Hiperyükü Sıfır (Y=0) Olan Triplet Alani Eklenerek Genişletilmiş Minimal Süpersimetrik Teorinin Higgs Bosonun Keşfi Sonrasındaki Durumu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Hiperyükü Sıfır (Y=0) Olan Triplet Alani Eklenerek Genişletilmiş Minimal Süpersimetrik Teorinin Higgs Bosonun Keşfi Sonrasındaki Durumu"

Transkript

1 Hiperyükü Sıfır (Y=0) Olan Triplet Alani Eklenerek Genişletilmiş Minimal Süpersimetrik Teorinin Higgs Bosonun Keşfi Sonrasındaki Durumu Asli Sabanci Keceli University of Helsinki and HIP September 11, 2013 arxiv: (P. Bandyopadhyay, K. Huitu ve A.S.) 1/26

2 Plan Neden Genişletiletiyoruz? Minimal Supersimetrik Modelin (MSSM) Durumu Y=0 Triplet Extended Supersymmetric Standard Model (TESSM) TESSM de Higgs Sektörü Numerik Analiz Sonuçlar 2/26

3 Minimal Supersimetrik Modelin (MSSM) Durumu MSSM de, 1.halka seviyesi katkılar dikkate alınarak hesaplanmış en hafif Higgs bozon kütlesi m 2 h m 2 Z cos 2 2β π 2 m 4 t v 2 [ ln M2 S m 2 t + X2 t MS 2 ] (1 X2 t ) 12MS 2 formülüyle verilir. Süpersimetrinin kırılma enerji seviyesi M S = m t1 m t2, stopların karışım parameteresi X t = A t µcotβ olarak tanımlanmıştır ve maksimum karışım senaryosu için: Xt max = 6M S. MSSM de dekuplaj limiti (The decoupling limit in the MSSM) : M A >> M Z Bunun sonucu olarak Higgs spektrumu: Bir tane SM benzeri CP + Higgs bozon di ger CP + Higgs H bozonu ile yüklü Higgs bozonlarinin H ± kütleleri M A ile dejeneredir; M A m H m H ±. 3/26

4 125 GeV kütleli Higgs bosonun LHC de keşfinden sonra, MSSM benzeri teorilerinin parameter uzayları çok büyük oranlarda sınırlandırılmıştır. Çok iyi bilinen MSSM benzeri teorilere iki ornek verelim : MSUGRA/cMSSM, pmssm. pmssm Fenomenolojik MSSM: Modelde Standard Model (SM) parametrelerine ek olarak 22 tane yeni parametre mevcuttur. CP korunumu, Minimal çeşni karışımı (Minimal Flavor Violation- MFV), the 1. and 2. jenerasyon kutleleri üniversal. Modelin parametre uzayı(22 parametre) : tanβ, µ, M A,Gaugino Kütleleri: M 1,M 2,M 3 A f (3 tane 3. jenerasyon için + 3 tane de 1. and 2. jenerasyonlar için ) m f L and mf R (5 5) MSUGRA/cMSSM Yumuşak SUSY kırıcı parametreler yüksek enerjide (GUT) ayni de gere sahiptirler. Modelin parametre uzayı sadece 4 1 parametre içerir: sign(µ), tanβ, A 0, m 0, m 1/2. 4/26

5 Minimal Supersimetrik Modelin (MSSM) Durumu MSUGRA with 125 GeV Higgs (arxiv: H. Baer et al.) pmssm with 125 GeV Higgs (arxiv: Djouadi et al. ) m h (GeV) msugra: m 0 =4TeV, m 1/2 =0.5TeV, µ >0, m t =173.3 GeV tan β =10 tan β =30 tan β =45 tan β = A 0 (TeV) A 0 = 0 için, m 0 -m 1/2 uzayında 125 GeV Higgs ile uyumlu parametre bolgesi ancak m 1/2 m 0 10 TeV ile mümkündur; Buna karşılık gelen squark/gaugino kutleleri 20 TeV!!). E ger A 0 = ±2m 0 m TeV olarak alınırsa: 125 GeV Higgs boson çozümleri elde etmek mümkün. Sonuç: Oldukça a gır skaler parcaçıklar hafif gauginolar. m 0 < 5 TeV için A 0 1.8m 0 bölgesinde Higgs boson keşfinle uyumlu parametre uzayi yoktur. Özet: m 0 ve A 0 parametreleri oldukça a gır olmak zorunda! Buna sonucunda stoplar oldukça a gır!. Msusy = m t1 m t2 and Xt = At µcotβ Msusy nin yüksek de gerleri için (Msusy > 1 TeV) stoplar arasında fazla karışımına gereksinim yoktur. Ama stoplar ( t 1,2 ) oldukça a gır. Düşük Msusy de gerleri için sadece maksimal senaryo (Xt = 6Msusy) 125 GeV Higgs ile uyumlu sonuçlar verir. E ger Msusy 1.5 TeV sadece tanβ nın yuksek de gerleri Higgs mass limitini sa glar. tanβ 10 Özet: Istenilen Higgs kütlesi ya maksimal karışım ve yüksek tan β de gerleriyle ya da oldukça yüksek Msusy (oldukç a gır stoplar) ile ulaşılabilinir!. 5/26

6 MSSM Benzeri Teorilerin Higgs Bosonun Keşfinden Sonraki Durumu Özetlersek: Modellerin 125 GeV Higgs bozon barındırabilmesi için ya stop karışım parametresinin oldukça yüksek olması ya da modeldeki stoplarin oldukça a gır olmasi gerekmektedir. Ince Ayar Problemi (fine tuning problem!!). Bunun sonucunda MSSM tipi modellerin sahip oldu gu en önemli motivasyonlardan bir tanesini kaybetmiş oluyoruz. (solution the hierarchy problem) Çözüm: Genişletilmiş MSSM Modelleri Bonus: Genişletilmiş modeller MSSM de varolan µ problemine çözüm getirebilir. MSSM de ortaya çıkan CP simetrisini ihlal eden teriminlerin fazlalı gı sorunu kendili ginden kırılan CP simetrisi ile ortadan kaldırılabilinir. (Spontaneous CP violation) CP simetrisinin kendiliginden bozulmasi MSSM de mumkun de gildir! Eklenen triplet(ler) sayesinde neutrinolar kütle terimleri açıklanabilinir.(the seesaw mekanızması (Type-II seesaw)) 6/26

7 Genişletilmiş MSSM Modelleri Next to MSSM (NMSSM): Bir tane singlet S MSSM spektrumuna eklenir. µ terimi singletin vakum beklenen de geri vasıtasıyla dinamik olarak üretilir. i.e. λsh uh d. µ problemin çözümü. Bu model için, 125 GeV Higgs ile ilgili yapılan analizleri merak edenler: [arxiv] , , , , , Triplet Alanı Eklenerek Genişletilmiş MSSM Teorileri Y=0 Triplet ile Genişletilmiş Supersimetrik Standart Model (TESSM) Genel olarak her genişletilmiş Higgs model deneysel sonuçlardan gelen aşa gıdaki 2 gereksinimi sa glamalı. ρ parametresi 1 olmalı! Çeşni de giştiren nötral akımlar (FCNC) kontrol altına alınmalıdır. 7/26

