KONSTRÜKSİYON I. Yapılarda Kullanılan Malzemeler

Transkript

1 KONSTRÜKSİYON I Yapılarda Kullanılan Malzemeler

2 Yapılarda Kullanılan Malzemeler Duvarlar ve Duvar Malzemeleri

3 Duvarlar ve Duvar Malzemeler Taş, tuğla, briket vb. gibi malzemelerle değişik şekillerde, taşıyıcı veya bölme amaçlı olarak düşey şekilde örülen elemanlara duvar denir. Duvarlar üç değişik şekilde sınıflandırılırlar. 1. Yapıldığı malzeme çeşidine göre duvarlar. a) Kerpiç duvarlar b) Taş duvarlar c) Tuğla duvarlar d) Beton briket ve bims blok duvarlar e) Gaz beton duvarlar f) Panel duvarlar (Betopan ve alçıpan duvarlar) 2. Taşıma durumuna göre duvarlar a) Taşıyıcı duvarlar b) Bölme duvarlar 3. Yapıldıkları yere göre duvarlar a) Dış duvarlar b) İç duvarlar:

4 Kerpiç Duvarlar 1. Yapıldığı Malzeme Çeşidine Göre Duvarlar. a) SINAVVVV

5 Duvarlar ve Duvar Malzemeler

6 Duvarlar ve Duvar Malzemeler Kerpiç evler

7 Duvarlar ve Duvar Malzemeler

8 Taş Duvarlar b) Taş duvarlar Taş duvarlar; taş ocaklarından çıkartılan taşların, inşa edileceği yere göre, (bahçe duvarı, temel duvarı) kuralına ve tekniğine uygun örülmesiyle oluşturulan duvarlardır. Taş duvarlarda kullanılan taşların, elde edilişlerine ve işlenme şekillerine göre türleri vardır. Bunlar 1. Moloz taş duvarlar 2. Kaba yonu taş duvarlar 3. İnce yonu taş duvarlar 4. Kesme taş duvarlar.sinavvvv

9 TS 1910/2513 Dış mekan bordür ve döşemelerinde ; homojen, sert, damarsız, çatlaksız, yoğun yapılı, hava etkilerine karşı ve dona dayanıklı. Ocak nemini kaybetmiş darbe etkisi ile dağılmayan Kırıldığı zaman yüzeyi sedef gibi ya da pul pul gözüken yapıda olan taşların harca yapışması tam olmaz. Yonu işlerinde kullanılması düşünülen taşlar ince taneli ve kolaylıkla işlenebilir

10 Taş Duvarlar M O L O Z T A Ş D U V A R

11 Taş Duvarlar Yatay derzli moloz taş duvar Karışık derzli kaba yonu taş duvar Mozaik görünümlü kaba yonu taş duvar

12 Kaba yonu taş duvar Taş Duvarlar

13 Taş Duvarlar Yatay derzli kaba yonu taş duvar Sıklop kaba yonu taş duvar Karışık derzli kaba yonu taş duvar Mozaik görünümlü kaba yonu taş duvar

14 Taş Duvarlar İnce yonu taş duvar İnce yonu taş duvar

15 Taş Duvarlar Kesme taş duvar blokları Kesme taş duvar Kesme taş ve tuğla duvar

16 Taş Duvarlar Kesme taş duvar blokları

17 Taş Duvarlar

18 Taş Duvarlar Moloz Taş Duvarlar: Taş ocağından çıkartılan taşların hiçbir işlem yapılmadan kullanılmasıyla oluşturulan duvar türüdür. Bu taşların görünen yüzeylerindeki köşe açıları 60 dereceden az, küçük kenarı ise 10 cm den küçük olmamalıdır - Harçsız moloz taş duvar (kuru duvar): Yük taşımayan bahçe ve çevre duvarları istinat duvarları fosseptik ve su kuyusu duvarlarında uygulanır. - Harçlı moloz taş duvar: Temel, bodrum ve normal kat duvarlarında, çevre ve istinat duvarlarında uygulanır. Moloz taş duvarlarda genel yapım kuralları şunlardır: - 1 m 2 duvar yüzeyinde 15 ten fazla taş bulunmamalı, eşit aralıklarla dağıtılmış en az iki bağlantı (kenet) taşı olmalıdır. - Taş kalınlıkları 15 cm.den fazla olmalıdır - Taş sıralarının üzerleri harçla tesviye edilerek düzeltilmelidir - Taşların duvar içinde kalan tüm yüzeyleri harçla sarılmış olmalı duvar yüzü sıvanacaksa köşeler ve kapı-pencere yanları tuğlayla örülmelidir - Derz kalınlığı en fazla 4 cm. olmalı, oturtulan taşlar yerlerinden oynatılmamalı, bu yapılmışsa taş kaldırılıp yeniden temizlenip harç konulduktan sonra yerine konmalıdır - İç yüzeylerde derz kalınlığı 3 cm. yi geçmemelidir.

