Alzheimer Bilgi edinin

Transkript

1 Ratgeber Alzheimer Türkisch Alzheimer Bilgi edinin El Kitabı

2 Temel bilgiler Alzheimer 1 Nedenleri Beyinde bir fonksiyon bozukluğu. En önemli risk faktörleri: Ya ş Ruhsal sorunlar Depresyon Uykusuzluk Aşırı alkol tüketimi Aşırı kilo Sigara kullanımı Damar hastalıkları Belirtiler Artan bellek boşlukları Oryantasyon sorunları Algılama ve konuşma bozuklukları Duygudurum dalgalanmaları Sürekli yardıma ihtiyaç duyma vb. 2 3 İlaçsız tedavi Bilişsel yöntemler Duygusal ve kimlik odaklı yöntemler Konuşma terapisi Ergoterapi Bedensel tedavi Fizyoterapi Sanat terapisi Davranış terapisi İlaç tedavisi Hedef: Belirtileri hafifletmek, olası eşlik eden hastalıkları tedavi etmek En önemli etken madde grupları şunlardır: Antidemans ilaçları Antidepresanlar Nöroleptikler 4 5 Günlük hayat için ipuçları Beslenme Sosyal iletişim ve yardımcı araçlar Spor ve hareket

3 İçindekiler 04 Önsöz 05 Alzheimer nedir? 08 Alzheimer hastalığının nedenleri nelerdir? 11 Alzheimer hastalığının belirtileri nelerdir? 13 Alzheimer nasıl teşhis edilir? 16 Alzheimer nasıl tedavi edilir? 26 Nereden yardım alabilirim? ! Okur için önemli not Bu el kitabındaki içerikler ve bilimsel veriler, yayının hazırlandığı tarihteki (bkz. arka sayfa) güncel durumu yansıtmaktadır. Konu hakkında genel bilgiler vermeyi amaçlar. Ancak doktor tavsiyelerinin yerini alamaz. Lütfen ilaçlarınızın prospektüslerini her zaman dikkatle okuyun. 1 A Pharma GmbH, belirtilen nedenlerden dolayı bu el kitabında yer alan içerik veya bilgilerden dolayı herhangi bir sorumluluk veya garanti üstlenmez. İnternet adresleri/linkler verilmişse, yazar bunların el kitabına eklendiği tarihte yasadışı herhangi bir içeriğe sahip olmadığını beyan eder. Ancak yazarın söz konusu internet sayfalarının şimdiki ve gelecekteki yapısı/ içeriği üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Bu nedenle yazar, belirtilen internet sayfaları/linklerin içeriklerinden ayrı tutulması gerektiğini özellikle belirtmektedir. Bunun için bir sorumluluk kabul edilmez.

4 Alzheimer nedir? Sayın okurumuz, Hepimiz zaman zaman bazı şeyleri unuturuz. Bir insanın unutkanlığının yaşlandıkça artması, o kişinin mutlaka demans veya Alzheimer hastası olduğu anlamına gelmez. Peki hangi noktadan sonra Alzheimer başlar? Pek çok hastalık öyküsü hafif unutkanlıklar ile başlar. Genellikle zaman geçtikçe unutkanlıklar artar ve oryantasyon kabiliyeti kötüleşir. Hastalığın devamında hastalar aile veya arkadaşlarını ancak büyük zorlukla tanıyabilirler - veya en kötü durumda hiç tanıyamazlar. Son evrede ise artık anlamlı bir şekilde iletişim kuramazlar ve bakıma muhtaçtırlar. İlaçlı ve ilaçsız birçok tedavi, Alzheimer'in ilerlemesinin yavaşlatılmasına yardımcı olmaktadır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi olacaktır. Burada açıklananlar dışında sorularınız olursa lütfen doktorunuz veya eczacınızla görüşün. Geçmiş olsun dileklerimizle. Alzheimer nedir? Alzheimer hastalığı ( Morbus Alzheimer ) bir beyin hastalığıdır. Çoğunlukla ileri yaşlarda ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Alzheimer hastalığı giderek artan şekilde konsantrasyon, dikkat, oryantasyon ve en çok da bellek ve düşünme performansını kısıtlar. Hastalar bir süre sonra günlük hayatlarını artık kendi kendilerine sürdüremez hale gelirler. Alzheimer bir demans türü Pek çok insan Alzheimer hastalığı ile demansı aynı kefeye koyar. Oysa Alzheimer, pek çok demans türü arasında yalnızca belli bir demans türünün adıdır. Tüm demans hastalarının üçte ikisi Alzheimer hastasıdır. Bu nedenle Alzheimer, ileri yaşlarda en sık görülen demans nedenini oluşturur. Alman Alzheimer Derneği'nin verilerine göre Almanya'da 1,6 milyon demans hastası bulunmaktadır. Bunların üçte ikisi, yani yaklaşık 1 milyon kişi Alzheimer hastasıdır. Almanya'da demans hastalarına her yıl civarında yeni hasta eklenmektedir. 1 1 A Pharma Ekibiniz 04 05

