ÜLKE SAVUNMASINDAN KÜRESEL DİNİ İSTİSMAR EDEN TERÖRİZME: EL-ŞEBAB ÖRNEĞİ VE TÜRKİYE AÇISINDAN YANSIMALARI

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜLKE SAVUNMASINDAN KÜRESEL DİNİ İSTİSMAR EDEN TERÖRİZME: EL-ŞEBAB ÖRNEĞİ VE TÜRKİYE AÇISINDAN YANSIMALARI"

Transkript

1 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 27 ÜLKE SAVUNMASINDAN KÜRESEL DİNİ İSTİSMAR EDEN TERÖRİZME: EL-ŞEBAB ÖRNEĞİ VE TÜRKİYE AÇISINDAN YANSIMALARI From National Defense to Global Terrorism Abusing Religion: The Case of Al Shabaab and Repercussions on Turkey Kamil Yılmaz 1 * Öz Somali dünya gündemine 1990 ların başında yaşanan açlık ve kıtlığın yol açtığı insanlık dramı ile girmiştir. Bir ara Usame Bin Ladin in de kaldığı Somali, 2005 yılından itibaren deniz korsanlığı ve bir yıl sonra da El-Şebab Terör Örgütü ile dünya gündeminde olumsuz bir yer bulmuştur yılında Etiyopya nın Somali yi işgal etmesi sırasında ortaya çıkan ve daha sonra bir terör örgütüne dönüşen El Şebab Hareketi, hali hazırda Somali yi terör-üreten-uluslararası-bir-tehdit konumuna taşımıştır. Somali yi başarısız devletler sıralamasının en üst seviyelerine çıkaran ve Somali Sorunu olarak da ifade edilen durum yukarıda zikredilen problemlerle doğrudan alakalıdır. 28 Temmuz 2013 tarihinde Türkiye nin Somali Büyükelçiliğine yapılan ve El-Şebab tarafından gerçekleştirilen terör saldırısı ise, Türkiye olarak Somali konusuna daha özel bir ihtimamla yaklaşılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu makalenin amacı genelde Somali sorunu bağlamında El-Şebab ın anatomisini ortaya koymak; özelde ise El Şebab faaliyetlerinin Türkiye açısından yansımaları ile beraber sorunun çözümü noktasında yapabileceği muhtemel katkıları incelemektir. 12 Anahtar Kelimeler: Somali, Terör, El-Şebab, Güvenlik Abstract Somalia drew global attention in 1990s due to the extreme human suffering caused by hunger and famine at the time. The country, where Osama Bin Laden had once found a sojourn, started to gain a negative outlook on the global agenda because of sea piracy in 2005, *1 Dr., Polis Akademisi 1 2 Bu çalışma, Uluslararası Terörizm ve Sınıraşan Suçlar Araştırma Merkezi (UTSAM) tarafından 13 Eylül 2013 tarihinde Ankara da düzenlenen Afrika Boynuzu ve Somali de Güvenlik Çalıştayı nda ele alınan konuların nitel analiz yöntemleri kullanılarak analiz edilmesi ve yapılan literatür taraması ışığında kaleme alınmıştır.

2 28 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) and Al Shabaab Terrorist Organization a year later. The Al Shabaab Movement, which emerged during Ethiopia s 2006 invasion of Somalia and later transformed into a terrorist organization, has made Somalia a terror producing international threat. It is this situation, dubbed also as the Somalia problem, that catapulted Somalia to the top of failed states index. In addition, Al Shabaab s attack on Turkish Embassy in Somalia on 28 July 2013 has necessitated Turkey to approach the Somalia problem more diligently. The purpose of this article is to provide the anatomy of Al Shabaab within the context of the Somalia problem in general and examine the ramifications of Al Shabaab s activities on Turkey along with its potential contributions to the resolution of the problem, in particular. This article was penned in light of the review of relevant literature and a qualitative analyses of data gathered during the Workshop on Security in the Horn of Africa and Somalia, organized on 13 September 2013 by the International Center on Terrorism and Transnational Crime (UTSAM). Keywords: Somalia, Terror, Al-Shabaab, Security Giriş Somali birçok insan açısından dünya gündemine 1990 ların başında yaşanan insanlık dramı ile girmiş bir ülkedir. Daha sonraları bu ülke, özellikle 1998 de Kenya ve Tanzanya daki Amerikan Büyükelçiliklerinin bombalanması ve 11 Eylül saldırılarından sonra, terörle anılan bir ülke olarak öne çıkmıştır yıllarından itibaren ise Somali deyince akla deniz korsanlığı ve El-Şebab Terör Örgütü gelmeye başlamıştır. El Şebab bidayetinde Somali ve başta Kenya ve Etiyopya olmak üzere diğer bölge ülkelerine karşı bir tehdit olarak görülürken, 2010 yılında El-Kaide ye bağlılığını açıklaması ile küresel tehdit oluşturan bir örgüt hüviyetini kazanmıştır yılında Uganda nın başkenti Kampala da gerçekleştirdiği ve 74 kişinin öldüğü intihar saldırıları ile 23 Eylül 2013 te Kenya nın başkenti Nairobi de bulunan Westgate Alışveriş Merkezinde 72 kişinin ölümü ile sonuçlanan üç günlük abluka, El-Şebab ın amaçları ve operasyonel kapasitesi açısından önemli mesajlar vermektedir. Özelde Türkiye açısından ise 28 Temmuz 2013 tarihinde Türkiye nin Somali Büyükelçiliğine yapılan ve El-Şebab tarafından gerçekleştirilen terör saldırısı, Türkiye olarak Somali konusuna daha özel bir ihtimamla yaklaşılmasını zorunlu hale getirmiştir. El-Şebab, Arapça da Gençler anlamına gelmektedir ve tıpkı Somali deki diğer dini gruplar gibi 1960 lı yılların başında tesis edilen İslami Uyanış Hareketinin (İUH) bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Daha açık bir ifade ile El-Şebab, Selefi ve İhvancı olmak üzere iki kola ayrılan bu hareketin Selefi kolunda yer alan El-İttihadı İslamiyenin devamı niteliğindedir (Aynte Ali, tarih yok, 12). Diğer Selefi grupların birçoğuna benzer şekilde bu grup, İslam hukukuna göre yönetilen devletlerin kurulması için şiddet kullanılmasını meşru görmektedir. Örgütün ortaya çıkışı noktasında farklı düşünceler ortaya atılmış olsa da, bölgeyi iyi bilen birçok uzman 2006 yılında Etiyopya nın Somali yi işgal ettiği dönemde örgütün bu işgale direniş amacıyla kurulduğu noktasında hemfikir durumdadırlar. Bu direnişin El Şebab a belli

3 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 29 ölçüde meşruiyet kazandırdığı da sıklıkla ifade edilen hususlardandır. Bu çerçevede El Şebab, halen bu direniş fikrini ön planda tutmak suretiyle eleman kazanmaya, küresel cihatçıları bünyesine çekmeye ve meşruiyet zeminini sürgit tahkim etmeye çalışmaktadır. Diğer yandan, El Şebab ın ülkede zemin bulmasının tarihsel ve sosyo-politik açılardan birçok nedeni bulunmaktadır. Başka bir deyişle örgüt, Somali sorunu olarak ifade edilen ve ülkenin istikrarsızlığının başlıca nedenlerini oluşturan değişik faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve gelişmiş bir örgüt konumundadır. Somali sorununu oluşturan nedenleri ana ve ikincil olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. İlk grupta a) kaynak ve güç mücadelesi, b) Sömürge sonrası meşruiyet sorunu ve askeri rejimin baskıları; ikinci grupta ise a)siyasallaşan kabile kimliği, b) silahların bulunabilirliği, c) işsiz çok sayıda insanın varlığı gibi etkenler şeklinde değerlendirilebilir (Elmi, 2012). Yukarıda zikredilen tüm bu nedenler ve medyanın da etkisi ile son yıllarda, hem dünyada hem de Türkiye de Somali yi ve bu ülkeye müteallik sorunları daha iyi anlama noktasında bir dinamizm gözlenmeye başlamıştır. 1. Somali ye Genel Bakış Somali, Doğu Afrika da Aden Körfezi nin güneyinde Arfika Boynuzu olarak tabir edilen bölgede yer alan dört ülkeden birisidir. Başkenti Mogadişu dur. Komşuları arasında Afrika Boynuzu nun diğer üyeleri olan Cibuti ve Etiyopya nın yanında Kenya bulunmaktadır. Ülkenin nüfüsu yaklaşık 8 milyon civarındadır ve toplam yüz ölçümü 637,657 km 2 dir. Etnik açıdan ülke nüfusunun %85 i Somali, geri kalan %15 i ise Bantu ve diğer etnisitelere mensup kişilerden oluşmaktadır (bu sayıya civarında Arap da dahildir). Ülkenin resmi dilleri Arapça, İtalyanca ve İngilizce dir. Satın Alma Paritesi ne göre kişi başına düşen milli gelir yaklaşık 600 Amerikan Doları dır (2009 tahmini). Somali halkı, İngiliz Somaliland i ve İtalyan Somaliland inden bağımsızlığını 1960 yılında kazanarak Somali Cumhuriyeti ni kurmuştur. Hali hazırda yönetim şekli açısından ülke, federal parlamenter bir cumhuriyet oluşturma süreci içerisindedir. Ülkede 18 adet idari bölge (gobolka) bulunmaktadır; bunların başlıcaları Awdal, Bakool, Gedo, Cuba, Mudug, Bari ve Bay dir. Ülke, 1 Ağustos 2012 yılında onaylanan Somali Federal Cumhuriyeti Geçici Anayasası na göre idare edilmektedir. Bu anayasa ileri bir tarihte yapılması planlanan bir referandum sonunda sürekli kılınacaktır. Hukuki açıdan ise Somali de karma bir sistem mevcuttur. Bu sistem sivil hukuk ve İslami hukukun yanında Heer adı verilen ve oldukça etkili olan bir örfi hukuku da içermektedir Somali nin Kısa Tarihi ve Somali Sorunu nun Tarihsel Arka Planı Avrupalı birçok yazara göre Somali Arap ve Afrika ırkının bir karışımıdır. Diğer bir ifade ile Somalililer etnik kimlik olarak ırk yönünden Afrikalı, inançta ise Müslüman dırlar ve büyük ölçüde homojen bir toplum yapısına sahiptirler. Somali etnik kimliğinin altında ataerkil yapıya dayalı birçok kabile ve alt kabileler yer almaktadır. 2 3 Sömürgeci devletler gelmeden önce 2 3 En önemli kabileler Dir, Darod, İsak, Hawaye, Digil ve Mirifle kabileleridir. Daha fazla detay için bkz: Lewis (1998).

4 30 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Somali de Weberci anlamda bir bürokratik devlet yoktu fakat Heer 3 4 adı verilen geleneksel hukuk kuralları ve İslami hukuk kurallarına göre insanlar ve gruplar arasındaki problemler çözülmekteydi. Sosyo-ekonomik olarak Somalililer tarım ve hayvancılığa dayalı bir sistemde göçebe çobanlık yaparak yaşamlarını sürdürmekteydiler (Lewis, 1994). Sömürge devletleri Somali yi beş parçaya böldüler. İkisini İngiltere alırken, kalan üç parçayı Fransa, İtalya ve Etiyopya kendi aralarında taksim ettiler. Somali halkı bu durum karşısında tarihsel olarak direniş göstermiştir. En önemli direnişi 1899 dan 1921 e kadar Seyyid Muhammed Abdu l-hasan ve daha sonraları 1943 te kurulan ve kadınların aktif rol aldığı Somali Gençlik Birliği (SGB) göstermiştir. 45 İkinci dünya savaşında İtalya nın yenilmesi sonrasında Somali 10 yıl süre ile BM vesayetinde kaldı. Daha sonra Kuzey ve Güney Somali sırasıyla 26 Haziran ve 1 Temmuz tarihlerinde bağımsızlıklarını ilan ederek nihayetinde Büyük Somali devletini kurmak arzusuyla tek bir devlet altında birleştiler (Elmi, 2012: 55). Somali bağımsızlığını kazandıktan sonra ilk dokuz yıl ( ) bir demokrasi idi; fakat Afrika Boynuzu ndaki stratejik konumundan dolayı soğuk savaşın negatif etkilerine maruz kalmaktan kurtulamadı (Gettleman, 2009: 2-3). Ülke öncelikle Sovyetlerin nufuzu altına girdi ve 21 Ekim 1969 da yapılan darbe sonucunda Somali sosyalist bir devlete dönüştü. Darbeyi yapan Siad Barre 1969 dan 1991 e kadar ülkeyi yönetse de bir çok kişi tarafından, mustehzi bir ifade ile, Mogadişu belediye başkanı olarak görüldü, çünkü ülkenin büyük bir bölümü kendi kontrolünden çıkmış durumdaydı (Gettleman, 2009: 2-3). Bunun yanında ülkeyi kontrol etme noktasında yaşamış olduğu güçlükler Barre nin daha da baskıcı olması ile sonuçlanıyordu. Örneğin, 1978 yılında Majerteen kabilesine mensup askerler yönetimi darbe ile indirmeye kalkıştığında Barre hükümeti asker ve polis gücünü kullanarak bu girişimi çok şiddetli bir şekilde bastırdı. Somalili yazar Elmi ye göre bu olayda işkence gören ve öldürülen kişilerin Somali kollektif hafızasında açmış olduğu yaralar bugün yaşanan sorunların da temellerinden birini oluşturmaktadır (Elmi, 2012: 56). 5 6 Somali sorununu oluşturan bir diğer sebep ise Siad Barre hükümetinin devrilmesinden sonra ortaya çıkan otorite boşluğu ve bu ortamda cereyan eden kaynak ve güç yarışı olmuştur Kaynak ve Güç Yarışı Siad Barre hükümetinin 1991 de alaşağı edilmesi ile ülkede büyük bir otorite boşluğu yaşandı. İlginç olan ise, Barre yi deviren savaş ağaları nın sahip oldukları tüm silahları bir şekilde kazanca dönüştürülebilecekleri liman, hava alanı, balıkçı iskelesi ve hatta telefon direğine sahip olmak için bu kez birbirlerine karşı kullanmalarıydı (Gettleman, 2009: 3). İç savaşın ilk yıllarında ( ), Gettleman ın ifadeleri ile insanlar birkaç kuruş için öldürülmekteydi. Kadınlar pervasızca tecavüze uğramaktaydı. Ülkede oluşan kaos silah ve 3 4 Xeerkii Soomalidii Hore-Somali Halkının Hukuk Sistemi isimli kitabında Ahmed Şeyh Heer i toplumdaki ilişkilerin düzenlenmesi için belirlenen temel kurallar olarak tanımlamaktadır. Heer in bir anayasa gibi yazılı değildir fakat bir gelenek olarak uygulanmaktadır. Bunun yanında Heer, kullanan halka göre farklı şekillerde sınıflandırılmıştır. Mesela, çiftçiler için ayrı, göçebeler için ayrı, tacirler ve avcılar için ayrı hukuk kuralları bulunmaktadır (Elmi, 2012, 55). Ayrıntı için, bkz: Ahmed (1977). 4 5 SGB ve kadınların direnişteki rolü hakkında, bkz: Warsame, (2013). 5 Bunun yanında 1988 de Ulusal Somali Hareketi nin direniş amacıyla Hargeysa ve Bur o şehirlerinde saldırıda bulunmasıyla Barre birçok insanı öldürdü. Bkz: Elmi (2012, 56).

