Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Öğr.Gör.Dr. Ayşen ARAÇ

Transkript

1 Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü EKO 413 SEMİNER Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Öğr. Gör. Dr. Ayşen ARAÇ Eray ADALI

2 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 1. Temelleri, Kuruluşu ve Gelişimine Genel Bir Bakış 1.1. Kuruluş Amacı 1.2. Genel Bir Bakış 1.3. Kuruluşu 1.4. Gelişim ve Oluşma Süreci 1.5. Gelişimi 1.6. Yurtdışında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2. Misyon, Vizyon ve Üstlendiği Görevler 2.1. Misyon 2.2. Vizyon 2.3. Görevler 3. Teşkilat Yapısı 3.1. Teşkilat Yapı Şeması 3.2. Merkez Teşkilatı Bakanlık Makamı Ana Hizmet Birimleri Çalışma Genel Müdürlüğü Dış İlişkiler ve Yurtdışı Hizmetleri Genel Müdürlüğü İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı Danışma ve Denetim Birimleri Teftiş Kurulu Başkanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Bakanlık Müşavirleri Basın Ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Yardımcı Birimler Personel Dairesi Başkanlığı İdari ve Mali işler Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı 3.3. Taşra Teşkilatı Bölge Müdürlükleri 3.4. Yurtdışı Teşkilatı 3.5. Bağlı Kuruluşlar Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi Ereğli Kömür-Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı 3.6. İlgili Kuruluşlar Sosyal Güvenlik Kurumu Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) Mesleki Yeterlilik Kurumu 1

3 1. TEMELLERİ, KURULUŞU VE GELİŞİMİNE GENEL BİR BAKIŞ 1.1. Kuruluş Amacı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu nun kuruluş amacı; Çalışma hayatını, işçiişveren ilişkilerini, iş sağlığı ve güvenliğini düzenlemek, denetlemek ve sosyal güvenlik imkânını sağlamak, bu imkânı yaygınlaştırmak ve geliştirmek, yurt dışında çalışan işçilerin çalışma hayatından doğan hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek olarak belirlenmiş ve bakanlık tarafından ilan edilmiştir Genel Bir Bakış Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının temelleri 1930lu yıllarda atılmıştır yılları arasındaki çeşitli çalışmalar ve hazırlanan kanunlar nezdinde İş ve İşçiler Bürosu, İş Dairesi gibi yapılanlar söz konusu olmuştur. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilk çekirdeği 1934 yılında çıkarılan İktisat Vekâleti Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanunla, İş ve İşçiler Bürosu adıyla oluşturulmuştur 1945 yılında dönemin başbakanı Şükrü Saraçoğlu nun teklifi üzerine Devlet Dairelerinin bakanlıklara ayrılması kararı alınmış ve bunu takiben aynı yıl içerisinde çıkarılan kanun ile Çalışma Bakanlığı kuruluşu ve görevlerinin çizgileri çizilmiştir. Takibi yıllarda bu görev tanımları genişletilmiş ya da düzenlemelere gidilmiş ve yakın tarihe kadar geçerliliğini sürdüren halini almaya başlamıştır. 1970li yıllarda kurulan Sosyal Güvenlik Bakanlığı, aynı tarih aralığında kurulan Bağkur ve Sosyal Sigortalar Kurumunu kendi bünyesinde barındıracak şekilde kendi yapılandırmasını oluşturmuştur. 1980li yıllarda bahsi geçen iki bakanlık birleştirilerek günümüz adıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adını almış ve görev ve sorumlulukları güncelleştirilerek ve birleştirilerek yeniden belirlenmiştir. 2000li yılların başında olan yeni düzenleme ve yapılandırmalar ile birlikte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı günümüzdeki halini almış ve görevler var olup düzenlenen ya da yeni kurulan başkanlıklara ayrılarak işlemlerin ve süreçlerin daha net hale gelmesi sağlanmıştır. Bakanlığın yurtdışında çalışan bireylerin de kendi hizmetlerinden yararlanması için kuruluşundan bu yana bazı adımlar izlenmiş ve yurtdışında yaşayan ya da çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının işlemlerini yürütebilmesi için yurtdışı temsilcilikleri, daha doğru olacak bir deyişle Yurtdışı Teşkilatlanması oluşturulmuştur. 2

4 1.3. Kuruluşu Çalışma Bakanlığı nın temelleri 1930lu yıllarda atılmıştır. İlk yapılanması İktisat Vekâleti içinde oluşmuştur. 27 Mayıs 1934 tarih ve 2450 sayılı İktisat Vekaleti Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkında Kanunla, bünyesinde İş ve İşçiler Bürosu kurulmuştur. 8 Haziran 1936 tarih ve 3008 sayılı İş Kanunuyla İş ve İşçiler Bürosu, İş Dairesi haline getirilmiştir Gelişim ve Oluşma Süreci Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Devlet Dairelerinin Bakanlıklara Ayrılması Hakkındaki 3271 sayılı Kanuna dönemin başbakanı Şükrü Saraçoğlu nun 7 Haziran 1945 tarih ve 6-376/6 sayılı teklifi üzerine 7 Haziran 1945 tarih ve 4/591 sayılı Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile kurulmuştur. Ve bunu takiben 22 Haziran 1945 tarih ve 4763 sayılı Çalışma Bakanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun çıkarılmıştır ve bu kanun Resmi gazetede 27 Haziran 1945 tarihinde yayımlanarak hayata geçmiştir Gelişimi 30 Ocak 1946da Resmi gazetede yayımlanan, 28 Ocak 1946 tarih ve 4841 sayılı Çalışma Bakanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 4763 sayılı Kanuna göre daha geniş bir görev tanımı yapmış, merkez ve taşra teşkilatı ile ilgili düzenlemeler getirmiştir. Daha sonra, tarih ve Sayılı Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ile Sosyal Güvenlik Bakanlığı kurulmuş, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Bağ-Kur bu Bakanlığa bağlanmıştır. 13 Aralık 1983 tarih ve 184 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Çalışma Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birleştirilerek Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adıyla yeniden teşkilatlandırılmıştır. 184 sayılı KHK, aynı zamanda 4841 sayılı Kanunu yürürlükten kaldırmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve görevleri hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve görevleri hakkında 184 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname' nin Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Değiştirilerek tarihinde 3146 Sayılı Kanun yürürlüğe girmiştir. Daha sonra, 04.Ekim 2000 tarihinde yürürlüğe giren 618 Sayılı KHK ile Bakanlık yeniden yapılandırılarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü kurulmuş ve Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü yeniden yapılandırılmıştır. 3

