Sirkadiyen Ritim Bozuklukları. Dr. Sinan Yetkin GATA Psikiyatri AD. Başkanlığı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sirkadiyen Ritim Bozuklukları. Dr. Sinan Yetkin GATA Psikiyatri AD. Başkanlığı"

Transkript

1 Sirkadiyen Ritim Bozuklukları Dr. Sinan Yetkin GATA Psikiyatri AD. Başkanlığı

2 Kısa Nörobiyoloji

3 Uyku ve uyanıklığı sağlayan nöronal sistemler iki ayrı sistem tarafından da yönetilir: (İki süreçli model, Borbely; 1982) Homeostatik sistem Sirkadiyen sistem

4 Uykuya eğilim 1- Homeostatik Sistem: Uyanık kalınan süre uzadıkça uykuya eğilim ve toplam uyku süresi artmasıdır. Homeostatik düzenlemede, uykuyu sağlayan faktörler üzerinde durulmaktadır. Bunlarda en çok üzerinde durulanı adenozindir.

5 A 2a reseptörleri aracığıyla eksitatör etki A 1 reseptörleri aracığıyla inhibitör etki Bazal önbeyin Ado Preoptik alan LH/TMN VLPO LDT/PPT LC RN Uyanık kalınan süre arttıkça A 1 reseptörlerindeki up-regulasyon adenozinin etkisinin daha güçlü olmasına neden olabilir. 5

6 1- Sirkadiyen Sistem: Memelilerde sirkadiyen ritmi düzenleyen ana pacemaker yapı; anterior hipotalamusun suprakiazmatik çekirdeğidir (SCN). SCN den çıkan sinyaller birçok fizyolojik olayın ve davranışın zamanlaması bu ritim periyoduna göre düzenlenir. Vücut ısısının kontrolü Bazı hormonların salgılanmasını (kortizol ve melatonin) kontrol eder Özellikle uyku ve uyanıklık seviyesinin (alertness) günlük ritmini düzenler. 6

7 Birçok fizyolojik olayın ve davranışın zamanlaması bu ritim periyoduna göre düzenlenir. 7

8 İnsanlarda normal sirkadiyen ritim periyodu (tau) ortalama 24.2 saattir. Bu ritim gündüz/gece (aydınlık/karanlık) döngüsü ile senkronize olur. Ayrıca, egzersiz, sosyal aktiviteler, yemek aktiviteleri gibi diğer zaman ipuçları da bu senkronizasyonu sağlar. 8

9 Melanopsin içeren ışığa duyarlı retinal ganglion hücreleri (prgcs) Retinal Hipotalamik Yolak (RHT) Suprakiazmatik çekirdek (SCN) Paraventriküler hipotalamik çekirdek 9

10 SCN nöronları intrinsik ritimleri, clock gen ekspresyonunu düzenleyen feedback döngüyle (transkripsiyon/ translasyon/ posttranslasyon) gerçekleştirirler. 10

11 vspz: ventral subparaventriküler bölge DMH: dorsomedial hipotalamus 11

12

13

14 SİRKADİYEN RİTİM UYKU BOZUKLUKLARI Optimal bir uyku için, uykuya eğilim gösterilen zamanlamanın uyku ve uyanıklığın sirkadiyen ritim zamanlaması ile uyumlu olması gerekir.

15 Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları Tanı Ölçütleri (ICSD-2, 2005) A. Aşağıdaki durumlardan birinin öncelikli nedeniyle oluşan uyku bozukluğunun devamlı veya tekrarlayıcı tarzda olması i. Sirkadiyen zamanlama sisteminde değişiklik ii. Endojen sirkadiyen ritim ile uykunun zamanlaması ve süresini etkileyen eksojen faktörler arasındaki uyumsuzluk B. Sirkadiyen uyku bozukluğunun insomni, aşırı uykuluk veya her ikisine neden olması C. Uyku bozukluğunun sosyal, mesleki veya diğer işlevsel alanlarda bozulma ile ilişkili olması

16 Sirkadiyen Ritim Uyku Bozuklukları (ICSD-2, 2005) 1. Gecikmiş (delayed) uyku fazı SRUB 2. Erken (advanced) uyku fazı SRUB 3. Düzensiz uyku-uyanıklık ritmi SRUB 4. Serbest giden (24 saat olmayan) SRUB 5. Jet lag tipi SRUB 6. Vardiyalı çalışma tipi SRUB 7. Tıbbi duruma bağlı SRUB 8. Başka yerde sınıflandırılmamış SRUB 9. İlaç ya da maddeye bağlı SRUB

17 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu Alışılan uyku-uyanıklık zamanı gecikmiştir. Sosyal yönden kabul gören yatma zamanında uykuya geçemezler (uykuya geçiş insomnisi), Sosyal zorunluluklar nedeni ile erken kalkmaları gerektiğinde, sabah uyanmada güçlük, gündüz uykuluk halinden yakınırlar (toplam uyku süresinin kısalması nedeniyle), Uyumak için yeterli zaman verildiğinde, uyku süreleri normal sınırlardadır.

18 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu

19 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu En sık görülen sirkadiyen ritim uyku bozukluğudur. Genel popülasyondaki insidansı bilinmemektedir. Adolesanlarda ve genç erişkinlerde sıklıkla görülür (genç popülasyonda insidans; %7-16). Hastaların yaklaşık %40 nda benzer ailesel bir öykü alınır. Sirkadiyen clock gen, hper3 ve AA-NAT genlerinde genetik polimorfizm ile ilişkili olabilir.

20 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu Melatonin sekresyonu (DLMO) gecikmiştir En düşük vücut ısısı zamanı da (CBTmin) gecikmiştir. Sabahçı ve akşamcı sorgulama formu akşamcı tip ile uyumlu çıkar

21 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu TEDAVİ: 1. Kronoterapi 2. Sabah parlak ışık tedavisi 3. Akşam melatonin tedavisi

22 1. Gecikmiş Uyku Fazı Bozukluğu Parlak ışık tedavisi (fototerapi) ,000 lux, 30 dk-2 saat, Uygulama zamanı: Kendiliğinden uyanma saatinde veya 1 saat önce, Her gün yarım saat veya 1 saat öne alınarak (gerekirse alarm kullanılır) tedaviye devam edilir, Akşamları ışıktan korunması önerilir. Melatonin Doz: mg. Alışılmış uykuya geçiş zamanından 5-7 saat önce verilir. Veya DLMO den 2-3 saat önce verilir. Yüksek doz melatonin ile hipnotik etki elde edilir

23 2. Erken Uyku Fazı Bozukluğu Alışılan uyku-uyanıklık zamanı erken saatlere kaymıştır. Sabah erken uyanırlar, Genellikle yaşla ilişkilidir. Yaşla ilişkili olmayan erken uyku fazı bozukluğu nadiren görülür.