19 Taş Duvarlar Kaba Yonu Taş Duvarlar: Yüzeyi sıvanmayacak cephe duvarları ile çevre ve istinat duvarlarında uygulanır. Kaba Yonu taş duvarlarda genel yapım kuralları şunlardır: - Taşların yatak ve yan yüzeyleri murç ya da tarakla görünen yüzeyine dik olarak en az 15 cm. düzeltilmeli gerekirse taşın görünen yüzey çevresinde 2 cm. eninde düz kalemle tesviye çerçevesi yapılmalıdır, - Cepheden görünen yüzey kabarıklıkları 3 cm.yi geçmemeli, boyut olarak taşların yüksekliği 20 genişliği 30 derinliği de 25 cm. civarında olmalıdır, - Derz kalınlığı en çok 2 cm. olmalıdır. Taş sıraları arasındaki yükseklik farkı 1/5 i geçmemeli düşey derz aralarındaki uzaklık en az 10 cm. olmalıdır, - Moloz taş duvarlardaki gibi yatay veya karışık derzli yapılabilen kaba yonu taş duvarların görünen yüzlerindeki çerçeve içleri kabarık bırakılırsa buna sıklop duvar denilir. SINAVV

20 Taş Duvarlar İnce Yonu Taş Duvarlar: İşçilik ve maliyetinin yüksek olmasının yanı sıra estetik bakımdan güzel görünüş için bina cephelerinde uygulanan duvar türüdür. -İnce yonu taş duvarlarda genel yapım kuralları şunlardır: - İnce yonu taşların yatak ve yan yüzleri 15 cm. derinliğe kadar düzgün ve keskin doğrular şeklinde gönyesinde tesviye edilmelidir, - Taşların en küçük kenarı 20 cm.den az olmamalı,15 cm. derinliğe kadar kesit daralması ve görünen yüzeylerde çukurluk bulunmamalıdır. Görünen yüzeyler ya düz olmalı ya da en çok 2 cm. çıkıntılı Sıklop Duvar olmalıdır, - Derz kalınlığı, duvar boyunca 1.5 cm.yi geçmemeli taşlar duvarla iyi bağlantı yapmalıdır, - İki taş sırası arasındaki yükseklik farkı en çok 2 cm., en kalın ve en ince taş sıraları arasındaki fark da 4 cm.yi geçmemelidir, - Düşey derzler arasındaki uzaklık 10 cm.den fazla olmalıdır.

21 Taş Duvarlar Kesme Taş Duvarlar: Bu tip duvarlar iki şekilde uygulanırlar: Kesme Blok Taş Duvarlar: Oldukça az görülen, işçiliği pahalı, derz kalınlıkları 1 cm yi geçmeyen, derinlikleri duvar kalınlıklarına eşit, birbirlerine geçmeli ya da metal bağlantı gereçleriyle bağlanan ve el araçlarıyla, makinelerle kesilerek işlenen duvarlardır. Kesme Blok Kaplama Taş Duvarlar: Arkalarındaki kâgir duvarlarla birlikte örülen kenarları düzgün ve gönyesinde kesilerek uygulanan ve işçiliği kesme-blok taş duvarlardakinin aynisi olan yapımı pahalı duvar tipidir. Bu tip duvarlarda taş kalınlık ve yükseklikleri 15 cm.den fazla iki derz arası cm. den çok olmalıdır. Özellikle ön cephe kaplamalarında kullanıldıkları için stabilite açısından üst üste gelen taşlar saplamalarla yan yana gelen taşlar da düz ve çatal kenetlerle iyice bağlanmalıdır.

