GENEL BİLGİLER COĞRAFİ KONUM SİYASİ VE İDARİ YAPI M O L D O V A

Transkript

1 M O LDO VA www. s el cukt i car et odas i. or g. t r

2 GENEL BİLGİLER COĞRAFİ KONUM Moldova 47 kuzey enlemleri ile 29 doğu boylamları arasında yer almaktadır. 33,851 km2 lik alanıyla dünyada 140. sırada bulunan Moldova Cumhuriyeti, Romanya ile 450 km, Ukrayna ile ise 940 km lik bir kara sınırına sahiptir. Doğu Avrupa da yer alan ve denize kıyısı bulunmayan Moldova nın batısında Romanya, kuzey, güney ve doğusunda Ukrayna bulunmaktadır. BDT ülkeleriyle AB ye son dönemde katılan eski doğu bloku ülkeleri arasında kalan ülkenin siyasi ve ekonomik yapısı coğrafi konumundan doğrudan etkilenmektedir. Batı sınırı Prut Nehri kıyısınca oluşan Moldova nüfusunun büyük bölümü Dinyester ve Prut Nehirleri arasındaki bölgede yaşamaktadır. Doğu sınırını oluşturan Prut Nehri Karadenize e dökülmeden önce Tuna Nehri nin bir kolunu oluşturmaktadır. Ülkenin büyük bölümü ovalıktır ve hiçbir bölgede yükselti 430 m yi geçmemektedir. İklim olarak bölgeye göre daha ılıman bir iklim özelliği gösterir. SİYASİ VE İDARİ YAPI 1991 yılında Sovyetler Birliği nin çöküşü sonrasında Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti yle aynı sınırlar dahilinde bağımsızlığını ilan etmiştir. Dinyester nehrinin doğu kıyısındaki hatta uluslararası tanınırlık sağlayan Transdinyester Özerk bölgesi 1990 yılında defacto bağımsızlık ilan etmiş ve özerk yönetim altında devletle bağlarını korumaktadır. Uluslararası hukuk çerçevesinde Moldova Cumhuriyeti toprakları olarak kabul edilmesine rağmen, bugün itibariyle Dinyester Nehri nin doğusunda kalan ve Transdinyester Bölgesi olarak adlandırılan 4,163 km2 lik coğrafya, Moldova Hükümetinin otoritesi altında bulunmamaktadır. Transdinyester Bölgesi, Moldova Cumhuriyeti ile arasında yaşanan sorunlar neticesinde yaşanan iç savaşın ardından bağımsızlığını ilan etmiş, fiili olarak kendisine ait Merkez Bankası, para birimi ve sınırları olan bir bölgedir. Mevcut Moldova hükümeti 30 Kasım 2014 te seçilmiştir. Parlamento daki partiler ve sandalye dağılımları şöyledir: Sosyalist Parti (25), Liberal Demokratik Parti (23), Komünist Parti (21), Demokratik Parti (19) ve Liberal Parti (13). Mevcut hükümetin Başbakanı, Demokratik Parti Başkanı Pavel Filip'tir. Sonraki parlamento seçimleri 2018 yılında yapılacaktır. Ülkede 13 Kasım 2016 tarihinde Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimleri yapılmış ve Sosyalist lider Igor Dodon seçimi kazanarak Cumhurbaşkanı seçilmiştir. Moldova Merkez Seçim Komisyonu'nun yaptığı açıklamaya göre, cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimleri için ülke genelinde 1 milyon 601 bin 305 kişi, yüzde 53,27 katılımla sandık başına gitmiştir. Dodon, 1996'dan sonra doğrudan halk oylaması ile Moldova da seçilen ilk cumhurbaşkanı olmuştur. Nüfus ve İşgücü Yapısı Moldova Cumhuriyeti tarih boyunca Beserabya olarak bilinen bir bölgede kurulmuş olup eski çağlardan beri Asya ve Avrupa arasında önemli bir geçiş noktasında yer alıp önemli savaşlara sahne olmuştur. 13. yy da Yunanlılar, Romalılar, Hunlar, Bulgarlarca yerleşilen bir bölgede olan topraklar 14.yy da kısa bir süre Büyük Stefan liderliğinde bağımsız olmuş sonrasında Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine girerek Osmanlı-Rus savaşına kadar Türk hakimiyetinde kalmıştır. Bu savaş sonrası Moldova nın doğu kısmında Beserabya olarak bilinen Prut ve Dinyester Nehirleri arasındaki bölge Rus egemenliğine girmiş, Prut Nehri nin batısı ise Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır yılında bağımsızlığını kazanan Romanya 1918 yılında Rus hakimiyetindeki toprakları kontrolüne geçirmiş sonrasında Sovyetler Birliği 1924 yılında Dinyester Nehri doğusunda otonom bir Moldova Cumhuriyeti oluşturmuştur yılında Romanya kontrolünde olan bu bölge SSCB hakimiyetine girmiş fakat II. Dünya Savaşı sırasında Romanya, Almanya ile birlikte 1941 de Beserabya bölgesini yeniden ele geçirmiştir yılında ise SSCB tekrar bu topraklara hakim olmuştur yılında Sovyetler Birliği Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin Başkanı olarak Mircea Snegur u seçmiş 23 Mayıs 1991 de ise Moldova Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etmiştir. Ağustos 1991 itibariyle Moldova nın demokrasiye geçişi birtakım engellerle karşılaşmış, yeni anayasanın 1 S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