5 Alzheimer nedir? 50'den fazla demans türü bilinmektedir. Bunlar birincil ve ikincil demans olarak iki gruba ayrılır. İkincil demans, örneğin aşırı alkol kullanımı ya da beyin yaralanması gibi zaten var olan başka bir hastalığın sonucunda meydana gelmiş demanstır. Her iki formda da hasta zamanla düşünme ve hatırlama yetilerini yitirir. Bu nedenle hastanın ve hasta yakınlarının günlük yaşamı kısıtlanır. Ancak bunun dışında hastalığın bu iki farklı formu birbirinden çok farklı şekilde seyreder. Alzheimer normal bir yaşlılık durumu değil Bir randevuya gitmeyi veya anahtarı nereye koyduğunu unutan herkes mutlaka Alzheimer hastası değildir. Küçük unutkanlıklar yaşlanmanın doğal bir parçasıdır. Yeni bir şey öğrenmek veya hatırlamak, yaşlılıkta eskisine oranla daha zor gelebilir. Stres, anksiyete bozukluğu veya depresyon, sıklıkla düşünme ve bellek fonksiyonlarını etkiler. Alzheimer hastalığını yalnızca deneyimli bir doktor kesin olarak teşhis edebilir. Yaşlılarda düşünme yetisi hafif bozulmuş olabilir. Bu da bazen bellek bozukluklarına yol açabilir. Doktorlar buna hafif bilişsel bozukluk adı verir. Belirtileri Alzheimer hastalığındaki kadar şiddetli değildir. Bu durumdaki kişiler gündelik işlerini kendi başlarına yapabilmektedir. Ama sık sık eşyaları yanlış yerlere koyar ve önemli randevuları unuturlar. Ayrıca konuşarak kendilerini ifade etme konusunda da sık sık sorun yaşarlar. Bu durumdaki kişilerin Alzheimer hastalığına yakalanma riski, aynı yaştaki sağlıklı kişilere oranla daha yüksektir. 1 Bellek bozuklukları sıklıkla belirli hastalıklardan veya sağlık sorunlarından kaynaklanmaktadır. Ayrıca ilaçların yan etkileri, B 12 vitamini eksikliği veya karaciğer ya da böbrek fonksiyon bozuklukları da bellek bozukluklarına, hatta en kötü durumlarda demansa yol açabilir

