İSAHOCALI SELAMOĞLU İLKOKULU ORTAOKULU BESLENME DOSTU EYLEM PLANI. 1-3 hayat 5-8 beden eğitimi ve rehberlik derslerinde ilgili konulara verilecektir

Transkript

1 İSAHOCALI SELAMOĞLU İLKOKULU ORTAOKULU BESLENME DOSTU EYLEM PLANI 1-3 hayat 5-8 beden eğitimi ve rehberlik derslerinde ilgili konulara verilecektir Beden eğitimi ve serbest etkinliklerde sportif aktiviteler yapılacaktır 1. dönem ve 2. dönem olmak üzere 2 kez ailelerine olduğu sağlıklı yaşam konulu toplantılar yapılacaktır. Sağlıklı beslenme ve özellikle obezite konularında öğrenciler izlenecek beden kitle endesksleri toplu yapılan ilk ölçüme göre izlenecektir. Okul yemekleri günlük kontrol edilecektir,taşımlı öğrencilerimize günlük sıcak yemek verilmektedir.hijyen şartlar yerine getirilmektedir. Okul çevresinde satış yapan satıcılar bulunmamaktadır. SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ YAŞAM MESAJ POSTER BROŞÜR OKUL PANOLARIMIZDA SERGİLENECEK VELİ GÖRÜŞMELERİNDE DE KONU HAKKINDA BİLGİ VERİLDİĞİ GİBİ GELECEK YIL UYGULANMAK ÜZERE YETİŞKİNLERE DE SAĞLIKLI YAŞAN VE OBEZİTEYLE MÜCADELE PROGRAMIMIZ UYGULANACAKTIR. Standart, uygun ve güzel hazırlanmış beslenme çantaları menüleri fotoğrafları okul panolarında yer alacak. Anasınıfında günlük beslenme programı düzenli olarak uygulanacaktır. Beslenme çantalarının içerikleri her gün öğretmenler tarafından kontrol edilecektir. Okul yemek programı Milli eğitim destekli devam etmektedir. Aylık menüler önceden gönderilmektedir. YEMEKHANEMİZ OKULDANDAN BAĞIMSIZ, GÜNLÜK YEMEK ÖNCESİ VE SONRASI TEMİZLİĞİ YAPILLAN, HAZIR YEMEĞİN SUNULMASI ESASINA DAYALI OLARAK HİZMET VERMEKTEDİR. YEMEK SAATLERİ 11:50-12:20 OLARAK BELİRLENMİŞTİR. Yemek menüleri yemek şirketi tarafından belirlenerek gönderilmektedir. Okulumuz sadece servisini yapmaktadır. PERSONELE HİZMET VEREN MUTFAĞIMIZ BULUNMAKTADIR. BEYAZ BAYRAK SERTİFİKAMIZ VARDIR. Güvenli/ temiz içme suyu erişimi vardır. Yılda en az 1 kez HİJYEN VE HİJYENİK DAVRANIŞ eğitimi verilmekte lavobo

2 kullanımı, sınıf içi,koridor ve bahçede hijyen hijyenik davranış konularına öğretim yılı başında tüm okul, yeri geldikçe de sınıflarda ve toplantılarda konu ele alınmaktadır. TUVALETLER Her katta kız ve erkek öğrenciler için ayrı olmalı 25 kız öğrenci için 1 tuvalet 40 erkek öğrenci için 1 tuvalet ve 2 pisuar erkek öğretmen için 1 tuvalet ve 2 pisuar 5-10 bayan öğretmene 1 tuvalet Günde en az bir kez temizlenmeli Musluklar öğrencilerin kolayca kullanabileceği yüksekliktedir Ortalama her 25 öğrenci için 1 lavabo bulunmakta Öğrencilerin boyuna uygun ve temizdir. Su, sabun ve ayna bulunmaktadir Ellerin kurulanması için kağıt havluluk vardir. Öğrencilerin kullanacağı alan 400 metrekareden fazladir Zemin girintili çıkıntılı değildir Zemin, duvar ve kapı yıkılma ve çatlak yönünden düzenli takip edilmektedir Hayvan dışkı ve leşi yönünden düzenli kontrol edilmektedir Bahçede tehlike yaratan yerlerin bulunmamaktadır Spor faaliyetleri için oyun alanımız basketbol sahamız voleybol sahamız bulunmaktadır. Her yaş grubu çocuklar için öğretim programı içinde ve teneffüslerde fiziksel aktivite yapabilecekleri alan/spor alanlarımız mevcuttur. Okul çevremiz yürüyüş, bisiklet ve dinlenme alanlarına uygun durumdadır. Öğrenciler arasında kurulan iyi ilişkiler sonucu olumsuz hiçbir olay yaşanmamaktadır. Öğretmenler ve okul personeli sağlıklı beslenme ve yaşam tarzını teşvik etmede rol model olmaktadır. Topluca sportif faaliyetlerde öğretmenlerimizde aktif olarak yer almaktadırlar Yılda 2 kez ölçüm yapılmaktadır. Veli görüşmelerinde risk gurubundaki öğrenci velileriyle uzman görüşmesi yönünde yönlendirme yapılmaktadır. Sevk sistemi olmadığından sadece milli eğitim politikaları dahilinde Ağız Diş Sağlığı aşılama genel sağlık kontrolleri yapılabilmektedir.. Kantinimiz yoktur. Ancak verilen taşımalı yemeği günlük denetlenmektedir. Öğrenci Öğretmen Veli ve diğer personeli de içine alan beslenme politikamız ilgili toplantı tutanakları ve öğretmen sunumları yapılmaktadır. Okulumuz politikası sağlıklı beslenme ve obeziteyle mücadeledir. Genel bir politikamız vardır. Sürekli politikamız da konu itibarıyla devam etmektedir. Hedef kitle tüm personel ve veliler olarak tanımlanmış olup sağlıklı beslenmeyi

3 hedeflemektedir.sağlıklı beslenme eyleminin içerisinde hijyen de zaten yer almaktadır. İzleme ve değerlendirme sistemi sürecin işleyişine katkı sağlamaktadır ilgili komisyon üyeleri okul idaresi paydaşların tümü görevlerinin bilincindedirler. Okul müdürü başkanlığında proje ekibi ve tedarikçi firma temsilcisiyle yemekler ve işbölümü konularında eylem planımız mevcuttur. Beslenme dostu okullar politikasına katkı yapma çabalarımız devam etmekte yaygınlaşması konusunda okul web sitemizde de bilinçlendirme çalışmalarımız yer almaktadır. Kendi imkanlarımızla toplantılarımız zaman zaman yapılmaktadır.ayrıca öğretmenler kurulu veli toplantıları teog bilgilendirme toplabtılarında da beslenme,güvenilir gıda ve obezite konularına yer verilmektedir. Sağlıkla ilgli günler kulanmakta Mart Dünya Su Günü 16 Ekim Dünya Gıda Günü 14 Kasım Dünya Diyabet Günü Sağlıklı beslenme ile ilgili,, Resim Yarışması, sportif yarışmalar düzenlenecektir Beslenme Dostu Projemizde Hedef Kitle okulun tüm paydaşları olarak belirlenmiştir. Okul Sütü projesi kapsamında öğrencilerimize 10:00-10:15 arası süt dağıtımı yapılmaktadır 24/12/2014

