BÝR ÇOCUK VE ERGEN PSÝKÝYATRÝSÝ KLÝNÝÐÝNDE YATARAK TEDAVÝ GÖREN HASTALARDA ÝLAÇ KULLANIMI
|
|
- Selim Batur
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 BÝR ÇOCUK VE ERGEN PSÝKÝYATRÝSÝ KLÝNÝÐÝNDE YATARAK TEDAVÝ GÖREN HASTALARDA ÝLAÇ KULLANIMI Fatma VAROL TAÞ*, Taner GÜVENÝR**, Süha MÝRAL*** ÖZET Amaç: Yapýlan çalýþmalar, çocuk ve ergenlerde ayaktan ve yatarak uygulanan psikiyatrik tedavilerde psikotrop ilaç kullanýmýnýn arttýðýný göstermektedir. Ülkemizde ise her iki tedavi hizmetinde de psikotroplarýn kullanýmýna iliþkin yayýnlar oldukça kýsýtlýdýr. Bu çalýþmanýn amacý, Türkiye'de az sayýdaki çocuk ve ergen ruh saðlýðý yataklý birimlerinden biri olan servisimizin ilaç kullanýmý ile ilgili uygulamalarýný deðerlendirmektir. Yöntem: Ocak Mayýs 2007 tarihleri arasýnda, Dokuz Eylül Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Saðlýðý Servisi'nde yatarak tedavi gören ve taburcu edilen hastalarýn kayýtlarý geriye dönük olarak incelenmiþtir. Tedavide kullanýlan ilaçlar, gruplarýna (antipsikotik, antidepresan, vb), etken maddelerine ve çoklu ilaç kullanýmlarýna göre kaydedilmiþtir. Sonuçlar: Çalýþmada yer alan 46 hastanýn tümünde (%100) servis yatýþý sýrasýnda psikotroplar kullanýlmýþtýr. En sýk tercih edilen ilaçlarýn antipsikotikler (%80.4) olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr. Sýklýk açýsýndan deðerlendirildiðinde kullanýlan diðer ilaçlar sýrasýyla antidepresanlar, anksiyolitikler, duygudurum düzenleyicileridir. Ayrýca 36 (%78.2) hastada iki ya da daha fazla psikotrop ilaç birlikte kullanýlmýþtýr. Tartýþma: Sonuçlar, çocuk ve ergen yaþ grubunda ilaç uygulamalarýna iliþkin yazýndaki bulgularla birlikte tartýþýlmýþtýr. Anahtar sözcükler: Yataklý tedavi, psikofarmakoterapi, çocuk, ergen, çoklu ilaç kullanýmý SUMMARY: PSYCHOTROPIC DRUG USE IN A CHILD AND ADOLESCENT INPATIENT PSYCHIATRY CLINIC Objective: The recent studies show that psychotropic drug use in out-patient and in-patient psychiatric treatments of child and adolescents has been increasing. In our country, the literature regarding the psychotropic drug use in both treatment settings is very limited. The aim of this study was to evaluate the psychopharmacologic interventions in our in-patient unit, which is one of the few inpatient child and adolescent clinics in Turkey. Method: The patients' records whose psychiatric treatments had been conducted between January 2006 and May 2007 in Dokuz Eylul University Child and Adolescent Mental Health Service In-Patient Unit were investigated. The medication that had been given was reported according to the groups (antipsychotic, antidepressants, etc), effective pharmacochemical substance and poly-pharmacy alternatives. Results: All 46 patients (100 %) that were taken into the study had been given a psychotropic agent. Antipsychotics was the most preferred drugs (80.4 %) in their treatment. According to the frequency of the drug usage, the other most common ones were antidepressants, anti-anxiety and mood stabilizers in turn. On the other hand, in 36 patients (78.2 %), at least two psychotropic agents were used. Discussion: Results were discussed with related literature regarding psychiatric drug use in child and adolescent age group Key Words: In-patient unit, psychopharmacotherapy, child, adolescent, polypharmacy GÝRÝÞ Psikiyatrik bozukluklarýn önemli bir kýsmý çocukluk ve ergenlik çaðýnda baþlamaktadýr. Ergen yaþ grubundaki psikiyatrik bozukluk yaygýnlýðýnýn %13-21 oranlarýnda olduðu belirtilmektedir (Costello ve ark. 2003, Schaffer ve ark. 1996). Ayrýca, kýzlarýn %31'inin, erkeklerin ise %42'sinin, 16 yaþýna gelene kadar en az bir psikiyatrik bozukluk geçirdiði belirlenmiþtir (Costello ve ark. 2003). Yapýlan çalýþmalar, 90'lý yýllarýn baþýndan itibaren, çocuk ve ergenlerde psikotrop ilaç kullanýmýnda artýþ olduðunu göstermektedir ve 1994 yýllarý arasýnda, ayaktan tedavi edilen 2-19 yaþ aralýðýndaki çocuklar ve ergenlerde antidepresan kullanýmýnýn 3.5 kat arttýðý bildirilmiþtir (Zito ve Safer 2001, Zito ve ark. 2002). Yine yýllarý arasýnda ayaktan tedavi edilen hastalarda, tüm psikotrop ilaç kullanýmýnýn 2-3 kat arttýðý belirlenmiþtir (Zito ve ark. 2003). * Öðr. Gör. Dr., Dokuz Eylül Üniv. Týp Fak., Çocuk ve 1994 ve 2001 yýllarý arasýnda, yaþ aralýðýnda ilaç kullanýmýndaki deðiþiklikleri deðer- Ergen Ruh Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý, Ýzmir ** Yrd. Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniv. Týp Fak., Çocuk ve Ergen Ruh Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý, Ýzmir lendiren bir baþka çalýþmada ise araþtýrmacýlar, *** Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniv. Týp Fak., Çocuk ve Ergen Ruh Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý, Ýzmir Çocuk ve Gençlik Ruh Saðlýðý Dergisi : 14 (3)
2 VAROL TAÞ VE ARK. ilaç kullanýmýnda 2.5 kat artýþ olduðunu saptamýþlardýr. Artýþýn en fazla psikostimulanlarýn ve seçici serotonin geri alým inhibitörlerinin (SSGÝ) kullanýmýnda olduðu belirlenmiþtir (Thomas ve ark. 2006). Çocuk psikiyatrisi hastanesinde yapýlan bir çalýþmada ise yýllarý arasýnda yatarak tedavi gören çocuk ve ergenlerde psikotrop ilaç kullanýmlarý deðerlendirilmiþtir. Tüm psikotroplarýn kullanýmýnda 3.9 kat bir artýþýn olduðu, özellikle SSGÝ, duygudurum düzenleyici ilaçlardan valproik asit, stimulanlar ve atipik antipsikotiklerin kullanýmýnda belirgin artýþlarýn gözlendiði bildirilmiþtir (Najjar ve ark. 2004). Çocuk ve ergenlerde psikotrop kullanýmýndaki bu artýþlara paralel olarak, birden fazla psikotrop ilacýn bir arada kullanýmý da artmaktadýr. Safer (1997) tarafýndan yapýlan bir analizde, ayaktan tedavi edilen grupta çoklu ilaç kullanýmý 1988 yýlýnda %9 olarak saptanmýþ iken, yýllarý arasýnda %21'e ulaþtýðý belirlenmiþtir. Ayný çalýþmada, yatan hastalarda çoklu ilaç kullaným oranlarý, 1988'de %26, yýllarýnda ise %42 olarak bildirilmiþtir. Russell ve arkadaþlarý (2006)'nýn yaptýðý bir baþka çalýþmada ise, yýllarý arasýnda çocuk ve ergen psikiyatri servisinde yatarak tedavi olan hastalarýn %52.4'de çoklu ilaç kullanýmýnýn olduðu saptanmýþtýr. Ülkemizde, çocuk ve ergen yaþ grubunda uygulanan psikotrop tedaviler ile ilgili az sayýda çalýþma bulunmaktadýr. Aras ve arkadaþlarý (2005)'nýn yaptýðý çalýþmada, ayaktan tedavi edilen hastalarýn %24.0'da ilaç tedavisi baþlandýðý, en sýk kullanýlan ilaç grubunun antidepresanlar olduðu (%15.5) belirtilmiþtir. Bir baþka çalýþmada ise okul öncesi dönemdeki çocuklarýn ilaç kullanýmlarý deðerlendirilmiþtir. Çocuklarýn %6.3'ünün ilaç kullandýðý, en sýk kullanýlan ilaç grubunun antipsikotikler (%40.2) olduðu, olgularýn %3.3'de ikili ilaç kullanýmýnýn bulunduðu bildirilmiþtir (Özbek ve Gencer Bozabalý 2003). Bu çalýþmanýn amacý, Türkiye'de az sayýda olan çocuk ve ergen ruh saðlýðý yataklý birimlerinden biri olan servisimizin hizmet vermeye baþladýðý günden itibaren ilaç kullanýmý ile ilgili uygulamalarýný deðerlendirmektir. YÖNTEM Ocak Mayýs 2007 tarihleri arasýnda, Dokuz Eylül Üniversitesi Týp Fakültesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Saðlýðý Servisi'nde (ÇERSS) yatarak tedavi gören ve taburcu edilen hastalarýn kayýtlarý geriye dönük olarak incelenmiþtir. Verilerin elde edilmesinde, servis yatýþý sýrasýnda her hasta için ayrý olarak hazýrlanmýþ olan dosyalardan ve taburculuk sýrasýndaki deðerlendirme formlarýndan yararlanýlmýþtýr. Kullanýlan ilaçlar, gruplarýna (antipsikotik, antidepresan, vb), etken maddelerine ve çoklu ilaç kullanýmlarýna göre kaydedilmiþtir. Çalýþmada elde edilen verilerin deðerlendirilmesinde, SPSS Windows 11.0 paket programý kullanýlmýþtýr. Frekans analizleri ile istatistiksel deðerlendirme yapýlmýþtýr. ÇERSS, Türkiye'de çocuk ve ergen psikiyatrisi alanýnda yataklý tedavi hizmeti sunan iki kurumdan biridir ve Kasým 2005 tarihinden itibaren hasta kabul etmeye baþlamýþtýr. ÇERSS, 18 yaþ ve altýndaki çocuk ve ergenlerin kaldýðý, beþi gündüz hastasý olmak üzere on beþ hasta kapasitesine sahip bir kliniktir. Ancak servise kabul edilen hastalarýn büyük çoðunluðunu ergen yaþ grubundakiler oluþturmaktadýr. Yatýþlar, ayýrýcý taný, aðýr psikiyatrik durumlarýn yakýn ve düzenli tedavisinin saðlanabilmesi, sosyal endikasyon, krize müdahalenin ve adli incelemenin yapýlmasý amacýyla olabilmektedir. Ýleri derecede güvenli bir psikiyatrik bakým gereken hastalar (madde baðýmlýlýðý, aðýr yýkýcý davranýþ sorunlarý, kendine ve baþkasýna zarar verme riski yüksek durumlar) ile ileri derecede hemþirelik bakýmý ve genel týbbi destek gerektiren bedensel hastalýðý bulunanlar servise kabul edilmemektedir. ÇERSS, psikodinamik ve biliþsel davranýþçý psikoterapi, farmakoterapi ve eðitimsel modellerin esas alýndýðý, birçok disiplini içeren ve çok modelli bir tedavi hizmeti vermektedir. Bu tedavi hizmetlerini, akran grubu ve akran iliþkilerini temel alan bir terapötik ortam oluþturarak sunmaktadýr. Tedavi ekibi, psikiyatristler, psikoloji birimi, eðitimciler, hemþirelik hizmetleri gibi farklý disiplinlerde çalýþan kiþilerden oluþmaktadýr. Hafta içi ve hafta sonu için oluþturulmuþ programlar eþliðinde, yatan hastalarýn çok modelli tedavileri yürütülmektedir. 140