8 ρ Parametresi ρ parametresinin deneysel de geri (PDG 2012) ρ = SM için, A gaç mertebesinde ρ parametresinin de geri (1 tane SU(2) kompleks Higgs dublet MW içeren modeller) ρ = 2 = 1 M Z 2 cos2 θ W Herhangi bir sayıda kompleks skaler alanlardan olusan Y = 1 SU(2) dubletler için herzaman ρ = 1 (A gaç mertebesinde) 2 tane SU(2) Higgs dublet + 1 tane Y = 0 kompleks SU(2) triplet: Triplet ile Genişletilmiş Supersimetrik Standard Model (TESSM) ρ = 1+ 4v2 T v 2 1 v T : triplet alanin vakum beklenen de geri, v 2 = v 2 d + v2 u burada v d ve v u dubletlerin vakum beklenen de gerleridir. ρ parametresinin deneysel de geri kullanarak v T 3GeV 8/26

9 Y=0 Triplet Extended Supersymmetric Standard Model (TESSM) MSSM alanlari + hiperyükü Y = 0 olan yeni bir SU(2) triplet kiral süperalanı. Higgs Sektörü: 2 Tane Higgs dublet + 1 tane 2X2 matrix olarak ifade edilebilecek SU(2) kompleks Higgs triplet Σ = 1 2 ξ0 ξ + 2 ξ ξ0 Elekrozayıf simetri kırılımından sonra (After EWSB): H u = v u, H d = v d and ξ 0 = v T 3 GeV. A gaç mertebesinde m 2 W and m 2 Z de gerleri m 2 W = 1 2 g2 2(v 2 +4v 2 T) m 2 Z = g2 2 v2 2cos 2 θ w 9/26

10 TESSM de Higgs Sektörü Modelin süperpotansiyeli; W = λh d ΣH u + µ D H d H u + µ T Tr(Σ 2 )+y uq H uu c + y d Q H d D c + y L L H d E c µ D :MSSM Higgs dubletler arasındaki karışım parametresi, µ T : Triplet kütle parametresi λ: Triplet-Dublet kuplajı!triplet alani ile fermionik süperalanlar arasında etkileşim yok. Bu model için sadece Higgs alanlarını içeren skaler potensiyel şu şekilde ifade edilir; V = V SB + V F + V D burada V F = W φ i 2, V D = 1 g 2 2 a[φ i (t a ) j i φj]2 ve V SB yumuşak SUSY kırıcı potansiyel, olarak tanımlanır. a V S = m 2 1 H d 2 +m 2 2 H u 2 +m 2 3Tr(Σ Σ) (1) + [A λ λh d ΣH u +B D µ D H d H u +B T µ T Tr(Σ 2 )+H.c.] 10/26

11 TESSM de Higgs Sektörü Higgs Spekturumu: 3 tane CP + (CP even) Higgs h, H 1, H 2; 2 tane CP (CP odd) Higgs A 1 and A 2; 3 tane de elektrik yüklü Higgs H ± 1, H± 2 and H ± 3 1-halka seviyesinde nötral higgs bozonlarına gelebilecek tüm katkıları hesapladık. Hesap sırasinda (s)top,(s)bottom katkılarının yanı sıra zayıf sektör katkıları da dikkate alındı. (chargino-higgs-neutralino halkaları) Zayıf sektör katkıları MSSM için gözardı edilebilir ama bu modelde (TESSM) λ için oldukça önemlidirler. (di Chiara et al. PRD 78 (2088) ) 11/26

12 Numerik Analiz Triplet-Higgs dublet etkileşim terimi: λh d ΣH u Kuplaji fazla olan triplet modeli: λ büyük i.e. λ Kuplajı zayıf plan triplet modeli: λ küçük i.e. λ 0.1 Senaryo m t1, b 1 m t2, b 2 µ T (GeV) (GeV) (GeV) Sc Sc Sc Sc Table : Scenarios for the allowed parameter space. Parametre uzayı her senaryoda tanβ = 5, 10, 15, 30, 50 için tarandı ve 125 ± 2 GeV aralı gını sa glayan noktalar dikkate alındı. P. Bandyopadhyay, K. Huitu, A.S. (arxiv: JHEP ten kabul aldı) 12/26

13 125 GeV Higgs boson in the TESSM Μ D GeV tanβ 5 tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ 50 Μ D GeV tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Λ Μ D GeV tanβ 5 tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Figure : µ D -λ izinli parametre uzayi Senaryo 1 (a) Güçlü sektörden (b) zayıf sektörden ( c) tum sektörlerden gelen katkılar dikkate alınırsa. Bu analiz için sfermion parametreleri A t,a b = 500 GeV olarak alınmıştır. m t1, b 1 = 500 GeV 13/26

14 Μ D GeV GeV Higgs boson in the TESSM tanβ 5 tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Μ D GeV tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Μ D GeV tanβ 5 tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Figure : Scenario 4 için µ D -λ izinli parametre uzayi (a) Güçlü sektörden (b) zayıf sektörden ( c) tum sektörlerden gelen katkılar dikkate alınd gında. A t,a b = 500 GeV. m t1, b 1 = 1 TeV ve mu T =1.2 TeV 14/26

15 TESSM de stop kütle matrisi; M 2 t = ( m 2 tl +m 2 t +D L X 2 t X 2 t m 2 t R +m 2 t +D R ) burada X 2 t = y t(a th 0 u +µh 0 d λ 2 ξ 0 H 0 d ) The minimal karışım senaryosu: A t = µcotβ böylece tek karışım terimi tripletden The maksimum karışım senaryosu:x 2 t oldu gu gibi tutulsun m t 1 GeV m h1 GeV m t 1 GeV m h1 GeV Figure : m t1 karşılık m h grafi gi ( minimal (üst panel) and maksimum karışım senaryosu (alt). Siyah ve kırmızı noktalar : tanβ = 5 ve tanβ = 50 için kuplajı zayıf plan triplet modeli (λ = 0.1) Yeşil ve Mavi noktalar; tanβ = 5 ve tanβ = 50 için kuplaji fazla olan triplet modeli i.e. λ = /26

16 125 GeV Higgs ve Br(B X s γ) için Izinli Parametre Uzayları Deneysel De ger: Br(B X sγ) = (3.55±0.25+±0.09) 10 4 (PDG 2012) Br(B X sγ) Yeni Fizik modellerinin parameter uzaylarına önemli sınırlamalar getirir. (MSSM den gelen katkılar: top-yüklü higgs, stop-chargino parçacıklarını içeren 1. halka seviyesi katkılardır.) TESSM de de durum oldukça benzer sadece MSSM dekilere ek olarak 2 tane yeni yükü Higgs bozon var ve bu analiz için charginolar Higgsino benzer alındı. Triplet alanının fermionlara kuplaj yapmadı gından sadece triplet içeren parçacıklar Br(b sγ) ya katkı sa glamazlar. Bu yüzden yüklü Higgs bozonları ve charginolardaki triplet-dublet karışımlari belirlenmek zorunda. 16/26