5 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 31 uyuşturucu kaçakçılığı yapan, son kullanma tarihi geçmiş bebek maması ithal eden savaş taciri, parazit bir yeni sınıfın ortaya çıkmasına neden olmuştu (2009: 3). Foreign Policy ve Barış Vakfı tarafından hazırlanan Başarısız Devletler Endeksi nin 2012 verilerine göre Somali başarısız devletlerin başını çekmektedir (Foreignpolicy.com, 2012). Öte yandan Rotberg de devletleri işler devletler, işlemeyen devletler, başarısız devletler ve iflas etmiş devletler olarak dört grupta kategorize etmiş ve Somali nin iflas etmiş devletlere tam bir örnek oluşturduğunu öne sürmüştür (Rotberg, 2004: 9). Gettleman a göre bazı yazarlar ise Somali nin iflas etmiş devletlerden bile daha kötü bir durumda olduğundan bahisle, Somali yi bir devletten daha çok haritada komşuları ve deniz arasında sıkışmış kuralsız ve yönetilemeyen bir alan olarak tanımlamıştır [vurgu tarafımdan eklenmiştir] (2009: 3). Bu tanımlamaya katkı sağlayan başka bir husus ise geniş topraklara sahip olmasına rağmen Somali nin çok az bir nüfusa sahip olması ve üzerinde yaşam olmayan boş alanların çokluğu dolayısıyla kontrol noktasında yaşanan güçlüklerdir. Soğuk savaşın bitmesine paralel olarak Sovyetlerin Somali deki etkisi de sona ermiştir. 6 7 Amerika Birleşik Devletleri nin Somali deki varlığı ve amaçladığı Yeni Dünya Düzeni nin başlangıcını işaret eden ilk hareket ise zamanın Amerikan Başkanı George H.W. Bush un 1992 yılında binlerce askerini BM gıda sevkiyatının güvenliğini temin etmek için Somali ye göndermesi olmuştur. Amerika nın bu hareketine karşı Somalililerin direnişi, Amerika nın 3 Ekim 1993 te meşhur bir savaş ağası olan Muhammed Farah Aidid ve onun klanından bazı liderleri yakalamak amacıyla bir operasyon düzenlemesine neden olmuştur. Bu operasyonda ise etkileri bugün bile hissedilen Kara Şahin Düşürüldü hadisesi yaşanmıştır (Harder, 2000). Bu olayda binlerce Somalili milis ellerindeki bazukalarla sokaklara dökülmüş ve iki Amerikan Kara Şahin (Black Hawk) helikopterini düşürerek öldürdükleri Amerikan askerlerinin cesetlerini muzafferane sokaklarda sürüklemişlerdi. 78 Amerika nın yaşamış olduğu bu tecrübeler ülkeden çekilmesi ve takip eden yaklaşık 10 yıl boyunca Batılı güçlerin genel olarak Somali den uzak durmaları ile sonuçlanmıştır. Bu boşluk ise daha çok bazı Arap örgütleri tarafından doldurulmuştur. Özellikle Suudi Arabistan dan gelen ve katı Vehhabi İslam anlayışını benimseyen gruplar ülkede yayılmaya başlamış; camiler, din eğitimi veren kurslar ve sosyal hizmet kurumları inşa etmek suretiyle İslami uyanış fikrini telkin etmişlerdir. Diğer yandan ülkede oluşan bu boşluk ve yaşanan şehirleşmenin etkisi ile değer atfedilen varlıklar değişmiştir (Mansur, 2005). Bu yeni varlıklar arasında devlet gücü, silah, iş sahibi olmak ve dış yardım gibi şeyler farklı kabile ve grupların uğruna yarıştığı değerler olarak ön plana çıkmaktaydı. Bu değerlere sahip olabilmek için güvenilir gruplar arasında ilişkiler kurmak gerekiyordu; bu da doğal olarak kabilesel kimliğin öne çıkmasına ve zamanla kabileler arası çizgilerin koyulaşmasına neden olmuştur (Elmi, 2012: 57). 6 7 Sovyetler Birliği 1977 deki Somali-Etiyopya savaşına kadar Somali yi yöneten Siad Barre rejimini desteklemişti. Bu savaşta desteğini çekerek Etiyopya ya yardım etmiştir. Bu konuda ayrıntılı bilgi için, bakınız: Elmi (2012). 78 Amerika nın Somali de yediği ikinci darbe ise 2005 yılından sonra Somali deki İslamcı hareketlerin önünü almak için savaş ağalarını desteklemesi ve bu desteğin ülke genelinde yayılması sonucunda İslamcıların daha da güçlenmesi olmuştur. İslamcı gruplar farklı klanları İslam çatısı altında toplamak suretiyle savaş ağaları ile mücadele etmiş ve son savaş ağalarını da Haziran 2006 itibari ile Mogadişu dan atmışlardı. Ayrıntılı bilgi için, bkz: Gettleman (2009, 3).

6 32 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) 1.3. Somali de Kimlik Konusu Kimlik genel bir ifade ile belirsiz sosyal bir dünyada kişinin kendi konumunu belirleme aracı olarak tanımlanabilir (Hale, 2004: 466). Sen (2006), kimliğin iki kenarı keskin bir kılıç gibi olduğundan bahisle bireylerin birden fazla kimliği olabileceğini savunmuştur. Benzer şekilde Smith de benliğin aile, toprak, sınıf, din, etnik ve cinsiyet gibi farklı kimlik ve rollerden oluştuğunu öne sürmektedir (1991: 4). Bu çerçevede, Somalililerin de birden fazla kimliği olduğu ve bu kimliklerin farklı bağlamlarda değişik şekillerde temayüz ettiği ve önemli sonuçlar doğurduğu birçok uzman tarafından kabul edilmektedir. Genel olarak Somali de üç tip kimlikten bahsetmek mümkündür: 1) dindar İslamcı kimlik, 2) milliyetçi Somali kimliği, 3) kabilesel kimlik. Bu kimliklerin Somalili farklı gruplar arasında çıkan çatışmalardaki önemi büyüktür. Öyle ki ülkedeki milis grupların kabilelere göre oluşturulmuş olması bunun en bariz örneğidir. Somali de beş büyük kabile vardır: Darod, Dir, Digil ve Mirifle ile Haviye/İsaak kabileleri (Elmi, 2012: 71). Bunların yanında, daha küçük kabilelerden müteşekkil farklı gruplar da bulunmaktadır. Fakat Somali yi ilgilendiren birçok tartışmada genel olarak yukarıda zikredilen ana kabileler dikkate alınmaktadır. 89 Diğer yandan, Somali de kabilesel kimlik ataerkil temele dayanır ve insanlar isimlerini ailelerindeki erkeklerin ön adlarıyla birlikte yirmi ya da daha fazla nesle dayandırarak söylerler. Dahası, ümmet anlayışı ile bir araya gelen İslamcı gruplar arasında bile kabilesel kimlik zaman zaman en önemli tartışma konusu olmaktadır ve bu gruplar İslami kimliğin kabilesel kimliği zorlamak yerine desteklemesi gerektiği konusunda hemfikir durumdadırlar (Watts, Shapiro ve Brown, 2007). Kabilesel kimliğe önem verilmesi bu kimliğin işlevselliği ile doğrudan alakalıdır. Somali de kabilesel kimliğin birçok işlevi vardır. Birinci olarak, Somali halkının tamamı Müslüman olduğundan kabile kimliği insanların birbirini tanımasına yardımcı olmaktadır. İkincisi, birçok uzmanın da ifade ettiği üzere kimlik bireyler için önemli bir ihtiyaçtır. Üçüncüsü, kabile kimliği Somalililer için bir nevi hayat sigortası gibidir. Kabile üyeleri iyi ve dar günlerinde bir araya gelirler. Daha da önemlisi, güçlü bir otoritenin olmadığı bir ülkede insanların can ve mallarını korumaları için tek sığınak kabile kimliğidir. Kabilesel kimliğin dördüncü işlevi daha çok siyasal konularla ilgilidir. Elmi nin aktardığına göre birçok Somalili kabile kimliğinin siyasi arenadaki konumlarını korumada veya yenilerini kazanmada siyasetçiler açısından önemli bir araç olduğunu düşünmektedirler (Elmi, 2012: 77-78). Bununla beraber, karmaşık yapısına rağmen kabile kimliği kültürü Somali de nesilden nesile aktarılarak öğretilmektedir. Yukarıda sayılan pozitif hususların yanında, kabilesel kimlik Somali kültüründeki en yıkıcı unsur olarak öne çıkmaktadır. Özellikle genel cezalandırma konusu ciddi önem taşımaktadır. Buna göre herhangi bir kabileye mensup bir kişi öldürüldüğünde, mağdur aile suçu olsun olmasın karşı kabileden birine karşı kısas uygulayabilmektedir. Bunun için cinayeti işleyen kişinin kabilesini tespit etmek yeterlidir (Elmi, 2012: 78). Dolayısıyla genel bir hukuk kuralı olan cezaların şahsiliği Somali kültüründe geçerli değildir. Kabilesel kimliğin diğer bir yıkıcı yönü ise barış görüşmelerinde 4,5 sistemi adı verilen husus ile alakalıdır. Bu sistem Kenya önderliğinde 2002 de gerçekleştirilen barış 8 9 Bu yaklaşımın doğurduğu sorunların en önemlisi 4,5 sistemi ile ilgilidir ve aşağıda değinilecektir.

7 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 33 görüşmelerinde alınan bir karara dayanmaktadır. Buna göre parlamentodaki sandalyelerin 910 çoğu dört büyük kabile arasında paylaştırılırken geri kalan sandalyeler geri kalan tüm kabilelere tahsis edilecekti. Örneğin yılları arasında hizmet veren Federal Geçiş Parlamento sundaki 550 sandalyenin 475 i 4,5 sistemine göre paylaştırılmıştır. Somalililerin çoğu bu sistemin barışın tesisine katkı sağlamayacağını hatta ülkeyi zayıflatmak ve bölmek için dışarıdan zorla kabul ettirilmiş bir uygulama olarak görmektedirler. Dört büyük kabilenin dışında kalan tüm kabilelerin buçuk (0,5) olarak tanımlanması bu kabilelere mensup kişilerce aşağılayıcı bir yaklaşım olarak algılanmaktadır. Öte yandan, kabilesel kimliğin bir diğer yıkıcı yönü ise barış görüşmeleri ile ilgilidir. Elmi ye göre milis gruplar barış görüşmelerinin yapılması planlanan zamanlarda ön plana çıkarak yeni çatışmalar çıkarmaktadırlar ki önemleri anlaşılsın. Kabilesel bağların bu şekilde kullanılması şüphesiz büyük bir sorun teşkil etmektedir ve bu haliyle kabilesel kimlik güvensizlik telkin etmektedir (Elmi, 2012: 83). Son olarak, kabilesel kimlik konusunda yeni neslin farklı düşündüğü, kabile bağlarına çok önem atfetmedikleri de bazı uzmanlar tarafından dile getirilmektedir. Ulusal kimlik konusunda gelince; etnik bir yönü olmasına rağmen Somali de ulusal bir kimlik oldukça yeni bir olgudur. Calıştaya katılan bir uzmana göre farklı ülkelerden kabilelerle karşılaştıklarında (mesela Etiyopya nın Oromo kabilesi gibi farklı etnik gruplarla) Somalililer kendi milliyetinin farkına varırlar. Fakat iç bölgelerde yaşayan ve yabancı milletlerle karşılaşmayan halk arasında bu duygu oldukça zayıftır. (Diasporada yaşayan Somalililer açısından bu durum biraz farklıdır). Somali deki kimliklerden üçüncüsü İslami kimliktir ve ülkenin tamamının Sünni Müslüman olduğu düşünüldüğünde İslami kimlik Somali halkının yaşantısında ve kendilerini tanımlamalarında oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir Somali Deniz Havzasında Güvenlik Sorunları Somali, toplam km deniz kıyısına ve ana karanın 3 katı büyüklüğünde kıta sahanlığına sahiptir. Bulunduğu coğrafya nedeni ile dünya deniz ulaştırmasının önemli düğüm noktalarından birine sahiptir. Ancak, Somali nin bahse konu deniz alanlarını denetleyebilecek gözetim ve müdahale imkân ve kabiliyetine sahip olmaması nedeniyle, ülke yasadışı faaliyetlerin merkezi haline gelmiştir. Örneğin Elmi nin öne sürdüğü üzere, Amerika ya göre Somali deki devlet boşluğu ve iç savaşlar Bin Ladin lerin bölgeye tezgâh açması ve Batı nın tüm dünyadaki çıkarlarına saldırılar düzenlemesi için yeterlidir (2012: 38). Bu faaliyetlerden en önemlisi deniz haydutluğudur. Her ne kadar birçok Somalili devletsiz ve anarşik bir ortamda kendilerini girişimci olarak nitelemek suretiyle kıyılarından geçen gemileri ele geçirmeyi bir fırsat olarak değerlendirse de, yapılan şeyin literatürdeki karşılığı deniz haydutluğundan başka bir şey değildir. Bununla beraber, Somalililere göre yabancı şirketlerin toksik atıklarını sularına bırakması ve yasadışı balıkçılık yapmaları da 9 10 Somali konusunda toplam 20 barış görüşmesi yapılmıştır fakat Elmi ye göre bunlardan beş tanesi en önemlileridir. Bunun yanında Mayıs 2012 deki 2. İstanbul görüşmeleri de Somali sorunu ile ilgili en önemli görüşmelerdendir.

8 34 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) aynı şekilde korsanlıktır (Elmi, 2012). BM Gözlem Grubu nun raporlarına göre yukarıda 1011 bahsedilen toksik atık ve yasadışı balık avına karşı koruma, Somali de korsanlığın asıl çıkış nedenidir; fakat korsanlık zamanla para-kaynaklı, kabile-odaklı bir sınıraşan suç boyutuna varmıştır ve küresel güvenliği tehdit etmektedir (UNSC, 2013: 19). Bununla beraber, deniz korsanları ile El Şebab arasında tam bir ilişki olduğu konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bir rivayete göre El Şebab 2010 yılında korsanların hâkim olduğu Harardheere nin kontrolünü ele geçirmiş ve korsanlarla kaçırılan gemilerden sağlanacak her türlü gelirin % 20 sini alma konusunda bir anlaşma yapmıştır (Somalia Report, 2012). Benzer şekilde, yine BM uzmanlarına göre yasadışı balıkçılarla olan kabilesel bağları El Şebab ın özellikle Yemen deki suç örgütlerinden silah ve patlayıcıyı teminatını önemli derecede kolaylaştırmaktadır (UNSC, 2013: 17). Son olarak 28 Şubat 2013 tarihinde Somali Başkanı Hasan Şeyh Mahmud korsanlarla yaşlılar/akil insanlar aracılığıyla dolaylı görüşmeler yaptığını ve genç korsanlar için bir af çıkardığını ilan etmiştir. Bu çerçevede 959 korsan affedilmekle beraber, lider (kingpin) konumunda olan kişiler bu aftan yararlandırılmamışlardır (Sheikh, 2013) Yolsuzluk Somali denince ilk akla gelen kavramlardan birisi yolsuzluktur. Yolsuzluk, güçlü bir merkezi hükümetin yokluğuna bağlı olarak genelde kamu sektöründeki harcamalarda yaygın bir şekilde görülmekte; ülkedeki seçimlerden, petrol sektörünün yönetimi ve pasaport üretimine kadar her alanda kendini göstermektedir. Örneğin Birleşmiş Milletler in Temmuz 2013 tarihli Somali raporunda, e-pasaport programının hâlihazırda Dubai Başkonsolosluğu görevini yürüten Büyükelçi Abdulkadir Sheikhey El-Hatimi tarafından yürütüldüğü ve Somali nin büyükelçilik ya da konsolosluğunun olmadığı yerlerde e-pasaport veren özel şirketlerin almış olduğu pasaport ücretlerinin kayıt dışı olduğu ifade edilmiştir Daha ilginci, Dünya Bankası nın Mayıs 2012 de yayınlamış olduğu raporda Somali de yılları arasındaki milli gelirin % 70 inin nereye gittiği belirlenememektedir (BBC News, 2012). Yukarıda zikredilen hususlar Somali sorununu oluşturan önemli sebeplerdendir. Bu yönüyle Somali de uzun yıllardır istikrarın sağlanamaması bu ülkenin uluslararası sistemde iflas etmiş devlet ya da başarısız devlet olarak tanımlanmasına neden olmuştur. Fakat yine de Somali nin bahsedilen mahiyeti yakın bir tarihe kadar yalnızca Somali ve komşularını ilgilendiren bir sorun olarak görülmekteydi. Somali sorununun bir sonucu olarak 2006 yılında Etiyopya nın Somali yi işgal etmesi sırasında ortaya çıkan ve daha sonraları bir terör örgütüne dönüşen El Şebab hareketi Somali meselesini küresel boyuta taşımıştır. Bu doğrultuda makalenin bundan sonraki bölümünde, El Şebab ın ortaya çıkışı, amaçları, ideolojisi, metotları, eylemleri ve hâlihazırda küresel güvenlik açısından oluşturduğu tehditler vb. gibi hususlar ele alınacaktır Korsanlığın uluslararası hukuktaki karşılığı deniz haydutluğu dur. Fakat hem halk arasında hem de Somali ile ilgili akademik ve diğer yazılarda korsanlık kelimesinin yaygın bir şekilde kullanılmasından dolayı, biz de burada korsanlık tabirini kullanıyoruz Ayrıntılar için bkz: UNSC (2013, 23, 144, 202, 241).