3 Yataklý Tedavide Ýlaç Kullanýmý SONUÇLAR Ocak Mayýs 2007 tarihleri arasýnda, ÇERSS'de yatarak tedavi gören ve taburcu edilen 48 hasta olmuþtur. Hastalarýn ikisi yatýþlarýnýn ertesi günü kendilerinin ve ailelerinin istekleriyle taburcu edildikleri ve henüz tedavileri baþlamamýþ olduðu için, bu hastalarla ilgili kayýtlar deðerlendirmeye alýnmamýþtýr. Toplam 46 hastanýn kayýtlarý deðerlendirildiðinde, hastalar yaþ aralýðýndadýrlar. Ortalama yaþlarý ise 15.3±1.8 yýldýr. Hastalarýn 31'i (%67.3) kýz, 15'i (%32.6) erkektir. Hastalarýn serviste kalýþ süreleri gün arasýnda deðiþmektedir. Ortalama yatýþ süresi 75.7±25.1 gündür. Çalýþmada yer alan 46 hastanýn tümünde (%100) servis yatýþý sýrasýnda psikotrop ilaçlar kullanýlmýþtýr. Ýlaç gruplarýna ve etken maddelere göre kullaným oranlarý ve dozlarý Tablo 1'de gösterilmiþtir. Yatan hastalarýn taný daðýlýmlarý Tablo 2'de, taný daðýlýmlarýna göre ilaç kullanýmlarý ise Tablo 3'de belirtilmiþtir. Tablo 1 : Psikotrop kullaným oranlarý ve doz daðýlýmlarý Psikotroplar Minimum Maksimum Ortalama n % doz doz doz (mg/gün) (mg/gün) (mg/gün) ANTİPSİKOTİKLER risperidon ±2.0 olanzapin ±8.8 ketiapin ±506.6 amisülpirid ±0.0 klozapin ±50.0 ANTİDEPRESANLAR fluoksetin ±10.1 sertralin ±35.3 sitalopram ±0.0 essitalopram ±5.0 DUYGUDURUM DÜZENLEYİCİLER lityum ±0.0 valproat ±341.8 ANKSİYOLİTİKLER diazepam ±8.1 alprozolam ±
4 VAROL TAÞ VE ARK. Tablo 2 : Taný daðýlýmlarý DSM-4 Tanıları n % Eksen I Tanıları Şizofreni Psikotik Bozukluk BTA Major Depresyon Bipolar Bozukluk Duygudurum Bozukluğu BTA Cinsel İstismar Obsesif Kompulsif Bozukluk Sosyal Anksiyete Bozukluğu Travma Sonrası Stres Bozukluğu Anksiyete Bozukluğu BTA Tourette Sendromu Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Trikotilomani Konversiyon Bozukluğu Disosiyatif Bozukluk BTA Anoreksiya Nervosa Ergenlerde Cinsel Kimlik Bozukluğu Enürezis Nokturna Eksen II Tanıları Borderline Kişilik Örgütlenmesi Histrionik Kişilik Örgütlenmesi Bağımlı Kişilik Özellikleri Hafif Düzeyde Mental Retardasyon Sınırda Entelektüel İşlevsellik
5 Yataklý Tedavide Ýlaç Kullanýmý Tablo 3 : Taný daðýlýmlarýna göre ilaç kullanýmlarý Psikotroplar Psikotik Bozukluklar (n=10) Duygudurum Bozuklukları (n=23) Anksiyete Bozuklukları (n=4) Kişilik Bozuklukları (n=17) Diğer Bozukluklar (n=15) n % n % n % n % n % risperidon olanzapin ketiapin amisülpirid klozapin fluoksetin sertralin sitalopram essitalopram lityum valproat diazepam alprozolam Antipsikotik ilaçlarýn kullanýmý Hastalarýn büyük bir kýsmýnýn (%43.5) tedavisinde risperidon kullanýlmýþtýr. Ýlaca baþlama nedenleri incelendiðinde, 11 (%55) kiþide dürtü denetim sorunu, 9 (%45) kiþide ise psikotik belirtiler nedeniyle kullanýldýðý görülmüþtür. Yan etkileri açýsýndan deðerlendirildiðinde, tüm hastalarda (%100) prolaktin düzeylerinde artýþ, 4 (%20) hastada ekstrapiramidal sistem (EPS) bulgularý, 3 (%15) hastada ise diðer endokrinolojik sorunlar (galaktore, amenore) gözlenmiþtir. 14 (%70) hasta ilacý kullanmaya devam ederken, 4 (%20) hastada etkinliðin saðlanamamasý, 1 (%5) hastada yan etkiler, 1 (%5) hastada ise endikasyonun ortadan kalkmasý nedeniyle ilaç kesilmiþtir. Hastalarýn yaklaþýk yarýsýna yakýný (%43.5) olanzapin tedavisi almýþlardýr. Ýlaç baþlama nedenleri arasýnda, 12 (%60) hastada psikotik belirtiler, 4 (%20) hastada dürtü denetim sorunu, 3 (%15) hastada duygudurum düzenlenmesi, 1 (%5) hastada ise diðer nedenler (anoreksiya nervoza) yer almýþtýr. Hastalarýn 12'sinde (%60) yan etkiler görülmüþtür. 4 (%20) hastada EPS bulgularý, 2 (%10) hastada sedasyon, 1 (%5) hastada gastrointestinal sistem (GÝS) belirtileri, 5 (%25) hastada ise diðer (4 hastada belirgin kilo artýþý ve 1 hastada manik kayma) yan etkiler saptanmýþtýr. 13 (%65) hastada tedaviye devam edilirken, 4 (%20) hastada istenilen etkinliðin oluþmamasý, 3 (%15) hastada ise yan etkiler nedeniyle ilaç kesilmiþtir. Ketiapin tedavisi, 4 (%57.1) hastada psikotik belirtiler, 2 (%28.5) hastada duygudurum düzenleyici etkileri, 1 (%14.2) hastada ise dürtü 143
6 VAROL TAÞ VE ARK. denetim sorunu nedeniyle baþlanmýþtýr. Tedavi sýrasýnda 5 (%71.4) hastada yan etki oluþmuþtur. 2 (%28.5) hastada EPS bulgularý, 1 (%14.2) hastada otonom sistem belirtileri, 2 (%28.5) hastada ise sedasyon belirlenmiþtir. Yan etkiler nedeniyle tedavi sonlandýrýlmamýþtýr. 1 (%14.2) hastada etkin olmamasý nedeniyle ilaç kesilmiþtir. Yalnýzca bir hastada psikotik belirtiler nedeniyle amisülpirid kullanýlmýþtýr. Endokrinojik (galaktore) yan etkiler görülmüþ, ancak tedaviye devam edilmiþtir. Psikotik belirtilerin tedavisine yönelik olarak 2 hastada, duygudurum düzenlenmesine yönelik ise 1 hastada klozapin kullanýlmýþtýr. Hastalarýn hiçbirinde yan etki gözlenmemiþtir ve hepsinde tedaviye klozapin ile devam edilmiþtir. Antidepresan ilaçlarýn kullanýmý Fluoksetin tedavisi alan 13 hastanýn, 8'inde (%61.5) depresif belirtiler, 4'ünde(%30.7) anksiyete belirtileri, 1'inde (%7.6) ise dürtü denetim sorunu ilaca baþlama nedenlerindendir. 2 (%15.3) hastada ajitasyon görülmüþ olup, bu hastalarda tolere edilemediði için ilaç kesilmiþtir. 1 (%7.6) hastada ise etkinlik saðlanamadýðý için fluoksetin ile tedaviye devam edilmemiþtir. Sertralin tedavisi hastalarýn 3'ünde (%60) depresif belirtiler, 2'sinde (%40) ise anksiyete belirtileri için baþlanmýþtýr. Hastalarýn hiçbirinde yan etki gözlenmemiþtir ve ilaç kesilmemiþtir. Sitalopram ve essitalopram, 4'er hastada depresif belirtilerin tedavisi amacýyla kullanýlmýþtýr. Her iki ilacýn da yan etkisi olmamýþtýr. Essitalopram kullanan hastalarýn hepsi bu ilaçla tedavilerine devam ederken, sitalopram kullanan 4 hastanýn 1'inde (%25) kullanma endikasyonunun ortadan kalkmasý nedeniyle ilaç tedavisi kesilmiþtir. Tablo 4 : Çoklu ilaç kullanýmlarý n % İkili ilaç kullanımı Üçlü ilaç kullanımı Dörtlü ilaç kullanımı Toplam Duygudurum düzenleyici ilaçlarýn kullanýmý Bu grup ilaçlar arasýndan yalnýzca lityum ve valproat tedavisi uygulanmýþtýr. 1 hastada lityum kullanýlmýþ olup herhangi bir yan etki geliþmemiþtir. Hastanýn tedavisi lityumla sürdürülmüþtür. Valproat tedavisine ise 9 hastada baþlanmýþtýr. Hiçbir yan etki görülmeyen hastalarýn hepsi tedavilerine devam etmiþlerdir. Anksiyolitiklerin kullanýmý Tedavide, benzodiazepin grubu ilaçlar ve bu gruptan da diazepam ve alprozolam kullanýlmýþtýr. 14 hastaya verilen diazepam tedavisi, 5 (%35.7) hastada dürtü denetim sorunu, 4 (%28.5) hastada uyku sorunu, 1 (%7.1) hastada anksiyete nedeniyle, 3 (%21.4) hastada duygudurumun düzenlenmesi ve 1 (%7.1) hastada ise psikotik belirtilerin yatýþtýrýlmasýna yardýmcý olmasý amacýyla düzenlenmiþtir. Diazepam tedavisi sýrasýnda 3 (%21.4) hastada yan etki görülmüþtür. 1 (%7.1) hastada sedasyon, 1 (%7.1) hastada otonomik belirtiler, 1 (%7.1) hastada halsizlik yan etkileri ortaya çýkmýþtýr. 14 hastanýn 11 (%78.5)'inde endikasyonun sürmemesi nedeniyle ilaç kesilmiþtir. Alprozolam kullanan 8 hastanýn 5'i (%62.5) anksiyete, 3'ü (%37.5) uyku sorunu nedeniyle ilaç tedavisi almýþlardýr. Yalnýzca 1 (%12.5) hastada davranýþsal disinhibisyon yan etkisi görülmüþtür. Hastalarýn 7'sinde (%87.5) endikasyonun ortadan kalkmasý, 1'inde (%12.5) ise yan etki nedeniyle tedavi kesilmiþtir. Diðer ilaçlar Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu (DEHB) olan 1 hastada metilfenidat tedavisi, Enürezis Nokturna tanýsý olan 2 hastada da desmopressin kullanýlmýþtýr. Antipsikotiklerin kullanýmýna baðlý EPS geliþen 7 (%15.2) hastaya ise antikolinerjik bir ajan olan biperiden baþlanmýþtýr. Çoklu ilaç kullanýmlarý Çalýþmada yer alan olgularýn çoklu ilaç kullaným oranlarý Tablo 4'de belirtilmiþtir. Tek ilaç kullanan 10 hastanýn 4'ü (%40) antipsikotik, 5'i (%50) antidepresan, 1'i (%10) ise anksiyolitik tedavi almýþtýr. Geriye kalan 36 (%78.2) hastada iki ya da daha fazla psikotrop ilacýn birlikte kul- 144