22 c) Tuğla duvarlar Çeşitli şekil ve özellikteki tuğlaların; düşey derzleri üst üste gelmeyecek şekilde, değişik dizi ve örgü çeşitlerine göre, harçla örülen duvarlara tuğla duvarlar denir Tuğla duvar

23 Tuğla duvarlar Tuğla Duvarlar

24 Tuğla; doğada bulunan kilin, killi toprağın, kumun ve gerektiğinde tuğla ve kiremit tozunun, öğütülüp su ile hamur hale getirilerek ve kalıplandıktan sora özel fırınlarda 800 o C-1000 o C sıcaklıklarda pişirilerek elde edilen malzemeye denir. SINAVVV Tuğla için en elverişli kil, içerisinde %15 den fazla kalker ve bitkisel madde bulundurmayan yarı yağlı kildir. Tuğlaların hacim ağırlığı kg/m 3 tür. Tuğlaların içerisine katılan kum, kül ve öğütülmüş tuğla ve kiremit parçaları, farklı pişirme sıcaklıklarında kilin içerisinde bulunan demirin oksitlenme derecesine bağlı olarak tuğlaya rengini verir. Ayrıca pişirme sıcaklığı tuğlanın dayanımını da etkiler. Pişirme sıcaklığı 800 o C tan itibaren her 50 o C sıcaklık artışı, sırasıyla %28, %25 ve %22 daha fazla basınç dayanımı sağlar.

25 Tuğlalar, yapılış şekillerine göre iki şekilde sınıflandırılırlar. Harman Tuğlası (Adi Tuğla) Tuğla Duvarlar Günümüzde modern inşaat sektöründe az kullanılan, genellikle ekonomik olarak geri kalmış ülkelerde kullanılan tuğlalardır. Adına adi tuğla ya da el tuğlası da denir. Hazırlanan tuğla hamurunun el ile kalıplanıp açık havada kurutularak pişirilmesiyle elde edilen tuğladır. Fabrika Tuğlası Tuğla hamurunun yüksek basınç altında preslenip, özel fırınlarda 800 o C o C sıcaklıklarda pişirilmesiyle elde edilir. Fabrika tuğlaları üretim şekillerine göre 5 şekilde üretilir. 1. Normal tuğla 2. Modüler tuğla 3. Blok tuğla 4. İzolasyon tuğlası 5. Baca tuğlası SINAVVVV

26 Şekil. Normal tuğla parçaları ve boyutları A B C Normal tuğla ebadı: 190 x 90 x 50 mm Normal tuğla (dolu ) Normal tuğla (delikli)

27 A B C Modüler tuğla ebadı: 190 x 90 x 50 mm Normal blok tuğla 13.5x19x19cm

28

29

30 Başlıca tuğla duvar örgü şekilleri Düz Örgü; Düz tuğla dizilerinin üst üste ve köşelerde bir yarim bir tam tuğla sırasıyla yerleştirilmesi şeklinde yapılır. Kilit Örgü; Kilit tuğla dizilerinin üst üste ve köşelerde bir sırada normal bir sırada iki adet üç çeyrek tuğla konularak yapılır. Blok Örgü veya Şaşırtma Örgü; Bir sıra kilit dizinin üzerine iki sıra düz dizinin yan yana konulması şeklinde yapılır köşelere üç çeyrek bağlantı yapılır duvar kalınlıkları; bir tuğla boyu için 19 cm. bir buçuk tuğla boyu için 29 cm. iki tuğla boyu için 39 cm. iki buçuk tuğla boyu için 49 cm. ve üç tuğla boyu için 59 cm. alınır. Düz Kılıç Örgü; Düz kılıç dizilerin üst üste ve şaşırtmalı olarak konulması şeklinde yapılır yük taşımayan küçük ve bölme duvarlarında kullanılır. Katona Örgü; Düz kılıç örgüye benzer dekoratif amaçlı ve bazı tuğlaların kılıcına konulmasıyla oluşturulan bir örgü şeklidir. Boşluklu Duvar Örgüsü; İki tuğla dizisi arasına 5 cm. boşluk bırakılarak yapılan düz ve blok örgünün birlikte kullanıldığı örgü şeklidir. Her cm. de bir kenet tuğlalarla karşılıklı bağ yapılmalıdır.

