YARGITAY 11. HUKUK DA RES

Transkript

1 YARGITAY 11. HUKUK DA RES

2 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2005/12919 K: 2006/13384 T: S GORTA HUKUKU S GORTA fi RKET N N TEMERRÜDÜ KUSUR RAPORLARI ARASINDA ÇEL fik GARANT FONU VE S GORTACININ SORUMLULU UNUN KAPSAMI (3095 SY m. 2/3; TTK m. 3, 1299; KTK m. 85, 98/1, 99/1) Özet: Sigorta flirketinin temerrüdünün gerçekleflmesi için sigorta flirketine ne zaman baflvuru yap ld n n saptanmas gerekir. Devam etmekte olan ceza davas nda belirlenen kusur raporunun farkl oldu u dikkate al narak; yeniden bilirkifli incelemesi yapt r larak raporlar aras ndaki çeliflki giderilmelidir. Zarardan sorumlu olan Garanti Fonu ile sigortac flirketin zorunlu mali sigorta hasar ndan iflletenlerin kusurlar oran nda müteselsilen sorumlu olaca kabul edilmelidir. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 2.Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2004/ /303 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi daval sigorta flirketi ve kat lma yoluyla davac lar vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac lar vekili, müvekkillerinin murisinin, daval lardan A. Sigorta A.fi.'ye zorunlu mali sorumluluk sigortas ile sigortal araçta yolcu iken, bu araç ile zorunlu trafik sigortas olmayan di er arac n çarp flmas sonucu vefat etti ini, bu nedenle müvekkillerinin destekten yoksun kald klar n ileri sürerek, slah ile art r lm fl olarak toplam ,13 YTL tazminat ile 150,00 YTL cenaze giderinin kaza tarihinden itibaren iflleyecek temerrüt faizi ile birlikte daval lardan tahsilini talep ve dava etmifltir. Daval lardan A. Sigorta A.fi. vekili, müvekkili taraf ndan davac lara tarihinde tazminat bedelinin ödendi ini ve davac lar n müvekkilini ibra ettiklerini, ayr ca poliçe limiti ile kusur oran nda sorumlu olduklar n savunarak, davan n reddini istemifltir. Di er daval vekili, teminat limiti ile kusur oran na göre sorumlu olduklar n savunarak davan n reddini istemifltir.

3 1610 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kan tlar ve bilirkifli raporuna göre; meydana gelen kazada davac lar n murisinin içinde bulundu u araç sürücüsünün 6/8 oran nda, di er sürücünün ise 2/8 oran nda kusurlu olduklar, davac lar n murisin deste inden yoksun kald klar, daval lar n ayr ayr kusur oranlar ve poliçe limitlerine göre sorumlu olduklar gerekçesiyle, davan n k smen kabulüne, toplam ,00 YTL destekten yoksun kalma tazminat n n daval A. Sigorta A.fi.'den tarihinden itibaren iflleyecek avans faizi ile, YTL destekten yoksun kalma tazminat ile 150,00 YTL cenaze giderinin dava tarihinden itibaren iflleyecek avans faizi ile di er daval dan tahsiline karar verilmifltir. Karar, daval sigorta flirketi vekili ve kat lma yolu ile davac lar vekili temyiz etmifllerdir. 1- Dava dosyas içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme karar n n gerekçesinde dayan lan delillerin tart fl l p, de erlendirilmesinde usul ve yasaya ayk r bir yön bulunmamas na ve taraflar aras ndaki uyuflmazl - n sigorta hukukundan kaynaklanmas na, bu hususun TTK'n n 5. kitab nda düzenlenmifl olmas na, ayn Yasan n 3. maddesinde ise, bu yasada düzenlenen hususlar n ticari ifllerden oldu unun aç klanm fl olmas - na ve 3095 Say l Yasan n 2/3. maddesi uyar nca ticari ifllerde avans faizinin istenebilece ine göre daval lardan A. Sigorta A.fi. vekilinin afla daki bendin kapsam d fl nda kalan di er temyiz itirazlar n n reddi gerekmifltir. 2- Dava, trafik kazas nedeniyle destekten yoksun kalma tazminat istemine iliflkin olup, mahkemece, daval lar n ayr ayr kusur oranlar ile ve poliçe limitleri ile sorumlu olduklar gerekçesiyle, davan n k smen kabulüne ve YTL tazminat n A. Sigorta A.fi.'den tarihinden itibaren iflleyecek temerrüt faizi ile, ,93 YTL tazminat ile 150,00 YTL cenaze giderinin dava tarihinden itibaren iflleyecek temerrüt faizi ile di er daval dan tahsiline karar verilmifltir., Ancak, TTK'n n 1299, 2918 say l KTK'n n 98/1. ve 99/1. maddeleri ile Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi (ZMSS) Genel fiartlar n n 12. maddesi uyar nca rizikonun, bilgi ve belgeleri ile birlikte sigortac ya ihbar edildi i tarihten itibaren 8 ifl günü içinde sigortan n tazminat ödeme yükümlülü ü bulunmakta, bu sürenin sonunda ödememe halinde temerrüt gerçekleflmektedir. Davac tarafça daval lardan A. Sigorta A.fi.'ye tazminat için baflvuru yap ld ve bir miktar ödeme yap ld taraflarca çekiflmesiz olup, davac tarafça sigortaya ne zaman baflvuru yap ld belli de ildir. Bu durumda, daval sigortan n temerrüdünün belirlenmesi için taraflar n bu konudaki delillerinin dosyaya ibraz n n sa lanmas gerekirken, sigorta flirketinin tazminat hesab na iliflkin rapor tarihinin temerrüt tarihi olarak esas al nmas do ru olmam fl ve bu nedenle karar n bozulmas gerekmifltir.