7 Yataklý Tedavide Ýlaç Kullanýmý lanýmý söz konusudur. Ýkili ilaç kullanan hastalar arasýnda en sýk görülen ilaç kombinasyonu, antipsikotik ve antidepresan kullanýmýdýr ve 9 (%47.3) kiþide uygulanmýþtýr. 5 (%26.3) hastada antipsikotik ve anksiyolitik, 3 (%15.7) hastada antidepresan ve anksiyolitik, 1'er (%5.2) hastada ise antipsikotik ve antikolinerjik ile antipsikotik ve duygudurum düzenleyici kullanýlmýþtýr. 13 (%28.2) kiþide üçlü ilaç kullanýmý olmuþtur ve en sýk kombinasyon 6 (%46.1) kiþide uygulanan antipsikotik, antidepresan ve anksiyolitik kombinasyonudur. 4 (%8.6) hastada ise dört farklý gruptan ilaç eþ zamanlý olarak kullanýlmýþtýr. TARTIÞMA Bizim çalýþmamýzda hastalarýn tümünde en az bir psikotrop ilacýn kullanýldýðý saptanmýþtýr. Bu oran yazýnda bildirilen oranlardan yüksektir (Najjar ve ark. 2004). Bu durum, yatarak tedavi gören hastalarýn þiddetli, karmaþýk, dirençli psikiyatrik bozukluklarýnýn ve birkaç psikiyatrik tanýnýn birlikte olmasýndan kaynaklanmýþ olabilir. Yatan hastalarla yapýlan diðer çalýþmalardakinden farklý sonuçlarýn olmasý ise, hasta yatýrma süremizin (75.7±25.1 gün,) tanýmlanan yatýþ sürelerinden (1-3 ay kýsa, 3-5 ay orta, 9 ay ve üzeri uzun yatýþ süresi) (Woolston 2002) kýsa olmasý ve bu süre içinde hýzlý etki gösterecek ilaç tedavisine de gereksinim duyulmasý ile iliþkili olabilir. Yatýþ süresinin uzun olmamasý, farmakoterapi, psikoeðitimsel ve psikodinamik yaklaþýmlarýn hýzlý, etkili bir þekilde ve birlikte uygulanmasýný zorunlu kýlmaktadýr. Yatan hastalardaki ilaç seçimlerinde (yeni ilaç baþlama ya da ilaç deðiþikliði durumlarýnda); hastanýn tanýsý, belirtilerinin þiddeti, eþ tanýlarýn varlýðý, daha önceki ilaç kullanma öyküsü, ilaç kullanmýþ ise yan etkilere duyarlýlýðý ve hastanýn metabolik durumu gibi birçok önemli nokta deðerlendirilerek seçim yapýlmýþtýr. Bu tercihler, yazýnda çocuklar ve ergenler için tanýmlanan ilaç kullanma protokolleri doðrultusunda belirlenmiþtir. Çalýþmamýzda en sýk tercih edilen ilaçlarýn antipsikotikler (%80.4) olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr. Bu oran, Kelly ve arkadaþlarý'nýn (2004) çalýþmasýndaki, yatarak tedavi gören ergenlerin %23'ünde antipsikotik kullaným oranýndan oldukça yüksektir. Antipsikotik grubu ilaçlarýn, özellikle de atipik antipsikotiklerin, çocuk ve ergen yaþ gruplarýnda daha yaygýn kullanýlmaya baþlandýðýna iliþkin veriler mevcuttur. Atipik antipsikotiklerin hastalar tarafýndan daha iyi tolere edilebilmesi ve daha güvenli oluþlarý kullaným oranlarýný artýrmaktadýr (Findling ve ark. 2000). Najjar ve arkadaþlarý (2004)'nýn yaptýðý çalýþmada, bir çocuk psikiyatrisi yataklý biriminde yýllarý arasýnda atipik antipsikotiklerin kullanýmýnýn %0.0'dan %17.7'ye yükseldiði, tipik antipsikotiklerin ise %19.2'den %3.3'e gerilediði bulunmuþtur. Yeni grup antipsikotiklerin tipikler kadar etkin ve yan etkilerinin de daha az olmasý nedeniyle çalýþmamýzda yer alan hastalarýmýzda yalnýzca atipik antipsikotikler kullanýlmýþtýr. Bu grup içerisinde en sýk kullanýlanlar risperidon ve olanzapin, daha az sýklýkta ise ketiapin, klozapin ve amisülpirid olmuþtur. Çocuk ve ergen yaþ grubunda, çift kör ya da açýk etiketli çalýþmalarda etkinliði ve güvenilirliði araþtýrýlan ilaçlardan biri risperidondur. Risperidonun, yýkýcý davranýþ bozukluklarý (Findling ve ark. 2000, 2004), yaygýn geliþimsel bozukluklar (Miral ve ark. 2003, Gencer Bozabalý ve ark. 2005, RUPP 2005), tik bozukluklarý (Scahill ve ark. 2003), psikotik bozukluklar (Gothelf ve ark. 2003, Sikich ve ark. 2004) ve duygudurum bozukluklarýnda (Biederman ve ark. 2005a, 2005b) etkin ve güvenilir olduðuna iliþkin veriler sunulmaktadýr. Çalýþmamýzda hedef belirtiler açýsýndan yazýnla uyumlu bir kullaným alaný oluþmuþtur. Yazýnda yýkýcý davranýþ bozukluklarýnýn tedavisindeki dozlar oldukça deðiþkenlik gösterirken ( mg/gün), psikotik bozukluklarýn tedavisinde daha yüksek dozlarda ( mg/gün) kullanýldýðý belirtilmiþtir (Armenteros ve ark. 1997, Findling ve ark. 2000, 2003, Quintana ve Keshavan 1995, Sikich ve ark. 2004). Bu çalýþmada kullanýlan dozlar yazýnla uyumludur. Çalýþmamýzda risperidon ile eþit oranlarda olanzapinin de kullanýldýðý görülmüþtür. Yazýnda olanzapin, daha sýklýkla psikotik bozukluklar ve duygudurum bozukluklarýnýn tedavisinde araþtýrýlmaktadýr (Frazier ve ark. 2001, Gothelf ve ark. 2003, Sikich ve ark. 2004). Veriler, etkin ve güvenli þekilde kullanýlabileceði yönündedir. Çocuk ve ergenlerde 5-20 mg/gün aralýðýnda kullanýmý önerilmektedir (Frazier ve ark. 2001, 145
8 VAROL TAÞ VE ARK. Findling ve ark. 2003a). Çalýþmamýzda ise olanzapin 21.0±8.8 mg/gün dozlarýnda kullanýlmýþtýr. Ketiapin, son yýllarda psikotik bozukluklar (Beer ve ark. 2007, McConville ve ark. 2003), duygudurum bozukluklarý (DelBello ve ark. 2002) ve diðer psikiyatrik bozukluklarý (Findling ve ark. 2006) olan çocuk ve ergenlerin tedavisinde etkinliði araþtýrýlan atipik antipsikotiklerden biridir. Bu kullaným alanlarýnda etkin ve güvenli olduðuna iliþkin çalýþma bulgularýndan yola çýkarak, servisimizde, psikotik belirtiler, dürtü denetim sorununa yönelik belirtilerin tedavisi ve duygudurum düzenlenmesi amacýyla kullanýlmýþtýr. Yazýndaki çalýþmalarda kullanýlan ketiapin dozuna iliþkin farklý ortalama dozlar belirtilmektedir. Beer ve arkadaþlarýnýn (2007) yaptýðý bir çalýþmada, erken baþlangýçlý psikoz tanýsý olan ergenlerde (ort: 927±300) mg/gün düzeylerinde ketiapin kullanýldýðý belirtilmektedir. Bizim çalýþmamýzda da farklý alanlardaki belirtilere yönelik kullanýlan ketiapinin doz aralýðý oldukça deðiþkendir ( mg/gün). Ortalama 800.0±506.6 mg/gün dozunda kullanýlmýþtýr. Klozapin ilk bulunan, ancak ciddi yan etkileri nedeniyle tedavide ilk seçenek olarak kullanýlmaktan kaçýnýlan bir atipik antipsikotiktir (Findling ve ark. 2003a). Özellikle þizofreni ve diðer psikotik bozukluklarda klozapinin etkinliðini araþtýran çalýþmalar yapýlmaktadýr (Kumra ve ark. 1996, Kranzler ve ark. 2005). Tedaviye dirençli þizofreni olgularýnda etkin olduðu belirlenen ilacýn mg/gün doz aralýðýnda kullanýlabileceði belirtilmektedir (Findling ve ark. 2003a). Çalýþmamýzda klozapin tedavisi yazýnla uyumlu endikasyonlarda ve dozlarda kullanýlmýþtýr. Tüm hastalarda etkinlik saðlanmýþ olup, hastalar tarafýndan iyi tolere edilmiþtir. Amisülpirid, selektif dopamin D2/D3 reseptör antagonisti olan bir atipik antipsikotiktir. Eriþkin þizofreni hastalarýnda, geniþ doz aralýðýnda ( mg/gün) klinik olarak etkin olabileceðine iliþkin çalýþmalar bulunmaktadýr (McKeage ve Plosker 2004). Ancak yazýnda, çocuk ve ergen yaþ grubunda amisülpirid kullanýmýna iliþkin yapýlmýþ çalýþmalara ulaþýlamamýþtýr. Ergen yaþ grubunda klinik deneyimin yeni geliþtiði amisülpirid, servisimizde psikotik belirtilere yönelik kullanýlmýþtýr. Ýlacýn etkin olduðu görülmüþtür. Ancak çocuk ve ergen yaþ grubunda, amisülpiridin etkinliði ve güvenilirliðini deðerlendirecek çalýþmalara gereksinim vardýr. Atipik antipsikotikler, çocuk ve ergen yaþ grubunda genel olarak iyi tolere edilebilen ilaç grubudur. Yan etkiler nedeniyle tedaviyi býrakma çok sýk gözlenmemektedir (Jensen ve ark. 2007). En sýk görülen yan etkiler sedasyon ve kilo alýmýdýr. EPS ise eriþkinlerden daha sýk gözlenebilen bir yan etki olmaktadýr. Bir baþka sýk görülen durum hiperprolaktinemidir. Bir çalýþmada olanzapin ile tedavi edilen hastalarýn %70'de prolaktin yüksekliði saptanýrken (Wudarsky ve ark. 1999), bir baþka çalýþmada risperidon ile tedavinin ilk 4-8 haftasýnda gözlendiði ve bir yýllýk tedavi sürecinde normal düzeylere gerilediði belirlenmiþtir (Findling ve ark. 2003b). Bunlar dýþýnda hiperglisemi ve tip 2 diabet gibi metabolik yan etkiler, özellikle klozapine baðlý oluþabilen ciddi hematolojik etkiler, daha az sýklýkta da diðer sistemleri etkileyebilen yan etkiler görülebilmektedir (Jensen ve ark. 2007). Bu çalýþmada en sýk kullanýlan ilaçlar risperidon ve olanzapindir. Risperidon ile tedavi edilen hastalarýn %100'de yan etki görülürken, olanzapin tedavisinde bu oran %60, ketiapin tedavisinde %71.4 düzeylerindedir. Risperidon ile en sýk prolaktin yüksekliði (%100) ve buna baðlý galaktore (%15) görülmüþtür. Prolaktindeki yükselme ýlýmlý düzeylerde olup ilacýn kesilmesini gerektirmemiþtir. Galaktore yakýnmasý da birkaç hafta sonunda gerilemiþtir. Diðer sýk görülen yan etkiler EPS bulgularýdýr, risperidon ve olanzapinde %20, ketiapin de %28 oranýndadýr. Ýlaç yan etkileri nedeniyle tedaviye devam edememe durumu en fazla olanzapin tedavisinde (%15) gözlenmiþtir. Seçilen antipsikotiðin yeterince etkin olamamasý nedeni ile bir baþka antipsikotiðe geçiþ, olanzapin ve risperidonda %20, ketiapinde %14 düzeylerindedir. Bu oranlar, Chakos ve arkadaþlarý (2001)'nýn çalýþmasýnda belirtilen oranlardan (% ) oldukça yüksektir. Bu durum, çalýþmada yer alan kiþilerin sayýsýnýn azlýðý ve aðýr psikiyatrik bozukluklarýn varlýðý ile iliþkili olabilir. Antidepresanlar çalýþmamýzda yer alan hastalarýn %56.5'inde kullanýlan ilaç grubudur. Kullaným sýklýðý açýsýndan antipsikotiklerin ardýndan ikinci sýrada yer almaktadýr. Tedavide özellikle SSGÝ grubunda yer alan ilaçlar tercih edilmiþtir. Bu ilaçlar depresif belirtiler ve anksiyete belirtilerinin tedavisinde kullanýlmýþtýr. Çocuk ve ergen yaþ grubunda depresif belirtilerin görülme sýklýðý %15'e kadar yük- 146
