Transkript

1 Mýsýrda Aflatoksin Oluþumunu Etkileyen Faktörler ve Taraflarýn Sorumluluklarý Deðerlendirme Raporu

2 Program 14:00 Açýlýþ Konuþmalarý 14:30 Panel 16:30 Soru-Cevap 17:00 Kapanýþ Rint AKYÜZ NÜD Yönetim Kurulu Baþkaný Mesut KÖSE TKB Müsteþar Yardýmcýsý - TMO Genel Müdür V. Oturum Baþkaný: Behçet HOMURLU Adana Çiftçiler Birliði Baþkaný Gýdalarda mikotoksin oluþumu. Yrd. Doç. Dr. Iþýl VAR, Çukurova Üniversitesi Mýsýrda mikotoksin oluþum aþamalarý ve önleyici tedbirler. Dr. Ferda SEYHAN, TÜBÝTAK MAM TMO mýsýr alým politikalarý ve depolama koþullarý. Selim TAHAN, Þube Müdürü, TMO Aflatoksinle ilgili Ulusal Mevzuat ve denetimler ile uluslararasý düzenlemeler. Dr. Betül VAZGEÇER, Uzman, TKB, KKGM Gýda Kodeks Þubesi Aflatoksinle mücadelede çiftçi ve sanayici iþbirliði. Yavuz TEZCAN, Ceyhan Ziraat Odasý Baþkaný

3 Niþasta ve Glikoz Üreticileri Derneði, , Adana Basýn Bülteni Çiftçiye mýsýrý kurutmayý anlatacak, alfatoksin oluþumunu engelleyecek Niþasta ve Glikoz Üreticileri Derneði, sosyal sorumluluk projesi kapsamýnda gerçekleþtirdiði "Mýsýrda Alfatoksin ve Taraflarýn Sorumluluklarý", adlý panel sayesinde çiftçiye ürün kalitesini daha da yükseltmenin yollarýný anlatacak. Tüm yurt geneline yayýlmasý hedeflenen çalýþmanýn þimdiki ayaðý olan Adana'da, proje NÜD, TMO, Adana Çiftçiler Birliði ve Ceyhan Ziraat Odasý tarafýndan da destekleniyor. Nemli ortamda tamamen kurutulmadan tüketime sunulan ürünlerde oluþan alfatoksin gözle görmekte zorlandýðýmýz bir cins küfün býraktýðý mikotoksin. Fýndýk, yer fýstýðý, antep fýstýðý gibi sert kabuklu yaðlý-kuru meyvelerde, kuru incir, kuru üzüm gibi bazý kuru yemiþlerde, çiðit gibi bazý yaðlý tohumlarda, tahýllarda, kýrmýzý biber, karabiber, hindistan cevizi gibi baharatlarda ve ayrýca süt, peynir, sakatat gibi bazý hayvansal ürünlerde gerekli koruyucu tedbirler alýnmazsa meydana geliyor. Mýsýrda da oluþabilen bu olumsuz unsuru en aza indirmeyi amaçlayan Niþasta ve Glikoz Üreticileri Derneði, hem saðlýk hem de ekonomik yönden sýfýr risk hedefliyor. Bu amaçla çifçilere bilgi verilen panelde, "nasýl sýfýr risk saðlayabiliriz" anlatýldý. Panelin açýþ konuþmasýný yapan NÜD Baþkaný Rint Akyüz, " Niþasta ve Glikoz üretiminin ana hammaddesi olan mýsýr üretimi, 1950'li yýllarda en fazla Karadeniz ve Marmara Bölgelerinde yapýlýrken, son yýllarda Akdeniz Bölgesi özellikle Adana iliyle ön plana çýkýyor. Tüm Türkiye genelinde buðday ve arpadan sonra üçüncü sýrada yer alan mýsýr üretimi yaklaþýk bin hektar alanda yapýlmakta ve 4 milyon ton mýsýr elde edilmekte. Ülkemiz toplam mýsýr ekim alanlarýnýn %20'sine sahip olan Adana, ayný zamanda üretiminde %26'sýný yapmakta. Bu nedenle projeye Adana'dan baþlamak öncelikliydi" dedi.