6 Alzheimer hastalığının nedenleri nelerdir? Alzheimer hastalığının nedenleri nelerdir? Alzheimer hastalarının beyninde bir fonksiyon bozukluğu vardır. Sinir hücreleri arasındaki iletişim, sağlıklı insanlardaki gibi gerçekleşmemeye başlar. Hatta ilerleyen zamanlarda sinir hücreleri ölür. Tam olarak nedenleri henüz anlaşılamamıştır. Bu konuda bilimsel araştırmalar yapılmaktadır. Kesin olan şudur: Alzheimer hastalığında beyinde iki farklı türde protein birikir. Hastalık, 1906 yılında Dr. Alois Alzheimer tarafından keşfedilmiştir. Alzheimer hastalığında vücut belirli bir proteini (amiloid) parçalamada sorun yaşar. Beta amiloid proteini adı verilen madde oluşur. Bunlar sinir hücrelerinin arasında toplanır. İkinci bir protein ise Alzheimer hastalığında hatalı şekilde değişir. Bu protein, sinir hücrelerinde toplanır ve tau fibrilleri adı verilen lif demetleri oluşturur. Biriken protein, sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozar. Ne kadar fazla protein birikirse, sinir hücreleri o kadar az çalışır. Hastalığın devamında ise sinir hücreleri ölürler. Sonuç: Beyin kütlesi, beynin iki belirli bölgesinde azalmaya başlar. Bu da hafıza, düşünme, dil ve oryantasyonu etkiler. Yaşlılık en önemli risk Alzheimer hastalığının en önemli risk faktörü yaşlılıktır. Demans hastalarının üçte ikisi 80 yaşın üzerindedir. 60 yaşından genç hasta sayısı çok azdır. Ayrıca kişinin sağlık durumu da önemli bir rol oynar. Kafatası-beyin travması veya inme gibi önceki baş yaralanmaları da Alzheimer riskini artırabilir. Diğer bir faktör: zihinsel sağlık. Kişinin zihinsel egzersizlerinin veya sosyal ilişkilerinin az olması Alzheimer riskini artırabilir. Hafif bilişsel bozukluk yaşayan kişilerde de risk artmıştır

7 Alzheimer hastalığının belirtileri nelerdir? Diğer risk faktörleri şunlardır: Alzheimer hastalığının belirtileri nelerdir? Depresyon Aşırı kilo Uykusuzluk 10,5 Diyabet veya yüksek tansiyon gibi damar hastalıkları Alzheimer her insanda aynı şekilde seyretmez. Hastalık yıllar, hatta onyıllar süren bir zamanda gelişir. İlk belirtiler çoğunlukla 65 yaşından sonra ortaya çıkmaya başlar. Nadir vakalarda gençler de bu hastalığa yakalanabilir. Hastalar dışarıdan bakıldığında sağlıklı görünse de, bazı sorunlar yaşanmaya başlanabilir. İlk işaret genellikle hafif unutkanlıktır. Hastalar, kısa süre önce olmuş olayları hatırlayamamaya başlar. Hep aynı soruları sorar ve oryantasyon sorunları yaşarlar. Eğer yaşadığınız bellek boşluklarının gitgide arttığını fark ederseniz bir doktora görünmelisiniz. 3 Sigara ve aşırı alkol tüketimi de olumsuz etki ediyor olabilir. Genetik faktörler sadece düşük bir risk oluşturmaktadır. Alzheimer hastalığının kalıtsal formu nadir görülür ve tüm vakaların sadece yüzde birini oluşturur. Bir insanın ileri yaşta hasta olması genellikle hastalığın kalıtsal olmadığına işarettir. Hastalığın orta evresinde sorunlar artmaya başlar. Bellek performansı kötüleşir. Bazı hastalar bir süre sonra aile üyelerini, arkadaşlarını ve yakınlarını tanımakta zorlanır. Ayrıca sıklıkla tuhaf davranmaya başlarlar. Örneğin huzursuz, heyecanlı veya öfkeli olabilirler. Bazen hedefsizce ortada dolaşır veya alışılmışın dışında saldırgan bir tutum sergileyebilirler

