YOĞUN BAKIMDA PULMONER. Prof. Dr. Sema Savcı H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YOĞUN BAKIMDA PULMONER. Prof. Dr. Sema Savcı H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü"

Gizem Emel Alabora
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 YOĞUN BAKIMDA PULMONER REHABİLİTASYON Prof. Dr. Sema Savcı H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü

2 Yoğun bakıma kimler kabul edilir? Major cerrahi Ağır derecede kafa travması Solunum yetmezliği Koma, Hemodinamik yetmezlik, Ağır derecede sıvı dengesizliği, Çoklu organ yetmezliği.

3 Pulmonary Rehabilitation in ICU: the Team Koordinator Respiratuar terapist Fizyoterapist Hemşire Konuşma terapisti Psikolog Diyetisyen Aile

4 Pulmoner rehabilitasyon ekibi TEAM MEMBERS in Respiratory Rehabilitation Physioth RT N MD USA Europe

5 Yoğun bakımda fizyoterapistin rolü nedir? Kardiyopulmoner ve nörolojik fonksiyonları en iyi düzeye getirmektir. FİZYOTERAPİ=FONKSİYON

6 Türkiye fizyoterapistleri Fizyoterapiye alınma nedeni (%) %56 sı lisans (n=31), %44 ü Ylisans (n=24), %70.9 u (n=39) üni hast, %92.7 si(n=51) cerrahi, % 74.5 i(n=41) dahili bilimler, %38.3 si pediatrik YBÜ Atel-AE Postop ASY Travma Kardiak Uygulanan tedaviler (%) Savcı, Yoğun Bakım Dergisi SE-SK ZET-Huff PD-MT Mob-AEH- PEH

7 Yoğun bakımda değerlendirme erlendirme SOAP parametrelerini içermez. Fizyolojik bozukluk Fonksiyonel düzey kayıpları

8 Klinik karar verme I Önceki fonksiyonel düzeyi, Mental durum (Bilinç kapalı /Sedasyon), Kardiyak durum (KH, KB, ritmi, EF, by-pass, stent, ilaçlar),

9 Klinik karar verme II Pulmoner durum (Ventilatör ayarları, FiO 2, AKG, X-Ray, ayırma prosedürü), Nörolojik durum (SVO, kafa travması, SCI), Kas- iskelet sistemi (NEH limitasyonu, gövde, bacak kontrolu, kas kuvvet ve enduransı),

10 Klinik karar verme III Renal durum (akut böbrek hasarı, dializ), Çoklu organ yetmezliği (prognoz, hemodinamik stabilite, sepsis, ensefalopati, nöropati, gangren, kontraktürler).

11 Klinik karar verme IV Güvenlik ölçümleri : ET Tüp/trakeostomi, IV hatlar, Beslenme tüpleri, Telemetre, KB, Pulse oksimetre, Yürüme becerisi (TS), Portabl O 2 desteği.

12 Klinik karar verme V MV nun ayarları Ventilasyon modu Oksijen (FiO 2 ) PEEP Solunum frekansı, Tidal Volüm Ventilatör alarmı

13 Unutulmaması gereken Fizyoterapiye başlamadan önce, sırasında ve sonrasında Hemodinamik yanıtlar (KH, SF, SaO 2,KB) ICP- CPP?? Hiperoksijenasyon Sedatize edilme

14 Unutulmaması gereken Fizyoterapi programı aletleri değil hastanın durumu ve hedefleri göz önüne alınarak planlanmalıdır.

15 Altta yatan patofizyoloji ile ilgili bilgi Klinik deneyim Tedavi uygulamalarının fizyolojik ve bilimsel kanıtları

16 KONDÜSYON AZLIĞI MOBİLİZASYON DÜZEYİ VE KENDİNE BAKIMIN AZALMASI KAS ZAYIFLIĞI MİYOPATİLER VE NÖROPATİLER MV DAN AYIRMADA BAŞARISIZLIK YAŞAM KALİTESİ YBÜ VE HASTANEDE KALMA SÜRESİNDE UZAMA

17 Fizyoterapi uygulamalarının n amaçlar ları Önlem ve tedavi: Kardiyorespiratuar uygunluğun azalması Kas atrofisi Eklem konraktürleri Günlük yaşam aktiviteleri Yaşam kalitesi

18 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Pozisyonlama, mobilizasyon Kinetik terapi Göğüs fizyoterapi yöntemleri Manual hiperinflasyon Ventilatuar hiperinflasyon

19 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Egzersiz eğitimi Elektrik stimulasyonu Noninvaziv MV MV dan ayırma

20 Pozisyonlama Akut Solunum Yetmezliği PaO 2 yüzükoyun pozisyon Jolliet, Crit care med 26;1998. Gattinoni, N Engl J Med 345;2001. Unilateral akciğer hastalığı PaO 2 -sağlam taraf altta Gastroözafageal reflu! Beyin cerrahisi! Gillepsie, Chest 91; 1987.