24

25 2. Erken Uyku Fazı Bozukluğu Orta yaş popülasyonda yaklaşık %1 oranda olduğu kabul edilir. Yaşla beraber bu oran artar. Kadın ve erkeklerde eşit oranda görülür. Ailesel erken uyku fazı bozukluğu (sirkadiyen clock gen hper2 de bir mutasyon) olan olgular gösterilmiştir. Endojen sirkadiyen sürenin kısa olması, sabah erken saatte bedensel faaliyetler de erken uyku fazı bozukluğuna neden olur. Sabah erken uyanmaya neden olan alkol kullanımı ve depresyondan ayırıcı tanısı yapılmalıdır.

26 2. Erken Uyku Fazı Bozukluğu Uyku çizelgesi veya aktigrafide yatış saatlerinin akşam 6 ila 9, sabah uyanma saatlerinin 2 ila 5 arasında olduğu görülür. Sabahçı-akşamcı sorgulama formu sabahçı tiple uyumludur. Melatonin sekresyonu (DLMO) ve en düşük vücut ısısı zamanı (CBTmin) erken saatlere kaymıştır.

27 2. Erken Uyku Fazı Bozukluğu TEDAVİ 1. Kronoterapi 2. Akşam parlak ışık tedavisi 3. Sabah melatonin tedavisi Parlak ışık tedavisi (fototerapi) ,000 lux, 30 dk-2 saat, Akşam saat 7-9:00 arasında Sabahları ışıktan korunması önerilir. Melatonin Doz: mg. Sabah dozu, yüksek dozlarda hipnotik etkiden kaçınmalıdır.

28 3. Düzensiz Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu Uyku ve uyanıklık dönemleri gün boyunca düzensiz olarak görülür. Gün boyunca bir çok kez düzensiz uyku dönemleri (en az 3) görülür Uyku ve uyanıklığın sirkadiyen bir ritmi tespit edilemez. Gün içindeki zaman göre hem insomni hem de aşırı uykuluk hali görülebilir. Gün boyunca toplam uyku süresi normal olabilir

29 3. Düzensiz Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu Yaygınlığı bilinmemektedir. Yaşlı demans hastalarında ve genç mental retardasyon hastalarında daha sık (özellikle bakım evlerinde kalan) görülür. Anormal sirkadiyen regülasyon; Suprakiazmatik çekirdek aktivitesinin bozulması, hasarı ve/veya ışık gibi senkronize edici faktörlere azalmış yanıt Davranışsal ve çevresel faktörler; Kötü uyku hijyeni, ışık, egzersiz veya sosyal aktiviteler gibi senkronize edici eksternal zaman ipuçlarının yetersizliği nedenler arasında sayılır.

30 3. Düzensiz Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu TEDAVİ Amaç uyku ve uyanıklığın konsolidasyonunu sağlamaktır. Gündüz ışığa maruz bırakmak, sosyal aktiviteler ve egzersiz yararlı olabilir. Melatonin tek başına etkisi yetersizdir. Işık ve melatonin birlikte tedavide daha etkilidir.

31 4. Serbest Giden Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu Uyku saatinin her gün 1-2 saat düzenli şekilde kaydığı görülür. Endojen sirkadiyen ritim ile 24 saatlik aydınlık-karanlık döngüsü arasındaki anormal senkronizasyonla ilişkili insomni ve aşırı uykuluk hali görülür.

32 4. Serbest Giden Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu

33 4. Serbest Giden Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu Yaygınlığı bilinmemektedir. Görmesi sağlam olan kişilerde nadiren görülür. Total körlüğü olan kişilerin yaklaşık % 50 sinde serbest giden uyku-uyanıklık ritim bozukluğu görülür. Melatonin sekresyonu (DLMO) ve en düşük vücut ısısı zamanında (CBTmin) progresif kayma görülür.

34 4. Serbest Giden Uyku-Uyanıklık Ritim Bozukluğu TEDAVİ Total körlüğü olan hastalarda; Melatonin mg istenilen yatma saatinden bir saat önce, Işığı kısmen algılayanlarda sabah saatlerinde güneş veya parlak ışık denenebilir, Görmesi tam olan hastalarda; Akşam melatonin mg verilmesi Gündüz maksimum düzeyde güneşe maruza bırakılma (parlak ışık tedavisi) Uyku-uyanıklık saatlerinin düzenlenmesi

35 daha güç olur. 5. Jet Lag tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu Geniş zaman dilimi değişikliği sonrası (en az 2 zaman dilimi), endojen sirkadiyen ritmin uyku uyanıklık saatleri ile yeni zaman diliminin uyku uyanıklık saatleri arasındaki uyumsuzluğu nedeniyle oluşan sirkadiyen ritim bozukluğudur. Değişen uyku uyanıklık saatleri ile beraber, insomni, artmış uykuluk hali, gündüz işlevselliğinde (alertness) düşme, halsizlik, gastrointestinal yakınmalar görülür. Yakınmaların şiddeti geçilen zaman diliminin sayısına ve yönüne bağlı değişir. Doğuya doğru olan seyahatlere uyum, batıya göre göre

36 5. Jet Lag tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu Bedenin ve lokal zaman dilimi arasındaki desenkronizasyon sonrası oluşan yakınmaların şiddeti; 1. Geçilen zaman dilimi sayısına 2. Seyahat edilen yöne (batıya yolculuk daha iyi tolere edilir) 3. Seyahat süresinde uyku yoksunluğu 4. Lokal zaman dilimindeki zaman ipuçlarının yeterliliği (çalışma saatleri, hava durumu ) 5. Zaman dilimini değişikliğini tolere edebilme kabiliyeti (yaşla azalır) Jet lag sonrası yakınmalar Dün içinde yorgunluk, alert düzeyinde azalma Gece uykuya dalmada güçlük (doğuya yolculukta) Erken uyanma (batıya yolculukta) Disoryantasyon Gastrointestinal yakınmalar (bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, iştahsızlık) Menstruel düzensizlik

37 5. Jet Lag tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu TEDAVİ Doğuya doğru yapılan yolculukta; Endojen ritimde faz gecikmesi olur, fazı erkene kaydırmak gerekir, Seyahat öncesi uyku erken saatlere alınarak hazırlık yapılabilir, Faz kaymasını sağlamak için sabah güneş/parlak ışık Lokal yatma saatinden önce melatonin Lokal yatma saatinden önce hipnotik kullanılabilir, Gündüz stimulanlar (kafein, modafinil) kullanılabilir.

