Anatomi. Acil Havayolu Yönetimi. Anatomi. Mallampati skoru. Acil havayolu yönetimi. Thyromental mesafe

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Anatomi. Acil Havayolu Yönetimi. Anatomi. Mallampati skoru. Acil havayolu yönetimi. Thyromental mesafe"

Müge Kizil
5 yıl önce
İzleme sayısı:

farinks ve pililer görülür Class 2:Yumuşak damak, uvula ve farinks görülür Class 3:Yumuşak damak ve uvula tabanı görülür Class 4:Sadece sert

1 Anatomi Acil Havayolu Yönetimi Dr. Erkan GÖKSU Burun Ağız Çene Tonsil ve uvula Larinks ve trakea Anatomi Anatomiyi önceden kontrol etmek, hekimi olası sorunlara karşı hazırlıklı kılar Uygun malzeme seçimini sağlar. Hastayı entübasyonun neden olacağı travmalardan korur Birkaç parametreye bakmak yeterli olabilir Mallampati skoru Class 1:Yumuşak damak, uvula, farinks ve pililer görülür Class 2:Yumuşak damak, uvula ve farinks görülür Class 3:Yumuşak damak ve uvula tabanı görülür Class 4:Sadece sert damak görülür Thyromental mesafe Acil havayolu yönetimi Mentum Thyroid notch Havayolu açmanın yöntemleri Ağız içi temizleme Pozisyonverme Koklama (çeneyi yukarı, boynu fleksiyona, başı ekstansiyona) Sabancı çenesi (çeneyi anguluslardan öne ve yukarı itme) Thyromental mesafenin 6 cm den büyük veya thyroid ile mentum arası en az 3 parmak genişliğinde olmalıdır 1 1

A - Hava yolu A - Hava yolu Baş geriye - çene yukarıya manevrası Travma şüphesi var ise yapmayın

yöntemi kullanın Havayolu açma yöntemleri Oral veya nazal airway Bag-valv-maske (%100 oksijen

Nazotrakeal entübasyon Cerrahi havayolu Oral airway ler bir yandan dilin geri kaçmasını engellerken

refleksi olanlar tarafından daha iyi tolere edilir ve özellikle servikal yaralanmalarda faydalıdır

2 A - Hava yolu A - Hava yolu Baş geriye - çene yukarıya manevrası Travma şüphesi var ise yapmayın Çeneyi öne ve yukarı itme manevrası Servikal yaralanma şüphesi var ise hava yolunu açmak için bu yöntemi kullanın Havayolu açma yöntemleri Oral veya nazal airway Bag-valv-maske (%100 oksijen verilebilir eğer rezervuar varsa) Özefagial airway (EOA veya kombi tüpler) Orotrakeal entübasyon Nazotrakeal entübasyon Cerrahi havayolu Oral airway ler bir yandan dilin geri kaçmasını engellerken bir yandan trismus ya da nöbet vakalarında tüpün ısırılmasını engeller Nazal airway ler gag refleksi olanlar tarafından daha iyi tolere edilir ve özellikle servikal yaralanmalarda faydalıdır Orofaringeal havayolu Gerçekte en iyi yöntem airway i 90 açı ile yerleştirmek ve dil üzerinde yerine döndürmektir 2 2

3 Orofaringeal havayolu Orofaringeal havayolu Oral airway i yerleştirmek için dil basacağını kullanabilirsiniz Bunu yapmayın Nazofaringeal havayolu Nazofaringeal havayolu Nazofaringeal havayolu Kalıcı havayolunun, oksijenizasyonun, ventilasyonun ve aktif aspirasyonun en kalıcı yöntemi ENDOTRAKEAL ENTÜBASYONDUR Nazal airway in uygun pozisyonu 3 3

4 ENDOTRAKEAL ENTÜBASYON Hastane içi ve dışı her hekimin bilmesi ve gerektiği yerde uygulayabilmesi gereken bir prosedürdür. Özellikle acil servislerde çalışan hekimlerin hepsinin kusursuz uygulaması gerekir 1)Kafa travması ve GCS 8 ve altında olan 2)Stuporda olan TCA zehirlenmeleri 3)Pulmoner kontüzyonlu politravmalar 4)Pozitif periton lavajı (politravma) 5)11 altı GKS, minör kafa travması ve agresif davranış 6)Alkol entoksikasyonu (politravma) TEKNİK VE MALZEME Malzeme Uygun boy boy ve veçapta entübasyon tüpü tüpü Aspiratör cc cc boş boşenjektör Çalışır durumda uygun boyda ve veözellikte laringoskop Uygun özellikte kılavuz Oksijen ve vepulse oksimetre Resusitasyon malzemeleri ve veilaçları Cerrahi havayolu seti seti ENTÜBASYON TÜPÜ Uygun tüp numarası seçimi tüpün yerleştirilmesini kolaylaştırır Tüp numaraları tüpün iç iççapını mm olarak yansıtır Tüpün, nazotrakeal uygulamalarda bu buuygulama için kullanılabilir olduğundan emin olunmalıdır. Erkekler için anatomik yapısına göre 7,5-8-8,5 numara Bayanlar için 7-7,5-8 numara tüpler kullanılabilir Çocuklarda yaş/ formülü 6-8 yaş ve vealtında kafsız tüpler kullanılır Laringoskop Temel olarak iki tip tiptir Eğri bleydler (Macintosh): Epiglotu indirekt olarak eleve ered ve daha iyi tolere edilir ve daha az ravmatiktir. Genellikle tercih edilir. Düz bleydler (Magille): Epiglotu direkt olarak eleve eder, daha travmatik olmakla beraber görüş alanı daha iyidir. Genellikle çocuklarda tercih edilir. Diğer Aspiratör vazgeçilmezdir. Hazırlığı olmadan başarılı entübasyon özellikle acil koşullarda riskli ve zordur. Ambu; çocuk ve yetişkin boyları ayrımı unutulmamalı, barotravma riski akılda tutulmalıdır. Kaf enjektörü en çok unutulan malzemelerdendir 4 4