9 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları El Şebab Örgütü El Şebab, 2006 yılında Etiyopya nın Somali yi işgal etmesi sırasında bir gençlik hareketi olarak ortaya çıkmıştır. İki yıl süren bu işgale karşı duruşu ve Somali den koparılan tarihi toprakları tekrar ele geçirmeye dayalı irredantist tutumu sayesinde El Şebab, binlerce Somalili vatandaşın (özellikle gençlerin) desteğini elde etmeyi başarmıştır. Günümüzde de örgüt irredantist ve işgal-karşıtı tutumunu devam ettirmek suretiyle Somali halkı nezdinde meşruiyet sağlama girişimlerine devam etmektedir. El Şebab her ne kadar 2006 yılında şekillenmiş olsa da, örgütü kuran kadronun kökenleri Somali İslami Uyanış Hareketi (İUH) ve bundan türeyen diğer gruplara dayanmaktadır. Daha açık bir ifade ile El Şebab, İUH nin Selefi fraksiyonu olan ve 1997 yılında lağvedilen El İttihad El İslami (EİEİ) nin küllerinden neşet etmiştir (Ali, tarih yok: 8). EİEİ 1990 ların başında Siad Barre rejiminin yıkılmasından sonra zuhur eden iç savaş döneminde ortaya çıkmış bir gruptur. Ortadoğu da eğitim görmüş Somalililerden oluşan ve belli ölçüde Usame Bin Ladin tarafından finansal ve silah desteği alan grubun amacı Somali de İslami bir emirlik kurmaktı. Üyelerinin çoğu Etiyopya ve Somalili destekçileri tarafından püskürtüldükten sonra ülkeyi terk ederek Afganistan daki savaşa katılmışlardı (Masters, 2013) yılında yaşanan grup içi çatışmaların sonunda EİEİ nin eski üyeleri siyasallaşma yönünde eğilim gösterirken, genç üyeler İslami yasalara dayalı Büyük Somali devletini oluşturmak istiyorlardı. Grubun şahin kanadı sonuçta İslami Mahkemeler Birliği (İMB) olarak bilinen şeriat mahkemeleri ile ittifak kurup, grubun Mogadişu daki rakip savaş ağalarını yenme noktasındaki milis gücü olarak ön plana çıkmıştır (Masters, 2013: 2). Haziran 2006 itibariyle El Şebab ve İMB Mogadişu nun önemli bir kısmında hakimiyeti ele geçirdiler ve bu tarihten sonra cihatçı şiddetin Hıristiyan nüfusu yoğun olan Etiyopya ve Kenya gibi komşu ülkelere sıçraması ile ilgili korkular artmaya başlamıştır. Hali hazırda El-Şebab ülkedeki birçok gruptan daha fazla bir alana hakim durumdadır. Örneğin, bu gruplar arasında yeni oluşmakta olan Milli Birlik Hükümeti (MBH), kuzeydeki yarı-özerk Puntland ve yine kuzeyde bulunan sözde Somaliland Cumhuriyeti yer almaktadır. El Şebab ın küresel tehdide dönüşmesi özellikle yumuşak hedef olarak tabir edilen hedeflere yönelmesi, bunlara saldırırken intihar bombacılarını aktif şekilde kullanması ve El Kaide örgütüne bağlılığını bildirmesi ile alakalıdır. Bu tarz saldırıların ilki 3 Aralık 2009 yılında Somali de Benadir Üniversitesi nin mezuniyet töreninde gerçekleşmiştir. Saldırı sonucunda üç bakan, birkaç doktor ve tıp öğrencisi ile yirmiden fazla öğrenci, bu öğrencilerin ebeveynleri ve profesörler hayatını kaybetmiştir. Dahası, Danimarka İstihbarat Teşkilatı (PET) tarafından yapılan açıklamaya göre bu saldırıyı gerçekleştiren intihar bombacısının Danimarka da yetişmiş yirmili yaşlarında bir Somalili olması, El Şebab ın diasporadan aldığı desteğin mahiyetine dair ipuçları vermiştir (BBC News, 2009). Yumuşak hedeflere yapılan saldırıların en yıkıcı ve sansasyonel olanı ise örgütün geçtiğimiz günlerde Kenya da Westgate Alışveriş merkezini dört gün süre ile abluka altına almasıdır. Bu olayda 50 den fazla insanın hayatını kaybetmiş olmasının yanında, örgütün Somali dışındaki eylem kapasitesi ve dış tehdit oluşturması hususları da El Şebab ın küresel tehdit olduğu fikrini güçlendirmiştir. Örgüt, El Kaide ve bağlı grupları ile ittifak halinde olduğunu ilk kez 1 Şubat 2010 yılında açıklamıştır. Fakat örgütün terör listelerine girmesi bu tarihten birkaç yıl önce gerçekleşmişti. Örneğin Amerika da örgüt 29 Şubat 2008 tarihinde Yabancı Terörist Örgütler listesine

10 36 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) alınmıştır yılı itibariyle de örgüt, Amerika nın Özellikle Tasnif Edilmiş Küresel Terör Örgütü listesine girmiş ve bu çerçevede örgüt liderlerinin isimleri Adalet İçin Ödüller programı web sitesine eklenerek bu kişileri yakalayanlara büyük ödüller verileceği bildirilmiştir (BBC News: 2009). Tadesse nin ifade ettiği üzere El Şebab gücünü yabancı para, korku ve yabancı savaşçılardan almaktadır (2009: 9-15). Bu noktadan hareketle, örgütün amacı, eleman profili, çalışma metotları, ideolojisi ve destek kaynaklarının ne olduğunu anlamak önem arz etmektedir El Şebab ın Amaçları ve İdeolojisi El İttihad El İslami (EİEİ) nin küllerinden doğan El Şebab örgütünün iki temel amacı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi irredantizm, ikincisi ise Selefi-Cihatçılık tır. Somali irredantizmi İslami Uyanış Hareketi nin (İUH) bir kolu olarak ortaya çıkan EİEİ nin, hâlihazırda büyük Somali nüfusunu barındıran Kenya ve Etiyopya tarafından işgal edilen bölgeleri geri alma arzusu olarak tarif edilebilir. El Şebab da bu amacı gerçekleştirme arzusundadır. Örgütün amaçlarından diğeri Selefi-Cihatçılık tır, ki bu kavram aynı zamanda El Şebab ın ideolojisini de oluşturmaktadır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi nde Selefiyye İtikadî konularda Kur an ve Sünnet in lafzına bağlı olan ve te vili kabul etmeyen ekol olarak tanımlanmıştır (DİA, 2009: ). Fakat buradaki önemli ayrıntı şudur: Her 1213 ne kadar tüm Selefiler cihatçı değilse de, Selefilerin çoğu inanç ve itikadda İslam ve Kur anı katı/literal şekilde yorumlayan, esnekliğe imkân tanımayan Vehhabi inancına bağlıdır Vehhabizmden beslenen Selefi-Cihatçılık kavramının bir ideoloji olarak benimsenmesinin altında Etiyopya güçlerinin 2008 yılı sonunda Somali den çekilmesi yatmaktadır. Ortak bir düşmana karşı daha çok milliyetçi duyguları ön plana çıkaran ve bu vesile ile diasporadaki Somali gençlerinden de önemli sayıda eleman devşiren örgüt, Etiyopya nın ülkeden çekilmesinden sonra hızla küresel bir cihatçı harekete dönüşmüştür. Taliban ın aksine El-Şebab vatandaşlık kavramı ile uluslararası sınırlara kendisini hapsetmemiş, dünya çapında hilafeti tekrar tesis etme konusunda istekli olduğunu tüm dünyaya duyurmuştur. Bazı uzmanlara göre örgüt El Kaide nin bir parçası olmasa da, örgütün üst düzey liderleri ile ümmetçi bir yaklaşımla hilafeti tesis etmeyi amaçlayan ideolojisi, El Şebab ın bir anlamda El Kaide nin yan ürünü olarak algılanabilmesini mümkün kılmaktadır (Aynte Ali, tarih yok: 8). Öte yandan, her ne kadar mezkûr amaçlar için hareket etse de, El Şebab ın aslında monolitik bir yapıda olmadığı ve bünyesinde farklı amaçlarla hareket eden değişik fraksiyonların bulunduğu da sıklıkla dile getirilen hususlardandır. Örneğin Dışilişkiler Konseyi Afrika uzmanlarından Bronwyn Bruton, El Şebab ta liderlik düzeyinde önemli fikir ayrılıkları bulunduğunu ve bu ayrılıkların kabileye sadakat, Afrika Birliği Somali Misyonu (AMISOM) u ve merkezi hükümeti ülkeden atmaya dayalı milliyetçi duygular ve Körfez ülkeleri tarafından desteklenen radikallerin sınıraşan terör hedefleri gibi hususlardan kaynaklandığını ifade Ayrıca Wiktorowicz e göre Selefi, Hz. Muhammed ve ashabını takip edenler için kullanılan bir kavramdır (2005: 75-98) Somalililerin hemen hepsi Sunnidirler ve Şafi mezhebine bağlıdırlar. Somali de İslam denince akla yalnızca Selefilik gelmemelidir. Selefilerin yanında İhvancı akımlar ile Kadiriye, Ahmediye ve Salihiye gibi Sufi tarikatlar da Somali genelinde oldukça aktiftirler. Ayrıntılı bilgi için, bkz: Elmi (2012: ).

11 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 37 etmiştir (akt: Masters, 2013: 5) yılından sonraki dönemle ilgili olarak da El Şebab, ana müttefiklerinden Hizbül İslam ile özellikle stratejik önemi haiz Kismayo limanının kontrolü üzerine şiddetli çatışmalar içine girmiştir. Bu çatışmalar El Şebab ın tecrit edilmesine neden olsa da örgütün bu bölgede hâkimiyet kurması ile sonuçlanmıştır. Yapılan tahminlere göre hali hazırda örgüt, özellikle ülkenin güneyi başta olmak üzere, Somali nin % 50 den fazlasına hâkim durumdadır El Şebab ta Kim Kimdir? El Şebab örgütü üç katmanlı piramidal bir yapıya sahiptir. Buna göre Kiyadeh olarak adlandırılan en tepedeki kısımda örgütün lider kadrosu bulunmaktadır. İkinci katmanda Muhacirler, yani yabancı savaşçılar ve yabancı pasaport sahibi Somalililer yer almaktadır. En alt katman ise yerli Somali savaşçılarından oluşan Ensar grubundan oluşmaktadır. Ensar grubu genellikle alanda faaliyet gösteren askerlerden, Somalili savaşçılardan oluşmaktadır ki bu kişiler Kiyadeh ten tamamıyla dışlanmış durumdadırlar. Kiyadeh i oluşturan kişiler ise Muhacirlerden ve Afganistan, Keşmir ve Çeçenistan gibi yerlerde savaşmış olan Somalililerdendir. Kiyadeh içerisinde ülke geneline yayılmış olan yüzden fazla komutan ile yedi kişiden oluşan ve karar verme yetkisini elinde tutan Şura Konseyi bulunmaktadır (Aynte Ali, tarih yok: 18). Muhacirleri oluşturan Somalililerin sayısının yaklaşık 2.000, yabancı savaşçıların sayısının ise arası olduğu düşünülmektedir. El Şebab ın toplam eleman sayısının ise, tam olarak bilinmemekle birlikte, arasında olduğu yapılan analizlerde sıklıkla bahsedilen hususlardandır. El Şebab ın taktiksel saldırı grupları ise soğuk savaş döneminden kalma (makineli tüfek, RPG, ve B-10 geri tepmeli tüfekleri gibi) silahlara sahip kişiden oluşmaktadır (UNSC, 2010a: 16). El Şebab ın tipik eleman profiline bakıldığında, örgüt elemanlarının büyük bir çoğunluğunun eğitim seviyesi düşük, yirmili yaşlarının başında ve Somali nin şiddetli rekabet ortamında yetişmiş gençlerden oluştuğu söylenmektedir. İslami Mahkemeler Birliği ne bağlı eski dava arkadaşlarından farklı olarak, El Şebab üyeleri çok sert, esnek olmayan bir İslam yorumunu benimsemekte ve bu çerçevede İslama dayalı bir Somali nin kurulabilmesi için en tehlikeli eylemleri bile gözlerini kırpmadan gerçekleştirebilmektedirler. El Şebab elemanları Geçici Federal Hükümet ve Etiyopya güçlerine saldırırken yüzlerini kapatmak için kullandıkları kırmızı atkı nedeniyle halk arasında genellikle maskeli adamlar olarak çağrılmaktadırlar (McGregor, 2007). Bu durum grubun gizli yapısı ile de uyum göstermektedir. Öyle ki birkaç kişi dışında örgüt liderlerinin yüzleri ne medya ne de istihbarat örgütleri tarafından bilinmektedir. Örgütün yönetim kadrosu ile ilgili olarak, 1970 lerde Siad Barre rejiminin Etiyopya ile yaptığı savaşta albay olarak görev yapmış olan Şeyh Hasan Dahir Aveys in El Şebab ın ruhani lideri olduğu söylenmektedir. Aveys zamanında EİEİ nin askeri kanadını yönetmiş ve İMB nin liderliğini yapmıştır yılı itibariyle Aveys örgütün liderliğini genç bir Somali cihatçısı olan ve 2008 de Amerikan füze saldırısı sonucu öldürülen Aden Hashi Ayro ya devretmiştir. Ayro nun ölümünden sonra ise El Şebab ın kurucularından Ebu Bekir kod adlı Ahmed Abdi Godane örgütün en üst lideri durumundadır (Masters, 2013: 6). Bunun yanında Abu Mansur Al Amriki kod adlı Ömer Hammami nin de Somali diasporasından eleman temini konusunda sorumlu olduğu ve hatta örgütün şura heyetinde yer aldığı sanılmaktadır. Hammami nin kod