17 125 GeV Higgs ve Br(B X s γ) için Izinli Parametre Uzayları Percentage of Mixing λ=0.1 tanβ=5 H u H d T 1 T 2 Percentage of Mixing λ=0.1 tanβ=50 H u H d T 1 T µ D µ D Percentage of Mixing λ=0.9 tanβ=5 H u H d T 1 T 2 Percentage of Mixing λ=0.9 tanβ=50 H u H d T 1 T µ D µ D Figure : The percentage mixing of different Higgs fields in lightest charged Higgs mass eigenstate with µ D for λ = 0.1,0.9 and tanβ = 5,50. For this analysis we take µ T = 1.2 TeV, A q = 500 GeV. 17/26

18 125 GeV Higgs ve Br(B X s γ) için Izinli Parametre Uzayları m hgev tanβ 5, At Μ DGeV Λ = 0.1 Λ = 0.9 m hgev tanβ 5, At0 Λ = 0.1 Λ = Μ DGeV m hgev 150 tanβ 5, At0 Λ = 0.1 Λ = Μ DGeV Figure : µ T = 1.2 TeV için m h -µ D düzlemi. Üst sol (sa g) panel; m t1 = 500 GeV (1 TeV) ve A t = 500 GeV. Alt panel m t1 = 500 GeV ve A t = 500 GeV Sarı bant: 125 ± 2 GeV; Turuncu bant: Chargino LEP alt limiti (104 GeV). 18/26

19 Sonuçlar Makalemizde Y=0 triplet ile genişletilmiş Minimal Süpersimetrik Teorinin paramatre uzayına Higgs bozon kütlesinden ve Br(B s X sγ) gelen sınırlamaları inceledik. Triplet alani ile genişletilmiş modelde a gaç seviyesi yeni katkılar oldu gundan a gır parçacık spektrumuna gerek yok. (Ya da yüksek stop karışım parametrelerine) MSSM de 125 GeV Higgs kütlesi 3. jenerasyonun kütlelerine önemli bir alt limit koyar. TESSM için ise tek Higgs kütle analizi ile sfermion kütlelerine ciddi limitler belirleyemeyiz. Bunun için direk bozulma ya da üretim kanallarına bakmamiz gerek. Br(B s X sγ) un deneysel de gerine uyan ve 125 Higgs bozon barındıran parametre uzayları MSSM ile kıyaslandı gında daha az ince ayara ihtiyaç duyar. 19/26

20 Teşekkürler 20/26

21 Back Up Slides 21/26

22 ρ Parametresi At tree level the general formula of the ρ parameter reads [4T(T +1) Y 2 ] v T,Y 2 c T,Y T,Y ρ = 2Y 2 v T,Y 2 T,Y where c T,Y = 1(1/2) for complex (real) representation of the scalar fields. 22/26

23 Plan Neden Genis letiletiyoruz? Y=0 Triplet Extended Supersymmetric Standard Model (TESSM) Fenomenolojik MSSM 23 / 26

24 Di ger MSSM Benzeri Modeller VCMSSM: very constrained MSSM (A 0 m 0) no-scale: no-scale scenario with m 0 A 0 0 NUHM: non-universal Higgs model Credits: Djouadi et al. arxiv: /26

25 Μ D GeV 125 GeV Higgs boson in the TESSM tanβ Λ tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ 50 Μ D GeV tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Μ D GeV tanβ 5 tanβ 10 tanβ 15 tanβ 30 tanβ Λ Figure : Allowed parameter space in µ D -λ plane for Scenario 3 (a) only with the strong sector (b) only the weak sector ( c) total contributions are considered. For this analysis the trilinear sfermion parameters are taken as A t,a b = 500 GeV. 25/26

26 Perturbativity of the Model Little Hierarchy problem pushes towards small tan β and large λ but perturbation theory may break down at the scale Λ Credits: Delgado et al. arxiv: /26

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması

Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı'da (ILC) Ayar Aracı Bozonları ile Süpersimetri Kırılması Hale Sert 04 Eylül 2012 İÇERİK Giriş Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) ve Uluslararası Lineer Çarpıştırıcı (ILC)

Detaylı

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü

Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Büyük Hadron Çarpıştırıcısı nda HZZ Bağlaşımlarının Ölçümü Volkan ARI*, Orhan ÇAKIR*, Sinan KUDAY** Ankara YEF Günleri 12-14 Şubat 2015 * Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü ** İstanbul Aydın Üniversitesi

Detaylı

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ

Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Parçacıkların Standart Modeli ve BHÇ Prof. Dr. Altuğ Özpineci ODTÜ Fizik Bölümü Parçacık Fiziği Maddeyi oluşturan temel yapı taşlarını ve onların temel etkileşimlerini arar Democritus (460 MÖ - 370 MÖ)

Detaylı

LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları

LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları LHC de Süpesimetri ve 3.aile sfermiyon Araştırmaları Sinan Kuday Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü CERNTR Toplantısı 02.09.2009 1 Süpersimetri (SUSY) Nedir? 2 Süpersimetri (SUSY) Nedir? Q Bozon = Fermiyon

Detaylı

Başka Boyutlar Arayışı-2:

Başka Boyutlar Arayışı-2: Başka Boyutlar Arayışı-2: Ekstra Boyutların bir Sınıflandırması, Gözlenebilirlikleri ve Standart Birleştirme Teorilerinde Enerji Ölçekleri K. O. Ozansoy, Ankara Üniversitesi Fizik Bölümü İçerik 1. Özet

Detaylı

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul

ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER. Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul ÖZGEÇMİŞ KİŞİSEL BİLGİLER Soyadı, Adı: Doğum Tarihi: Doğum Yeri: Adresi: Tel: Faks E-Posta: Selbuz, Levent 1 Ocak 1976 Kartal, İstanbul Fizik Mühendisliği Bölümü, Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018

STANDART MODEL VE ÖTESİ. Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 STANDART MODEL VE ÖTESİ Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. A. Zorluer Türk Öğretmen Çalıştayı 8 Ocak 2018 1 Evrenin kısa tarihi Görüldüğü gibi evrenimizin tarihi aynı zamanda atom altı parçacıkların oluşum

Detaylı

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment

CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Yıl:7 Cilt:17-1 CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI * Supersymmetry Searches in Cms Experiment Aytül ADIGÜZEL Fizik Anabilim Dalı Ayşe POLATÖZ Fizik Anabilim Dalı ÖZET

Detaylı

Maddenin içine yaptığımız yolculukta...