5 Günümüzdeki şeklini almasındaki önemli adım olarak, 24 Temmuz 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4947 sayılı Kanunla, Sosyal Güvenlik Kurumu kurularak Bakanlığın bağlı kuruluşu; SSK, Bağ-Kur ve Türkiye İş Kurumu, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ilgili kuruluşları olarak düzenlenmiştir tarih, 5502 sayılı Yasa ile SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı devredilerek, Tek Çatı halinde Sosyal Güvenlik Kurumu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın ilgili kuruluşu haline getirilmiştir tarih ve 5544 sayılı yasa ile Bakanlığın ilgili kuruluşu olarak Mesleki Yeterlilik Kurumu kurulmuştur Yurtdışında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Yurtdışı Teşkilatı, 1960'lı yılların başından itibaren gelişen ve Türkiye için yeni bir olgu niteliğindeki sanayileşmiş Avrupa ülkelerine düzenli Türk işgücü sevkiyatı ile doğan ihtiyaç sonucu meydana getirilmiştir. Başta Almanya Federal Cumhuriyeti'ne olmak üzere, diğer Avrupa ülkelerine giden Türk işgücünün farklı ve yabancı toplumsal çevrede ve değişik yaşam koşullarında Devlet eliyle destek görmesi ve sorunlarına çözüm bulunması amacıyla bulundukları ülkelerdeki Türkiye Büyükelçilikleri nezdinde Çalışma Müşavirlikleri ve Başkonsoloslukları bünyesinde de Çalışma Ataşelikleri kurulması yoluna gidilmiştir. 4

6 2. MİSYON, VİZYON VE ÜSTLENDİĞİ GÖREVLER Çalışma hayatını, işçi işveren ilişkilerini, iş sağlığı ve güvenliğini düzenleme ve denetleme amacını taşıyan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bu amacını yerine getirebilmek için bazı olguları kendine görev olarak edinmiştir. Üstlendiği görevler ile çalışma hayatını düzenlemek, denetim altında tutmak, iyileştirmek gibi hedeflerini gerçekleştirmeye çalışmaktadır Misyon Bakanlığın Misyonu; Çalışma hayatını düzenlemek, çalışma barışını sağlamak, iş sağlığı ve güvenliğini geliştiren tedbirler almak, toplumun tüm kesimlerinin sosyal güvenliğini sağlayacak ve istihdamı artıracak şartları geliştirmek, yurt dışında çalışan Türk işçilerinin çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili hak ve menfaatlerini korumak ve bunları sürekli kılmaktır Vizyon Bakanlığın Vizyonu; Çalışabilecek tüm insanların kurallara uygun ve barış içinde çalışabildiği, çalışma yaşamı dışındakilerin istihdama hazırlandığı ve sosyal güvencelerinin sağlandığı bir Türkiye oluşturmaktır Görevler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı nın kendi açıklaması ile amaç ve görevleri şu şekilde belirlenmiştir; a) Çalışma hayatını düzenleyici, işçi - işveren ilişkilerinde çalışma barışının sağlanmasını kolaylaştırıcı ve koruyucu tedbirler almak, b) Çalışma hayatındaki mevcut ve muhtemel meseleleri ve çözüm yollarını araştırmak, c) Ekonominin gerektirdiği insan gücünü sağlamak için gerekli tedbirleri araştırmak ve uygulanmasının sağlanmasına yardımcı olmak, ç) İstihdamı ve tam çalışmayı sağlayacak, çalışanların hayat seviyesini yükseltecek tedbirleri almak, d) Çalışanların mesleki eğitimlerini sağlayıcı tedbirler almak, e) Sakatların mesleki rehabilitasyonunu sağlayacak tedbirler almak, f) İş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak tedbirlerin uygulamasını izlemek, 5

7 g) Çalışma hayatını denetlemek, ğ) Sosyal adalet ve sosyal refahın gerçekleşmesi için gerekli tedbirleri almak, h) Çeşitli fizyolojik, ekonomik ve sosyal risklere karşı sosyal sigorta hizmetlerini uygulamak, ı) Sosyal güvenlik imkânını sağlamak, yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi için gerekli tedbirleri almak, i) Yabancı ülkelerde çalışan Türk işçilerinin çalışma hayatı ve sosyal güvenlikle ilgili meselelerine çözüm yolları aramak, hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek, j) Çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları koruyucu ve çalışmayı destekleyici tedbirleri almak, k) Bağlı ve ilgili kuruluşların amaçları ve özel kanunları gereğince idare edilmesini sağlamak ve denetlemek, l) İş istatistiklerini derlemek ve yayınlamak, m) Çeşitli mevzuatla verilen diğer görev ve hizmetleri yapmak., n) İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyecek ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin niteliklerini belirlemek, eğitimlerini ve sertifikalandırılmalarını sağlamak o) Mesleki yeterlilik sisteminin oluşturulması ve işletilmesi için gerekli tedbirleri almak. 6

8 3. TEŞKİLAT YAPISI Bakanlığın Teşkilat yapısı, Merkez Teşkilat, Taşra Teşkilat, Bağlı Kuruluşlar ve İlgili Kuruluşlar olmak üzere 4 ana başlık altında yapılanırken Merkez teşkilatı; bakanlık, merkez teşkilatı ana hizmet birimleri ile danışma, denetim birimleri ve yardımcı birimlerden oluşmaktadır. Teşkilatın tam listesi ve bazı açıklamalar ileride tekrardan sunulacaktır. 7

9 3.1. TEŞKİLAT YAPI ŞEMASI Bakanlığın Teşkilat yapısı ana hatlarıyla aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir; A. MERKEZ TEŞKİLÂTI - Ana Hizmet Birimleri a) Çalışma Genel Müdürlüğü b) Dış İlişkiler ve Yurt Dışı İşçi Hizmetleri (DİYİH) Genel Müdürlüğü c) İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ç) Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı - Danışma ve Denetim Birimleri a) Teftiş Kurulu Başkanlığı b) İş Teftiş Kurulu Başkanlığı c) İç Denetim Birimi Başkanlığı ç) Strateji Geliştirme Başkanlığı d) Hukuk Müşavirliği e) Bakanlık Müşavirleri f) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği - Yardımcı Birimler a) Personel Dairesi Başkanlığı b) İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı c) Bilgi İşlem Daire Başkanlığı ç) Özel Kalem Müdürlüğü B. TAŞRA TEŞKİLATI - Bölge müdürlükleri - Yurtdışı Teşkilatı - Müşavirlik ve ataşelikler C. BAĞLI KURULUŞLAR - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM) - Ereğli Kömür Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı D. İLGİLİ KURULUŞLAR - Sosyal Güvenlik Kurumu - Türkiye İş Kurumu - Mesleki Yeterlilik Kurumu 8