8 Alzheimer nasıl teşhis edilir? Hastalığın daha ileri aşamalarında hastalar sıklıkla kendilerini anlamlı bir şekilde ifade edememeye başlar. Alzheimer hastalığının bu evresinde hastalar çoğunlukla yorgundur ve kilo kaybeder. Buna yutma güçlükleri ve mesane ve bağırsak fonksiyonlarını kontrol edememe de eklenebilir. Uzun vadede sorunlar öyle artabilir ki, hasta kendi kendine yaşayamaz hale gelebilir. Hasta sürekli yardıma muhtaç hale gelir. Olası belirtiler şunlardır: Alzheimer nasıl teşhis edilir? Alzheimer hastalığı günümüzde doktorlar tarafından kesin olarak teşhis edilebilir. Kendinizde ilk işaretleri fark ederseniz doktora başvurmalısınız. İlk gitmeniz gereken yer aile hekiminizdir. Kendisi gerekirse sizi bir nörolog, psikiyatrist ya da bir bellek terapistine sevk edecektir. 4 Artan bellek boşlukları Yorgunluk Mesane ve bağırsak fonksiyonları üzerinde kontrol kaybı Yakınlarını tanımada sorun yaşama Oryantasyon sorunları Huzursuzluk, çabuk heyecanlanma ve öfkelenme Saldırganlık eğilimi, tuhaf davranışlar İletişim sorunları Kilo alma Yutma güçlüğü Sürekli yardıma ihtiyaç duyma İlk olarak doktorla konuşulması gerekir. Doktor, hastalık öyküsünü ve o anki fiziksel ve ruhsal şikayetleri soracaktır. Yaşam koşullarını ve alkol tüketimi gibi diğer bilgileri öğrenmek isteyecektir. Ayrıca görme veya işitme duyuları gibi fiziksel fonksiyonları veya kan değerlerini test edecektir. Düşünme ve hatırlama kabiliyetleri psikometri testleri adı verilen yöntemler kullanılarak test edilir. Bu yöntemde hastanın çeşitli soruları yanıtlaması, görevler veya pratik işler yapması istenir. Böylece doktor hastanın kişiliği, bilgisi, becerileri veya deneyimleri hakkında bilgi sahibi olabilir. Doktorlar sıklıkla Mini Mental Durum Testini (MMST) ve saat testini kullanır

9 Alzheimer nasıl teşhis edilir? MMST örneğin fark etme ve hatırlama yetisi, oryantasyon, hesaplama ve konuşma gibi belirli bilişsel fonksiyonları test eder. Böylece hastalığın derecesi tespit edilebilir. Saat testi, hastalığın ilerlemesinin takibi amacıyla kullanılır. Bunun için hasta belli bir saati gösteren bir saat kadranını çizmelidir. Demans hastaları bu konuda büyük zorluk yaşar. Tipik protein birikimleri, bilgisayarlı tomografi (CT) ve manyetik rezonans tomografisi (MRT) gibi görüntüleme yöntemleriyle tespit edilebilir. Beynin görüntüleri alınarak ayrıca diğer hastalık ihtimalleri de dışlanabilir. Başka görüntüleme yöntemleri rutin testlere dahil değildir. Ek olarak bel suyu da tetkik edilebilir (beyin-omurilik sıvısı ile teşhis yöntemi). Omurga kanalının alt kısmından sıvı alınır. Alzheimer böylece güvenilir bir şekilde kanıtlanabilir. Mini Mental Durum Testi (MMST) örneğin aşağıdakileri içerir: Akılda tutma ve hatırlama yetisi Oryantasyon Konuşma Doktor ek olarak şu yöntemlerden de yararlanabilir: 4 Gen testleri yalnızca hastalığın nadir görülen kalıtsal formunda faydalıdır. Saat testi CT / MRT İpucu Doktorla yapacağınız görüşmeye hazırlanın. Belirtilerinizi ve ilaçlarınızı bir yere not edin. Doktora giderken yanınıza bir yakınınızı veya güvendiğiniz bir kişiyi de alın