Laringoskop Laringoskop (sap ın kaşığa geçirilmesi) Sitile ve tüp Diğer

Özellikle pulse oksimetre, uzayan nafile girişimleri kısaltır vehastanın

hekimi uyarır Hem erişkin hem de çocuk için sitilenin rutin kullanımı

ekstansiyonu, glottis görüntülenmesi için oral ve faringeal hatları aynı

5 Laringoskop Laringoskop (sap ın kaşığa geçirilmesi) Sitile ve tüp Diğer Hastaların entübasyon sırasında monitörizasyonu ihmal edilmemelidir. Özellikle pulse oksimetre, uzayan nafile girişimleri kısaltır vehastanın ikinci bir deneme şansına kadar yeniden oksijenlendirilmesi konusunda hekimi uyarır Hem erişkin hem de çocuk için sitilenin rutin kullanımı önerilir Boyun ekstansiyonu Endotrakeal entübasyon Boynun 30 o ekstansiyonu, glottis görüntülenmesi için oral ve faringeal hatları aynı hizaya getirir Düz (sol) ve eğri Akdeniz (sağ) Üniversitesi kaşıklar Tıp Fakültesi ile laringoskop görüntüsü 5 5

Sorunlar İmmobil travma hastası Çocuklar, özellikle küçük çocuklar Kısa boyunlu hastalar(mentum-krikoid) Büyük üst kesici dişler Yetersiz çene açıklığı Fasial travma varlığı Mandibulanın

Entübasyon öncesi gerekiyorsa premedikasyon (sedasyon ve kas gevşeticiler) verilir.

6 Sorunlar İmmobil travma hastası Çocuklar, özellikle küçük çocuklar Kısa boyunlu hastalar(mentum-krikoid) Büyük üst kesici dişler Yetersiz çene açıklığı Fasial travma varlığı Mandibulanın gerideolması Uygulama Hastaya önce uygun pozisyon verilir Kontrendikasyonu yoksa en uygun pozisyon boynun fleksiyonu, başın hiper ekstansiyonudur. Entübasyon öncesi gerekiyorsa premedikasyon (sedasyon ve kas gevşeticiler) verilir. Endotrakeal Entübasyon Endotrakeal Entübasyon Entübasyonun başarılı olması için ağız, farinks, ve trakeanın orta hatlarını hizalamalısınız; bu hatlar boyun ekstansiyonda değilken hizada Acil Tıp değildirler. Anabilim Dalı Entübasyon için ağız, Akdeniz Üniversitesi farinkstıp ve Fakültesi trakeanın hizalanması Uygulama Entübasyon işlemi öncesinde koşullar uygunsa hasta 3-5 dk %100 oksijen ile hiperventile edilir. Ölü boşluklar oksijenle doldurulur. Işığı çalışan bir laringoskop ağzın sağ yarısından dili öne, sola ve yukarı itecek şekilde ilerletilir. Bleydin ucu vallekula dediğimiz epiglotun ön boşluğuna yerleştirilir. Oksijenizasyon ve Ventilasyon Balon Valv - Maske Hastaya %60 konsantrasyondan fazla oksijen verebilmek için rezervuar mutlaka gereklidir 6 6

Oksijenizasyon ve Ventilasyon Uygulama Epiglot bleydin yukarı ve öne hareketiyle kaldırılarak vokal kordlar

Daha sonra tüpün kafı şişirilir ve ambu ile hasta solutulur.

Eğri kaşık için doğru yer Uygulama Tüpün yerinin teyid edilmesi gerekir Akciğerler ve epigastrium steteskopla dinlenir

Hava ile doluyorsa trakeada, dolmuyorsa özefagustadır.

