Bölüm 8: Ana Bellek. Operating System Concepts 9 th Edition. Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir.
|
|
- Gözde Tekeli
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bölüm 8: Ana Bellek Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir. Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
2 Bölüm 8: Bellek Yönetimi Ön Bilgi Swapping (değiş-tokuş) Ardışık Bellek Ayırma Bölütleme (segmentation) Sayfalama (paging) Sayfa tablosunun yapısı Örnek: Intel 32 ve 64-bit Mimarileri Örnek: ARM Mimarisi 8.2 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
3 Hedefler Bellek donanımını organize etme yollarını açıklamak Çeşitli bellek yönetimi yöntemlerini incelemek, örneğin sayfalama ve bölütleme Saf bölütleme ve sayfalamalı bölütleme yaklaşımlarını destekleyen Intel Pentium mimarisini incelemek 8.3 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
4 Ön Bilgi Program çalışması için diskten belleğe getirilmeli ve bir sürecin içine koyulmalı. Ana bellek ve registerlar CPU nun doğrudan erişebileceği depolama alanlarıdır. Bellek birimi sadece adresleri + okuma isteklerini, veya adresleri + veriyi + yazma isteklerini görür. Register erişimi bir CPU döngüsünde gerçekleşir. Ana belleğe erişim çok döngü alabilir, boşa beklemeye yol açabilir. Cache ana bellek ile CPU registerları arasında yer alır. Belleği koruma, doğru işletim için gereklidir. 8.4 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
5 Taban ve Sınır Registerları Taban (base) ve sınır (limit) registerları mantıksal adres alanını tanımlar. CPU, kullanıcı modundaki her bellek erişimini denetler ve o kullanıcının taban-sınır değerleri arasında olup olmadığına bakar. 8.5 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
6 Donanım Adresi Koruma 8.6 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
7 Adres İlişkilendirme Programlar diskten belleğe yürütülmek üzere gelmek için input queue (girdi kuyruğu) içine girer. Kullanıcı süreçlerinin fiziksel adresleri 0000 da başlamaz. Programın yaşamının farklı aşamalarında adresler farklı şekillerde temsil edilir. Kaynak kod adresleri genellikle semboliktir. Derlenen koddaki adresler yeri değiştirilebilir adreslerle ilişkilendirilir. örn. modülün başından 14 byte sonra Bağlayıcı veya yükleyici yeri değiştirilebilir adresleri mutlak adreslerle ilişkilendirilir. örn Her ilişkilendirme bir adres alanını diğerine eşler. 8.7 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
8 Komutların ve Verinin Bellekle İlişkilendirilmesi İlişkilendirme üç farklı aşamada gerçekleşebilir: Derleme zamanı: Bellek konumu önceden bilinirse, mutlak kod üretilebilir; başlama konumu değişirse yeniden derlenmelidir. Yükleme zamanı: Derleme zamanında bellek konumu bilinmiyorsa yeri değiştirilebilir kod üretilmelidir. Yürütme zamanı: Süreç çalışırken bir bellek bölütünden diğerine taşınabiliyorsa, ilişkilendirme yürütme zamanına ertelenir. 8.8 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
9 Kullanıcı Programının Adımları 8.9 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
10 Mantıksal vs. Fiziksel Adres Alanı Bellek yönetiminde ayrı bir fiziksel adres alanıyla ilişkilendirilen bir mantıksal adres alanı önemli bir kavramdır. Mantıksal adres CPU tarafından üretilir, sanal adres de denir. Fiziksel adres bellek birimince görülen adres Mantıksal ve fiziksel adresler derleme zamanı ve yükleme zamanı ilişkilendirmelerinde aynıdır, yürütme zamanı ilişkilendirmesinde ise farklıdır. Mantıksal adres alanı bir program tarafından üretilen mantıksal adreslerin kümesidir. Fiziksel adres alanı bir program tarafından üretilen fiziksel adreslerin kümesidir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
11 Bellek Yönetim Birimi (MMU) Çalışma zamanında sanal adresleri fiziksel adrese eşleyen donanım cihazı Bir yöntem, relocation registerdaki (yer değiştirme registerı) değerin kullanıcı süreci tarafından oluşturulan her adrese eklemektir. Taban registerına relocation register denir. Kullanıcı programı mantıksal adresleri kullanır, gerçek fiziksel adresleri hiç görmez. Bellekteki konuma referans gerçekleştiğinde yürütme zamanı ilişkilendirmesi yapılır. Mantıksal adres fiziksel adresle ilişkilendirilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
12 Relocation Register ile Dinamik Yer Değiştirme Rutin çağrılana kadar yüklenmez. Bellek alanı daha iyi kullanılır; kullanılmayan rutin hiç yüklenmez. Bütün rutinler diskte yeri değiştirilebilir formatta tutulur. Büyük miktarda kod nadir durumları yönetmek için kullanılıyorsa, yöntem iyidir. Özel OS desteği gerekmez. Program tasarımında gerçekleştirilir. OS dinamik yükleme için kütüphane desteği sunabilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
13 Dinamik Bağlama Statik bağlama sistem kütüphaneleri ve program kodu yükleyici tarafından binary program şeklinde birleştirilir. Dinamik bağlama bağlama çalışma zamanında ertelenir. Küçük bir kod, stub, bellekteki uygun kütüphane rutinini bulur. Stub kendi yerine rutinin adresini koyar ve rutini yürütür. OS rutinin sürecim bellek adresinde olup olmadığına bakar. Değilse, ekler. Dinamik bağlama özellikle kütüphaneler için kullanışlıdır. Shared libraries (paylaşılan kütüphaneler) olarak da bilinen sistem kullanılır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
14 Değiş Tokuş (Swapping) Bir süre bellekten geçici olarak çıkarılıp destek depoya koyulabilir, daha sonra belleğe geri getirilerek yürütülmeye devam edilir. Süreçlerin toplam bellek alanı, fiziksel bellek miktarını aşabilir. Destek depo bütün kullanıcıların bellek kopyalarını tutabilecek kadar büyük, hızlı bir disk. Bu kopyalara doğrudan erişim imkanı vermelidir. Dışarı atma, içeri alma (Roll out, roll in) Önceliğe dayalı planlama algoritmaları için kullanılır; düşük öncelikli süreç dışarı atılır ve yüksek öncelik süreç belleğe yüklenir. Değiş tokuş süresinin büyük kısmı aktarım süresidir. Toplam aktarım süresi, değiş tokuş yapılan bellek miktarıyla doğru orantılıdır. Sistemde çalışmaya hazır ve bellek kopyaları diskte tutulan süreçlerin bulunduğu hazır kuyruğu tutulur Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
15 Değiş Tokuş (Swapping) Dışarı atılan süreç geri geldiğinde aynı fiziksel adreste mi olmalıdır? Adres ilişkilendirme yöntemine bağlıdır. Sürecin halen bitmemiş olan I/O işlemlerine de bağlıdır. Değiş tokuşun değiştirilmiş versiyonları birçok sistemde bulunur (örn. UNIX, Linux, and Windows) Değiş tokuş normalde devre dışıdır. Belli bir eşikten fazla bellek ayrılmışsa başlatılır. Bellek talebi eşiğin altında düşünce tekrar devre dışı bırakılır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