9 Yataklý Tedavide Ýlaç Kullanýmý selebilirken, anksiyetenin %12-20 oranlarýnda görüldüðü belirtilmektedir (Bhatia ve Bhatia 2007, Seidel ve Walkup 2006). Bu belirti ve bozukluklarýn tedavisinde trisiklik antidepresanlar, etkinliklerinin yetersizliði ve yan etkilerinin fazla oluþu nedeniyle tercih edilmemektedir (Hazell 2004). Etkinliklerine iliþkin çalýþmalar kýsýtlý da olsa, tedavide SSGÝ grubu ilaçlar sýk kullanýlmaktadýr. Najjar ve arkadaþlarý (2004), yýllarý arasýnda yatan hastalarda SSGÝ kullaným oranlarýnýn %9.7'den %59.6'ya yükseldiðini saptamýþlardýr. SSGÝ grubu ilaçlardan fluoksetinin depresyonda, fluvoksamin ve sertralinin ise obsesif kompulsif bozuklukta (OKB) FDA (Food and Drug Administration) onayý bulunmaktadýr. Ancak daha yaygýn þekilde, depresyonda, OKB ve diðer anksiyete bozukluklarýnýn (travma sonrasý stres bozukluðu, sosyal anksiyete bozukluðu, genelleþmiþ anksiyete bozukluðu) tedavisinde kullanýmlarý söz konusudur. Bizim çalýþmamýzda tercih edilen ilaçlar ise fluoksetin, sertralin, sitalopram ve essitalopramdýr. Ýlaç dozlarý yazýnda belirtilen aralýklarda kullanýlmýþtýr (Scahill ve ark. 2007). Fluoksetin kullanan bir hasta dýþýndaki tüm olgularda, kullanýlan antidepresanlarýn etkin olduðu görülmüþtür. Kullanýlan ilaçlar iyi tolere edilmiþtir. Sertralin, sitalopram ve essitalopram tedavileri alan hastalarda herhangi bir yan etki ortaya çýkmamýþtýr. Yalnýzca fluoksetin kullanan 2 hastada yan etki geliþmiþ olup ilacýn kesilmesi gerekmiþtir. Çalýþmamýzýn sonuçlarý, SSGÝ grubu antidepresanlarýn yatan hastalarda etkin ve güvenli olduðu yönünde olsa da, bu sonuçlarýn tüm çocuk ve ergen yaþ grubuna genellenebilmesi uygun olmayacaktýr. Klinik çalýþmalarýn henüz yeterli düzeyde olmamasý ve son yýllarda antidepresanlarýn çocuk ve ergenlerde intihar düþüncelerini artýrdýðý yönündeki bulgular ve uyarýlar nedeniyle dikkatli kullanýlmalarý gerekmektedir (Bhatia ve Bhatia 2007). Anksiyolitikler içerisinde benzodiazepin grubu ilaçlar, çalýþmamýzda yer alan hastalarýn yaklaþýk yarýsýnda (%47.8) kullanýlmýþtýr. Tercih edilen ilaçlar, uzun etki süresi gösteren gruptan diazepam ile kýsa etkili alprozolam olmuþtur. Bu ilaçlar bir hasta dýþýnda, diðer ilaçlara ek olarak tedaviye eklenmiþtir. Yazýnda çocuk ve ergen yaþ grubunda, anksiyete belirtileri ve bozukluklarý, þiddetli uykusuzluk ya da ajitasyon durumlarý, akatizi tedavisinde ve psikotik ya da manik atakta diðer tedavilere ek olarak kullanýlabildiði belirtilmektedir (Scahill ve ark. 2007, Witek ve ark. 2005). Benzodiazepinlerin uzun süreli kullanýmýndan çok hedef belirtilere yönelik kýsa süreli kullanýmlarý önerilmektedir (Barnett ve Riddle 2003). Bu grup ilaçlarýn kullanýmý sýrasýnda en sýk görülen yan etki sedasyon olmaktadýr. Diðer yan etkileri, hafýza, dikkat gibi biliþsel iþlevlerde bozulma, ataksi, otonomik belirtiler (geçici hipotansiyon, vb), gastrointestinal belirtiler (bulantý, kusma) ve davranýþsal disinhibisyondur (Barnett ve Riddle 2003). Bizim bulgularýmýz, diazepam tedavisi alan hastalarýn üçünde ve alprozolam kullananlarýn birinde yan etki görüldüðü yönündedir. Yan etkiler nedeniyle bir hastada ilacý kesme gereksinimi olmuþtur. Benzodiazepinler, hastalarýmýz tarafýndan iyi tolere edilmiþtir. Çocuk ve ergenlerde duygudurum düzenleyicileri, özellikle de lityum ve valproat, bipolar bozukluk, agresyon, yaygýn geliþimsel bozukluklar ve tedaviye dirençli depresyonda kullanýlabilmektedirler (Lopez-Larson ve Frazier 2006). Servisimizde kullaným oraný % 19.6'dýr. Yazýnda ise kullaným oranlarýnýn giderek arttýðý belirtilmektedir. Najjar ve arkadaþlarý (2004), yýllarý arasýný deðerlendiren çalýþmalarýnda, valproat kullanýmýnýn %1.8'den %24.5'e yükseldiðini, lityum kullanýmýnýn benzer oranlarda kaldýðýný (%5.4-%4.2), karbamazepinin kullanýmýnýn ise azaldýðýný (%7.7- %3.9) saptamýþlardýr. Bipolar bozukluðu olan çocuk ve ergenlerde yapýlan bir çalýþmada, hastalarýn %98'inin bir duygudurum düzenleyici kullandýðý, %79'da valproatýn, %51'de lityumun tercih edildiði belirtilmiþtir (Bhangoo ve ark. 2003). Çalýþmamýzda daha çok tercih edilen ilaç valproat olmuþtur. Lityum yalnýzca bir hastada kullanýlmýþtýr. Çocukluk çaðý bipolar bozukluðunun sýklýkla karma ataklar þeklinde ve hýzlý döngülü olduðu ve valproat tedavisinin bu özellikleri taþýyan durumlarda daha etkili olabileceðine iliþkin veriler bulunmaktadýr (Geller ve ark. 2000). Bu verilere dayanarak hastalarýmýzýn çoðunluðuna valproat tedavisi baþlanmýþtýr. Ýlaç dozlarý, her iki ilacýn da serum ilaç düzeyleri ölçülerek yazýnda belirtilen aralýklarda olacak þekilde düzenlenmiþtir. Tüm hastalar tarafýndan iyi tolere edilmiþ olup herhangi bir yan etkiye rastlanmamýþtýr. Bu bulgular yazýnla uyumludur. Çocuk ve ergen yaþ grubunda tedaviye 147
10 VAROL TAÞ VE ARK. dirençli olgularda, komorbid bozukluklarda ve þiddetli, karmaþýk psikiyatrik durumlarda çoklu ilaç kullanýmý tercih edilmektedir. Çocuk ve ergenlerde hemen hemen tüm ilaç gruplarýnýn kullaným oranlarý artarken, yýllar içerisinde çoklu ilaç kullanýmlarýnda da artýþlar tanýmlanmaktadýr. Safer (1997) tarafýndan yapýlan bir analizde, yatan hastalarda çoklu ilaç kullaným oranlarý, 1988'de %26, yýllarýnda ise %42 olarak bildirilmiþtir. Russell ve arkadaþlarýnýn (2006) yaptýðý bir baþka çalýþmada ise, yýllarý arasýnda çocuk ve ergen psikiyatri servisinde yatarak tedavi olan hastalarýn %52.4'de çoklu ilaç kullanýmýnýn olduðu saptanmýþtýr. Connor ve arkadaþlarýnýn (1997) çalýþmalarýnda bu oran %60.3 bulunmuþtur. Bizim bulgularýmýz yazýndakilerden daha yüksektir. Hastalarýmýzýn %78.2'sinde iki ya da daha fazla psikotrop eþ zamanlý kullanýlmýþtýr. Bu yüksek oranlarýn nedeni, hastalarýmýzýn ayaktan tedaviden yararlanamayacak düzeyde þiddetli, karmaþýk ve / veya dirençli psikiyatrik belirtilerinin olmasýndan kaynaklanmýþ olabilir. Connor ve arkadaþlarý (1997) çoklu ilaç kullanýmýnýn, psikotik bozukluklarda, duygudurum bozukluklarýnda ve þiddetli agresyonun (sözel, fiziksel agresyon ve kendine zarar verme davranýþlarý) gözlendiði hastalarda anlamlý olarak daha fazla olduðunu bulmuþlardýr. Çoklu ilaç kullanýmlarý incelendiðinde, Russell ve arkadaþlarýnýn (2006) çalýþmasýndaki oranlara benzer sonuçlar bulunmuþtur. Ayný çalýþmada ikili ilaç kullanýmý %64.8, üçlü kullaným %24.1, dörtlü kullaným ise %9.3 oranlarýnda bulunmuþtur. Bulgularýmýz, ikili ilaç kullanýmýnýn %41.3, üçlü kullanýmýn % 28.2, dörtlü kullanýmýn ise % 8.6 oranlarýnda olduðunu göstermektedir. Diðer bir çalýþmada, kullanýlan ilaç gruplarý açýsýndan karþýlaþtýrýldýðýnda, antipsikotiklerin, antikolinerjiklerin, anksiyolitiklerin ve duygudurum düzenleyicilerinin anlamlý olarak daha fazla kullanýldýðý saptanmýþtýr (Connor ve ark. 1997). Bu çalýþmanýn sonuçlarý ile paralel bulgulara ulaþýlmýþtýr. Servisimizde çoklu ilaç kullaným oranlarý, yatan hastalarýmýzdaki eþ taný durumlarýnýn yüksek olmasýnýn sonucu olabilir. Hastalarýn büyük çoðunluðunda Eksen I tanýlarýnýn birlikteliði ya da Eksen I tanýlarýna ek olarak Eksen II tanýlarýnýn da bulunmasý, farklý belirti kümelerine yönelik farklý gruptan ilaç seçimlerinin ortaya çýkmasýna neden olmuþtur. Çoklu ilaç kullanýmýnýn yararlý olduðu noktalarý deðerlendirirken sakýncalý olabilecek etkilerini de göz ardý etmemek gerekir. Birden fazla ilacýn eþ zamanlý kullanýmý, hem yan etki riskini hem de ilaç etkileþimlerini artýrabilir. Bu durum, hastalarda istenmeyen pek çok etkinin oluþmasýna neden olabilir. Bu nedenledir ki, çoklu ilaç kullanýmýna karar verirken dikkatli davranýlmasý, uygun ilaç birlikteliklerinin planlanmasý ve hastanýn yakýndan izleminin sürdürülmesi gerekir. Yataklý birimde tedavi gören hastalarýn ilaç kullanýmlarýný inceleyen çalýþmamýzýn bazý kýsýtlýlýklarý bulunmaktadýr. Ýlk kýsýtlýlýðýmýz hasta sayýsýnýn az olmasýdýr. Henüz yeni açýlan bir servis olmasý ve uzun yatýþ süreleri nedeniyle az sayýda hastanýn verileri incelenebilmiþtir. Bu durum, çalýþmadan elde edilen sonuçlarýn çocuk ve ergen yaþ grubuna genellenmesini engellemektedir. Bir diðer kýsýtlýlýk ise verilerin geriye dönük inceleme ile elde edilmiþ olmasýdýr. Bu kýsýtlýlýklarýmýza raðmen çalýþma sonuçlarýnýn, Türkiye'de çocuk ve ergen ruh saðlýðý pratiðinde ilaç kullanýmlarýna iliþkin önemli bir katký saðlayacaðýný düþünmekteyiz. Bu konudaki yayýnlar oldukça azdýr ve özellikle yataklý tedaviye iliþkin yayýnlara ulaþýlamamýþtýr. Eksik olan bu alana iliþkin ülkemizdeki çalýþmalarýn artýrýlmasý ve deneyimlerin paylaþýlmasý, ayaktan ve yataklý tedavi hizmetleri geliþmekte olan çocuk ve ergen ruh saðlýðý için büyük katký saðlayacaktýr. KAYNAKLAR Aras Þ, Varol Taþ F, Ünlü G (2005) Bir çocuk ve ergen psikiyatrisi polikliniðinde ilaç tedavisi uygulamalarýnýn deðiþimi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 15: Armenteros JL, Whitaker AH, Welikson M ve ark. (1997) Risperidone in adolescents with schizophrenia: an open pilot study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36: Barnett SR, Riddle MA (2003) Anxiolytics: Benzodiazepines, Buspirone, and Others. Pediatric Psychopharmacology içinde, A Martin, Scahill L, Charney DS, Leckman JF (ed) NewYork, Oxford University Press, syf Beer F, Heinrich H, Springer S ve ark. (2007) Quetiapine in the treatment of psychotic adolescents: A case series of 23 patients with severe early onset psychosis. World J Biol Psychiatry 8:
