BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ

Transkript

1 BİLİŞİM SİSTEMLERİNİN PRENSİPLERİ Derleyen: Prof. Dr. Güngör BAL Bölüm 4 Yazılım: Sistemler ve uygulama yazılımı

2 Prensipler ve Öğrenme hedefleri Sistemler ve uygulama yazılımı bireylerin ve organizasyonların hedeflerini gerçekleştirmek için yardımcı olmada kritiktirler. 2

3 Niçin Yazılım hakkında Öğrenmeliyim? Bir bilgisayar sistemi için yazılım kaçınılmazdır. Giriş, hesaplamalar ve çıkış için yazılım gereklidir. Uygulama yazılımı verimlilikte yardımcı olur Gelir vergisi hazırlamada Bütçe tutmada Internette araştırmada Oyunlarda 3

4 Yazılıma Genel Bir Bakış Bilgisayar programları: Bilgisayar için komutların dizisi Dokümanlar: program fonksiyonlarını açıklar 4

5 Sistem Yazılımları Sistem yazılımları: donanım ve programların aktivitelerini ve fonksiyonlarını koordine ederler. Bilgisayar sistem platformu: donanım konfigürasyonu ve sistem yazılımının bir birleşimidir. 5

6 Uygulama Yazılımı (Application Software) Uygulama yazılımı: kullanıcıların özel problemlerini çözmede yardımcı olur. Çoğu durumlarda, uygulama programı bilgisayar hard diskinde yer alır. Uygulama yazılımı CD, DVD ve flash bellek veya saklama cihazlarında da saklanabilir. 6

7 Kişilerin, çalışma grupların ve oraganizasyonel hedeflerin desteklenmesi Çizelge 4.1: Kişiler, çalışma grupları ve girişimcileri destekleyen yazılımlar 7

8 Sistem Yazılım Sistem yazılımı Bilgisayar donanımının operasyonlarını kontrol eder Uygulama programlarının problem çözme yeteneklerini destekler Sistem yazılımlarının tipleri İşletim sistemleri Yardımcı programlar Middleware (Ara yazılım, farklı iki uygulamayı birbiriyle ilişkilendiren ara yazılım) 8

9 İşletim Sistemleri (Operatng Systems, OS) İşletim sistemleri: Bilgisayar donanımını kontrol eden ve uygulama programları ile bir ara yüz olarak görev yapan programların bir takımı 9

10 İşletim Sistemleri (devam) Çizelge 4.4: Sistem yazılımının rolü 10

11 İşletim Sistemleri (devam) Kullanıcı ara yüzü ve giriş/çıkış yönetimi Kullanıcı ara yüzü: Kişilerin bilgisayar sistemine erişmesi ve komut vermesine imkan sağlar Komut-tabanlı kullanıcı ara yüzü: Temel aktiviteleri yerine getirmesi için bilgisayara verilmesi gereken metin komutlara ihtiyaç duyar Grafik kullanıcı ara yüzü (Graphical user interface, GUI): Bilgisayar sistemine komutları göndermek için ekranda gösterilen ikonları ve menüleri kullanır 11

12 İşletim Sistemleri (devam) İşleme görevleri (Processing tasks) Çoklu görev (Multitasking): birden daha fazla sayıdaki programı aynı anda çalıştırılabilir Süre-paylaşımı (Time-sharing): birden fazla kişinin aynı anda bir bilgisayar sistemini kullanmasına izin verir. 12

13 Güncel İşletim Sistemleri Çizelge 4.2: Popüler işletim sistemleri 13

14 Özel yazılım (Middleware) Middleware: farklı sistemlerin haberleşmesine ve veri değişimine fırsat veren yazılım Internet ve eski sürüm sistemler arasında bir ara yüz olarak da kullanılır 14

15 Uygulama Yazılımı (Application Software) Öncelikli fonksiyonu; kişilere, çalışma gruplarına ve girişimcilere problemlerini çözme ve belirli işlerini yürütme yeteneği vermek için bilgisayar gücünü kullanmaktır. Uygulama programları sistemlerin yazılımı ile etkileşime girerler, sistemlerin yazılımı sonra gerekli işleri/görevleri yerine getirmek üzere bilgisayar donanımını yönetirler. 15

16 Uygulama Yazılımına Genel Bir Bakış Özel yazılım (Proprietary software): genellikle belirli bir uygulama için tek bir şirket tarafından geliştirilen ve sahiplenilen bir program çeşidi Kullanıma hazır yazılım (Off-the-shelf software): satın alınabilen mevcut yazılım programı 16

17 Uygulama Yazılımına Genel Bir Bakış (devam) Çizelge 4.4: Özel ve kullanıma hazır yazılımların kıyaslanması 17

18 Kişisel Uygulama Programı Bir bireysel kullanıcının ihtiyaçlarına hizmet eder. Kişisel verimlilik yazılımı içerir Kullanıcıların kişisel etkinliklerini iyileştirmesini mümkün kılar. 18

19 Kişisel Uygulama Programları Çizelge 4.5: Kişisel verimlilik yazılımına örnekler 19

20 Kişisel Uygulama Programları (devam) Çizelge 4.5: Kişisel verimlilik yazılımına örnekler (devam) 20

21 Kişisel Uygulama Programı (devam) Çizelge 4.6: Bilinen yazılım sağlayıcılar ve ana bileşenleri 21

22 Çalışma Grubu Uygulama Yazılımı (Workgroup Application Software) Çalışma grubu uygulama yazılımı: Ekip çalışması; aynı yerde veya dünyanın herhangi bir yerindeki insanları destekler Grup yazılımı (Groupware): İnsanların grup olarak birlikte daha verimli ve etkin çalışmasına yardımcı olan yazılım 22

23 Çalışma Grubu Uygulama Yazılımı (devam) Çizelge 4.7: Grup yazılımı için 3 C kuralı 23

24 Açık-Kaynaklı Yazılım (Open-Source Software) Açık-kaynaklı yazılım (Open-source software): kolayca yeniden düzenlenebilecek biçimde herkesin ücretsiz olarak erişilebileceği yazılım Yaygın olarak kullanılan açık-kaynaklı yazılım paketleri: Linux OS, Free BSD, Apache, Sendmail, Perl Açık-kaynaklı yazılım genellikle ticari yazılımlardan daha güvenilir ve emniyetlidir. Açık-kaynak sistemler saklı maliyetleri (özellikle kullanıcı destek veya yazılımla problemlerin çözümünde) içerir. 24

25 Açık-Kaynaklı Yazılım (devam) Çizelge 4.10: Açık-kaynaklı yazılıma örnekler 25

26 Paylaşımlı yazılım, ücretsiz yazılım ve kamuya açık yazılım (Shareware, Freeware, and Public Domain Software) Paylaşımlı ve ücretsiz yazılım: Çok pahalı olmayan veya ücretsiz olan yazılım, ancak bunların kaynak kodları yeniden düzenlenemez. Kamuya açık yazılım: paylaşımlı ve ücretsiz yazılım kamuya açıktır. 26