38 5. Jet Lag tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu TEDAVİ Batıya doğru yapılan yolculukta; Endojen ritimde uyku fazı erkene kayar, geciktirilmesi gerekir, Seyahat öncesi uyku saatleri 1-2 saat geciktirilerek hazırlık yapılabilir, Faz kaymasını sağlamak için akşam saatlerinde parlak ışık tedavisi Gecenin ikinci yarısında 0.5 mg melatonin Lokal yatma saatinden önce hipnotik kullanılabilir, Gündüz stimulanlar (kafein, modafinil) kullanılabilir.

39 6. Vardiyalı Çalışma Tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu Çalışma saatlerinin tekrarlayıcı tarzda olağan uyku saatlerine örtüşmesi ile ilişkili olarak en az bir ay süreyle insomni veya aşırı uykululuk bulguları karakterize sirkadiyen ritim bozukluğudur. Gece çalışanlarının %30 nda, dönüşümlü vardiya usulü çalışanların % 26 nda görülür. Performansta azalma, alert düzeyinde azalma, psikomotor yeteneklerde azalma, iş kazalarında artma nedeni ile önemlidir. Ayrıca gastrointestinal bozukluklar, obesite, sosyal ve marital sorunlar diğer komplikasyonlarıdır. Risk faktörleri; İleri yaş Kadın cinsiyet Gündüz ışığa maruz kalma süresinin artması

40 6. Vardiyalı Çalışma Tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu Gece çalışanlarda gündüz uykuları daha kısa ve parçalıdır. Sıklıkla sosyal ihtiyaçlar nedeni ile sirkadiyen adaptasyon sağlanamaz. Dönüşümlü vardiya usulü çalışanlarda; hızlı rotasyonlar uyku yoksunluğunu artırır. Yavaş rotasyonlara (3 haftalık) adaptasyon daha kolay olur. Faz gecikmesine doğal eğilim nedeni ile saat yönündeki rotasyonlara uyum daha kolay olur.

41 6. Vardiyalı Çalışma Tipi Sirkadiyen Ritim Uyku Bozukluğu TEDAVİ Çalışma saatlerinin başında 3-6 saat parlak ışık Kısa planlı şekerlemeler (vardiya öncesi) Vardiya sonrası ışığa maruz kalmadan korunma (siyah gözlük) Eve gider gitmez yatılması ve Uyku süresince yatak odasının sessiz ve karanlık olması, Vardiya öncesi stimulan kullanımı (kafein, modafinil) Gündüz uykuları için hipnotik kullanımı

vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları

vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları vardiyalı çalışma ve uyku bozuklukları Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Uyku-uyanıklık ritmi Sirkadiyen ve homeostatik süreçlerin etkileşimi sonucu uyku ve

Detaylı

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ İnsomni Dr. Selda KORKMAZ Uykuya başlama zorluğu Uykuyu sürdürme zorluğu Çok erken uyanma Kronik şekilde dinlendirici olmayan uyku yakınması Kötü kalitede uyku yakınması Genel populasyonda en sık görülen

Detaylı

Sirkadiyen Ritim bozukluklarının Tedavisi. Dr. Ahmet U. Demir

Sirkadiyen Ritim bozukluklarının Tedavisi. Dr. Ahmet U. Demir Sirkadiyen Ritim bozukluklarının Tedavisi Dr. Ahmet U. Demir Kaynak Sleep Med Clin. 2010 December ; 5(4): 701 715. doi:10.1016/j.jsmc.2010.08.001. Uyku Uyanıklık Döngüsü Homeostaz vücut işlevlerinin dengesini

Detaylı

Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Nörofizyoloji Bilim Dalı & DEÜHastanesi Epilepsi ve Uyku Merkezi

Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Nörofizyoloji Bilim Dalı & DEÜHastanesi Epilepsi ve Uyku Merkezi Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Nörofizyoloji Bilim Dalı & DEÜHastanesi Epilepsi ve Uyku Merkezi Kompleks davranışsal bir durum olarak modern nörolojik

Detaylı

UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ. Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ. Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. UYKU UYANIKLIK DÖNGÜSÜ Dr.Ezgi Tuna Erdoğan İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. Uyku tanımı Uyku Fizyolojisi (uyku evreleri) Sirkadiyen ritim Uyku yoksunluğu İdeal uyku Uyku ile ilgili bazı hastalıklar

Detaylı

Uyku uyanıklık döngüsü/ sirkadyen ritim Sirkadyen ritim bozuklukları ve tedavisinde parlak ışık Işık aydınlatma ve ölçüler

Uyku uyanıklık döngüsü/ sirkadyen ritim Sirkadyen ritim bozuklukları ve tedavisinde parlak ışık Işık aydınlatma ve ölçüler Dr.Ahmet U Demir Uyku uyanıklık döngüsü/ sirkadyen ritim Sirkadyen ritim bozuklukları ve tedavisinde parlak ışık Işık aydınlatma ve ölçüler Uyku uyanıklık döngüsü/ sirkadyen ritim Sirkadyen ritim bozuklukları

Detaylı

Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri

Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri Gündüz Aşırı Uykululuğun Psikiyatrik Nedenleri ve Tedavileri Dr. Hasan KARADAĞ Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği Gündüz aşırı uykululukta genel popülasyonun % 4-6

Detaylı

Uyku Nörofizyolojisi. Dr.İbrahim Öztura DEÜTF Nöroloji AD & DEÜH Uyku bozuklukları ve Epilepsi İzlem Merkezi

