ENDEMİK TÜR NEDİR? Türkiye'deki Endemik Hayvan Türleri

Transkript

1 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı ENDEMİK TÜR NEDİR? ENDEMİK TÜR: Yeryüzünün yalnızca belirli bölgelerin yayılış gösteren (yaşam alanı belirli bölgeyle sınırlı) canlı tür ya cinslerine enmik nir. Enmikler, iklim ğişmelerin izolasyon koşulların oluşur. Daha önce alanlara yayılmış tür, iklim ğişimi sonucu, ekolojik özelliklerine uygun belli yere çekrek yaşamını sürdürür. Örneğin, Kazğı göknarı, yalnızca Kazğı'n görülür. Enmik kelimesi Yunanca endomos (indigenous) kelimesinn gelir. Yerli, o yere ait mektir. Enmizm bitki türünün o yere ait olması durumudur. Bir bitki, sınırları belli r alan yayılış gösterirse o bitkiye enmik bitki nir. Enmik bitkr 4 grupta toplanır: 1 - Paleoenmikler: Sistematik izole edilmiş taksonlardır. Olası atasal taksonlar ilişkri kesilmiş, köken ldukları alanla ilişkri kopmuştur. 2 - Şizoenmikler: Ortak orjinli olup karş ya aynı ebeynn ya çıkan taksonlardır. Zamanla yayılım alanları ğişmiştir. 3 - Patroenmikler: Kendri diploid olup komşu bölgelere poliploidi yolu yeni taksonlar ren enmiklerdir. 4 - Apoenmikler: Atasal taksonn oluşmuş enmiklerdir. Türkiye dünyaki enmik bölgelerin en önemlri arasın yer alır. En bilinen enmik tür liquimbar orientalis'dir Enmik Bitki Ne Demek? Enmik, alanları belirli ülke ya bölgeye ait, yerel, enr enr lunan türler. Lat enmos (indigenous) kelimesinn gelir yerli anlamın kullanılır. Enmik alan; a, yarıma ya ğ olabceği gibi kaç metrekarelik alanlar olabilir. Türkiye enmik bitkr açısınn dünyanın önemli ülkelerinn isidir. Türkiye'ki Enmik Hayvan Türleri Ülkemize özgü hayvan ırkı lunmakta ancak nların pek çoğu gereken ilg görmemektedir. yüzn bazı ırklar gittikçe melezleşmekte ırk özelliklerini kaybetmektedir. KEDİ IRKLARI: Kedisi 1/8

2 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı n köken alanyatay anlaşırlar. kedr yurtdışın angora atası kal edilirler. ismiyle tanınır. Uzun tüylü kedrin Sahiplerine evlerine bağlı ankara kedri zeki meraklı cana yakındırlar. İnsanlarla Oyun oynamayı araştırma yapmayı serler. dik Yürürken Tüy rengi uç kısımları kuyruklarını beyaz kahrengi tüylüdür. Tüyleri şekil sarıdır. sırt Gözleri hizasın yumuşaktır. mavi tutarlar. yeşil Kuyrukları sarıdır. hareket Kafaları tipik ırk tüylü özellikleridir. büyüklükte kabarıktır. Van Kedisi 2/8

3 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı bilinçsizce yöresine melezleştirilmeleri özgü kaslıdır. kedr sebebiyle Türkiye olduğu yıllar nesli dünya tükenme tehlikesi ilgi görmektedir. altındır. oynar. Cana yakınoyuncu Hatta yüzebilir. zeki kedrdir. Başka ilginç özelliği pembedir. suyu sevmesidir. Suyla Van çıkıktır. vucüdu Van kedisi kedisi Boynu iriirklari: kemikli erkekte olmayan 3.5 kalındır. kg civarındır. üçgen Tüy Kulakları şeklin rengi son beyazdır. tir. kafakar Fakat rnu yapısına baş patri kuyrukta Elmacık sarı lekeler kemikleri Tüyleri Ancak görülür. KÖPEK Akbaş karşısın Akbaş kta güçlü saldırgan, krem v alır. süratli içgüdüsüne Zeki çeviktir. sakin sahip dolayı kolay çoban eğitbilir. köpeğidir. Fakat Sürüyü düşmanının güdmekten Morfolojik özellikleri: göv Kulak kahrengi Başı düzdür. Tüyleri vücuduyla dur. çift Üst sırtta katlıdır, ya duk orantılı Tetikte beyazdır. sarkıktır. renk iribeklerken tüylerin görülebilir. Göğüs Gözler basık yanın kuyruğu boyun kahrengi run kaslı kalça ucu luktadır. kuyruk üzerin ha rindir. duklar sık kıvrılarak Karın kulaklar run kahrengi tüyler içe ire üçgen çekiktir. lunur. ya şeklini şeklin Kalça siyahtır. Renk üst alır. kısmı sarkıktır. beyazdır. Tırnaklar bel r Cigo yüksekliği: Erkekler cmyapısınn dişr cm dir. Ergin canlı ağırlık: kg dişr kg dır Ortalama yaşam süresi: 12 yıl Gelişimini tamamlama yaşı: 15 ay Kangal 3/8

