GERİ ÖDEMELERİN VE KİRA ÖDEMELERİNİN PARÇALI GEOMETRİK DEĞİŞİMLİ OLDUĞU ORTAKLIĞA DAYALI KONUT FİNANSMANI MODELİ

Transkript

1 Süleyan Deirel Üniversiesi İisadi ve İdari Bililer Faülesi Dergisi Y C7 S3 s Suleyan Deirel Universiy The Journal of Faculy of conoics and Adinisraive Sciences Y Vol7 No3 pp GRİ ÖDRİN V KİRA ÖDRİNİN PARÇAI GOTRİK DĞİŞİİ ODUĞU ORTAKIĞA DAYAI KONUT FİNANSANI ODİ * A HO FINANCING OD BASD ON PARTNRSHIP WITH RPAYNTS AND RNT PAYNTS WITH PICWIS ARITHTIC GRADINT SRIS ArşGörHarun ÖZTÜRK ProfDrAbdullah ROĞU ÖZT Konu saın alada bir alernaif finansan yönei olara ullanılan Oralığa Dayalı Konu Finansanı odeli geri ödeeler ve ira gelirleri ile üşerinin hissesinin arığı finansörün hissesinin azaldığı bir finansan odelidir Oralığa Dayalı Konu Finansanı odeli nde geri ödeeler işinin gelir düzeyine ve eonoi yapısına göre her bir döne için iarsal ya da oransal farlılılar gösereedir Bu çalışada Oralığa Dayalı Konu Finansanı odeli ndei bazı varsayılar genişleilere geri ödeelerin ve özellile de ira ödeelerinin parçalı geoeri eğilili seri olduğu durular için yeni forüller üreilişir ve gelişirilen odel için sayısal örne verilişir ABSTRACT A hoe financing odel based on parnership used for as an alernaive financing ehod o purchase a hoe is a financing odel ha while cusoer s share is increasing wih repayens and ren incoes he share of financier is reducing In he Hoe Financing odel based on parnership repayens consis of quaniy or proporional differences for each er according o person s level of incoe and econoic srucure In his sudy new forulas are proposed in he case of repayens and especially ren payens are piecewise geoeric gradien series by developing soe of he assupions of he hoe financing odel Furherore nuerical exaples and soluions are given for he developed odels * Bu aale yazarlar arafından hazırlanıp yürüülen Oralığa Dayalı Konu Finansanı odelinde Borcun Tasilerle Ödenesi Problelerine odel Oluşurulası başlılı yüse lisans ezinden yararlanılara hazırlanışır Söz onusu yüse lisans ezi Süleyan Deirel Üniversiesi Bilisel Araşıra Projeleri Birii arafından 338-Y- nolu proje apsaında deselenişir Süleyan Deirel Üniversiesi İisadi ve İdari Bililer Faülesi İşlee Bölüü harunozur@sduedur Süleyan Deirel Üniversiesi İisadi ve İdari Bililer Faülesi İşlee Bölüü abdullaheroglu@sduedur

