TÜBİTAK-Isparta Korunan Doğal Alanlarında Doğa Eğitimi Projesi (IDE) DOĞAL ALANLAR VE PEYZAJ Yrd.Doç Dr. Ulvi Erhan EROL

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜBİTAK-Isparta Korunan Doğal Alanlarında Doğa Eğitimi Projesi (IDE) DOĞAL ALANLAR VE PEYZAJ Yrd.Doç Dr. Ulvi Erhan EROL uerhane@yahoo."

Aydin Özen
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TÜBİTAK-Isparta Korunan Doğal Alanlarında Doğa Eğitimi Projesi (IDE) DOĞAL ALANLAR VE PEYZAJ Yrd.Doç Dr. Ulvi Erhan EROL DOĞAL ALANLAR VE PEYZAJ

2 PEYZAJ NEDİR? Peyzaj; Fotoğraf karesinde yer alan görüntüdür. Şiirlere, hikayelere konu olan anlatılan yerdir. Objektifin odaklandığı, hangi noktadan alınacağı belli, üzerinde durulan yer görüntünün çerçevedeki halidir. (U.E.EROL 2005 BELGRAD ORMANI BİLEZİKÇİ ÇİFTLİĞİ)

3 Peyzaj:Bir hava fotoğrafında birbirine sınırlarla bağlı arazi parçalarının bütünüdür.

4 Peyzaj: Bir gökkuşağının atmosfer olayları hakkında bilgi verdiği arazi parçası ve çevresidir.

5 Peyzaj ;Bir sanatçının fırçasından çıkan manzaradır. Işık, gölge, ölçek, denge, kontrast ve renk gibi sanat prensiplerinin yer aldığı bir bütündür. CLAUDE MONET CLAUDE MONET

6 Peyzaj ;Bir sanatçının fırçasından çıkan manzaradır. Işık, gölge, ölçek, denge, kontrast ve renk gibi sanat prensiplerinin yer aldığı bir bütündür. CLAUDE MONET

7 Peyzaj:Bir tasarımcı için fırçası ile oluşturduğu tüm renklerden oluşan ışık, çizgi ve detaydır. (U.E.EROL 2000) BİR EVİN PEYZAJI

8 (U.E.EROL, 2000) BİR KENTİN PEYZAJI

9 Peyzaj; Bir dinamizmdir, fiziksel, biyolojik, sosyal evrensel bir çizgi, gelişim, değişim, doğum, ölüm ve devirdir. Dinamik yapı içerisinde organik, inorganik canlı ve cansızların beraberliğidir. Zaman içerisinde farklı ölçeklerde ve sınırlarda gelişen olaylar bütünlüğün şeklini belirler. Peyzaj bu olayların olduğu yerdir, bir tarihtir, olayları açıklayan bir dildir. (U.E.EROL, 1996 YOSEMİTE NATIONAL PARK. USA)

10 (U.E.EROL, 1997 GRAND CANYON, USA)

11 Peyzaj: Bir mimar için mevsimdir, ölçektir ve hayattır.değişen mevsimler, açan çiçekler ve solanlar, öten kuşlar, toprağı havalandıran canlılar, solucanlar, mis gibi kokan çalılar,etrafında dönen arılar, kelebekler hepsi bir bütündür ortak yaşar. İlkbaharda uyanır, yazın çiçek açar, sonbaharda hüzünlenir sararır yaprak döker, kışın karlar altında dinlenir güçlenir, ilkbaharı bekler. Mevsimlerle Değişen Peyzaj

12 Peyzaj: Peyzaj, bir görüş çerçevesi içine giren bütün doğal ve kültürel çevrenin oluşturduğu bir tablodur. Peyzaj; Bir tarihtir, dünü ve bu günü anlatır. Peyzaj değişimin olduğu yerdir, zaman içerisinde geçirdiği evrelerle sosyal hayata şahitlik eder, içinde yaşatır. (U.E.EROL ARŞİVİ, BÜYÜKDERE FİDANLIĞI TESİSİ 1925 İSTANBUL)

13 Peyzaj: Hayattan bir parçadır, bazen bir çay bardağından bakılan anlık görüntülerdir. (U.E.EROL 2006, YAZILI GÖL BURSA)

14 Peyzaj: Bir hayatın sonunu anlatır ama başka bir hayat ve mücadele başlar. Artan sıcaklıkla başlayan talihsiz bir yangında;yanan ağaçlar, çalılar, kızışan toprak, kavrulan ölü örtü ve yapraklar, yanarak vızır vızır ses çıkartan yılan, hızla uçuşan kuşlar, kaplumbağa, kertenkele ve kaçışan bir çok hayvan.yanarak çatırdayan çam kabukları,bir bomba gibi patlayan alev topu olan kozalak saçılan tohumlar, alana tohumlarını saçarken tekrar alana gelme ve yaşama sevinci ile çatır çatır yanan Cistus creticus( Laden) tekrar alanı pespembe çiçekleri ile sarmayı hayal eder her şeye rağmen yaşama sevinci devam eden,değişen peyzaj. (U.E.EROL, ELSAZI ÖRTÜ YANGINI)