11 Yataklý Tedavide Ýlaç Kullanýmý Bhangoo RK, Lowe CH, Myers FS ve ark. (2003) Medication use in children and adolescents treated in the community for bipolar disorder. J Child Adolesc Psychopharmacol 13: Bhatia SK, Bhatia SC (2007) Childhood and adolescent depression. Am Fam Physician 75: Biederman J, Mick E, Wozniak J ve ark. (2005a) An open-label trial of risperidone in children and adolescents with bipolar disorder. J Child Adolesc Psychopharmacol 15: Biederman J, Mick E, Hammerness P ve ark. (2005b) Open-label, 8 week trial of olanzapine and risperidone for the treatment of bipolar disorder in preschool-age children. Biol Psychiatry 58: Bozabalý Gencer Ö, Emiroðlu N, Miral S ve ark. (2005) Long-term efficacy of risperidon and haloperidol in children and adolescents with autistic disorder: an open-label maintenance study. Biol Psychiatry 57(suppl 8):895. Chakos M, Lieberman J, Hoffman E ve ark. (2001) Effectiveness of second-generation antipsychotics in patients with treatment-resistant schizophrenia: a review and meta-analysis of randomized trials. Am J Psychiatry 158: Connor DF, Ozbayrak KR, Kusiak KA ve ark. (1997) Combined pharmacotherapy in children and adolescents in a residential treatment center. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36: Costello EJ, Mustillo S, Erkanli A ve ark. (2003) Prevalence and development of psychiatric disorders in childhood and adolescence. Arch Gen Psychiatry 60: DelBello M, Schwiers M, Rosenberg H ve ark. (2002) A double-blind, randomized, placebo-controlled study of quetiapine as adjunctive treatment for adolescent mania. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 41: Findling RL, McNamara NK, Branicky LA ve ark. (2000) A double-blind pilot study of risperidone in the treatment of conduct disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 39: Findling RL, McNamara NK, Gracious BL (2003a) Antipsychotic Agents: Traditional and Atypical. Pediatric Psychopharmacology içinde, A Martin, Scahill L, Charney DS, Leckman JF (ed) NewYork, Oxford University Press, syf Findling RL, Kusumakar V, Daneman D ve ark. (2003b) Prolactin levels during long-term risperidone treatment in children and adolescents. J Clin Psychiatry 64: Findling RL, Aman MG, Eerdekenes M ve ark. (2004) Long-term, open-label study of risperidone in children with severe disruptive behaviors and below-average IQ. Am J Psychiatry 161: Findling RL, Reed MD, O'Riordan MA ve ark. (2006) The effectiveness, safety, and pharmacokinetics of quetiapine in aggressive children with conduct disorder. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 45: Frazier JA, Biederman J, Tohen M ve ark. (2001) A prospective open-label treatment trial of olanzapine monotherapy in children and adolescents with bipolar disorder. J Child Adolesc Psychopharmacol 11: Geller B, Zimmerman B, Williams M ve ark. (2000) Sixmonth stability and outcome of a prepubertal and early adolescent bipolar disorder phenotype. J Child Adolesc Psychopharmacol 10: Gothelf D, Apter A, Reidman J ve ark. (2003) Olanzapine, risperidone and haloperidol in the treatment of adolescent patients with schizophrenia. J Neural Transm 110: Hazell P (2004) Depression in children and adolescents. Clin Evid 12: Jensen PS, Buitelaar J, Pandina GJ ve ark. (2007) Management of psychiatric disorders in children and adolescents with atypical antipsychotics. Eur Child Adolesc Psychiatry 16: Kelly DL, Love RC, Mackowick M ve ark. (2004) Atypical antipsychotic use in a state hospital inpatient adolescent population. J Child Adolesc Psychopharmacol 14: Kranzler H, Roofeh D, Gerbino-Rosen G ve ark. (2005) Clozapine: its impact on aggressive behavior among children and adolescents with schizophrenia. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 44: Kumra S, Frazier JA, Jacobsen LK ve ark. (1996) Childhood-onset schizophrenia: a double-blind clozapine-haloperidol comparison. Arch Gen Psychiatry 53: Lopez-Larson M, Frazier JA (2006) Empirical evidence fort he use of lithium and anticonvulsants in children with psychiatric disorders. Harv Rev Psychiatry 14: McConville BJ, Carrero L, Sweitzer D ve ark. (2003) Long-term safety, tolerability, and clinical efficacy of quetiapine in adolescents: an open-label extension trial. J Child Adolesc Psychopharmacol 13: McKeage K, Plosker GL (2004) Amisulpride: a review of its use in the management of schizophrenia. CNS Drugs 18:
12 VAROL TAÞ VE ARK. Miral S, Bozabalý Ö, Emiroðlu N ve ark. (2003) Comparison of efficacy and tolerability of risperidon and haloperidol in children and adolescents with autistic disorder: a double blind trial. Eur Child Adolesc Psychiatry 12 (suppl 2):73 Najjar F, Welch C, Grapentine WL ve ark. (2004) Trends in psychotropic drug use in a child psychiatric hospital from J Child Adolesc Psychopharmacol 14: Özbek A, Gencer Bozabalý Ö (2003) Okul öncesi çocuklarda psikotrop ilaç kullanýmý. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 13: Quintana H, Keshavan M (1995) Case study: risperidone in children and adolescents with schizophrenia. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 34: RUPP (Research Units on Pediatric Psychopharmacology) Autism Network (2005) Risperidone treatment of autistic disorder: longer-term benefits and blinded discontinuation after 6 months. Am J Psychiatry 162: Russell PSS, George C, Mammen P (2006) Predictive factors for polypharmacy among child and adolescent psychiatry inpatients. Clin Pract Epidemol Ment Health 2: Safer DJ (1997) Changing patterns of psychotropic medications prescribed by child psychiatrists in the 1990s. J Child Adolesc Psychopharmacol 7: Scahill L, Leckman JF, Schultz RT ve ark. (2003) A placebo-controlled trial of risperidone in Tourette syndrome. Neurology 60: Scahill L, Oesterheld JR, Martin A (2007) General Principles, Specific Drug Treatments, and Clinical Practice. Lewis's Child and Adolescent Psychiatry içinde, A Martin, Wolkmar FR (ed) Lippincott Williams & Wilkins, syf Schaffer D, Fisher P, Dulcan MK ve ark. (1996) The NIMH Diagnostic Interview Schedule for Children Version 2.3 (DISC-2.3): description, acceptability, prevalence rates, and performance in the MECA Study: methods for the Epidemiology of Child and Adolescent Mental Disorders Study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 35: Seidel L, Walkup JT (2006) Selective serotonin reuptake inhibitor use in the treatment of the pediatric nonobsesive-compulsive disorder anxiety disorders. J Child Adolesc Psychopharmacol 16: Sikich L, Hamer RM, Bashford RA ve ark. (2004) A pilot study of risperidone, olanzapine, and haloperidol in psychotic youth: a double-blind, randomized, 8-week trial. Neuropsychopharmacology 29: Thomas CP, Conrad P, Casler R ve ark. (2006) Trends in the use of psychotropic medications among adolescents, 1994 to Psychiatr Serv 57: Witek MW, Rojas V, Alonso C ve ark. (2005) Review of benzodiazepine use in children and adolescents. Psychiatr Q 76: Woolston JL (2002) Psychiatric Inpatient Services. Lewis's Child and Adolescent Psychiatry içinde, M Lewis (ed) Lippincott Williams & Wilkins, syf : Wudarsky M, Nicolson R, Hamburger SD ve ark. (1999) Elevated prolactin in pediatric patients on typical and atypical antipsychotics. J Child Adolesc Psychopharmacol 9: Zito JM, Safer DJ (2001) Services and prevention: Pharmacoepidemiology of antidepressant use. Biol Psychiatry 49: Zito JM, Safer DJ, DosReis S ve ark. (2002) Rising prevalence of antidepressant among US youths. Pediatrics 109: Zito JM, Safer DJ, DosReis S ve ark. (2003) Psychotropic practise patterns for youth: A 10-year perspective. Arch Pediatr Adolesc Med 157:
Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler
ARAÞTIRMA Çocuk Psikiyatri Hastalarýnda Yatýþ Süresine Etki Eden Faktörler Factors Effecting Length of Stay in Child Psychiatry Hospital Setting Miraç Barýþ Usta 1, Emre Ürer 1, Armaðan Aral 1, Gökçe Nur
DetaylıÇocuk ve ergen psikiyatrisi uygulamasında yataklı servis deneyimi ve yatışın iyileşmeye katkısının değerlendirilmesi
120 Çocuk ve ergen psikiyatrisi uygulamasında yataklı servis deneyimi ve yatışın Araştırma / Original article Çocuk ve ergen psikiyatrisi uygulamasında yataklı servis deneyimi ve yatışın iyileşmeye katkısının
DetaylıAnksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar. Doç Dr Selim Tümkaya