2 ÖZTÜRK ROĞU Konu Finansanı Faizsiz İpoe Oralı Parçalı Geoeri Değişili Seriler Hoe Financing Ineres-free orgage usharaah uanaqisah Parnership Piecewise Geoeric Gradien Series GİRİŞ Günüüzde onu finansan odeli uygulaaları olduça yaygın olara ullanılaadır Oralığa Dayalı v Finansanı odeli bir finans uruu ve üşeri arafından gerçeleşirilen ül saın ala işleidir üşeri oralığı paylaşığı finans uruuna önceden belirlenen dönelerde geri ödeeler yapara onu üzerindei sahip olduğu hissesini arırıp anlaşa süresi sonunda onuun aaına sahip olaadır Konuun bulunduğu çevre göz önüne alınara belirlenen ira ödeelerinden her ii arafa onu üzerindei hisseleri oranında gelir elde eeedirler odelin genel forülleri odeli oluşuran geri ödeelerin ve ira ödeelerinin oluşurduğu serinin farlılı göseresiyle değişeedir Oralığa Dayalı Konu Finansanı odeli döne sayısı geri ödeeler üşerinin il hissesi finans uruu (bana nın il hissesi ve ira geliri ola üzere beş farlı aleden oluşaadır Genellile borç ödeelerinde ira iarlarının eşi olduğu ve geri ödeelerin sabi olduğu bir döneden diğer dönee değişenli göserdiği durular lieraürde yer alaadır eera ve Raza (5 geri ödeelerin sabi olduğu odel için genel forüller üreişlerdir Oralığa Dayalı Konu Finansanı odeli için farlı örneler Raal (4 Siswanoro ve Qoyyiah (7 Abidin Nassir ve Khoderun (8 eera ve Raza (9 Hijazi ve Hanif ( arafından verileedir Geri ödeelerin geoeri eğilili seri olası duruu için roğlu vd ( oralığa dayalı onu finansanı odelinin genel forüllerini gelişirişlerdir roğlu ve Özdeir ( geri ödeelerin parçalı ariei ve geoeri değişi göserdiği duruda onu finansanı odelinin forüllerini üreişlerdir Ayrıca geri ödeelerin doğrusal olduğu duru için roğlu vd ( yeni bir oralığa dayalı onu finansanı odeli gelişirişlerdir Konu finansanı sağlaada gelişirilen birço yöne ve odelin gerçe hayaai birço problein çözüünde yeersiz aldığı görüleedir Bu sebepen proble ürleri genişleilere ödee şeillerinin çoğalılası ve dolayısıyla daha farlı üşeri ilesi oluşurulası finans uruları açısından olduça önelidir Bu çalışada yeni proble ürlerinden yola çıılara farlı onu finansanı odelleri gelişirileedir Kira ödeelerinin ve geri ödeelerin parçalı geoeri değişili seri olası (bir döneden diğerine geoeri değişi göseresi duruunda oralığa dayalı onu finansanı odeli için genel forüller üreilee ve gelişirilen odellerin örne çözüleri ile geçerli olduları belirleneedir 476

3 C7 S3 Geri Ödeelerin ve Kira Ödeelerinin Parçalı Geoeri Değişili Olduğu SBOR Bu çalışada aşağıdai sigeler ullanılışır: A : Konu saın alındığında üşerinin oralıai il hissesi B : Konu saın alındığında finans uruunun (bana il hissesi C : Konu saın ala fiyaı C = A B D D : döne sonunda banaya ödenen geri ödeeler : İl döne geri ödeesi : İl döne için onu ira geliri : döne sonunda üşeriye ai ira geliri : döne devrenin devre nuarası : ( döne devre İlgili devre ya da döne sonunda üşerinin oralıai hissesi : Ay (devre olara döne uzunluğu z : Döne sayısı N : Geri ödee sayısı N = z g g :bir döneden diğer dönee ira ödeelerindei oransal değişi : bir döneden diğer dönee geri ödeelerdei oransal değişi 3 KONUT FİNANSAN ODİ GİŞTİR Konu saın ala iseyen bir üşeri bana ile anlaşara saın ala uarının bir ısını endisinin ödeyeceği alan ısını ise bananın ödeyeceği bir onu saın alaadırlar Aynı zaanda üşeri onua yerleşeedir üşeri her ay sonunda onu irasını banaya ödeeyi abul eeedir Bununla birlie üşeri onu üzerindei payı oranında ira geliri ile birlie belirli bir iar geri ödeeyi de banaya verere belirlenen süre sonunda onuun % üne sahip olaadır Geri ödee süresi z ade döneden oluşaa olup her bir dönede ise ade devre bulunaadır Dolayısıyla devreli geri ödee sayısı z ade olaadır Gelişirilen odelde ira ödeeleri ve geri ödeeler her iisi de ayrı olara döne içinde sabi olup bir döneden diğerine geoeri değişi gösereedir Buradan hareele döne sonunda üşerinin geri ödeesi D = D = z ( ( - g eşiliği ile elde edilir üşeri arafından yapılan ira ödeeleri finans uruu ve üşerinin onu üzerindei hisseleri oranında paylaşılacağından döne sonunda üşeriye ai ira geliri 477

4 ÖZTÜRK ROĞU - ( g - = = z ( C olara yazılabilir O halde dönein devresi sonunda üşeriye ai olan onu hissesi bir öncei devreye ai onu hissesi içinde bulunduğu devreye ai ira geliri hissesi bu aya ai geri ödee oplaından oluşacağı için = - = eşiliği ile ifade edilir = D - - ( PG DG - = z = (3 P = / C G g ve = = g G = Burada = - - dir şili (3 diae alınara aşağıdai ifadeler yazılabilir için - = = A = = A( PG DG { (( } = = A( PG D G PG = A( PG - { (( PG } = D G = için = A( PG ( PG = D - {( PG G (( PG G } = = A( PG ( PG D ( - {( PG G (( PG - PG G (( PG } ise 478

