Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması

Transkript

1 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Çalışmaları Araştırma Merkezi Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması Kantitatif Araştırma Özeti 8 Mayıs 2015

2 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 2 Merkez hakkında 2012 yılında kurulan Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Çalışmaları Araştırmaları Merkezi nin amacı disiplinlerarası araştırmalar, kadın ve toplumsal cinsiyet konularıyla ilgili akademik eğitimler için mekân yaratmaktır. Otuz yılı aşkın bir süredir dünyanın farklı yerlerinden, farklı disiplinlerden pek çok akademisyen kadının toplumdaki yerini ve isteklerini araştırmakta. Hedeflerimizden biri eşitlik ve toplumsal cinsiyet tartışmalarını kadınların toplumdaki yeri açısından tekrar incelemektir.

3 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 3 Genel Çerçeve AMAÇ Türkiye de kamuoyunun toplumsal cinsiyet ve kadın ile ilgili konulara yaklaşımlarını saptamak YÖNTEM Araştırma Yöntemi : Veri Toplama Tekniği: Kantitatif Araştırma Önceden hazırlanmış soru formuna bağlı yüz yüze görüşmeler ÖRNEKLEM Evren İller Örneklem : Güven Düzeyi : %95 Hata Payı : ±3,0 : Türkiye genelinde 18 yaş üstü bireyler : IBBS Düzey-2 temsilen İstanbul, Ankara, Konya, Bursa, Kocaeli, İzmir, Aydın, Manisa, Tekirdağ, Balıkesir, Adana, Erzurum, Antalya, Hatay, Zonguldak, Samsun, Kastamonu, Kayseri, Ağrı Kırıkkale, Trabzon, Gaziantep, Diyarbakır, Mardin, Malatya, Bitlis

4 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 4 Demografi Sosyo Ekonomik Statü Dağılımı Eğitim Durumu Medeni Durum A 2,6 İlköğretim 36,7 Evli 54,4 B 16,3 Bekâr 35,5 Lise 37,2 C1 20,9 Dul 5,4 C2 31,3 Üniversite 25,0 Ayrılmış 4,3 D 27,6 Lisansüstü 1,1 Birlikte yaşıyor 0,4 E 1,3 : 1000

5 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 5 Yaş Ortalaması 2.719,4 100% 90% 80% 70% 60% Hane Geliri 4,4 4,5 8,6 20, TL ve üzeri TL TL Demografi Hanedeki Kişi Sayısı Ortalama Kişi Sayısı 100% 90% 80% 70% 60% 3,4 6,5 13,4 29,3 6 Kişi ve üzeri 5 Kişi 4 Kişi 50% 40% 31, TL TL 50% 40% 23,7 3 Kişi 30% 20% 24, TL 30% 20% 18,4 2 Kişi 10% 0% 5, TL altı 10% 0% 8,7 1 Kişi

6 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 6 Genel Durumu Cinsiyet Eşitliği Durumu Sizce, Türkiye toplumunda şu anda kadın ve erkek eşit midir? Evet, eşittir.; 28,8 Hayır, eşit değildir 62,4 79,9 Hayır, eşit değildir.; 71,2 Evet, eşittir 20,1 27,

7 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 7 ların En Büyük Sorunu ların Toplumda Yaşadığı En Büyük Sorunlar Şiddet 86,6 erkek eşitsizliği Aile baskısı 50,5 47,3 %57,8 %43,2 Sokakta baskı ve taciz 44,3 Çevre baskısı 43,1 Eğitimsizlik 40,3 İş yerinde baskı ve taciz İşsizlik 39,9 38,7 %38,7 nin altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Birden fazla cevap verildiği için toplam %100 ü geçmiştir. : 1000

8 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 8 Evliliğe Başlangıç Eşi ile Tanışma Durumu Şu anki/ eski eşinizle nasıl tanıştınız? Ortalama Tanışma Süresi Evlilik Öncesi Tanışma Süresi Evlenmeden önce eşinizi ne kadar süre tanıyordunuz? 100 Aile bireyleri 37, ,2 41 ay ve üstü 80 4,7 Eşlerin kendileri 35, , ay 60 Arkadaşlar 11, , ay 40 Akrabalar 10, ay 20 38,7 Komşular 4, ay ve altı 0 : 641