4 Slayt 2 A. BESLENME VE SAĞLIĞI DESTEKLEYİCİ BİR OKUL ÖĞRETİM PROGRAMI GELİŞTİRME 1. Öğretim programında ayrı bir ders olarak veya diğer derslerin içerisinde okul çağı çocuklarının gereksinimlerine, kültürel yapıya uygun ve etkin beslenme eğitimi verilmekte midir? 1-3 hayat 5-8 beden eğitimi ve rehberlik derslerinde ilgili konulara verilmektedir Slayt Yaş, cinsiyet ve kültürel açıdan uygun beden eğitimi (fiziksel aktivite eğitimi) öğretim programı uygulanmakta mıdır? Beden Eğitimi Dersleri haftada kaç saat işleniyor? Haftada iki saat işlenmektedir. Beden Eğitimi Ders Programı ektedir. Slayt Sağlıklı yaşam ve yaşam becerisi eğitimi öğretim programı kapsamında uygulanmakta mıdır? YAŞAM BECERİLERİSAĞLIKLI YAŞAM Sorunlarını çözmek Bilinçli kararlar almak Yaratıcı düşünmek Empati yapmak Etkili iletişim kurabilmek Madde Bağımlılığı Aile Planlaması Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Hastalıklardan Korunma Seminerler, Eğitimler ve yarışmalar düzenleniyor mu? 1. dönem ve 2. dönem olmak üzere 2 kez ailelerine olduğu sağlıklı yaşam konulu toplantılar yapılmaktadır. Slayt Beslenme dostu okullar programına uygun olarak okul öğretim programı düzenli olarak izleniyor ve eğitimin hedefe etkisi değerlendirilerek gerekli düzenlemeler yapılmakta mıdır? Yılda en az bir defa eğitimin etkinliğini değerlendirmek için test uygulanıyor mu? Sağlıklı beslenme ve özellikle obezite konularında öğrenciler izlenmekte beden kitle endesksleri toplu yapılan ilk ölçüme göre izlenmektedir. Slayt 6

5 6 B. DESTEKLEYİCİ OKUL ÇEVRESİ OLUŞTURMA 1. Okul yemekleri, yiyecek satıcıları ve büfeleri (varsa) sağlıklı beslenmeyi desteklemekte midir? Yiyecek satıcıları sağlıklı beslenme ve gıda güvenilirliği kurallarına uyacaktır. Okulda servis edilen yiyecekler Türkiye ye Özgü Beslenme Rehberine Uygun olacaktır. Yüksek yağ ve yoğun içerikli vitamin ve minerallerden fakir yiyecek ve içecekler sunulmayacaktır. Okul yemekleri günlük kontrol edilmektedir.taşımlı öğrencilerimize günlük sıcak yemek verilmektedir.hijyen şartlar yerine getirilmektedir. Slayt Okul çevresinde hizmet veren yiyecek/içecek satışı yapan yerlerin gıda güvenilirliği yönünden denetlenmesi ve kontrolü için ilgili kurumlardan (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Belediye/İl Özel İdareleri/Organize Sanayi Bölgeleri, İl Sağlık/ Halk Sağlığı Müdürlüğü) destek alınmakta mıdır? Denetim ve Kontrollerin yapılması sağlanmalıdır. Yazışmalar, Tutanaklar ve Denetim Formları ile desteklenmelidir. Okul çevresinde satış yapan satıcılar bulunmamaktadır. Slayt Beslenme ve fiziksel aktiviteyi destekleyici olumlu mesajlar var mı ve bunlar okul içi uygun yerlerde sergilenmekte midir? SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ YAŞAM MESAJ POSTER BROŞÜR OKUL PANOLARIMIZDA SERGİLENMEKTEDİR. VELİ GÖRÜŞMELERİNDE DE KONU HAKKINDA BİLGİ VERİLDİĞİ GİBİ GELECEK YIL UYGULANMAK ÜZERE YETİŞKİNLERE DE SAĞLIKLI YAŞAN VE OBEZİTEYLE MÜCADELE PROGRAMIMIZ UYGULANACAKTIR. Slayt Öğrencilerin evden getirdikleri beslenme çantalarının içerikleri Sağlık Bakanlığının yayımlamış olduğu ve İl Millî Eğitim Müdürlüğü nün okullara dağıtmış olduğu haftalık beslenme programına göre hazırlatılmakta mıdır? Standart, uygun ve güzel hazırlanmış beslenme çantaları menüleri fotoğrafları okul panolarında yer almaktadır. Anasınıfında günlük beslenme programı düzenli olarak uygulanmaktadır Slayt Öğretmenler tarafından beslenme çantalarının içerikleri her gün kontrol edilmekte midir?

6 Beslenme çantalarının içerikleri her gün öğretmenler tarafından kontrol edilmektedir Slayt Okulda yemek hizmeti varsa; sağlıklı ve dengeli beslenmenin desteklenmesini engelleyecek herhangi bir ürünün reklam, promosyon, tanıtım amaçlı afiş, poster, broşür veya satışına (yüksek enerjili, besin değeri düşük yiyecek ve içecekler) izin verilmemektedir. Yağ ve enerji içeriği yüksek, vitamin ve minerallerden fakir yiyecek ve içeceklerin reklamı veya satışı yapılmayacaktır. Okul yemek programı Milli eğitim destekli devam etmektedir. Aylık menüler önceden gönderilmektedir. Slayt Süt, ayran, yoğurt vb. içecekler ve taze sıkılmış meyve ve sebze suyu ve tane ile meyve ve sebze satışı yapılmakta mıdır? Kantinlerde satışı yapılmalıdır. Yasaklanan yiyeceklere yer verilmemelidir. Kantinimiz yoktur Slayt Okulda yemek hizmeti varsa; okul çocuklara yiyecek ve/veya içecek sağlıyorsa temiz, rahat, yemek yemeye uygun beslenme ortamı var mıdır? Zeminin ve duvarlarının kolay temizlenebilir malzeme ile kaplanmış olmalı Giriş katta ve yeterli büyüklükte olmalı Pişirme, yemek yeme ve bulaşık yıkama bölümleri ayrı olmalı Havalandırma, aydınlatma ve ısınma sağlıklı olmalı Kemirici hayvanlar ve haşerelerin üremeyeceği bir ortam olmalı Uygun soğutucu bulunmalı Açıkta yiyecek bulunmamalı Çalışanlar sağlık yönünden sürekli kontrol edilmeli YEMEKHANEMİZ OKULDANDAN BAĞIMSIZ, GÜNLÜK YEMEK ÖNCESİ VE SONRASI TEMİZLİĞİ YAPILLAN, HAZIR YEMEĞİN SUNULMASI ESASINA DAYALI OLARAK HİZMET VERMEKTEDİR. Slayt Yemek yemek için uygun bir süre (en az 30dakika) ayrılmış mıdır? YEMEK SAATLERİ 11:50-12:20 OLARAK BELİRLENMİŞTİR. Slayt 15