10 3.2. MERKEZ TEŞKİLATI Merkez Teşkilat, bakanlık, merkez teşkilatı ana hizmet birimleri ile danışma, denetim birimleri ve yardımcı birimlerden oluşmaktadır Bakanlık Makamı Bakanlık makamı temel olarak Bakan, Müsteşar ve Müsteşar yardımcılarından oluşmaktadır. Bakan, bakanlık kuruluşunun en üst amiridir ve Bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun olarak yürütmekle ve Bakanlığın faaliyet alanına giren konularda diğer bakanlıklarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla görevli ve Başbakana karşı sorumludur. Bakan, emri altındakilerin faaliyet ve işlemlerinden sorumlu olup, Bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilâtı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarının faaliyetlerini, işlemlerini ve hesaplarını denetlemekle görevli ve yetkilidir. Müsteşar, bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve Bakanın direktif ve emirleri yönünde, Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla Bakanlık Teftiş Kurulu hariç Bakanlığın birim ve kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını takip ve temin eder. Bahsi geçen görevleri ve hizmetleri yürütmesinde bakana karşı sorumludur. Bakanlıkta ana hizmet birimleri ile danışma ve yardımcı birimlerin yönetim ve koordinasyonunda Müsteşara yardımcı olmak üzere 5 (beş) müsteşar yardımcısı görevlendirilebilir Ana Hizmet Birimleri Çalışma Genel Müdürlüğü Çalışma Genel Müdürlüğü nün meydana gelmesi İktisat Vekaleti bünyesinde İş ve İşçiler Bürosu olarak kurulması ve devamında daha önce bahsedilen gelişmeleri izleyerek günümüz halini almasına dayanır. Çalışma Genel Müdürlüğünün Görevleri, içinde barındırdığı bazı önemli kurul ve komisyonlar ile ilgili bilgiye aşağıda değinilmiştir. 9

11 Görevleri Çalışma hayatı, işçi-işveren ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliğinin düzenlenmesi, denetlenmesi ve sosyal güvenlik imkânının sağlanması, yurt dışında çalışan işçilerimizin çalışma hayatından doğan hak ve menfaatlerinin korunması ve geliştirilmesi için; 1. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatı uygulamak, 2. Bakanlık, Diğer Bakanlıklar ile Kurum ve Kuruluşlarca hazırlanan kanun teklif ve tasarıları, tüzük, yönetmelik ve genelgeler hazırlamak ve görüş oluşturmak, 3. İşçi - işveren ilişkilerini düzenlemek, çalışma barışını sağlayıcı tedbirler almak, 4. Çalışma mevzuatı ve istihdam politikası ile ilgili tasarıları ve kalkınma planları, yıllık programlarda yer alan genel politika içinde mahalli ve sektörel bazda istihdam programlarını hazırlamak, 5. Sendikalar ve toplu iş sözleşmesi, grev ve lokavt kanunlarında öngörülen işleri yapmak, 6. İstihdamdaki gelişmeleri izlemek ve istihdamı sağlayıcı tedbirleri almak, üretimde emek verimliliğini yükselten politikalar geliştirmek, 7. Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun da öngörülen işleri yapmak, 8. Yüksek Hakem Kurulu ile Bakanlık arasındaki ilişkileri yürütmek, 9. Resmi Arabuluculuk Teşkilatı ile ilgili işlemleri yapmak, 10. Çalışma Hayatı İstatistiklerini derlemek, değerlendirmek ve yayımlamak. 11. TKY Uygulamasını yapmak, 12. Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak, gibi bazı görevler üstlenmiştir. Kurullar Çalışma Genel Müdürlüğü ne bağlı olarak iş gören bazı kurullar, görev ve açıklamaları ile birlikte aşağıdaki gibidir; Çalışma Meclisi, Bakanlıkça tespit edilen gün ve gündeme göre toplanıp, gündemdeki konular hakkında inceleme ve görüşmelerde bulunarak düşüncelerini bildirmekle görevlidir. Bakanın veya Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, İş Teftiş Kurulu Başkanı, Çalışma Genel Müdürü, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü, bakanlıklardan ve Devlet Planlama Teşkilâtı Müsteşarlığından iştirak edecek birer temsilciden, Üniversitelerin iş hukuku, sosyal ekonomi, çalışma ekonomisi, sosyal siyaset, iş fizyolojisi, iş sağlığı ve güvenliği ve gündemindeki konularla ilgili dallardan Yükseköğretim Kurulunca seçilecek beş öğretim üyesinden, İşveren sendikaları konfederasyonlarından üç, en fazla üyeye sahip işçi sendikaları 10

12 konfederasyonundan iki, diğer işçi ve kamu görevlileri sendikaları konfederasyonlarından birer, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonundan üç, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden üç temsilci ile gündemindeki konularla ilgili olarak çağırılan kamu ve özel kurum ve kuruluşları ile meslek odaları ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinden, meydana gelir. Yüksek Hakem Kurulu, YHK Yargıtay ın iş davalarına bakan dairesinin başkanlığında, Bakanlar Kurulunca bakanlıklar bünyesi dışından seçilen tarafsız bir üye, üniversitelerin iş hukuku veya ekonomi öğretim üyeleri arasından Yüksek Öğretim Kurulunca seçilecek bir üye ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürü dür. Üçlü Danışma Kurulu, Bakanın veya Müsteşarı başkanlığında, Gündem konularına göre Bakanlık, bağlı ve ilgili kurumların birim amirlerinden, İşçi sendikaları konfederasyonlarından birer ve en fazla üyeye sahip işveren konfederasyonundan üç temsilcileri ile Kamu görevlileri sendikaları konfederasyonlarından birer temsilciden oluşur. Komisyonlar Asgari Ücret Tespit Komisyonu; Bakanlığın tespit edeceği üyelerden birinin başkanlığında; Bakanlık Çalışma Genel Müdürü veya yardımcısı, Bakanlık İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürü veya yardımcısı, Türkiye İstatistik Kurumu Ekonomik İstatistikler Dairesi Başkanı veya yardımcısı, (İşgücü,Hizmetler, Fiyat İstatistikleri ve İndeksler Dairesi Başkanlığı) Hazine Müsteşarlığı temsilcisi,devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından konu ile ilgili dairenin başkanı veya yetki vereceği bir görevli, Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilci, Bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden, kurulur. Komisyon, Bakanlığın çağrısı üzerine toplanır ve Bakanlıkça hazırlanan gündeme göre çalışır. Komisyon, en az on üyenin katılımı ile toplanır ve oylarının çoğunluğu ile karar verir. Uluslararası Çalışma Örgütü; sosyal adaletin ve uluslararası insan ve çalışma haklarının iyileştirilmesi için çalışan bir Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşudur. Temel ve en önemli fonksiyonlarından biri, uluslararası çalışma konferansının uluslararası standartları belirleyen sözleşme ve tavsiye kararlarının üçlü yapı (işçi-işveren-hükümet) tarafından standartları belirleyen sözleşme ve tavsiye kararlarının üçlü yapı (işçi-işveren-hükümet) tarafından oluşturulmasına imkân sağlamasıdır Dış İlişkiler ve Yurtdışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Genel Müdürlüğü içerisinde Genel Müdür, iki Genel Müdür Yardımcısı, 7 Daire Başkanlığı barındıran 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun un 8 ve 11 inci maddelerinde tanımlı birimdir. Bakanlığın Yurt Dışı Teşkilatı 17 ülkede; 15 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği, AB Nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği, BM Cenevre Ofisi Nezdinde 11