9 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 9 Evlilik Kararı Evlilik kararını kim verdi? İkimiz ortak verdik, ailelere bildirdik 55,4 İkimiz ortak verdik, ailelere bildirdik 49,8 70,3 86,7 Görücü usulüyle 23,9 Görücü usulüyle 14,2 27,4 25 yaş altı Ailem karar verdi 9,8 Ailem karar verdi 6,1 11,3 Eşim verdi, ben kabul ettim Ben verdim, eşim kabul etti 5,6 4,8 %4,8 in altındaki değerler grafiğe dahil edilmemiştir. Eşim verdi, ben kabul ettim Ben verdim, eşim kabul etti 6,7 5,4 5,6 6,7 4,1 5, yaş 36 yaş ve üstü 25 yaş altı yaş 36 yaş ve üstü : 641

10 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 10 ve İçin İdeal Evlenme Yaşı Ayrı ayrı düşündüğünüzde, bir kadının ve bir erkeğin ideal evlenme yaşı size göre kaç olmalıdır? Ortalama yaş 24, Evlilik Kararı 27,9 1,2 0,3 0,2 0,2 0,9 11,9 46 Yaş ve üstü , Yaş , Yaş Yaş ,1 11, Yaş : 1000

11 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 11 Evlilik Kararı 18 Yaşından Küçük Kız Çocukların Evlilik Durumu 18 yaşından küçük kız çocuklarının evliliği sizce Türkiye de yaygın bir durum mu? Evet, yaygın; 82,6 Hayır, yaygın değil; 17,4 Evet, yaygın 85,5 79,7 Hayır, yaygın değil 14,5 20,3 :

12 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 12 Evlilik Kararı Aile İzniyle 18 Yaşından Küçük Kızların Evlendirilmesi Peki, Anne babaya 18 yaşından küçük kız çocuklarının evlenmesine müsaade etme hakkı verilmeli mi sizce? Hayır, izin verilmemeli; 83,8 Evet, izin verilmeli; 16,2 : 1000

13 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 13 Ortalama Çocuk Sayısı ,0 2,8 0,9 1,1 6,7 22,0 Aile Hayatı İdeal Çocuk Sayısı İdeal ailede size göre kaç çocuk olmalıdır? Çocuk yapmamak 6 çocuk ve üzeri 5 çocuk 4 çocuk Yaş Ortalaması 2,6 2, ,8 1,2 1,4 1,0 4,2 7,4 6,0 25,5 18,5 Çocuk yapmamak 6 çocuk ve üzeri 5 çocuk 4 çocuk ,1 6,4 : çocuk 2 çocuk 1 çocuk ,5 56,6 4,6 8, çocuk 2 çocuk 1 çocuk

14 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 14 Aile Hayatı Kürtajın Engellenme Durumu Türkiye de şu anda kadınların kürtaj olmasının önünde engeller var mıdır? Hayır, engel yoktur; 39,0 Evet, engel vardır 62,0 60,0 38,0 Evet, engel vardır; 61,0 Hayır, engel yoktur 40,0 :

15 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 15 Aile Hayatı Kürtaj Olma Kararı Pozitif Değerler Toplamı 37,3 38,0 17,1 3,2 4,4 75,3 Kürtaj olma kararını çiftler birlikte vermelidir 31,3 39,4 18,5 5,05,8 70,7 36,9 22,1 20,1 10,8 10,2 59,0 Kürtaj kadının en temel haklarındandır, yasaklanamaz 25,7 23,1 23,7 13,9 13,7 48,8 19,9 21,5 22,3 22,1 14,1 41,4 Kürtaj olma kararını kadın vermelidir 11,4 12,9 25,7 33,1 16,9 24,3 9,4 11,0 24,5 20,7 34,5 20,4 Kürtaj yasaklanmalıdır 13,7 12,7 27,7 18,9 27,1 26,4 1,0 2,6 17,9 39,2 39,2 3,6 2,25,4 Kürtaj yaptırıp yaptırmama kararını erkek vermelidir Kesinlikle Katılıyorum 22,7 42,2 Katılıyorum 27,5 7,

16 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 16 Aile Hayatı Sadece evli çiftler çocuk sahibi olmalıdır 38,6 40,4 9,5 6,7 4,8 Eşcinsel birliktelikler toplumumuza aykırıdır 30,6 33,5 18,1 8,4 9,4 Çiftlerin evlenme niyeti olmasa da birlikte yaşamaları kabul edilebilir 6,0 17,7 18,6 30,6 27,1 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum : 1000