4 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı düzenlenmiştir. Kangallar dünya Ancak büyük kendi ilgi ülkesin n ha ırktır. az ilgi köpekler görmektedir. rnekler kurulmuş yarışmalar çıkarabilirler. Zeki Ancak çevik sahiplerine kangallar aynı bağlıdırlar. zaman Ve inatçı olmaları köpeğidirler. neniyle eğitim Erkekler üstüne sarkıktır. Bacaklar Ağız-run kar Boyun 50-60kg yapısı siyahtır. ön bacakları dişr büyüklükte Gözler küt çene arkaya göv kuvtlidir. kg kahrengidir. ha kare Dukları güçlüdür. şeklindir. sarkıktır. Kulaklar Göğüs rengi Göz rin büyüklükteüçgen bozdur. kulak karın ağız Ergin içe etrafı çekiktir. canlı zorluk ağırlık run : Türk cesur Tazısı düşünülmektedir. salukin temsilcrinndir. Yerli ırksarımtırak av gazehound köpekleri ayrılır. İyi ya Türkiye İpeksi O Türk bakımla greyhound postu tazısının tazı saluki ye(iran salukin yabaşıboş asinndir. klasik Türk ha örneğidir. tazısı) tazısı büyük Atalarının benzer. Çeşitli olabilir. adlandırılır. tüy Gözlerinin St. Benekli renklerine Hurbert Görme tazı ön tazıları plan yetisiyle ırkın olduğu olmasıyla görünürler. kırsal kontrolsüz krem Türk tazısının bölümün ürerler. coğrafi kahrengi lunabilir. sınırları yüzn olabilir. Genellikle yoktur. lerinn Yani sahipsiz bölgesel farklı dolaşan kırsal şekil tazılar ırk bölgeler renklere ğildir. sıran başıboş sahiptirler.beyaz Türkiye nin sokak dolaşırlar herhangi köpekleri kahrengi avlanan gibi Çatal run 4/8

5 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı sace Çatalrun kahrengidir. Tarsus ta yetiştirn av ırkıdır. Rengi kahrengi-beyaz ya Kars Köpeği olmasıyla kahrengidir. runları ünlüdür. dur. Fakat ları her iki gözü köpeği zariftir. aynı renkte Kulakları olabilir. siyah Ergin gözünün canlı ağırlığı mavi dişi inin 3 kg sarı gri köpeklerine saldırganlığı Kars köpeği benzerlikler olmayan Türkiye nin gösteren kuzey guard doğusuna köpeğidir. güçlü özgü köpeği) vücut temel konformasyonuna işlevi sürü sahip dikkatli kafkas gereksiz köpeklerin yerleşim alanı Kars, Artvin, Arhan, Ağrı Iğdır çıktığı zaman köpeklerle varsayılmaktadır. Ermenistan Caucasian Ovcharka(kafkas Gürcistan a komşudurlar. ğ Kars ırkının köpeğinin melezlenmesi ovalarıdır. yöre sonun lunan yöreler ya yerli aynı Genel Görünüm: luğu benzer. simetrik Kars kare görünümlü köpekleri güçlü vücut yapısına kas yapısına sahip Kafaları atletik vücut yüksekliği ayı kafasına ğ Yükseklik: Ergin erkekler cm, ergin dişr cm.k büyüklüğü: orantılıdır. Ağırlık alt kaslı kuvtli görüntü recek biçim vücut büyüklüğü Post: kıllarn kılları gür Dış oluşur. ğınıktır. Başka kılları kıllar post boyun tabakasınn bölgesinki oluşan kıllar çift kat yele şeklindir. görünümündir. Genellikle Kuyruk Renk: görülür. Bütün renkler renk kombinasyonları mevcuttur. Çoğunlukla kahrengi siyah krem gri : ayaklar Sırt dik ne düz paraleldir. kaslı. Bel hafif kavislidir. Ön ayaklar dik kuvtli arka Kuyruk: Bol kıllı genellikle ayaklara kar uzanır. Sakinken ucu kıvrımlı aşağı Hareket: Serbest arka çeyrekten yönlendirn adımlarla hareket erler. AT IRKLARI: Tipi kuvtlidir. at Boyun tipleri lukta yern göğüs yapılıdırlar. Baş rindir.cigo büyüklükte yüksekliği alın bel cm. nun şartlarına apte olduğu türk çiftçri tarafınn kullanılmaktadırlar. Uzun Yayla Tipi almıştır. çerkez at atlarıdır. Uzun Sivas la yayla Günümüz Malatya atlarının illeri ataları arasın atların Rusya n sayısı lunan oldukça gelen Uzun göçmenlerin azalmıştır. Yayla n köken beraberin aldığı getirdikleri yüksekliği ismi görünümündir. karınlılık sıkça tipine görülür. Omuzlarının ha yüksek dik olması ha neniyle ağır cüsseye yavaş yürürler. Dar Baş göğüslülük iri run koç sarkık Tipi civarındır. Uzunyayla 140 Çukurova cmtipi ya tipi genotipini Baş ha atlar ufak fazladır. taşıyanların taraftan zarif Arap profil yayla başı atı düzdür. genotipini büyük atının taşıyanlar rnu taraftan koç görünümündir. cigo arap atının yüksekliği genotipini Cigo 130 cm taşırlar. Midilli alarm durumun sırtta yuvarlak oluşturacak biçim yüksek tutuşludur. 5/8