13 Türkiye Daimi Temsilciliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği ve 23 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği nden oluşmaktadır. Görevleri Yurtdışında çalışan Türk işçilerinin çalışma hayatından doğan hak ve menfaatlerini korumak üzere bazı görevler üstlenmiştir. Bunlar ana hatları ile; Daha önce yurtdışında çalışmış ve ülkeye dönmüş vatandaşların kanuni emeklilik sigortaları ve özel emeklilik sigortalarından doğan haklarına ilişkin taleplerinin izlenmesi, haklarının temini, Yurtdışında çalışanların yurda dönüşlerinde o ülkedeki ücret v.d. alacakları konusundaki taleplerinin izlenmesi, kazanılmış olan haklarının alınmasının temini, İkili işgücü anlaşmalarının hazırlanması, mevcut anlaşmaların tadili, uygulanmasında ortaya çıkan sorunların çözümü amacıyla heyetlerarası görüşmelerin gerçekleştirilmesi, takibi, İmzalanan yeni sözleşme veya tadil sözleşmelerinin TBMM de onay işlemlerinin İkili sosyal güvenlik sözleşmelerinin ve bunlarla ilgili idari anlaşmaların hazırlanmasında, mevcut sözleşmelerin tadilinde ve bunların uygulanmasında ortaya çıkan sorunların çözümünde ilgili merciler arasında koordinasyonun sağlanması, heyetler arası toplantılara katılım ve Türk firmalarının ve vatandaşların bu konudaki taleplerinin değerlendirilmesi, Yurtdışında yaşayan vatandaşları ile Türkiye de çalışan yabancılar hakkında yapılan yasal düzenlemelerle ilgili olarak TBMM de yapılan çalışmalara uzman düzeyinde katılma, Vatandaşların çalıştıkları ülkelerle yapılan ve Dışişleri Bakanlığı koordinatörlüğünde gerçekleştirilen İkili Konsolosluk Görüşmeleri ne katılma, Vatandaşların çalıştıkları ülkelerle yapılan ve Dış Ticaret Müsteşarlığı koordinatörlüğünde gerçekleştirilen Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) toplantılarına katılma, Bakanlığın görev alanına giren konularda Türkiye de yapılan çeşitli ikili toplantı, konferans ve seminerlere katılma, gerekli hallerde tebliğ sunma, Bakanlık ile vatandaşların yoğun olarak yaşadığı ülkelerin ilgili bakanlıkları arasında Bakanlıklararası Ortak Çalışma Grubu kurma ve faaliyetlerini yürütme, Çalışan vatandaşların yoğun olarak bulunduğu ülkelerin ilgili bakanlıklarıyla Bakanlık arasında İşbirliği Anlaşması veya İşbirliği Protokolleri oluşturma ve faaliyetlerini yürütme, 12

14 Vatandaşların çalıştıkları ülkelerin yabancılar kanunu, çalışma mevzuatı ve sosyal güvenlik kanunlarının izlenmesi, değişikliklerin tespiti, bu konularda rapor yazılması, bilgi notu çıkarılması, Makama arz edilmesi, diğer kurum ve kuruluşlara iletilmesi, Vatandaşların çalıştıkları ülkeler öncelikli olmak üzere çeşitli ülkeler hakkında her türlü konuda bilgi temini ve ülke raporlarının hazırlanması, Resmi ziyaret çerçevesinde muhatap ülkeye giden veya o ülkeden gelen Bakan Parlamento Heyetleri ve Müsteşar ziyaretlerinde ilgili ülke ve görüşme konuları hakkında notun hazırlanması, Yurtdışında yaşayan ve çalışan vatandaşları bilgilendirmek üzere TRT Dış Yayınlar Bölümüyle (Radyo ve Televizyon) işbirliği yapılması ve programlara katılım, Yurtdışında çalışan vatandaşlar hakkında çeşitli araştırmaların yapılması, bu konuda üniversitelerle işbirliği, Yurtdışında yaşayan vatandaşları ilgilendiren konularda Çalışma Grubu oluşturma, veri derleme, rapor yazımı, Müşavirliklerden ve Ataşeliklerden gelen her türlü araştırma, inceleme hakkındaki raporların, aylık ve yıllık faaliyet raporlarının incelenmesi, Eylem planlarının uygulanmasının takibi, denetlenmesi, raporların incelenmesi ve değerlendirilmesi, şeklinde sıralanabilir. Yurt Dışı Teşkilatında Görevli Personel; En az bir yabancı dili iyi derecede kullanabilen (görev yapılan ülkenin dilini veya o ülkede geçerli diğer bir dili), Türk mevzuatını ve görev yapılan ülkenin mevzuatını iyi derecede bilen, Uluslararası hukuk (göçmenler hukuku) alanında uzman, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Konseyi, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) çalışma alanlarında geniş tecrübeye sahip kişilerden oluşmaktadır İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4947 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kuruluş Kanununun 12 nci maddesi uyarınca İşçi Sağlığı Daire Başkanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü olarak yeniden yapılandırılmıştır. Böylece çalışma hayatının iş sağlığı ve güvenliği denetimi dışında kalan çok çeşitli ve kapsamlı görevleri Genel Müdürlüğün yetki ve sorumluluk alanına verilmiştir. Görevleri İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün görevleri aşağıda belirtilmiştir: İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması yapmak, 13