17 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 17 Aile Hayatı Ailede ın Konumu Pozitif Değerler Toplamı ve erkek kararları konuşarak almalıdır 44,6 44,6 8,22,0 0,6 89,2 30,9 52,6 12,7 2,2 1,6 83,5 Evin reisliği kadın ve erkek arasında paylaşılır 28,1 43,6 18,9 7,0 2,4 71,7 15,3 41,0 26,1 13,1 4,6 56,3 aile içinde erkekle eşit konumdadır 24,9 38,0 17,7 14,7 4,6 62,9 16,9 45,4 18,5 13,7 5,6 62,3 Evin reisi erkektir 4,8 22,9 21,1 27,7 23,5 27,7 17,9 32,1 22,3 18,3 9,4 50,0 gerektiğinde ailenin devamı için şiddeti görmezden gelmelidir 1,67,6 2,6 12,0 13,5 15,1 27,5 35,9 49,8 34,3 9,2 14,6 Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum

18 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 18 Aile Hayatı, Aile ve Çalışma İlişkisi Pozitif Değerler Toplamı Çocuk hastalandığında babalar da işten izin alarak çocuğun bakımını üstlenmelidir. 25,8 43,9 24,5 4,7 1,1 Genel 69,7 77,3 62,1 Evin gelirine hem kadın hem erkek katkıda bulunmalıdır 23,0 42,7 29,6 3,1,6 65,7 74,7 56,7 Ev ve çocuk bakımını hem erkek hem de kadın üstlenmelidir 20,9 41,7 30,2 6,21,0 62,6 73,5 51,7 Doğum sonrasında babalar da doğum izni alabilmelidir. 20,8 40,5 28,9 7,8 2,0 Çalışan bir anne, çalışmayan bir anne kadar çocuğuyla yakın ve güven dolu ilişki kurabilir 25,3 31,4 22,3 15,9 5,1 61,3 67,9 54,7 56,7 64,2 49,2 Babalar da anneler kadar sık çocuk beslemeli/yedirmelidir. 19,8 36,6 28,5 12,4 2,7 56,4 67,3 45,4 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum : 1000

19 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 19 Aile Hayatı, Aile ve Çalışma İlişkisi Pozitif Değerler Toplamı Genel Babalar da anneler kadar sık çocuk altı değiştirmelidir. 16,9 29,6 32,8 16,1 4,6 46,5 57,4 35,5 Çoğu kadın bir işte çalışmayı istese de, öncelikle bir aile ve çocuk sahibi olmak ister 12,0 33,6 38,3 9,4 6,7 45,6 44,2 46,9 Okul öncesi yaştaki bir çocuk, annesinin çalışmasından kötü etkilenebilir 8,5 28,5 31,9 31,9 11,5 37,0 32,3 41,7 Ev kadını olmak bir işte çalışmak kadar tatmin edicidir 7,3 24,0 35,0 19,5 14,2 31,3 25,9 36,7 Erkeğin işi para kazanmak, kadının işi eve ve çocuklara bakmaktır 7,0 18,8 32,8 23,5 17,9 25,8 23,9 27,7 Bir kadın çalışırsa bütün ailesi bundan zarar görür 4,8 12,8 27,6 29,1 25,7 17,6 17,1 18,1 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum : 1000

20 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 20 Aile Hayatı Eşlerin Gelirlerini Harcama Kararı Siz ve eşiniz eve giren toplam geliri nasıl idare etmektesiniz? Bütün parayı ortak bir havuzda toplarız, herkes ihtiyacı kadar alır 36,6 44,8 Bütün parayı ben idare ederim, eşime belirli bir pay veririm 19,4 43,6 Bütün parayı eşim idare eder bana belirli bir pay verir 12,9 28,1 Kazancımızın bir kısmını birleştiririz, kalanını ben ve eşim ayrı ayrı harcarız 4,3 5,0 Kendi kazancımızı ayrı tutar ve kendi kazancımızı kendimiz harcarız 3,4 2,

21 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 21 Çocuk Bakımı ve İş Hayatı Tercihi Evde çocuğunuza bakmak ve çalışma hayatı arasında tercih yapmak zorunda kalırsanız ne yaparsınız? İkisini birlikte yürütürüm 50,9 İkisini birlikte yürütürüm 43,6 58,2 Ev/çocuk sorumluluklarımı tercih ederim 19,3 Ev/çocuk sorumluluklarımı tercih ederim 13,9 24,7 Böyle bir tercih yapmayı reddederim 17,9 Böyle bir tercih yapmayı reddederim 12,0 23,9 Çalışma hayatımı tercih ederim 11,9 Çalışma hayatımı tercih ederim 5,2 18,7 :