4 Basýn Bülteni Panele konuþmacý olarak katýlan diðer isimler ise TKB Müsteþar Yardýmcýsý - TMO Genel Müdür Vekili Mesut Köse, Çukurova Üniversitesi'nden Dr.Iþýl Var, TüBÝTAK MAM'dan Dr. Ferda Seyhan, TMO Þube Müdürü Selim Tahan, TKB Koruma Kontrol Genel Müdürlüðü'nden Dr. Betül Vazgeçer ve Ceyhan Ziraat Odasý Baþkaný Yavuz Tezcan'dý. Panelin oturum baþkanlýðýný ise Adana Çiftçiler Birliði Baþkaný Behçet Homurlu yaptý. Dünya üretiminin iki katý Mýsýr üretiminde ülkemizde birim alandan elde edilen ürün 700 kg/da'nýn üzerinde. Dünya ortalamasýna bakýldýðýnda birim alandan elde edilen ürün ortalamasý 400 kg/da görülmekte. Bu rakamlar ülkemiz mýsýr tarýmýnýn ne denli geliþtiðine ýþýk tutuyor. Ayrýca Adana ilinde ana ürün olarak birim alandan kg/da civarýnda ürün alýnabiliyor. Bu nedenle Adana ekim alaný, üretim ve verim bakýmýndan son derece önemli bir yere sahip. Ayný zamanda ekonomik açýdan da en fazla mýsýr üretiminin yapýldýðý yer olan Çukurova bölgesinde mýsýra alternatif diðer bitkiler göz önünde bulundurulduðunda da en karlý bitkinin mýsýr olmasý da ciddi bir gösterge. Ekonomik analizler mýsýr bitkisinin, bölgede en fazla üretilen pamuk baþta olmak üzere soya ve yerfýstýðýndan üreticiye daha fazla gelir saðladýðýný gösteriyor. Yýllýk mýsýr tüketimimiz 4.6 milyon ton Dünya genelinde mýsýr tüketimi 785 milyon ton, ülkemizde ise 4.6 milyon ton civarýnda. Ülkemiz tüketiminin yaklaþýk %65-70'i hayvan yemi olarak kullanýlýrken, %20'si þeker, niþasta ve yað sanayinde, geri kalan kýsmý ise gýda ve diðer ihtiyaçlar için kullanýlmakta.

5 Sayýn Müsteþarým, Ýlimizin deðerli yöneticileri, çiftçi örgütlerinin temsilcileri, sevgili çiftçi kardeþlerimiz, deðerli misafirler. Hepinizi Niþasta ve Glikoz Üreticileri Derneði ve þahsým adýna saygý ile selamlarým. Rint Akyüz / Konuþma Bugün burada derneðimiz ve TMO iþbirliði ile gerçekleþtirilen "Mýsýrda Aflatoksin ve Taraflarýn Sorumluluklarý" adlý panelimiz için toplanmýþ bulunmaktayýz. Bu vesileyle Türk tarýmý ve çiftçimiz açýsýndan önem arz eden bu konuda gerçekleþtirdiðimiz sosyal sorumluluk projesinde emeði geçen herkese gönülden teþekkür etmek istiyorum. Sizlere kýsaca Derneðimizden bahsetmek istiyorum. Ülkemizde 1935 yýlýnda faaliyete baþlayan niþasta sektörü, günümüze kadar sürekli geliþme içinde oldu. O yýllardan itibaren genç Türkiye Cumhuriyeti ile büyüyen Niþasta Sanayi, 50 yýl gibi kýsa bir sürede dünya standartlarýnda üretim yapan ve baþta gýda sanayi olmak üzere birçok sanayi koluna hizmet veren bir sektör haline geldi. Hizmet verdiði sektörlerin çeþitlenmesi ve teknolojik geliþim bu alanda sektörel iþbirliðinin en üst seviyeye çýkarýlmasý gereðini ortaya koydu. Bu iþbirliði ve paylaþým ihtiyacýný karþýlamak üzere 1995 yýlýnda Niþasta ve Glikoz Üreticileri Derneði (NÜD) kuruldu. NÜD bugün Amylum Niþasta Cargill Türkiye, Pendik Niþasta, Sunar Mýsýr, Tat Niþasta olmak üzere 5 niþasta üreticisi kuruluþun sivil toplum temsilcisi olarak faaliyetini sürdürmektedir. Buradaki tüm davetlilerin malumu olduðu üzere mýsýr; hem Adana çiftçisinin hem de sektörümüzün can damarýdýr. Mýsýr, ülke tarýmýnda önemli bir yere sahip olduðu gibi, hem yöredeki çiftçilerimizin en önemli geçim kaynaðý hem de sektörümüzün ana girdisini oluþturmaktadýr. Bu nedenle mýsýrýn hasadý, hammadde kalitesi açýsýndan üretimi kadar önemli bir süreçtir. Hasat sýrasýnda gerçekleþtirilen yanlýþ uygulamalar sonucunda mýsýr tanelerinde oluþan kýrýklar nedeni ile ürün kalitesi düþmekte dolayýsý ile depolama ve üretim süreçlerinde yaþanan bu kayýplar firmalara önemli bir maliyet artýþý getirmekte, ülke ekonomisinin hanesine de zarar olarak geçmektedir. Buradan hareketle; Mart ayý içerisinde mýsýr hasadý sýrasýnda ürünün kalitesinden birinci derecede sorumlu olan Biçerdöver Operatörlerinin eðitimi ve belgelendirilmesine yönelik bir projeyi Ceyhan'da Ceyhan Ziraat Odasý ile birlikte gerçekleþtirdik. Gerçekleþtirdiðimiz bu sosyal sorumluluk projesi ile eðitimlerini tamamlayan ve bilinçli hasat yapacak olan biçerdöver operatörlerimiz sayesinde, Çukurova bölgesini düþündüðümüzde 50 ila 100 bin ton arasýnda mýsýr ülke ekonomisine kazandýrýlacak, bu kazanç çiftçimizin cebine girecektir. Tabii sanayimiz de kaliteli hammadde temin etmek suretiyle maliyet riskini azaltmýþ olacaktýr. Hammadde kalitesi, Derneðimiz üyesi firmalarýmýz açýsýndan büyük öneme sahiptir. Bunun nedeni hizmet verdiðimiz sektörlerin baþýnda gýda ve içecek sektörünün gelmesidir. Üyelerimiz gýda sanayimize kaliteli, güvenilir ve saðlýklý ara mal tedarik etme konusunda son derece hassas davranmaktadýr.