3 yetersiz düzenlemeleri, hükümetin yeni rejime uyum çabaları, güney kısımdaki Gagavuz Türklerinin hareketleri, Transdinyester bölgesindeki 1990 yılında kurulan ve bağımsızlığını ilan eden Transdinyester Moldova Cumhuriyeti ile ilgili sorunlar günümüze kadar gelmiştir. GENEL EKONOMİK DURUM EKONOMİK PERFORMANS Ülke ekonomisi genel anlamda tarıma dayanmakta ve işgücünün % 23,8 i tarım alanında istihdam edilmektedir. Özellikle meyve sebze üretimi, şarap ve alkollü içkiler ile tütün üretimi ülke ekonomisinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Sanayi sektöründe çalışan nüfus toplam işgücünün % 11,4 ünü oluşturmakta, genel olarak tekstil ve tüketici ürünleri üretimine dayanan sektörde düşük işgücü maliyetleri önemli bir karşılaştırmalı üstünlük yaratmaktadır. Ülkede giderek gelişmekte olan kimya endüstrisi de önemli bir potansiyel taşımaktadır. Ülkede ekonomik gelişmenin önündeki en önemli unsurlar ise zayıf altyapı, enerji kaynakları ve ulaşım olanaklarının henüz yeterince gelişmemiş olmasıdır. GSYİH büyüme oranı 2015 yılında % -0,5 olmuştur yılı büyüme oranı ise % 2,5 olarak gerçekleşmiştir. (EIU) Ekonomisindeki en ciddi eksiklik enerji kaynaklarının neredeyse tamamının ithal etmek zorunda olmasıdır. Özellikle Rusya ya olan enerji bağımlılığı dış ticaret açığını ciddi oranda arttırmaktadır. 2 Ü l k e R a p o r l a r ı

4 DIŞ TİCARET GENEL DURUM 2000 li yılların başında 500 milyon dolar seviyesinde olan Moldova ihracat rakamları sonraki yıllarda istikrarlı biçimde artmaya başlamış ve 2008 yılında en yüksek değer olan 1,6 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır yılında küresel ekonomik kriz etkisiyle büyük daralma yaşayan Moldova dış ticaretinde ihracat 1,2 milyar dolar, ithalat ise 3,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir yılında Moldova'nın ihracatı 2,3 milyar dolar ithalatı ise 5,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Moldova'nın 2015 yılı ihracatı 1.9 milyar dolar olarak gerçekleşmiş, ithalatı ise 3.9 milyar dolara ulaşmıştır. DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ (MİLYAR DOLAR) Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge Kaynak: Trademap İHRACATINDA BAŞLICA ÜRÜNLER (MİLYON DOLAR) GTİP Ürünler İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik Ayçiçeği tohumu Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar dahil)üzüm şırası Oturmaya mahsus mobilyalar, aksamparçaları Buğday ve mahlut Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Mısır Meyve ve sebze suları (fermente edilmemiş, alkol katılmamış) S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