7 Okulda yemek hizmeti varsa; Menüler Sağlık Bakanlığı nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanmakta mıdır Yemek menüleri yemek şirketi tarafından belirlenerek gönderilmektedir. Okulumuz sadece servisini yapmaktadır. Slayt Uygun yiyecek hazırlama imkanı/araç - gereci var mı? Yeterli büyüklükte her yiyecek türüne uygun depolama alanları olmalı Gıda üretimine uygun temiz su bulunmalı Besin hazırlama alanları olmalı PERSONELE HİZMET VEREN MUTFAĞIMIZ BULUNMAKTADIR. Slayt Okulun Beyaz Bayrak sertifikası bulunmakta mıdır? BEYAZ BAYRAK SERTİFİKAMIZ VARDIR. Slayt Güvenli/ temiz içme suyu erişimi sağlanıyor mu? Güvenli/ temiz içme suyu erişimi vardır. Slayt Güvenli hijyen ve sanitasyon davranışı destekleniyor mu? El yıkama için temiz su sağlanacak. Yılda en az 1 kez HİJYEN VE HİJYENİK DAVRANIŞ eğitimi verilmekte lavobo kullanımı, sınıf içi,koridor ve bahçede hijyen hijyenik davranış konularına öğretim yılı başında tüm okul, yeri geldikçe de sınıflarda ve toplantılarda konu ele alınmaktadır. Slayt 20

8 Kızlar ve erkekler için ayrı ve temiz tuvalet var mı? TUVALETLER Her katta kız ve erkek öğrenciler için ayrı olmalı 25 kız öğrenci için 1 tuvalet 40 erkek öğrenci için 1 tuvalet ve 2 pisuar erkek öğretmen için 1 tuvalet ve 2 pisuar 5-10 bayan öğretmene 1 tuvalet Günde en az bir kez temizlenmeli Musluklar öğrencilerin kolayca kullanabileceği yüksekliktedir Slayt Yemek yeme alanlarına yakın mesafede el yıkama amaçlı yeterli sayıda lavabo ve ekipman bulunmakta mıdır? Ortalama her 25 öğrenci için 1 lavabo bulunmakta Öğrencilerin boyuna uygun ve temizdir. Su, sabun ve ayna bulunmaktadir Ellerin kurulanması için kağıt havluluk vardir. Slayt Okul bahçesi; oyun oynama, koşma gibi faaliyetlere, fiziksel aktiviteye uygun olarak düzenlenmiş midir? Öğrencilerin kullanacağı alan 400 metrekareden fazladir Zemin girintili çıkıntılı değildir Zemin, duvar ve kapı yıkılma ve çatlak yönünden düzenli takip edilmektedir Hayvan dışkı ve leşi yönünden düzenli kontrol edilmektedir Bahçede tehlike yaratan yerlerin bulunmamaktadır Spor faaliyetleri için oyun alanımız basketbol sahamız voleybol sahamız bulunmaktadır. Slayt Her yaş grubu için uygun okul spor alanları var mı? Her yaş grubu çocuklar için öğretim programı içinde ve teneffüslerde fiziksel aktivite yapabilecekleri alan/spor alanlarımız mevcuttur. Okul çevremiz yürüyüş, bisiklet ve dinlenme alanlarına uygun durumdadır. Slayt Zorbalık, fiziksel şiddet, damgalama ve ayrımcılığa karşı olumlu eylem geliştiriliyor mu? Öğrenciler arasında kurulan iyi ilişkiler sonucu olumsuz hiçbir olay yaşanmamaktadır. Slayt 25

9 Okul personeli sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite ve sağlıklı yaşam tarzına teşvik edecek şekilde model oluyor mu? Öğretmenler ve okul personeli sağlıklı beslenme ve yaşam tarzını teşvik etmede rol model olmaktadır. Topluca sportif faaliyetlerde öğretmenlerimizde aktif olarak yer almaktadırlar Slayt C. OKUL BESLENME VE SAĞLIK HİZMETLERİ 1. Çocukların büyümesi düzenli olarak izleniyor mu? Yılda 2 kez ölçüm yapılmaktadır. Slayt Düzenli izlemlerin sonuçları çocuklar ve aileleri ile paylaşılıyor mu? Veli görüşmelerinde risk gurubundaki öğrenci velileriyle uzman görüşmesi yönünde yönlendirme yapılmaktadır. Slayt Sevk sistemi olmadığından sadece milli eğitim politikaları dahilinde Ağız Diş Sağlığı aşılama genel sağlık kontrolleri yapılabilmektedir. Slayt İlgili genelgede belirtildiği üzere okul kantinleri ayda en az bir kez denetlenir. Kantinimiz yoktur. Ancak verilen taşımalı yemeği günlük denetlenmektedir. Slayt D. YAZILI BİR BESLENME DOSTU OKUL POLİTİKASI VARLIĞI 1. Bu taslakta belirtilen 5 değerlendirme başlığını içeren yazılı bir Beslenme Dostu Okul Öğrenciler, veliler, öğretmenler, okul çalışanları Politikası var mı? POLİTİKA Okulun kendi ve toplumun da geniş katılımıyla gerçekleştirilecektir. komisyonunca yapılan temel araştırmalardan alınan bilgilere göre

10 geliştirilecektir. Öğrenci Öğretmen Veli ve diğer personeli de içine alan beslenme politikamız ilgili toplantı tutanakları ve öğretmen sunumları vardır. Slayt Politikaya net amaç dahil edilmiş mi? Öğrencilerin, onların ailelerinin ve okul personelinin beslenme durumlarının geliştirilmesine odaklı net bir amacı içerecektir. Okulumuz politikası sağlıklı beslenme ve obeziteyle mücadeledir. Slayt Hedefler belirlenmiş mi? Zaman çizelgeleri ve açık hedefler var mı? POLİTİKA Uygulanabilir zaman çizelgeleri ve net hedefleri içerecektir. Genel bir politikamız vardır. Sürekli politikamız da konu itibarıyla devam etmektedir. Slayt Hedeflerin nasıl gerçekleştirileceği ile ilgili bir eylem planı içeriyor mu? Hedeflere nasıl ulaşılacak Hedef kitle tüm personel ve veliler olarak tanımlanmış olup sağlıklı beslenmeyi hedeflemektedir.sağlıklı beslenme eyleminin içerisinde hijyen de zaten yer almaktadır. Slayt Beslenme Dostu Okul politikası için bir izleme- değerlendirme sistemi içeriyor mu? Beslenme Dostu Okul politikası için bir izlem ve değerlendirme sistemi hükmü içerecektir. İzleme ve değerlendirme sistemi sürecin işleyişine katkı sağlamaktadır ilgili komisyon üyeleri okul idaresi paydaşların tümü görevlerinin bilincindedirler. Slayt Yazılı politikadaki aktivitelerin izlemini sağlayacak, öğrenci temsilcileri, veliler, öğretmenler, okul yöneticileri ve yemek hizmeti sunan tedarikçilerin de katılımının sağlandığı bir Çekirdek Eylem Grubu mevcut mu? Okul müdürü başkanlığında proje ekibi ve tedarikçi firma temsilcisiyle yemekler ve işbölümü konularında eylem plnımız mevcuttur.