10 Alzheimer nasıl tedavi edilir? Alzheimer nasıl tedavi edilir? Alzheimer iyileştirilebilir bir hastalık değildir. Ancak hastalığın ilerlemesi yaşavaşlatılabilir - özellikle erken aşamalarda. Belirtilerin de hedefe yönelik tedavilerle hafifletilmesi mümkündür. Doktorla yakın bir iletişim içinde olunmalıdır. Bunlara nörologlar, psikiyatristler, aile hekimleri, dahiliye uzmanları ve geriyatri uzmanları (yaşlılık bilimi) dahildir. Bu uzmanlar yalnızca hastaya değil, hasta yakınlarına da destek verirler. İlaç tedavisi İlaç tedavisi her şeyden önce belirtileri hafifletmeyi ve olası eşzamanlı hastalıkları tedavi etmeyi amaçlar. Hastaların zihinsel fonksiyonları iyileştirilir ve günlük yaşamlarıyla daha kolay başa çıkabilirler. Çeşitli etken madde grupları kullanılmaktadır. En önemlileri şunlardır: Antidemans ilaçları Antidepresanlar Nöroleptikler Bazı hastalar ilk başlarda istenmeyen olaylar yaşarlar. Bunlar olası yan etkilerdir. Bunların çoğu birkaç gün içinde geçer. Hastanın ilaçları doktorun söylediği şekilde alması bu nedenle daha da önem taşır. Alışılmışın dışındaki belirtilerde gecikmeden doktora haber vermelisiniz. Hastalığın ileri aşamalarında hasta yakınları ve varsa bakım personeli daha da önemlidir: İlaçların alınmasına yardım etmelidirler. Antidemans ilaçları Antidemans ilaçları, bellek performansını mümkün olduğunca uzun süre korumayı amaçlar. Donepezil, rivastigmin ve galantamin gibi etken maddeler, asetilkolinesteraz inhibitörleri grubuna aittir. Bu etken maddeler, sinir hücresinde önemli bir sinyal nörotransmitteri olan asetilkolinin parçalanmasını geciktirirler. Hafif ila orta dereceli Alzheimer hastalıkları bu şekilde tedavi edilebilir. Olası yan etkiler kusma, ishal ve bulantıdır. Orta ila şiddetli hastalık seyrinde, doktorlar buna ek olarak bir glutamat antagonisti olan memantin etken maddesini kullanır. Bu madde sinir hücrelerini öğrenme açısından diğer bir önemli haberci maddesi olan aşırı glutamat girişinden korur. Olası istenmeyen etkiler olarak baş ağrısı, huzursuzluk

11 Alzheimer nasıl tedavi edilir? veya uykusuzluk yaşanabilir. Tüm ilaçlar reçeteyle satılmaktadır. Tablet şeklinde, bazen ayrıca çözelti veya flaster şeklinde de satılırlar. Ayrıca bu gruptan başka etken maddeler de demans için kullanılmaktadır. Bunlar bazı durumlarda şikayetlerde hafifleme sağlarlar. Bunlara nootropikler de dahildir. Ginkgo biloba ekstresi, ginkgo ağacının yapraklarından üretilir. Hafif ila orta dereceli demansta etkili olduğuna dair işaretler vardır. Antidepresanlar Birçok hasta unutkanlık sorunları nedeniyle çok sıkıntı çeker. Bu durum da depresyona yol açabilir. Bu belirtilerin tedavi edilmesi özellikle önem taşır. Çünkü depresyon nedeniyle düşünme ve hatırlama fonksiyonları daha da kötüleşebilir. Doktorlar buna karşı örneğin antidepresan ilaçlar verir. Bu ilaçlar yalnızca depresyon üzerinde etki etmekle kalmaz. Uyku bozuklukları, hafif psikomotor huzursuzluklar ve kaygıları hafifletebilirler. Nöroleptikler Bir hastanın davranışı ciddi ölçüde değişirse doktor nöroleptikler reçete edebilir. Bunlar özellikle hastalığa eşlik eden belirtileri hafifletme amacını taşır. Bu belirtilere uyku bozuklukları, artan saldırganlık ve sanrılar dahildir. Nöroleptik ilaçlar demansta sadece kısa süreli olarak kullanılmalıdır. Doktor düzenli olarak, bu ilaçların alınmasının gerçekten gerekli olup olmadığını kontrol etmelidir. İlaçsız tedavi İlaç tedavisinin yanı sıra, ilaçsız tedaviler de önem taşır. Alzheimer hastasının, günlük hayatın daha kolay üstesinden gelebilmesine yardımcı olur. Bu şekilde hastanın dikkat çekici davranışları ve zihinsel kapasitesi de iyileştirilebilir. Uygun tedavi türünün hangisi olduğu, hastalığın evresine ve hastanın kişisel ihtiyaçlarına göre değişir. Farklı yöntemler duruma göre birlikte kullanılabilir. Hastayı aşırı zorlamamak önem taşır