15 Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar çerçevesinde programlar hazırlamak. Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu sağlamak. Etkin denetim sağlamak amacıyla gerekli önerilerde bulunmak, sonuçlarını izlemek. Standart çalışmaları yapmak, normlar hazırlamak ve geliştirmek. Üretilen ve ithal edilen kişisel koruyucu donanımların piyasa gözetimi ve denetimini yapmak, bu hususlarda usul ve esasları belirlemek, İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, programlamak ve uygulanmasını sağlamak. Faaliyet konuları ile ilgili yayın ve dokümantasyon çalışmaları yapmak ve istatistikleri düzenlemek. Mesleki eğitim görenler, rehabilite edilenler, özel risk grupları ve kamu hizmetlerinde çalışanlar da dâhil olmak üzere tüm çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmaları amacıyla gerekli çalışmaları yaparak tedbirlerin alınmasını sağlamak. İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü ile İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Bölge Laboratuar Müdürlüklerinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek, İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önlemek ve koruyucu hizmetleri yürütmek üzere görevlendirilecek işyeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve diğer görevlilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim ve belgelendirme usul ve esaslarını belirlemek. İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak. İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personel ile işçilere eğitim vermek için kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları yapmak veya yaptırmak, belgelerini vermek, İdari Yapı Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak Bünyesinde barındırdığı daire başkanlıkları ise şu şekildedir; İş Sağlığı Daire Başkanlığı İş Güvenliği Daire Başkanlığı Yetkilendirme Daire Başkanlığı 14

16 Piyasa Gözetim Daire Başkanlığı Halkla İlişkiler ve Tanıtım Daire Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı Bünyesi içinde Başkan ile 2 Şube Müdürlüğü barındıran, 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 8 ve 12/A maddelerinde tanımlı başkanlıktır. Görevleri Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Bakanlığın görev ve faaliyet alanına giren konularda, Avrupa Topluluğu ile ilgili konularda koordinasyonu sağlar. Avrupa Topluluğu ile görevli Devlet Bakanlığının koordinasyon çalışmalarına yardımcı olur, bu alanda Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik tedbirleri alır, uyum ve uygulama çalışmaları ile ilgili işleri yürütür Danışma ve Denetim Birimleri Teftiş Kurulu Başkanlığı Teftiş, yönetimin temel işlevlerinden biridir. Faaliyetlerin hukuka uygunluğu ve yerindeliği bu işlevle sağlandığından, teftiş veya denetim yönetimin vazgeçilmez bir fonksiyonudur. Bakanlığın genel denetim ve gözetim yetki ve sorumluluğu Bakana aittir. Bu yetki Bakan tarafından bizzat kullanılabileceği gibi, Teftiş Kurulu eliyle de kullanılabilir yılında İktisat Vekâleti içinde kurulan İş ve İşçiler Bürosunun 1945 tarihli, 4763 sayılı Kanun ile Çalışma Bakanlığı şeklinde örgütlenmesiyle Teftiş Kurulu da oluşturulmuştur. Bu tarihte Bakanlık Müfettişleri belli kriterleri taşıyan kişiler arasından atama ile görevlendirilmiş, tarih, 6689 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Teftiş Kurulu Tüzüğü ile Teftiş Kuruluna yarışma sınavı sonucu alınan müfettiş yardımcılarının yetiştirilmesi biçiminde kariyer sistemine geçilmiştir. Görevleri 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 14. maddesinde Teftiş Kurulu Başkanlığının görevleri; Bakanlık teşkilâtı ile bağlı ve ilgili kuruluşların her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş, inceleme ve soruşturma işlerini yürütmek. 15

17 Bakanlığın, amaçlarını daha iyi gerçekleştirmek, mevzuata, plan ve programa uygun çalışmasını temin etmek amacıyla gerekli teklifleri hazırlamak ve Bakana sunmak, Özel kanunlarla verilen diğer görevleri yürütmek, şeklinde sayılmıştır. Personeli Hakkında 3146 sayılı Kanuna göre doğrudan Bakan a bağlı olan Teftiş Kurulu; Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu Başkanına yardımcı olmak üzere Bakan Onayı ile görevlendirilen Refakat Müfettişi ve Müfettişlerden (Başmüfettişler, Müfettişler ve Müfettiş Yardımcıları) oluşmaktadır. Teftiş Kurulunda görevli Başkan ve Müfettişler üniversitelerin siyasal bilgiler, hukuk, işletme, iktisat vb. bölümlerinden mezundur. Teftiş Kurulunun evrak akış, arşiv ve diğer idari faaliyetleri Teftiş Kurulu Bürosu tarafından yürütülmektedir İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Kurul Başkanlığı bünyesi içinde Kurul Başkanı, Baş İş Müfettişi, İş Müfettişi ile 2 Şube Müdürlüğü barındıran, Çalışanları korumak, çalışma yaşamı ile ilgili mevzuatın uygulanıp uygulanmadığını izlemek ve denetlemek amacını barındıran birimidir. Görevleri Ülkede uygulamanın mevzuata uygunluğunun denetimi, esas olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, anılan Bakanlıkta da İş Teftiş Kurulu Başkanlığına verilmiştir. İş Teftiş Kurulu, hem genel olarak işyerlerinin çalışma mevzuatına uygunluğunun denetimini yapmakta, hem de özel olarak bireysel yakınmaları yönetsel olarak sonuçlandırmaktadır İç Denetim Birimi Başkanlığı Birim Başkanı, İç Denetçi ve idari personelden oluşan ve doğrudan Müsteşara bağlı olarak görev yapmak üzere kurulmuştur. Görevleri Risk analizlerine dayalı iç denetim plan ve programlarını hazırlamak, geliştirmek ve Üst Yöneticinin onayına sunmak, Onaylanan denetim plan ve programlarının uygulanmasını sağlamak, Yönergede belirlenen amaç ve kapsam doğrultusunda denetim ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek, Üst Yönetici tarafından verilen program dışı görevleri gerçekleştirmek, 16