Uyku Nörofizyolojisi. Dr.İbrahim Öztura DEÜTF Nöroloji AD & DEÜH Uyku bozuklukları ve Epilepsi İzlem Merkezi Uyku Nörofizyolojisi Dr.İbrahim Öztura DEÜTF Nöroloji AD & DEÜH Uyku bozuklukları ve Epilepsi İzlem Merkezi uyku Kompleks davranışsal bir durum Modern nörolojik bilimlerin en önemli gizemlerinden biri

Detaylı

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım Dr. Hakan KAYNAK Uykusuzluk Birçok kişi için = Uyku ilacı Uyku hekimi için =??? Kabus 1979 Sınıflaması Diagnostic Classification of Sleep and Arousal Disorders

Detaylı

ICDS 3 İnsomnia sınıflaması. Dr. Fuat Özgen

ICDS 3 İnsomnia sınıflaması. Dr. Fuat Özgen ICDS 3 İnsomnia sınıflaması Dr. Fuat Özgen Uykusuzluğun Genel Kriterleri: A. Uykuya başlamada güçlük, uykuya devam ettirmede güçlük ya da çok erken uyanma ya da kronik nitelikte dinlendirici olmayan düşük

Detaylı

Vardiyalı Çalışma. Dr. Ahmet Uğur Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Vardiyalı Çalışma. Dr. Ahmet Uğur Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Vardiyalı Çalışma Dr. Ahmet Uğur Demir Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Plan Uykunun düzenlenmesi Vardiyalı çalışma ve uyku İş sırasında uyku yoksunluğunun sonuçları Uyku sorunları

Detaylı

Uykunun sirkadyen ritmi ve bunun diğer sirkadyen ritmlere etkisi, sirkadyen saat ve uykunun düzenlenmesinde kronobiyolojik modeller

Uykunun sirkadyen ritmi ve bunun diğer sirkadyen ritmlere etkisi, sirkadyen saat ve uykunun düzenlenmesinde kronobiyolojik modeller Uykunun sirkadyen ritmi ve bunun diğer sirkadyen ritmlere etkisi, sirkadyen saat ve uykunun düzenlenmesinde kronobiyolojik modeller Prof. Dr. Serhan Sevim Mersin Ün. Tıp Fakültesi Nöroloji A. D. TUTD sertifikasyon

Detaylı

BİLİNÇ. Doç. Dr.Lütfullah Beşiroğlu

BİLİNÇ. Doç. Dr.Lütfullah Beşiroğlu BİLİNÇ Doç. Dr.Lütfullah Beşiroğlu 1 Tanım Belirli bir anda aktif olan düşünce, duygu, algı ve anıların tümüne olan FARKINDALIK hali. İzlenimlerimiz ve eylemlerimiz üzerinde bilgi sahibi olmak Farkındalık

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine

Detaylı

İnsomniada etiyolojik modeller. Dr. Sinan YETKİN

İnsomniada etiyolojik modeller. Dr. Sinan YETKİN İnsomniada etiyolojik modeller Dr. Sinan YETKİN İnsomnia(tanım) Uykunun işlevi ve yapısı dikkate alındığında, kişilerin yeterli süre ve zaman diliminde uyuyamadığı için dinlenemediği, yeni bir güne hazır

Detaylı

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar

Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;

Detaylı

Metabolik hastalıkların tedavisinde sirkadiyen bozukluğun tedavisi önemli midir? Neler yapılmalı, neler yapılmamalıdır?

Metabolik hastalıkların tedavisinde sirkadiyen bozukluğun tedavisi önemli midir? Neler yapılmalı, neler yapılmamalıdır? Metabolik hastalıkların tedavisinde sirkadiyen bozukluğun tedavisi önemli midir? Neler yapılmalı, neler yapılmamalıdır? Dr. Hikmet YILMAZ CBÜ Nöroloji AD, Manisa Neden böyle bir panel konusu seçildi? Metabolik

Detaylı

Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler

Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler ÇOKLU UYKU LATANS TESTİ UYANIKLIĞI SÜRDÜRME TESTİ Dr. Sinan YETKİN 1 Amaç ÇOKLU UYKU LATANS TESTİ (Multiple Sleep Latency Test) Doğrudan uykululuk düzeyi

Detaylı

Sütün Biyoaktif Bir Hormonu: Melatonin

Sütün Biyoaktif Bir Hormonu: Melatonin Sütün Biyoaktif Bir Hormonu: Melatonin Elif Ayşe Anlı, Asuman Gürsel, Ayşe Gürsoy Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Süt Teknolojisi Bölümü, Ankara MELATONİN Melatonin memelilerin pineal bezi (beyin

Detaylı

Uykunun Temel Mekanizmaları ve Uyku Nörofizyolojisi..Dr.Zerrin.Zerrin Pelin Pendik Devlet Hastanesi Uyku Bozuklukları Birimi

Uykunun Temel Mekanizmaları ve Uyku Nörofizyolojisi..Dr.Zerrin.Zerrin Pelin Pendik Devlet Hastanesi Uyku Bozuklukları Birimi Uykunun Temel Mekanizmaları ve Uyku Nörofizyolojisi Doç.Dr.Dr.Zerrin.Zerrin Pelin Pendik Devlet Hastanesi Uyku Bozuklukları Birimi Hipokrat Vasküler reorganizasyon teorisi İç organları sıcak tutabilmek

Detaylı

SİRKADİYEN RİTM, JET LAG SHIFT LAG SENDROMLARI

SİRKADİYEN RİTM, JET LAG SHIFT LAG SENDROMLARI SİRKADİYEN RİTM, JET LAG SHIFT LAG SENDROMLARI Dr. Ömer KARADAŞ SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ GÜLHANE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ NÖROLOJİ AD. siklus yada ritm: Aynı zaman aralıkları ile tekrarlanan

Detaylı

İnsomni Tanımı, İnsomni Tipleri, İnsomni Tedavisi

İnsomni Tanımı, İnsomni Tipleri, İnsomni Tedavisi İnsomni Tanımı, İnsomni Tipleri, İnsomni Tedavisi Fuat Özgen İnsomnia; Uyku için yeterli fırsat ve imkan olmasına rağmen, süreğen bir şekilde uykuya başlamada, sürdürmede, konsolide ve kaliteli uyumada

Detaylı

HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ

HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ Doç.Dr. Cemil ÇELİK Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Sunumun Hedefleri Genel Bilgiler mtbi