22 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 22 Çalışma Hayatı ların Çalışma Hayatına Katılımı Önem Derecesi. Kesinlikle önemli 39,2 %81,3 Kesinlikle Önemli 28,5 49,8 Önemli 42,1 Önemli 37,6 46,6 Ne önemli ne değil 14,6 Ne Önemli Ne Değil 10,6 18,7 Önemli değil 2,7 Önemli Değil 1,2 4,2 Hiç önemli değil 1,4 %4,1 Hiç Önemli Değil 0,8 2,

23 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 23 Çalışma Hayatı İş Hayatında Fırsat Eşitliği Durumu Şu anda ülkemizde kadınlar ve erkekler sizce iş ararken eşit fırsatlara sahip midir? 27,3 Hayır, fırsat eşitliğine sahip değildir; 66,9 Evet, fırsat eşitliğine sahiptir; 33,1 Evet, fırsat eşitliğine sahiptir 39,0 72,7 Hayır, fırsat eşitliğine sahip değildir 61,

24 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 24 Çalışma Hayatı İşsizlik ve Fırsat Eşitsizliği İşsizlik arttığında, erkekler kadınlardan daha önce işe alınmalıdır ifadesine ne derece katıldığınız lütfen karta bakarak yanıtlayınız. Net Katılma Skoru: % 15,7 Net Katılma Skoru : 5,0 Net Katılma Skoru : 26,5 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum 7,3 34,8 %42,1 Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum 5,8 8,8 29,9 39,8 : %48,6 : %35,7 Ne katılıyorum ne katılmıyorum 31,5 Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum 29,3 33,7 Katılmıyorum 19,4 Katılmıyorum 16,3 22,5 : %30,7 : %22,1 Kesinlikle katılmıyorum 7,0 %26,4 Kesinlikle Katılmıyorum 8,2 5,

25 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 25 Çalışma Hayatı Eşit İşe Eşit Ücret Durumu Türkiye de şu anda aynı işte çalışan kadın ve erkek sizce aynı ücreti alıyor mu? Evet, aynı işte çalışan kadın ve erkek aynı ücreti alıyor; 56,7 Evet, aynı işte çalışan kadın ve erkek aynı ücreti alıyor 51,4 62,0 Hayır, aynı işte çalışan kadın ve erkek farklı ücret alıyor; 43,3 Hayır, aynı işte çalışan kadın ve erkek farklı ücret alıyor 38,0 48,6 :

26 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 26 Çalışma Hayatı Eşit İşe Eşit Ücreti Destekleme Aynı işte çalışan kadın ve erkek aynı ücreti almalıdır ifadesine ne derece katıldığınızı karta bakarak belirtir misiniz? Net Katılma Skoru : 80,9 Net Katılma Skoru : 69,7 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum 28,0 53,0 %81, 0 Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum 21,7 34,3 : %83,9 : %78,1 49,6 56,4 Ne katılıyorum ne katılmıyorum 13,3 Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum 13,1 13,5 Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum 3,3 2,4 %5,7 Katılmıyorum Kesinlikle Katılmıyorum 1,6 5,0 1,4 3,4 : %8,4 : %3,

27 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 27 Medyada Şiddet a Yönelik Şiddet Haberleri Sizce şu anda Türkiye de kadına yönelik şiddet haberleri artıyor mu? Evet, artıyor.; 90,8 Hayır, artmıyor.; 9,2 : 1000

28 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 28 Medyada Şiddet Medyanın Şiddet Engelleyici Tutumu Medya, kadına yönelik şiddeti engelleyici bir tutum alıyor ifadesine katılma derecenizi karta bakarak yanıtlayınız. Net Katılma Skoru: % 19,2 Net Katılma Skoru : 13,8 Net Katılma Skoru : 24,7 Kesinlikle katılıyorum 9,3 %43,0 Kesinlikle Katılıyorum 7,2 11,4 : %47,6 : %38,5 Katılıyorum 33,7 Katılıyorum 27,1 40,4 Ne katılıyorum ne katılmıyorum 33,2 Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum 29,5 36,9 Katılmıyorum 15,9 Katılmıyorum 16,1 15,7 : %24,7 : %22,9 Kesinlikle katılmıyorum 7,9 %23,8 Kesinlikle Katılmıyorum 8,6 7,