18 Bakanlığın risk yönetimi, iç kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinlik ve yeterliliğini değerlendirmek, İç denetim faaliyetleri sırasında tespit edilen veya iç denetim birimine intikal eden inceleme veya soruşturma yapılmasına gerek duyulan hususları Üst Yöneticinin bilgisine sunmak, İç denetim faaliyetlerinin sonuçlarını izlemek, İç denetim faaliyetlerinin kamu iç denetim standartları ve meslek ahlâk kurallarına uygun olarak yürütülmesi, iç denetim faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi için kalite güvence ve geliştirme programı oluşturmak, uygulamak ve geliştirmek, Kalite güvence ve geliştirme programı çerçevesinde yapılan değerlendirme sonuçlarını Üst Yöneticiye sunmak, Yıllık iç denetim faaliyet raporunu hazırlamak ve Üst Yöneticiye arz etmek, İç Denetim Birimi Başkanlığının görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilecek bilgi, yetenek, tecrübe ve mesleki yeterliliğe sahip iç denetçi kadrosunun Bakanlığın insan kaynakları politikaları ile uyumlu olarak oluşturulması için gerekli prosedürleri gerçekleştirmek, İç Denetim Birimi Başkanlığı Yönergesini ve işlem süreçlerini Kurulun düzenlemelerine uygun olarak hazırlamak ve geliştirmek, İç denetim faaliyetlerinin sonuçları ile iç denetim alanındaki gelişmeler ve en iyi uluslar arası uygulamalar konularında Üst Yöneticiye belirli aralıklarla bilgi sunmak, Denetim raporlarının, raporlama standartları ile belirlenen usul ve esaslara uygunluğunu kontrol etmek ve bir örneğini İç Denetim Birimi Başkanlığında muhafaza etmek, Faaliyeti ve iç denetçilerle ilgili diğer işlemleri yürütmek Strateji Geliştirme Başkanlığı Başkan, dört Daire Başkanı, Mali Hizmetler Uzmanı / Uzman Yardımcıları ve idari personelden oluşmakta olan Strateji Geliştirme Başkanlığı; Stratejik Planlama Daire Başkanlığı, Bütçe ve Performans Daire Başkanlığı, İç Kontrol Daire Başkanlığı, İnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı olarak teşkilatlanmıştır. Görevleri Ulusal kalkınma strateji ve politikaları, yıllık program ve hükümet programı çerçevesinde idarenin orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek, amaçlarını oluşturmak üzere gerekli çalışmaları yapmak. 17

19 İdarenin görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliştirmek ve bu kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek. İdarenin yönetimi ile hizmetlerin geliştirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri toplamak, analiz etmek ve yorumlamak. İdarenin görev alanına giren konularda, hizmetleri etkileyecek dış faktörleri incelemek, kurum içi kapasite araştırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve genel araştırmalar yapmak. Yönetim bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri yerine getirmek. İdarede kurulmuşsa Strateji Geliştirme Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek. İdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve sonuçlarının konsolide edilmesi çalışmalarını yürütmek, İzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu izlemek ve değerlendirmek. Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere gönderilmesini sağlamak. Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile mali istatistikleri hazırlamak. İlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek. Genel bütçe kapsamı dışında kalan idarelerde muhasebe hizmetlerini yürütmek. Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin faaliyet raporunu hazırlamak. İdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınır ve taşınmazlara ilişkin icmal cetvellerini düzenlemek. İdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak. İdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken mali iş ve işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak. Mali kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak. Ön mali kontrol faaliyetini yürütmek, 18

20 İç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmak; üst yönetimin iç denetime yönelik işlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak için gerekli hazırlıkları yapmak. Bakan ve/veya üst yönetici tarafından verilecek diğer görevleri yapmak Hukuk Müşavirliği I. Hukuk Müşaviri, Hukuk Müşaviri ve idari personelden oluşan bu birimin kuruluş ve görevleri 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 13 ve 17 nci maddelerinde tanımlıdır. - I.Hukuk Müşavirinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır Hukuk Müşavirliğinin üst yöneticisi olarak çalışma esaslarının 5. Maddesinde sayılan görevlerin zamanında ve mevzuata uygun olarak yapılmasını sağlamak, Bakanlık hizmetlerinin yürütülmesinde gerekli görülen hukuki konularda müşavirlik yapmak, Hukuk Müşavirliğinin çalışmalarını düzenlemek, yönetmek ve denetlemek, Kendisine verilen konularda gerekli görüşleri saptamak ve ilgililere bildirmek, Müşavirlik personelinin verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak, Kanun, tüzük, yönetmelik, genelge ve talimat gibi düzenlemeler ile ilgiliçalışmalara katılmak veya Hukuk Müşavirlerinin katılımını sağlamak. I.Hukuk Müşaviri kendisine verilen görev ve yetkileri tam ve zamanında yapmak ve yaptırmaktan Makama karşı sorumludur. - Hukuk Müşavirinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır Hukuk Müşavirliği görevlerinin yürütülmesinde 1.Hukuk Müşavirine yardımcı olmak, 1.Hukuk Müşavirinin bulunmadığı yer ve zamanlarda, Hukuk Müşavirliği görevlerinin yerine getirilmesinde I. Hukuk Müşavirinin görev ve yetkilerini kullanmak, Kendilerine havale edilen konularda hukuki görüş bildirmek, mütalaayı gerektiren işlerde 1. Hukuk Müşavirinin uygunluk görüşünü almak, Kendilerine verilen diğer benzeri işleri yapmak, Hukuk Müşaviri kendisine verilen görevleri tam ve zamanında yapmaktan I.Hukuk Müşavirine karşı sorumludur. 19

21 Bakanlık Müşavirleri Bakanlıkta, özel önem ve öncelik taşıyan konularda Bakana yardımcı olurlar. Bakanlık müşavirleri Bakanlık makamına bağlıdır Basın Ve Halkla İlişkiler Müşavirliği Bakanlıkta basın ve halkla ilişkilerle ilgili faaliyetleri planlamak ve bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve ilkelere göre yürütülmesi, Basın ve Halkla İlişkileri Müşavirliğince sağlanır Yardımcı Birimler Yardımcı birimler, daha çok kurumun kendi iç düzenini idame edebilmesi için oluşturulmuş birimlerdir Personel Dairesi Başkanlığı Başkanlık bünyesi içinde Daire Başkanı ile 7 Şube Müdürlüğü ve idari personelden oluşan birimdir. Görevleri Atama, kadro terfi, kadro dağılımı, maaş dağılımı, tazminatlar, sosyal haklar, disiplin, görevlendirme ve görevden uzaklaştırma, kurum bütçesinin hazırlanması, izin ve raporların düzenlenmesi ve takibi, kamu etik komisyonunun oluşturulması ve etiğin takibi gibi kurum çalışanları ile ilişkilerin düzenlenmesini sağlamaktır İdari ve Mali işler Daire Başkanlığı Başkanlık bünyesi içinde Daire Başkanı ile 7 Şube Müdürlüğü ve idari personelden oluşmaktadır. Görevleri İdari ve Mali işler Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır: Bakanlık için gerekli araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri yürütmek İhtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralanma, satın alma işlemlerini yürütmek, Bakanlığın Mali işlerle ilgili hizmetlerini yürütmek, 20