4 Yarg tay Kararlar Öte yandan, mahkemece, hükme esas al nan bilirkifli raporunda, daval ya sigortal araç sürücüsünün 6/8 oran nda, di er araç sürücüsünün ise 2/8 oran nda kusurlu bulundu u tesbit edilmifl ise de, ayn olaya iliflkin ceza mahkemesi dosyas nda daval ya sigortal araç sürücüsünün 2/8 oran nda di er araç sürücüsünün 6/8 oran nda kusurlu oldu- u belirtilmifl olup, ceza davas n n derdest oldu u anlafl lmaktad r. Bu durumda, mahkemece, yarg birli inin sa lanabilmesi amac yla, ayn olay nedeniyle farkl kararlar ç kmas n n önlenmesi için kusura iliflkin yeniden bilirkifli incelemesi yapt r larak, raporlar n tart fl l p aralar ndaki çeliflkinin giderilmesi suretiyle has l olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yaz l flekilde eksik incelemeye dayal olarak karar verilmesi do ru görülmemifl ve bu nedenle karar n bozulmas gerekmifltir. 4- Davac lar vekilinin temyiz itirazlar na gelince; daval sigorta flirketi kazaya kar flan ve murisin içinde bulundu u 63 plakal arac n ZMSS sigortac s ve di er daval ise G. Sigorta hesab olup, 2918 say l Karayollar Trafik Kanunu nun 91/1. maddesinde, zorunlu mali sorumluluk sigortas n n motorlu araç iflletenlerinin ayn yasan n 85/1. maddesinde belirtilen sorumluluklar n karfl lamak üzere yapt r ld aç klanm flt r. Buna göre, zorunlu mali sorumluluk sigortac s n n sorumlulu u iflletenin sorumlulu u esas na dayand ndan, zorunlu trafik sigortac s ancak iflleteninin kusuru oran nda zarar görene karfl sorumlu olacakt r. An lan yasan n 88/1. maddesine göre, zarar görene karfl birden fazla iflleten sorumlu oldu u hallerde, bunlar hakk nda teselsül hükümlerinin uygulanaca kabul edilmifltir. G. Fonu nun sorumlulu u 2918 Say l Yasan n 85. ve devam maddelerinde düzenlenen iflletenin sorumlulu u esas na dayand r lm fl oldu undan, meydana gelen zarardan G. Fonu ile birlikte ZMSS sigortac s olan A. Sigorta Afi iflletenlerin kusurlar oran nda müteselsilen sorumlu olduklar düflünülmeksizin, yaz l gerekçe ile tazminattan ayr ayr sorumlu bulunduklar na karar verilmesi do ru olmam fl ve bu nedenle karar n davac lar yarar na bozulmas gerekmifltir. 5- Yukar da aç klanan bozma neden ve flekline göre, daval lardan A. Sigorta Afi vekilinin vekalet ücretine yönelik temyiz itirazlar ile davac lar vekilinin di er temyiz itirazlar n n incelenmesine flimdilik gerek görülmemifltir. SONUÇ: Yukar da, 1 nolu bentte aç klanan nedenlerle daval lardan A. Sigorta Afi vekillerinin di er temyiz itirazlar n n reddine, 2 ve 3 nolu bentlerde aç klanan nedenlerle, temyiz itirazlar n n kabulü ile hükmün daval A. Sigorta Afi yarar na ve 4 nolu bentte aç klanan nedenlerle davac lar vekilinin temyiz itirazlar n n kabulü ile karar n davac lar yarar na ayr ayr BOZULMASINA, 5 nolu bentte aç klanan nedenlerle, davac lar vekili ile daval lardan A. Sigorta Afi vekilinin di er temyiz itirazlar n n incelenmesine flimdilik yer olmad na, ödedikleri temyiz peflin harc n istekleri halinde temyiz edenlere iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

