islam to all human being and he never committed the gender discrimination. Hence, he strived and gave weight to the education of women and her place and position in family and community, in the light of Islamic doctrines. He also eliminated, by the most proper way, faults and wrong attitudes that were committed by women. In the meantime, he praised their good attitudes and acts. The Prophet warned men about their attitudes towards women and condemned strongly their bad behaviors. The Prophet gave common messages to women and men in his hadiths. He aimed to give educational values to them by his hadiths concerned with women. All these proofs indicate that Islam gives enough importance to women as a human being. Women have been considered in terms of education at least as much as man because to educate woman means to educate all human being because of her role as a mother. Key words: Islam, the Prophet, Hadith, Woman, Educational Value vii

She has also never reached a position as man had in social and family life and she had been considered as an unworthy person.

8 İÇİNDEKİLER ÖZET... i ABSTRACT... ii İÇİNDEKİLER... iii KISALTMALAR... vii ÖNSÖZ... ix GİRİŞ PROBLEM AMAÇ KAPSAM ve SINIRLILIK YÖNTEM VARSAYIM...3 BİRİNCİ BÖLÜM İSLAMİYETTEN ÖNCE KADININ DURUMU 1. İSLAM ÖNCESİ MEDENİYETLERİN KADINA BAKIŞI ve KADININ SOSYAL KONUMU Eski Mısır Medeniyetinde Kadın Babil Medeniyetinde Kadın Hind Medeniyetinde Kadın Çin Medeniyetinde Kadın İran (Sasani) Medeniyetinde Kadın Yunan ve Isparta Medeniyetinde Kadın Roma Medeniyetinde Kadın Eski Türklerde Kadın Hıristiyanlık ve Yahudilik İnancında Kadın İSLAM ÖNCESİ CAHİLİYE DÖNEMİNDE KADININ SOSYAL KONUMU. 15 viii

Babil Medeniyetinde Kadın... 5 1.3. Hind Medeniyetinde Kadın... 5 1.4. Çin Medeniyetinde Kadın... 6 1.5. İran (Sasani) Medeniyetinde Kadın... 6 1.6. Yunan ve Isparta Medeniyetinde Kadın.

9 İKİNCİ BÖLÜM İLK DÖNEM İSLAM TOPLUMUNDA KADININ DEĞİŞEN SOSYAL KONUMU 1. İSLAM DA KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ KADIN ve ERKEĞİN MANEVİYATTA EŞİTLİĞİ İSLAM DA KADININ MÜLK ve MİRAS EDİNME HAKKI İSLAM IN KIZ ÇOCUĞUNA; ZEVCE ve ANNE OLAN KADINA VERDİĞİ DEĞER ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İLK DÖNEM İSLAM TOPLUMUNDA İLME VE KADININ EĞİTİMİNE VERİLEN ÖNEM 1. KUR AN ve HADİSLER IŞIĞINDA İSLAMİYET İN İLME VERDİĞİ ÖNEM İlk Dönem İslam Toplumunda Eğitim Kurumları a. Mescidler b. Evler c. Küttablar HZ. PEYGAMBER (s.a) DÖNEMİNDE KADININ EĞİTİMİ İlmin Öğrenilmesinde Cinsiyet Ayrımının Olmaması Hz. Peygamber in Kadınların Eğitilmesine Verdiği Önem ve Kadınların İlim Öğrenme Arzusu Hz. Peygamber in (s.a) Kadınların Eğitimi ve Öğretimi İçin Özel Gayretleri ve Onları Teşvik Etmesi İSLAMİYET İN İLK DÖNEMLERİNDE KADINLARIN FAALİYET GÖSTERDİĞİ MESLEK DALLARI ve HZ. PEYGAMBER İN (s.a) YÖNLENDİRMELERİ Ticari Faaliyetlerde Bulunan Hanımlar Saç Bakımı (Kuaförlük) Mesleğini İfa Eden Hanımlar Deri İşçiliğinden Ticari Kazanç Sağlayan Hanımlar İp İmalatı Yapan ve El İşleriyle Uğraşan Hanımlar ix

KUR AN ve HADİSLER IŞIĞINDA İSLAMİYET İN İLME VERDİĞİ ÖNEM...39 1.1. İlk Dönem İslam Toplumunda Eğitim Kurumları..... 43 1.1.a. Mescidler... 43 1.1.b. Evler... 46 1.1.c. Küttablar... 48 2. HZ.