11 Slayt E. OKULDA FARKINDALIĞIN VE KAPASİTENİN ARTIRILMASI 1. Beslenme Dostu Okullar politikasının yaygınlaştırılması konusunda çalışmalar yapılıyor mu? Beslenme dostu okullar politikasına katkı yapma çabalarımız devam etmekte yaygınlaşması konusunda okul web sitemizde de bilinçlendirme çalışmalarımız yer almaktadır. Slayt Sağlık, sağlıklı beslenme ve güvenilir gıda ilgili konularda farkındalığın artırılması için aileler ve toplumun katılacağı aktiviteler yapılıyor m Kendi imkanlarımızla toplantılarımız zaman zaman yapılmaktadır.ayrıca öğretmenler kurulu veli toplantıları teog bilgilendirme toplabtılarında da beslenme,güvenilir gıda ve obezite konularına yer verilmektedir. Slayt Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam konularında ulusal/uluslararası 22 7 Nisan Dünya Sağlık Günü gün/haftalar etkin olarak kutlanmakta mıdır? Sağlıkla ilgli günler kulanmakta Mart Dünya Su Günü 16 Ekim Dünya Gıda Günü 14 Kasım Dünya Diyabet Günü Slayt Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşamı teşvik edici bilgi yarışması, resim yarışması, şenlik vb. okul içi etkinlikler düzenlenmekte midir? Sağlıklı beslenme ile ilgili,, Resim Yarışması, sportif yarışmalar düzenlenmekteşenlik Düzenlenmelidir. Slayt Okul personeline sağlık, sağlıklı beslenme ve güvenilir gıda ilgili Okulda ya da okul dışında konularda eğitim veriliyor mu? Yılda En Az 1 Kez Uzmanlardan(Diyetisyen, Gıda Müh. Halk Sağ. Uzm.)destek eğitimler düzenlenmeli Yemek hizmetlerinde çalışanlara Güvenilir Gıda Eğitimi ve Sağlıklı alınmalı Kantin/ Yemekhane çalışanlarına Okul Beslenme eğitimleri

12 verilmeli Kantinlerine Dair Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği kapsamında eğitimler yapılmalı ve sertifikaları kontrol edilmeli Slayt 41 YAPILAN TÜM ÇALIŞMALAR MUTLAKA GÖRSELLERLE, TUTANAKLARLA, YAZIŞMALAR VE 41 BESLENME DOSTU OKUL DOSYASI OLUŞTURULMALIDIR. FORMLARLA DESTEKLENMELİDİR. HER BİR DAYANAK POŞET DOSYANIN İÇERİSİNDE DENETİM FORMUNDAKİ SIRASIYLA YAPILMALIDIR.(A1, B2, C1, )

13 Sağlıklı Beslenme Önerileri Dünya nüfusunun önemli bir bölümü, yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşan hastalıklarla mücadele ediyor. Öte yandan, aşırı ve dengesiz beslenme sonucu oluşan obezite (aşırı şişmanlık), birçok insan için önemli bir sağlık sorunu olmayı sürdürüyor. Sağlıklı, yeterli ve dengeli beslenme, herkes için özellikle de çocuklarımız için çok önemlidir. Çünkü yetersiz ve dengesiz beslenen çocukların, bedensel ve zihinsel gelişimleri geri kalıyor, sağlık sorunları ağır ve uzun sürüyor. Çocukluk döneminde kazanılan beslenme alışkanlıkları yaşam boyu sürmektedir. Çocukları yetişkinlerden farklı kılan en önemli özellik, sürekli büyüme süreci içinde olmalarıdır. Bu süreç; beslenme, genetik yapı, cinsiyet, çevresel faktörler, sosyo-ekonomik durum, kültür ve gelenekler gibi çeşitli etmenlerin etkisi altındadır. Bunların arasında en önemlisi de kuşkusuz beslenmedir. Kalıtsal özelliklerin ve çevresel faktörlerin kontrol edilmesi her zaman mümkün olmasa da; çocuklarımıza kazandıracağımız doğru beslenme alışkanlıklarıyla, ülke olarak daha sağlıklı, huzurlu, verimli ve mutlu yarınlara adım atabiliriz. Gerek ailede, gerekse okulda beslenme eğitiminin yeterli düzeyde olmaması, hatalı beslenmealışkanlıklarının kazanılmasında önemli yer tutmaktadır. Öğün atlama, şeker, tuz ve yağ içeriği yüksek yiyecek-içecek tüketimi, bu alışkanlıkların başında yer alıyor. Çocuk ve gençlerin sahip olduğu yanlış beslenme alışkanlıkları, önemli sağlık sorunlarını beraberinde getirmektedir. Çocukluk dönemindeki bu hatalı beslenme uygulamaları; yüksek tansiyon, kalp ve obezite (aşırı şişmanlık) gibi hastalıklar için temel risk faktörü oluşturuyor. Sabah kahvaltısı mutlaka yapılmalı, öğün atlanılmamalıdır. Süt içme alışkanlığı mutlaka edinilmelidir. Kemik sağlığı için, kalsiyum yönünden zengin süt, peynir, yoğurt tüketimine özen gösterilmelidir. Bol miktarda sebze-meyve ile günde en az 8-10 bardak sıvı tüketilmelidir. Şeker, tuz ve yağ içeriği yüksek yiyecek-içecek tüketiminin, bir çok hastalığı beraberinde getirdiği unutulmamalıdır. Temiz ve mikropsuz besinleri tüketmeye özen gösterilmeli. Çiğ sebze ve meyveler bol suyla yıkanmadan kesinlikle yenilmemelidir. Açıkta satılan yiyecekler satın alınmamalıdır. Eller yemekten önce mutlaka yıkanmalı, unutmayın kirli eller pek çok hastalık mikrobu taşımaktadır.