29 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 29 Politikaları Siyasal Partilerin Politikalarının Seçime Etkisi Siyasal partilerin kadınlara yönelik politikalarının oy vermeniz üzerinde etkisi var mıdır? Lütfen karta bakarak 1 ile 5 arasında (1 Kesinlikle etkilemez, 5 Kesinlikle etkiler) cevaplayınız. Kesinlikle etkiler Etkiler Net Etki Skoru: % 51,6 20,0 41,4 %61,4 Kesinlikle Katılıyorum Katılıyorum Net Etki Skoru : 57,1 Net Etki Skoru : 46,1 16,3 23,7 41,4 41,4 : %65,1 : %57,7 Ne etkiler ne etkilemez 28,8 Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum 26,9 30,7 Etkilemez 7,1 Katılmıyorum 5,4 8,8 : %11,6 : %8,0 Kesinlikle etkilemez 2,7 %9,8 Kesinlikle Katılmıyorum 2,6 2,8 :

30 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 30 Politikaları Haklarını ve Politika Pozitif Değerler Toplamı erkek eşitliğini sağlamak devletin temel görevlerinden biridir 34,0 49,7 13,4 2,1 0,8 83,7 ların hakları hukuki olarak korunmalıdır 35,2 46,5 15,6 2,2 0,5 81,7 ların siyasete katılımı siyasette ve toplumda olumlu etki yapar 20,1 50,6 24,2 3,61,5 70,7 ların hak mücadelesi kadına yönelik şiddeti azaltır 21,3 48,1 25,2 4,11,3 69,4 lar siyasete katılsa da önemli olan kadın hakları için çalışmalarıdır 20,0 46,2 24,1 6,9 2,8 66,2 ların siyasete katılımının artması kadına yönelik şiddeti azaltır 19,8 46,3 27,3 5,11,5 66,1 ların hakları hukuki olarak korunuyor 8,2 29,2 31,8 21,3 9,5 37,4 Politika erkeklerin işidir 6,0 12,3 27,7 30,9 23,1 18,3 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum : 1000

31 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 31 ve Siyaset TBMM de Milletvekili Yeterliliği Sizce şu anda Türkiye Büyük Millet Meclisi ndeki yeterince kadın milletvekili var mı? Hayır, yok; 77,9 Hayır, yok 84,7 Evet, var; 22,1 71,1 15,3 Evet, var 28,9 :

32 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 32 ve Siyaset TBMM de Milletvekilini Destekleme Mecliste daha fazla kadın vekil olmalı ifadesine katılma derecenizi karta bakarak belirtir misiniz? Net Yeterlilik Skoru: % 62,4 Net Yeterlilik Skoru : 74,3 Net Yeterlilik Skoru : 56,5 Kesinlikle katılıyorum 25,2 %72,5 31,3 : %79,5 Kesinlikle Katılıyorum : %65,5 19,1 Katılıyorum 47,3 Katılıyorum 48,2 46,4 Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum 4,5 20,4 Ne Katılıyorum Ne Katılmıyorum Katılmıyorum 2,6 6,4 15,3 25,5 : %9,0 : %5,2 Kesinlikle katılmıyorum 2,6 %7,1 Kesinlikle Katılmıyorum 2,6 2,6

33 Türkiye de Toplumsal Cinsiyet ve Algısı Araştırması 33 ve Siyaset Avrupa Birliği üyeliği kadın hakları yönünden faydalıdır 21,2 46,1 23,9 5,6 3,2 Pozitif Değerler Toplamı 67,3 Türkiye Avrupa Birliği ne üye olursa kadınların statüsü yükselir 21,2 43,3 26,4 6,3 2,8 64,5 Avrupa Birliği adaylığı olmasa Türkiye de kadın hakları daha da kötüleşirdi 7,8 19,9 35,1 26,2 11,0 27,7 Avrupa Birliği üyeliği kadınların aile içindeki rolünü tehlikeye sokar 2,7 9,8 30,7 40,5 16,3 Kesinlikle katılıyorum Katılıyorum Ne katılıyorum ne katılmıyorum Katılmıyorum Kesinlikle katılmıyorum 12,5 : 1000