16 Değiş Tokuş (Swapping) 8.16 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
17 Değiş Tokuş ve Bağlam Değiştirme Süresi CPU sırası verilecek süreç bellekte değilse, değiş tokuş yapılarak içeri alınmalıdır. Bağlam değiştirme süresi çok fazla olabilir. 100MB süreç, hard diske 50MB/sec hızla aktarılırsa Bellekten çıkarma süresi = 2s Bir de aynı boyutta süreci içeriye alalım. Toplam bağlam değiştirme süresinde 4s değiş tokuşa gider. Değiş tokuş yapılan bellek boyutu azaltılmalı bunun için gerçekte ne kadar bellek kullanıldığı bilinmeli. OS i bellek kullanımından haberdar eden sistem çağrıları: request_memory() ve release_memory() 8.17 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
18 Değiş Tokuş ve Bağlam Değiştirme Süresi Değiş tokuşta başka kısıtlar da vardır. Devam eden I/O süreci dışarı atamayız, atarsak I/O yanlış sürece gider. Veya I/O işlemlerini her zaman çekirden alanına aktar, oradan I/O cihazına ulaş. Double buffering, masraflı Standart değiş tokuş modern OS lerde kullanılmaz. Ama değiştirilmiş versiyon yaygındır. Ancak boş bellek çok düşükse değiş tokuş yap Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
19 Mobil Sistemlerde Değiş Tokuş Pek desteklenmeyen yöntem Flash bellek tabanlı Küçük alan Limited number of write cycles Mobil platformda flash ile CPU arasında kötü throughput Bellek boşaltmak için başka yöntemler ios uygulamalardan belleği bırakmalarını rica eder. Salt okunur veri dışarı atılır, gerekirse flashtan tekrar yüklenir. Boş yer açamazsa sonlandırılabilir. Android, boş bellek miktarı düşük olduğunda uygulamaları sonlandırır, ama önce uygulama durumunu flasha yazar Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
20 Bitişik Yer Ayırma Ana bellek hem OS hem kullanıcı süreçlerini desteklemelidir. Sınırlı bir kaynaktır ve etkin paylaştırılmalıdır. Bitişik yer ayırma ilk yöntemlerden biridir. Ana bellek genellikle iki parçaya (partitions) ayrılır: OS, düşük adreslerde kesme vektörüyle birlikte tutulur. Kullanıcı süreçleri yüksek adreslerde tutulur. Her süreç tek bir bitişik bellek bölgesindedir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
21 Bitişik Yer Ayırma Yer değiştirme registerları kullanıcı süreçlerinin birbirlerinden korur ve OS koduyla verisinin bu süreçler tarafından bozulmasını engeller. Taban registerı en küçük fiziksel adresi tutar. Sınır registerı mantıksal adres için üst sınır tutar. MMU dinamik olarak mantıksal adresleri fiziksel adreslerle eşleştirir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
22 Yer Değiştirme ve Sınır Registerları 8.22 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
23 Çok Bölmeli Yer Ayırma Multiple-partition allocation Değişken boyutlu bölmeler (boyutlar süreçlerin ihtiyaçlarına göre belirlenir) Boşluk (hole) boştaki bellek alanı; belleğin çeşitli yerlerinde farklı boyutlarda boşluklar bulunur. Yeni bir süreç gelince, ihtiyacını karşılayabilecek boyutta bir boşluktan ona yer ayrılır. Çıkış yapan süreç bölmesini boşaltır, komşu boş bölmeler birleştirilir. İşletim sistemi şunlarla ilgili bilgi tutar: a) ayrılmış bölmeler b) boş bölmeler (boşluklar) 8.23 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
24 Dinamik Depo Ayırma Problemi Boyutu n olan bir istek, boşluklardan nasıl karşılanır? First-fit (ilk uyan): Yeterli boyuttaki ilk boşluğu ayır Best-fit (en iyi uyan): Yeterli boyuttaki en küçük boşluğu ayır. Bunun için boşluk listesinin tamamı aranmalı (boyuta göre sıralı değilse) Kalan boşluk en küçük olur. Worst-fit (en kötü uyan): En büyük boşluğu ayır; yine bütün liste aranmalı Kalan boşluk en büyük olur. İlk ikisi hız ve depo kullanımı bakımından daha iyidir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
25 Fragmentation (Parçalanma) Dış Parçalanma İsteği karşılayacak toplam bellek alanı mevcut ama bitişik değil İç Parçalanma ayrılan bellek istenenden biraz daha büyük olabilir; bu boyut farkı kullanılmayan bir iç alan oluşturur. İlk uyan yöntemi analiz edildiğinde yer ayrılan N blok için, 0.5N blok parçalanma yüzünden kaybolur. 1/3 kullanılmaz olabilir -> 50-percent rule 8.25 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
26 Fragmentation (Parçalanma) Dış parçalanmayı düşürmek için compaction (sıkıştırma) Boş belleği tek bir parça haline getirmek için belleğin içindekileri yerinden oynatma Sıkıştırma ancak yer değiştirme (relocation) dinamikse mümkündür, yürütme zamanında yapılır. I/O problemi I/O işi varsa sürecin yerini sabit tut I/O yu sadece OS arabellekleriyle yap 8.26 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
27 Segmentation (Bölütleme) Programın kullanıcıya görünümünü destekleyen bellek yönetim sistemi Bir program bölütler topluluğudur. Bölüt (segment) bir mantıksal birimdir, örneğin: ana program yordam fonksiyon metod nesne yerel ve global değişkenler ortak blok stack sembol tablosu diziler 8.27 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
28 Programın Kullanıcıya Görünümü 8.28 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
29 Bölütlemenin Mantıksal Görünümü user space physical memory space 8.29 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
30 Bölütleme Mimarisi Mantıksal adres bir çiftten oluşur: <bölüt-no, göreli konum (offset)>, Bölüt tablosu fiziksel adresleri eşler; tablodaki her girdi şunları içerir: Taban bölütün bellekte bulunduğu alanın başını gösteren fiziksel adres Sınır bölütün uzunluğunu belirler. Bölüt tablosu taban registeri (STBR) bölüt tablosunun bellekteki yerine işaret eder. Bölüt tablosu uzunluk registeri (STLR) bir program tarafından kullanılan bölütlerin sayısını gösterir; eğer s < STLR ise, bölüt sayısı s geçerlidir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
31 Bölütleme Mimarisi Koruma Bölüt tablosundaki her girdiyle ilişkili: Doğrulama biti = 0 geçersiz bölüt read/write/execute yetkileri Bölütlerin boyutları farklı olduğundan bellek ayırma bir dinamik depo ayırma problemidir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
32 Bölütleme Donanımı 8.32 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
33 Paging (Sayfalama) Bir sürecin fiziksel adres alanı bitişik olmayabilir; sürece yer bulundukça yer ayrılır. Dış parçalanmayı önler. Farklı boyutlarda bellek parçalarını önler. Fiziksel bellek sabit boyutlu bloklara (çerçeve frame) bölünür. Boyut ikinin kuvveti, 512 byte ile 16 MB arasında Mantıksal bellek aynı boyutta bloklara (sayfa page) bölünür. Bütün boş çerçevelerin kaydını tut. N sayfalı bir programı çalıştırmak için, N tane boş çerçeve bulup programı yüklemek gerekir. Mantıksal adresleri fiziksele çevirmek için sayfa tablosu page table kurulur. Destek depo da sayfalara ayrılır. İç parçalanma hala var olabilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