Detaylı

EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ

EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ EDA ÖZCAN ÇOCUK GELİŞİMİ ÖĞRETMENİ FARKLI GELİŞENLERDE UYKU SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ www.algiabaterapi.com Uyku karmaşık, beyin işlevi ve psikoloji ile ilgili yaşamsal bir durumdur. Uyku, çocuğun biyolojik

Detaylı

Sirkadiyen Ritm Uyku Bozuklukları

Sirkadiyen Ritm Uyku Bozuklukları Sirkadiyen Ritm Uyku Bozuklukları Doç. Dr. Turan Atay Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi UYEPAM Uyku Lab. İçerik Tanım Fizyoanatomi Sirkadiyen

Detaylı

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu Prof. Dr. Hakan Kaynak Uykum Uyku Bozuklukları Merkezi Normal Uyku Uykunun Dönemleri Nasıl Uyuyoruz? Richardson GS: The human circadian system

Detaylı

Yaşlılıkta Uyku Doç. Dr. Turan Atay

Yaşlılıkta Uyku Doç. Dr. Turan Atay Yaşlılıkta Uyku Doç. Dr. Turan Atay 14. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi, 6-10 Ekim 2013, Bodrum Anlatım Planı Normal (fizyolojik) yaşlanmada değişiklikler uykudaki Demansta (AH tipi) uyku REM Uykusu Davranış

Detaylı

Açıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Açıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK Açıklama 20082010 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU VE UYKU Hypnos (Uyku Tanrısı) Nyks (Gece Tanrısı) Hypnos (uyku tanrısı) ve Thanatos (ölüm tanrısı) Morpheus

Detaylı

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.

KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal

Detaylı

Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar

Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar Çocuklarda Uyku ve İlgili Sorunlar Doç. Dr. Osman Sabuncuoğlu Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocukluk ve Uyku elele gider Anne baba ve hekimler

Detaylı

Gecikmiş Uyku Fazı Tipi Uyku Bozukluğu ve Kronoterapi

Gecikmiş Uyku Fazı Tipi Uyku Bozukluğu ve Kronoterapi Türk Psikiyatri Dergisi 2009; 20(2):183-187 Gecikmiş Uyku Fazı Tipi Uyku Bozukluğu ve Kronoterapi Dr. Feride GÖKBEN HIZLI 1, Dr. Mehmet YÜCEL AĞARGÜN 2 Özet / Abstract Gecikmiş uyku fazı tipi uyku bozukluğu

Detaylı

MSLT ve MWT çekimi. Prof. Dr. Serhan Sevim Mersin Ün. Tıp Fakültesi Nöroloji A. D. 11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi, 2010, Antalya

MSLT ve MWT çekimi. Prof. Dr. Serhan Sevim Mersin Ün. Tıp Fakültesi Nöroloji A. D. 11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi, 2010, Antalya MSLT ve MWT çekimi Prof. Dr. Serhan Sevim Mersin Ün. Tıp Fakültesi Nöroloji A. D. 11. Ulusal Uyku Tıbbı Kongresi, 2010, Antalya İçerik Gündüz Uykuluk Nedenleri MSLT (ÇULT) uygulaması ve alanları MWT (UST)

Detaylı

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011 Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını

Detaylı

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy

YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek

Detaylı

Uyku Nörofizyolojisi. Dr. Hikmet Yılmaz VI. Uludağ Nöroloji Günleri 10-13 Mart 2011 Uludağ-Bursa

Uyku Nörofizyolojisi. Dr. Hikmet Yılmaz VI. Uludağ Nöroloji Günleri 10-13 Mart 2011 Uludağ-Bursa Uyku Nörofizyolojisi Dr. Hikmet Yılmaz VI. Uludağ Nöroloji Günleri 10-13 Mart 2011 Uludağ-Bursa Sunu planı Uyku uyanıklık döngüsü Homeostatik ve sirkadiyen süreçler Vücut ısısı Sirkadiyen ritm genetiği

Detaylı

Aripiprazole Bağlı NREM Parasomni Olgusu

Aripiprazole Bağlı NREM Parasomni Olgusu Aripiprazole Bağlı NREM Parasomni Olgusu D O K U Z E Y L Ü L Ü N I V E R S I T E S I N Ö R O L O J I A N A B I L I M D A L ı ( D a m l a Ç e l i k, Ö z l e m A k d o ğ a n, N u r h a k D e m i r, U l u

Detaylı

ALZHEİMER HASTALIĞINA BAKIŞ. Uzm. Dr. Gülşah BÖLÜK NÖROLOJİ BİLECİK DH 2015

ALZHEİMER HASTALIĞINA BAKIŞ. Uzm. Dr. Gülşah BÖLÜK NÖROLOJİ BİLECİK DH 2015 ALZHEİMER HASTALIĞINA BAKIŞ Uzm. Dr. Gülşah BÖLÜK NÖROLOJİ BİLECİK DH 2015 Bunama yaşlılığın doğal bir sonucu değildir. Yaşla gelen unutkanlık, Alzheimer Hastalığının habercisi olabilir! Her yaşta insanın

Detaylı

Beyin Dalgaları-Uyku-Epilepsi

Beyin Dalgaları-Uyku-Epilepsi Beyin Dalgaları-Uyku-Epilepsi Beyin dalgaları-eeg Gözler açıldığında alfa ritminin düşük voltajlı beta ritmiyle yer değiştirmesi Uyanıklık ve uykunun farklı aşamalarında EEG Epilepsinin değişik türlerinde

Detaylı

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ

PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ 17.02.2014 PAZARTESİ İZMİR GÜNDEMİ Yrd. Doç. Dr. Aydoğan: Uykusuzluk Sağlık Sorunlarına Davetiye Çıkarıyor Güzel bir uykunun önemini en iyi uykusuzluk çekenler bilir. Güzel, dinlendirici bir uyku,

Detaylı

DİYABET VE VARDİYALI ÇALIŞMA

DİYABET VE VARDİYALI ÇALIŞMA DİYABET VE VARDİYALI ÇALIŞMA Doç.Dr Faruk KUTLUTÜRK Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları BD, TOKAT 23 Nisan 2016, Antalya Sunum planı Tanım Vardiyalı çalışmada

Detaylı

EGZERSİZ VE TERMAL STRES. Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER

EGZERSİZ VE TERMAL STRES. Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER EGZERSİZ VE TERMAL STRES Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER TERMAL DENGE ısı üretimi BMH Kas etkinliği Hormonlar Besinlerin termik etkisi Postur Çevre ısısı Vücut ısısı (37 o C±1) ısı kaybı konveksiyon, radyasyon,