5 1612 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2006/13560 K: 2007/2893 T: K RA HUKUKU K RA PARASI SÖZLEfiMEDE ARTIfi KURALI LERDEK YILLARDA K RA ARTIfiI Özet: Kira sözleflmesinde, sözleflmenin sona ermesini izleyen y llarda kira paras n n %10 oran nda art r laca öngörülmüfl olup, bu kural taraflar ba lar. Buna göre kirac l k iliflkisinin devam etmesi halinde sözleflmede belirlenen art fl koflulu uygulanmal d r. Taraflar aras nda görülen davada stanbul Asliye 9. Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2000/ /560 say l karar n Yarg tay'ca duruflmal olarak incelenmesi davac vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, baz noksanl klar n ikmali için dosya mahalline gönderilmiflti. Bu noksanl klar n giderilerek dosyan n gönderildi i anlafl lmakla ve duruflma talebinden vazgeçilmifl olmakla dosyan n duruflmas z olarak incelenmesine karar verildikten sonra, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, yanlar aras nda 'den bafllayan ve tahliye tarihine kadar süren bina sözleflmesi bulundu unu, iki y ll k olarak imzalanan kira sözleflmesince sürenin uzamas durumunda %10 art fl öngörüldü ünü ve daval n n /1998 dönemi için art fll tutarda kira bedelini ödedi ini, ancak /1999 dönemi için son dönem kira bedeline %10 art fl yapmad gibi daha eski döneme iliflkin USD+KDV olarak kira bedeli ödedi ini, bu flekilde daval n n ödenmemifl USD kira borcu bulundu unu, geç ödeme nedeniyle ayr ca gecikme tazminat da ödemesi gerekti ini ileri sürerek, kira borcu ve gecikme tazminat n n faizi ile birlikte daval dan tahsilini istemifltir. Daval vekili, stanbul Asliye 9. Hukuk Mahkemesi'nde aç lan her dava için öncelikle ifl bölümü itiraz nda bulunmufl, yan t dilekçesini fiiflli Asliye Hukuk Mahkemesi karar yla gönderdi ini bildirmesine ra men bu dilekçe bulunamam flt r. Mahkemece, toplanan kan tlara göre, taraflar aras ndaki bafllang ç tarihli 2 y l süreli kira sözleflmesinde kira bedelinin her y l %10 oran nda art r laca n n benimsendi i, sözleflme süresinin 'de sona ermesine ra men taraflar n mutabakat ile tahliye tari-

