Tehlikeli Atıkların Yönetimi. Aydın Selek Endüstriyel Atık Planlama Şefi

Transkript

1 Tehlikeli Atıkların Yönetimi Aydın Selek Endüstriyel Atık Planlama Şefi TEHLİKELİ ATIK YÖNETİMİ 2017

2 İçerik Tehlikeli Atık Nedir? Mevzuat Tehlikeli Atık Yönetiminden Sorumlu Taraflar Atık Üreticisinin Yükümlülükleri MoTAT Muhtemel Tehlikeli Atıklar Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Atıkları Geçici Depolama Ambalajlama Tehlikeli Atıkların Taşınması Atık Sevkiyatı ve Bertaraf

3 Tehlikeli Atık Nedir? Genel tanımı: İnsan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek, tutuşabilen ve enfeksiyon yapıcı gibi özelliklerle, tahriş edici, zararlı, toksik, kanserojen, korozif gibi tehlikeli kabul edilen özelliklerden birini veya birden fazlasını gösteren atıklara denir. Yönetimleri özel yöntemler gerektiren atık yağ, tıbbi atıklar, PCB/PCT içeren atıklar, atık akü-pil ve elektronik atıklar gibi tehlikeli atıklar Özel Atık olarak tanımlanmakta olup, ayrıca yönetmelikleri bulunmaktadır.

4 Mevzuat Yasal Düzenlemeler 2872 sayılı Çevre Kanununda; Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır. (Madde 8) Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler.(madde 11) hükümleri yer almaktadır.

5 Tehlikeli Atık Yönetiminden Sorumlu Taraflar BAKANLIK VALİLİKLER ATIK ÜRETİCİSİ

6 Atık Üreticisinin Yükümlülükleri Atık yönetim planını hazırlamak Atıkları kaynağında ayrı toplamak Atıkları geçici depolamak Atık Üreticisi Tehlikeli Atıkların Yönetimi Atıkları ayrı taşımak Personeli eğitmek Bertaraf harcamalarını karşılamak Tehlikeli atık miktarını kayıt altına almak

7 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı MoTAT Sistemi Nasıl Üye Olunur? 1 adresine girilir Kayıt Başlangıç sayfasından yeni Firma/İşletme türü seçilir. Firma/İşletme bilgileri; vergi numarasına "Vergi Numarasına Göre Kontrol Et" düğmesine tıklanarak alınır Tesisler sayfasında mevcut olan "Firma Tesis" bilgileri kaydedilir. Başvuru formu çıktısıyla, "Tesisin ya da İşletmenin" bulunduğu il müdürlüğünden onay alınır. Onay işlemi tamamlandıktan sonra Çevre Bilgi Sistemine kullanıcı adı ve şifreniz ile giriş yapıp MoTAT a erişebilirsiniz.

8 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı MoTAT Sistemi Nakliye başvurusu için üyelik bilgileriniz ile MoTAT a giriş yaparak Atık Yönetim Uygulaması > Atık Gönderim İşlemleri > Taşıma Talebi Ekleme yolu izlenmelidir. İstaç websitesinde yer alan Nakliye Talep Formu nun doldurulması iletişim bilgilerinize erişim açısından önem arz etmektedir. Çevre bilgi sistemine daha önce üye olduysanız mevcut kullanıcı bilgileriniz ile MoTAT a giriş yapabilirsiniz. Atık üreticisi MoTAT üzerinden taşıma talebi oluştururken atık miktarının belirlenmesi için en yakın kantar seçeneğini, atık işleme tesisi için ise kodlu İstaç Kömürcüoda Tesisleri seçeneğini işaretlemelidir. Atık üreticisinin başvurusuna istinaden Taşıma Kontrol Numarası (TKN) oluşur. Nakliyeci firma atık üreticisinin atıklarını yüklerken mobil cihaz üzerinden TKN ile Taşıma Doğrulama Numarasını (TDN) eşleştirir.

9 Muhtemel Tehlikeli Atıklar ATIK KODU ATIK TANIMI BERTARAF YÖNTEMİ AÇIKLAMASI Laboratuvar kimyasalları karışımları dahil tehlikeli maddelerden oluşan ya da tehlikeli maddeler içeren laboratuvar kimyasalları Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar Organik çözücüler ya da diğer tehlikeli maddeler içeren atık boya ve vernikler Organik çözücüler ya da diğer tehlikeli maddeler içeren atık yapışkanlar ve dolgu macunları Tehlikeli maddeler içeren diğer partiküller ve tozlar (öğütücü değirmen tozu dahil) Diğer Zifler Halojen içermeyen emilsiyon ve solüsyonları Tehlikeli maddeler içeren atık baskı tonerleri , veya ?un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler dan ye kadar olanların dışındaki tehlikeli parçalar içeren ıskarta ekipmanlar R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R13 Ara Depolama R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama,toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç) R1 ile R12 arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların stoklanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)