21 25 20 ** * * Sırtüstü Dik durma Ventilasyon 400 Tidal Volüm ** Solunum frekansı

22 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Postüral Drenaj, Santral ve periferal havayollarından sekresyon atılımı, FRC Sutton, Resp Med 5; Göğüs duvarı perküsyonu, vibrasyon, shaking, Wanner, ARRD 130; 1984.

23 Yardımcı aletler

24 Mechanik In-Exsufflator Hava yoluna pozitif basınçdan negatif basınç uygulamasını içerir. Bronş duvarından sekresyonu koparmak için yüksek ekspiratuar akış hızı ve öksürmeyi sağlar Öksürük makinesi olarak adlandırılır

25 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Aspirasyon, santral havayolundan sekresyon atılımı, öksürmeyi stimüle eder Öksürme, Ciesla, Phys Ther 1996.

26 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Manual hiperinflasyon (MHI) atelektaziyi önler, kollabe alveolleri genişletir oksijenasyonu akciğer kompliansını. MV na bağlı hastalarda belirgin atelektazi ve sekresyonların atılımı

27 Solunum fizyoterapi yöntemleriy Solunum egzersizleri MV nun assist-kontrol modunda yapılması gerekli değildir. Ayrılma döneminde uygulanmalı. Farklı akciğer volümlerinde yapılması bronş ağacında hava akışının yayılımını sağlar. Ciesla, Phys Ther 1996.

28 PATOLOJİ / İNFLAMASYON / HİPOKSEMH POKSEMİ İLAÇLARLAR İNAKTİVİTETE / KONDÜSYON AZLIĞI CO 2 CO 2 Kas Dolaşım Ventilasyon O 2 O 2 Oksijen transportu Wasserman, Principles of Exercise Testing and Interpretation 1994

29 YBÜ Ü de yatan hastalarda kas atrofisi Egzersiz Beslenme Hormonlar Innervasyon durumu (ilaçlar) İNFLAMATUAR MEDİATÖRLER Kas Kütlesi

30 Kronik Hastalık k NöromiyopatisiN Sepsis İmmobilizasyon İlaçlar Hiperglisemi Kontollü MV Yüksek risk Critical Care Med Düşük risk

32 Ayırma Solunum kas eğitimi Solunum kas yüklenmemesi

33 Eğitim programı: 6-8 soluk/set 4-6 set/gün Physical Therapy 2003; 83:

34 Physical Therapy 2003; 83:

35 Non-Inva Invaziv Ventilasyon MVd kalma süresi Nazokomunial enfeksiyonlar YBÜ de kalma süresi Nava et al. Ann Intern Med :721-8.

36 ASTD+NIMV, MV süresi (1,7 gün) YBÜ kalış süresi (1,3 gün) PaCO2 daha stabil ve daha fazla Austr J Phys Ther 2004.

37 24 hasta (50 gün YBÜ) Grup I mobilizasyon Grup II elektrik stimulasyonu + mob 4 hafta 20 seans

38 50 5 * * 20 * Kas kuvveti * Transfer (gün) AKTİF AKTİF + 0 X ± SD * p<0.05 EL. STİM. Zanotti, Chest 2003.

39 YBÜ katılım n=80 1. basamak: n=60 Fizyoterapi, postür 1. basamak n=20 Fizyoterapi, postür 2. basamak: n=50 İlerleyici Mobilizasyon 3. basamak: n=50 Solunum ve periferal kas kuvveti 2. basamak İlerleyici Mobilizasyon Genel fizyoterapi 4. basamak: n=18 Egzersiz eğitimi Genel fizyoterapi Arch. Phys. Med. Rehabil. 79: , 1998.

250 200 Pre Post Δ 6DYT (m) 150 100 50 0 IMT/Egzersiz

40 Pre Post Δ 6DYT (m) IMT/Egzersiz Rutin Mobilizasyon Arch. Phys. Med. Rehabil. 79: , 1998.

41 Akut alevlenmeli KOAH lı hastalarda dirençli egzersiz eğitimi KOAH lı hastalar akut alevlenme Yaş: 67 yıl FEV1: % 44 QKK: % 80 Dirençli eğitim+ Genel fizyoterapi (n=8) Genel fizyoterapi (n=9) 9 gün - yatan hasta - 8 seans Probst, ERS 2005.