6 Yarg tay Kararlar 1613 hine kadar mecurun kullan lmaya devam edildi i, yaz l kira sözleflmesinin 'de sona ermesi ile birlikte 6570 Say l Yasa'n n 11. maddesi gere ince sözleflmenin birer y ll k dönemlerde yenilendi i, Yarg tay' n yerleflik inançlar gere ince kira bedelinin art flma iliflkin olarak sözleflmeye konulan hükmün sadece kira sözleflmesinin yap ld dönemden sonra gelen ilk bir y ll k dönem için taraflar ba layaca, bundan sonraki dönemlerde taraflar anlaflamad takdirde kira paras n n ancak mahkemenin verece i kira tespit karar ile belirlenece i, aksi halde sözleflmedeki art fl oran n n taraflar ba lamayaca, nitekim bu konuda yanlar aras nda ç kan ihtilaf sonucunda davac n n açt kira tespit davas n n sözleflmedeki art fl hükmünün taraflar, ba lamayaca gerekçesiyle reddedilip kesinleflti i, bu nedenle sözleflmedeki art fl oran na göre daval n n kira bedeli talebinde bulunamayaca gerekçesiyle davan n reddine karar verilmifltir. Karar davac vekili temyiz etmifltir. Dava, kira sözleflmesine dayal kira bedeli ve gecikme tazminat n n tahsili istemine iliflkindir. Uyuflmazl k konusu olan kira sözleflmesi tarihli olup, 2 y ll k süre için imzalanm flt r. Sözleflmenin 4. maddesi ile ilk ve 2 y l kira bedelleri aç kça belirtilmifl, sonraki y llar kira bedelinin ise bir önceki y l kiras n n %10 art fl yap larak belirlenece i öngörülmüfltür. Sözleflmenin 4. maddesindeki düzenleme, taraflar n sözleflmenin 2 y ll k süresinin dolmas ndan sonra da devam edece i ihtimaline göre sonraki y llar kira bedelinin ne miktarda olaca da öngörüldü üne göre, süreden önce feshi itibar yap lmad takdirde ayn hükümler geçerli olmak üzere 1 er y ll k olarak yenilenerek sözleflmenin devam ettirilece inin benimsendi i kabul edilmelidir. Nitekim, sözleflmenin süresi tarihinde dolmufl olmas na ra men feshi ihbarda bulunulmad ndan tarihine kadar mecur daval yanca kullan lm flt r. Uyuflmazl k, 'den sonra 1 y l boyunca sözleflmenin 4. maddesi gere ince %10 art fl uygulanarak ödenen kira bedelinin tarihinden sonras için %10 art fl n uygulan p uygulanmayaca, uygulanacak ise bu oran n en son ödenen kira bedeli ( tarihinde) olan USD üzerinden mi, yoksa sözleflmenin 2. y l için öngörülen USD üzerinden mi uygulanaca na iliflkindir. Mahkemece, kira sözleflmesinde öngörülen sürenin dolmas ndan sonraki ilk y l için sözleflmedeki art fl oran - n n uygulanmas gerekti inin Yarg tay' n yerleflik kararlar gere i oldu u, bundan sonraki dönem için ise art fl oran n n taraflar ba lamayaca, yani kira bedelinin ya taraflarca anlafl larak ya da kira tespit davas ile belirlenmesi gerekti i, kira tespit davas n n da reddedilerek kesinleflti i gerekçesiyle dava reddedilmifltir. Mahkemenin davan n reddine gerekçe gösterdi i hususlardan ilki olan Yarg tay' n yerleflik uygulamas n n kira sözleflmesinde öngörülen sü-

7 1614 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 reden sonraki ilk y ldan sözleflmede öngörülen art fl n uygulanaca, daha sonraki y llarda bu art fl oran n n uygulanamayaca na iliflkin gerekçesi yerinde de ildir. Dairemizin, ayn ifl merkezindeki baflka bir mecurla ilgili 2003/9285 Esas 2004/4097 karar say l, 2001/3924 E., 2001/6046 K. say l, Yarg tay 8. HD'nin 1999/ , 2003/ say l ilamlar ile de kira sözleflmesinde belirtilen art fl oran n n sözleflmenin yürürlükte kald - süre boyunca aynen uygulanaca benimsenmifltir. Davan n reddine gerekçe gösterilen ikinci neden ise, yanlar aras ndaki kira tespit davas n n reddedilip kesinleflti ine iliflkindir. Gerçekten de yanlar aras ndaki kira, tespit davalar, reddedilip kesinleflmifltir. Ancak bu kararlar %10'un üzerinde bir kira tespit talebinin reddi ya da kira sözleflmesinde öngörülen döviz üzerinden ödeme yerine TL olarak kira bedelinin ödenmesine iliflkin uyarlama davalar d r ve somut uyuflmazl k ile ilgili de ildir. O halde mahkemece, kira sözleflmesinde 4. madde ile öngörülen kira bedelinin %10 art r lmas na iliflkin hükmün taraflar ba layaca gözetilerek davac n n talebinin de erlendirilmesi gerekir iken, yaz l gerekçeyle davan n reddedilmesi bozmay gerektirmifltir. SONUÇ: Yukar da aç klanan nedenlerle davac vekilinin temyiz itirazlar n n kabulü ile karar n davac yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.