34 Adres Çevrim CPU nun ürettiği adres iki parçadan oluşur: Sayfa numarası (p) her sayfanın fiziksel bellekteki taban adresini tutan sayfa tablosuna indeks Sayfa offseti (d) taban adresiyle birlikte bellek birimine gönderilen adresi tanımlar. page number p m -n page offset d n Mantıksal adres alanı 2 m ve sayfa boyutu 2 n 8.34 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
35 Sayfalama Donanımı 8.35 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
36 Mantıksal ve Fiziksel Belleğin Sayfalama Modeli 8.36 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
37 Sayfalama Örneği n=2, m=4 32-byte bellek ile 4-byte sayfalar 8.37 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
38 Sayfalama İç parçalanma hesabı Sayfa boyutu = 2,048 byte Süreç boyutu = 72,766 byte 35 sayfa + 1,086 byte İç parçalanma: 2,048-1,086 = 962 byte En kötü durumda parçalanma = 1 çerçeve 1 byte Ortalama parçalanma = Çerçeve boyutunun yarısı Öyleyse küçük çerçeve boyutu daha mı iyi? Ama sayfa tablosundaki her girdiyi takip etmek için bellek gerekir. Sayfa boyutları zaman içinde büyüyor. Solaris te iki sayfa boyutu desteklenir 8 KB ve 4 MB 8.38 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
39 Boş Çerçeveler Ayırma öncesi Ayırma sonrası 8.39 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
40 Sayfa Tablosu Gerçekleştirimi Sayfa tablosu ana bellekte tutulur. Sayfa tablosu taban registerı (PTBR) - sayfa tablosuna işaret eder. Sayfa tablosu uzunluk registerı (PTLR) - sayfa tablosunun boyutunu gösterir. Bu sistemde her veri/komut erişimi iki bellek erişimi gerektirir. Biri sayfa tablosu için, diğeri veri/komut için Bu sorun özel bir hızlı arama donanımıyla çözülebilir: associative memory (ilişkisel bellek) veya translation look-aside buffers (TLBs) 8.40 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
41 Sayfa Tablosu Gerçekleştirimi TLB ler genellikle küçüktür (64 ila 1,024 girdi) TLB de değer bulunamazsa, sonraki erişimin daha hızlı olması için değer TLB içine alınır. Cache için yerine koyma kuralları önemlidir. Bazı girdiler kalıcı olarak içeride tutulabilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
42 İlişkisel Bellek İlişkisel bellek paralel arama Page # Frame # Adres çevrim - (p, d) Eğer p ilişkisel register içindeyse, çerçeve no yu çıkar. Değilse çerçeve no yu bellekteki sayfa tablosundan al Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
43 TLB li Sayfalama Donanımı 8.43 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
44 Gerçek Erişim Süresi İlişkisel Arama = zaman birimi Bellek erişim süresinin %10 undan küçük Bulma oranı (hit ratio) = Bulma oranı sayfa numarasının ilişkisel registerlarda bulunma yüzdesi Gerçek Erişim Süresi (Effective Access Time) (EAT) = 80%, bellek erişimi için 100ns EAT = 0.80 x x 200 = 120ns = 99%, bellek erişimi için 100ns EAT = 0.99 x x 200 = 101ns 8.44 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
45 Bellek Koruma Bellek koruma için her çerçeveyle bir koruma biti ilişkilendirilir, bu bit erişimin salt okuma mı okuma-yazma mı olacağını belirler. Geçerli-geçersiz biti sayfa tablosundaki her girdiye bağlanır. Geçerli gösterir ki ilişkili sayfa sürecin mantıksal adres alanında, yani geçerli bir sayfa. Geçersiz gösterir ki sayfa sürecin mantıksal adres alanında değil Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
46 Geçerli (v) - Geçersiz (i) Bitleri 8.46 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
47 Paylaşılan Sayfalar Paylaşılan kod Salt okunur kodun bir kopyası süreçler arasında paylaşılır (örn. metin düzenleyiciler, derleyiciler, pencere sistemleri) Çok thread in tek süreç alanını paylaşmasına benzer Okuma-yazma sayfalarının paylaşılmasına izin verilirse süreçler arası iletişim için de kullanışlıdır. Özel kod ve veri Her süreç kodun ve verinin ayrı birer kopyasını tutar. Özel kod ve veri içeren sayfalar sürecin mantıksal adres alanında herhangi bir yerde olabilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
48 Paylaşılan Sayfalar: Örnek 8.48 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
49 Sayfa Tablosu Yapısı Düz yöntemlerle sayfalama için gereken bellek yapıları çok büyük hale gelebilir. 32 bitlik mantıksal adres alanı düşünelim. Sayfa boyutu 4 KB (2 12 ) Sayfa tablosunda 1 milyon girdi olur (2 32 / 2 12 ) Her girdi 4 byte olsa -> Sadece sayfa tablosu için 4 MB fiziksel bellek O kadar bellek eskiden pahalıydı. O kadar alanı tabloya bitişik olarak ayırmak istemeyiz. Hiyerarşik Sayfalama Özetlenmiş Sayfa Tabloları Tersine Çevrilmiş Sayfa Tabloları 8.49 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
50 Hiyerarşik Sayfa Tabloları Mantıksal adres alanı birkaç sayfa tablosuna bölünür. Basit bir teknik iki seviyeli sayfa tablosudur. Sayfa tablosu sayfalanır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
51 İki Seviyeli Sayfa Tablosu 8.51 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
52 İki Seviyeli Sayfalama Örneği Mantıksal adres (1K sayfa boyutu olan 32-bit makinede) şöyle bölünür: 22 bitlik sayfa numarası 10 bitlik sayfa offseti Sayfa tablosu sayfalandığı için, sayfa numarası da bölünür: 12 bitlik sayfa numarası 10 bitlik sayfa offseti Mantıksal adres şöyledir: p 1 dış sayfa tablosuna indeks, p 2 iç sayfa tablosunda sayfa içindeki offset 8.52 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
53 Adres Çevrim Yöntemi 8.53 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
54 64-bit Mantıksal Adres Alanı İki seviyeli sayfalama bile yeterli olmayabilir. Sayfa boyutu 4 KB (2 12 ) Sayfa tablosunda 2 52 girdi var. İki seviyeli sistemde iç sayfa tabloları 4 bytelık 2 10 girdi içerebilir. Adres şuna benzer: Dış sayfa tablosunda 2 42 girdi vardır. İkinci bir dış tablo eklersek; İkinci dış tabloda hala 2 34 byte var. Bir fiziksel adrese ulaşmak için 4 bellek erişimi gerekebilir Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
55 Üç Seviyeli Sayfalama 8.55 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
56 Özetlenmiş (Hashed) Sayfa Tabloları 32 den büyük bitli adres alanlarında yaygın Sanal sayfa numarası özet (hash) fonksiyonu ile sayfa tablosuna eşlenir. Bu tabloda aynı konuma giden bir dizi eleman vardır. Her eleman (1) sanal sayfa numarasını (2) eşlenen sayfa çerçevesi değerini (3) sonraki elemana bir işaretçi içerir. Zincirdeki sanal sayfa numaraları ile eşleşme aranır. Bulunursa, karşılık gelen fiziksel çerçeve çıkarılır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
57 Özetlenmiş Sayfa Tablosu 8.57 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