14 BESLENME DOSTU OKUL PROJESİ Öğrencilerin kişiliği özellikle okul çağlarında şekillenmekte ve yetişkin çağdaki davranışları üzerinde etkili olacak alışkanlıkların edinilmesi yine bu yıllara dayanmaktadır. Bu nedenle, okul içinde sağlıklı beslenme ve hareketli yaşamın teşvik edilmesi amacıyla bu konuda yapılan uygulama ve faaliyetler ile eğitmenlerin sergilediği örnek davranışlar, çocuk ve gençlerimizin sağlıklı yaşam alışkanlıklarını kazanmalarında temel rol oynamaktadır. Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında, okullarda sağlıklı beslenme, obezitenin önlenmesi ve hareketli yaşam konularında duyarlılığın arttırılması ve bu konuda yapılan iyi uygulamaların desteklenmesi amacıyla, Milli Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığının işbirliği içerisinde yürüttüğü "Beslenme Dostu Okul" projesine okulumuz da katılmış bulunmaktadır. Proje kapsamında Beslenme Ve Hareketli Yaşam Ekibi ve Beslenme Dostu Okul Projesi Yıllık Planı oluşturularak çalışmalara başlanmıştır. BESLENME DOSTU OKUL PROGRAMI Öğrencilerin Sağlıklı Beslenme Davranış Biçimi Geliştirmeleri ve İyi Uygulamaların Ödüllendirilmesi Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında, "Beslenme Dostu Okul Projesi" ile okulların sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam koşullarına teşvik edilmesi, okullarda sağlıklı beslenme, obezitenin önlenmesi ve hareketli yaşam konularında duyarlılığın arttırılması ve bu konuda yapılan iyi uygulamaların desteklenmesi ile okul sağlığının daha iyi düzeylere çıkarılması hedeflenmektedir. "Beslenme Dostu Okul Projesi" Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği içerisinde okulların, belirlenen kriterler doğrultusunda "Beslenme Dostu Okullar Değerlendirme Formu" ile denetlenmesi, 100 puan üzerinden 90 ve üzeri puan alan okulların "Beslenme Dostu Okul" sertifikası ile ödüllendirilmesi aşamalarını içermektedir.okullar ; Öğrencilerin boy/kilo ölçümlerinin rutin aralıklarla (yılda 2 kez) yapılıp ve risk grubunda olan öğrencilerin velileri ile görüşmeler/bilgilendirme faaliyetleri yapılarak sağlık kuruluşlarına yönlendirilip yönlendirilmediğine, Okulun "Beyaz Bayrak " sertifikası bulunup bulunmamasına, Okul içinde uygun alanlarda sağlıklı içme suyu olanakları bulunup bulunmamasına, Süt, ayran, yoğurt vb. içecekler ve taze sıkılmış meyve ve sebze suyu satışının yapılıp yapılmadığına, Tane ile meyve ve sebze satışı yapılıp yapılmadığına, Yemekhane hizmeti satın alınan firmanın Tarım ve Köyişleri Bakanlığından üretim izninin bulunup bulunmamasına, Yemekhane hizmetleri yönetim tarafından rutin aralıklarla denetlenip ve gerekli hallerde Tarım İl Müdürlüğünden destek alınıp alınmamasına, Menülerin Sağlık Bakanlığı nın yayımladığı menü modelleri örnek alınarak hazırlanıp hazırlanmadığına, Öğrencilerin evden getirdikleri beslenme çantalarının içeriklerinin Sağlık Bakanlığının yayımlamış olduğu ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünün okullara dağıtmış olduğu haftalık beslenme programına göre hazırlatılmakta ve öğretmenler tarafından beslenme çantalarının içeriklerinin her gün kontrol edilip edilmediği, Kriterlerine göre değerlendirilmektedir. BESLENME VE HAREKETLİ YAŞAM EKİBİ 1 OKUL MÜDÜRÜ AYHAN AŞGA 2 MÜDÜR YARDIMCISI ZÜBEYDE ASLAN

15 3 FEN VE TEKNOLOJİ ERKAN AKYÜREK ÖĞRETMENİ 4 TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ÇİĞDEM ÖZDEMİR 5 SOSYAL BİLGİLER RAMAZAN ŞAHAN ÖĞRETMENİ 8 SINIF ÖĞRETMENİ NİLGÜN ÖZTÜRK 9 SINIF ÖĞRETMENİ SEDATGÜNDAY 10 ANA SINIFI ÖĞRETMENİ ÖZLEM AYDOĞAN 12 OKUL-AİLE BİRLİĞİ BAŞKANI SEVİM DEDE 13 SINIF ÖĞRENCİ TEMSİLCİSİ ONUR YARDIM SINIF ÖĞRENCİ TEMSİLCİLERİ LİSTESİ SIRA NO ADI SOYADI SINIFI 1 RAŞİT DURGUT 1-A 2 MERYEM ÜNAL 2-A 3 FATMA ALTIKULAÇ 3-A 4 BURCU DURGUT 4-A 5 SALİH KARATAŞLIK 5-A 6 HİLAL HARMAN 6-A 2011/2012 ÖĞRETİM YILI BESLENME DOSTU OKUL PROJESİ YILLIK PLANI 1 KASIM Beslenme dostu okul projesine başvurunun yapılması Beslenme ve hareketli yaşam ekibinin oluşturulması Beslenme dostu okul yıllık planının hazırlanması Beslenme dostu bilgilendirme panosunun oluşturulması Beslenme bilgilendirme afişlerinin asılması Diyabet konulu seminerlerin düzenlenmesi 2 ARALIK Öğrencilerin boy kilo ölçümlerinin yapılması ve istatistiklerin tutulması Sağlıklı beslenme ve obezite konulu seminerlerin düzenlenmesi Yapılan ölçümler sonucunda problem yaşayan öğrencilerle ve velilerle görüşülmesi 3 OCAK Eğitim faaliyetlerini yürütmek üzere uygun yerlere afiş, poster, broşür gibi materyallerin asılması Sınıf ortamında beslenmeyi konu alan tartışma ortamının yaratılması için sınıf öğretmenleriyle ve beden eğitimi öğretmeleriyle görüşülmesi 4 ŞUBAT Beslenmeyi konu alan sınıf panolarının düzenlenmesi Beslenme konulu resim yarışmasının yapılması Resim yarışmasına katılan çalışmaların sergilenmesi 5 MART Beslenmeyi konu alan sınıf panolarının düzenlenmesi Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşamla ilgili ulusal ve uluslar arası günlerin kutlanması 6 NİSAN Veli öğrencilere yönelik konferansların düzenlenmesi 7 MAYIS Öğrencilerin boy kilo ölçümlerinin yapılması ve istatistiklerin tutulması

16 Beslenmeyi konu alan sınıf panolarının düzenlenmesi 8 HAZİRAN Çeşitli dallarda spor turnuvaları düzenlenmesi Başarı elde eden öğrencilerin ödüllendirilmesi Yapılan çalışmaların değerlendirilmesi

17 ÇAĞIN SALGINI; OBEZİTE Diyetisyen H. Berna KARAKAŞ EYLÜL/2011

18 TARİH BOYUNCA İNSANOĞLU YETERLİ BESİNE ULAŞMAK İÇİN ÇABALADI HOMO SAPIENS

19 YIL 2010 OBEZİTE KÜRESEL EPİDEMİK BİR SORUN... HOMO OBEZITICUS

20

21

22 Sunum Planı; Obezite nedir, nasıl saptanır? Obezitenin nedenleri nelerdir? Obezitenin yol açtığı sağlık problemleri Dünyada ve ülkemizde durum Çocuk/ adölesan ve yetişkinler Tedavi yöntemleri

23 Obezite Nedir?

24 Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ): Sağlığı bozacak ölçüde vücutta anormal ve aşırı yağ birikmesi olarak tanımlamaktadır. Vücut yağ dokusu; Yetişkin erkekte %15-20 %25 in üzerine çıkması Yetişkin kadında %25-30 %30 un üzerine çıkması OBEZİTE SÖZ KONUSU!

25

26

27

28

29 Obezitenin Nedenleri Nelerdir?

30 Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları Yetersiz fiziksel aktivite Yaş Cinsiyet Eğitim düzeyi Sosyo kültürel etmenler Gelir durumu Hormonal ve metabolik etmenler Genetik etmenler Psikolojik problemler Nörojenik bozukluklar Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama Sigara- alkol kullanma durumu Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresanlar vb.) Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

31 Çocukluk Çağı Obezitesi (ÇÇO) Çocuk ve adölesanda görülen obezitenin % 1 den azı genetik bir hastalıktır.