Detaylı

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin

Detaylı

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler: Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler

Detaylı

Yrd. Doç.Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD

Yrd. Doç.Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD Yaşlılarda Psikofarm akoloji Uygulam a Prensipleri Yrd. Doç.Dr. Mehmet AK GATA Psikiyatri AD ABD > 65 yaş, nüfusun %13 ancak reçete edilen tüm ilaçların % 35 > 70 yaş, hastaneye yatış 1/6 ilaç yan etkisi

Detaylı

GEBELİK ve DOĞUM SONRASI DÖNEMDE GÖZLENEN UYKU BOZUKLUKLARI

GEBELİK ve DOĞUM SONRASI DÖNEMDE GÖZLENEN UYKU BOZUKLUKLARI GEBELİK ve DOĞUM SONRASI DÖNEMDE GÖZLENEN UYKU BOZUKLUKLARI Doç. Dr. ÇAĞATAY KARŞIDAĞ Acıbadem Altunizade Hastanesi 5 Ekim 2017, Bursa Contergan. İlaç, ilk kez Almanya da 1954 te sentezlendi. 1956 yılında

Detaylı

İnsomnide etiyolojik modeller. Dr. Sinan YETKİN

İnsomnide etiyolojik modeller. Dr. Sinan YETKİN İnsomnide etiyolojik modeller Dr. Sinan YETKİN TANIM İnsomni; uyku için yeterli fırsat ve imkanlar olmasına rağmen, süreğen bir şekilde uykuya başlamada, sürdürmede, konsolide ve kaliteli uyumada güçlük

Detaylı

REM UYKU ĠLĠġKĠLĠ PARASOMNĠLER. Dr Selda KORKMAZ 25-26 Ģubat 2012

REM UYKU ĠLĠġKĠLĠ PARASOMNĠLER. Dr Selda KORKMAZ 25-26 Ģubat 2012 REM UYKU ĠLĠġKĠLĠ PARASOMNĠLER Dr Selda KORKMAZ 25-26 Ģubat 2012 REM uyku iliģkili parasomniler; REM uyku davranıģ bozukluğu Tekrarlayan izole uyku paralizisi Kabus bozukluğu REM UYKU DAVRANIġ BOZUKLUĞU

Detaylı

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır. Olguların çok büyük bir bölümünde ise obezitenin altında yatan

Detaylı

Uyku Bozuklukları Sınıflaması ve Ayırıcı Tanısı

Uyku Bozuklukları Sınıflaması ve Ayırıcı Tanısı Uykuda Solunum Bozuklukları Dizisi: 10 Uyku Bozuklukları Sınıflaması ve Ayırıcı Tanısı Oğuz KÖKTÜRK* * Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ANKARA Dizinin daha önceki bölümlerinde

Detaylı

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ

YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler

Detaylı

Ayrıca sinirler arasındaki iletişimi sağlayan beyindeki bazı kimyasal maddelerin üretimi de azalır.

Ayrıca sinirler arasındaki iletişimi sağlayan beyindeki bazı kimyasal maddelerin üretimi de azalır. Alzheimer hastalığı nedir, neden olur? Alzheimer hastalığı, yaşlılıkla beraber ortaya çıkan ve başta unutkanlık olmak üzere çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açan ilerleyici bir beyin hastalığıdır.

Detaylı

İNSÜLİN KULLANAN DİYABETLİDE EGZERSİZ YÖNETİMİ

İNSÜLİN KULLANAN DİYABETLİDE EGZERSİZ YÖNETİMİ İNSÜLİN KULLANAN DİYABETLİDE EGZERSİZ YÖNETİMİ BELGİN BEKTAŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Diyabet Eğitim Merkezi Diyabet Hemşireliği Derneği Yönetim Kurulu Üyesi EGZERSİZ NEDİR? İskelet kaslarını

Detaylı

Ergenlikte Gelişim ile İlişkili Uyku Sorunları. Doç. Dr. Devrim AKDEMİR Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları A.D.

Ergenlikte Gelişim ile İlişkili Uyku Sorunları. Doç. Dr. Devrim AKDEMİR Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları A.D. + Ergenlikte Gelişim ile İlişkili Uyku Sorunları Doç. Dr. Devrim AKDEMİR Hacettepe Üniversitesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları A.D. + Konular Ergenlerin uyku paterni Ergen gelişimi ve uykunun

Detaylı

Uykuda Hareket Bozuklukları. Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi

Uykuda Hareket Bozuklukları. Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi Uykuda Hareket Bozuklukları Hüseyin Yılmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi İçerik Periyodik Ektremite Hareketleri - PLM Bruksizm RBD Periyodik Ekstremite Hareketleri (PLM) Stereotipiktir,

Detaylı

DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık

DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık yaşlılığın doğal bir sonucu değildir.. Demansın en sık nedeni ALZHEİMER HASTALIĞI DIR. Yaşla gelen unutkanlık ALZHEİMER HASTALIĞI nın habercisi olabilir!!! ALZHEİMER

Detaylı

İş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 8. Your company information

İş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 8. Your company information İş Güvenliği Sınavına Hazırlık Soruları Bölüm 8 Your company information SORU 1 Aşağıdakilerden hangisi işyerlerinde psikososyal etkenlerin oluşturduğu davranışsal semptomlardan değildir? A) Deri döküntüleri

Detaylı

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA PRENSİPLER

HİZMETE ÖZEL. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu DOSYA PRENSİPLER HİZMETE ÖZEL NORMAL Sayı : 62820468-000- Konu : Çinko İçeren Ürünler Hk. DOSYA Çinko içeren ürünler Kurumumuz Beşeri Tıbbi Ürünler Klinik Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilmiş olup, söz konusu

Detaylı

ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD

ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl

Detaylı

Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları. Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU

Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları. Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları Dr. Kemal HAMAMCIOĞLU ICSD-2 (International Classification of Sleep Disorders-version 2) 2005 Huzursuz bacaklar sendromu Uykuda periyodik hareket bozukluğu Uykuyla