58 Ters Çevrilmiş Sayfa Tablosu Her sürecin sayfa tablosu olması ve bütün mantıksal sayfaları takip etmek yerine, bütün fiziksel sayfaları takip edelim. Gerçek bellek sayfası başına bir girdi Girdide o bellek konumunda tutulan sayfanın sanal adresi ve sayfanın sahibi olan süreç hakkında bilgi bulunur. Sayfa tablosunu tutmak için gereken bellek azalır ama tabloyu aramak için gereken süre artar Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
59 Ters Çevrilmiş Sayfa Tablosu Mimarisi 8.59 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
60 Oracle SPARC Solaris Hashing tabanlı ama daha karmaşık İki hash tablosu Bir çekirdek, bir de kullanıcı süreçleri için Her biri sanal adresleri fiziksel adreslere eşler. Her girdi eşlenmiş bir bitişik sanal bellek alanını temsil eder, Her sayfa için ayrı hash tablosu girdisi tutmaktan daha verimli Her girdide taban adresi ve kapsam (girdinin temsil ettiği sayfa sayısı) vardır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
61 Örnek: Intel 32 ve 64-bit Mimarileri Pentium CPU lar 32-bit ve IA-32 mimarisi adını almış. Şimdiki Intel CPU lar 64-bit ve IA-64 mimarisi adını almış. Temel fikirler ele alınacak Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
62 Örnek: Intel IA-32 Mimarisi Bölütleme ve sayfalı bölütlemeyi destekler. Her bölüt 4GB olabilir. Süreç başına en fazla 16K bölüt İki bölmeye ayrılır: İlk bölme en çok 8K bölütten oluşur ve sürece özeldir. İkinci bölme en çok 8K bölütten oluşur ve bütün süreçlerce paylaşılır Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
63 Örnek: Intel IA-32 Mimarisi CPU mantıksal adres üretir Bölütleme birimine seçici verilir Doğrusal adresler üretilir Doğrusal adres sayfalama birimine verilir Fiziksel bellek adresi üretilir Sayfa boyutları 4KB veya 4MB olabilir 8.64 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
64 IA-32 de Mantıksaldan Fiziksele Adres Çevrimi 8.65 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
65 Intel IA-32 Bölütleme 8.66 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
66 Intel IA-32 Sayfalama Mimarisi 8.67 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
67 Intel x86-64 Modern Intel x86 mimarisi 64 bitlik adres alanı devasadır. (> 16 exabyte) Pratikte sadece 48 bitlik adresleme gerçekleştirilir. Sayfa boyutları 4 KB, 2 MB, 1 GB Dört seviyeli sayfa hiyerarşisi 8.69 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
68 Örnek: ARM Mimarisi Yaygın mobil platform çipi (Apple ios and Google Android cihazları) Modern, enerji verimli, 32-bit CPU 4 KB ve 16 KB sayfalar 1 MB ve 16 MB sayfalar (sections) Section için tek seviyeli sayfalama, küçük sayfalar için iki seviyeli İki seviyeli TLB Dış seviyede iki mikro TLB vardır (biri veri, biri komut için) İç seviyede tek ana TLB Önceki içtekine bakılır, bulunamazsa dıştakilere. 32 bits outer page inner page offset 4-KB or 16-KB page 1-MB or 16-MB section 8.70 Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
69 Bölüm 8 Sonu Silberschatz, Galvin and Gagne 2013
Bölüm 8: Ana Bellek. Operating System Concepts with Java 8 th Edition
Bölüm 8: Ana Bellek 8.1 Silberschatz, Galvin and Gagne 2009 Bölüm 8: Ana Bellek Arka Plan Bilgisi Yer Değiştirme (Swapping) Bitişik Bellek Yerleşimi (Contiguous Memory Allocation) Sayfalama (Paging) Sayfa
DetaylıBölüm 8: Ana Bellek 8.1
Bölüm 8: Ana Bellek 8.1 Arka Plan Bilgisi Çalıştırılmak istenen program öncelikle diskten belleğe alınmalı ve bir işleme dönüştürülmelidir CPU nun direk olarak erişebileceği kayıt birimleri yalnızca ana
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş Bellek Yönetimi (Memory Management) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders09 1 SANAL BELLEK(Virtual Memory) Yıllar önce insanlar kullanılabilir olan belleğe sığmayan programlar ile
Detaylıİşletim Sistemleri. Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
İşletim Sistemleri Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Abraham Silberschatz, Greg Gagne, Peter B. Galvin, Operating System Concepts 9/e, Wiley,
DetaylıBölüm 9: Sanal Bellek
Bölüm 9: Sanal Bellek Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir. Silberschatz, Galvin and Gagne 2013 Bölüm 9: Sanal Bellek Temeller İsteğe bağlı sayfalama Yazma olunca kopyalama (Copy-on-Write) Sayfa değişimi
DetaylıBilgisayar İşletim Sistemleri BLG 312
Bellek Yönetim Birimi Bilgisayar İşletim Sistemleri BLG 312 Bellek Yönetimi - 1 bellek kritik bir kaynaktır etkin kullanılmalı paylaşılmalı bellek yönetim birimi var Bellek Yönetim Biriminin Temel Amaçları
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş İşletim Sistemleri ve Donanım İşletim Sistemlerine Giriş/ Ders01 1 İşletim Sistemi? Yazılım olmadan bir bilgisayar METAL yığınıdır. Yazılım bilgiyi saklayabilir, işleyebilir
DetaylıYZM 3102 İşletim Sistemleri
YZM 3102 İşletim Sistemleri Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Yazılım Mühendisliği BÖLÜM 8 Hafıza Yönetimi Bölümünde, Giriş Temel Donanım Yapısı
DetaylıBELLEK YÖNETY NETİMİ. Bellek Yönetiminin Gerektirdikleri. Bellek Yönetimi. Bellek Yönetiminin Gerektirdikleri. Bellek Yönetimi Teknikleri
Bellek Yönetiminin Gerektirdikleri 7 BELLEK YÖNETY NETİMİ Koruma İzni olmadan bir proses bir başka prosesin bellek alanlarına erişemez Programın yeri değişebileceğinden kontrol için programdaki gerçek
DetaylıBölüm 13: Giriş-Çıkış (I/O) Sistemleri
Bölüm 13: Giriş-Çıkış (I/O) Sistemleri Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir. Silberschatz, Galvin and Gagne 2013 Bölüm 13: Giriş-Çıkış (I/O) Sistemleri Genel bakış I/O donanımı Uygulama I/O arayüzü Çekirdek
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş Bellek Yönetimi (Memory Management) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders08 1 Bellek Yönetimi Bellek önemli bir kaynaktır ve dikkatli yönetilmelidir. İşletim sistemlerinde bellek
DetaylıGörüntü Bellek. Ana Bellek. Fiziksel Adres. Belek Uzayı. Bellek hiyerarşisi. Hız Maliyet (+) Ana Bellek. Boyut (+) DISK. Görüntü Adres.
9 Yönetimi (Memory Management), Görüntü (Virtual Memory) Amaç Kullanıcılara/programlara fiziksel belleğin (ana ) boyutundan bağımsız olarak büyük boyutta ve lineer (sürekli) alanı sağlamak. Kullanıcılar/programlar,
DetaylıBackground (Arka Plan)
Bölüm 9: Sanal Bellek Operating System Concepts with Java 8 th Edition 9.1 Silberschatz, Galvin and Gagne 2009 Background (Arka Plan) Sanal Bellek Kullanıcı mantıksal hafızanın, fiziksel hafızadan ayrılması.
DetaylıBELLEK YÖNETY. Bellek Yönetimi
7 BELLEK YÖNETY NETİMİ Bellek Yönetimi Birden fazla prosese yer verilebilecek şekilde belleğin alt birimlere ayrılması Belleğin prosesler arasında atanması etkin olmalı: en fazla sayıda proses 286 Bellek
Detaylıİşletim sistemlerinde, gerçekleştirilen işlemlerin geçici olarak saklandığı merkeze ana bellek (RAM) denir.