32 Televizyon reklamları, özellikle çocukların tüketim eğilimlerini önemli ölçüde etkilemektedir. Televizyon reklamlarının cazibesi, çocukların çikolata-şekerleme cinsi yiyeceklere karşı olan ilgisini ve bunları tüketme isteğini daha da arttırmaktadır. Baş döndürücü görüntü ve ses efektleri ile reklamları yapılan böylesi yiyeceklerin, çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri bakımından pek fazla değerli olduğu söylenemez. Beslenme değeri çok az ya da hiç olmayan bu tür yiyeceklerin aşırı ölçüde tüketilmesi, çocukların dengesiz beslenmesine ve onlarda iştahsızlığa neden olmaktadır. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi ISSN:

33 TV izlemek çocuklarda, Hareketsizliğe, Uyku düzensizliğine neden olmaktadır. ABD'de yapılan bir araştırma, 1970'li yılların sonunda çocukların televizyonlarda yılda ortalama 20 bin, 1980'li yılların sonunda 30 bin ve 1990'lı yılların sonunda ise 40 binden fazla reklam seyrettiğini ortaya çıkarmıştır.

34 ÇÇO ya Neden Olan Çevresel Etmenler

35 DSÖ ve UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu) tarafından yayımlanan çeşitli dökümanlarda; 6 ay tek başına anne sütü verilmesinin, 6.aydan sonra emzirmenin sürdürülmesi ile birlikte güvenilir ve uygun kalite ve miktarda tamamlayıcı besinlere başlanılmasının ve en az 2 yıl emzirmenin devam ettirilmesinin kısa ve uzun dönemde obezite ve kronik hastalık riskini azaltabileceği belirtilmiştir.

36

37 Obezitenin Yol Açtığı Sağlık Problemleri

38 Vücut sistemleri (endokrin sistem, dolaşım sistemi, solunum sistemi, gastrointestinal sistem, genitoüriner sistem, kas iskelet sistemi, deri) ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık problemine neden olmaktadır. Obezitenin çeşitli hastalıklarla ilişkisi bilinmekte olup morbidite ve mortaliteyi artırıcı etkisi de ortaya konulmuştur.

39 İnsülin direnci Hiperinsülinemi Tip 2 Diabetes Mellitus Hipertansiyon Koroner arter hastalığı Hiperlipidemi Hipertrigliseridemi Metabolik sendrom Karaciğer yağlanması Astım Solunum zorluğu Osteoartrit Felç Uyku apnesi Menstruasyon düzensizlikleri Ruhsal sorunlar - Anoreksiya nevroza (yemek yememe), - Blumia nevroza (kusarak yediği besinlerden yararlanmama), - Binge eating (tıkınırcasına yeme), - Gece yeme sendromu ortaya çıkabilir. Veya bir şeyi daha fazla yiyerek psikolojik doyum sağlamaya çalışma

40 Gebelik komplikasyonları Aşırı kıllanma Safra kesesi hastalıkları Bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri ) Ameliyat risklerinin artması Özellikle sık aralıklarla ağırlık kaybetme ve kazanma sonucunda deri altı yağ dokusunun fazla olması nedeniyle deri enfeksiyonları, kasıklarda ve ayaklarda mantar enfeksiyonları Kas-iskelet sistemi problemleri Toplumsal uyumsuzluklar

41 Dünyada Durum

42 2000 Obezite : 300 Milyon Fazla Kilolu : 1,1 milyar 2008 Obezite : 400 Milyon Fazla Kilolu : 1,4 milyar 2015 Obezite : 700 Milyon Fazla Kilolu : 2,3 milyar

43

44 ABD de Durum

45 Obezitenin en önemli nedenlerinden aşırı beslenme yetersiz fiziksel aktivite ABD de önlenebilir ölümlerin sigaradan sonra ikinci sırada en sık nedeni olarak kabul edilmektedir.

46 Obesity Trends* Among U.S. Adults BRFSS, 1990, 1995, 2005 DAVRANIŞ RİSK ETMENİ SÜRVEYANS SİSTEMİ (Behavioral Risk Factor Surveillance System) (*BMI 30, or ~ 30 lbs overweight for 5 4 person) No Data <10% 10% 14% 15% 19% 20% 24% 25% 29% 30% BMI > 30 kg/m²

47 yılları arasında, ABD de yetişkinlerdeki yaşa göre obezite prevalansı 35 Prevalence of Obesity (%) MEN WOMEN Calle and Thun, Oncogene 2004

48 ABD Çocuk & Adolesanlarında prevalans

49 Avrupa da Durum

50 DSÖ Avrupa Bölge Ofisi tarafından Avrupa Bölgesinde fazla kiloluluğun yetişkinlerin %30-80 ini etkisi altına aldığı, çocukların ve adölesanların yaklaşık %20 sinin fazla kilolu olduğu ve bunların üçte birinin obez olduğu belirtilmektedir. Fazla kilolu olma Avrupa'da her yıl 1 milyondan fazla ölümün ve hasta olarak geçirilen 12 milyon yaşam yılının sorumlusudur.

51 Türkiye de Durum

52 Ülkemizde de diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi obezite görülme sıklığı gün geçtikçe artmaktadır.

53 3681 kişiyi kapsayan Türkiye de Erişkinlerde Kalp Hastalığı ve Risk Faktörleri (TEKHARF) çalışmasında (1990) (n=3681) BKİ > 30 kg/ m² obezite olarak kabul edilmiştir. Kadın %44,2 Erkek %25,2

54 1990 yılı değerlendirmesinde obezite görülme sıklığı % Erkeklerde %9.0, - Kadınlarda ise %24.0, yılı değerlendirmesinde; bu sayılar % Erkeklerde %18.7 ye, - Kadınlarda ise %38.8 e yükselmiştir Buna göre 8 yıl içinde obezite görülme sıklığı - Erkeklerde %65, - Kadınlarda ise %50 artmıştır.

55 2000 yılı değerlendirmesinde ise obezite görülme sıklığının - Erkeklerde %21.1 e, - Kadınlarda ise %43.0 e yükseldiği bildirilmiştir.

56 yılları arasında erişkin kişi üzerinde yapılan "Türkiye Obezite ve Hipertansiyon Araştırması" (TOHTA) çalışmasının değerlendirilmesinde; - Erkeklerin %40 ı, - Kadınların %50 i ve - Genel erişkin nüfusun %44.4 nün normal vücut ağırlığının üzerinde olduğu saptanmıştır (BKİ > 25 kg/ m²).

57 20 yaş üzeri birey üzerinde yapılan "Türkiye Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Epidomiyolojisi" (TURDEP) çalışmasında (2000) obezite görülme sıklığı (BKİ > 30 kg/ m²) - Erkeklerde %12.8, - Kadınlarda % Genel %22,3 olarak belirlenmiştir. (8,9 milyon obez 2000 yılı nüfus sayımına uyarlaması 20 yaş üstü bireylerde)

58 30 yaş üzeri birey üzerinde yapılan Sağlıklı Beslenmelim Kalbimizi Koruyalım (SBKK) Projesi (2004) (BKİ > 30 kg/ m²) - Erkeklerde % Kadınlarda %41.5

59 Kaynak: Türkiye Hastalık Yükü Çalışması/ 2004

60 Obezitenin Tedavi Yöntemleri

61 UNUTULMAMALIDIR! Obezite tekrar ortaya çıkma potansiyeline sahip ve uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç duyan kronik bir durumdur.