15 Aşırı rüzgarla devrilip ölen, zaman içerisinde çürüyen fakat hala yüzlerce canlıya yuva oluşturan çürüyerek organik madde oluşturan bir kütük ekosistemde önemli bir görevi üstlenmiştir. Besin zincirine ve bir çok hayvana hizmet eder (U.E.EROL 1996, BİOTOP AĞAÇ, USA)

16 Hayvanlar, bitkiler, su, diğer cansız varlıklar, enerji ve insanın içinde bulunduğu hareketli ve değişken sistem, bir bütün mozaiği oluşturmaktadır. Peyzajı oluşturan bu sistem, bitki hücresinde ya da insan vücudunda da olduğu gibi bir yaşam sistemi olarak üç temel karaktere sahiptir. Peyzaj ekolojisinin sahip olduğu bu karakterler: Yapısı, işlevi ve değişimidir.bu nedenledir ki sadece bir fotoğraf olmayan peyzaj bir yaşam birliğidir yapısı ve işlevi ile zaman içerinde değişimi kuşkusuzdur. BİYOÇEŞİTLİLİK

17 BİYOLOJİK DENGE

18 Isparta ili ve yakın çevresi doğal peyzajını oluşturan Kovada Gölü Milli Parkı, Gölcük Tabiat Parkı, Yazılı Kanyon Tabiat Parkı ve Eğirdir Hoyran Kedikayası sahip olduğu doğal yapısı ve içinde barındırdığı zenginlikler ile önemli bir yer tutmaktadır. Kültürel anlamda da rekreasyon ihtiyacını karşılaması yanında dağ turizmini ve ekoturizm açısından çok önemli doğal ekosistemlere sahiptir. Bu çalışmada doğal peyzajın uyumundan ve güzelliğinden etkilenerek doğanın gerçek bir bilgi kaynağı olduğu ve doğal zenginliklerin korunması gerekliliği açıktır. Peyzaj olarak kabaca nitelendirilen doğal mekanlar yalnızca güzel bir manzaradan ibaret olmayıp, oluşturdukları ekosistem ve ekosistemlerin işleyişleri açısından detaylı bir şekilde incelendiğinde ekolojiden botaniğe, jeolojiden, hidrolojiye, zoolojiden antropolojiye kadar bir çok bilim dalının yapmış olduğu uzun süreli detaylı çalışmalar sonucunda bilimsel alt yapının sonucu olarak tanımlanmıştır. Bu doğal mekanlar sadece rekreasyon, dağ turizmi ve ekoturizm adı altında insan kullanımına hizmet eden alanlar değil, hayati bir önem arz eden ekolojik bir sistem ve sistemlerin süreklilik isteyen parçasıdır. Bahsedilen sistemde yer alan peyzajın işleyişi hakkında geniş bir anlayışa sahip olabilmek için öncelikle yapısı, oluşumu ve yerleşimi detaylı bir şekilde incelenmelidir. Mevcut peyzajın yapısı doğal çevredeki biyotik ve abiyotik elementlerin kompozisyonundan oluşmaktadır. Bu elementler arasında iklim, arazi şekli, toprak, flora ve fauna gibi faktörler sayılabilir. Oluşumu ise peyzajın içindeki organizmaların, materyallerin ve enerji hareketini içermektedir. Son olarak yerleşim ile de peyzajdaki elementlerin ve oluşumların uzaysal dağılımları anlaşılmaktadır(ndubusi, 2002). Bahsedilen peyzajın bir diğer tarifi ise onu karakterize eden özellikleri oluşturan farklı ekosistemler ile bu ekosistemleri oluşturan parçaların arasındaki karşılıklı etkileşimdir. Bu tanımı ile peyzaj; heterojen bir arazi parçasında bir araya gelmiş ekosistemler arasında karşılıklı ilişkilerin süreklilik gösterdiği yapılar olarak nitelendirilebilir. Bütün tanımlamalardan sonra; bu çalışmada esas olan bilimsel doğa bilgisinin topluma kazandırılması amacı ile yapılacak olan doğa eğitiminde bir fotoğraf karesinden bir uydu fotoğrafına kadar değişebilen ölçeklerde resim yada uzaydan görüntü olarak kabaca tanımladığımız peyzajı ve onu oluşturan unsurları detayları ile kazandırmak amaç olacaktır.(erol, 2005) Peyzajda ölçek kavramı bir ağaç gövdesinden bir meşçereye, bir meşçereden bölge ormanına ve tüm ülke ormanına kadar genişleyip daralabilen bir ekosistemdir(boyce ve HANEY, 1997). Böylelikle küçük ölçeklerde detaylı bir şekilde verilebilecek doğa eğitimi ile eğitimi alan kişinin doğa konusunda vizyonunu açarak global olarak düşünmeyi ve düşündürmeyi kazandıracaktır Literatür: BOYCE, M.S., ve HANEY, A., 1997 Ecosystem Management, Yale University Pres, New Haven, EROL, U.E., Ekolojik Yaklaşımlı Peyzaj Planlamsı, İ.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi İstanbul NDUBISI, F., 2002, Ecological Planning, The John Hopkins University Pres, Baltimore,

Benzer belgeler

Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler)

Ekoloji, ekosistemler ile Türkiye deki bitki örtüsü bölgeleri (fitocoğrafik bölgeler) Başak Avcıoğlu Çokçalışkan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Biraz ekolojik bilgi Tanımlar İlişkiler