12 38 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) adının Al Amriki olması kendisinin Alabama Universitesi nde okumuş bir Amerikan vatandaşı olmasından dolayıdır. Hammami nin öldürüldüğüne dair haberler uluslararası medyada sıklıkla çıkmaktadır. Fakat El Şebab ı iyi tanıyan uzmanlar bu şahsın 13 Eylül 2013 tarihinde bir Amerikan insansız hava aracı (drone) saldırısı sonucu öldürüldüğü haberinin yüksek ihtimalle doğru olduğunu ifade etmektedirler Haziran 2013 te örgüt içinde farklı fraksiyonlar yaşanan tartışma ve çatışmalar 1516 sonucunda Şeyh Aveys bir sahil şehri olan Hobyo da Himan ve Heeb yetkililerine teslim olmuştur (Sabahionline, 2013). Örgütün ikinci adamı konumundaki Ebu Mansur kod adlı Şeyh Muhtar Robow un da örgütle ilişkisini keserek kendi kabilesinin bulunduğu Güneybatı Somali ye gittiği düşünülmektedir. Örgütün lider kadrosunun kompozisyonuna baktığımızda dört büyük kabilenin temsil edildiği görülmektedir. Örgütün başarılarında şüphesiz bu kabilesel-körlük önemli rol oynamıştır. Muhammed Abdi Godane ve yardımcısı olan El Afgani kod adlı İbrahim Haji Cama (Amir ve yardımcısı) Dir/İsaaq kabilesine; eski örgüt lideri Aden Hashi Ayrow, örgütün mevcut siyasal lideri Şeyh Hüseyin Ali Fidow ve örgütün halihazırdaki sözcüsü Şeyh Mahmut Eli Rage (Ali Dheere) Mogadişu da hakim olan Hawiye kabilesine; örgütün eski sözcüsü Muhtar Robow Ali Mansur Baidoa bölgesinde hakim olan Rahanweyn kabilesine; örgütün finansal işleri ve halkla ilişkilerinden sorumlu İsveç vatandaşlığı da bulunan komutan yardımcısı Fuad Muhammed Halef Songole ise Darood kabilesine mensuptur (Aynte Ali, tarih yok: 20-21). Halihazırda örgütün lider kadrosu aşağıdaki gibi şekillenmiştir: 1617 Ahmed Abdi Godane (Muhtar Ebu Zübeyr), lider İbrahim Haji Cama (El Afgani), yardımcı lider, Kismayo bölge sorumlusu Şeyh Hüseyin Ali Fidow, siyasal işlerden sorumlu lider, Mogadişu Ali Muhammed Rage (Ale Dheere), sözcü Fuad Muhammed Halef (Songole), finansal işler ve halkla ilişkilerden sorumlu kıdemli üye Hasan Yakub Ali, Kismayo bölge sözcüsü 2.3. El Şebab ın Çalışma Metotları ve (Siyasal ve Finansal) Destek Kaynakları Daha önce belirtildiği gibi, Black Hawk Down hadisesinin akabinde Amerika nın ülkeyi terk etmesi Somali de bir otorite boşluğu ve kaotik ortamın belirmesine neden olmuştu. Bu ortamı en iyi değerlendiren Suudi Arabistan olmuştur. Öyle ki yılları arasında sayısız cami, din eğitimi veren kurslar ve bazı sosyal hizmet kuruluşları tesis etmek suretiyle Suudi Arabistan, Somali de İslami bir uyanışı amaçlamıştır li yılların başlarında bazı kabile üyeleri bu uyanışın etkisiyle ülkedeki kaotik ortamı bir nebze olsun yatıştırmak amacıyla İslami Mahkemeler Birliği (İMB) adı verilen bir yapı kurulmuştur. Şeriat kurallarına dayalı bu yapı hırsız ve katilleri yakalıyor, yolsuzluğa batmış olan idari yapıda bir çözüm olarak ön plana çıkıyordu. Gettleman ın ifadeleri ile İMB vergisiz güvenlik ve hükümetsiz yönetim hizmeti veriyordu (2009: 4-5) Örneğin Amerikalı terör uzmanı JM Berger, Hammami nin söylenen tarihte öldürüldüğünü ve bunun yüksek ihtimalle doğru olduğunu ifade etmiştir. Ayrıntı için bkz: jihadist-rapper-omar-hammami-killed Haziran 2013 te Godane ye sadık bazı üyelerin iki üst düzey El Şebab liderini, İbrahim El Afgani ve Muallim Burhan ı, öldürdüğü yazılmıştır. Bkz: Gray (2013) Ayrıntılar için bkz: UNSC (2010a: 14-15); UNSC (2010b).

13 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 39 El Şebab ın üst düzey yönetici ve üyelerinin birçoğu da İMB içinde yer almıştı ve özellikle de Etiyopya kuvvetlerinin Somali den ve savaş ağalarının Mogadişu dan atılması sırasında verdikleri mücadele ile popülerlik ve meşruiyet kazanmışlardı. Fakat altı ay gibi kısa bir süre devam eden sükûnet ortamı sonucunda ılımlı İslamcılar ve aşırıcılar arasında bir tartışma filizlenmiştir. Bu ikinci gruba giren örgütlerin başında El Şebab gelmektedir. Kendi nüfuzu altında olan bölgelerde El Şebab Selefi-Vehhabi ideolojiye dayalı çok sıkı bir şeriat hukuku uygulamakta ve buna dayalı olarak da sinema ve müzik, khat içilmesi (bölgede yaygın şekilde kullanılan uyuşturucu bir bitki), sakalın tıraş edilmesi ve buna benzer gayri İslami gördükleri birçok aktiviteyi yasaklamaktadırlar. Bunun yanında recim ve uzuvların kesilmesi hırsızlık yapanlara ve zina edenlere uyguladıkları cezalardandır. Birçok uluslararası haklar kurumuna göre El Şebab sıklıkla genç çocukları okullardan kaçırmak suretiyle çatışmalarda görev almaya zorlamaktadır (Masters, 2013: 5). Bununla birlikte örgüt Müslüman olmayanlara da (özellikle Hıristiyanlara) saldırmaktadır. Bunların arasında uluslararası insani yardım kuruluşları çalışanları, gazeteciler ve iş adamları bulunmaktadır. Kâfir olarak damgaladıkları bazı kişilerin kafa kesme görüntülerine ait videolar da örgüt tarafından internet sitelerinde yayınlanmıştır. Eylemsel taktik anlamındaki bu yaklaşımın temelinde ise Ebubekir Naci nin Vahşetin Yönetimi adlı kitabında öne sürdüğü fikirler yatmaktadır. Kısaca ifade etmek gerekirse, Naci mezkûr kitabında cihatçı örgütlerin düşmanları Müslüman topraklara saldırmaya zorlaması gerektiğini savunmaktadır. Ona göre bu sayede düşmanlar şehirlerdeki hareketli ayaklanmalar karşısında yorgun düşecek ve içine düştükleri bu sürgit bataklıktan dolayı tereddüt göstereceklerdir (tarih yok, 16-54). Aynte Ali nin ifade ettiği üzere El Şebab, 2006 yılında bu strateji doğrultusunda Etiyopya yı Somali ye saldırma noktasında provoke etmek suretiyle düşmanın askeri kaynaklarını tüketmek, zayıflıklarını ifşa etmek, işgalden mütemeyyiz kızgınlığı halk desteğine dönüştürmek ve son olarak acımasız bir vahşet ortamı oluşturarak insanlarda artık biri bu vahşeti yönetsin fikrini oluşturmak düşünceleriyle hareket etmiştir (tarih yok: 9-10). Diğer bir taktik olarak örgüt, zaman zaman diğer dini grup üyeleri ile ilgili ılımlı mesajlar vermiş bazı din âlimlerinin mezarlarını tahrip etmektedir. Örgütün Müslümanlar üzerinde uygulamış olduğu şiddetin meşrulaştırılması Haricilik ve daha sonraları Selefi-Vehhabi akidesinden kaynağını alan tekfir kavramı ile alakalıdır. Tekfir kısaca Hz. Muhammed in vahiy yoluyla alıp insanlara tebliğ ettiği kesin delille sabit olan dinî bir esasın doğruluğunu inkâr edenin kâfirliğine hükmetme anlamında kelâm terimi olarak tanımlanmaktadır (DİA, 2011, ) Öte yandan El Şebab pragmatik bir örgüt hüviyetine sahiptir. El Kaide ile olan ittifakı daha çok bu zaviyeden değerlendirilmektedir. Benzer şekilde, Temmuz 2013 tarihinde Nairobi de gerçekleştirdiği Westgate Alış-Veriş Merkezi saldırısı dolayısıyla, El Şebab ın Kenya da faaliyet gösteren El Hicret (Al Hijra) grubu ile de stratejik-operasyonel ilişkiler kurduğu, bunun yanında da Ruanda ve Burundi deki İslami müttefikleri ile lojistik anlamda ortaklıklar tesis ettiği düşünülmektedir (Masters, 2013: 5) Diğer bir tanıma göre tekfir Müslümanların kâfir olarak ilan edilmesi ve buna bağlı olarak kanlarının dökülmesinin caiz kılınması şeklinde tarif edilmektedir. Bkz: Lahoud (2010).

14 40 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Destek konusunda ise Somali de neredeyse tüm meselelerde önemli etkisi olan kabilesel kimliğe dayalı sıkıntıları ustalıkla aşmış gözükse de, El Şebab ın aslında izole bir örgüt olduğunu savunanlar da vardır. Örneğin Aynte Ali ye göre, İslami Uyanış Hareketi (İUH) nin bazı üyeleri dışındaki tüm İUH elemanları ve yandaşları, laikler ve halkın büyük bir çoğunluğu örgütün cihatçı olması ve El Kaide ye boyun eğmesine şiddetle karşı çıkmaktadırlar (tarih yok: 7). Örgüte en açık şekilde muhalefet eden grup ise Ehli Sünnet Ve l Cemaat adlı gruptur. El Şebab 2011 yılına kadar dış aktörlerden ve özellikle diasporadaki bir milyondan fazla Somali vatandaşlarından önemli finansal, politik ve lojistik yardımlar almaktaydı. Günümüzde bölgesel direniş grupları ya da terörist örgütlerin dış kaynaklarının minimum seviyeye inmesine paralel olarak, El Şebab da yeni kaynak ve eleman temini noktasında daha üretken olmak zorunda kalmıştır. Buna bağlı olarak yasal ve yasadışı ticaret yolları, diğer terörist gruplar ve kısıtlı da olsa diasporadan gelen yardımlarla faaliyetlerini devam ettirmektedir. Somali de son derece gelişmiş bir para havale sistemi vardır. Gelen nakdi yardımların çoğu havale yoluyla gönderilen paralara örgütün uyguladığı yüksek tarifeye dayanmaktadır; bazı yardımlar ise kurye ile örgüte ulaşmaktadır. El Şebab ın en önemli finans kaynağı Mogadişu da bulunan Bakara pazarında tüccarlara uyguladığı vergilendirmeye dayanmaktaydı, fakat 6 Ağustos 2011 tarihinde hükümet ve AMISOM güçleri El Şebab ı Bakara pazarından atmayı başardı (Kambere, 2012). Bununla beraber, Mogadişu dan püskürtülmesine rağmen örgüt Güney ve Orta Somali nin büyük bir bölümünde etkinliğini devam ettirmektedir. Kismayo limanı örgütün ihtiyaç duyduğu malzemelerin hâkim olduğu yerlere ulaştırılması ve en önemli finans kaynağı olan vergilendirme açısından hayati önemi haizdir. El Şebab Kismayo limanının kontrolünü 2008 yılında üç gün süren ve Kismayo Savaşı adı verilen çatışmalar sonucu ele geçirmiştir. Limanın kontrolü sayesinde örgüt, Somali nin bir numaralı ihracat ürünü olan odunkömürü ihracatından, BM ambargosuna rağmen, önemli ölçüde gelir elde etmiştir. Fakat hali hazırda El Şebab Kismayo dan çıkarılmış durumdadır. Askeri mühimmat konusunda örgütün hemen hemen hiçbir sıkıntısı yoktur. Kötü muamele ya da ihmal dolayısıyla Somali ordusundan ayrılan önemli sayıda asker El Şebab üyelerinin Geçici Federal Hükümete ait (birçoğu Etiyopya ordusu tarafından verilen) askeri mühimmata ulaşmalarına izin vermişlerdir (Ali, 2008). Mamafih, El Şebab ın askeri ihtiyaçların karşılanması konusunda dış yardıma ihtiyaç duymadığı söylenebilir. Öte yandan birçok uzmana göre örgüte ve Afrika Boynuzundaki birçok aşısı gruba gelen dış yardımlar Körfez ülkelerinden, bu yardımların önemli bir kısmı ise yardım kuruluşları adı altında Suudi Arabistan dan gelmektedir. Örneğin Dünya Genç Müslümanlar Topluluğu (WAMY), Uluslararası İslami Yardım Örgütü ve Körfez ülkeleri, Avrupa, Amerika, Avusturalya, Malezya ve Singapur gibi ülkelerde faaliyet gösteren Somali şirketleri Afrika Boynuzundaki terör örgütlerinin en aktif finans kaynakları olarak görülmektedir. Bunun yanında, örgütün Bunun başarının önemli iki nedeni bulunmaktadır. Birinci olarak, El Şebab Somalililerin birleşmeye olan ihtiyaçlarını çok iyi kullanmıştır. Bu bağlamda 4,5 sistemi denilen kabilesel yapılanmayı dikkate almayarak zayıf kabilelere mensup kişilere bile örgütün üst kademelerinde görevler vermiştir. İkinci olarak, Somalili gençlere daha örgüt kabilesel kimlik dogmasına maruz kalmadan okul çağlarında kancayı takmak suretiyle onları cihatçı ideoloji ile endokrine etmiştir.

15 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 41 Kenya nın başkenti Nairobi de bulunan Pumwani Riyadda Cami Komitesi (PMRC) adlı bir dini grupla ilişkisi olduğu ve bu grubun El Şebab için para topladığı ifade edilmektedir (Ali, 2008). 3. Somali de Mevcut Güvenlik Durumu Halen Somali nin güvenliğine yönelik en önemli tehdit unsuru El Şebab tır. El Şebab, Somali nin güneyinde etkinliğini devam ettirmekte olup, ülkenin kuzeyindeki Somaliland ve Puntland bölgelerinde sınırlı faaliyetleri bulunmaktadır. Afrika Birliği Somali Misyonu (AMISOM) tarafından Somali nin güneyi dört harekât bölgesine ayrılmıştır. Mogadişu ve çevresi 1. Bölge, Kismayo ve Gedo nun yer aldığı bölge 2. Bölge, Etiyopya sınırı 3. Bölge, Mogadişu nun kuzeyindeki bölge 4. Bölge olarak belirlenmiştir. Mevcut duruma bölgesel olarak bakıldığında; 1. Bölgede: Mogadişu, Jowhari Afgoye ve Merka, 2. Bölgede: Kismayo, Afmadov ve Gedo, 3. Bölgede: Baidoa, 4. Bölgede: Beledweyn kontrol altındadır. AMISOM ve Somali Güvenlik Kuvvetleri belirtilen bölgelerdeki büyük şehirleri kontrol altına almasına rağmen kırsal kesim halen El Şebab ın kontrolü altındadır. Mogadişu nun batı bölgesindeki şehirlerde ve şehirlerarası yolda güvenlik tam anlamıyla sağlanamamıştır. El Şebab, Kismayo nun kaybedilmesinden sonra (liman gelirleri vesilesiyle) maddi desteğini büyük oranda kaybetmiştir. Son dönemde, El Şebab doğrudan muhabereye girmemekte, genellikle AMISOM ve Somali Güvenlik Kuvvetleri konvoylarına intikallerde asimetrik saldırılar yapmayı tercih etmektedir. Ayrıca, kontrolü olmayan şehirlerde adını duyurmak için bombalı araç, intihar bombacıları kullanarak saldırılar gerçekleştirmektedir. Nisan 2013 sonrasında Mogadişu da büyük güvenlik problemleri yaşanmaktadır. El Şebab son dönemde hemen hemen her gün ülkenin çeşitli yerlerinde terörist faaliyetlere başvurmaktadır. Ancak, aynı zamanda bahse konu istikrarsız ortamı suiistimal eden ve organize eden suç örgütlerinin karakteristiklerine sahip gruplar da suikast, adam kaçırma ve fidye gibi faaliyetler gerçekleştirmektedir. Son bir yıllık dönemde özellikle deniz haydutluğu olaylarında büyük düşüş olduğu görülmektedir. Korsanlığa karşı alınan güvenlik tedbirleri sonrası korsanlar, yabancı balıkçılar ile işbirliği içerisinde Somali kıyılarında illegal balıkçılık faaliyetlerine başlamışlardır El Şebab ın İç Dinamikleri ve Bundan Sonraki Hareket Tarzı El Şebab ın El Kaide ile birleşmesi ve AMISOM ile Somali Güvenlik Kuvvetlerinin El Şebab karşısındaki askeri başarıları sonrasında örgütte kopmalar yaşanmaya başlamıştır. El Kaidenin örgüt içinde etkili adamı olan Ahmed Abdi Godane nin çevresindeki tüm rakiplerini ortadan kaldırmaya çalışması sonucu, örgüt içinde çatışmalar yaşanmaya başlamıştır. Bu kapsamda, El Şebab liderlerinden Şeyh Hasan Dahir Aweys in haberlerde, her ne kadar ele geçirildiğinden bahsedilse de kendisi teslim olduğu rapor edilmektedir. Benzer bir şekilde, Şeyh Muhtar Rebow un Godane ye karşı mücadele verdiği ve Somali Güvenlik Kuvvetlerine katılmayı ya da silah bırakmayı talep ettiği, ancak ABD nin başına ödül koymuş olması nedeniyle sıkıntı yaşandığı değerlendirilmektedir.