62 Araştırma sonuçları, erkeklerin kilo vermede kadınlardan daha başarılı olduklarını, çocukluklarından beri obez olanların diyetle kilo vermedeki ve bu kiloyu korumadaki başarı oranlarının, obezitesi yetişkinlik döneminde gelişenlerden daha düşük olduğunu ve uzun dönem izlenenlerde verdikleri kiloları koruyanların oranının %10'u geçmediğini göstermektedir. morbid obezlerde başarı oranı çok daha düşüktür ve hemen hepsi verdikleri kiloları geri almaktadırlar.

63 EKİP ÇALIŞMASI!!! Doktor Diyetisyen Psikolog Hemşire Fizyoterapist...

64 1. Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi, 2. Egzersiz tedavisi 3. Davranış değişikliği tedavisi 4. Farmakolojik tedavi 5. Cerrahi tedavi

65 Tıbbi Beslenme Tedavisinin Amaçları Nelerdir?

66 1. Vücut ağırlığını arzu edilen düzeye indirmek. (Bu düzey, kişinin olması gereken ideal ağırlığı veya ideal ağırlığının üzerinde bir ağırlık olabilir.) 2. Kişinin bütün gereksinimlerini yeterli, dengeli ve sağlıklı bir şekilde karşılamak (Zayıflama diyeti yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri ile uyumlu olmalı.) 3. Kişiye yanlış beslenme alışkanlıkları yerine, doğru beslenme alışkanlıklarını kazandırmak 4. Vücut ağırlığı arzu edilen düzeye geldiğinde tekrar kilo alımını engellemek ve sürekli bu düzeyde tutmaktır.

67 Enerji alışındaki artışın nedenleri

68

69 Enerji: Kişiye harcadığından daha az enerji vermek,! Bireyin bazal metabolizmasının altında enerji de verilmemelidir. Böylece bireyin yavaş yavaş (haftada 0.5~1kg) zayıflaması sağlanarak sağlık açısından oluşabilecek riskler ortadan kaldırılmış olur.

70 Vitamin ve Mineraller: Çok düşük enerjili olmayan dengeli beslenme programlarında vitamin ve mineral yetersizlikleri görülmez. Günde 4-5 porsiyon meyve yiyiniz.

71 Posa (Lif): Posalı besinler; çok çiğnemeyi gerektirdiğinden yemek yeme için gerekli zamanı uzatır, midedeki sindirimi ve mide boşalma hızını yavaşlatarak tokluk hissini uzatır, dışkı hacmini çoğaltarak barsak hareketlerini ve bağırsaktan geçiş hızını artırır. Böylece posa, bireyin ağırlık kaybetmesinde çok etkili olur.

72 Alınan posa miktarını arttırmak için; Meyve sebze tüketimini arttırın. Haftada 2-3 defa kurubaklagil tüketin. Beyaz ekmek yerine; kepekli, çavdarlı vb. tam buğday unu ekmekler tüketin. Söğüş-salata (yağsız) tüketiminizi arttırın.

73 Sıvı: Diyet, vücuttaki metabolizma artıklarının atılabilmesi için yeterli miktarda sıvı sağlamalıdır. Yemek öncesi ve yemekle beraber alınan sıvılar mide dolgunluğunu ve dolayısıyla tokluk hissini artırır. Bunun yanında, kabızlığın oluşmamasında bol sıvı tüketimi önemlidir. Kabızlık bireyin kilo kaybetmesini olumsuz yönde etkilemektedir.

74 Öğün Düzeni: Sık aralıklarla beslenme, gereğinden fazla yemeyi ve kaçamakları önler, acıkmayı geciktirir ve bir sonraki öğünde besin alımını azaltır. GÜNDE 6-8 ÖĞÜN!

75 ÖNEMLİ! Beslenme programı; bireyin ağız tadını bozmayacak şekilde, sosyoekonomik durumuna uygun, yaşam tarzına adapte edilmiş olarak, esnek, beslenme alışkanlıklarını uzun dönemde değiştirecek şekilde sunulmalı, kısa dönemli acele (şok) programlar uygulanmamalıdır.

76 Hatalı Zayıflama Programları Nelerdir?

77 Bireye özgü olmayan beslenme programları, Dergi, gazete 2. Kısa sürede hızlı kilo kaybını sağlayan çok düşük enerjili diyetler, Beverly Hills Diyeti Atkinson Diyeti 3. Tek tip besine dayalı diyetler, 4. Karbonhidratları ve proteinleri ayırma diyetleri, 5. Akupunktur ile birlikte yapılan açlık diyetleri, 6. Vücuttan sadece su kaybına neden olan diüretik etki yapan ilaçlar, otlar, çaylar ve saunalar.

78 A- Hatalı zayıflama programlarının hemen hemen hepsi düşük enerji içermektedir. Bu nedenle adı ne olursa olsun bu programlarla doğal olarak hızlı bir vücut ağırlığı kaybı oluşacaktır. Hızlı kilo vermek çok cazip olarak görülür. Ancak oldukça önemli sakıncalarının olduğu bilinmelidir. Bu sakıncalar şu şekilde sıralanabilir: 1- Hızlı verilen kilolar hızlı bir şekilde fazlasıyla geri alınır. 2- Hızlı verilen kiloların çoğu kas kütlesidir. Aslında yağ kütlesinin kaybı önemlidir ve esastır. 3- Vücudumuzun mutlaka alması gereken minimum bir enerji vardır. Bu enerjiyi almalıyız ki vücut çalışmamız aksamasın. Hızlı kilo kayıpları için bu enerjinin altında bir enerji almamız gerekir. Bu da metabolizmamızı olumsuz etkiler.

79 B- Önemli olan kilo kaybetmekten çok kaybedilen kiloların korunmasıdır. Ne kadar çok yiyerek kilo verirsek o kadar çok yiyerek kilolarımızı koruruz. Bu nedenle amaç her zaman ideal kiloya inmek olmamalıdır. Amaç mümkün olduğu kadar yüksek enerji alımı ile verebildiğimiz kadar kilo verip orada kilomuzu korumak olmalıdır.

80 Egzersiz Tedavisi

81 Dünya Sağlık Raporuna göre fiziksel hareketsizlik her yıl dünya çapında 1.9 milyon insanın ölümüne yol açmaktadır.

82

83 Fiziksel aktivite; Yağsız dokunun korunmasını sağlar, Bazal metabolizma hızının düşmesini engeller, Yağ dokusunun harcanmasını sağlar,

84 Sağlığın korunmasını ve geliştirilmesini etkiler. Obezite, KDH,osteoporoz, DM,HT vb. riskinin azalmasında olumlu rol oynar. Ergenlerin ve gençlerin zararlı alışkanlık ve şiddetten uzaklaşmasına yardımcı olur. Kendine güveni arttırır. Ruh sağlığını ve mental sağlığı geliştirir. Sosyal ortamlara uyumu arttırır. Sağlıklı beslenme alışkanlığını geliştirir. Yaşlıların, ruhsal bozuklukların rehabilitasyonuna yardımcı olur.

85 Egzersiz tedavisinin temel ilkeleri Egzersizin Türü ; 3 farklı türü vardır. Yürüyüş, Günlük Yaşam Aktivitelerinde Artış, Direnç Egzersizleri Egzersizin Sıklığı; Her gün veya en az 5 gün/hafta Egzersizin Süresi; dk/günde 1 kez, dk/günde 2 kez

86 Obez bireyde, egzersiz programının uygulanmasında dikkat edilmesi gereken en önemli konular; Enerji harcamasını artırırken yaralanma riskinin en düşük düzeyde tutulması, Önerilen egzersiz programının bireye özgü olması, eğlenceli, uygulanabilir ve bireyin günlük yaşam alışkanlıkları ile uyumlu olmasıdır.