8 Yarg tay Kararlar 1615 YARGITAY 11. HUKUK DA RES E: 2006/2514 K: 2007/6292 T: S GORTA HUKUKU KASKO S GORTASININ KAPSAMI Özet: Kasko sigorta kapsam na girmeyen olay sonucu, düflme ve devrilme sebebiyle oluflan di er hasarlar n kasko sigorta kapsam nda oldu u sonucuna var lmal d r. Taraflar aras nda görülen davada Beyo lu Asliye 2. Ticaret Mahkemesi'nce verilen tarih ve 2004/ /386 say l karar n Yarg tay'ca incelenmesi daval vekili taraf ndan istenmifl ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildi i anlafl lm fl olmakla, dava dosyas için Tetkik Hakimi taraf ndan düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruflma tutanaklar ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra iflin gere i görüflülüp, düflünüldü: Davac vekili, müvekkili taraf ndan kullan lan ve daval flirkete kasko sigorta poliçesiyle sigorta ettirilen çekici ve yan römorkun boflalt m yaparken damper kald rma esnas nda devrildi ini, ancak daval n n hasar bedelini ödemedi ini ileri sürerek TL'nin kaza tarihinden itibaren iflleyecek reeskont oran nda faiziyle birlikte daval dan tahsiline karar verilmesini istemifltir. Daval vekili, dava konusu çekici ve dorsesinin, yük boflaltmak için damperin kald r ld s rada damper liftinin k r lmas neticesinde damperin çekicisinin flasesi üzerine düflmesi ve arac n devrilmesi sonucu hasarland n, genel flartlar n 1. maddesi gere ince hasar ani ve harici bir etki nedeniyle meydana gelmedi inden genel flartlar n 1. ve A maddesi gere ince teminat kapsam d fl nda oldu unu, lift k r lmas n n dorsede istiap haddinin üzerinde yük tafl nmas ndan meydana geldi ini, bu nedenle müvekkilinin sorumlu tutulamayaca n, talep edilen mebla n fahifl oldu unu savunarak davan n reddini istemifltir. Mahkemece toplanan delillere ve benimsenen bilirkifli raporuna göre, araçta istiap haddinin üzerinde yük tafl nmad, araç çal fl rken ve hareket halindeyken bomun k r lmas nedeniyle damperin çekici üzerine düflmesiyle arac n devrilmesi sonucu dorse ve çekicide meydana gelen hasar n teminat kapsam nda oldu u, daval n n TL'lik hasardan sorumlu oldu u gerekçesiyle davan n kabulüne karar verilmifltir. Karar daval vekili temyiz etmifltir. 1- Dava dosyas içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme karar n n gerekçesinde: dayan lan delillerin tart fl l p, de erlendirilmesinde usul ve yasaya ayk r bir yür bulunmamas na göre daval sigorta vekilinin yerin-

9 1616 STANBUL BAROSU DERG S Cilt: 82 Say : 3 Y l 2008 de görülmeyen ve afla daki bent kapsam d fl nda kalan sair temyiz itirazlar n n reddi gerekmifltir. 2- Dava, kasko sigorta sözleflmesine dayal tazminat istemine iliflkindir. Kasko Sigortas Genel fiartlar 'n n A maddesine göre sigorta kapsam na giren bir olaydan do mad kça ve böyle bir olaydan sonuçlanmad kça tafl t n mekanik, elektrik ve elektronik donan m nda meydana gelen her türlü ar zalar, k r lmalar ile lastiklerde meydana gelen zararlar teminat haricidir. Dava konusu hasar, araç çal fl rken damper liftinin k - r lmas nedeniyle damperin çekicinin üzerine düflmesi ve arac n devrilmesi sonucu meydana gelmistir. An lan hüküm gere ince sadece lift k r lmas hasar teminat harici ise de bu olay sonucu meydana gelen di er hasarlar n teminat kapsam nda oldu unun kabulü gerekir. Mahkemece k - r lan liftte meydana gelen hasar miktar belirlenip, bu mebla düflüldükten sonra düflme ve devrilmeden meydana gelen ve teminat kapsam nda kalan hasarlar n daval dan tahsiline karar verilmesi gerekirken yaz l flekilde tüm hasar miktar yönünden davan n kabulü do ru görülmemifl, karar n bu nedenle daval sigorta yarar na bozulmas gerekmifltir. SONUÇ: Yukar da 1 nolu bentte belirtilen nedenlerle daval vekilinin sair temyiz itirazlar n n reddine, 2 nolu bentte aç klanan nedenlerle hükmün daval yarar na BOZULMASINA, ödedi i temyiz peflin harc n iste i halinde temyiz edene iadesine, tarihinde oybirli iyle karar verildi.