7 Oksijenizasyon ve Ventilasyon Uygulama Epiglot bleydin yukarı ve öne hareketiyle kaldırılarak vokal kordlar görüntülenmeye çalışılır. Düz bleydlerde aynı işlem epiglotun direkt yukarı itilmesi ile sağlanır. Daha sonra tüpün kafı şişirilir ve ambu ile hasta solutulur. Endotrakeal Entübasyon Endotrakeal entübasyon Eğri kaşık ile doğru endotrakeal tüp pozisyonu Düz kaşık için doğru yer Eğri kaşık için doğru yer Uygulama Tüpün yerinin teyid edilmesi gerekir Akciğerler ve epigastrium steteskopla dinlenir Tüpün içinde ekspire edilen havadaki buhar gözlenir Özel bir şırınga yardımı ile tüp aspire edilir. Hava ile doluyorsa trakeada, dolmuyorsa özefagustadır. End Tidal CO 2 ölçen aletlerden yararlanılabilir End- Tidal CO2 Ölçümü Tüpün yerini doğrulamak için kullanılır. Kapnometrede ekspirasyon havasındaki CO2 bağlı olarak renk değişimi olur. Pulmoner perfüzyon bozukluğunda yanlış (-) olabilir. Yeterli perfüzyonu veventilasyonu olan hastalarda % 99 sensitiftir. 7 7

Ambu TubeChek aleti Enjektör benzeri mekanizmayla çalışan aletlerdir. Çalışma mekanizması trakea ile özefagus arası anatomik farklara bağlıdır. Tüp özefagusta ise şırıngayı geri çekmek zor olur.

8 Ambu TubeChek aleti Enjektör benzeri mekanizmayla çalışan aletlerdir. Çalışma mekanizması trakea ile özefagus arası anatomik farklara bağlıdır. Tüp özefagusta ise şırıngayı geri çekmek zor olur. Uygulama Tüpün yeri teyid edildikten sonra tüp bir sargı bezi veya flaster yardımı ile ağız kenarı erkeklerde 23 cm, bayanlarda 21 cm olacak şekilde tespit edilir. Bu rakamlar her hastaya uymadığı için hem akciğerler dinlenerek hem de akciğer grafisi ile onaylanır. Komplikasyonlar ERKEN Özefagiyal entübasyon Sağ bronşiyal entübasyon Hipoksi, hipokapni Tıkanma (fazla şişmiş kaf, sekresyonlar, ısırma vb) Komplikasyonlar GEÇ Seskısıklığı Ön kordlarda yapışıklık Arka kordlarda komissural stenoz Subglottik stenoz (en sık) ANATOMİYİ KONTROL ETMEDEN ENTÜBASYONA GİRİŞMEYİN! HASTAYA POZİSYON VERMEYİ İHMAL ETMEYİN 8 8

EKİPMAN EKSİĞİNİZ OLMADIĞINA EMİN OLUN ASLA ELDİVENSİZ ÇALIŞMAYIN ETRAFINIZDAKİLERİ UYARIN BAŞARISIZ DENEMEDEN SONRA ISRAR ETMEYİN MASKE İLE SOLUNUMU DESTEKLEDİKTEN SONRA

9 EKİPMAN EKSİĞİNİZ OLMADIĞINA EMİN OLUN ASLA ELDİVENSİZ ÇALIŞMAYIN ETRAFINIZDAKİLERİ UYARIN BAŞARISIZ DENEMEDEN SONRA ISRAR ETMEYİN MASKE İLE SOLUNUMU DESTEKLEDİKTEN SONRA TEKRAR DENEYİN İLK KEZ ENTÜBASYON YAPANLARDA BAŞARISIZ ENTÜBASYON NEDENİ YETERSİZ EKİPMAN VE YETERSİZ POZİSYONDUR Özefagiyal obturator airway Alternatid Havayolu Cihazları 9 9

10 Özefagiyal gastrik tüp airway Faringotrakeal lümen airway Larengeal maske LMA- Fastrach Kombi tüp Krikotirotomi 12 yaş üstü hastalarda tercih edilir. Krikotiroid membrandan uygulanır. Boyun anatomisini iyi bilmek önemlidir. Laringeal çıkıntının 1-2 parmak altında yer alır. Sternum çukurundan 4 parmak konduğunda işaret parmağı membranın üzerine denk gelir. Yer belirlendikten sonra saha temizliği 10 10

(2-6 l/dk) % 25-45 Yüz maskesi (6-10 l/dk) %

11 Krikotiroid membran Oksijen ne kadar oksijen? Oksijen aracı Oksijen saturasyonu Nazal kanül (2-6 l/dk) % Yüz maskesi (6-10 l/dk) % O2 reservuarlı yüz maskesi %

Benzer belgeler

Acil Havayolu Yönetimi. Yrd. Doç. Dr. Fırat BEKTAŞ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

Acil Havayolu Yönetimi. Yrd. Doç. Dr. Fırat BEKTAŞ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı Acil Havayolu Yönetimi Yrd. Doç. Dr. Fırat BEKTAŞ Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrenim Hedefleri Teorik Kısım Zor Havayolunu Tahmin Ettiren Klinik ve Anatomik Faktörlerin Belirlenmesi Alternatif