5 C7 S3 Geri Ödeelerin ve Kira Ödeelerinin Parçalı Geoeri Değişili Olduğu = = A( PG ( PG D {( PG G - G (( PG - - (( PG ( PG } = = A( PG ( PG ( PG 3 = 3 D {( PG - ( PG G (( PG - PG G (( PG - (( PG } ( G = A( PG ( PG ( PG - ( - - D{ ( PG ( PG ( PG G - (( PG ( PG ( PG ( PG 3 - G - (( PG ( PG ( PG ( PG G - (( PG ( PG G (( PG G (( PG } eşiliği elde edilir Son bulunan eşiliği aşağıdai şeilde ifade edebiliriz 479

6 ÖZTÜRK ROĞU ì s- æ ( PG - ö = AÕ( PG DíG ç Õ( PG î è ( PG - ø æ ( PG ö - s- G ç Õ( PG è ( PG - ø 3 s- Buradan z G = = Burada R = æ ( PG -ö s- ç Õ( PG ( PG - 4 è - -æ ( PG ö - s- G ç - Õ( PG è ( PG - ø æ ( PG ç è ( PG - - G - ø -öü ý - øþ = için aşağıdai genel forül elde edilir DC = ( - AR { F - H - æ v v s- öü åç F (( PG - Õ( PG ý (4 v= è v øþ Õ ( PG G / G s- F = ve ( - H = PG - dir üşeri onuun aaına (% z dönein ayı sonunda sahip olacağı için ( z = N = C = C = AR (4 eşiliğinden DC z- { F H z z- z æ v v åç (( PG - Õ eşiliği elde edilir s- öü F ( PG ý (5 è v øþ v= 48

7 C7 S3 Geri Ödeelerin ve Kira Ödeelerinin Parçalı Geoeri Değişili Olduğu Burada R H = = z Õ ( PG s- z- (( PG - dir şili (5 en aşağıdai ifadeler elde edilir ( C - AR z v (( PG - Õ D = (6 z- ì z- æ v s- öü CíF H å ç F ( PG ý î v= è v øþ Y = F z- H z- å [ - DY ] æ çf è v z v (( PG - Õ v= v ( PG s- ö ø için C A = (7 R 3 Örne- Bir aile T değerinde bir ev saın ala isiyor ve finansan sağlaa için banaya gidiyor Aile evin değerinin % sini ya da T sini öderen finans uruu da alan hisseyi yani %9 ini ya da 9 T sini ödüyor ve eve yerleşiyor diye düşüneli Bu duruda finans uruu ile aile hisseleri oranında evin ora sahibi oluyorlar vin aylı ira geliri il döne için 5 T olup bir ay sonra ödee yapıla üzere aile ve finans uruu evdei hisseleri oranında ira gelirini paylaşacalardır Banaya yaırılan ira geliri ile aile elde eiği iar üzerine belirli bir uarda ilave geri ödee yapara her ay sonundai hissesini arıraa ve belirlenen süre sonunda evin aaına sahip olaadır ğer aile finans uruuna olan borcunu ay da ödee iserse döneli geri ödeelerin dör ayda bir %5 aracağı ve ira ödeelerinin ise % aracağı varsayılırsa geri ödeelerin aç T olacağını bulalı Bu duruda proble sigelerle aşağıdai gibi ifade edilir A= T B=9 T C= T =5 T =3 z=4 N=z= ay g = ve g = 5 olduğunda il döne geri ödeesi nin (D ne olacağını bulalı şili (6 dan il döne geri ödeesi D = T olara hesaplanaadır Tablo de iar olara ailenin ve bananın oralıai hissesi bananın ve ailenin sahip olduları ira gelirleri geri ödeeler ile birlie aylı ödee periyodu yer alaadır 48

8 ÖZTÜRK ROĞU Tablo : Ödee Tablosu Geri Ödee Nuarası ( - Hisse Aile Kira Hissesi Geri Ödee D Bana Hisse C - Kira Hissesi Bananın nai aışı Şeil de görüleedir Başlangıça il olara banadan 9 T li bir nai çıışı oluren daha sonrai dönelerde her bir dönee ai evin aylı ira gelirleri ve ailenin banaya ödediği geri ödee iarlarının oplaı banaya geri döneedir Şeil : Bananın Nai Aışı Aile için nai aışı ise Şeil de verilişir Anca geri ödeeler sebebiyle aile için sadece nai çıışı oraya çıaadır 48