Bellek Yönetimi 2 İşletim sistemlerinde, gerçekleştirilen işlemlerin geçici olarak saklandığı merkeze ana bellek (RAM) denir. Ana bellek, giriş-çıkış aygıtlarının kolaylıkla ulaşabildiği bir bilgi deposudur.
DetaylıBLG 312 Bilgisayar İşletim Sistemleri 2006 BLG 312. Bilgilerin Uzun Vadeli Saklanması. Dosya Sistemi Görevleri. Dosya Sistemi Özellikleri
Bilgilerin Uzun Vadeli Saklanması Bilgisayar İşletim Sistemleri BLG 312 Dosya Sistemi saklanacak veriler çok fazla olabilir veriler proses sonlandıktan sonra da kaybolmamalı bilgiye prosesler ortak olarak
DetaylıBilgilerin Uzun Vadeli Saklanması
8 DOSYA SİSTEMS STEMİ Bilgilerin Uzun Vadeli Saklanması saklanacak veriler çok fazla olabilir veriler proses sonlandıktan sonra da kaybolmamalı bilgiye prosesler ortak olarak ulaşabilmeli 424 Dosya Sistemi
DetaylıBilgisayar İşletim Sistemleri BLG 312
Prosesler Bilgisayar İşletim Sistemleri BLG 312 Prosesler ve Proses Yönetimi bilgisayar sisteminde birden fazla iş aynı anda etkin olabilir kullanıcı programı diskten okuma işlemi yazıcıdan çıkış alma
DetaylıDosyaların Özellikleri (Attribute) Dosya İşlemleri. İki Seviyeli Katalog Sistemleri. Tek Seviyeli Katalog Sistemleri. Hiyerarşik Katalog Sistemleri
Bilgilerin Uzun Vadeli Saklanması 8 DOSYA SİSTEMS STEMİ saklanacak veriler çok fazla olabilir veriler proses sonlandıktan sonra da kaybolmamalı bilgiye prosesler ortak olarak ulaşabilmeli 424 Dosya Sistemi
DetaylıWindows Eski Sürümleri Bellek Yapısı
Windows Eski Sürümleri Bellek Yapısı -Intel 8086/8088 mimarili işlemciler//640k RAM -Segment Modeli(Segmented Model) -Her segment 64K uzunluğunda -Intel 80286,640K dan daha fazla RAM i destekledi -Windows
DetaylıBTP 205 İŞLETİM SİSTEMLERİ
BTP 205 İŞLETİM SİSTEMLERİ BELLEK YÖNETİMİ Dr. Önder EYECİOĞLU 2012 Giriş: Bir programın çalışabilmesi için ana belleğe taşınması ve bir görev kontrol bloğu(pcb) içerisine yerleşmesi gereklidir. Bellekler,
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi. Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar) Bus
DetaylıBilgisayarların Gelişimi
Bilgisayarların Gelişimi Joseph Jacquard (1810) Bilgisayar tabanlı halı dokuma makinesi Delikli Kart (Punch Card) Algoritma ve Programlama 6 Bilgisayar Sistemi 1. Donanım fiziksel aygıtlardır. 2. Yazılım
DetaylıBil101 Bilgisayar Yazılımı I. M. Erdem ÇORAPÇIOĞLU Bilgisayar Yüksek Mühendisi
Bil101 Bilgisayar Yazılımı I Bilgisayar Yüksek Mühendisi Kullanıcıdan aldığı veri ya da bilgilerle kullanıcının isteği doğrultusunda işlem ve karşılaştırmalar yapabilen, veri ya da bilgileri sabit disk,
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarın Fonksiyonu Instruction Cycle Kesmeler (Interrupt lar)
Detaylıİşletim Sistemleri (Operating Systems)
İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 Bellek Yönetimi (Memory Management) 2 Bellek Yönetimi (Memory Management) Bilgisayar sistemlerinde sınırlı miktarda bellek bulunmakta ve çalışan her program bir
DetaylıQlik Sense için sistem gereksinimleri. Qlik Sense 3.2 Telif Hakkı QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır.
Qlik Sense için sistem gereksinimleri Qlik Sense 3.2 Telif Hakkı 1993-2017 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Telif Hakkı 1993-2017 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Qlik,
DetaylıYrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN
Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN Diziler ile Pointer Arası İlişki Bir dizi adı sabit bir pointer gibi düşünülebilir. Diziler ile pointer lar yakından ilişkilidir. Pointer lar değişkenleri gösterdikleri gibi,
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş Bellek Yönetimi (Memory Management) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders10_02 1 Yazılım ile LRU Benzetimi Donanım kullanmadan LRU algoritmasının yazılım ile gerçekleştirimidir.
DetaylıBTP 205 İŞLETİM SİSTEMLERİ
BTP 205 İŞLETİM SİSTEMLERİ DOSYA SİSTEMİ Dr. Önder EYECİOĞLU 2012 DOSYA SİSTEMİ 1. Dosya Kavramı: 1. Dosya Özellikleri 2. Dosya Türleri 3. Dosya Operasyonları 4. Dosya Yapısı 5. Dahili Dosya Yapısı 2.
Detaylıİşletim Sistemleri. Dr. Binnur Kurt binnur.kurt@gmail.com. Omega Eğitim ve Danışmanlık http://www.omegaegitim.com. İşletim Sistemleri
İşletim Sistemleri Dr. Binnur Kurt binnur.kurt@gmail.com Omega Eğitim ve Danışmanlık http://www.omegaegitim.com 1 S a y f a İÇİNDEKİLER 1. İşletim Sistemi 2. Kabuk 3. Prosesler 4. İplikler 5. İplikler
DetaylıFiziksel Veritabanı Modelleme
Fiziksel Veritabanı Modelleme Fiziksel Veritabanı VTYS, verileri yan bellekte tutar. Bu yüzden VTYS lerde sıklıkla READ (yan bellekten okuma) ve WRITE (yan belleğe yazma) işlemi meydana gelir. READ ve
DetaylıWilliam Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition
William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition Bölüm 4 Cache Bellek Bilgisayar Hafıza Sisteminin Ana Karakteristikleri Table 4.1 Key Characteristics of Computer Memory Systems Bilgisayar
Detaylıİşletim Sistemleri. Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
İşletim Sistemleri Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Abraham Silberschatz, Greg Gagne, Peter B. Galvin, Operating System Concepts 9/e, Wiley,
Detaylıİşletim Sistemleri (Operating Systems)
İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 İşletim Sistemleri (Operating Systems) Genel bilgiler Ders kitabı: Tanenbaum & Bo, Modern Operating Systems:4th ed., Prentice-Hall, Inc. 2013 Operating System Concepts,
DetaylıSanal Bellek (Virtual Memory)
Sanal Bellek (Virtual Memory) Bellek yönetim tekniklerinde belleğin zaman içinde parçalanması ve işlemlerin boyutunun fiziksel belleğin boyutuyla sınırlı olması sorunları vardır. Ana belleğin yetersiz
DetaylıBölüm 4: Threads (İş Parçaları)
Bölüm 4: Threads (İş Parçaları) Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir. Silberschatz, Galvin and Gagne 2013 Bölüm 4: Threads (İş Parçaları) Genel bakış Çok çekirdekli programlama Çok iş parçalı modeller
DetaylıQlik Sense için sistem gereksinimleri. Qlik Sense 3.1 Copyright QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır.