22 Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım onarım ve taşıma hizmetlerini yapmak, Sosyal tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve yürütmek, Bakanlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak, Bakanlığa gelen yazı ve mesajlardan gerekenlerin bakan veya müsteşara sunulmasını sağlamak, Bakan ve müsteşarın direktif ve emirlerini ilgililere duyurmak ve işlemlerini takip etmek, bakanlığın iç ve dış protokol hizmetlerini yürütmek, Süreli evrakın zamanında işleme konulmasını sağlamak, Bakanlığı ilgilendiren toplantı, brifing ve görüşmeleri düzenlemek, bunlara ait önemli not ve tutanakları tutmak ve yaymak, Genel evrak, arşiv ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve yürütmek, Bakan ve müsteşarca verilecek diğer görevleri yapmak Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Hizmetleri 1983 yılından beri sürdürülmektedir. Başlangıçta bu faaliyetler Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Bilgi İşlem Merkezi tarafından yapılmıştır.1986 yılında Çalışma Genel Müdürlüğü bünyesinde kendi Bilgi İşlem Merkezini kurarak Çalışmalara başlamıştır yılında Bilgi İşlem Daire Başkanlığı adı altında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 4947 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Teşkilat Kanunu nun 20 nci maddesi gereğince Bakanlık yardımcı birimleri arasında yer almıştır. Görevleri Bakanlığın merkez ve taşra teşkilâtının tüm hizmet ve işlemlerinin, hızlı, etkin ve verimli bir biçimde yürütülmesini sağlayacak otomasyon çalışmaları yapmak ve koordinasyonu sağlamak. Bilgi işlem çalışmaları için gerekli iş akış ve organizasyonunu düzenlemek, standart ve yöntemleri belirlemek, gerekli analiz ve tasarım çalışmalarını yapmak. Uygulama programları geliştirerek test etmek, işletime almak ve ihtiyaçlar doğrultusunda güncelleştirilmesini sağlamak, bilgisayar donanım, yazılım ve iletişim alt yapısının sürekli çalışabilirliğini sağlamak. Performans artırıcı faaliyetlerde bulunmak Bilgilerin ihtiyaç duyulacak kişi ve birimlere iletilmesini sağlamak, bu amaçla gerekli çalışma ve işlemleri yapmak. Bakanlığın ihtiyaç duyduğu istatistikî verilerin yorumlanması ve yayına hazırlanması için gerekli çalışmaları yapmak. Bağlı ve ilgili kuruluşların bilgi işlem sistemleriyle gerekli koordinasyonu sağlamak 21

23 Bakanlığın merkez ve taşra kuruluşlarının haberleşme ve her çeşit elektronik sistemlerinin temin, tesis, bakım ve onarımlarının esaslarını belirlemek amacıyla projeler hazırlamak veya hazırlatmak, gerekli görülen hallerde bakım onarım işlerini yapmak veya yaptırtmak. Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak 22

24 3.3. TAŞRA TEŞKİLATI Bünyesi Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Şube Müdürü ve idari personel barındırır. Bakanlık, mevzuattan kaynaklanan ve taşrada yürütülmesi gereken görevlerini Bakanlık bağlı ve ilgili kuruluşlarının taşra teşkilatları aracılığıyla yürütür. Bakanlık hizmet birimleri bu görevlerin yürütülmesi için bağlı ve ilgili kuruluşlarının taşra teşkilatına doğrudan talimat verebilir Bölge Müdürlükleri Bölge Müdürlükleri kuruluş yapısı itibarıyla Müsteşarlık Makamına bağlı bulunmaktadır. Ancak, işlerin daha sağlıklı yürütülebilmesi için Bölge Müdürlükleri ve Sivas Şube Müdürlüğü yazışmalarını doğrudan Çalışma Genel Müdürlüğü ile yapmaktadır. Bölge Müdürlükleri ve Bağlı İller ADANA : Adana, Hatay,Mersin, Osmaniye ANKARA : Ankara, Kastamonu, Çankırı, Kırıkkale ANTALYA : Antalya, Isparta, Burdur AYDIN : Aydın, Denizli, Muğla BURSA : Bursa, Balıkesir, Çanakkale DİYARBAKIR : Diyarbakır, Mardin,Siirt,Şırnak, Batman EDİRNE : Edirne, Tekirdağ, Kırklareli ELAZIĞ : Elazığ, Bingöl, Muş, Tunceli ERZURUM : Erzurum, Erzincan, Bayburt, Iğdır, Ağrı, Ardahan, Kars ESKİŞEHİR : Eskişehir, Bilecik GAZİANTEP : Gaziantep, Kahramanmaraş,Şanlıurfa, Kilis İSTANBUL :İstanbul, Yalova İZMİR : İzmir, Manisa, Uşak KOCAELİ : Kocaeli, Sakarya, Bolu, Düzce KAYSERİ : Kayseri, Kırşehir, Nevşehir, Yozgat KONYA : Konya, Niğde, Karaman, Aksaray KÜTAHYA : Kütahya, Afyon MALATYA : Malatya, Adıyaman SAMSUN : Samsun, Amasya, Çorum, Ordu, Sinop TRABZON : Trabzon, Giresun, Rize, Gümüşhane, Artvin VAN : Van, Bitlis, Hakkari ZONGULDAK : Zonguldak, Bartın, Karabük SİVAS ŞB.MÜD. : Sivas, Tokat Not. Sivas Şube Müdürlüğü Kayseri Bölge Müdürlüğü ne bağlıdır. 23

25 Görevleri Bölge Müdürlükleri, çalışma hayatının devletçe gerektiği gibi denetiminin sağlanması amacı ile uygulanmasını sağladığı ve görev yüklediği mevzuatlarla ilgili kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, genelge ve tebliğlerin uygulanmasında ferdi ve toplu iş sözleşmesinde veya bunlarla ilgili hakem, yüksek hakem kurulu veya mahkeme kararlarından kaynaklanan ve işçi işveren veya vekilleri arasında çıkan uyuşmazlık konuları ile iş kazası, meslek hastalığı, iş yeri kurma izni ve işletme belgeleri ile iş sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin konular ile kanunlar tarafından bakanlığa, mülki amirlere, bölge müdürlüklerine verilmiş görevlerle ilgili olarak bölge müdürlüklerine yapılan başvuruların idari yönden incelenmesini ve sonuçlandırılmasını sağlayarak, inceleme sonucunda yapılması gereken işlemleri yerine getirmektir. 24