Detaylı

Sağlık ve Sağlıklı Yaşam

Sağlık ve Sağlıklı Yaşam Sağlık ve Sağlıklı Yaşam Amaç Bu sunumu dinleyen katılımcılar sağlıklı olabilmek ve/veya sağlıklı olma halini sürdürebilmek için yapılması gereken temel adımları bilecekler ve bu adımları yaşamlarında

Detaylı

Ouas Tedavisinde Yaşlı Hastalara Yaklaşım

Ouas Tedavisinde Yaşlı Hastalara Yaklaşım Ouas Tedavisinde Yaşlı Hastalara Yaklaşım Oya İtil DEÜTF GÖĞÜS HASTALIKLARI AD UYKU BOZUKLUKLARI VE EPİLEPSİ TANI VE TEDAVİ MERKEZİ İZMİR Normal yaşlanma, uyku nörofizyolojisini etkiler. Yaşlılarda uyku

Detaylı

Dr.İbrahim Öztura. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı

Dr.İbrahim Öztura. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı & Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Uyku Bozuklukları ve Epilepsi İzlem Merkezi Gündüz(asıl) uyanıklık dönemi boyunca ortaya

Detaylı

ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM

ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM 9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot

Detaylı

Bipolar bozuklukta bilişsel işlevler. Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017

Bipolar bozuklukta bilişsel işlevler. Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017 Bipolar bozuklukta bilişsel işlevler Deniz Ceylan 22. KES Psikiyatride Güncel Oturumu Nisan 2017 AÇIKLAMA 2012-2017 Araştırmacı: yok Danışman: yok Konuşmacı: yok Olgu 60 yaşında kadın, evli, 2 çocuğu var,

Detaylı

Vardiyalı çalışma ve trafik kazaları. Dr. Hikmet YILMAZ

Vardiyalı çalışma ve trafik kazaları. Dr. Hikmet YILMAZ Vardiyalı çalışma ve trafik kazaları Dr. Hikmet YILMAZ Türkiye de trafik kazalarının nedenlere göre dağılımı Ursavaş A, 2004 Sunum planı Vardiyalı çalışma nedir? Tanım Vardiyalı çalışma sistemi Vardiyalı

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar? BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Ebru FINDIKLI KSU Tıp Fakültesi Psikiyatri AD. 49.UPK Eylül 2013 İzmir

Yrd. Doç. Dr. Ebru FINDIKLI KSU Tıp Fakültesi Psikiyatri AD. 49.UPK Eylül 2013 İzmir Yrd. Doç. Dr. Ebru FINDIKLI KSU Tıp Fakültesi Psikiyatri AD 49.UPK Eylül 2013 İzmir AÇIKLAMA 2013 * Araştırmacı: - * Danışman: - * Konuşmacı:- İÇİNDEKİLER 1. BİYOLOJİK RİTİMLER 2. SUPRAKİYAZMATİK NUKLEUS

Detaylı

Süt Çocuklarında Uyku. Doç. Dr. Ela Erdem Eralp Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları BD

Süt Çocuklarında Uyku. Doç. Dr. Ela Erdem Eralp Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları BD Süt Çocuklarında Uyku Doç. Dr. Ela Erdem Eralp Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları BD Uykunun Önemi Bütün ekonomik ve sosyal organizasyonumuz, şaşılacak şekilde, dünyanın her dönüşünde çaresizce

Detaylı

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir. ÜRÜN BİLGİSİ 1. ÜRÜN ADI ETACİD % 0,05 Nazal Sprey 2. BİLEŞİM Etkin madde: Mometazon furoat 50 mikrogram/püskürtme 3. TERAPÖTİK ENDİKASYONLAR ETACİD erişkinler, adolesanlar ve 6-11 yaş arasındaki çocuklarda

Detaylı

BİLİNÇ FARKLI BİLİNÇ DURUMLARI. PSİ153 Psikolojiye Giriş I- Prof.Dr. Hacer HARLAK

BİLİNÇ FARKLI BİLİNÇ DURUMLARI. PSİ153 Psikolojiye Giriş I- Prof.Dr. Hacer HARLAK BİLİNÇ FARKLI BİLİNÇ DURUMLARI Bilinç durumları Uyku, rüyalar, uyanıklık, hipnoz, meditasyon BİLİNÇ Bilinç= Zihin mi? Bireyin dışsal ve içsel uyaranların - yani çevredeki olayların, bedensel duyuların,

Detaylı

Endometriozis. (Çikolata kisti)

Endometriozis. (Çikolata kisti) Endometriozis (Çikolata kisti) Bugün Neler Konuşacağız? Endometriozis Nedir? Belirtileri Nelerdir? Ne Sıklıkta Görülür? Hangi Sorunlara Neden Olur? Nasıl Tanı Konur? Nasıl Tedavi Edilir? Endometriozis

Detaylı

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102

İnmede Tedavisi BR.HLİ.102 BR.HLİ.102 Serebral Felç (İnme) ve Spastisitede Botoks Spastisite Nedir? Spastisite belirli kasların aşırı aktif hale gelerek, adale katılığına, sertliğine ya da spazmlarına neden olmasıyla ortaya çıkan

Detaylı

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM

GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM GERİATRİK HASTAYA YAKLAŞIM Demografik anlamda yaşlılığın sınırı 65 yaş olarak benimsenmektedir. 65-74 arası erken yaşlılık, 75-84 yaş arası yaşlılık, 85 yaş ve üzerindekiler ileri yaşlılık dönemidir. Yaşlanma

Detaylı

UYKU: Dış uyaranlara karşı bilincin tümden ya da bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı doğal

UYKU: Dış uyaranlara karşı bilincin tümden ya da bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı doğal Uyku Bozuklukları UYKU: Dış uyaranlara karşı bilincin tümden ya da bir bölümünün yittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı doğal dinlenme durumu. 24 saatlik endojen

Detaylı

UYKUSUZ (Uyuma Sorunu Olan) BEBEK

UYKUSUZ (Uyuma Sorunu Olan) BEBEK UYKUSUZ (Uyuma Sorunu Olan) BEBEK Prof.Dr.Elif N.Özmert Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Sosyal Pedaitri BD Gelişimsel Pediatri BD Dün gece herkesi kim uykusuz bıraktı

Detaylı

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM

YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,

Detaylı

Sağlıklı Yaşamak için Doğru Beslenmek

Sağlıklı Yaşamak için Doğru Beslenmek Sağlıklı Yaşamak için Doğru Beslenmek Merhaba İnsan Genom Projesi Tüm çağların en özel günü ifadesi ile 26 Haziran 2000 tarihinde ABD Başkanı Bill Clinton tarafından dünyaya ilan edildi. Aradan geçen 18