6 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı hayvanlardır. atlar poni grunndır. Ponr yapılı cmbakım cigo yüksekliğine sahip ları yanıklı Türkiye kullanılırlar. spor hayvanlardır. ha zevk amaçlı Ege atlar Bölgesin yetiştirilirken yapılı sahiller olmalarına ha büyük rağmen alar yapılı kötü ları yetiştirilirler. hafif binek Ponrin beslenmeye yetiştirilmiştir. yük hayvanı karşı Malakan Atları Cüsseleri atların iriataları ben Rusya n rindir. Kars a gelen İyi göçmenlerin iş bacaklar hayvanıdır. beraberlerin getirdikleri atlardır. Canik Atları Baş hareket kabiliyetleriyle büyüklükte kökeni profil Rusya ya düz yerli boyun yanmaktadır. at ırklarınn Samsun ayrılırlar. kuvtlidir. Çarşamba Asabi yöresin mizaçları çevik HOROZ IRKLARI: Denizli Horozu baygınlık ötüşün Ötüşüyle başlamasınn geçirerek ünlü ırkın sırt en üstü itibaren ilginç yere özelliği düşmesidir. nefesi açık kaldığı Ötüş kesilye süresi süreye kar ötüp saniye hesaplanır. bazen kardır. kalın sıra süre gözleri Bacakları siyah koyu gri sürmelidir. ya mor Canlı ibikağzının ağırlık balta ibik şeklin kg dır. kulakçık kırmızı ya siyah kirli beyaz Denizli horozları çeşitli özelliklerine sınıflandırılabilir. ayrılır. küpeli. Renklerine şekillerine : Al siyah kınalı pamukkır ibik r ibik. kürklü. Ses tonuna yapılarına vudi yüksek boyun ses sülün diye Gerze İbik Horuzu 6/8

7 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı özelliktir. gibidir.gagası mahmuzlarının Gerze horozu Sinop a dur. oynak ait riyüzn ırktır. pulları Renkleri yemini siyah; siyahtır. çökerek ben İbikleri yer. risi kırmızı kulak onulobları çatallı beyazdır. ırklarn boynuz ayıran Ayak TAVŞAN IRKI:incik Tavşanı (ARBA) tabakasının Amerika' İngiliz, Satin, ilinn kategorize tavşanı, tanınmaya rağbet Çin, tüm İsç, Dünya'ya ettiği ettiği adıyla başlanmışlardır. Finli en İngiliz, popüler Angora yayılmışlardır. türleri Fransız, gibi. evcil tavşanı Bir Yalnız Dev hayvan 1700'lü varyetesi yerel Satin olmuşlardır. yıllar Amerikan yumuşak türleridir. türetilmiştir. Avrupa' 1900'lü tüyleriyle tavşan Fransız, yılların besleyicri Fransız tanınır. başın Alman, yüksek klubünün Dev, keçisi parlak yaygındır. Angora tavşanı dokunmaya nn elrişlidir. ırk Dünya yününn ankara iplik tavşanı edn yetiştiriciliği tek tavşandır. ülkemizkinn Yünü canlı ipeksi karıştıniarak elektromanyetik üretimin ağırlığına yapıya çeşitli kullanılmaktadır. karşılık etkisi bağlı giysrin dolayısıyla alınabn Genellikle yapımın romatizma yünün % tavşanınn yaklaşık kullanılır. artrit oranın 4el gibi Boyanmamış yıl katı hastalıklara kuzu kardır. el yünü edn saf ya karşı yün yünün sentetik miktarı terapik yünü lifleri koyunun giysrin liflere düzgün kuvtli lha kg. KEÇİ IRKI: Tiftikağırlığına Keçisi 7/8