Maddenin içine yaptığımız yolculukta... HİGGS NEDİR? Maddenin içine yaptığımız yolculukta... madde atom elektron proton quark çekirdek nötron Standart Model Standart Model Atomun İçi Doğadaki Temel Kuvvetler Temel Kuvvetler Değişim Parçacıkları

Detaylı

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi

Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Murat ŞENER Bursa Sınav Fen Lisesi Kütlenin kökeni Nötrino salınımı Madde-karşıt madde asimetrisi Karanlık madde ve karanlık enerjinin doğası gibi kuramsal olarak geliştirilmiş olayların açıklanmaya çalışılmasıdır.

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ. LEPTONİK FOTONLARIN ÖZELLİKLERİ ve DENEYSEL ARANMASI. Seyit Okan KARA FİZİK ANABİLİM DALI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ. LEPTONİK FOTONLARIN ÖZELLİKLERİ ve DENEYSEL ARANMASI. Seyit Okan KARA FİZİK ANABİLİM DALI ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ LEPTONİK FOTONLARIN ÖZELLİKLERİ ve DENEYSEL ARANMASI Seyit Okan KARA FİZİK ANABİLİM DALI ANKARA 2012 Her hakkı saklıdır ÖZET Doktora Tezi LEPTONİK

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı Şubat 2014 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN CERN Türk Öğretmenler Programı 23-27 Şubat 2014 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir?

Simetri ve Süpersimetri. Spot: Kerem Cankoçak. Simetri nedir? Simetri ve Süpersimetri Spot: Kerem Cankoçak Simetri nedir? Aşağıdaki şekilde bir örneğini gördüğümüz simetrik şekillere doğada her zaman rastlarız. Doğa simetriktir. Ama daha yakından baktığımızda bu

Detaylı

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0

Herbir kuarkın ters işaretli yük ve acayipliğe sahip bir anti kuarkı vardır: TİP (ÇEŞNİ,flavor) YÜK ACAYİPLİK. u (up, yukarı) 2/3 0 Hardronlar neden böyle ilginç şekillere uyarlar? Cevap Gell-Mann ve Zweig tarafından (birbirinden bağımsız olarak) Verildi: Tüm hardronlar KUARK denilen daha temel bileşenlerden oluşmuştur! Kuarklar bir

Detaylı

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK

STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK STANDART MODEL ÖTESİ YENİ FİZİK MUSA ÖZCAN TTP 8 (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI 8) 21-27 OCAK 2018 1 Bugünü anlamak için, geçmişe bakmak. Büyüğü anlamak için, en küçüğe bakmak. *TTP 8 Güncel sorunlar Gökhan

Detaylı

Vektör Bozon Saçılması

Vektör Bozon Saçılması Vektör Bozon Saçılması V. E. Özcan University College London ATLAS Deneyi CERNTR toplantısı, 14 Ağustos 2008 Özet Nedir? Neden ilginçtir? İşin kirli tarafları Vektör bosonları yapılandırma, jetler, hızlı/tam

Detaylı

Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara

Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara Doç. Dr. Orhan ÇAKIR Ankara Üniversitesi, Ankara PARÇACIK FİZİĞİNDE SİMULASYONLARA GENEL BAKIŞ SİMULASYON YÖNTEMLERİ ve ÇARPIŞMA KİNEMATİĞİ SİMULASYON PROGRAMLARI (CompHEP, PYTHIA) 2 3 1. PARÇACIK FİZİĞİNDE

Detaylı

BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM

BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini

Detaylı

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer

TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer THM- YUUP Projesi Genel Değerlendirme Çalıştayı 19-20 MART 2015 HTE, ANKARA ÜNİVERSİTESİ TURKFAB Tesisinin Araş0rma Potansiyeli, Kullanıcı Profili ve Üreteceği Katma Değer Orhan Çakır Ankara Univ. & I

Detaylı

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7)

HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA NAZLI FANUS FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ ULUPAMİR ORTAOKULU (CERN TÜRK ÖĞRETMEN ÇALIŞTAYI-7) HİGGS HAKKINDA KONU BAŞLIKLARI STANDART MODEL-TEMEL PARÇACIKLAR HİGGS BOZONU HİGGS ALANI HIZLANDIRICILAR(HİGGS

Detaylı

Süpernova Nötrinoları ve Güncel Nötrino Araştırmaları

Süpernova Nötrinoları ve Güncel Nötrino Araştırmaları Süpernova Nötrinoları ve Güncel Nötrino Araştırmaları Taygun Bulmuş Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Bölümü 13 Şubat 2015 Taygun Bulmuş (MSGSU) Ankara YEF Günleri 2015 13 Şubat 2015 1 / 19

Detaylı

Parçacık Fiziği: Söyleşi

Parçacık Fiziği: Söyleşi HPFBU-2012, Kafkas Üniversitesi, 12-19 Şubat 2012 Parçacık Fiziği: Söyleşi Saleh Sultansoy, TOBB ETÜ, Ankara & AMEA Fizika İnstitutu, Bakı Gökhan Ünel, UC Irvine Rutherford, Mehmet Akif ve CERN Biraz daha

Detaylı

ELEKTRON-POZİTRON VE ELEKTRON-FOTON ÇARPIŞTIRICILARINDA SÜPERSİMETRİ PARAMETRE UZAYININ

ELEKTRON-POZİTRON VE ELEKTRON-FOTON ÇARPIŞTIRICILARINDA SÜPERSİMETRİ PARAMETRE UZAYININ ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ ELEKTRON-POZİTRON VE ELEKTRON-FOTON ÇARPIŞTIRICILARINDA SÜPERSİMETRİ PARAMETRE UZAYININ İNCELENMESİ Semra GÜNDÜÇ FİZİK MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Detaylı

CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI

CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) CMS DE SKUARK BOZUNUMLARI NIN ARAŞTIRILMASI Nasuf SÖNMEZ Fizik Anabilim Dalı Bilim Dalı Kodu: 404.04.01 Sunuş Tarihi: 5.08.006 Tez Danışmanları:

Detaylı

B, L ve B - L Ayar Bozonlarının Durumu

B, L ve B - L Ayar Bozonlarının Durumu 43 C.Ü. Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, Cilt 33, No. 1 (2012) B, L ve B - L Ayar Bozonlarının Durumu Seyit Okan KARA 1,* 1 Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Fizik Bölümü, Ankara, Türkiye Received:

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Semiray GİRGİS CMS (COMPACT MUON SOLENOID) DENEYİNDE SÜPERSİMETRİ KEŞİF POTANSİYELİ FİZİK ANABİLİMDALI ADANA, 7 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ CMS

Detaylı

Hale SERT. iyte and DESY AYAR GENİŞLETMELİ SÜPERSİMETRİK MODELLERİN LHC'DEKİ HİGGS SİNYALLERİ 27/12/2011. Ankara YEF Günleri