87 Davranış Değişikliği Tedavisi

88 Vücut ağırlığının denetiminde davranış değişikliği tedavisi, fazla ağırlık kazanımına neden olan yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili olumsuz davranışları olumlu yönde değiştirmeyi veya azaltmayı, olumlu davranışları ise pekiştirerek yaşam biçimi haline getirmeyi amaçlayan bir tedavi şeklidir.

89 Davranış değişikliği tedavisinin basamakları: Kendi kendini gözlemleme Uyaran kontrolü Alternatif davranış geliştirme Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme Bilişsel yeniden yapılandırma Sosyal destek

90 Uygun olmayan beslenme alışkanlıklarından vazgeçmek, (kola içmeyi bırakmak) 2. Vazgeçilemeyen beslenme alışkanlıklarını azaltmak, (kola içmeyi azaltmak) 3. Uygun beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarını sağlamak ve tekrarlamak (kola içmek yerine süt içmeyi tercih etmek) 4. Uygun olmayan beslenme alışkanlıklarının olumsuz sonuçlarını görmek ve düzeltmek, (kolanın mide yanmasına neden oluyorsa vazgeçmek) 5. Uygun beslenme ve fiziksel aktivite davranışlarını günlük yaşantı içine sokmak ve sürekliliğini sağlamaktır. (süt içmeyi alışkanlık haline getirmek)

91 Yaşam Alanlarında Pratik Değişiklikler

92 OKULLAR MODEL OLUŞTURACAK OKUL SAĞLIK POLİTİKALARININ GELİŞTİRİLMESİ. OKUL YEMEK TEDARİKÇİLERİNİN VE KANTİN İŞLETMECİLERİNİN SAĞLIKLI BESLENME KONUSUNDA EĞİTİLMESİ. OKULLARDA ETKİN ÇALIŞAN SAĞLIKLI BESLENME EKİPLERİ KURULMASI. OKULLARDA ETKİN ÇALIŞAN FİZİKSEL AKTİVİTE EKİPLERİ KURULMASI.

93 OKULLAR SAĞLIKSIZ YİYECEK VE İÇECEKLERİN SATIŞI YASAKLANMALI. PORSİYONLAR ÇOCUKLARIN GÜNLÜK ENERJİ ALIMLARINA GÖRE DÜZENLENMELİ. OKULLARDA VENDİNG MAKİNALARI (SÜT). ÖĞLE YEMEKLERİ İÇİN AYRILAN ZAMAN 20 DAKİKADAN AZ OLMAMALI.

94 OKULLAR İLKÖĞRETİMDE HAFTADA EN AZ 150 DAKİKA FİZİKSEL AKTİVİTE SAĞLANMALI. LİSEDE HAFTADA EN AZ 220 DAKİKA FİZİKSEL AKTİVİTE SAĞLANMALI. ÖĞRENCİLERİN BEDEN KİTLE İNDEKLERİ PERİYODİK TAKİP EDİLMELİ. OKUL YÖNETİMİ VE ÖĞRETMENLER SAĞLIKLI BESLENME VE FİZİKSEL AKTİVİTE PROGRAMLARI İÇİN MOTİVE EDİLMELİ.

95 İŞYERLERİ BÜYÜK İŞYERLERİNDE SAĞLIKLI YİYECEKLERİN SATILDIĞI VENDING MAKİNELERİ. ÇALIŞANLARA WEB TABANLI KAYNAK SAĞLAMA (SAĞLIKLI BESLENME ve FİZİKSEL AKTİVİTE). ÇALIŞANLARA YÖNELİK KURUMSAL SAĞLIK PROGRAMLARI OLUŞTURULMASI ve EĞİTİMLER. ÇALIŞANLARA YÖNELİK HAZIRLANAN MENÜLERİN SAĞLIKLI BESLENME ALIŞKANLIKLARINA GÖRE DÜZENLENMESİ.

96 EV - AİLELER HERGÜN FİZİKSEL AKTİVİTE İÇİN TEŞVİK. SAĞLIKLI YİYECEK VE İÇECEK SEÇİMİ İÇİN EĞİTİMLER. AİLELERE EVDE SAĞLIKLI ÖĞÜNLER HAZIRLAMA SORUMLULUĞUNUN HATIRLATILMASI. SAĞLIKSIZ YİYECEK VE İÇECEKLERİN BİR ÖDÜL OLMASINDAN SAKINILMASI.

97 EV - TELEVİZYON YATAK ODALARINDA TELEVİZYON OLMAMALI... YEMEK ALANLARINDA TELEVİZYON OLMAMALI... TELEVİZYON GÖRÜŞ ALANININ DIŞINDA TUTULMALI... EVDEKİ TELEVİZYON SAYISI AZALTILMALI...

98 EV - TELEVİZYON 2 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇOCUKLAR TELEVİZYON SEYRETMEMELİ... 2 YAŞINDAN BÜYÜK ÇOCUKLAR İÇİN EN FAZLA 60 DAKİKALIK EĞİTİCİ PROGRAMLAR TERCİH EDİLMELİ... PROGRAMLAR İÇERİSİNE FİZİKSEL AKTİVİTE EKLENMELİ... TELEVİZYON SEYRETME SAATLERİ, KİTAP OKUMA SAATLERİNE DÖNÜŞTÜRÜLMELİ...

99

100 Farmakolojik Tedavi

101 Obezite tedavisinde kullanılacak ilaçlar hafif ve orta derecede ağırlık fazlalığı olan bireyler için uygun değildir. Kullanılan ilaçların, sağlık yönünden güvenirliliğinin saptanmış olması, obeziteye neden olan etiyolojiye uygun bir etki göstermesi, kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisinin olmaması ve bağımlılık yapmaması ve bu tür ilaçların mutlaka hekim tavsiyesi ve kontrolünde kullanılması gerekliliği büyük önem taşımaktadır. Obezite tedavisinin başarılı olması için hastanın ilaç tedavisinin yanı sıra tıbbi beslenme tedavisi ve egzersiz tedavisini sürdürmeyi kabul etmesi ve düzenli olarak kontrollere gelmesi gerekmektedir.

102 Cerrahi Tedavi

103 Obezitede cerrahi yaklaşım temelde ikiye ayrılır. Bariatrik cerrahide amaç; Besinlerle alınan enerjinin azaltılması, besinlerin gastrointestinal sistemde emilimlerini azaltmaktır. Bu amaçla, Bypass (mide küçültmesi+ince bağırsağın bir kısmının atlanması), gastroplasti, gastrik bantlama, gastrik balon vb. yöntemleri kullanılır. Rekonstrüktif cerrahide ise amaç; vücudun çeşitli bölgelerinde lokalize olmuş mevcut yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır. Bu tedavi estetik ağırlıklıdır ve eğer hasta obezite tedavisinin gereklerini yerine getirmezse yağ birikimi tekrar gerçekleşmektedir.

104 teşekkürler