Detaylı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı

Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı Sağlıklı Kan Basıncı Sağlıklı Kalp Atımı 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. 17 MAYIS 2013 Dünya Hipertansiyon Ligi Girişimidir. Hipertansiyon Nedir? Çoğunlukla yüksek kan basıncı olarak

Detaylı

DAVRANIŞSAL KİLO KONTROLÜ VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

DAVRANIŞSAL KİLO KONTROLÜ VE PSİKOLOJİK FAKTÖRLER - Genç Gelişim Kişisel Gelişim Kilo alma karışık mekanizmaların sonucudur. Genetik, fizyolojik, çevresel ve davranışsal öğelerin bir karışımıdır. Sanıldığının aksine, psikolojik sorunların aşırı kiloya neden olmadığı, tam tersine aşırı

Detaylı

FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM. Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr

FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM. Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr FETAL DİSRİTMİLERDE TANI VE YÖNETİM Rukiye Eker Ömeroğlu Prof. Dr Fetal Ritim Değerlendirilmesi Transmaternal fetal EKG faydalı değil Sinyal Ortalamalı EKG kullanılabilir Magnetokardiyografi Ekokardiyografi

Detaylı

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN

Detaylı

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri

Zeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından

Detaylı

I- YAZILI ONAM (RIZA):

I- YAZILI ONAM (RIZA): HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ ELEKTROFİZYOLOJİK ÇALIŞMA VE KALP RİTİM BOZUKLUKLARININ KATETER ABLASYON YÖNTEMİ İLE TEDAVİSİ İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ HASTANIN Adı Soyadı:.....

Detaylı

ICSD3: Parasomniler. Farklar & Yenilikler. Dr. Hikmet YILMAZ CBÜ Nöroloji AD, Manisa

ICSD3: Parasomniler. Farklar & Yenilikler. Dr. Hikmet YILMAZ CBÜ Nöroloji AD, Manisa ICSD3: Parasomniler Farklar & Yenilikler Dr. Hikmet YILMAZ CBÜ Nöroloji AD, Manisa Uyku bozuklukları sınıflaması Ortak bilimsel dil kullanmak Standart tanı ve tedavi yaklaşımları için uygun zemin Hastalık

Detaylı

NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ

NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ Doç. Dr. Okan Çalıyurt Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Edirne Temel Kavramlar Madde kötüye kullanımı Madde bağımlılığı Yoksunluk Tolerans

Detaylı

ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ÜZERİNE ETKİLERİ. Doç.Dr.Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ÜZERİNE ETKİLERİ. Doç.Dr.Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ÜZERİNE ETKİLERİ Doç.Dr.Aylin Ertekin Yazıcı Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: Lilly Konuşmacı: Lundbeck Sunum

Detaylı

Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı

Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı Antihipertansif ilaçlar sabah alınmalı Dr. Ahmet Temizhan Türkiye Yüksek İhtisas EAH Kardiyoloji Kliniği Karabük Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD Bir tane antihipertansif ilaç kullanıyorum Bunu

Detaylı

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi

Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi

Detaylı

MEME KANSERİNDE YÜKSEK RİSK TANIMI

MEME KANSERİNDE YÜKSEK RİSK TANIMI MEME KANSERİNDE YÜKSEK RİSK TANIMI DOÇ DR GÜL DAĞLAR ANEAH GENEL CERRAHİ MEME ENDOKRİN CERRAHİSİ KLİNİĞİ Prof Dr Lale Atahan Risk nedir? Absolut risk Belli bir sürede belli bir hastalığın bir olguda gelişme

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez

Değerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Epidemiyoloji Memnun edici seksüel performansa izin verecek yeterli ereksiyonu sağlamak ve devam ettirmedeki kalıcı yetersizlik Hem etkilenen kişiler hem de onların partner ve ailelerinin

Detaylı

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ

Detaylı

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kronik Böbrek Hastalığı (KBH); popülasyonun

Detaylı

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.

Obsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji

Detaylı

GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK

GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK Master Yoda: 900 yıl 546 yıl Jean Louise Calment 122 yaş Tanrılar yaşlandıkça hayatı daha mutsuz ve hoş olmayan bir hale getirerek ne kadar merhametli olduklarını gösteriyor.

Detaylı

ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Önemi

ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER. İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Önemi ETKİN İLAÇ KULLANIMINDA GENETİK FAKTÖRLER İlaç Kullanımında Bireyler Arasındaki Genetik Farklılığın Önemi PLAVİX FİLM TABLET 75 mg KISA ÜRÜN BİLGİSİ 4.2. Pozoloji ve uygulama şekli Farmakogenetik CYP2C19

Detaylı

Doç. Dr. Talat ÇİFTÇİ Y. Müh. Aslı ÖZABALI

Doç. Dr. Talat ÇİFTÇİ Y. Müh. Aslı ÖZABALI Tıbbi Atık Yönetimi e-eğitim Projesi Doç. Dr. Talat ÇİFTÇİ Y. Müh. Aslı ÖZABALI İçerik I. KISIM Öğrenme e-eğitim e-eğitimin Özellikleri II. KISIM e-eğitim Projeleri Tıbbi Atık Yönetimi Öğrenme Öğrenme

Detaylı

Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri. GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP

Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri. GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP Uykusuzluk, Nedenleri ve Çözüm Önerileri GRUP UYKUSUZLAR Todup D2 Danışman: Prof.Dr. Murat KASAP Uyku nedir? Vücudumuzun dinlenmesi, beynimizin mola verebilmesi için gerekli olan bir döngüdür. İnsan ömrünün

Detaylı

Beynimizi Zinde Tutmak. Dr. Emre Esen Bilecik Devlet Hastanesi 11.03.2015

Beynimizi Zinde Tutmak. Dr. Emre Esen Bilecik Devlet Hastanesi 11.03.2015 Beynimizi Zinde Tutmak Dr. Emre Esen Bilecik Devlet Hastanesi 11.03.2015 Beyin Farkındalığı Haftası Beynin fonksiyonları, Beyin sağlığı, Beyin araştırmalarının yararları hakkında; Toplumda farkındalık

Detaylı