6 Gýda güvenliðinin tarladan baþlayan bir süreç olmasý nedeniyle sosyal sorumluluk projemizin ikinci ayaðýnda ise Toprak Mahsulleri Ofisimiz ile iþbirliði halinde düzenlediðimiz bu panelde aflatoksin sorununu ele aldýk ve konunun ilgili taraflarýný bugün bir araya getirmeye çalýþtýk. Hepinizin bildiði gibi aflatoksin fýndýk, yer fýstýðý, antep fýstýðý gibi sert kabuklu yaðlý-kuru meyvelerde, kuru incir, kuru üzüm gibi bazý kuru yemiþlerde, çiðit gibi bazý yaðlý tohumlarda, tahýllarda, kýrmýzý biber, karabiber, hindistan cevizi gibi baharatlarda, ve ayrýca süt, peynir, sakatat gibi bazý hayvansal ürünlerde gerekli koruyucu tedbirler alýnmazsa meydana gelmektedir. Ürünlerde oluþan Alfatoksin ülkemizin ihracatýna zarar vermekte ve üretimimizi olumsuz þekilde etkilemektedir Rint Akyüz / Konuþma Sayýn davetliler; Biz bugün burada aflatoksinin mýsýr boyutunu ele alacaðýz. Son yýllarda ülkemizde üretilen mýsýrýn neredeyse yarýsý Çukurova bölgesinde üretilmiþtir. Ekiliþ alaný ve üretim miktarý bakýmýndan, hububat içinde buðday ve arpadan sonra üçüncü sýrada yer alan mýsýr, tüm ülkede yaklaþýk 550 bin hektar alanda ekilmekte ve 4 milyon ton civarýnda mýsýr elde edilmektedir. Özellikle Adana ilimiz ekim alaný, üretim ve verim bakýmýndan mýsýr üretiminde çok önemli bir yere sahiptir. Adana, ülkemiz toplam mýsýr ekim alanlarýnýn %20'sine sahipken, mýsýr üretiminin neredeyseyarýsý burada gerçekleþmektedir. Adana çiftçisinin bilimsel çalýþmalara yatkýnlýðý ve üretim konusunda kendini geliþtirmesi sonucu birim alandan elde edilen verim dekarda kg olmuþtur. Türkiye ortalamasýnýn dekarda 750 kg, dünya ortalamasýnýn dekarda 400 kg/ dolaylarýnda olduðu göz önüne alýndýðýnda, Adana'da mýsýr tarýmýnýn ne denli geliþmiþ olduðu ortaya çýkmaktadýr. Mýsýrda mikotoksinlerin oluþumunun önüne geçmek için çiftçinin topraðý iþlemesiyle baþlayýp, hasat, kurutma, depolama, taþýma ve iþleme süreçlerinde her aþamada tüm taraflara önemli sorumluluklar düþmektedir. Konuyu deðerli bilim insanlarýmýz bugün bizlere anlatacaklar. Katkýlarý için þimdiden teþekkür ediyoruz. Sayýn konuklar, deðerli basýn mensuplarý, Mýsýr artýk Türk çiftçisi için olmazsa olmaz tarým ürünleri arasýna girmiþtir. Mýsýr, çýktýlarý itibariyle sanayi için de çok deðerli bir üründür. Bildiðiniz üzere biz Niþasta üreticileri de; temel ham maddemiz olan mýsýrý yüzde 100 yurt içi üretimle karþýlamaktayýz ve sanayi olarak kota miktarýna göre yýllýk ortalama 550 ila 750 bin ton arasýnda mýsýr kullanmaktayýz. Üstelik niþasta sanayicileri olarak mýsýr çiftçimizin kârlý ve kazançlý olmasý için elimizden gelen desteði de vermeye çalýþmaktayýz. Ayný þekilde mýsýrdan elde ettiðimiz 250 civarýnda deðiþik ürünle, baþta gýda ve içecek sanayimiz olmak üzere yem, tekstil, ilaç, kaðýt, boya, savunma, inþaat ve diðer birçok sektöre hizmet veriyoruz. Baþta toplantýya katýlan herkes olmak üzere sunuyor, projemize katkýda bulunan tüm kurum, kuruluþ ve kiþilere teþekkürlerimi ve saygýlarýmý sunuyorum. Rint AKYÜZ NÜD BAÞKANI