Qlik Sense için sistem gereksinimleri Qlik Sense 3.1 Copyright 1993-2016 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Telif Hakkı 1993-2016 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Qlik, QlikTech,
DetaylıYrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR
Bilgisayar Mimarisi Ara Bağlantı Yapıları ve Bus Kavramı Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR ESOGÜ Eğitim Fakültesi - BÖTE twitter.com/cmkandemir Ara Bağlantı Yapıları Bir bilgisayar sistemi MİB, bellek ve
DetaylıQlik Sense için sistem gereksinimleri. Qlik Sense June 2017 Copyright QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır.
Qlik Sense için sistem gereksinimleri Qlik Sense June 2017 Copyright 1993-2017 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Telif Hakkı 1993-2017 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Qlik,
DetaylıWilliam Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition
William Stallings Computer Organization and Architecture 9 th Edition Bölüm 5 İç Hafıza Bir Hafıza Hücresinin Çalışması Bütün hafıza hücrelerinin ortak özellikleri vardır: 0 ve 1 durumundan birini gösterirler
DetaylıBİL 423 Bilgisayar Mimarisi 1. Ara Sınavı
MALTEPE ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSİĞİ BÖLÜMÜ BİL 423 Bilgisayar Mimarisi 1. Ara Sınavı Öğrenci Adı Soyadı : Öğrenci no : Akademik yıl : 2015-2016 Dönem : Güz Tarih : 4.11.2015 Sınav yeri : MZ-4 Sınav
DetaylıAndroid e Giriş. Öğr.Gör. Utku SOBUTAY
Android e Giriş Öğr.Gör. Utku SOBUTAY Android İşletim Sistemi Hakkında 2 Google tarafından geliştirilmiştir. Dünyada en çok kullanılan mobil işletim sistemidir. 2018 itibariyle Dünyada Android; %78.65,
Detaylı(Random-Access Memory)
BELLEK (Memory) Ardışıl devreler bellek elemanının varlığı üzerine kuruludur Bir flip-flop sadece bir bitlik bir bilgi tutabilir Bir saklayıcı (register) bir sözcük (word) tutabilir (genellikle 32-64 bit)
Detaylıİşletim Sistemlerine Genel Bakış
İşletim Sistemlerine Genel Bakış 1.1 Silberschatz, Galvin and Gagne 2009 İşletim Sistemi Nedir? Bilgisayar donanımı ile bilgisayar kullanıcısı arasında bir ara katman olarak aracılık etmek İşletim sisteminin
DetaylıKonular. Hafta 5 Veri Tipleri (Devam) BLG339 PROGRAMLAMA DİLLERİ KAVRAMI
BLG339 PROGRAMLAMA DİLLERİ KAVRAMI Hafta 5 Veri Tipleri (Devam) Yrd. Doç. Dr. Melike Şah Direkoğlu Konular Dizi Tipleri Kayıt Tipleri Birleşik Tipler Küme Tipleri İşaretçi ve Referans Tipleri Alındığı
DetaylıSanal Makineler ve Linux Konteynerlerin Performans Karşılaştırması
Sanal Makineler ve Linux Konteynerlerin Performans Karşılaştırması Emre Can YILMAZ 1, Recai OKTAŞ 2 1 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı, Samsun
DetaylıWindows XP: Virtual Memory / Sanal Bellek Perşembe, 07 Eylül :51 - Son Güncelleme Salı, 12 Eylül :07
Grafik tabanlı işletim sistemleri (Windows, Linux altındaki grafik kullanıcı arabirimleri vb.) çalışabilmek için, bir çoğumuzun bilgisayarında takılı olan fiziksel RAM (DDR, SDRAM diye değişik tipleri
DetaylıBİLGİSAYAR MİMARİSİ. << Bus Yapısı >> Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü
BİLGİSAYAR MİMARİSİ > Özer Çelik Matematik-Bilgisayar Bölümü Veri yolu (BUS), anakarttaki tüm aygıtlar arası veri iletişimini sağlayan devrelerdir. Yani bilgisayarın bir bileşeninden diğerine
DetaylıDosya, disk üzerinde depolanmış verilerin bütününe verilen isimdir. İşletim sistemi genel olarak iki çeşit dosya içerir.
2 Dosya Nedir? Dosya, disk üzerinde depolanmış verilerin bütününe verilen isimdir. İşletim sistemi genel olarak iki çeşit dosya içerir. Birincisi, bir sistem görevi yerine getirirken yada bir uygulama
DetaylıBİLGİSAYAR MİMARİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR DÖNEM PROJESİ
BİLGİSAYAR MİMARİSİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR DÖNEM PROJESİ P6 MİMARİSİ MUSTAFA ÇAYIR 704062001 İÇİNDEKİLER 1. Intel İşlemcilerinin Tarihi Gelişimi... 3 2. X86 Komut Kümesi... 5 2.1. X86 Yazmaçları... 5 2.2.
Detaylıİşletim Sistemleri. Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
İşletim Sistemleri Hazırlayan: M. Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Bu dersin sunumları, Abraham Silberschatz, Greg Gagne, Peter B. Galvin, Operating System Concepts 9/e, Wiley,
DetaylıFiziksel Tasarım Konuları. Dosya Organizasyon Teknikleri Kayıt Erişim Yöntemleri Veri Yapıları
Fiziksel Tasarım Konuları Dosya Organizasyon Teknikleri Kayıt Erişim Yöntemleri Veri Yapıları Fiziksel Tasarım İyi performans için Hızlı cevap zamanı Minimum disk erişimi Disk Yapısı İz(Track) Silindir
DetaylıELN1002 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA 2
ELN1002 BİLGİSAYAR PROGRAMLAMA 2 VERİ YAPILARI Sunu Planı Kendini-gösteren Yapılar Dinamik Bellek Tahsisi Bağlı Listeler Yığınlar Kuyruklar Ağaçlar 1 Veri Yapıları Şu ana kadar, diziler, matrisler ve yapılar
DetaylıBELLEK Yönetimi. Ana Bellek Yönetimi. Ana Bellek Yönetimi
BELLEK Yönetimi Hafta 13 Bellek bilgisayarı oluşturan 3 ana bileşenden biridir. (MİB bellek I/O ). İşlemcinin çalıştırdığı programlar ve programa ait bilgiler bellek üzerinde saklanır. Bellek geçici bir
DetaylıQlik Sense için sistem gereksinimleri. Qlik Sense 3.0 Copyright QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır.
Qlik Sense için sistem gereksinimleri Qlik Sense 3.0 Copyright 1993-2016 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Telif Hakkı 1993-2016 QlikTech International AB. Tüm hakları saklıdır. Qlik, QlikTech,
DetaylıBilgisayar Programcılığı
Bilgisayar Programcılığı Uzaktan Eğitim Programı e-bġlg 121 AĞ TEKNOLOJĠLERĠNĠN TEMELLERĠ Öğr. Gör. Bekir Güler E-mail: bguler@fatih.edu.tr Hafta 5: Ağ (Network) katmanı I 4. 1 Giriş 4.2 Sanal devre (virtual
DetaylıBilgi ve İletişim Teknolojileri (JFM 102) Ders 10. LINUX OS (Programlama) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ GENEL BAKIŞ
Ders 10 LINUX OS (Programlama) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ GENEL BAKIŞ LINUX de Programlama LINUX işletim sistemi zengin bir programlama ortamı sağlar. Kullanıcılara sistemi geliştirme olanağı sağlar.