16 42 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Kismayo liman şehri, ele geçirilmeden önce El Şebab ın önemli derecede lojistik ve mali desteğini sağladığı bir üs konumundaydı. Ancak, AMISOM tarafından Kismayo nun ele geçirilmesi sonrasında örgütün lojistik ve mali desteğinde sıkıntılar yaşandığı ve maaş için savaşan adamların kaybetmeye başladığı ifade edilmektedir. Bu nedenle, El Şebab ın AMISOM veya Somali Güvenlik Kuvvetleri ile doğrudan muharebeye girmekten kaçındığı ifade edilmektedir. El Şebab, AMISOM ve Somali Güvenlik Kuvvetlerine intikaller esnasında mayın veya el yapımı patlayıcılar ile saldırılar düzenlemeye devam etmektedir. Ancak, Nisan 2013 tarihinden başlayarak başta Mogadişu olmak üzere büyük şehirlerde ses getirici ve gündemde kalmasını sağlayabilecek eylemler düzenlemeye çalışmaktadır. Bu kapsamda bombalı araç, intihar bombacısı eylemleri planlanmaktadır. BM Kalkınma Planı (UNDP) binasına ve AMISOM askeri konvoylarına düzenlenen saldırılar örgüt tarafından yapılan planlamalar çerçevesinde gerçekleştirilen dikkat çekici saldırılardır. Türkiye Büyükelçiliğine ve sahada faaliyet gösteren Türk kurumlarına yönelik tehdit de Kasım 2013 tarihi itibariyle devam etmektedir. Bunun yanında, Türkiye tarafından Somali Silahlı Kuvvetleri ve Polis Gücüne verilmesi planlanan eğitimlerin gerçekleşmesi/ başlaması sonrası Türklere yönelik mevcut tehdidin artması kuvvetle muhtemel görülmektedir. Merkezi Somali Hükümeti ve uluslararası toplum, El Şebab ı istikrara karşı en önemli tehdit olarak görmektedir. Nisan 2013 sonrasında Mogadişu daki güvenlik zafiyetleri nedeniyle eylemlerini artıran El Şebab halk ve hükümet üzerindeki baskısını artırmıştır. El Şebab ın şu anki kadrosuna bakıldığında 2006 yılında başlayan tecrübeli kadronun bulunmadığı, El Kaide yanlısı liderlerce yönetildiği ve örgüt mensuplarının gençlerden oluştuğu belirtilmektedir. Ayrıca, Baidoa gibi diğer kentlerde etkin bölgesel yönetim kuramayan Somali Hükümeti, El Şebab ın halk üzerindeki etkisini silememektedir. Bu nedenle El Şebab tehdit olmaya devam etmektedir. Sonuç ve Öneriler Somali sorunu yirmi yıldan fazla bir süredir uluslararası siyasal ajandanın üst seviyelerindeki yerini muhafaza etmektedir. Büyük insani dramların yaşanması başta olmak üzere, ülkenin geçirmiş olduğu sancılı siyasal, sosyal ve ekonomik süreçlere bağlı olarak Somali sorunu olarak ifade edilen sorunlar tezahür etmiş; mezkûr sorunun sonucu olarak da yalnız Somali için değil, küresel düzeyde de güvenlik tehdidi oluşturan El Şebab terör örgütü ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede Türkiye, genelde Somali sorunu özelde ise El Şebab la ilgili olarak uluslararası toplumu harekete geçirme noktasında son derece aktif bir politika izlemektedir. Türkiye nin Somali ile ilişkisi Osmanlı dönemine kadar dayanmaktadır; öyle ki bu ülke yılları arasında Osmanlı nın Habeş Eyaleti içinde yer alan ülkelerden birisi idi yılında ülkede yaşanan kıtlık dolayısıyla Türkiye nin göstermiş olduğu diplomatik, ekonomik ve insani gayret ise bu ilişkide Türkiye nin Somali halkı ve devletine vermiş olduğu önemi göstermesi bakımından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Başbakan Tayyip Erdoğan ın Ağustos 2011 de Somali ye gerçekleştirmiş olduğu ziyaret de Somali ye gösterilen bu ihtimamı ziyadesiyle desteklemiştir. Zira 20 yıldan sonra Mogadişu yu ziyaret eden tek Afrikalı-olmayan devlet adamı Başbakan Erdoğan dır; dolayısıyla bu ziyaret Somali halkının gönüllerinde ciddi derecede mâ kes bulmuştur. Kısacası Türkiye nin Somali sorununu çözme noktasındaki gayret ve samimiyeti tüm dünyanın dikkatini çekmektedir. Türkiye nin

17 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 43 Somali deki istikrarın sağlanması noktasındaki bu gayretlerinin boşa çıkmaması için bazı hususların üzerinde önemle durulmalıdır. Beklenti ve Algı Yönetimi Öncelikle, Somali devleti ve halkının Türkiye den yüksek beklentileri vardır. Bunun en önemli nedeni bu ülkeyle olan tarihi ve kültürel bağlarımızın yanında Türkiye nin klasik sömürgeci ülke olmamasıdır. Temmuz 2013 tarihinde Somali deki Türkiye Büyükelçiliğine yapılan saldırı sonrası binlerce Somalili sokaklarda yapılan saldırıyı protesto etmiştir. Bu olay bölge halklarının ülkemize olan hassasiyetlerini göstermesi açısından dikkat çekicidir. Öte yandan Türkiye nin özellikle Somali konusunda yapmış olduğu çalışmalarla ilgili uluslararası toplantılarda Türk modeli ve Türk pratiği gibi ifadeler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu konuda da en fazla öne çıkan husus Türkiye nin güvenilirliği ile alakalıdır. Örneğin uluslararası toplumun çalışmalarında toplanan yardımların %80 i Somali halkına ulaşmazken (personel maaşlarının yüksek olması ve diğer lojistik ihtiyaçlara yapılan harcamalardan dolayı), Türkiye yapılan yardımların neredeyse tamamını Somalililere ulaştırmaktadır. Tüm bu pozitif algılara rağmen son zamanlarda bazı sıkıntıların yaşandığı da gözlenmektedir. Somali ile ilgili bundan sonra artık insani yardımın yanında kalkınma ve yeniden imar çalışmalarına da önem vermek gerekmektedir. Fakat bunları yaparken planlama konusunda çok iyi düşünülmesi, ihtiyaçların tam olarak ne olduğunun belirlenmesi ve daha önemlisi gerçekleştirilmesi mümkün olabilecek projelerin taahhüt edilmesi suretiyle beklentilerin yönetilmesi büyük önem arz etmektedir. Bilgilendirme Faaliyetleri Somali iletişimin çok hızlı olduğu, dünyada para transferinin en hızlı yapıldığı bir ülke olarak bilinmektedir. İletişim konusundaki bu fırsatlar kullanılarak yapılan çalışmalarla ilgili etkin bilgilendirme yapılmalıdır. Aslında bu ihtiyacı zorunlu hale getiren bazı sıkıntılar mevcuttur. Örneğin etrafı denizlerle kaplı olan bir ülkede El Şebab balık tutmanın haram olduğuna dair tahşidat yapmaktadır. Yine örgütün sitesinde Türkiye den Somali ye giden ilaçların tarihi geçmiş olanları yayınlanmakta ve Türkler bu şekilde yardım ediyor denmektedir. Benzer şekilde, Büyükelçilimize yapılan saldırı sırasında El Şebab mensubu iki teröristle karşı karşıya gelen bir özel harekât memurumuzun şehadet getirmesi karşısında bu teröristlerin şaşkınlığa düşüp birbirlerine bakması, El Şebab üyelerinin Türkiye ve Türk insanını ne kadar tanıdığı hususunda ipucu vermektedir. Diğer yandan, Somali de Türkiye nin aktif olması birçok ülke ve kurumu rahatsız etmektedir. Bu anlamda güvenlik alanında Somali ile kurulan işbirliğinin El Şebab ı tetikleyen en önemli faktörlerden biri olduğu söylenebilir. Tüm bu nedenlerden dolayı daha temkinli olunmalı, algı yönetimine dikkat edilmelidir. Bu bağlamda Türk STK larının çalışmaları hakkında bilgilendirme yapılmalı, fakat hedef göstermemeye özen gösterilmelidir. AMISOM sabahionline.com sitesi ile yaptığı çalışmaları duyurmaktadır. Benzer şekilde Türkiye de bir internet sitesi kurarak yapılan tüm çalışmalarla ilgili bilgilendirme yapabilir. Bu sayede El Şebab ın yanlış bilgilere dayalı propagandasına da karşılık verilmiş olacaktır.

18 44 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) Güvenlik Tedbirleri Somali de liman ve havaalanı işletmesini Türk firmalar yapmaktadır. Bunun dışında sağlık, belediye hizmetleri, eğitim ve inşaat işlerinde çalışan Türk görevlilerin yanında onlarca Türk STK sı Somali nin değişik yerlerinde çalışmalarına devam etmektedir. Bu nedenle ülkedeki Türklerin güvenliği ile ilgili tedbirler alınmalıdır. Bu konudaki en önemli hususlardan birisi Büyükelçilik binası ve müştemilatının fiziksel güvenliğinin sağlanmasıdır. Özellikle son teknolojiye uygun kamera sistemlerinin kurulması faydalı olacaktır. Ayrıca Mogadişu nun genel güvenliği de çok önemlidir. Bu konuda istihbarat yapılıyor mu, El Şebab tan bilgi akışı var mı? vb. gibi soruların cevabı üzerinde hassasiyetle durulmalıdır. Aynı şekilde, Somali de silahların bulunabilirliği yaşanan en önemli güvenlik sorunlarındandır. Mamafih, silahların kontrol altına alınması için gerekli çalışmaların yapılması güvenliğin tesis edilmesi bakımından elzemdir. El Şebab ın Somali dışında en aktif olduğu, en fazla eleman bulma potansiyeline sahip olduğu ülke Kenya dır. El Şebab ın bu ülke için bir güvenlik tehdidi olması Westgate saldırısı ile perçinlenmiştir. Fakat uluslararası basında yer alan haberlere göre, Kenya hükümeti El Şebab ın saldırısı sonrası kendi sınırları içerisinde Ogaden bölgesinde yaşayan milyonlarca Somalili üzerindeki psikolojik baskıyı artırmakla kalmamış, bazı hukuk dışı faaliyetlerde de bulunmaktadır. Dolayısıyla Kenya ile El Şebab konusunda özellikle terörizmle demokratik yollarla mücadele bağlamında ortak çalışma alanlarının tespit ve icrası önemli faydalar sağlayacaktır. Siyasal Alanda Yapılabilecekler Güney ve Orta Somali de halen 54 fiili devlet bulunmaktadır. Hali hazırdaki Anayasa 2016 ya kadar geçerli olsa da mevcut Federal Hükümet ülkenin her yerinde hakim değildir. Bu nedenle Türkiye nin Somali de güçlü federal bir hükümeti savunması ve kabilesel güç paylaşımını yansıtan federal bir Anayasanın yapılmasını telkin etmesi uygun olabilir. Fakat burada hatırlanması gereken önemli bir nokta, önerilen her türlü çözüm Somalililerin kendi inisiyatiflerine dayanmalı, dışarıdan bir sistem dayatılmamalıdır. Türkiye nin Somali Çözümü olarak adlandırılabilecek şekilde soruna yaklaşması daha uygun bir davranış biçimi olacaktır. Ülkedeki siyasal sistem ile ilgili en temel sorunlardan birisi 4,5 sistemi ile alakalıdır. Yapılacak arabuluculuk girişimlerinde bu sistemin ortaya çıkardığı rahatsızlıklar dikkate alınmalıdır. Fakat yukarıda da açıklandığı üzere, Somali de kabile kimliğinden kaçış pek mümkün gözükmemektedir. Dolayısıyla belki bu ana kabilelerin sayısı artırılmak suretiyle daha makul bir sisteme yaklaşılmış olabilir. Bunun yanında İslami kimlik de kullanılabilir. Ülkenin neredeyse yüzde yüzü Sünni Müslüman dır. Ayrıca gençlerin çoğu kabilecilikten bıkmış durumdadır. Türkiye nin, arabuluculuğa nelerin engel olduğu konusunda beyin fırtınası yapmasında büyük yarar vardır. Bu anlamda ülke halkını yakından ilgilendiren her husus dikkate alınmalıdır. Mesela halk AMISOM a neden kızgın, dış aktörlerle ilgili çekinceleri nelerdir, arabuluculuk konusunda kimlerin muhatap alınmasını uygun buluyorlar vb. gibi hususlar üzerinde kafa yorulması yerinde olacaktır. Somali ve Somaliland arasındaki görüşmelerle ilgili arabuluculuk çalışmalarına devam edilmelidir.