7 Saygýdeðer konuklar, Düzenlenmiþ olan "Mýsýrda Aflatoksin Oluþumunu Etkileyen Faktörler ve Taraflarýn Sorumluluklarý" Panelinin sektöre ve ülkemize yararlý olmasýný diliyor, hepinizi saygý ile selamlýyorum. Ülkemiz mýsýr ürünü aflatoksin sorunlarýný deðerlendirmeden önce, son 5 yýllýk dönemde Dünya'da ve Ülkemizde mýsýr üretimine kýsaca deðinmek istiyorum. Dünyada mýsýr; hububat içerisinde ekim alaný olarak ikinci, üretimde ise ilk sýrada yer almaktadýr. Uluslararasý Hububat Konseyi (International Grains Council, IGC) verilerine göre; Dünya mýsýr üretimi 2005/06 döneminde 698 milyon ton iken, 2008/09 döneminde ise 794 milyon olarak gerçekleþmiþtir. 2009/10 dönemi için mýsýr üretim tahmini, 800 milyon ton'dur. Dünya mýsýr üretiminin yaklaþýk %41'i ABD'de, %20'si Çin'de yapýlmaktadýr. Mesut Köse / TMO Gn. Md. Ülkemiz mýsýr üretimine baktýðýmýzda; TÜÝK verilerine göre Türkiye'nin mýsýr üretimi 2007 yýlýnda 3,53 milyon ton, 2008 yýlýnda 4,27 milyon ton 2009 yýlýnda 4,25 milyon ton olarak gerçekleþmiþtir. Toplam mýsýr üretiminin yaklaþýk %70'ini birinci ürün, %30'unu ikinci ürün oluþturmaktadýr. Son yýllarda yem, niþasta, yað ve tatlandýrýcý sektörü ile biyoyakýt üretiminde kullanýmý artan mýsýrýn üretimi de buna paralel olarak artmýþtýr. Ülkemiz mýsýr üretimi dünya mýsýr üretiminin %0,5'ini oluþturmaktadýr. Ülkemiz mýsýr tüketimine baktýðýmýzda; Mýsýr kullaným miktarý ikame ürün fiyatlarýna baðlý olarak 4-4,5 milyon ton aralýðýnda deðiþmektedir. Ülkemiz mýsýr tüketiminin daðýlýmýna bakacak olursak; 3.2 Milyon ton Yem sanayi (%71), 0.75 Milyon ton Niþasta sanayi (%17), 0.3 Milyon ton Mahalli tüketim (%7), 0.1 Milyon ton Endüstriyel tüketim (%2), 0.12 Milyon ton Üretim kayýplarý (%3) olduðu görülmektedir. Görüldüðü üzere, Mýsýr kullanýmýnda Yem ve Niþasta Sanayi büyük paya sahiptir. Dolayýsýyla üretilen mýsýrýn TMO dýþýndaki büyük alýcýlarýndan birisi de Niþasta Sanayidir. Taraflarýn sorumluluklarýnýn tartýþýlacaðý bu panelde, sektördeki tüm paydaþlarýmýzla aflatoksin konusunda neler yapýlabileceði hakkýnda birliktelik saðlamak amacýndayýz. Dünya ve Türkiye'de mýsýr görünümüne kýsaca deðindikten sonra, arz dalgalanmalarýnýn yaþandýðý bu dönemde Toprak Mahsulleri Ofisi olarak piyasa regülasyonu yönünden neler yaptýðýmýzý belirtmek isterim. 2009/2010 dönemi TMO mýsýr müdahale alým fiyatý tarihinde 450 TL/Ton, olarak açýklanmýþtýr. Bu güne kadar Ton peþin alým yapýlmýþ olup karþýlýðýnda üreticilerimize 77 milyon TL ödenmiþtir. TMO, üretici ve diðer kesimlere ürünlerini TMO depolarýnda depolama imkâný yanýnda makbuz senedi karþýlýðý kredi kullanma imkaný saðlamýþtýr. Bu kapsamda yükümlülüklerini yerine getirerek emanetteki ürünlerini geri çekmeleri halinde kullandýklarý kredinin