DetaylıDosya Saklama Ortamları (Sabit Diskler) Kütük Organizasyonu 1
Dosya Saklama Ortamları (Sabit Diskler) Kütük Organizasyonu 1 Depolama Aygıtları 1- Birincil Depolama Aygıtları Hızlı Erişim Süresine Sahiptirler Fiyatı daha fazladır. Daha küçük kapasiye sahiptir 2. İkincil
DetaylıBilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş
+ Bilgisayar Mimarisi ve Organizasyonu Giriş Bilgisayar Mimarisi Bilgisayar Organizasyonu Programcının görebileceği bir sistemin nitelikleri Bir programın mantıksal yürütülmesi üzerinde direk bir etkisi
DetaylıÖzyineleme (Recursion)
C PROGRAMLAMA Özyineleme (Recursion) Bir fonksiyonun kendisini çağırarak çözüme gitmesine özyineleme (recursion), böyle çalışan fonksiyonlara da özyinelemeli (recursive) fonksiyonlar denilir. Özyineleme,
DetaylıİŞLEMCİLER (CPU) İşlemciler bir cihazdaki tüm girdilerin tabii tutulduğu ve çıkış bilgilerinin üretildiği bölümdür.
İŞLEMCİLER (CPU) Mikroişlemci Nedir? Mikroişlemci, hafıza ve giriş/çıkış birimlerini bulunduran yapının geneline mikrobilgisayar; CPU' yu bulunduran entegre devre çipine ise mikroişlemci denir. İşlemciler
DetaylıYrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN
Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN Fonksiyonu Referans ile Çağırma (Call by Reference) Bir fonksiyona gönderilen parametrenin normalde değeri değişmez. Fonksiyon içinde yapılan işlemlerin hiçbiri argüman değişkeni
DetaylıTemel Bilgisayar Bilgisi
Temel Bilgisayar Bilgisi BİL131 - Bilişim Teknolojileri ve Programlama Hakan Ezgi Kızılöz Bilgisayarların Temel Özellikleri Bilgisayarlar verileri alıp saklayabilen, mantıksal ya da aritmetik olarak işleyen
DetaylıALGORİTMA VE PROGRAMLAMA II
ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA II Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ deniz.kilinc@cbu.edu.tr YZM 1102 Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Genel Bakış 2 Veri Hiyerarşisi Dosyalara Giriş
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Adresleme modları Pentium ve PowerPC adresleme modları Komut formatları 1 Adresleme modları
DetaylıİŞLETİM SİSTEMLERİ. (Operating Systems)
İŞLETİM SİSTEMLERİ (Operating Systems) İşletim Sistemi Tanımı, Görevleri, Bilinen İşletim Sistemleri Çok Kullanıcılı Sistemler, Bellek Yönetim Birimi Linux ve Windows Ailesi, Bilinen İşletim Sistemleri
DetaylıTEMEL BİLGİ TEKNOLOJİSİ KULLANIMI. Enformatik Bölümü
TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİSİ KULLANIMI Enformatik Bölümü - Bilgisayarın tanımı ve tarihçesi Bilgisayar, belirli komutlara göre veri işleyen ve depolayan bir makinedir. İlk bilgisayar 1950 yılında yapılmıştır.
Detaylı27.10.2011 HAFTA 1 KALICI OLMAYAN HAFIZA RAM SRAM DRAM DDRAM KALICI HAFIZA ROM PROM EPROM EEPROM FLASH HARDDISK
Mikroişlemci HAFTA 1 HAFIZA BİRİMLERİ Program Kodları ve verinin saklandığı bölüm Kalıcı Hafıza ROM PROM EPROM EEPROM FLASH UÇUCU SRAM DRAM DRRAM... ALU Saklayıcılar Kod Çözücüler... GİRİŞ/ÇIKIŞ G/Ç I/O
DetaylıBölüm 7: Kilitlenme (Deadlocks)
Bölüm 7: Kilitlenme (Deadlocks) Mehmet Demirci tarafından çevrilmiştir. Silberschatz, Galvin and Gagne 2013 Bölüm 7: Kilitlenme (Deadlocks) Sistem modeli Kilitlenme Belirleme Kilitlenme Yönetim Yöntemleri
DetaylıENF102 TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ VE C/ C++ PROGRAMLAMA DİLİ. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
ENF102 TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ VE C/ C++ PROGRAMLAMA DİLİ Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Giriş Data Hiyerarşisi Files (Dosyalar) ve Streams (Kaynaklar)
Detaylıİşletim Sistemi. BTEP205 - İşletim Sistemleri
İşletim Sistemi 2 İşletim sistemi (Operating System-OS), bilgisayar kullanıcısı ile bilgisayarı oluşturan donanım arasındaki iletişimi sağlayan ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem
DetaylıDosyalarda Farklı Yaklaşımlar. Kütük Organizasyonu 1
Dosyalarda Farklı Yaklaşımlar Kütük Organizasyonu 1 Giriş Şimdiye kadar öğrendiğimiz temel dosyalama komutlarıyla (fopen,flclose, fputs vb..) dosya oluşturabilmekte, kayıt ekleyebilmekte ve her bir kaydın
Detaylıİşletim Sistemlerine Giriş
İşletim Sistemlerine Giriş Girdi/Çıktı (I/O) İşletim Sistemlerine Giriş - Ders11 1 Girdi/Çıktı (I/O) İşletim sisteminin temel fonksiyonlarından biride bilgisayardaki tüm I/O aygıtlarını kontrol etmesidir.
DetaylıDOSYA NEDİR? Verilerin HDD de saklanması. Verilerin HDD de saklanması DOSYA SİSTEMİ NEDİR?
DOSYA NEDİR? Dosya;disk üzerinde depolanmış verilerin bütününe verilen isimlendirmedir. İşletim sistemi tipik olarak iki çeşit dosya içerir. Birincisi; bir sistem görevi yerine getirirken yada bir uygulama
DetaylıBİT in Temel Bileşenleri (Yazılım-1)
Ders 4 BİT in Temel Bileşenleri (Yazılım-1) BİLGİ & İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ 1 Yazılım, değişik ve çeşitli görevler yapma amaçlı tasarlanmış elektronik araçların, birbirleriyle haberleşebilmesini ve uyumunu
DetaylıAssembly Dili Nedir? Assembly dili biliyorum derken hangi işlemci ve hangi işletim sistemi için olduğunu da ifade etmek gerekir.
Assembly Dili Nedir? Assembly dili biliyorum derken hangi işlemci ve hangi işletim sistemi için olduğunu da ifade etmek gerekir. Bunun için X86 PC Assembly dili, Power PC Assembly dili veya 8051 Assembly
DetaylıMİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ
MİKROİŞLEMCİ MİMARİLERİ Mikroişlemcilerin yapısı tipik olarak 2 alt sınıfta incelenebilir: Mikroişlemci mimarisi (Komut seti mimarisi), Mikroişlemci organizasyonu (İşlemci mikromimarisi). CISC 1980 lerden
DetaylıLİNUX. Dosyalar ve dizinler
LİNUX Dosyalar ve dizinler Dosya sistemi Linux işletim sisteminde de dosya ve dizinler diğer Unix türevi işletim sistemlerinde olduğu gibi hiyerarşik yapıya sahiptir. En üst düzeyde olan kök dizini olarak
DetaylıBM-311 Bilgisayar Mimarisi
1 BM-311 Bilgisayar Mimarisi Hazırlayan: M.Ali Akcayol Gazi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Konular Hafıza sistemleri karakteristikleri Hafıza hiyerarşisi Önbellek prensipleri Cache size Mapping
DetaylıProses. Prosesler 2. İşletim Sistemleri
2 PROSESLER Proses Bir işlevi gerçeklemek üzere ardışıl bir program parçasının yürütülmesiyle ortaya çıkan işlemler dizisi Programın koşmakta olan hali Aynı programa ilişkinbirdenfazlaprosesolabilir. Görev
DetaylıVERİ YAPILARI. Yrd. Doç. Dr. Murat GÖK Bilgisayar Mühendisliği Bölümü YALOVA ÜNİVERSİTESİ HASH TABLOLARI.