42 Dirençli eğitim Probst, ERS 2005.

44 Egzersiz MV dan ayrılmayı kolaylaştırır, Oksijenasyonu, Kas kuvveti ve enduransı, Fonksiyonu.

45 Ling-Ling Chiang, Physical Therapy. Volume 86. Number 9. September 2006 METHODS: 39 hasta PMVuygulanıyor: Tedavi grubu (n 20), kontrol grubu (n 19). Tedavi grubu Fizyoterapi 5 gün/hafta, 6 hafta: Üst ekstremite egzersizleri: Normal eklem hareketleri(rom) (fleksiyon ve ekstansiyon; abduksiyon, adduksiyon, ve internal and eksternal rotasyon, her hareket 10 tekrar, 2 set) Sırt üstü pozisyonda, oturma NEH, (10 tekrar 2 set, g ağırlıkla çalışma) (RESULTS: Respiratuar ve ekstremite kas kuvveti, GYAtedavi grubunda anlamlı arttı

47 Üst ekstremite aktiviteleri VO 2 tüketimi, VCO 2, KH, VE Yardımcı solunum kasları aktivitesi Torakoabdominal bölge senkronizasyonu bozulur. Dispne artar.

Trakeostomili KOAH lı hastalarda: Spontan Solunum, Inspiratory Pressure Support sırasında kol ergometresi ile ilerleyici ve endurans testi yapılmıştır.

48 Trakeostomili KOAH lı hastalarda: Spontan Solunum, Inspiratory Pressure Support sırasında kol ergometresi ile ilerleyici ve endurans testi yapılmıştır. Test öncesi-bitiş ve 30 dk sonra değerlendirildi. Hasta sayısı : 8 Yaş,y 68±8 E, K, n 5/3 BMI 19±4 Trakeostomi gün, 45±55 YBÜ kalma süresi,gün 22±3 MV süresi,gün 24±10 APACHE II 13±1 FEV 1 % 44±11 FVC % 54±11 FEV 1 /FVC 48±10 MIP, cmh20 65±3 ph 7.38±0.02 PaO 2 /F I O 2 240±15 PaCO 2, mmhg 48±6 M. Vitacca Intensive Care Medicine 2006

49 Max yük IT (SB) 7.18±4.50 watt Max zaman ET (SB) 3.53±3.25 dk Max yük IT (MV) Max yük IT (MV) 10±6.12 watt 10±6.12 watt Max zaman ET (MV) Max zaman ET (MV) 4.78±3.68 dk 4.78±3.68 dk M. Vitacca Intensive Care Medicine 2006

50 Solunum Paterni ml Tidal Volume volüm Solunum Respiratory frekansı Rate MV P< SB P= Baseline Iso-workload Recovery Baseline Iso-workload Recovery Breaths*min -1 SB MV M. Vitacca Intensive Care Medicine 2006

51 Dispne Borg Dyspnea under spontaneous breathing Yorgunluk Borg Fatigue under spontaneous breathing Score SS Baseline Iso-workload Recovery -1 Baseline Iso-workload Recovery Borg Dyspnea under assistance Baseline Iso-workload Recovery MV Borg Fatigue under assistance Baseline Iso-workload Recovery M. Vitacca Intensive Care Medicine 2006

52 YBÜ Ü de egzersizin izlenmesi ve değerlendirilmesinde erlendirilmesinde güvenlik g İstirahat KH <% 50 (maksimal KH) PaO 2 /F I O 2 >300 SpO 2 >% 90, <% 4 azalma KB <% 20 Ateş <38 C Solunum paterni EKG normal, göğüs ağrısı Ø Nörolojik, ortopedik sistem ve hasta bağlantılarında değişiklik Güvenli bir çevre Deneyimli bir ekip Fzt klinik kararı

53 Kanıta dayalı sonuçlar Akut lobar atelektazi tedavisi Sekresyonların atılımı Alveollerin solunuma yeniden katılımı Havayolu direncinin azaltılması Gaz değişimi Ventilatöre bağlı pnömoni insidansı NIMV süresini NHMRC, Phys Ther Rev, 2006.

54 Kanıta dayalı sonuçlar Aktivite Modalite kanıt düzeyi MV dan Ayırma TYP C/D Mobilizasyon Göğüs Fzt Kas eğitimi Postür ekstremite egzersizleri DRT MH Perküsyon /vibrasyon Respiratuar kaslar Periferal kaslar ES C D B-C B-C C C B-C B

55 Teşekk ekkür r ederim

Benzer belgeler

Erken mobilizasyon ve hasta pozisyonunun önemi. H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü

Erken mobilizasyon ve hasta pozisyonunun önemi Prof. Dr. Sema Savcı H.Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü Đskelet kas atrofisi ve zayıflığı nöropatiler Eklem kontraktürleri