10 3.5. Sağlık-Tıp Alanında Faaliyet Gösteren Hanımlar Diğer Mesleki Alanlarda Uğraş Veren Hanımlar HZ. PEYGAMBER İN EĞİTİLMELERİNDE GÖSTERMİŞ OLDUĞU GAYRETLER SONUCUNDA HANIMLARIN İLMİ SAHADAKİ FAALİYETLERİ...71 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM HZ. PEYGAMBER İN (s.a) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU ve AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 1. HZ. PEYGAMBER İN (s.a) HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HZ. PEYGAMBER İN (S.A) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU VE AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Hz. Peygamber in (s.a) Kadınların İslam Kaideleri ve Ahlakıyla Bağdaşmayan Söz ve Fiilleri Sonucunda Cehenneme Gireceklerini Haber Vermesi; Bundan Ötürü Onları İyiliğe ve Hayra Yönlendirmesi Hz. Peygamber in (s.a) Maruz Kaldıkları Musibetler Karşısında Kadınlara Sabrı Öğütlemesi Hz. Peygamber in (s.a) İnsanların Yumuşak Üsluba Sahip Olmalarının Önemine Vurgu Yapması Tahrif Edilmiş Yahudi Akidesinin Aksine İslam da Kadınların Muayyen Günlerinde Temiz Kabul Edilerek Sosyal Hayattan Dışlanmamaları Hz. Peygamber in (s.a) Kadınların Narin ve Kırılgan Yapıda Olduklarına Dikkat Çekmesi Hz. Peygamber in (s.a) İnsanlarda Bulunan Özür Sebebiyle Alay, Gıybet Edilmesini, Lakap Takılmasını Men Etmek Suretiyle Mü minleri Eğitmek İstemesi Hz. Peygamber'in (s.a) Gerekli Şartlara Uymaları Halinde Kadınların Mescide Gitmelerine Müsaade Etmesi 122 x

a) KADINLARIN SOSYAL HAYATTAKİ KONUMU ve AHLAKİ EĞİTİMİ İLE İLGİLİ HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 1. HZ. PEYGAMBER İN (s.a) HADİSLERİNİN EĞİTSEL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ...82 2. HZ. PEYGAMBER İN (S.

11 Kadınların Mescide Gitmelerine Müsade Eden Rivayetler Kadınların Mescide Gitmesine İzin Verilmesine Rağmen Evlerinde Namaz Kılmalarının Kendileri İçin Daha Hayırlı Olacağını Gösteren Rivayetler Hz. Aişe nin Birtakım Sebeplere Dayanarak Kadınların Mescide Gitmelerini Hoş Görmediğini Belirtmesi Kadınların Devlet Başkanlığı Meselesi ve Siyasi Faaliyetlerdeki Yeri İslam da Ailenin Önemi; Eşlerin Birbirlerine Karşı Hak ve Sorumlulukları Hz. Peygamber in (s.a) Kadınların Fikirlerine Vermiş Olduğu Ehemmiyet Hz. Peygamber in (s.a) Hanım Sahabelerle Latifeleşmesi (Şakalaşması) SONUÇ KAYNAKÇA xi

Kadınların Devlet Başkanlığı Meselesi ve Siyasi Faaliyetlerdeki Yeri..132 2.9.İslam da Ailenin Önemi; Eşlerin Birbirlerine Karşı Hak ve Sorumlulukları... 137 2.10.Hz.

Benzer belgeler

AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ -

T.C. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı AİLE İRŞAT VE REHBERLİK BÜROLARINDA YAPILAN DİNİ DANIŞMANLIK - ÇORUM ÖRNEĞİ - Necla YILMAZ Yüksek Lisans Tezi Çorum