5 Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs Elma, armut ve ayva (taze) Etil alkol, alkollü içkiler ve likör-alkol derecesi % 80'den az, tağyir edilmemiş Üzümler (taze/kurutulmuş) Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, ceket vs Rep/kolza tohumları Cam damacana, şişe, kavanoz, çanak, ilaç tüpleri, kaplar Kayısı, kiraz, şeftali, erik ve çakal eriği (taze) Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme) Arpa Kaynak: Trademap İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER (MİLYON DOLAR) GTİP Ürünler Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Başka yerde belirtilmemiş ürünler Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar Bakır teller Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar Traktörler Kara taşıtları için aksam, parçaları Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı Ü l k e R a p o r l a r ı

6 3105 Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün karışımları Kauçuktan yeni dış lastikler Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri Buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş) Televizyon alıcıları, video monitörleri ve projektörler Diğer örme mensucat Kaynak: Trademap İHRACATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (MİLYON DOLAR) Yıllar Romanya Rusya İtalya Almanya İngiltere Belarus Türkiye Polonya Bulgaristan Ukrayna Fransa Area Nes İsviçre Avusturya Çek Cumhuriyeti Yunanistan İspanya Hollanda Çin ABD Kaynak: Trademap İTHALATIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (MİLYON DOLAR) 5 S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

7 Yıllar Romanya Rusya Ukrayna Çin Almanya İtalya Türkiye Polonya Belarus Fransa Macaristan Avusturya Bulgaristan ABD Çek Cumhuriyeti İspanya İngiltere Hollanda Belçika Vietnam Kaynak: Trademap 6 Ü l k e R a p o r l a r ı

8 DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE VERGİLER Moldova mevzuatına Moldova Mevzuat Arama Motoru resmi internet sayfasından ulaşılabilir. Diğer taraftan özel olarak bir alanda ihtiyaç duyulan mevzuatın tespiti için Müşavirliğimizle temasa geçilmesi mümkün bulunmaktadır. Moldova'ya 3. ülkelerden yapılacak ithalatta uygulanan gümrük vergisi oranlarına ilişkin bilgiye ise Moldova Cumhuriyeti Gümrük Tarifeleri Cetveli'nden ulaşılabilir. Bununla birlikte, Ülkemiz ile Moldova arasında yapılacak olan ticaret, 1 Kasım 2016 tarihinde yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. Konuya ilişkin ilave bilgiye ihtiyaç olması halinde Ticaret Bakanlığı müşavirliği ile temasa geçilmesi mümkün bulunmaktadır. 7 S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

9 TÜRKİYE İLE TİCARET GENEL DURUM 2016 yılında Moldova ya ihracatımız 262,3 milyon Dolar olurken aynı dönemde ithalatımız 147,7 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir yılında Moldova ya ihracatımız Dolar (geçen yıla göre % 9 artış), ithalatımız Dolar (geçen yıla göre % 22 artış) olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret hacmimiz Dolar (geçen yıla göre % 13 artış) olmuştur. TÜRKİYE-MOLDOVA DIŞ TİCARET DEĞERLERİ (MİLYON DOLAR) Kaynak: TÜİK Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge ,21 110,73 258, ,95 244,48 453, ,3 135,0 359, ,3 260,9 537, ,8 246,9 533, ,6 216, ,4 147,7 410,1 114, ,8 180,6 465,4 104,2 Moldova ya yönelik ihracatımız içerisinde öne çıkan ürün grupları arasında, örme mensucatlar, domates, turunçgiller, tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar, tuvalet kağıtları kağıt havlu vb. hijyenik ürünler, alüminyum çubuk ve profiller ve sentetik lif ipliği ön plana çıkmakta, Moldova dan yapılan ithalatta ise en önemli ürünler arasında ayçiçeği tohumu, sökülecek gemiler, kolza tohumları, demir/çelik döküntü ve hurdaları ve buğday mahlutları bulunmaktadır. TÜRKİYE NİN MOLDOVA YA İHRAÇ ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER (1.000 DOLAR) GTİP ÜRÜNLER Diğer örme mensucat Diğer örme veya kroşe mensucat (en>3cm, elastomerik/kauçuk iplik=>%5) (6.1 pozisyonundakiler hariç) Sentetik iplik, monofil, şeritlerle dokumalar Diğer hazır eşya (elbise patronları dahil) Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Sentetik devamsız liften iplik (dikiş hariç) (toptan) Turunçgiller (taze/kurutulmuş) Domates (taze/soğutulmuş) Adi metallerden donanım, tertibat vb. Eşya Kara taşıtları için aksam, parçaları Ü l k e R a p o r l a r ı