12 Alzheimer nasıl tedavi edilir? Bilişsel yöntemler Gerçeklik oryantasyonu eğitimini içerir. Somut yardımlarla demans hastasının oryantasyon duygusunu destekler. Normalde bu duyu erken aşamalarda bozulmuştur. Bellek eğitimi, hastaların zihinsel fonksiyonlarını korumayı ve hatırlama, düşünme, konsantrasyon ve/veya dikkat yetilerini desteklemeyi amaçlar. Egzersizler genellikle hareketlerle bağlantılı olarak yapılır. Bu da başarıyı artırır. Duygusal ve kimlik odaklı yöntemler En önemlisi de kendini koruma tedavisidir. Anıları ve edinilmiş becerileri korumayı amaçlar. Böylece hastanın özsaygısı ve kimlik bilinci güçlendirilir. Bu süreçte hasta yakınları da önemli bir rol oynar. Validasyon (bakım çerçevesi olarak değer verme ) yönteminde demans hastasını bir bütün olarak algılamayı öğrenirler. Hasta yakınları, hastanın kendi dünyasında yaşadığını kabullenir. Sonuç: Dışarıdan bakanlara çok tuhaf görünebilecek bir davranışı bile ciddiye alır ve düzeltmeye çalışmazlar. Konuşma terapisi Alzheimer hastaları genellikle konuşmakta ve çevreleriyle anlaşmakta gitgide daha fazla zorlanır. Doğru sözcükleri bulmada, bir şeyi anlatmada ve söyleneni anlamada zorlanırlar. Bu noktada konuşma terapisi (logopedi) devreye girer. Yutkunma sorunlarında da yardımcı olur. Konuşma terapistleri sıklıkla hasta yakınlarını ve bakıcılarını da sürece dahil eder. Ergoterapi Ergoterapi, Alzheimer hastasının günlük yaşamda mümkün olduğunca kendine yetebilmesine yardımcı olur. Hastalar vücut bakımlarıyla ilgilenmeyi veya giyinmeyi öğrenirler. Ayrıca günlük yaşamlarını yapılandırma veya bellek yardımcıları kullanma egzersizleri de yaparlar. Ergoterapi, hastalığı çok daha ilerlemiş kişilerde de faydalı olabilir. Hastanın beden farkındalığını ve motor becerilerini desteklemede kullanılabilir

13 Alzheimer nasıl tedavi edilir? Bedensel tedavi Bedensel tedavinin özel bir formu, bazal stimülasyondur. Bu bazal (= temel) duyuların uyarılması anlamına gelir. Tüm duyuları kapsar: görme, tat alma, işitme, koku alma ve dokunma. Bu duyular özellikle hastalığın ileri evrelerinde bozulur. Snoezelen terapisinde hastalara rahat bir atmosferde sesler, kokular ve ışık deneyimleri yaşatılır. Ayrıca hastalar cisimlerin farklı yüzeylerine de dokunabilirler. Snoezelen terapisi böylece farklı duyuları uyarmış olur. Bu terapi türü her evreden hastalar için uygundur. Fizyoterapi Pek çok demans hastası huzursuz ve kıpır kıpırdır. Gereksiz derecede çok hareket etmeyi severler. Fizyoterapi ve/veya tıbbi egzersizler onlara güvenlik sağlar ve düşmelere karşı korur. Güç, koordinasyon ve dayanıklılığı ve bunlarla birlikte bir bütün olarak fiziksel performansı korumaya ve iyileştirmeye yardımcı olur. Sanat terapisi Sanat terapileri, Alzheimer hastalarının hatırlamasına ve duygularını ifade etmesine yardımcı olabilir. Ayrıca hastanın kendini yaratıcı şekilde ifade etmesine de olanak tanırlar. Ama saf yaratma mutluluğu da bir sanatsal tedavinin amacı olabilir. Özellikle hastalığın ileri evresinde faydalı olabilecek müzik terapisi de bunun bir türüdür. Dinleme, şarkı söyleme ve enstrüman çalma gibi eylemler yapılır. Genellikle geçmişten gelen müziklerle oryantasyon sağlanır. Bu yöntemle, artık hiç konuşamayan hastalara bile ulaşılabilmektedir. Çizim, resim ve yaratıcı faaliyetlerle hastaların kendilerine olan güveni de artırılır. Çünkü yaptıkları eserleri başkalarına da gösterebilirler. Davranış terapisi Davranış terapisi, bir psikoterapi türüdür. Özellikle düşünme ve davranış süreçleriyle ilgilenir. Özellikle erken evredeki hastalar için, hastanın depresyonda olduğu dönemde faydalıdır. Bu tedavi türü,