8 faizinin % 25'ini TMO ödemektedir. Bu kapsamda ürününü TMO depolarýna emanete býrakan üreticilerin ürünlerini geri çekmeleri halinde herhangi bir ücret alýnmamaktadýr. Ancak emanetteki ürünlerini TMO'ya satmalarý durumunda 0.05 TL/Ton/gün+KDV ücret alýnmaktadýr. Üretici dýþýndaki kesimlerin emanetteki ürünlerini geri çekmeleri halinde depolama muhafaza ve sigorta masraflarý karþýlýðý olarak cüzi miktarda (0.05 TL/Ton/gün+KDV) ücret alýnmaktadýr. Ürünlerini TMO'ya satmalarý halinde ise 0.1 TL/Ton/gün+KDV ücret alýnmaktadýr. Geçmiþ yýllara göre rekor seviyesinde ton emanet alým yapýlmýþtýr. Cari tarih itibariyle TMO depolarýnda ton emanet ürün bulunmaktadýr. Emanet mýsýr alýmlarý 30 Kasým 2009 tarihinde sona ermesine raðmen sektörden gelen yoðun talepler üzerine 31 Ocak 2010 tarihine kadar uzatýlmýþtýr. Emanete alýnan mýsýrlarýn son çekim tarihi ise 31 Mayýs 2010'dur. Cari tarih itibariyle TMO depolarýnda 2008 mahsulü ton, 2009 mahsulü ton olmak üzere toplam ton mýsýr stoku bulunmaktadýr. Mesut Köse / TMO Gn. Md. Bakanlýðýmýzca 2009 yýlý ürünü mýsýr için 40 TL/Ton destekleme primi ödemesi yapýlmaktadýr. 2009/2010 döneminde iç piyasaya toplam ton mýsýr satýþý gerçekleþtirilmiþtir. Yine bu dönemde mamul madde ihracatý karþýlýðý satýþlara baþlanmýþ olup, bugünkü tarih itibariyle ton mýsýr satýþý gerçekleþtirilmiþtir. Son dönemde yumurta ve beyaz et ihracatýnýn artmasýna baðlý olarak yem hammaddeleri talebinde de artýþ meydana gelmiþtir. Ülkemizin, artan talebi karþýlayacak üretim potansiyeli bulunmaktadýr. Sözlerime Aflatoksinle ilgili kýsa bilgiler vererek devam etmek isterim; Aflatoksinler doðada yaygýn olarak bulunan aspercgillus küfleri tarafýndan üretilen mikotoksinlerdir. 18 deðiþik aflatoksin tipi tanýmlanmýþ olup, B1, B2, G1, G2, M1 ve M2 en yaygýn olanlardýr. Aflotoksinler arasýnda ise aflotoksin B1 en yüksek toksin aktiviteye sahiptir. Gýdalarda küf geliþmesi ve aflatoksin oluþumunda rol oynayan en önemli faktörler, gýdayý çevreleyen hava baðýl nemi ve depolama sýcaklýðýdýr. Mikotoksin üreten küfler daha çok yað oranlarýnýn yüksek olmasý nedeniyle fýndýk, fýstýk vb. ürünlerle, hububatlar içerisinde de mýsýrda ürerler. Aflatoksin oluþumu yalnýzca bir depolama problemi olmayýp, tarlalarda nem oraný yüksek olduðu zamanlarda da oluþmaktadýr. Aflatoksinin oluþabilmesi, uygun ýsý ve rutubet þartlarýna baðlýdýr. Üreyebildikleri ideal ýsý dereceleri 25 Cº ile 35 Cº arasýndadýr ve geliþebilmeleri için ortam rutubetinin % 15' in üzerinde olmasý gerekir. Hububatta normal depolama þartlarýnda mikotoksinlerin oluþmadýðý tespit edilmiþtir. Rutubet % 14' ün altýnda olduðu zaman sýcaklýk küflerin üremesine elveriþli olsa bile toksin oluþmamaktadýr. Halk saðlýðý açýsýndan önemli bir tehlike olan aflatoksinler, genel olarak, hayvanlar ve insanlar üzerinde genotoksik ve kanserojen etkiye sahiptir. Yürütülmüþ bilimsel çalýþmalarda karaciðer kanseri ile aflatoksinli gýdalarýn tüketimi arasýnda da iliþkiler saptanmýþtýr. Türkiye'de Aflatoksin Limitleri; Türkiye'de aflatoksin limitleri 11 Haziran 2008 tarihli Resmi Gazetede yayýnlanan Tebliðe göre, mýsýrda aflatoksin B1 = 20 ppb olarak belirlenmiþtir.