19 Ülke Savunmasından Küresel Dini İstismar Eden Terörizme: El-Şebab Örneği ve Türkiye Açısından Yansımaları 45 Son olarak, Somali de devletin yeniden yapılandırılması gerekmektedir. İdari yapı ile ilgili birçok problem bulunmaktadır. İnsanların idarecilere güvenmemesi en önemli sorunlardan biridir. Örneğin geçen yıl kurulan hükümette 10 bakandan 8 tanesi diasporadan gelen Somalililerdendir. Bu kişiler halk tarafından dışarıdan (outsider) görülmektedirler. Binaenaleyh, sağlam ve güvenilir bir idari yapının kurulması noktasında Somalililerin büyük talepleri vardır. Hâlihazırda 70 bölgede 5 li idari yapının kurulması noktasında çalışmalar devam etmektedir. Bu yerlerde güvenlik hususuna dikkat ederek gölge müsteşar şeklinde görevlendirmeler yapılabilir. Eğitim Konusunda Yapılabilecekler Somali de eğitim genel itibariyle iyi durumdadır. Ülkede 56 üniversite bulunmaktadır ve bunlardan yaklaşık 30 kadarı kaliteli eğitim vermektedir. Mogadişu Üniversitesi ise Afrika kıtasındaki en iyi 36. üniversitedir. Somali için 2013 te hazırlanan Güvenlik Sektörü Reformu bağlamında Türkiye nin önemli rol oynaması beklenmektedir. Bu çerçevede yapılan çalışmalarla ilgili hali hazırda Türkiye ve Somali arasında Güvenlik İşbirliği Anlaşması ile bir Mutabakat Metni bulunmaktadır. Yine bu hususta planlaması yapılan 500 polisin eğitimi konusunda bütçe ve hukuki konulardaki sıkıntıların bir an önce giderilmesi önem arz etmektedir. Zira bu bağlamda Somali tarafında bir beklenti oluşmuş durumdadır; bu beklentinin karşılanması Türkiye nin güvenilirliğini artıracaktır. Fakat yine de bu konuda bir gelişme sağlanamayacaksa, projelere küçültülerek devam edilebilir. Somali ye yapılacak eğitim desteği noktasındaki en önemli hususlardan biri eğitimlerin nerede yapılacağı ile alakalıdır. Somali deki mevcut güvensiz ortam ve lojistik ihtiyaçlar dikkate alındığında, eğitimlerin Türkiye de yapılması neredeyse zaruri bir durumdur. Bu sayede Somali den eğitim için ülkemize gelecek olan kişiler kendi çevrelerinden koparılmış olacağından, farklı bir ülke ve kültürel ortamda eğitim görmeleri gelecek öğrenciler için ayrı bir motivasyon kaynağı olacaktır. Son olarak, hali hazırda Türkiye de 2000 den fazla Somalili öğrenci eğitim görmektedir. Bu konuda bazı Somalili yetkililer bir yılda Türkiye nin sağladığı burs sayısının birçok Avrupa ülkesinin tümünün verdiği burstan daha fazla olduğunu beyan etmişlerdir. Bu politikaya devam edilmesi de yerinde olacaktır. Ekonomik Alanda Yapılabilecekler Ekonomik kalkınmanın sosyal, siyasal ve kültürel alanda birçok fayda sağladığı ortaya çıkmıştır. Somali de oldukça verimli topraklar bulunmaktadır. Dolayısıyla bu toprakları değerlendirerek ekonomik kalkınma sağlanabilir ve böylece ülkedeki istikrar ve güvenliğin tesisine katkı yapılabilir. Diğer bir husus da petrolle ilgilidir. Somali de önemli sayılabilecek petrol yatakları mevcuttur. Bu konuda bir konsorsiyum kurulmuştur. Bir anlamda Somali ye ait petrol yatakları başkaları tarafından işlenmek suretiyle sömürülmektedir. Somali ekonomisinde balıkçılık da önemlidir ve bu konuda ilk başlarda dış güçler ciddi yardımlarda bulunmuştur. Somali sahillerinde savaştan sonra Norveç ve Japonya nın büyük balıkçı gemileri dolaşmakta; bu da korsanlığa davetiye çıkarmaktadır. Bu ülkeler

20 46 Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi 2014, 5 (1) avlanınca Somalililer de doğal olarak karşılık vermektedir. Bugün itibariyle Somali etrafındaki sularda gemi vardır ve Somalililer hangi gemide ne olduğunu bilmektedirler. Diğer yandan korsanlar Puntland ve Mogadişu arasında bir bölgeye sığınmaktadırlar. Yıllık 126 milyon dolar civarında fidye alındığı söylenmektedir. Dolayısıyla Türkiye balıkçılık konusunda Somalililere destek vermeli ve korsanlığın engellenmesi ile ilgili neler yapılabileceği üzerinde de bazı çalışmalar yapmalıdır. El Şebab ın finansal kaynakları konusunda da bir çalışma yapılmalı ve bu kaynakların engellenmesi konusunda gerekli adımlar atılmalıdır. Örgütün almış olduğu finansal ve lojistik anlamdaki yardımların derecesini anlamak için Büyükelçiliğimize yapılan saldırıda ölen teröristin ayağındaki botların kalitesine bakmak önemli bir fikir verecektir. Son olarak, yaşanan her türlü zorluklara rağmen Türkiye Somali den çekilmemeli ve sürdürülebilir projelerle ülkedeki varlığını devam ettirmelidir. Kaynakça Ahmed, Ş. A. (1977). Somali nin geleneksel hukuk sistemi. Muqdisho: Somali National Printing Agency. Ali, A. A. (Tarihi bilinmeyen makale). The Anatomy of Al-Shabab, com/audio/docs/theanatomyofalshabaab.pdf, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013). Ali, A. (2008). The Al Shabaab Al Mujahidiin- A Profile of the First Somali Terrorist Organization. Çalıştay sunumu: IGAD Capacity Building Programme Against Terrorism (ICPAT), Jinga, Uganda: Nisan. BBC News. (2009). Somalia Suicide Bomber was from Denmark. 10 December, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2013). BBC News. (2012). Somalia anger at corruption claims in leaked UN Report. bbc.co.uk/news/world-africa , (Erişim Tarihi: 27 Ekim 2013). DİA. (2009). Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: Selefiyye. (Girdi: M. Sait Özervarlı). Cilt 36, s DİA. (2011). Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: Tekfir. (Girdi: Yusuf Şevki Yavuz). Cilt 40, s Elmi, A. A. (2012). Somali: Kimlik, İslami Hareketler ve Barış. İstanbul: Açılım Kitap. Foreignpolicy.com. Failed states index. failed_ states_index_ 2012_interactive, (Erişim Tarihi: 7 Kasım 2013). Gettleman, J. (2009). The Most Dangerous Place in the World. Foreign Policy, Feb 16, Gray, M. (2013). Top Somali militant, wanted by US, killed in fighting. CNN, 1 July, (Erişim Tarihi: 20 Eylül 2013). Hale, H. (2004). Explaining Ethnicity. Comparative Political Studies, 37 (4), Harder, T. J. (2000). Book Review: Black Hawk Down. (Yazar Mark Bowden). Military Law Review, December 2000.

Devrim Öncesinde Yemen

Devrim Öncesinde Yemen Yemen Devrimi Devrim Öncesinde Yemen Kuzey de Zeydiliğe mensup Husiler hiçbir zaman Yemen içinde entegre olamaması Yemen bütünlüğü için ciddi bir sorun olmuştur. Buna ilaveten 2009 yılında El-Kaide örgütünün

Detaylı

Afganistan'da Afyon Üretimi Dosyası (İnfografik)

Afganistan'da Afyon Üretimi Dosyası (İnfografik) Afganistan'da Afyon Üretimi Dosyası (İnfografik) Uzun yıllar süren iç savaşlar ve dış müdahaleler sonucu istikrarsızlaşan Afganistan, dünya afyon üretiminin yaklaşık olarak yüzde 90'ını karşılıyor. 28.04.2016

Detaylı

SOMALİ ÜLKE RAPORU

SOMALİ ÜLKE RAPORU SOMALİ ÜLKE RAPORU 25.02.2016 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Somali ye ihracat yapan 20 firma bulunmaktadır. 31.12.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı nın

Detaylı

Araştırma Raporu. Güvenlik Konseyi. Somali deki iç savaşın sağlığa ve açlığa etkisi. Pozisyon: Başkan. Giriş. Anahtar Kelimelerin Tanımları

Araştırma Raporu. Güvenlik Konseyi. Somali deki iç savaşın sağlığa ve açlığa etkisi. Pozisyon: Başkan. Giriş. Anahtar Kelimelerin Tanımları Forum: Sorun: Yazar: Güvenlik Konseyi Somali deki iç savaşın sağlığa ve açlığa etkisi Sani Eskinazi Pozisyon: Başkan Araştırma Raporu Giriş Yıllardır düzenli olmayan bir ülke olan Somali, günümüzde iç

Detaylı

İÇİNDEKİLER EDİTÖR NOTU... İİİ YAZAR LİSTESİ... Xİ

İÇİNDEKİLER EDİTÖR NOTU... İİİ YAZAR LİSTESİ... Xİ İÇİNDEKİLER EDİTÖR NOTU... İİİ YAZAR LİSTESİ... Xİ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GÜVENLİK KONSEYİ NİN SURİYE KRİZİNDEKİ TUTUMU... 1 Giriş... 1 1. BM Organı Güvenlik Konseyi nin Temel İşlevi ve Karar Alma Sorunu...

Detaylı

Trinidad ve Tobago 1990: Latin Amerika'nın ilk ve tek İslam devrimi

Trinidad ve Tobago 1990: Latin Amerika'nın ilk ve tek İslam devrimi Trinidad ve Tobago 1990: Latin Amerika'nın ilk ve tek İslam devrimi 1990 yılında Latin Amerika'nın ada ülkesinde bir grup Müslüman ülkedeki yönetimi ele geçirmek için silahlı darbe girişiminde bulunmuştu.

Detaylı

İÇİNDEKİLER. YAZAR HAKKINDA... v SÖZE BAŞLARKEN...vii İÇİNDEKİLER... xv KISALTMALAR LİSTESİ...xxi GİRİŞ... 1

İÇİNDEKİLER. YAZAR HAKKINDA... v SÖZE BAŞLARKEN...vii İÇİNDEKİLER... xv KISALTMALAR LİSTESİ...xxi GİRİŞ... 1 İÇİNDEKİLER Küresel Terörizmin Yeni Yüzü Canlı Bombalar YAZAR HAKKINDA... v SÖZE BAŞLARKEN...vii İÇİNDEKİLER... xv KISALTMALAR LİSTESİ...xxi GİRİŞ... 1 BİRİNCİ BÖLÜM KÜRESELLEŞME ÇAĞININ TEHDİTLERİ VE

Detaylı

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi

SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER. Modern Siyaset Teorisi SİYASET BİLİMİ VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER DOKTORA PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ ZORUNLU DERSLER Modern Siyaset Teorisi Dersin Kodu SBU 601 Siyaset, iktidar, otorite, meşruiyet, siyaset sosyolojisi, modernizm,

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık anlayışı DÜŞÜNCE KURULUŞLARI: DÜNYADAKİ VE TÜRKİYE DEKİ YERİ VE ÖNEMİ Furkan Güldemir, Okan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Tarihsel Süreç Düşünce Kuruluşları genel itibariyle, herhangi bir kâr amacı ve partizanlık

Detaylı

ABD'li eski komutan: Afganistan'daki savaşı nasıl kaybettik?

ABD'li eski komutan: Afganistan'daki savaşı nasıl kaybettik? ABD'li eski komutan: Afganistan'daki savaşı nasıl kaybettik? Eski komutan ülkesinin politikalarını eleştirdi: "11 Eylülden beri kullandığımız stratejileri tekrar ederek başarısız olacağının garantisini

Detaylı

İslam Dünyasından Darbe Girişimine Tepkiler

İslam Dünyasından Darbe Girişimine Tepkiler İslam Dünyasından Darbe Girişimine Tepkiler Dünya üzerindeki birçok İslami kurum, kuruluş ve şahsiyetler Türkiye'de yaşanan darbe girişimi hakkında mesajlar yayımladı. 16.07.2016 / 22:09 15 Temmuz gecesi

Detaylı

Bu bağlamda katılımcı bir demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanındaki çalışmalarımız, hız kesmeden devam etmektedir.

Bu bağlamda katılımcı bir demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan hakları alanındaki çalışmalarımız, hız kesmeden devam etmektedir. İçişleri Bakanı Sayın İdris Naim ŞAHİN nin Entegre Sınır Yönetimi Eylem Planı Aşama 1 Eşleştirme projesi kapanış konuşması: Değerli Meslektaşım Sayın Macaristan İçişleri Bakanı, Sayın Büyükelçiler, Macaristan

Detaylı

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1

TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 ( STRATEJİK VİZYON BELGESİ ) TÜRKİYE - SUUDİ ARABİSTAN YUVARLAK MASA TOPLANTISI 1 Yeni Dönem Türkiye - Suudi Arabistan İlişkileri: Kapasite İnşası ( 2016, İstanbul - Riyad ) Türkiye 75 milyonluk nüfusu,

Detaylı

Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek!

Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek! Cezayir'den yükselen bir ses: Yalnızca İslam hükmedecek! Cezayir'de 1990'lı yıllardaki duvar yazıları, İslamcılığın yükseldiği döneme yönelik yakın bir tanıklık niteliğinde. 10.07.2017 / 18:00 Doksanlı

Detaylı

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı,

3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği Konutu, Ankara Saat: 16:00. Çevre ve Orman Bakanlığı nın Saygıdeğer Müsteşar Yardımcısı, Türkiye nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı nın Geliştirilmesi Projesi nin Açılış Toplantısında Ulrika Richardson-Golinski a.i. Tarafından Yapılan Açılış Konuşması 3 Temmuz 2009 İngiltere Büyükelçiliği

Detaylı

BU YIL ULUSLARARASI KOOPERATİFLER YILI!

BU YIL ULUSLARARASI KOOPERATİFLER YILI! BU YIL ULUSLARARASI KOOPERATİFLER YILI! Birleşmiş Milletler Genel Kurulu; kooperatiflerin sosyo-ekonomik kalkınmaya, özellikle yoksulluğun azaltılmasına, istihdam yaratılmasına ve sosyal bütünleşmeye olan

Detaylı

MEDRESE VE İSLAM KÜLTÜR MERKEZİ İNŞA PROJESİ- VİETNAM

MEDRESE VE İSLAM KÜLTÜR MERKEZİ İNŞA PROJESİ- VİETNAM MEDRESE VE İSLAM KÜLTÜR MERKEZİ İNŞA PROJESİ- VİETNAM İHH Projeler Birimi ARALIK 2013 PROJENİN KONUSU Bu proje, Vietnam ın Hochiminh City bölgesinde 639,98 metrekare büyüklüğünde 3 katlı bir Medrese ve

Detaylı

DURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT

DURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT Zeytin Dalı Harekâtı Suriye DURAP 20 OCAK - 04 ŞUBAT 2018 Önemli Gelişmeler Zeytin Dalı Harekâtının Hukuki Dayanakları Uluslararası Hukuk Bakımından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin terörle mücadele

Detaylı

Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket)

Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket) Kamuoyu Yoklaması Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara Karşı Filistin Halkının Tutumu (Anket) Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi 2017 1 Filistin Sahnesinde Faal Olan Gruplara

Detaylı

Doğu Afrika Jeopolitiği ve Türkiye nin Somali Politikası

Doğu Afrika Jeopolitiği ve Türkiye nin Somali Politikası Doğu Afrika Jeopolitiği ve Türkiye nin Somali Politikası Mehmet Özkan, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETAV), İstanbul, 2014, 136 Sayfa. Hacı Mehmet BOYRAZ* 1998 yılında ilan edilen Türkiye

Detaylı

ABD'nin iki seçeneği kaldı: Ya gücünü artır ya da Taliban'a göz yum

ABD'nin iki seçeneği kaldı: Ya gücünü artır ya da Taliban'a göz yum ABD'nin iki seçeneği kaldı: Ya gücünü artır ya da Taliban'a göz yum Kunduz'da yaşanan savaş ABD için iki seçeneği ortaya çıkardı; ya işgal güçlerini artıracak yada Taliban'ın ilerleyişine göz yummak zorunda

Detaylı

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri

Başlıca İthal Maddeleri : Petrol yağları, buğday, palm yağı, otomobil, gübre, iş makineleri Etiyopya ve Seramik Sektörü Bilgi Notu GENEL BİLGİLER Resmi Dil : Amharikçe, Oromo, Tigrinya, Somaliae, İngilizce Başkenti : Addis Ababa Yüzölçümü : 1.127.127 km2 Nüfus : 88,4 Milyon(2013 tahmini Önemli

Detaylı

Bush, Suudi Kralıyla petrol fiyatı konuştu

Bush, Suudi Kralıyla petrol fiyatı konuştu Bush, Suudi Kralıyla petrol fiyatı konuştu Orta Doğu gezisinin son durağı Suudi Arabistan'da bulunan ABD Başkanı George W. Bush, Suudi Kralı Abdullah'la, yüksek petrol fiyatlarının ABD'yi nasıl etkilediği

Detaylı

İLTİCA HAKKI NEDİR? 13 Ağustos 1993 tarihli Fransız Ana yasa mahkemesinin kararı uyarınca iltica hakkinin anayasal değeri su şekilde açıklanmıştır:

İLTİCA HAKKI NEDİR? 13 Ağustos 1993 tarihli Fransız Ana yasa mahkemesinin kararı uyarınca iltica hakkinin anayasal değeri su şekilde açıklanmıştır: İLTİCA HAKKI NEDİR? 27 Ekim 1946 tarihli Fransız Ana yasasının önsözü uyarınca özgürlük uğruna yaptığı hareket sebebiyle zulme uğrayan her kişi Cumhuriyet in sınırlarında iltica hakkına başvurabilir. 13