14 Alzheimer nasıl tedavi edilir? genellikle kendi kendine giyinmek veya yemek yemek gibi, amaçlanan davranışa göre ödüllendirmeyi içerir. Terapist, hasta yakınlarına da bu teknikler konusunda eğitim verir. Günlük hayat için ipuçları İlaçlı ve ilaçsız tedavilerin bir tamamlayıcısı olarak, her hasta kendi kendine de şikayetlerinin hafiflemesine katkıda bulunabilir. Aile ve arkadaşlar bu açıdan önemli bir rol oynar. Sosyal iletişim ve yardımcı araçlar Erken evredeki hastalar genellikle günlük rutinlerini devam ettirebilecek durumdadırlar. Fiziksel olarak aktif kalmaya devam eder ve sosyal ilişkilerini sürdürürler. Ailesi ve arkadaşları da hastaya bu süreçte destek olur. Evlerinde ve dünyada olup bitenleri anlatır. Ama ayrıca, yardımcı araçlar gibi yöntemlerle hastanın belleğini de harekete geçirirler. Bu büyük bir takvim ya da günlük işlerin yazıldığı bir liste olabilir. Ayrıca basit güvenlik önlemleriyle ilgili talimatlar ( Işığı kapat ) ve örn. kahve makinesi gibi ev aletlerinin açıklanması da faydalıdır. 5 Sosyal iletişim ve yardımcı araçlar Beslenme Spor ve hareket Beslenme Güncel çalışmalar, Akdeniz beslenme tarzının Alzheimer hastalığı riskini azalttığını göstermiştir. Bu tür beslenme meyve, sebze, kabuklu yemişler, tahıl, zeytinyağı ve deniz ürünlerini ve ölçülü miktarda süt ürünlerini içermektedir. Kırmızı et ve kırmızı şarap bu tür beslenmede sadece düşük bir oranda yer tutar. Spor ve hareket Fiziksel aktivitelerin beyin için de faydalı olduğu gerçeği gitgide daha fazla araştırma sonucunda belirtilmektedir. Yürüyüşe çıkın. Hafif sporlar yapın

15 Nereden yardım alabilirim? Alzheimer Forschung Initiative e. V. Kreuzstraße Düsseldorf Tel.: (ücretsiz) Alzheimer Forschung Initiative e. V. (AFI) bir sivil toplum kuruluşudur. Bağışlar yardımıyla Alzheimer araştırmalarına destek vermektedir. Ayrıca hem hastalara hem kamuoyuna Alzheimer hakkında bilgilendirir. Deutsche Gesellschaft für Neurologie Reinhardtstr. 27 C Berlin Tel.: info@dgn.org Deutsche Alzheimer Gesellschaft e. V. Friedrichstraße Berlin Tel.: (sabit hattan dakikası 0,09 ) info@deutsche-alzheimer.de Alman Alzheimer Derneği ve üye dernekleri, kendi kendine yardım örgütleridir. Almanya genelinde demans hastaları ve hasta yakınlarına yardımcı olmaya çalışırlar. Alzheimer Telefon Hattı demans ve Alzheimer ile ilgili sorulara yanıt verir. Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend Bakanlığın bu web sayfalarında demans ve Alzheimer hakkında kapsamlı ve anlaşılır bilgiler sunulmaktadır. Hastalar ve hasta yakınları için faydalı bilgiler sunarlar. Alman Nöroloji Derneği, internet üzerinde Alzheimer gibi tipik nörolojik-psikiyatrik teşhisler hakkında bilgiler sunar

16 1 A Pharma GmbH Keltenring Oberhaching Tel.: Faks: Baskı: Nisan