9 TMO'nun Aflatoksinli Mýsýr Konusunda Karþýlaþtýðý Sorunlar; Üreticiler hasat ettikleri yüksek rutubetli ürünü herhangi bir kurutma iþlemine tabi tutmaksýzýn bekleterek pazara sunmaktadýr. Hasattan pazarlama aþamasýna kadar nemli olarak bekletilen, özellikle yüksek rutubetli 2. ürün mýsýrda aflatoksin geliþimi söz konusu olmaktadýr. Bu nedenle ürününü TMO'ya satmak isteyen üretici ürününü TMO'nun alým durumuna göre hasat ederek bekletmeden TMO'ya getirmelidir. Mesut Köse / TMO Gn. Md. Özet Olarak Temel Öneriler Neler Olabilir? Ürünlerin saðlýklý koþullarda depolanmasýnýn saðlanmasý; Hasat döneminde üreticiler hasat ettikleri yaþ ürünü bekletmeden kurutmalý Alýcýlar almýþ olduklarý nemli ürünü kurutup depolamalý Muhafaza süresince üründe rutubet ve suhunet yükselmelerine karþý gerekli muhafaza önlemleri alýnmalý Ürünler havalandýrmalý depolarda stoklanmalý Üretici ve tüketiciye yönelik eðitimlerinin yapýlmasý, Ülke düzeyinde aflatoksin haritasýnýn çýkarýlmasý. TMO Aflatoksin Oluþumunu Engellemek Ýçin; Mýsýr alýmlarýnýn büyük çoðunluðu Çukurova, Amik ovasý ve Güney Doðu Anadolu Bölgesindeki iþyerlerimizce gerçekleþtirilmektedir. Genelde olduðu gibi 2009/2010 dönemi mýsýr alýmlarýnýn %70'ini birinci ürün, %30'unu ikinci ürün mýsýr oluþturmaktadýr. Mýsýr alýmlarýnda, kurutma cihazý olmayan yerlerde; rutubet oraný %14'ün üzerinde olan mýsýrlar satýn alýnmazken, kurutma cihazý olan yerlerde rutubet oraný % 14'ün üzerindeki mýsýrlar alýnýp kurutulduktan sonra depolanmaktadýr. TMO'nun ülke genelinde deðiþik tip ve kapasitelerde toplam 37 adet kurutma cihazý mevcuttur. Alýmlarýn sonunda her bir depo ünitesi için aflatoksin analizleri yapýlmakta, deðiþik periyotlarda da sýk sýk bu analizler tekrarlanmaktadýr.stoklarýmýzdaki ürünler her 15 günde bir, gerektiðinde sýk sýk, kontrol edilmekte, kontrol sonucuna göre stoklar, uygun zamanlarda havalandýrma, aktarma vb ýslah iþlemlerine tabi tutulmaktadýr.tmo'nun ülke genelinde toplam 2.2 milyon ton mýsýr stoklanabilir nitelikte havalandýrmalý depo kapasitesi bulunmaktadýr. Mýsýr ürünü yem hammaddesi olmasý nedeniyle aflatoksin deðerleri kabul edilebilir limitler üzerinde (max 20 ppb) olmasý halinde ürünün imhasý cihetine gidilmektedir. Sonuç olarak, Arz fazlasý olan ürünleri alým iþlemine tabi tutan TMO, alýmýný yaptýðý ürünü gerektiðinde uzun süreli olarak depolama cihetine gitmekte, Mýsýr rutubeti %14'e düþürülerek stoklama süresincede havalandýrma, mücadele ve aktarma gibi iþlemler ile ürününün sühunet ve rutubetini aflatoksin oluþumuna meydan vermeyecek sýnýrlar içerisinde tutulmaktadýr. Bu sebeple TMO depolarýnda herhangi bir toksin oluþumu mümkün olmamaktadýr. Üretimden tüketime kadar her kademede gerekli hassasiyetin gösterilmesi hususunda TMO üstüne düþen tüm görevleri yapmaktadýr. Sözlerime, düzenlenen panelin Ülkemiz ve sektör için yararlý olmasý dileðiyle son veriyor, hepinizi saygýyla selamlýyorum.