Anksiyete Bozukluklarının Tedavisinde Antidepresanlar Doç Dr Selim Tümkaya ANKSİYETE BOZUKLUKLARI Anksiyete bozukluklarının yaşam boyu prevalansı yaklaşık %29 dur. Kessler ve ark 2005 Uzunlamasına çalışmalar
Detaylıhükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım
1961 yılında Malatya da doğdum. İlk-orta ve lise öğrenimimi Malatya da tamamladım.1978 yılında girdiğim Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1984 yılında bitirdim. 1984-1987 yılları arasında Çanakkale ve
DetaylıDikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý
ARAÞTIRMA Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Tanýsý Alan Çocuklarýn Ebeveynlerinde Kiþilik Bozukluklarý Oya Güçlü 1, Murat Erkýran 1 1 Uz. Dr., Bakýrköy Ruh Saðlýðý ve Sinir Hastalýklarý Eðitim ve
DetaylıÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARA TEDAVİ UYGULAMALARI
ÇOCUK VE ERGEN PSİKİYATRİSİ POLİKLİNİĞİNE BAŞVURAN HASTALARA TEDAVİ UYGULAMALARI TREATMENT APPROACHES IN A CHILD AND ADOLESCENT PSYCHIATRIC OUTPATIENT CLINIC Dursun KARAMAN, Koray KARA, İbrahim DURUKAN
DetaylıBir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda. birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma
ARAÞTIRMA Bir psikiyatri kliniði yataklý birimi hastalarýnda psikotik bozukluk ve madde kullaným bozukluðu birlikteliði: Retrospektif bir çalýþma Comorbidity of psychotic disorder and substance use disorder
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ 6. Duygudurum Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ 6 Duygudurum Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com Doç. Dr. Cem GÖKÇEN in katkılarıyla BPB Manik ve depresif durumlar arasında
DetaylıYaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi
Yaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi Dr. Berker Duman Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD, Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi BD Ankara Üniversitesi Beyin Araştırmaları
DetaylıÇocukluk ve Ergenlik Dönemi Þizofrenisinde Tedavi
Çocukluk ve Ergenlik Dönemi Þizofrenisinde Tedavi Selahattin ÞENOL* ÖZET Þizofreniye iliþkin en tutarlý bilgiler bozukluðun geç ergenlik ya da erken eriþkinlik döneminde baþladýðýdýr. Çocuk ve ergenlerde
DetaylıParoksetinin Sosyal Anksiyete Bozukluðu Tedavisinde Kullanýmý
Paroksetinin Sosyal Anksiyete Bozukluðu Tedavisinde Kullanýmý Aslýhan Sayýn 1 1 Uz.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara GÝRÝÞ Sosyal anksiyete bozukluðunun (SAB) tedavisi,
Detaylı3. Ulusal Bağımlılık Kongresi Poster Ödülleri Birincilik: Mır sal, H., Ö.A. Kalyoncu, Ö. Pektaş,
ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı: YASİN GENÇ Doğum Tarihi: 03 Aralık 1976 EĞİTİM: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp 1999 Fakültesi Y. Lisans
DetaylıBİR ÜNİVERSİTE KLİNİĞİ DENEYİMİ: ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE PSİKOTROP İLAÇ KULLANIMI
BİR ÜNİVERSİTE KLİNİĞİ DENEYİMİ: ERKEN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE PSİKOTROP İLAÇ KULLANIMI Fatma VAROL TAŞ*, Aylin ÖZBEK*, Ceren EVCEN JANBAKHİSHOV**, Dilay KARAARSLAN*** ÖZET Amaç: Bir çocuk ve ergen ruh sağlığı
DetaylıBir Eğitim Hastanesi nde Yatan Hastalar İçin İstenen Çocuk ve Ergen Psikiyatri Konsültasyonlarının Değerlendirilmesi
Makale Article Sakarya Medical Journal 140 doi: 10.5505/sakaryamj.2011.25744 Bir Eğitim Hastanesi nde Yatan Hastalar İçin İstenen Çocuk ve Ergen Psikiyatri Konsültasyonlarının Değerlendirilmesi The Evaluation
DetaylıYENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER
YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Major Depresyon, Davraným Bozukluðu ve Madde Kullaným Bozukluðu olan Ergenlerde Fluoksetin ve Biliþsel Davranýþcý Terapinin Karþýlaþtýrýldýðý Randomize Kontrollü Çalýþma Riggs
DetaylıDEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný
ARAÞTIRMA DEHB Tanýlý Çocuklarýn Ebeveynlerinde DEHB Oraný Hüner Aydýn 1, Rasim Somer Diler 2, Ebru Yurdagül 1, Þükrü Uðuz 3, Gülþah Þeydaoðlu 4 1 Dr., 3 Yrd.Doç.Dr., 4 Uz.Dr., Çukurova Üniversitesi Týp
DetaylıBatman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý
ARAÞTIRMA Batman'da Çocuk Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirti ve Taný Daðýlýmlarý Symptoms and Diagnosies of Patients Referring to A Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic
DetaylıKahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri
ARAÞTIRMA Kahta Devlet Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Sociodemographic and Clinical Characteristics of Patients in The Kahta State Hospital Psychiatry
DetaylıOKB DE KOMORBİDİTENİN VARLIĞI TEDAVİYİ NASIL ETKİLER? Dr.Abdulkadir Tabo
OKB DE KOMORBİDİTENİN VARLIĞI TEDAVİYİ NASIL ETKİLER? Dr.Abdulkadir Tabo OKB DE KOMORBİDİTE Komorbiditenin değerlendirilmesi klinisyen için çok önemli. Komorbid durumların varlığı hastalığın klinik seyrini,
DetaylıBir Üniversite Hastanesinde Hastalardan İstenen Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Konsültasyonlarının Değerlendirilmesi
Bir Üniversite Hastanesinde Hastalardan İstenen Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Konsültasyonlarının Değerlendirilmesi Ahmet Hamdi ALPASLAN 1, Uğur KOÇAK 2, Cansu ÇOBANOĞLU 3, Yasemin GÖRÜCÜ 3 1 Yrd. Doç. Dr.,
DetaylıYENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER
YENÝ YAYINLARDAN ÖZETLER Kistik Fibrozisli Çocuk ve Ergenlerde Psikopatoloji ve Tedavi Uyumu White T, Miller J, Smith GL ve ark. (2008) Adherence and psychopathology in children and adolescents with cystic
DetaylıPsikiyatrik Bozukluklarda Valproat Kullanýmý
Psikiyatrik Bozukluklarda Valproat Kullanýmý Ý. Tuncer OKAY*, Cebrail KISA**, Nesrin DÝLBAZ*** ÖZET Keþfedilmesinden yýllar sonra antikonvülzan olarak kullanýlmaya baþlanýlan valproat, ayný dönemde bipolar
DetaylıBipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi
ARAÞTIRMA Bipolar Bozukluk Baþlangýç Yaþýnýn Klinik ve Gidiþ Özellikleriyle Ýliþkisi Recep Tütüncü 1, Sibel Örsel 2, M.Haluk Özbay 2 1 Uz.Dr., 2 Doç.Dr., Dýþkapý Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Psikiyatri
DetaylıDirençli obsesif kompulsif bozukluklu hastalarda tedaviye olanzapin eklenmesi 1
Atmaca ve ark. 215 Dirençli obsesif kompulsif bozukluklu hastalarda tedaviye olanzapin eklenmesi 1 Murad ATMACA, 2 Murat KULOĞLU, 2 A.Ertan TEZCAN 3 ÖZET Amaç: Serotonin geri alım inhibitörleri (SGİ),
DetaylıSon 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur.
Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Askerî Harekâtlar Sonrası Ortaya Çıkan Olguların Tedavisi Bir asker, tüfeğini
DetaylıÖzel Eðitim ve Ýlaç Alan Otistik Bozukluklu Çocuklarýn Otistik Belirtiler Açýsýndan Sekiz Haftalýk Ýzlemi ve Ek Taný Özellikleri
ARAÞTIRMA Özel Eðitim ve Ýlaç Alan Otistik Bozukluklu Çocuklarýn Otistik Belirtiler Açýsýndan Sekiz Haftalýk Ýzlemi ve Ek Taný Özellikleri Seher Akbaþ 1, Koray Karabekiroðlu 1, Ozan Pazvantoðlu 2, Ömer
DetaylıDuygudurum Bozukluðunda Beþ Yýl içinde Ýlaç Reçeteleme Eðilimlerinde Deðiþme
ARAÞTIRMA Duygudurum Bozukluðunda Beþ Yýl içinde Ýlaç Reçeteleme Eðilimlerinde Deðiþme Akfer Karaoðlan Kahiloðullarý 1, Sibel Örsel 2, Ugur Hatýloglu 3, A. Emre Sargýn 3, M. Hakan Türkçapar 2, Asena Akdemir
DetaylıÞizofrenide ve Diðer Psikotik Bozukluklarda Çoklu Ýlaç Kullanýmý: Uzun Etkili Antipsikotik Ýlaçlarýn Rolü
ARAÞTIRMA Þizofrenide ve Diðer Psikotik Bozukluklarda Çoklu Ýlaç Kullanýmý: Uzun Etkili Antipsikotik Ýlaçlarýn Rolü Polipharmacy in Schizophrenia and Other Psychotic Disorders: The Role of Long-acting
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ-5. ANTİDEPRESANLAR Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ-5 ANTİDEPRESANLAR Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com DEPRESYONUN NÖROKİMYASI Dopamin Çok az olumlu afekt (mutluluk, neşe, ilgi, haz, uyanıklı,
DetaylıDuloksetin: Klinik Kullanýmý
Duloksetin: Klinik Kullanýmý Nevzat Yüksel 1 1 Prof.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Ankara GÝRÝÞ Major depresyonun genel toplumdaki yaþam boyu prevalansý erkekler için %12,
DetaylıAntipsikotik ilaçlar
Antipsikotik ilaçlar Etki mekanizmaları Dopamin blokajı yaparlar Mezolimbik yolda blokaj > pozitif belirtiler Mezokortikal yol > negatif belirtiler Dopamin ve serotonin blokajı yaparlar Dopamin blokajı
DetaylıÇocuk ve gençlerde dirençli şizofrenik bozukluklarda
S. Erermifl, M. Tamar Çocuk ve Ergenlerde Atipik Nöroleptiklerin Kullanım Alanları Dr. Serpil Erermiş, Dr. Müge Tamar 1 ÖZET: ÇOCUK VE ERGENLERDE AT P K NÖROLEPT KLER N KUL- LANIM ALANLARI Çocuk ve gençlerde,
DetaylıPsikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi. Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital
ARAÞTIRMA Psikiyatrik Bozukluklara Baðlý Engellilik Hali; Üniversite Hastanesi Deneyimi Disabilites Due to Psychiatric Disorders: Sample Of University Hospital Eda Aslan 1, Nadya Þimþek 2 1 Yard. Doç.