10 Tarla, bahçe tarımında, ormancılıkta kullanılan makine, cihazlar Plastikten tüpler, borular, hortumlar; conta, dirsek, rakor vb Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, sumak, karaman vb) Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü, vantilatör, aspiratör Çözgü tipi örgülü diğer mensucat Sentetik lif ipliği (dikiş ipliği hariç) (toptan) Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet, mutfak bezleri Hijyenik havlular ve tamponlar, bebek bezleri ve benzeri hijyenik eşya Kauçuktan yeni dış lastikler Isıtması elektrikle olmayan demir-çelik radyatör, jeneratörler Kaynak: (Trademap) TÜRKİYE NİN MOLDOVA DAN İTHAL ETTİĞİ BAŞLICA ÜRÜNLER (1000 DOLAR) GTİP ÜRÜNLER Ayçiçeği tohumu Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme veya kroşe) Mısır Rep/kolza tohumları Bitkisel yağların üretiminden ( ' hariç)arta kalan küspe ve katı atıklar Nişastacılık, şeker pancarı, şeker ve içki sanayinin artık ve posaları Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) Etil alkol, alkol derecesi >= 80% tağyir edilmemiş alkollü içki Alüminyum döküntü ve hurdaları Arpa Buğday ve mahlut Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, ceket vs. Cam damacana, şişe, kavanoz, çanak, ilaç tüpleri, kaplar Sökülecek gemilerle, suda yüzen sökülecek diğer araçlar S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

11 4412 Kontrplaklar, kaplama panolar, benzeri kaplama ağaçlar Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme) Erkek/erkek çocuk için takım elbise, takım, ceket, pantolon vs. (örme) Kadın/kız çocuk için gömlek, bluz, vs Erkek/erkek çocuk için dış giyim Kaynak: Trademap İKİ ÜLKE ARASINDAKİ ANLAŞMA VE PROTOKOLLER Türkiye ile Moldova nın ekonomik ve ticari ilişkileri gerek ülkedeki Türk yatırımları, gerekse iki ülke arasındaki gün geçtikçe artan ticaret hacmi ile büyümeye devam etmektedir. Türkiye ile Moldova arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin çerçevesi, 1994 yılında Ankara da imzalanan Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması ve iki ülke başkentlerinde yılda bir kez olmak üzere gerçekleştirilmeye devam eden Karma Ekonomik Komisyon Toplantıları yoluyla belirlenmektedir. Ayrıca iki ülke arasında Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması da imzalanmıştır. Moldova da 1994 yılında kurulan ilk Türk sermayeli firmanın ardından kayıtlı firma sayısı 460'a ulaşmıştır. Ülkede faaliyet gösteren müteahhitlik şirketlerimizce bugüne kadar çeşitli projeler gerçekleştirilmiştir yılında ülkemizi 132 bin Moldova vatandaşı ziyaret etmiştir yılında bu sayı 150 bine yükselmiştir. Anlaşma Tarih Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması Çifte Vergilendirmeyi Önlemeye İlişkin Anlaşma Sanayi Alanında İşbirliği Anlaşması ile Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşmaları Mayıs 99 SERBEST TİCARET ANLAŞMASI Moldova ile Türkiye arasında 2011 yılı Mayıs ayından beri yürütülmekte olan Serbest Ticaret Anlaşması müzakereleri 2014 yılı itibariyle tamamlanmış, 11 Eylül 2014 tarihinde Ekonomi Bakanı Sayın Nihat Zeybekçi ile Moldova Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Sayın Andrian Candu tarafından Kişinev de imzalanmıştır. Türkiye ile Moldova arasında 11 Eylül 2014 tarihinde imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması (STA) 31 Mart 2016 tarihinde Moldova Meclisince oy çokluğu ile onaylamıştır. Ülkemiz ile Moldova arasında 11 Eylül 2014 tarihinde Kişinev de imzalanmış olan Serbest Ticaret Anlaşması çerçevesinde, 6725 sayılı Türkiye Cumhuriyeti ile Moldova Cumhuriyeti Arasında Serbest Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun 28/07/2016 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Türkiye-Moldova Serbest Ticaret Anlaşması 1 Kasım 2016 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Bu çerçevede, söz konusu Anlaşma hükümleri kapsamında Moldova menşeli malların ülkemize girişi sırasında uygulanacak gümrük vergisi ve eş etkili diğer vergileri düzenleyen 2016/9379 sayılı "Moldova Cumhuriyeti Menşeli Bazı Tarım Ürünleri İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar" ile 2016/9381 sayılı "İthalat Rejimi Kararına Ek Karar" 25 Ekim 2016 tarihli ve Sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. 10 Ü l k e R a p o r l a r ı