Hale SERT. iyte and DESY AYAR GENİŞLETMELİ SÜPERSİMETRİK MODELLERİN LHC'DEKİ HİGGS SİNYALLERİ 27/12/2011. Ankara YEF Günleri AAR GENİŞLETMELİ SÜPERSİMETRİK MODELLERİN LCDEKİ İGGS SİNALLERİ ale SERT ite an DES Ankara EF Günleri 7/1/011 Tevaron i Ma Bon: Projecin U(1) Moel o LC Doain Py. Le. B69 (010) 37 335, [arxiv:1005.1674v1

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Aytül ADIGÜZEL CMS DENEYİNDEKİ SÜPERSİMETRİ ARAŞTIRMALARI FİZİK ANABİLİM DALI ADANA, 7 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ CMS

Detaylı

FİZ314 Fizikte Güncel Konular

FİZ314 Fizikte Güncel Konular FİZ314 Fizikte Güncel Konular 2015-2016 Bahar Yarıyılı Bölüm-8 23.05.2016 Ankara A. OZANSOY 23.05.2016 A.Ozansoy, 2016 1 Bölüm 8: Parçacık Fiziği 1. Temel Olmayan Parçacıklardan Temel Parçacıklara 2. 4

Detaylı

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ

Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ Hazırlayan: Ayten İLHAN Branşı: Bilişim Teknolojileri Görev Yaptığı Okul: EMİNE ÖZCAN ANADOLU LİSESİ 1 LEPTONLAR AYAR BOZONLARI (KUVVET TAŞIYICI BOZONLAR) KUARKLAR STANDART MODELİ ANLAMAK MADDE PARÇACIKLARI

Detaylı

Hiyerarşi i problemi ve Süpersimetri

Hiyerarşi i problemi ve Süpersimetri Hiyerarşi i problemi ve Süpersimetri Nasuf SÖNMEZ Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İÇERİK 0. YüzyY zyılın n Gelişmeleri Elektron un Kütlesindeki K Hiyerarşi i Problemi Standart Model ve Sorunları

Detaylı

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu

IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Maddenin Yeni Yapı Düzeyi: PREONLAR Çalıştayı 8-10 Mart 2018 IceCube Deneyinde Gözlemlenen PeV Enerjili Olayların Renk Sekizlisi Nötrino Yorumu Ümit Kaya 09.03.2018 TÜBİTAK 1001 Projesi : 114F337 A. N.

Detaylı

A B = A. = P q c A( X(t))

A B = A. = P q c A( X(t)) Ders 19 Metindeki ilgili bölümler 2.6 Elektromanyetik bir alanda yüklü parçacık Şimdi, kuantum mekaniğinin son derece önemli başka bir örneğine geçiyoruz. Verilen bir elektromanyetik alanda hareket eden

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 2018 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı G. Ünel CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 8 Ocak 218 1 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz bir parçacık kadar küçüktü. 2 ve evrenimizin gelişimi parçacıklarla ve onların

Detaylı

LHC Run2 Beklentileri

LHC Run2 Beklentileri 6.5 6.5 LHC Run2 Beklentileri Sezen Sekmen Kyungpook National University CERNTR - 7 Temmuz 2015 LHC takvimi Phase-0 = ortalama pile- up / yığılma Algıçların gelişimi ATLAS Phase0 gelişmeleri CMS Phase0

Detaylı

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar

ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar ATLAS Higgs Araştırmalarında En Yeni Sonuçlar Resim 1: ATLAS ın 2012 de kaydettiği, Higgs in dört elektrona bozunma adayı. 4 Temmuz 2012 de, ATLAS deneyi, Higgs Bozonu araştırmalarındaki güncellenmiş sonuçlarının

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Temel elektrik yükü : e=1.60218x10-19 C İnce

Detaylı

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan

Evrenimizdeki karanlık maddenin 3 boyutlu olarak modellenmesi Karanlık maddenin evrende ne şekilde dağıldığı hala cevabı bulunmamış sorulardan CERN BÖLÜM-2 1970 lerin sonlarına doğru bugün hala tam olarak açıklayamadığımız inanılmaz bir keşif yapıldı. Bu keşfe göre evrendeki toplam kütlenin yüzde doksana yakını görünmezdi! Bu heyecan verici keşfin

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 2015 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 4 Temmuz 215 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

Ontrol E110 KONTROL PANELİ MÜHENDİSLİK KILAVUZU KP0048

Ontrol E110 KONTROL PANELİ MÜHENDİSLİK KILAVUZU KP0048 Ontrol E0 KONTROL PANELİ MÜHENDİSLİK KILAVUZU KP0048 GİRİŞ E0 Kontrol Paneli, bir dizi parametre ayarına dayanan basit konfigürasyon olanağıyla, çok geniş bir yelpazede kapsamlı otomatik kontrol çözümleri

Detaylı

Süpersimetriye giriş : 1 boyutta süpersimetri, süpercebir ve süperuzay

Süpersimetriye giriş : 1 boyutta süpersimetri, süpercebir ve süperuzay Süpersimetriye giriş : 1 boyutta süpersimetri, süpercebir ve süperuzay Kayhan ÜLKER Abbasağa Mah., İstanbul UluYef 12 Kayhan ÜLKER (AbbasAğa) Süpersimetriye giriş UluYef 12 1 / 32 Süpersimetriye giriş

Detaylı

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi

125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi 125 GeV Kütleli Yeni bir Parçacığın Gözlenmesi CMS Deneyi, CERN 4 Temmuz 2012 Özet Bugün, CERN deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki (BHÇ) CMS deneyi araştırmacıları, CERN de ve Melbourne daki ICHEP 2012

Detaylı

CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu

CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu CMS Deneyinde Ek Boyutlu Kara Delik Üre6m ve Bozunumu Halil Gamsızkan Türk CERN Forumu Semineri 11 Aralık 08 Az sonra.. Mini kara delik fikri nereden geliyor? ADD Modeli Kara delik üre6mi Kara delik bozunumu

Detaylı

8.04 Kuantum Fiziği Ders XII

8.04 Kuantum Fiziği Ders XII Enerji ölçümünden sonra Sonucu E i olan enerji ölçümünden sonra parçacık enerji özdurumu u i de olacak ve daha sonraki ardışık tüm enerji ölçümleri E i enerjisini verecektir. Ölçüm yapılmadan önce enerji

Detaylı

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015

Parçacık Fiziği. Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziği Dr. Bora Akgün / Rice Üniversitesi CERN Türkiye Öğretmenleri Programı Temmuz 2015 Parçacık Fiziğinin Standard Modeli fermion boson Dönü 2 Spin/Dönü Bir parçacık özelliğidir (kütle, yük

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 30 Ocak 2015 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan sonra evrenimiz

Detaylı

Temel Sabitler ve Birimler

Temel Sabitler ve Birimler Temel Sabitler ve Birimler Işığın boşluktaki hızı: c=299792458 m/s ~3x10 8 m/s Planck sabiti: h= 6.62606957(29)x10-34 Js İndirgenmiş Planck sabiti ħ = h/2π Elektron yükü : e=1.602176565(35)x10-19 C İnce

Detaylı

Newton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır.