DetaylıARAÞTIRMA RESEARCH ARTICLE Acil Servisine Baþvuran Zehirlenme Olgularýnýn Deðerlendirilmesi Dr. Gürkan Genç, Dr. Avni Saraç, Dr. Ülker Ertan Dr. Sami Ulus Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Hastanesi, ANKARA
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıPsikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi
Psikofarmakolojik Tedavilerin Bilişsel İşlevler Üzerinde Etkisi Yavuz Ayhan, Ayşe Elif Anıl Yağcıoğlu Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD Araştırmacı Danışman Konuşmacı
DetaylıPSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri 25 TÜRKİYE DE SIK KARŞILAŞILAN PSİKİYATRİK HASTALIKLAR Sempozyum Dizisi No:62 Mart 2008 S:25-30 PSİKİYATRİK BOZUKLUKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ*
DetaylıÇocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirtiler, Tanýlar ve Tanýya Yönelik Ýncelemeler
ARAÞTIRMA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniðine Baþvuran Hastalarda Belirtiler, Tanýlar ve Tanýya Yönelik Ýncelemeler Þahbal Aras 1, Gülþen Ünlü 2, Fatma Varol Taþ 3 1 Yrd.Doç.Dr., 3 Uz.Dr., Dokuz
Detaylıİntihar Girişimlerinde İlk Yardım: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler. Danışman: Halise DEVRİMCİ ÖZGÜVEN
İntihar Girişimlerinde İlk Yardım: Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler Araştırmacı: İpek SÖNMEZ Konuşmacı: İpek SÖNMEZ Danışman: Halise DEVRİMCİ ÖZGÜVEN Bu sunum için herhangi bir kurumdan destek alınmamıştır.
DetaylıPsikiyatri Acil Servise Başvuran Perinatal Dönemdeki Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri
Psikiyatri Acil Servise Başvuran Perinatal Dönemdeki Hastaların Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri Dr. Alevhan İnan, Dr. Kumru Şenyaşar Meterelliyoz, Doç. Dr. Pınar Çetinay Aydın Sağlık Bilimleri Üniversitesi
DetaylıBir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri
ARAÞTIRMA Bir Psikiyatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Geç Baþlangýçlý Þizofreni Hastalarýnýn Klinik ve Sosyodemografik Özellikleri The Clinical and Sociodemographic Features of Late Onset Schizophrenia
DetaylıSosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ
Sosyal Anksiyete Bozukluðunun Farmakolojik Tedavisi Dr. Ali ÖZGEN*, Prof. Dr. Sunar BÝRSÖZ* Sosyal fobi, insanlarýn hem sosyal hem de iþ ortamýnda toplumla iliþkide bulunma yeteneklerini direkt etkileyen
Detaylıİzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Öğretim Yılı. Dönem 5 PSİKİYATRİ STAJ TANITIM REHBERİ
İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Tıp Fakültesi 2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Dönem 5 PSİKİYATRİ STAJ TANITIM REHBERİ Hazırlayan: PSİKİYATRİ Anabilim Dalı 1 PSİKİYATRİ STAJI TANITIM REHBERİ Ders Kodu Dersin
DetaylıMardin ili ilköðretim okullarýnda 6-15 yaþ grubu öðrencilerde kilo fazlalýðý ve obezite prevalansý
Týp Araþtýrmalarý Dergisi 2007: 5 (1): 31-35 ARAÞTIRMA Mardin ili ilköðretim okullarýnda 6-15 yaþ grubu öðrencilerde kilo fazlalýðý ve obezite prevalansý Uz. Dr. Ayfer Gözü Dicle Üniversitesi Týp Fakültesi,
DetaylıYataklý Tedavi Hizmeti Sunan Psikiyatri Kliniklerinde Ektanýlar
ARAÞTIRMA Yataklý Tedavi Hizmeti Sunan Psikiyatri Kliniklerinde Ektanýlar Common Medical Problems in Inpatient Psychiatric Care Clinics Çaðatay Karþýdað 1, Umut Mert Aksoy 1, Gökþen Yüksel 1, Nihat Alpay
DetaylıYATARAK TEDAVİ GÖREN ŞİZOFRENİK HASTALARDA OLANZAPİNLE RİSPERİDONUN KARŞILAŞTIRILMASI
Amaç: Yöntem: YATARAK TEDAVİ GÖREN ŞİZOFRENİK HASTALARDA OLANZAPİNLE RİSPERİDONUN KARŞILAŞTIRILMASI Bulgular: Sonuç: A COMPARATIVE STUDY OF OLANZAPINE AND RISPERIDONE IN THE TREATMENT OF SCHZOPHRENIC INPATIENTS
DetaylıNöroloji servisine yatan hastalarda yüksek oranda psikiyatrik hastalıklar görülür. Prevalans %39-64 arasındadır.
1 2 + Nöroloji servisine yatan hastalarda yüksek oranda psikiyatrik hastalıklar görülür. Prevalans %39-64 arasındadır. + + Üçüncü basamak nöroloji yataklı servisinde psikiyatrik görüşme ile tespit edilen
DetaylıBugüne kadar, duygudurum bozukluðunda hiçbir
Mani Tedavisinde Olanzapin Doç. Dr. E. Timuçin ORAL* Bugüne kadar, duygudurum bozukluðunda hiçbir etiyolojik açýklama tam olarak bozukluðun nedenini ortaya koyabilmiþ deðildir. Yine de günümüz psikofarmakolojisi
DetaylıARAÞTIRMA ÖZET SUMMARY
ARAÞTIRMA Tipik, Atipik Antipsikotik, Elektrokonvulsiv Tedavi ya da Birlikte Kullanýmlarý ile Taburcu Edilen Þizofreni Tanýlý Hastalarýn Altý Ay Ýçinde Tekrarlayan Yatýþ Oranlarý Rehospitalization Rates
DetaylıBölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri
Bölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri Lityum psikiyatri 1950 1980lerde lityum bazı antikonvülzanlara benzer etki Ayrı ayrı ve yineleyen nöbetler şeklinde ortaya çıkan manik depresyon ve epilepsi Böylece
DetaylıAĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI
AĞIR ŞİDDETTE DEPRESYON SAĞALTIMI Yrd. Doç. Dr. Faruk KILIÇ Süleyman Demirel Üniversitesi Psikiyatri AD Sağaltımdaki Temel Hedefler Ağır seviye depresyon: Depresyon tanı ölçütlerinde belirtilen semptomlardan
DetaylıAntidepresan Güçlendirme Tedavileri
Antidepresan Güçlendirme Tedavileri M. Hakan TÜRKÇAPAR*, Süreyya Özel ERVATAN** ÖZET Uygun antidepresan tedavi almalarýna karþýn önemli bir oranda depresif hastanýn tedavisinde hala baþarýsýz kalýnmaktadýr.
DetaylıDavraným bozukluðu tanýlý çocuk ve ergenlerde komorbidite: 6 ay süreli bir kesitin retrospektif analizi
Davraným bozukluðu tanýlý çocuk ve ergenlerde komorbidite: 6 ay süreli bir kesitin retrospektif analizi ARAÞTIRMA Comorbidity in children and adolescents with conduct disorder: A retrospective analysis
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI 2012-2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM V PSİKİYATRİ STAJ DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI 2012-2012 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM V PSİKİYATRİ STAJ DERS PROGRAMI STAJ DÖNEMİNDE EĞİTİM VE ÖĞRETİMDEN SORUMLU ÖĞRETİM ÜYELERİ:
DetaylıObsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý
Týp Araþtýrmalarý Dergisi 23: 1 (3): 15-2 ARAÞTIRMA Obsesif kompulsif bozuklukta sosyodemografik verilerin tedaviye direnç açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý Remzi Kutaniþ, Ömer A. Özer, Buket T. Eryonucu Yüzüncü
DetaylıDEPRES DEPRE Y S O Y NDA ND PSİKOFARMAKOTERAPİ
DEPRESYONDA PSİKOFARMAKOTERAPİ DEPRESYON TANISI Depresif ruh hali İlgi ve isteklerde azalma Enerji azlığı Konsantrasyon bozukluğu ğ İştah bozukluğu Uk Uyku bozukluğu ğ Kendine güven kaybı, suçluluk ve
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
Dönem V Psikiyatri Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.
DetaylıÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI
ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem V : 5 iş günü : Cebeci Hastanesi : Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
DetaylıLarson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,
5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.
DetaylıT.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM V PSİKİYATRİ STAJ DERS PROGRAMI
T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ ANABİLİM DALI 2014-2015 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM V PSİKİYATRİ STAJ DERS PROGRAMI STAJ DÖNEMİNDE EĞİTİM VE ÖĞRETİMDEN SORUMLU ÖĞRETİM ÜYELERİ:
DetaylıÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI
ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI STAJI STAJIN TANITIMI EĞİTİM DÖNEMİ STAJ SÜRESİ YERLEŞKE EĞİTİM BİRİMLERİ DERSHANE : Dönem V : 5 iş günü : Cebeci Hastanesi : Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları
DetaylıÇOCUK VE ERGEN PSÝKÝYATRÝSÝ BÖLÜMÜNE BAÞVURAN ERGENLERÝN KLÝNÝK ÖZELLÝKLERÝ
ÇOCUK VE ERGEN PSÝKÝYATRÝSÝ BÖLÜMÜNE BAÞVURAN ERGENLERÝN KLÝNÝK ÖZELLÝKLERÝ Devrim AKDEMÝR*, Füsun ÇUHADAROÐLU ÇETÝN** ÖZET Amaç: Çocuk ve ergen psikiyatrisi bölümlerine baþvuran ergenlerin klinik özelliklerinin
DetaylıDikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu (DEHB)
Bipolar Bozukluk ve Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu Arasýndaki Ýliþki Yrd. Doç. Dr. Cengiz TUÐLU* Dikkat Eksikliði Hiperaktivite Bozukluðu (DEHB) ilk olarak çocukluk çaðýnda kendini gösteren ve
DetaylıGazi Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyal Güvenlik Kurumuna Fatura Edilen Tedavi Maliyetlerinin Deðerlendirilmesi
ARAÞTIRMA Gazi Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Kliniðinde Yatan Hastalarýn Sosyal Güvenlik Kurumuna Fatura Edilen Tedavi Maliyetlerinin Deðerlendirilmesi Evaluation of Treatment Costs Invoiced to the
DetaylıManyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon
ARAÞTIRMA Manyetik Rezonans ve Bilgisayarlý Tomografi Öncesi Hastalarda Anksiyete ve Depresyon Gülten Karadeniz 1, Serdar Tarhan 2, Emre Yanýkkerem 3, Özden Dedeli 3, Erkan Kahraman 4 1 Yrd.Doç.Dr., 3
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji
DetaylıAkut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma
ARAÞTIRMA Akut ve Geçici Psikotik Bozukluk Ýzleminde Taný Stabilitesi: Bir Ön Çalýþma Diagnostic Stability in the Follow-up of Acute and Transient Psychotic Disorder: A Preliminary Study Nur Öztürk 1,