9 C7 S3 Geri Ödeelerin ve Kira Ödeelerinin Parçalı Geoeri Değişili Olduğu Şeil : Ailenin Nai Aışı SONUÇ Her bireyin geresini olara hisseiği bir onu sahibi ola anca finansan yeersizliğinden dolayı ihiyacını arşılayaaa olduça sı arşılaşılan bir durudur Dolayısıyla insanlar bu ür ihiyaçlarına bir finans uruundan sağladığı fon ile cevap bulaadırlar Ödee süresinin ve ödee iarlarının bireyler için değişenli göseresi elbee gerelili arz eden bir durudur Finans uruları açısından düşünüldüğünde farlı ödee yönelerinin evcu olası farlı üşeri ilesine ulaşada bir araç olara ullanılaadır Değişen ira iarları ödee süresinin ve dolayısıyla geri ödee iarlarının da değişiinde olduça farlılılar oraya çıaraadır Bu çalışada oralığa dayalı onu finansanı odelinin ira iarlarının ve geri ödeelerin döne (aylı zaan aralıları içinde sabi bir döneden diğerine parçalı geoeri değişi göseresi duruunda genel forülleri elde edilişir Ayrıca gelişirilen odelin örne çözüü ile geçerli olduğu belirlenişir KAYNAKÇA ABIDIN S Z A d Nassir ve P F F Khoderun (8 usharaah uanaqisah: A Soluion To Differen Inerpreaions By alaysian and iddle as Scholars in Islaic Financing he Inernaional Conference on Business and Inforaion (BAI 8 Seoul Souh Korea July 7-9 hp://acadeic-papersorg/ocs/session /Papers/C8/ RVdoc

10 ÖZTÜRK ROĞU ROĞU Abdullah ve Gülein Özdeir Parçalı Ariei Değişili Geri Ödeelere Sahip Oralığa Dayalı Konu Finansan odeli Süleyan Deirel Üniversiesi İisadi ve İdari Bililer Faülesi Dergisi Cil 6 Sayı 3 Ispara s -7 3 ROĞU Abdullah ve Gülein Özdeir Parçalı Geoeri Değişili Geri Ödeeler ile Oralığa Dayalı Konu Finansan odeli Gazi Üniversiesi ühendisli ve iarlı Faülesi Dergisi Cil 7 Sayı Anara s ROĞU Abdullah Şeref Kalaycı Gülein Özdeir ve A Cüney Çein Generalized Forulae for he Shared quiy Hoe Financing odel Süleyan Deirel Üniversiesi İisadi ve İdari Bililer Faülesi Dergisi Cil 5 Sayı Ispara s- 5 ROĞU Abdullah Şeref Kalaycı Gülein Özdeir A Cüney Çein ve Hayrein Usul Generalized Forulae for Islaic Hoe Financing hrough he usharaah uanaqisah Conracs Afro urasian Sudies Vol Issue İsanbul pp HIJAZI S T ve Hanif ( Islaic House Fİnancing: A Criical Analysis and Coparison wih Convenional orgage iddle asern Fİnance and conoics No 6 hp://papersssrnco/sol3/paperscf? absrac_id= RA A K ve D A Raza Islaic Hoe Financing Through usharaah uanaqisah and al-bay Bihaan Ajil Conracs: A Coparaive Analysis Review of Islaic conoics 9( pp RA A K ve D A Raza Islaic Hoe Financing Through usharaah uanaqisah Conracs: Soe Pracical Issues JKAU: Islaic conoics ( pp RAA H G (4 Financing Through usharaa: Principles and Applicaion Business Ques hp://papersssrnco/sol3/papers cf?absrac_id= SISWANTORO D ve H Ooyyiah (5 Analysis on he Feasibiliy Sudy of usharaah uanaqisah Ipleenaion in Indonesian Islaic Bans 6h Inernaional Conference on Islaic conoics and Finance Islaic conoics and Baning in he s Cenury : 87-4 Noveber -4 Jaara Indonesia hp://islaiccenerauedusa /7iecon/Ahdah/Con6/_pdf/Vol/5%Dodi%Siswanoro%- %Haidah%Analysispdf