Newton un ikinci yasası: Bir cisim ivmesi cisim üzerine etki eden toplam kuvvet ile doğru orantılı cismin kütlesi ile ters orantılıdır. Bölüm 5: Hareket Yasaları(Özet) Önceki bölümde hareketin temel kavramları olan yerdeğiştirme, hız ve ivme tanımlanmıştır. Bu bölümde ise hareketli cisimlerin farklı hareketlerine sebep olan etkilerin hareketi

Detaylı

Mezon Molekülleri ve X(3872)

Mezon Molekülleri ve X(3872) Mezon Molekülleri ve X(3872) A. Özpineci Fizik Bölümü ORTA DOĞU TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İZYEF 2013 Yeni fizik olduğundan emin miyiz? Yeni fizik olduğundan emin miyiz? = Yeni fizik olmasını istiyoruz, ama

Detaylı

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu

Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu Maddenin Yapısı ve Higgs Bozonu M. Zeyrek, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fizik Bölümü LHC deki ATLAS ve CMS deneylerinin 2012 de açıkladıkları sonuçlar Higgs bozonunun varlığını kanıtlamış, beraberinde

Detaylı

TAEK ARAŞTIRMA PROJESİ Durmuş Ali Demir, Kerem Cankoçak, İsmail Turan

TAEK ARAŞTIRMA PROJESİ Durmuş Ali Demir, Kerem Cankoçak, İsmail Turan TAEK ARAŞTIRMA PROJESİ Durmuş Ali Demir, Kerem Cankoçak, İsmail Turan CERN CMS DENEYİ NDE YENİ KUVVET YASALARININ ARAŞTIRILMASI (SEARCH FOR NEW FORCE LAWS AT THE CERN CMS EXPERIMENT) Özet Elektroyeğin

Detaylı

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN

, (Compton Saçılması) e e, (Çift Yokoluşu) OMÜ_FEN Göreli olmayan kuantum mekaniği 1923-1926 yıllarında tamamlandı. Göreli kuantum mekaniğinin ilk başarılı uygulaması 1927 de Dirac tarafından gerçekleştirildi. Dirac denklemi serbest elektronlar için uygulandığında

Detaylı

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri

Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri EVREN NASIL İŞLER? Doğayı anlamak için, Parçacıkları, Kuvvetleri ve Kuralları Bilmemiz gerekir. Gordon Kane,Süpersimetri Evrenin olağanüstü karmaşıklığını açıklamak için küçüklerin dünyasını anlamak gerekir

Detaylı

Theory Tajik (Tajikistan)

Theory Tajik (Tajikistan) Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)

Detaylı

Bölüm 1: Lagrange Kuramı... 1

Bölüm 1: Lagrange Kuramı... 1 İÇİNDEKİLER Bölüm 1: Lagrange Kuramı... 1 1.1. Giriş... 1 1.2. Genelleştirilmiş Koordinatlar... 2 1.3. Koordinat Dönüşüm Denklemleri... 3 1.4. Mekanik Dizgelerin Bağ Koşulları... 4 1.5. Mekanik Dizgelerin

Detaylı

LHC, HIGGS VE ÖTESİ. veya: Endişelenmeyi bırakıp Higgs i sevmeyi nasıl öğrendim? V. Erkcan Özcan Boğaziçi Üniversitesi TFD 30

LHC, HIGGS VE ÖTESİ. veya: Endişelenmeyi bırakıp Higgs i sevmeyi nasıl öğrendim? V. Erkcan Özcan Boğaziçi Üniversitesi TFD 30 LHC, HIGGS VE ÖTESİ veya: Endişelenmeyi bırakıp Higgs i sevmeyi nasıl öğrendim? V. Erkcan Özcan Boğaziçi Üniversitesi TFD 30 TFD 24 Sözlü Sunum: Higgs Bozonları olmadan Elektrozayıf Simetri Kırılmasının

Detaylı

Bölüm 2. Bir boyutta hareket

Bölüm 2. Bir boyutta hareket Bölüm 2 Bir boyutta hareket Kinematik Dış etkenlere maruz kalması durumunda bir cismin hareketindeki değişimleri tanımlar Bir boyutta hareketten kasıt, cismin bir doğru boyunca hareket ettiği durumların

Detaylı

ç Ç Ş Ş Ü Ş Ş Üş ş Ö Ç ç ş ç ş ş ü ç ş Ş ü ş ş ç ç ş ç ş ö ş ş ö ö ü Ş ü ü ş ü ü ü ş ç Ü «Ö ç ş ü ş ş ö Ş ç ç ş ç üç ö ş ç ş ç Ş ü ö üç ş Ş ü Ş Ç Ç Ç Ö ç ş ü ü ö ö ü ş ç ş ç Ş ç ş ü ü ş ş ş ö ş ç ş ö ş

Detaylı

NÜMER IK ANAL IZ. Nuri ÖZALP MATEMAT IKSEL ÖNB ILG ILER. Bilimsel Hesaplama Matemati¼gi

NÜMER IK ANAL IZ. Nuri ÖZALP MATEMAT IKSEL ÖNB ILG ILER. Bilimsel Hesaplama Matemati¼gi NÜMER IK ANAL IZ Bilimsel Hesaplama Matemati¼gi Nuri ÖZALP MATEMAT IKSEL ÖNB ILG ILER Nuri ÖZALP (Ankara Üni.) NÜMER IK ANAL IZ BÖLÜM 1 7! MATEMAT IKSEL ÖNB ILG ILER 1 / 15 Kaynaklar Nümerik Analiz-Bilimsel

Detaylı

Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi

Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi Örgü Kuantum Renk Dinamiği nde Tılsımlı Hadronların Yapısı IZYEF 13 (11.9.213) Güray Erkol Özyeğin Üniversitesi Kolaboratörler: U. Can, B. Işıldak, A. Özpinei, M. Oka, T. T. Takahashi Kuantum Renk Dinamiği

Detaylı

DİNAMİK Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü

DİNAMİK Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü DİNAMİK - 11 Yrd. Doç. Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü 11. HAFTA Kapsam: İmpuls Momentum yöntemi İmpuls ve momentum ilkesi

Detaylı

TY T Temel Yeterlilik Testi

TY T Temel Yeterlilik Testi Ortaöğretim lanı MF - 01 TY T Temel Yeterlilik Testi Kimya Ders Föyü Mol Mol: Maddeyi oluşturan tanecikleri saymayı kolaylaştıran bir paketleme sistemidir. 1. 3 S atomu için verilen; I. 1 mol S atomu 3