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ 3. Antipsikotikler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ 3 Antipsikotikler Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com PSİKOZ VE ŞİZOFRENİ Şizofreni belirtilerinin altında yatan düzeneği açıklamaya çalışan başlıca
DetaylıBir Eðitim Hastanesinde Psikiyatri Konsültasyon Hizmetlerinin Deðerlendirilmesi
ARAÞTIRMA Bir Eðitim Hastanesinde Psikiyatri Konsültasyon Hizmetlerinin Deðerlendirilmesi An Evalution of Psychiatric Consultation Services in a Training Hospital Ayþe Köroðlu 1, Fatmagül Helvacý Çelik
DetaylıKANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluðun Belirti Daðýlýmýnýn ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Eriþkinler Arasýnda Karþýlaþtýrýlmasý
Obsesif Kompulsif Bozukluðun Belirti Daðýlýmýnýn ve Komorbiditesinin Çocuk ve Ergenler ile Eriþkinler Arasýnda Karþýlaþtýrýlmasý Tümer TÜRKBAY*, Ali DORUK**, Hakan ERMAN***, Teoman SÖHMEN**** ÖZET Bu çalýþmanýn
DetaylıDepresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi
Depresyon, Pratisyen Hekimler ve Depresyon Eðitimi Dr. Sema Ýlhan Akalýn* Dr. Can Cimili**, Dr. Esma Kuzhan*** Giriþ: Depresyon birinci basamakta en yaygýn görülen ruh saðlýðý sorunudur, çok azýnýn ikinci
DetaylıAz sayıda ilaç. Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması. Hastayı bilgilendirme İzleme
Temel farmakoterapi ilkeleri Az sayıda ilaç Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması Psikolojik desteğin de sağlanması Hastayı
DetaylıDoç. Dr. Fisun Akdeniz EÜTF Psikiyatri
Emzirme döneminde Duygudurum dengeleyicileri ve Antipsikotikler Doç. Dr. Fisun Akdeniz EÜTF Psikiyatri Kurum ve kuruluşlar ile ilgili bildiri Araştırmacı olarak Astra Zeneca, Lundbeck Konuşmacı olarak
DetaylıPediatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Hastalarda, Çocuk Psikiyatrisi Konsültasyonlarýnýn Deðerlendirilmesi
Pediatri Kliniðinde Yatarak Tedavi Gören Hastalarda, Çocuk Psikiyatrisi Konsültasyonlarýnýn Deðerlendirilmesi ARAÞTIRMA Evaluation of Child Psychiatry Consultations of Stayed Patients at Pediatric Clinic
DetaylıMadde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði
Madde Kullanma Eðilimi Ölçeðinin Geçerlik ve Güvenilirliði Birsen CEYHUN*, Ömer OÐUZTÜRK**, Ayþe Gülsen CEYHUN*** ÖZET Alkol ve diðer maddelerin kötü kullanýmý ülkemizde yaygýn bir sosyal sorun haline
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Doktora Tezi/S.Yeterlik Çalışması/Tıpta Uzmanlık Tezi Başlığı ve Danışman(lar)ı :
1. Adı Soyadı : Ayşegül Selcen GÜLER ÖZGEÇMİŞ 2. Unvanı : Uzman doktor 3. Öğrenim Durumu : Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Tıp Marmara Üniversitesi 1997-2003 Y. Lisans Tıp Marmara Üniversitesi
DetaylıAraştırmacı olarak: 2008: Janssen Cilag 2009: Janssen Cilag 2010: Janssen Cilag Danışmanlık: 2008: 2009: 2010: Konuşmacı olarak: 2008: 2009: 2010:
Kurum ve Kuruluşlarla İlişki Bildirimi Araştırmacı olarak: 2008: Janssen Cilag 2009: Janssen Cilag 2010: Janssen Cilag Danışmanlık: 2008: 2009: 2010: Konuşmacı olarak: 2008: 2009: 2010: RASYONEL ANTİDEPRESAN
DetaylıAraþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu
DetaylıAçıklama 2008 2009. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 2008 2009 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK SİLAHLI ÇATIŞMA İLE İLİŞKİLİ TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞUNDA DİĞER BİYOLOJİK TEDAVİ SEÇENEKLERİ Dr. Cemil ÇELİK Sunumun hedefleri Silahlı
DetaylıBir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Kliniðindeki Elektrokonvulsif Tedavi Uygulamalarýna Genel Bakýþ
Bir Üniversite Hastanesi Psikiyatri Kliniðindeki Elektrokonvulsif Tedavi Uygulamalarýna Genel Bakýþ ARAÞTIRMA A General View of Electroconvulsive Therapy Practices in a Psychiatry Clinic of an University
DetaylıUçucu Baðýmlýlýðý ve Kötüye Kullanýmý: Epidemiyoloji, Risk Gruplarý ve Önleme Programlarýnýn Gerekliliði
Uçucu Baðýmlýlýðý ve Kötüye Kullanýmý: Epidemiyoloji, Risk Gruplarý ve Önleme Programlarýnýn Gerekliliði Burhanettin KAYA*, M. Erkan ÖZCAN* ÖZET Uçucularýn günlük yaþamda sýk kullanýlan birçok maddenin
Detaylı1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ
1960'lardan Günümüze Depresyonun Epidemiyolojisi, Tarihsel Bir Bakýþ Burhanettin Kaya 1, Mine Kaya 2 1 Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, 2 Uz.Dr., Ankara Halk Saðlýðý Müdürlüðü,
DetaylıGÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETÝ'NÝN (GGA) TÜRKÇE UYARLAMASININ PSÝKOMETRÝK ÖZELLÝKLERÝ
GÜÇLER VE GÜÇLÜKLER ANKETÝ'NÝN (GGA) TÜRKÇE UYARLAMASININ PSÝKOMETRÝK ÖZELLÝKLERÝ Taner GÜVENÝR*, Aylin ÖZBEK*, Burak BAYKARA*, Haluk ARKAR**, Birsen ÞENTÜRK***,Seçil ÝNCEKAÞ*** ÖZET Amaç: Güçler ve Güçlükler
DetaylıErişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi
Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi *Kenar İ. Ayşe Nur, **Sezai Üstün Aydın, *Alper Zıblak *Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi
DetaylıPsikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma
ARAÞTIRMA Psikiyatri Hastalarýnda Týp Dýþý Çare Arama Davranýþý: Türkiye'de ve Almanya'da Yaþayan Türkler Arasýnda Karþýlaþtýrmalý Bir Ön Çalýþma Hüseyin Güleç 1, Ayhan Yavuz 2, Murat Topbaþ 3, Ýsmail
DetaylıBir Bağımlılık Merkezinde Yatarak Tedavi Gören Hastaların Sosyodemografik Özellikleri
Klinik Araştırma www.firattipdergisi.com Bir Bağımlılık Merkezinde Yatarak Tedavi Gören Hastaların Sosyodemografik Özellikleri Rabia BİLİCİ a1, Görkem KARAKAŞ UĞURLU 2, Evren TUFAN 3, Tuğba GÜVEN 1, Mustafa
DetaylıÇocuk psikiyatrisinde acil durumlara iliþkin ortak bir yol
Klinik Pediatri, 2004;3(1):5-11. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisinde Acil Durumlar Dr. Dilþad FOTO ÖZDEMÝR*, Prof. Dr. Þahnur ÞENER* Çocuk psikiyatrisinde acil durumlara iliþkin ortak bir yol bulunamamýþtýr.
DetaylıKlozapin ve Þizofreni Saðaltýmýndaki Yeri
Klozapin ve Þizofreni Saðaltýmýndaki Yeri F. Mükerrem GÜVEN*, Sunar BÝRSÖZ** ÖZET Antipsikotik ilaçlarýn þizofreni tedavisinde kullanýmý sayesinde, 20. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda þizofreni hastalarýnýn
DetaylıÇOCUK VE ERGEN RUH SAÐLIÐINDA YATAKLI TEDAVÝNÝN YERÝ
ÇOCUK VE ERGEN RUH SAÐLIÐINDA YATAKLI TEDAVÝNÝN YERÝ Taner GÜVENÝR*, Fatma VAROL TAÞ** ÖZET Amaç: Ayaktan ya da gündüz kliniði koþullarýnda tedavi edilemeyecek düzeyde aðýr ruhsal sorunlar yaþayan çocuk
DetaylıErciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi
ARAÞTIRMALAR (Research Reports) Erciyes Üniversitesi Öðrencilerinde Sigara Ýçme Durumunun 1985 2005 Yýllarý Arasýndaki Deðiþimi Change of Smoking Prevalence among Erciyes University Students between 1985
DetaylıYetişkin Psikopatolojisi. Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR
Yetişkin Psikopatolojisi Doç. Dr. Mehmet Akif Ersoy Ege Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı Bornova İZMİR Yetişkin psikopatolojisi içerik: Sınıflandırma sistemleri Duygudurum bozuklukları Anksiyete bozuklukları
DetaylıÇekirdek belirtileri açýsýndan duygulaným alanýnda. Birinci Basamakta Depresyon: Tanýma, Ele Alma, Yönlendirme. Özet
Birinci Basamakta Depresyon: Tanýma, Ele Alma, Yönlendirme Doç. Dr. Levent KÜEY* Özet Depresyon psikiyatrik bozukluklar arasýnda en sýk karþýlaþýlan hastalýklardan biridir. Depresif hastalarýn önemli bir
DetaylıK 1 05 Ekim 2010 / 14:00 15:30 / Salon 2 Baðýmlýlýk Tedavisinde Týbbi Yaklaþým Baðýmlýlýk ve beyin : Berna Uluð Madde baðýmlýlýðý sosyal, davranýþsal ve nörobiyolojik süreçlerin birlikte rol oynadýðý bir
DetaylıErken ve Geç Baþlangýçlý Erkek Alkol Baðýmlýlarýnda Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý
Erken ve Geç Baþlangýçlý Erkek Alkol Baðýmlýlarýnda Sosyodemografik, Klinik ve Psikopatolojik Özelliklerin Karþýlaþtýrýlmasý Ahmet ÝNCE*, Zuhal DOÐRUER*, M. Hakan TÜRKÇAPAR** ÖZET Alkol baðýmlýlýðýnýn
DetaylıMirtazapinin Major Depresyonda Etki Baþlangýcý ve Güvenilirliði: Olgu Serisi
OLGU SERÝSÝ Mirtazapinin Major Depresyonda Etki Baþlangýcý ve Güvenilirliði: Olgu Serisi Feryal Çam Çelikel 1, Birgül Elbozan Cumurcu 1, Ýlker Etikan 2 1 Yrd.Doç.Dr., Gaziosmanpaþa Üniversitesi Týp Fakültesi,
DetaylıHemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý
ARAÞTIRMA Hemodiyaliz ve Periton Diyalizi Uygulanan Hastalarda Psikiyatrik Bozukluklar, Algýlanan Sosyal Destek ve Yaþam Kalitesi Düzeylerinin Karþýlaþtýrýlmasý The Comparison of Psychiatric Disorders,
DetaylıOTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANISI İLE İZLENEN ÇOCUK VE ERGENLERDE PSİKOTROP İLAÇ KULLANIM SIKLIĞI, DAĞILIMI VE İLİŞKİLİ DEĞİŞKENLER
OTİSTİK SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANISI İLE İZLENEN ÇOCUK VE ERGENLERDE PSİKOTROP İLAÇ KULLANIM SIKLIĞI, DAĞILIMI VE İLİŞKİLİ DEĞİŞKENLER Büşra Sultan DOĞAN*, Halime Tuna ÇAK**, Sadriye Ebru ÇENGEL KÜLTÜR***
DetaylıErgenlik öncesi risperidon kullanımı: Meta-analitik değerlendirme
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2014; 57: 78-86 Orijinal Makale Ergenlik öncesi risperidon kullanımı: Meta-analitik değerlendirme Burcu Ersöz Alan 1, S. Ebru Çengel Kültür 2,* Dr. Sami Ulus Kadın
DetaylıMadde Bağımlılığı Olan Hastaların Ebeveynlerinde Psikiyatrik Hastalıklar. Yard. Doç.Dr. Suat Ekinci
Madde Bağımlılığı Olan Hastaların Ebeveynlerinde Psikiyatrik Hastalıklar Yard. Doç.Dr. Suat Ekinci Sunum Özeti Neden Ebeveynlerde Psikiyatrik Hastalıklar? Madde Bağımlılığı olan Hastaların Ebeveynlerinde
Detaylı