VERİ YAPILARI HASH TABLOLARI Yrd. Doç. Dr. Murat GÖK Bilgisayar Mühendisliği Bölümü YALOVA ÜNİVERSİTESİ muratgok@gmail.com Hash tabloları Hash tablo veri yapısı ile veri arama, ekleme ve silme işlemleri
Detaylıİşletim Sistemleri. Discovering Computers Living in a Digital World
İşletim Sistemleri Discovering Computers 2010 Living in a Digital World Sistem Yazılımı Sistem yazılımı, bilgisayar ve aygıtlarının çalışmasını kontrol eden ve sürdüren programlardan oluşur. İşle;m sistemleri
DetaylıBilgisayar Sistemlerine Genel Bakış
Süleyman Demirel Üniversitesi / Mühendislik Fak. / Bilgisayar Mühendisliği Carnegie Mellon Bölümü Bilgisayar Sistemlerine Genel Bakış BIL-304: Bilgisayar Mimarisi Dersi veren öğretim üyesi: Yrd. Doç. Dr.
DetaylıPROSESLER. Proses. Proses
Proses 2 PROSESLER Bir işlevi gerçeklemek üzere ardışıl bir program parçasının yürütülmesiyle ortaya çıkan işlemler dizisi Programın koşmakta olan hali Aynı programa ilişkin birden fazla proses olabilir.
DetaylıBLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II. Ders-8 Dosya İşlemleri-1. Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA
BLM-112 PROGRAMLAMA DİLLERİ II Ders-8 Dosya İşlemleri-1 Yrd. Doç. Dr. Ümit ATİLA umitatila@karabuk.edu.tr http://web.karabuk.edu.tr/umitatilla/ Giriş Değişken ve dizilerde tutulan değerler programın çalışması
DetaylıMaster boot record (MBR)
DİSK ve FAT Cluster büyüklükleri fat yapısına ve disk büyüklüğüne bağlıdır. Aşağıdaki tabloda FAT16 dosya sistemi için disk size larına göre cluster büyüklükleri verilmiştir. Disk size (partition büyüklüğü)
DetaylıDİSK DEPOLAMA ALANLARI
DİSK DEPOLAMA ALANLARI 1. Giriş İşlemci hızı ve hafıza kapasitesinin disk hızından çok daha hızlı bir gelişim içinde bulunduğu göz önüne alınırsa, disk kullanımında teorik ilgi ve uygulamanın önemliliği
DetaylıBilgisayar Donanımı Dersi BİLGİSAYARIN MİMARI YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI
Bilgisayar Donanımı Dersi BİLGİSAYARIN MİMARI YAPISI VE ÇALIŞMA MANTIĞI Bilgisayarın Mimarı Yapısı ve Çalışma Mantığı Bilgisayarı yapısal olarak; bilgilerin girilmesi, girilen bilgilerin belirtilen durumlara
DetaylıYrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN
Yrd. Doç. Dr. Caner ÖZCAN GİRİŞ Değişken ve dizilerde tutulan değerler programın çalışması esnasında değerlerini korurlarken programın çalışması sona erdiğinde veri kaybolur. Dosyalar verinin kalıcı olarak
DetaylıEYLÜL 2012 İŞLETİM SİSTEMLERİ. Enformatik Bölümü
EYLÜL 2012 İŞLETİM SİSTEMLERİ İÇERİK 2 2 Yazılım nedir? Yazılım türleri nelerdir? İşletim sistemi nedir? İşletim sisteminin özellikleri İşletim sistemleri Unix Linux Windows Mac OS Android Yazılım Yazılım(Software),
Detaylıİşletim Sistemleri (Operating Systems)
İşletim Sistemleri (Operating Systems) 1 SANAL BELLEK (Virtual Memory) 2 Sanal Bellek (Virtual Memory) Programların mantıksal adres evrenlerinin boyu ana belleğin fiziksel kapasitesi ile sınırlı olduğu
Detaylıİşletim Sistemleri; İÇERİK. Yazılım BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI 19.10.2015. 3 Yazılım Türleri
İÇERİK 2 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE UYGULAMALARI İşletim Sistemleri ÖĞR. GÖR. HASAN ALİ AKYÜREK Yazılım nedir? Yazılım türleri nelerdir? İşletim sistemi nedir? İşletim sisteminin özellikleri İşletim sistemleri
DetaylıVeri ve Dosya Yapıları. Kütük Organizasyonu 1
Veri ve Dosya Yapıları Kütük Organizasyonu 1 Veri ve Dosya Yapıları Bilgi, içerisinde bulunduğumuz çağda hızlı ve sürekli bir biçimde artmaktadır. Her iki kavram da verinin gösterimi, veriye erişim işlemlerini
DetaylıJava Temel Özellikleri
Java Temel Özellikleri Java Programlama Dili Java programlama dili şu anda dünyadaki en popüler programlama dillerinden biri haline gelmiştir. Java SUN bilgisayar şirketince elektrikli ev aletlerinin birbiriyle
DetaylıMİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu
MİKROBİLGİSAYAR SİSTEMLERİ Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Dersin Amacı Mikroişlemciler Mikrodenetleyiciler PIC Mikrodenetleyiciler Micro BASIC Programlama Kullanılacak Programlar MSDOS DEBUG PROTEUS
DetaylıVeritabanı. Ders 2 VERİTABANI
Veritabanı Veritabanı Nedir? Birbiri ile ilişkili verilerin bir arada uzun süreli bulundurulmasıdır. Veritabanı bazen Veritabanı Yönetim sistemi veya Veritabanı Sistemi yerine de kullanılır. Gerçek dünyanın
DetaylıALGORİTMA VE PROGRAMLAMA II
ALGORİTMA VE PROGRAMLAMA II Yrd. Doç. Dr. Deniz KILINÇ deniz.kilinc@cbu.edu.tr YZM 1102 Celal Bayar Üniversitesi Hasan Ferdi Turgutlu Teknoloji Fakültesi Genel Bakış 2 Bellek ve Adresleme İşaretçi Kavramı
DetaylıİŞLETİM SİSTEMLERİ DERS 9 BELLEK YONETİMİ
1 İŞLETİM SİSTEMLERİ DERS 9 BELLEK YONETİMİ BELLEK YONETİMİ Bellek önemli bir kaynaktır ve dikkatli yönetilmelidir. İşletim sistemlerinde bellek hiyerar ş isini yöneten parçaya b e l l e k yöneticisi(memory
Detaylı8051 Ailesi MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir:
8051 Ailesi 8051 MCS51 ailesinin orijinal bir üyesidir ve bu ailenin çekirdeğini oluşturur. 8051 çekirdeğinin temel özellikkleri aşağıda verilmiştir: 1. Kontrol uygulamaları için en uygun hale getirilmiş
Detaylı