10 Mýsýrda Aflatoksin Oluþumunu Etkileyen Faktörler ve Taraflarýn Sorumluluklarý

11 Panelistler Behçet Homurlu Adana Çiftçiler Birliði Baþkaný Oturum Baþkaný Mýsýr üretimini önemli bir mücadele olarak görüyoruz. Çok deðerli emeklerle, çiftçilerimizin alýn teri ile Dünya ortalamalarý üzerinde verim bir alýyoruz. Dünyadaki çiftçi trendinin gidiþi olan ve Adana bölgesi olarak narenciyede çok ciddi boyutta yaþadýðýmýz pestisit sorunlarý yakýnda tahýldada karþýmýza çýkacak. Bu nedenle çiftçiler olarak üzerimize düþeni öðrenip bu olumsuz duruma þimdiden bir önlem almamýz lazým. Dünyanýn gidiþi gereði iyi tarým uygulamalarýdýr. Bugün deðilse yarýn gýda mamulleri ihracatýnda bu sorun karþýmýza çýkacaktýr. Bu nedenle bu panelin düzenlenmesinde emeði geçen herkese çok teþekkür ederiz.

12 Panelistler Yrd. Doç Dr. Iþýl VAR Çukurova Üniversitesi Gýda Mühendisliði Bölümü Gýdalarda Mikotoksin Oluþumu Dünyada üretilen tarým ürünlerinin yaklaþýk % 25'inin de mikotoksinlerle kontamine olduðu bilinmektedir. Tarým ürünleri, hasat öncesi, hasat ve/veya depolama aþamasýnda çeþitli toksijenik küflerin geliþimi sonucu mikotoksin kontaminasyonuna maruz kalabilmektedir. Yetersiz kurutulmuþ tarým ürünleri ve kurutulup depolandýktan sonra tekrar rutubetlenen ürünler, toksijenik küf geliþimi ve mikotoksin oluþumu için en uygun ortamý oluþturmaktadýr. Gýda ve yem maddelerinde gerçekleþen bu küf geliþimi ve dolayýsýyla mikotoksin oluþumu önemli saðlýk sorunlarýna ve ekonomik kayýplara neden olmaktadýr.

13 Panelistler Dr. Ferda Seyhan TÜBÝTAK MAM Mýsýrda Mikotoksin Oluþum Aþamalarý ve Önleyici Tedbirler Mýsýrda Mikotoksin Oluþumuna Karþý Hasat Öncesi Tedbirler Güvenli dönüþümlü ekim (münavebe) ve ekim sýklýðý, Tohum seçimi, Rutin zararlý mücadelesi, Sulama, gübreleme ve yabancý ot mücadelesi, Hasat sonrasý bitki atýklarýnýn topraða karýþtýrýlmasý Hasat Sonrasý Önleyici Tedbirler Hasat sonrasý taze mýsýr % neme sahip olup, hasadý takiben en, kýsa zamanda (48 saat) güvenli tane nem oranýna kadar (%14-15) kurutulmalarý ve uygun depo koþullarýnda depolanmalarý gerekir. Nem içeriðinin %17-18'in üzerinde olmasý ve uzun süren kurutma dönemleri nedeniyle, ürünün taþýnmasý ve depolanmasý esnasýnda saðlýklý taneler üzerinde küf geliþerek mikotoksin üretebilir.