26 3.4. YURTDIŞI TEŞKİLATI Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Yurtdışı Teşkilatı, 1960'lı yılların başından itibaren gelişen ve Türkiye için yeni bir olgu niteliğindeki sanayileşmiş Avrupa ülkelerine düzenli Türk işgücü sevkiyatı ile doğan ihtiyaç sonucu meydana getirilmiştir. Başta Almanya Federal Cumhuriyeti'ne olmak üzere, diğer Avrupa ülkelerine giden Türk işgücünün farklı ve yabancı toplumsal çevrede ve değişik yaşam koşullarında Devlet eliyle destek görmesi ve sorunlarına çözüm bulunması amacıyla bulundukları ülkelerdeki Türkiye Büyükelçilikleri nezdinde Çalışma Müşavirlikleri ve Başkonsoloslukları bünyesinde de Çalışma Ataşelikleri kurulması yoluna gidilmiştir. Bakanlık, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Yurt Dışı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname esaslarına uygun olarak yurt dışı teşkilatı kurmaya yetkilidir. Teşkilat bünyesi Müşavir, Müşavir Yardımcısı, Ataşe, Ataşe Yardımcısından oluşmaktadır. Federal Almanya, Hollanda, Fransa, Avusturya, Belçika,İsviçre, Avustralya, İsveç, İngiltere, Danimarka, Suudi Arabistan, Libya, Kuveyt, K.K.T.C., Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan gibi ülkelerde kurulu bulunan 17 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği, 23 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği bulunmaktadır. 25

27 3.5. BAĞLI KURULUŞLAR Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi yani kısaca ÇASGEM, 1955 yılında Yakın ve Ortadoğu Çalışma Enstitüsü (YODÇE) adıyla İstanbul da kurulmuştur. ÇASGEM in vizyonu Dünyada ortaya çıkan hızlı gelişmelere paralel olarak ülkenin sahip olduğu büyük potansiyeli olumlu birşekilde harekete geçirip, bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel, çalışan ve çalıştıran kesimlerin ihtiyacına uygun kaliteli bir eğitim vererek, çalışma hayatında devlet adına eğitim, danışmanlık ve araştırma hizmetleri yürüten bir merkez haline gelmektir. ÇASGEM in misyonu ise, Türkiye nin çalışma hayatında ve hizmet sektöründe güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, işyerlerinde her türlü kaza ve yaralanmaları önlemek, tüm kazaları ve meslek hastalıklarını en alt düzeye indirmek, çalışanlar ile çalıştıranların sosyal güvenliklerini, iş hukuku açısından hak ve yükümlülüklerini öğreterek iş barışını sağlamak, böylece ulusal ekonomiye ve kalkınmaya destek vermektir Ereğli Kömür-Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı Ereğli Kömür Havzası Amele birliği Biriktirme ve Yardımlaşma Sandığı, üyelerine ekonomik ve sosyal yardımlar sağlamak üzere kurulmuş bir sandık olup, idari ve mali bakımdan özerk ve tüzel kişiliği haiz Çalışma ve Sosyal Bakanlığına bağlı bir kuruluştur. 26

28 3.6. İLGİLİ KURULUŞLAR Sosyal Güvenlik Kurumu Kurum, tarih ve 5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali açıdan özerk, özel hukuk hükümlerine tabi Bakanlığın ilgili kuruluşu olarak yeniden yapılanmıştır tarihinde yürürlüğe giren 5502 sayılı Kanunla Sosyal Sigortalar Kurumu, Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu ve Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kurumu tek çatı altında birleştirilerek, Sosyal Güvenlik Kurumu oluşturulmuştur. Sosyal Güvenlik Kurumu, 5502 ve 5510 sayılı Kanun ile görev ve yetki veren diğer kanunların hükümlerini uygulamak üzere kurulmuş olup, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali açıdan özerk, özel hukuk hükümlerine tabidir. Kurum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşudur. Kurumun merkezi Ankara dadır. Sayıştay ın denetimine tâbidir. Görevleri Kurumun temel amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmektir. Görevleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Ulusal kalkınma strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek, haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak. Sosyal güvenliğe ilişkin konularda; uluslararası gelişmeleri izlemek, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği yapmak, yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaları uygulamak. Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak, 5502 sayılı Kanun ve diğer kanunlar ile verilen görevleri yapmak. Kurum, Genel Kurul, Yönetim Kurulu ve Başkanlık olmak üzere üç organdan oluşur. Genel Kurul üç yılda bir kez toplanır. Toplantı tarihi ve gündem en geç bir ay öncesinden ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilir. Toplantı yetersayısı, üye tam sayısının salt çoğunluğudur. İlk toplantıda çoğunluk sağlanamazsa bir ay sonra yapılacak ikinci toplantıda 27

29 salt çoğunluk aranmaz. Genel Kurul, Bakan veya üye tam sayısının üçte biri tarafından olağanüstü toplantıya çağrılabilir. Yönetim Kurulu bir karar organı olup, Kurumun en yüksek karar, yetki ve sorumluluğunu taşır. Başkan, Başkanın teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan bir başkan yardımcısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını temsilen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan bir üye, Maliye Bakanlığını temsilen, Maliye Bakanının teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan bir üye, Hazine Müsteşarlığını temsilen, Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın teklifi üzerine müşterek kararname ile atanan bir üye, İşverenleri temsilen seçilecek bir üye, İşçileri temsilen seçilecek bir üye, Kamu görevlilerini temsilen seçilecek bir üye, Kendi nam ve hesabına çalışanları temsilen seçilecek bir üye, Kurumdan gelir veya aylık alanları temsilen seçilecek bir üye olmak üzere 10 üyeden oluşur. Başkanlık teşkilâtı, merkez ve taşra teşkilâtından oluşur. Merkez teşkilâtı, ana hizmet birimleri ile danışma ve yardımcı hizmet birimlerinden meydana gelir. Ana hizmet birimleri Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü, Primsiz Ödemeler Genel Müdürlüğü, Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı, Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı; danışma birimleri Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hukuk Müşavirliği, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği; yardımcı hizmet birimleri ise İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı ve İnşaat ve Emlak Daire Başkanlığı ndan oluşur. Taşra teşkilatı ise sosyal güvenlik il müdürlükleri ve bunlara bağlı sosyal güvenlik merkezlerinden oluşur Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) Ülkede kamu istihdam hizmetlerine ilişkin ilk yasal düzenleme, 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanununda gerçekleştirilmiştir. Kanun, işve işçi bulma aracılığı yapan özel büroların yasaklanmasını ve bu istihdam hizmetlerinin kamu tekelinde yapılmasını belirtmektedir. İŞKUR un kuruluş amacı, istihdamın korunmasına, geliştirilmesine, yaygınlaştırılmasına ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak ve işsizlik sigortası hizmetlerini yürütmek olarak belirlenmiştir. Görevleri İŞKUR un görevleri şunlardır; Ulusal istihdam politikasının oluşturulmasına ve istihdamın korunmasına, geliştirilmesine ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak, işsizlik sigortası işlemlerini yürütmek, İşgücü piyasası verilerini, yerel ve ulusal bazda derlemek, analiz etmek, yorumlamak ve yayınlamak, İşgücü Piyasası Bilgi Danışma Kurulunu oluşturmak ve Kurul çalışmalarını 28