31

32

33 Düz Örgü; Yarım tuğla (1/2) kalınlığındaki düz diziden oluşan örgü şeklidir. Düz dizilerin üst üste konulması ile oluşturulur. İkinci sıraya yarım tuğla ile başlanarak düşey derzlerin üst üste gelmemesi sağlanır. Yük taşıma özelliği yoktur. Bölme duvarlarda ve baca örülmesinde uygulanır Düz Örgü

34 Kilit Örgü; Bir tuğla kalınlığındaki kilit dizilerin üst üste konulmasıyla oluşur. Birinci sıraya tam tuğlayla başlanır. İkinci sıraya ise iki adet üççeyrek tuğlalarla başlanır. Kilit sıra şeklinde devam eder Kilit Örgü

35 Düz Kılıç Örgü ; Yüksekliği ve uzunluğu az olan, yük taşımayan bölme duvar olarak veya duvarların dış yüzeylerini kaplamak için kullanılan örgü türüdür. Kılıç dizi, tuğlaların üst üste getirilerek yapılan örgüye denir. Düz Kılıç Örgü

36 Şaşırtma Örgü; Genellikle yığma yapılarda, taşıyıcı olarak en çok kullanılan örgü çeşididir. Blok örgüde denilen şaşırtma örgü, kilit ve düz dizilerle 19 cm kalınlığında yapılır. Birinci sıraya kilit diziyle başlanır. İkinci sıraya ise üç çeyrek tuğla ile başlanır ve düz dizi halinde devam eder. Şaşırtma Örgü

37

38 Katona Örgü ; Örgü (düz kılıç örgüye benzer dekoratif amaçlı ve bazı tuğlaların kılıcına konulmasıyla oluşturulan bir örgü şeklidir). Katona Örgü

39

40

41 Tuğla Duvar Örgü Kuralları Tuğla Duvarlar Tuğla duvarlar örülürken aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir: 1. Duvarda kullanılacak tuğlalar, düzgün, tozdan ve topraktan temizlenmiş olmalıdır. 2. Tuğlalar, duvar yapımına başlamadan önce ıslatılmalıdır. 3. Harç, duvar üzerine düzgünce, dışarıya taşmayacak şekilde serilmelidir. 4. Tuğlalar harcın üzerine iyice bastırılarak oturtulmalıdır. 5. Duvarlarda düşey derzler 10 mm, yatay derzler ise yaklaşık 12 mm kalınlığında yapılmalıdır.

42 6. Duvarın örülmesine ip çekmek suretiyle her iki ucundan başlanmalı. Başlangıç tuğlaları su terazisi yardımıyla yerleştirilmeli. Arada kalan kısım ipe göre örülerek doldurulmalıdır. 7. Düşey derzler, duvarın hiçbir yerinde üst üste gelmeyecek şekilde ve doğrultuda örülmeli. Kaydırmalar yarım, çeyrek ve üççeyrek tuğlalarla yapılmalıdır. 8. Duvarlar, genellikle tam tuğla ile örülmeli, parça tuğlalar ise örgüde gerektiğinde kullanılmalıdır. 9. Tuğla duvarlar örülürken, takviyeli harçla örülmeli; soğuk iklimlerde dona maruz yerlerde çimento harcı kullanılmalıdır. 10. Duvarın boyuna sonradan ekleme yapılacak ise devam ettirilecek sıralar için duvar dişi bırakılmalıdır.

43

44 Tuğla duvar örme

45 Tuğla çeşitleri

47 Tuğla çeşitleri Tuğla çeşitleri

51

52

53

54

55 ÖRNEK 2: 1.00 x 1.50 m kesitli ve yüksekliği 3.50 m olan bir normal blok örgü şeklinde örülen tuğla kolonun içinde 50 x 190 x 290 mm.lik (yükseklik x en x boy) kaç adet tuğla kullanılabileceğini hesaplayınız?