10 MarmaraÜniversitesi Tıp Fakültesi Atıkları EVSEL NİTELİKLİ ATIKLAR (20 03 ve 15 01) A: Genel Atıklar B: Ambalaj Atıkları , , , , , Sağlıklı insanların Tüm idari birimler, bulunduğu kısımlar, mutfak, ambar, hasta olmayanların atölye v.s den muayene edildiği kaynaklanan tekrar bölümler, ilk yardım kullanılabilir, geri alanları, idari kazanılabilir atıklar: birimler, temizlik o kağıt hizmetleri, o karton mutfaklar, ambar ve atölyelerden gelen o mukavva atıklar: o plastik B, C, D, E, F ve G o cam gruplarında o metal v.b. anılanlar hariç, tıbbi merkezlerden kaynaklanan tüm atıklar. TEHLİKELİ ATIK YÖNETİMİ EĞİTİMİ C: Enfeksiyöz Atıklar * ve * Enfeksiyöz ajanların yayılımını önlemek için taşınması ve imhası özel uygulama gerektiren atıklar: o o o Başlıca kaynakları; Mikrobiyolojik laboratuvar atıkları Kültür ve stoklar İnfeksiyöz vücut sıvıları Serolojik atıklar o Diğer kontamine laboratuvar atıkları (lamlamel, pipet, petri v.b) Kan, kan ürünleri ve bunlarla kontamine olmuş nesneler Kullanılmış ameliyat giysileri (kumaş, önlük ve eldiven v.b) Diyaliz atıkları (atık su ve ekipmanlar) Karantina atıkları Bakteri ve virüs içeren hava filtreleri, TIBBİ ATIKLAR (18 01 ve 18 02) D: Patolojik Atıklar Anatomik atık dokular, organ ve vücut parçaları ile ameliyat, otopsi v.b. tıbbi müdahale esnasında ortaya çıkan vücut sıvıları: Ameliyathaneler, morg, otopsi, adli tıp gibi yerlerden kaynaklanan vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar v.b (insani patolojik atıklar) Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşleri Enfekte deney hayvanı leşleri, organ parçaları, kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneler E: Kesici Delici Atıklar ve Batma, delme sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklar: enjektör iğnesi, iğne içeren diğer kesiciler bistüri lam-lamel cam pastör pipeti kırılmış diğer cam v.b TEHLİKELİ ATIKLAR F: Tehlikeli Atıklar *, *, *, *, * Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısı ile özel işleme tabi olacak atıklar Tehlikeli kimyasallar Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar Amalgam atıkları Genotoksik ve sitotoksik atıklar Farmasötik atıklar Ağır metal içeren atıklar Basınçlı kaplar 20 KASıM 2014 RADYOAKTİF ATIKLAR G: Radyoaktif Atıklar Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatı hükümlerine göre toplanıp uzaklaştırılır.

11 Geçici Depolama Geçici Depolama Nedir? Atıkların - Ara depolama, - Geri kazanım, - Bertaraf, - Tesis içinde tekrar kullanımı öncesinde geçici depolanması. - Geçici Depolama İzni en fazla 6 ay süreyle verilir. Nerede Yapılır? - Tesis içinde, - Üreticiye ait uygun bir alanda.

12 Geçici Depolama Kurulacak geçici depolama alanının; Üstü kapalı ve her türlü dış etkenden atıkları koruyacak nitelikte olması, Atıkların hepsinin etiketli olması, Her bir atığın depoya giriş tarihinin, miktarının ve atık kodunun belirtilmiş olması, Geçici depolama alanından sorumlu personelin belirlenmiş olması, Zeminin geçirimsiz olması, Sızma veya dökülmelere karşın absorban maddelerin bulundurulması, Sızma ve dökülme durumunda atıkları toplayacak bir drenaj kanalının bulunması, Yangın gibi her türlü acil duruma karşı güvenlik tedbirlerinin alınmış olması, Dışarıdan içeri izinsiz olarak girişe izin vermeyecek yapıda olması gerekmektedir.

13 Olumsuz Örnekler Geçici Depolama

14 Olumsuz Örnekler Geçici Depolama

15 İyi Örnek Geçici Depolama

16 Ambalajlama 30 ve 60 LİTRELİK VARİL İÇİNDE %90 DOLULUK ORANINDA SIZDIRMAZ KİLİTLİ KAPAK OLACAKTIR

17 Ambalajlama UYGUNSUZ ATIK GELİŞ ŞEKİLLERİ

18 ÖRNEK AMBALAJLAMA SÜRECİ Ambalajlama

19 UYGUN ÖRNEK AMBALAJLAR Ambalajlama

20 ÖRNEK ATIK ETİKETİ

21 Tehlikeli Atıkların Taşınması Tehlikeli atıklar Lisanslı araçlarla taşınmak zorundadır. Valiliklerce; atık taşıyacak araç ve firmalara lisans verilirken; Araç için TSE uygunluk belgesi, Şoförler için ADR eğitim sertifikası Ulaştırma Bakanlığından alınmış yetki belgesi aranmaktadır. Başvurularda istenilen bilgi ve belgeler yönetmelik Ek-18 de yer almaktadır.

22 Atık Sevkiyatı ve Bertaraf Atık miktarları belli bir seviyeye ulaştığında (örneğin ayda bir kez) lisanslı bertaraf tesislerine gönderilmelidir. Bu süre altı ayı geçmemelidir. Yükleme aşamasında yetkin ve yeterli personel bulundurulmalıdır.

23 İlginiz için teşekkür ederim. Endüstriyel Atık Müdürlüğü tehlikeliatik@istac.istanbul