14 Panelistler Selim TAHAN TMO TMO Mýsýr Alým Politikalarý ve Depolama Koþullarý TMO, alýmýný yaptýðý ve depoladýðý ürünleri satýlýncaya kadarki dönemde, uygun koþullarda depolama yaptýðýndan aflatoksin oluþumuna meydan vermeyerek üzerine düþen görevi yapmaktadýr. %17-18 rutubetli ürünler piyasada hemen satabilirim veya iþleyebilirim düþüncesiyle herhangi bir kurutma iþlemine tabi tutmadan depolama cihetine gidilmemeli, bu durum kýsa süreli olsa bile aflatoksin oluþumuna meydan vermemek için kurutulmadan depolanmamalýdýr. Üreticilerimiz ise %14 rutubetin üzerinde olan ürünlerini daha sonraki dönemlerde satmak amacýyla depolama yapmalarý halinde %14 rutubete kadar kurutarak depolamalýdýr. Muhafaza süresince üründe rutubet ve suhunet yükselmelerine karþý gerekli muhafaza önlemleri alýnmalýdýr. Ürünler havalandýrmalý depolarda stoklanmalýdýr. Kýsacasý aflatoksin oluþumunu engellemek için sektörde yer alan tüm kesimler gerek üretimin gerekse tüketimin her kademesinde gerekli hassasiyeti göstermelidir.

15 Panelistler Dr. Betül VAZGEÇER TKB Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüðü Aflatoksinle ile Ýlgili Ulusal Mevzuat ve Denetimler ile Uluslararasý Düzenlemeler Mikotoksinler Gýda maddelerinde belirli çevre koþullarýnda bazý küfler tarafýndan üretilen, toksik sekonder metabolitleri ifade eder. Aflatoksin Deoksinivanenol (DON) Okratoksin A Zearalenon Patulin Fumonisinler Maksimum Miktarlar EK2... aksi bir durum belirtilmedikçe gýda maddelerinin yenilebilir kýsýmlarý için geçerlidir....kurutulmuþ, seyreltilmiþ, iþlenmiþ veya birden fazla bileþen içeren gýda maddelerinde özel konsantrasyon ve seyreltme faktörü dikkate alýnarak kullanýlýr. Maksimum miktarlara uygun olmayan gýda maddeleri, karýþým/bileþik gýda maddelerinin üretiminde gýda bileþeni olarak kullanýlamaz ve uygun olan gýda maddeleri ile karýþtýrýlamaz.mikotoksin içeren gýda maddelerinin fiziksel, kimyasal veya mikrobiyolojik uygulamalar da dahil olmak üzere hiçbir þekilde detoksifikasyonu yapýlamaz. ULUSLARARASI DÜZENLEME 1881/2006/EC Commission Regulation on Setting Maximum Levels for Certain Contaminants in Foodstuffs (OJ )

16 Panelistler Kenan BALKI Ceyhan Ziraat Odasý Aflatoksinle Mücadelede Çiftçi ve Sanayici Ýþbirliði Mýsýr, Çukurova Bölgesi için oldukça önemli bir geçim kaynaðý durumuna gelmiþtir. Bu kaynaðý en verimli þekilde kullanmak için çiftçilerimizin bilinçlerinin arttýrýlmasý gereklidir. Bu tip toplantýlarla elde edilen bilgiler çiftçimiz için önemli bir kazançtýr. Bugün burada anlatýlanlar bizim ufkumuzu geniþletmiþtir.

17 Anayurt Gazetesi Basýn Yansýmalarý

18 Internet Yansýmalarý

19 Internet Yansýmalarý

20 Internet Yansýmalarý

21 Internet Yansýmalarý

22 Internet Yansýmalarý

23 TGRT Ana Haber TV Yansýmalarý

24 Panel Fotoðraflarý

25 Panel Fotoðraflarý

26 Panel Fotoðraflarý