Detaylı

8 LAURENT SER I GÖSTER IMLER I

8 LAURENT SER I GÖSTER IMLER I 8 LAURENT SER I GÖSTER IMLER I Tan m. C n ; n 0; ; ; : : : kompleks sabitler olmak üere serisine Laurent serisi denir. Burada n X C n ( X X X C n ( 0 ) n a n ( 0 ) n b n + ( 0 ) n 0 ) n dir. Teore8.. (Laurent

Detaylı

Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010

Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010 Evrenin Evrimi ve LHC deneyleri Kerem Cankocak, ITU Fizik Bölümü 05.03.2010 İçerik CERN nedir? Evrenin evrimi ve Simetri Standart Model Neden LHC deneyleri? Parçacık Fiziğinin yöntemleri U(1)' modeli 2

Detaylı

Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012

Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Matematik Modele Olan İhtiyaç Karmaşık denetim sistemlerini anlamak için

Detaylı

Otomatik Kontrol. Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri. Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin

Otomatik Kontrol. Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri. Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin Otomatik Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Hazırlayan: Dr. Nurdan Bilgin Kapalı Çevrim Kontrol Kapalı Çevrim Kontrol Sistemin Genel Gereklilikleri Tüm uygulamalar için aşağıdaki

Detaylı

ENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi

ENİNE DEMET DİNAMİĞİ. Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi. Ankara Üniversitesi ENİNE DEMET DİNAMİĞİ Prof. Dr. Abbas Kenan Çiftçi Ankara Üniversitesi 1 Dairesel Hızlandırıcılar Yönlendirme: mağnetik alan Odaklama: mağnetik alan Alan indisi zayıf odaklama: 0

Detaylı

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016

Güncel sorunlar ve çözüm arayışı. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 ? Güncel sorunlar ve çözüm arayışı Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmen Çalıştayı 5 Şubat 2016 1 Maddenin en küçük öğesi bulunmadan insan evreni asla anlayamaz. Plato 2 Büyük Patlama dan hemen sonra evrenimiz

Detaylı

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır.

Element atomlarının atom ve kütle numaraları element sembolleri üzerinde gösterilebilir. Element atom numarası sembolün sol alt köşesine yazılır. Atom üç temel tanecikten oluşur. Bunlar proton, nötron ve elektrondur. Proton atomun çekirdeğinde bulunan pozitif yüklü taneciktir. Nötron atomun çekirdeğin bulunan yüksüz taneciktir. ise çekirdek etrafında

Detaylı

MSGSÜ FİZİK YÜKSEKLİSANS PROGRAMI

MSGSÜ FİZİK YÜKSEKLİSANS PROGRAMI MSGSÜ FİZİK YÜKSEKLİSANS PROGRAMI SEÇMELİ DERSLER Teori + AKTS FİZ640 Nükleer Fizik FİZ645 Nötrino Fiziği FİZ660 İleri Hesaplamalı Fizik Çekirdeğin genel özellikleri Düşük enerjilerde iki cisim problemi

Detaylı

Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU

Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU Higgs bozonu nedir? Hasan AVCU Evrenin başlangıcı kabul edilen Büyük Patlama'nın hemen saniyenin milyonda biri kadar ertesinde ilk parçacıklar da etrafa saçıldı. Bu parçacıklar saf enerjiydi, bir kütleleri

Detaylı

Kuantum Mekaniğinin Varsayımları

Kuantum Mekaniğinin Varsayımları Kuantum Mekaniğinin Varsayımları Kuantum mekaniği 6 temel varsayım üzerine kurulmuştur. Kuantum mekaniksel problemler bu varsayımlar kullanılarak (teorik/kuramsal olarak) çözülmekte ve elde edilen sonuçlar

Detaylı

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017

CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 CERN VE HİGGS HİGGS PARÇACIĞI NEDİR? Tuba KÖYLÜ Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü 27 Haziran 2017 2 CERN CERN; Fransızca Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi kelimelerinin

Detaylı

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin

STANDART MODEL VE ÖTESİ. : Özge Biltekin STANDART MODEL VE ÖTESİ : Özge Biltekin Standart model, bilim tarihi boyunca keşfedilmiş parçacıkların birleşimidir. Uzay zamanda bir nokta en, boy, yükseklik ve zaman ile tanımlanır. Alanlar da uzay zamanda

Detaylı

1 Lineer Diferansiyel Denklem Sistemleri

1 Lineer Diferansiyel Denklem Sistemleri Outline İçindekiler 1 Lineer Diferansiyel Denklem Sistemleri 1 1.1 Lineer sistem türleri (iki bilinmeyenli iki denklem)................. 1 2 Normal Formda lineer denklem sistemleri (İki bilinmeyenli iki

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26 Haziran 1 Temmuz 2016 1 Standart Model de kütle sorunu Madde parçacıkları Etkileşim aracıları Parçacıklara kütlesini veren nedir? Neden

Detaylı

MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK. Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler

MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK. Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler Mekanik Mekanik Rijit-Cisim Mekaniği Şekil değiştiren Cismin Mekaniği Statik Dinamik Dengedeki Cisimler Hareketsiz veya durgun

Detaylı

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği

Temel Parçacık Dinamikleri. Sunum İçeriği 1 Sunum İçeriği 2 Genel Tekrar Leptonlar Örnek: elektron Fermionlar Kuarklar Örnek: u kuark Bozonlar Örnek: foton Kuarklar serbest halde görülmezler. Kuarklardan oluşan yapılar ise genel olarak şu şekilde

Detaylı

Düzenleme Kurulu. Bilim Kurulu. Yerel Kurul

Düzenleme Kurulu. Bilim Kurulu. Yerel Kurul İSTANBUL YÜKSEK ENERJİ FİZİĞİ ÇALIŞTAYI 6-7 Mayıs Yıldız Teknik Üniversitesi Düzenleme Kurulu Taylan YETKİN (YTÜ) Hüseyin DAĞ (Özyeğin Üniversitesi) Alper HAYRETER (Özyeğin Üniversitesi) Ferhat ÖZOK (MSGSÜ)

Detaylı

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Doktora Programı. Program kapsamında sunulacak olan seçmeli dersler ve içerikleri :

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Doktora Programı. Program kapsamında sunulacak olan seçmeli dersler ve içerikleri : Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fizik Doktora Programı Program kapsamında sunulacak olan seçmeli dersler ve içerikleri : Kodu FİZ640 Nükleer Fizik FİZ645 Nötrino Fiziği FİZ660 İleri Hesaplamalı

Detaylı

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi

CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi CERN'deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ve LCG (LHC Computing Grid) Projesi Gülsen Önengüt Çukurova Üniversitesi, Fizik Bölümü CERN, Compact Muon Solenoid (CMS) Deneyi 2. Ulusal Grid Çalıştayı, 1 Mart 2007,

Detaylı

Parçacık Fiziği Söyleşisi

Parçacık Fiziği Söyleşisi Parçacık Fiziği Söyleşisi Saleh Sultansoy - TOBB ETÜ Gökhan Ünel - UC Irvine HPFBU2012 12-19 Şubat, Kars, Kafkas Üniversitesi 1 Parçacık fiziği Maddenin ve etkileşimlerin alt yapısını anlamak 2 Büyük Patlama