Detaylı

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme

DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI. Genel Değerlendirme DÜNYA SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ İHRACATI Genel Değerlendirme Haziran 2014 2012 yılı dünya seramik sağlık gereçleri ihracat rakamlarına bakıldığında, 2011 yılı rakamlarına nazaran daha az dalgalanma gösterdiği

Detaylı

4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu

4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu BAŞKANIN SONUÇ DEKLARASYONU ( TASLAK ) 4. İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) Ülkeleri Düşünce Kuruluşları Forumu Ana teması: İslam İşbirliği Teşkilatı Ülkeleri Arasında Ekonomik Entegrasyon: Beklentiler

Detaylı

Somali'de insani kriz derinleşiyor

Somali'de insani kriz derinleşiyor Somali'de insani kriz derinleşiyor 2011 yılında yaşanan büyük kuraklığın yol açtığı olumsuz etkiler tam olarak giderilememişken, yeni bir kriz kapıda. 29.03.2017 / 12:52 2015 yılından beri sıcaklıkların

Detaylı

Halk devriminin düşmanları: diktatör rejim ve karşıdevrimci gerici güçler

Halk devriminin düşmanları: diktatör rejim ve karşıdevrimci gerici güçler Halk devriminin düşmanları: diktatör rejim ve karşıdevrimci gerici güçler Geçtiğimiz ay Suriye de Irak Şam İslam Devleti ve diğer muhalif güçler arasında yaşanan çatışmaya ilişkin, Suriye Devrimci Sol

Detaylı

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1

KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1 Rapor No: 41, Mart 2011 KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 1 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi Center for Mıddle Eastern Strategıc Studıes mezhepçilik Irak

Detaylı

Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı

Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı. Ali SEMİN. BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı Orta Doğu Kuzey Irak ta Siyasi Dengeler ve Bağımsızlık Referandumu Kararı Ali SEMİN BİLGESAM Orta Doğu ve Güvenlik Uzmanı 56 Stratejist - Temmuz 2017/2 Orta Doğu da genel olarak yaşanan bölgesel kriz ve

Detaylı

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101]

5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] 5.1. Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri [2011/101] KARAR ADI NO E 2011/101 Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri ĠLGĠLĠ DĠĞER KARARLA R T...... 2005/201 Ulusal Bilim ve Teknoloji Sisteminin

Detaylı

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ

11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ INSTITUTE FOR STRATEGIC STUDIES S A E STRATEJİK ARAŞTIRMALAR ENSTİTÜSÜ KASIM, 2003 11 EYLÜL SALDIRISI VE YENİ DÜNYA: SOĞUK BARIŞ DÖNEMİ 11 EYLÜL SALDIRISI SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ FİZİKİ SONUÇ % 100 YIKIM

Detaylı

Taliban Sözcüsü: Her ülke ile meşru yoldan diplomasi geliştiriyoruz

Taliban Sözcüsü: Her ülke ile meşru yoldan diplomasi geliştiriyoruz Taliban Sözcüsü: Her ülke ile meşru yoldan diplomasi geliştiriyoruz Gerçekleştirilen röportajda, Taliban'ın diplomasi anlayışına, ülkede artan askeri hareketliliğe ve barış görüşmeleriyle ilgili iddialara

Detaylı

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU

BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU BATI AFRİKA ÜLKELERİ RAPORU ( Sektörü Açısından) ULUDAĞ İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ŞUBESİ NİSAN, 2018 GSYİH- Milyar USD Nüfus -Milyon Araç Parkı-adet Pazar İthalat-milyon USD* -milyon

Detaylı

Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur)

Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur) Sudan ve Seramik Sektörü Bilgi Notu GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Sudan Cumhuriyeti (Güney tarafı 9 Temmuz 2011 tarihinde Kuzey den ayrılarak Güney Sudan Cumhuriyeti ni oluşturmuştur) Resmi Dil : Arapça (resmi

Detaylı

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı.

1.- GÜMRÜK BİRLİĞİ: 1968 (Ticari engellerin kaldırılması + OGT) 2.- AET den AB ye GEÇİŞ :1992 (Kişilerin + Sermayenin + Hizmetlerin Serbest Dolaşımı. TÜRKİYE AB İLİŞKİLERİ HAFTA 2 Roma Antlaşması Avrupa Ekonomik Topluluğu AET nin kurulması I. AŞAMA AET de Gümrük Birliğine ulaşma İngiltere, Danimarka, İrlanda nın AET ye İspanya ve Portekiz in AET ye

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi

BÜLTEN İSTANBUL AZİZ BABUŞCU. FİLİSTİN MESELESİ 2 5 te B İ L G İ NOTU. Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi 2 de Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya geldi AK Parti İstanbul İl Kadın Kolları nda AK Öğretmenler ile öğrenciler yıllar sonra bir araya gelmenin mutluluğunu yaşadı. 8 de YIL: 2012 SAYI

Detaylı

Ülkelerin Siber Savaş Kabiliyetleri. SG 507 Siber Savaşlar Güz 2014 Yrd. Doç. Dr. Ferhat Dikbıyık

Ülkelerin Siber Savaş Kabiliyetleri. SG 507 Siber Savaşlar Güz 2014 Yrd. Doç. Dr. Ferhat Dikbıyık Ülkelerin Siber Savaş Kabiliyetleri SG 507 Siber Savaşlar Güz 2014 Siber Savaş Kabiliyeti Nasıl Ölçülür? Cyber War The Next Threat to National Security and What to Do about it, Richard Clarke, 2010. Siber

Detaylı

ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1

ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1 ABD'nin Fransa'ya Reaper İnsansız Uçak Satışı ve Türkiye'nin Durumu 1 Pentagon yetkilileri Fransa'nın talep ettiği Reaper tipi insansız hava aracı (İHA) veya dronların satışına yönelik olarak Kongre'de

Detaylı

EL ŞEBAB TERÖR ÖRGÜTÜ SOMALİ. HAZIRLAYAN İzzettin ARTOKÇA

EL ŞEBAB TERÖR ÖRGÜTÜ SOMALİ. HAZIRLAYAN İzzettin ARTOKÇA EL ŞEBAB TERÖR ÖRGÜTÜ SOMALİ HAZIRLAYAN İzzettin ARTOKÇA GİRİŞ Somali Cumhuriyeti; Afrika nın doğusunda yer almakta olup Afrika Boynuzu olarak adlandırılan ve dünya gündemine açlığın, kıtlığın ve bulaşıcı

Detaylı

VİZYON BELGESİ (TASLAK)

VİZYON BELGESİ (TASLAK) VİZYON BELGESİ (TASLAK) VİZYON BELGESİ İSTANBUL GÜVENLİK KONFERANSI 2016 Devlet Doğasının Değişimi: Güvenliğin Sınırları ( 02-04 Kasım 2016, İstanbul ) Bilindiği üzere ulus-devlet modern bir kavramdır

Detaylı

2017 İNSAN HAKLARI İHLAL RAPORU

2017 İNSAN HAKLARI İHLAL RAPORU 2017 İNSAN HAKLARI İHLAL RAPORU 1 Av.Dr. M. SEZGİN TANRIKULU İSTANBUL MİLLETVEKİLİ GİRİŞ 2015 yılı Ağustos ayından itibaren tekrar başlayan çatışmalar Türkiye tarihinde eşi az görülmüş bir yıkıma, sayısız

Detaylı

DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI YENİ TEŞVİK MEVZUATI HAKKINDA EKONOMİ BAKANINA HAZIRLANAN RAPOR 2012

DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI YENİ TEŞVİK MEVZUATI HAKKINDA EKONOMİ BAKANINA HAZIRLANAN RAPOR 2012 DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI YENİ TEŞVİK MEVZUATI HAKKINDA EKONOMİ BAKANINA HAZIRLANAN RAPOR 2012 1 1. Giriş Bölgesel kalkınma veya bölgesel gelişmeler son yıllarda hepimizin üstünde tartıştığı bir

Detaylı

Sudan'da Türk-Sudan İlişkileri Sempozyumu düzenlendi

Sudan'da Türk-Sudan İlişkileri Sempozyumu düzenlendi 28.11.2016-22:02 Sudan'da Türk-Sudan İlişkileri Sempozyumu düzenlendi Sudan'da Türk-Sudan İlişkileri Sempozyumu düzenlendi - Sudan Stratejik Çalışma ve Araştırmalar Merkezi Başkanı Dr. Hüseyin: - "Türkiye,

Detaylı

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi tarafından düzenlenen Filistin Ulusal Projesi Görüşler ve Perspektifler Sempozyumu Filistin in çeşitli kesimlerinden

Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi tarafından düzenlenen Filistin Ulusal Projesi Görüşler ve Perspektifler Sempozyumu Filistin in çeşitli kesimlerinden Neler Yaptık? Vizyon Siyasi Kalkınma Merkezi, Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın himayesinde 15 16 Eylül 2015 tarihleri

Detaylı

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI RAPOR: TÜRKİYE NİN LOJİSTİK GÖRÜNÜMÜ Giriş: Malumları olduğu üzere, bir ülkenin kalkınması için üretimin olması ve bu üretimin hedefe ulaşması bir zorunluluktur. Lojistik, ilk olarak coğrafyanın bir ürünüdür,

Detaylı

İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI

İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI Eski adıyla İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) günümüzde nüfusunun çoğunluğu veya bir kısmı Müslüman olan ülkelerin üye olduğu ve üye ülkeler arasında politik, ekonomik, kültürel,

Detaylı

TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı

TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı RAMAZAN 2013 KENYA TEMEL GÖSTERGELER Coğrafi yapı Güneyinde Tanzanya, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, kuzeyinde Etiyopya ve doğusunda Somali olan bir doğu Afrika ülkesidir. Hint Okyanusu na kıyısı

Detaylı

AKP HÜKÜMETİNİN 2014 İTİBARSIZLIK ENDEKSİ

AKP HÜKÜMETİNİN 2014 İTİBARSIZLIK ENDEKSİ AKP HÜKÜMETİNİN 2014 İTİBARSIZLIK ENDEKSİ Demokrasi Endeksi: 2014 yılı i bariyle 167 ülke arasında Türkiye 89 (Yalnızca ilk 26 ülke tam demokrasi sayılıyor. Türkiye bu ülkelerin çok gerisinde. Sivil Özgürlükler:

Detaylı

Avrupa da Yerelleşen İslam

Avrupa da Yerelleşen İslam Avrupa da Yerelleşen İslam Doç. Dr. Ahmet Yükleyen Uluslararası İlişkiler Bölümü Ticari Bilimler Fakültesi İstanbul Ticaret Üniversitesi İçerik Medeniyetler Sorunsalı: İslam ve Avrupa uyumsuz mu? Özcü

Detaylı

İran'ın Irak'ın Kuzeyi'ndeki Oluşum ve Gelişmelere Yaklaşımı Kuzey Irak taki sözde yönetimin(!) Parlamentosu Kürtçü gruplar İran tarafından değil, ABD ve çıkar ortakları tarafından yardım görmektedirler.

Detaylı

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir.

Siyasi Parti. Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. SİYASAL PARTİLER Siyasi Parti Siyasi iktidarı ele geçirmek ya da en azından ona ortak olmak amacıyla örgütlenmiş insan topluluklarına siyasi parti denir. Siyasi partileri öteki toplumsal örgütlerden ayıran

Detaylı

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI

JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI JANDARMA VE SAHİL GÜVENLİK AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI GÜVENLİK VE TERÖRİZM YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERSLER VE DAĞILIMLARI 1. ve Terörizm (UGT) Yüksek Lisans (YL) Programında sekiz

Detaylı

Haziran 25. Medya ve Güven. Gündem. Tüm hakları gizlidir.

Haziran 25. Medya ve Güven. Gündem. Tüm hakları gizlidir. Haziran 25 Medya ve Güven 2013 Tüm hakları gizlidir. Gündem 1. Yöntem Bu araştırma Xsights Araştırma ve Danışmanlık, bu konu hakkında online araştırma yöntemiyle, toplamda 741 kişi ile bir araştırma gerçekleştirmiştir.

Detaylı

1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN

1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ. Ömer Faruk GÖRÇÜN i 1979 İRAN İSLAM DEVRİMİ SONRASI TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİ Ömer Faruk GÖRÇÜN ii Yayın No : 2005 Politika Dizisi: 1 1. Bası Ağustos 2008 - İSTANBUL ISBN 978-975 - 295-901 - 9 Copyright Bu kitabın bu basısı

Detaylı

TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1

TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 STRATEJİK VİZYON BELGESİ ( TASLAK ) TÜRKİYE - ARJANTİN YUVARLAK MASA TOPLANTISI - 1 Yeni Dönem Türkiye - Arjantin İlişkileri: Fırsatlar ve Riskler ( 2014 Buenos Aires - İstanbul ) Türkiye; 75 milyonluk

Detaylı

İÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE

İÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE İÇİMİZDEKİ KOMŞU SURİYE Yazar: Dr. A. Oğuz ÇELİKKOL İSTANBUL 2015 YAYINLARI Yazar: Dr. A. Oğuz ÇELİKKOL Kapak ve Dizgi: Sertaç DURMAZ ISBN: 978-605-9963-09-1 Mecidiyeköy Yolu Caddesi (Trump Towers Yanı)

Detaylı

İkrime Sabri: Mescidi Aksa nın. Bir Karışından Bile Taviz Vermeyiz

İkrime Sabri: Mescidi Aksa nın. Bir Karışından Bile Taviz Vermeyiz İkrime Sabri: Mescidi Aksa nın Bir Karışından Bile Taviz Vermeyiz Mescidi Aksa hatibi Şeyh İkrime Sabri, Filistinlilerin Mescidi Aksa daki haklarına bağlı olduklarını, bunun bir karışından bile taviz vermeyeceklerini

Detaylı

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır.

YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. YÖNETİŞİM NEDİR? Yönetişim en basit ve en kısa tanımıyla; resmî ve özel kuruluşlarda idari, ekonomik, politik otoritenin ortak kullanımıdır. Ortak yönetim- birlikte yönetmek anlamına gelir ve içinde yönetimden

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Uluslararası İlişkiler Ana Gazi Üniversitesi 2004 ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Fatma ÇOBAN Doğum Tarihi: 1983 Öğrenim Durumu: Doktora Yabancı Dil : İngilizce Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Uluslararası İlişkiler

Detaylı

MİLLİ GURURU. Türkiye nin. YILMAZ: 2023 TE HEDEFİMİZ 25 MİlYAr DOlAr İHrAcAT YAPMAK

MİLLİ GURURU. Türkiye nin. YILMAZ: 2023 TE HEDEFİMİZ 25 MİlYAr DOlAr İHrAcAT YAPMAK Türkiye nin MİLLİ YILMAZ: 2023 TE HEDEFİMİZ 25 MİlYAr DOlAr İHrAcAT YAPMAK 2015 yılında 5 milyar ciroya ulaşan savunma sanayisi sektörü, 1.7 milyar lık ihracata imza atıyor. Türk savunma sanayisinin her

Detaylı

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 3 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU BİLANÇO 05 MAYIS 2017 İHD DİYARBAKIR ŞUBESİ

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 3 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU BİLANÇO 05 MAYIS 2017 İHD DİYARBAKIR ŞUBESİ İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 3 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU BİLANÇO 05 MAYIS 2017 İHD DİYARBAKIR ŞUBESİ -AÇIKLAMA- Bu raporda yer alan veriler ve verilere

Detaylı

Türk Deniz Görev Grubu

Türk Deniz Görev Grubu Türk Deniz Görev Grubu Ağustos 2015 1 1 İçindekiler Türk Deniz Görev Grubu... 2 TDGG 2010 Yılı Aktivasyonu... 4 TDGG 2011 Yılı Aktivasyonu... 5 TDGG 2014 Yılı Aktivasyonu... 6 1 Türk Deniz Görev Grubu-TDGG

Detaylı

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ VE STRATEJİK İLETİŞİM PLANLAMASI

SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ VE STRATEJİK İLETİŞİM PLANLAMASI SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ VE STRATEJİK İLETİŞİM PLANLAMASI Stratejik İletişim Planlaması -1 İletişim temelinde, plan ve strateji vardır. Strateji bilgi üretimine dayanır. Strateji, içinde bulunduğumuz noktadan

Detaylı

Kadına YÖNELİK ŞİDDET ve Ev İçİ Şİddetİn Mücadeleye İlİşkİn. Sözleşmesi. İstanbul. Sözleşmesİ. Korkudan uzak Şİddetten uzak

Kadına YÖNELİK ŞİDDET ve Ev İçİ Şİddetİn Mücadeleye İlİşkİn. Sözleşmesi. İstanbul. Sözleşmesİ. Korkudan uzak Şİddetten uzak Kadına YÖNELİK ŞİDDET ve Ev İçİ Şİddetİn Önlenmesİ ve Bunlarla Mücadeleye İlİşkİn Avrupa Konseyİ Sözleşmesİ İstanbul Sözleşmesi Korkudan uzak Şİddetten uzak BU SÖZLEŞMENİN AMACI Avrupa Konseyi nin, kadınlara

Detaylı

Kadın Olmak? Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN

Kadın Olmak? Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Kadın Olmak? Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Sadece kadın olmak konusunu anlatmak eksik kalır Erkek ve kadın olarak anlatmak gerekir. Üreme ve neslin devamı erkek ve dişi ile gerçekleşir. Kadının Toplumdaki

Detaylı

Avrupalı liderler baskıcı, Türk liderler ise dostane

Avrupalı liderler baskıcı, Türk liderler ise dostane Avrupalı liderler baskıcı, Türk liderler ise dostane Dünyada yaşanan ekonomik kriz liderlik stillerinde de değişikliğe yol açtı. Hay Group'un liderlik stilleri üzerine yaptığı araştırmaya göre, özellikle

Detaylı

Kenya Doğu Afrika dadır. Doğusunda Somali, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, güneybatısında Tanzanya ve güneyinde Hint okyanusu bulunmaktadır.

Kenya Doğu Afrika dadır. Doğusunda Somali, batısında Uganda, kuzeybatısında Sudan, güneybatısında Tanzanya ve güneyinde Hint okyanusu bulunmaktadır. Merkezimiz Afrika Seminerleri dizisinden Afrikalı Öğrencilerimizin Gözüyle Afrika Seminerleri nin ilkini Aden Jarso verdi. Üniversitemiz Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans öğrencisi olan Aden, 13

Detaylı

1 1. BÖLÜM ASKERLİKTE ÖZELLEŞTİRMENİN TARİHİ

1 1. BÖLÜM ASKERLİKTE ÖZELLEŞTİRMENİN TARİHİ İÇİNDEKİLER ÖN SÖZ... iii KISALTMALAR...xiii TABLOLAR LİSTESİ... xv ŞEKİLLER LİSTESİ... xvii GİRİŞ... 1 1. BÖLÜM ASKERLİKTE ÖZELLEŞTİRMENİN TARİHİ 1.1. ANTİK VE ORTA ÇAĞ... 9 1.1.1. Antik Çağ... 9 1.1.2.

Detaylı

TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR

TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR Bilgi Notu-2: Cinsel Suç Mağduru Çocuklar Yazan: Didem Şalgam, MSc Katkılar: Prof. Dr. Münevver Bertan, Gülgün Müftü, MA, Adem ArkadaşThibert, MSc MA İçindekiler Grafik Listesi...

Detaylı

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018

DÜŞÜNCE KURULUŞLARI. Şubat 2018 DÜŞÜNCE KURULUŞLARI Şubat 2018 Düşünce kuruluşları nedir? Nasıl çalışır? Özellikleri nelerdir? Dünyadaki düşünce kuruluşları Türkiye deki düşünce kuruluşları DÜŞÜNCE KURULUŞLARI NEDİR? DÜŞÜNCE KURULUŞLARI

Detaylı

İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır.

İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır. İNSAN HAKLARI İNSAN HAKLARI İnsanların, sadece insan olması nedeniyle sahip oldukları devredilemez ve vazgeçilemez haklardır. Bu haklara herhangi bir şart veya statüye bağlı olmadan doğuştan sahip oluruz

Detaylı

Yak ndo u Medyas nda Türkiye ve AB Müktesebatlar - srail örne inde

Yak ndo u Medyas nda Türkiye ve AB Müktesebatlar - srail örne inde Yak ndo u Medyas nda Türkiye ve AB Müktesebatlar - Dr. Gil Yaron Dostumun dostu, benim en iyi dostumdur - veya İsrail gözüyle Türkiye AB Geçenlerde Tel Aviv kentinin en merkezi yeri olan Rabin Meydanı

Detaylı

ULUSLARARASI FİLİSTİN ZİRVESİ 2018

ULUSLARARASI FİLİSTİN ZİRVESİ 2018 VİZYON BELGESİ ULUSLARARASI FİLİSTİN ZİRVESİ 2018 Filistin de İsrail Yerleşimi ve Batı Şeria Duvarı ( 13-14 Eylül 2018, İstanbul ) Batı Şeria da İsrail yerleşimi günden güne genişlemekte olup daha önce

Detaylı

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu

15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye Salonu Suriye Arap Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Bashar al-assad ın Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül ve Bayan Hayrünnisa Gül onuruna verilen Akşam Yemeği nde yapacakları konuşma 15 Mayıs 2009 al-dimashqiyye

Detaylı

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri

TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ. 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri TÜRKİYE TİPİ BAŞLANLIK SİSTEMİ MODEL ÖNERİSİ Mehmet Uçum 1. Başkanlık Sistemi Tartışmasının Temel Gerekçeleri a. Tartışmanın Arka Planı Ülkemizde, hükümet biçimi olarak başkanlık sistemi tartışması yeni

Detaylı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi. HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 TEMMUZ AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU Ağustos 2017 1 HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜNÜN 2017 TEMMUZ İHRACAT PERFORMANSI ÜZERİNE KISA DEĞERLENDİRME Yılın İlk 7 Ayında

Detaylı

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ

TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Dr. Tuğrul BAYKENT Baykent Bilgisayar & Danışmanlık TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK GÜCÜ Düzenleyen: Dr.Tuğrul BAYKENT w.ekitapozeti.com 1 1. TÜRKİYE NİN JEOPOLİTİK KONUMU VE ÖNEMİ 2. TÜRKİYE YE YÖNELİK TEHDİTLER

Detaylı

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 6 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU -BİLANÇO-

İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 6 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU -BİLANÇO- İNSAN HAKLARI DERNEĞİ 2017 YILI İLK 6 AY DOĞU VE GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ İNSAN HAKLARI İHLALLERİ RAPORU -BİLANÇO- 21 TEMMUZ 2017 İHD DİYARBAKIR ŞUBESİ -AÇIKLAMA- Bu raporda yer alan veriler ve verilere

Detaylı

ÇALIŞMA EKONOMİSİ II

ÇALIŞMA EKONOMİSİ II ÇALIŞMA EKONOMİSİ II KISA ÖZET KOLAYAOF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ.

Detaylı

1974 Kıbrıs Barış Harekatı ndan sonra uygulanan silah ambargosu, ülkemizde savunma sistemlerinin temininde ve askeri haberleşme ihtiyaçlarının

1974 Kıbrıs Barış Harekatı ndan sonra uygulanan silah ambargosu, ülkemizde savunma sistemlerinin temininde ve askeri haberleşme ihtiyaçlarının 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ndan sonra uygulanan silah ambargosu, ülkemizde savunma sistemlerinin temininde ve askeri haberleşme ihtiyaçlarının karşılanmasında bağımsızlığın önemini gündeme getirmiş, halkımızın

Detaylı

KIRGIZİSTAN DAKİ YABANCI DESTEKLİ ÜNİVERSİTELER VE DİĞER EĞİTİM KURUMLARI

KIRGIZİSTAN DAKİ YABANCI DESTEKLİ ÜNİVERSİTELER VE DİĞER EĞİTİM KURUMLARI KIRGIZİSTAN DAKİ YABANCI DESTEKLİ ÜNİVERSİTELER VE DİĞER EĞİTİM KURUMLARI Yrd. Doç. Dr. Yaşar SARI Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Kırgızistan Giriş Kırgızistan Orta Asya bölgesindeki toprak ve

Detaylı

TERÖR ÖRGÜTLERI TARAFINDAN SOSYAL MEDYANIN KULLANILMASI: IŞİD ÖRNEĞI KONFERANSI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.10, ARALIK 2016

TERÖR ÖRGÜTLERI TARAFINDAN SOSYAL MEDYANIN KULLANILMASI: IŞİD ÖRNEĞI KONFERANSI TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ. No.10, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ No.10, ARALIK 2016 TOPLANTI DEĞERLENDİRMESİ NO.10, ARALIK 2016 TERÖR ÖRGÜTLERI TARAFINDAN SOSYAL MEDYANIN KULLANILMASI: IŞİD ÖRNEĞI KONFERANSI 11 Kasım 2016 Cuma günü, Ortadoğu

Detaylı

İç Savaş Suriye Ekonomisini Nasıl Etkiledi?

İç Savaş Suriye Ekonomisini Nasıl Etkiledi? İç Savaş Suriye Ekonomisini Nasıl Etkiledi? Suriye ekonomisi, ülkedeki çatışmaların başladığı 2011 yılından bu yana yaklaşık yüzde 60 oranında küçüldü. 24.02.2016 / 15:25 Mark Lobel / BBC Orta Doğu Ekonomi

Detaylı

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2

ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013. Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 ÜLKE RAPORLARI ÇİN HALK CUMHURİYETİ 2013 Başkent Pekin Yönetim Şekli Marksist-Leninist Tek Parti Devleti Yüzölçümü 9,7 milyon km 2 Nüfus 1,35 milyar GSYH 8,2 trilyon $ Kişi Başına Milli Gelir 9.300 $ Resmi

Detaylı

Dunkirk'ün gerçek tarihi

Dunkirk'ün gerçek tarihi Dunkirk'ün gerçek tarihi Tüm zamanların ilk on savaş filmleri arasında gösterilen Dunkirk'te, savaşın gerçek kahramanları gözardı mı edildi? 17.08.2017 / 13:25 Hindistanlı askerlerin yardımı olmasaydı,

Detaylı

OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ

OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ OY HAKKI, SEÇİM ve SEÇİM SİSTEMLERİ Sınırlı Oy Hakkı 1) Servete ve Vergiye Bağlı Seçme Hakkı 2) Yeteneğe Bağlı Seçme Hakkı (örneğin, İtalya da 1912 seçimleri, İngiltere de 1945 e kadar uygulanan seçimler)

Detaylı

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI

BÜLTEN İSTANBUL B İ L G İ AZİZ BABUŞCU. NOTU Yeni Dünya ve Türkiye 2 de İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI AZİZ BABUŞCU 4 te AK AK PARTİ İL BAŞKANI 10 da YIL: 2012 SAYI : 169 24-31 ARALIK 2012-7 OCAK 2013 BÜLTEN İL SİYASİ VE HUKUKİ İŞLER BAŞKANLIĞI T E Ş K İ L A T İ Ç İ H A F T A L I K B Ü L T E N İ 3 te 2

Detaylı

Terör Olayları ve Enerji Zinciri : İstatistiksel bir İnceleme

Terör Olayları ve Enerji Zinciri : İstatistiksel bir İnceleme Terör Olayları ve Enerji Zinciri : İstatistiksel bir İnceleme Giriş Dünyadaki terör olaylarının ne kadarının enerji kaynaklarına yönelik olduğu veya bu olayların temelinde kaynak kontrol etme kaygılarının

Detaylı

Kuraklıkta Son Durum. Esin ERTEK TSKB Ekonomik Araştırmalar erteke@tskb.com.tr

Kuraklıkta Son Durum. Esin ERTEK TSKB Ekonomik Araştırmalar erteke@tskb.com.tr Esin ERTEK TSKB Ekonomik Araştırmalar erteke@tskb.com.tr Ağustos 2014 2013-2014 kış döneminde ülke genelinde etkisi hissedilen meteorolojik kuraklık, 2014 ün ilk yarısında bölgesel olarak devam etti. Türkiye

Detaylı

Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler

Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler On5yirmi5.com Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler Milli varlığa yararlı ve zararlı cemiyetler nelerdir? Yayın Tarihi : 12 Kasım 2012 Pazartesi (oluşturma : 12/22/2018) Cemiyetler-Zararlı ve Yararlı

Detaylı

ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 3

ORSAM ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 3 KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS 3 - CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES KARİKATÜRLERİN DİLİNDEN IRAK I ANLAMAK - 3 UNDERSTANDING IRAQ THROUGH CARTOONS

Detaylı

HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU

HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU HİDROLİK PNÖMATİK SEKTÖRÜ NOTU Akışkan gücü, basınçlı akışkanların, ister sıvı ister gaz halinde olsun, enerjilerinden faydalanarak elde edilen güçtür. Sıvı veya gaz, yada somut olarak su veya hava, ancak

Detaylı

SONUÇ ve ÖNERİLER Askeri operasyonlar sorunu İnsani sorun

SONUÇ ve ÖNERİLER Askeri operasyonlar sorunu İnsani sorun SONUÇ ve ÖNERİLER Mali deki son kriz, insani, siyasi ve stratejik açıdan sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu sorunlar ancak yerel, bölgesel ve uluslararası düzeyde gösterilen yoğun çabalar ile

Detaylı

İNTİHAR EYLEMLERİ Kasım 2003 İstanbul Saldırıları HALİM ALTINIŞIK STRATEJİ-GÜVENLİK-YÜZ OKUMA UZMANI

İNTİHAR EYLEMLERİ Kasım 2003 İstanbul Saldırıları HALİM ALTINIŞIK STRATEJİ-GÜVENLİK-YÜZ OKUMA UZMANI EYLEMLERİ 15-20 Kasım 2003 İstanbul Saldırıları HALİM ALTINIŞIK STRATEJİ-GÜVENLİK-YÜZ OKUMA UZMANI EYLEMLERİ A. Programın Amaç ve Gerekliliği 11 Eylül gününden beri "terör" daha fazla tartışılmaya başlanmıştır.

Detaylı

İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN DIŞ PİYASALARDAKİ DURUMU

İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN DIŞ PİYASALARDAKİ DURUMU İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN DIŞ PİYASALARDAKİ DURUMU Nurel KILIÇ Yurtdışı müteahhitlik hizmetleri, doğrudan hizmet ihracatını gerçekleştirmenin yanısıra, mal ve servis ihraç eden birçok sektörün yeni pazarlar bulmasına

Detaylı

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015

CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 CEZAYİR ÜLKE RAPORU 11.11.2015 YÖNETİCİ ÖZETİ Uludağ İhracatçı Birlikleri nin kayıtlarına göre, Bursa dan Cezayir e ihracat yapan 234 firma bulunmaktadır. 30.06.2015 tarihi itibariyle Ekonomi Bakanlığı

Detaylı

Değerli S. Arabistan Cidde Uluslararası Türk Okulu

Değerli S. Arabistan Cidde Uluslararası Türk Okulu Uzun yıllar boyunca baskıcı rejimler ve zorba yönetimlere sahne olan çift başlı kartalların ülkesi Arnavutluk, şimdi yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Özellikle dini ve kültürel açıdan büyük bir yıkımın

Detaylı

Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir.

Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir. - 1 - I. A.B.D. HAKKINDA GERÇEKLER Bu bölümde A.B.D. nin tarihi ve A.B.D. hakkında sıkça sorulan konular hakkında genel bilgilere yer verilmektedir. 1- Genel bakış A.B.D. nin değişen nüfus yapısı: http://usinfo.state.gov/journals/itsv/0699/ijse/ijse0699.htm

Detaylı