12 Türkiye-Moldova Hükümetler arası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) VII. Dönem Toplantısı 5-6 Şubat 2014 tarihlerinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye ile Moldova arasındaki 8. Dönem Karma Ekonomik Komisyon (KEK) toplantısı mutabakat zaptı, Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş ile Moldova Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Octavian Calmic tarafından, 15 Aralık 2016 tarihinde imzalanmıştır. 11 S e l ç u k T i c a r e t O d a s ı

13 PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER İŞBİRLİĞİ YAPILABİLECEK ALANLAR Moldova ekonomisinde tarım üretimi ile tarıma dayalı sanayi üretiminin ağırlığı dikkate alındığında, Türk firmaları ile tarım alanında birçok işbirliği imkanı ortaya çıkmaktadır. Moldovalı firmalar açısından tarım üretiminde kullanılan teknolojinin geri kalmış olması, tarım ürünleri üretiminin yıl geneline yayılamaması, depolama/muhafaza imkanlarının sınırlı olması, ambalaj/paketleme konusunda yaşanan sorunlar ve üretim ve pazarlama alanlarında standartlar ve teknik düzenlemelere uyum konusunda yaşanan sorunlar en büyük problemler olarak ortaya çıkmaktadır. Söz konusu sorunların çözülebilmesi amacıyla, Türk firmalarının tecrübelerinin, bilimsel ve teknolojik altyapılarının Moldovalı firmalara aktarılması çerçevesinde iki ülke firmaları arasında birçok işbirliği imkanı bulunmaktadır. Enerji kaynakları açısından tamamen dışa bağımlı olan Moldova nın enerjide dışa bağımlılığının azaltılabilmesi ve yararlanılan enerji türleri ile bunların temin edildiği kaynak ülkelerin çeşitlendirilmesi yoluyla bu alandaki risklerin en aza indirilmesi ülke için önemli sorunlardan bir tanesidir. Bu kapsamda gerek ülkede yeni enerji yatırımlarına gerekse enerji kaynaklarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu anlamda enerji alanındaki yatırım imkanları Türk ve Moldovalı firmalar arasında bir diğer işbirliği alanını oluşturmaktadır. Moldova nın Sovyet döneminden kalan ve Sovyet dönemi sonrasında çok az yatırım yapılmış olan karayolları ile demiryollarının hem tamir edilmeye hem de yeni yatırımlara ihtiyacı bulunmaktadır. Yeni karayollarının inşası ile ilgili mevcut projelerin, önemli oranda donör ülkeler ile uluslararası kuruluşlardan sağlanan dış kaynaklarla finanse edilmesi planlanmaktadır. Türk firmalarının Moldova nın karayollarının yenilenmesi amacıyla hazırlanan projelerde ve ayrıca şehirlerin yol ve diğer belediye hizmetleri çerçevesindeki altyapı ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla hazırlanan projelerde yer almaları mümkün görülmektedir. Bu kapsamda müteahhitlik ve teknik müşavirlik alanlarında faaliyet gösteren Türk firmalarının tüm eski Sovyet coğrafyasında gerçekleştirmiş olduğu projeler de dikkate alındığında, Moldova nın özellikle yenilenmeye muhtaç altyapısının inşasında, karayollarının yenilenmesinde ve konut projelerinde Türk müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmalarının iş imkanı bulabileceği düşünülmektedir. 12 Ü l k e R a p o r l a r ı