Detaylı

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? Higgsli Günler HİGGS??? STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? 1. STANDART MODEL En basit haliyle, temel parçacıklar ve etkileşimleri hakkında bütün bilgimizi

Detaylı

GÜZ YARIYILI FİZİK 1 DERSİ

GÜZ YARIYILI FİZİK 1 DERSİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI FİZİK 1 DERSİ 1 Bölüm 6 Momentum, İtme ve Çarpışma 2 İçerik Çizgisel Momentum İtme (İmpuls) Çizgisel Momentumun korunumu Esnek ve esnek olmayan çarpışmalar İki ve üç boyutta momentumun

Detaylı

UYGULAMA 1. Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir. Tablo 1. Uygulamalar için örnek uçak

UYGULAMA 1. Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir. Tablo 1. Uygulamalar için örnek uçak UYGULAMA 1 Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir Tablo 1. Uygulamalar için örnek uçak Uçak Tipi HTK-224-TF-1 BOYUTLAR Kanat Alanı 77.3 m 2 Kanat Açıklığı

Detaylı

STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez

STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 12 STANDART MODEL in SON PARÇASI: Higgs Parçacığı Ege Üniversitesi Fizik Bölümü Nasuf Sönmez 2 İÇİNDEKİLER Fizik

Detaylı

Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2012 Cilt:28-2

Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi Yıl:2012 Cilt:28-2 BHÇ DE 7 TEV LİK PROTON-PROTON ÇARPIŞMALARINDAKİ TEK JET OLAYLARINDA BOZUNUMUNDAN KAYNAKLI SM KATKILARININ ELENMESİ Elimination Of Sm Contribution Coming From The Decay Process In Monojet Events In 7 Tev

Detaylı

1998 ULUSAL ANTALYA MATEMAT IK OL IMP IYATI B IR INC I AŞAMA SORULARI

1998 ULUSAL ANTALYA MATEMAT IK OL IMP IYATI B IR INC I AŞAMA SORULARI 1998 ULUSL NTLY MTEMT IK OL IMP IYTI IR INC I ŞM SORULRI Lise 1- S nav Sorular 1. T = 1! +! + 3! + ::: + 1997! + 1998! toplam n n son iki basama¼g ndaki rakamlar n toplam kaçt r? ) 13 ) 9 C) 6 D) E) Hiçbiri.

Detaylı

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar

Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar Hızlandırıcılar ve Çarpıştırıcılar 1 Hızlandırıcı nedir? Çarpıştırıcı nedir? Parçacık hızlandırıcıları, elektrik yükü olan atomik veya atom-altı parçacıkları oldukça yüksek hızlara (ışık hızına bile oldukça

Detaylı

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ

KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ KADASTRO HARİTALARININ SAYISALLAŞTIRILMASINDA KALİTE KONTROL ANALİZİ Yasemin ŞİŞMAN, Ülkü KIRICI Sunum Akış Şeması 1. GİRİŞ 2. MATERYAL VE METHOD 3. AFİN KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ 4. KALİTE KONTROL 5. İRDELEME

Detaylı

1 mol = 6, tane tanecik. Maddelerde tanecik olarak atom, molekül ve iyonlar olduğunda dolayı mol ü aşağıdaki şekillerde tanımlamak mümkündür.

1 mol = 6, tane tanecik. Maddelerde tanecik olarak atom, molekül ve iyonlar olduğunda dolayı mol ü aşağıdaki şekillerde tanımlamak mümkündür. 1 GENEL KİMYA Mol Kavramı 1 Mol Kavramı Günlük hayatta kolaylık olsun diye, çok küçük taneli olan maddeler tane yerine birimlerle ifade edilir. Örneğin pirinç alınırken iki milyon tane pirinç yerine ~

Detaylı

Örgü Kuantum Renk Dinamiği II

Örgü Kuantum Renk Dinamiği II Örgü Kuantum Renk Dinamiği II Güray Erkol, Kadir Utku Can Özyeğin Üniversitesi ULUYEF Kış Okulu, 2012 Image: http://www.bu.edu/tech/research/visualization/about/gallery/qcd/ 1 / 52 2 / 52 Özet 1 Örgü Simülasyonları

Detaylı

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA?

HIGGS HAKKINDA. STANDART MODEL HIGGS BOZONU ve ALANI HIGGS İ BULMAK İÇİN: HIZLANDIRICILAR PEKİ YA SONRA? HIGGS HAKKINDA Seher DAMLI (TTP- 5 katılımcısı) seher.damli@eba.gov.tr Eğitmen: Sezen SEKMEN (Kore Kyungpook Ulusal Üniversitesi adına araştırmacı olarak CERN de CMS deneyinde görevli) sezen.sekmen@cern.ch

Detaylı

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015

Higgs ve Higgs Buluşu. Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 Higgs ve Higgs Buluşu Sezen Sekmen CERN Türk Öğretmenler Çalıştayı 26-30 Ocak 2015 1 STANDART MODEL temel parçacıklar ve etkileşimler hakkındaki bütün bilgimizi içeren bir kuramlar bütünüdür. Force carriers

Detaylı

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Mühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Kuvvet Vektörleri Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö.Soyuçok. 2 Kuvvet Vektörleri Bu bölümde,

Detaylı

Oransal Kontrol Cihazı RWF 40

Oransal Kontrol Cihazı RWF 40 Oransal Kontrol Cihazı RWF 40 Güç artımı AÇ/2. kademe Güç azaltma KAPAT/1ci kademe Brülör devrede Değer azaltma 2ci kademe çalışma Gerçek değer görünümü (kırmızı) Ayar noktası görünümü (yeşil) El kontrol

Detaylı

MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK. Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler

MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK. Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler MÜHENDİSLER İÇİN VEKTÖR MEKANİĞİ: STATİK Bölüm 1 Temel Kavramlar ve İlkeler Niye Statik? Statik, fizik ve matematik derslerlerinde edindiğiniz bilgilerin üzerine bilgi katmayı amaçlayan bir derstir. Bu

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret

Detaylı

r r r F İŞ : Şekil yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine kuvvetini göstermektedir. Parçacık A noktasından

r r r F İŞ : Şekil yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine kuvvetini göstermektedir. Parçacık A noktasından İŞ : Şekil yörüngesinde hareket eden bir parçacık üzerine etkiyenf r kuvvetini göstermektedir. Parçacık A noktasından r r geçerken konum vektörü uygun bir O orijininden ölçülmektedir ve d r A dan A ne

Detaylı

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu

YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu YTÜ Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Özel Laboratuvar Dersi Radyasyon (Işınım) Isı Transferi Deneyi Çalışma Notu Laboratuar Yeri: E1 Blok Termodinamik Laboratuvarı Laboratuar

Detaylı