8 SEZEN AKINCI-10-E-451 tarafınn yazıldı ankara boynuzları Orta alması asyan keçisi anadoluya adlandırılır. kuyrukları göç sırasın vardır. örtüsü getirilmiş gümüş gibi ırktır. rengin Daha parlak lunduğu tiftiklidir. Büyük tercih boya Tiftik gümüş edilmektedir. beyazı rengi tekstil parlaklığı elyafı luğu karışabilmesi elastik olması özelliklerinn nem çekmesi dolayı ısıya tekstil yanıklılığı sanayi yaban koyunu Koyunu (Ovis gmelini anatolica) Elli yıldoğru öncesine kar İç `nun batı (Sivrihisar, Nallıhan, Emir Dağları) güney an civarı, Bolkar Dağları) (Karam sınırların, olmasına karşın, yükseklikteki onlara hiç benzemez. ğlar Çok yaşayan zarif çevik hayvandır. Koyunu, evcil koyunların atası hayvanların Yazın yana akrabaların kuyruğu sarımsı arasınki açılan boyları kahrengi şekil cm`dir. yaşlandıkça dolgun ayrılırlar. postu Erkeklerinin yuvarlakça uzayan kışın boynuzları koyulaşır, kısmın) 45-74kg, ayak vardır. dişrininse beyaz bklerinki Dişr lekeler 35-50kg boynuzsuzdur belirginleşir. ağırlıkta sağrısınki Erkeklerin olduğu (beli iki Koyunu `nun tepelerdir. Düşmanlarını tipik yaşama Otlar, baklagiller uzaktan mı, bozkırla görüp yer hızla altınn ormanın kaçabilirler. kazarak ine çıkardıkları yaklaştığı, kurak yumrularla önlemek yumuşak beslenirler. hatlı sonra mevsimi ürerler. koyunları dışın, Dişr 15 yaşına gençken eylern kar tek, yaşayabilir. yaşlanınca ayrı ikiz Erkekler gevşek kuzu sürüler 4-5 doğururlar. yaşınn oluştururlar. Yaşlı sonra, erkekler dişr kızışma iki yaşınn Dünyanın yalnızca `nun Değişik aydınlatmaya ülkelern 100km en çabalıyorlar. eski uzaklıkta. eski uygarlıklarınn halkı, araştırmacı, Hayvanların belki Andolu şu belki evcilleştirilmesin sıralar ilk Koyunu`nu kenti arkeolojik önemli Çatalhöyük, ilk genetik evcilleştiren rol oynadıklarına çalışmalarla Hodulbaba insanlardı. inanılan Dağı`nn gerçeği 1966` aşkın yaban yılın, steklenmiş. oldukları koyunu yaklaşık tahmin kuzularını 5000 altına hektarlık ediliyor. alınınca, öldürmeler Yöre alan en evcil elektrikli önemli yaban koyunların azalma tel koyunlarının örgüyle etkenleri. ça çevrilmiş sayıları otlatılması nu hızla kışın artmış; çoban kuru ot köpeklerinin gün `ü Yerel "ceran" ya "ceren" adlandırılır. Türkiye'ki Enmik Hayvan görmemektedir. Ülkemize özgü hayvan bazı ırklar ırkı lunmakta melezleşmekte ancak gereken özelliklerini kaybetmektedir. KEDİ IRKLARI: Türkiye'ki Enmik Hayvan Türleri görmemektedir. Ülkemize özgü yüzn yüzn hayvan bazı Türleri ırklar ırkıgittikçe gittikçe lunmakta melezleşmekte ancak nların nların ırk ırkpek pek çoğu çoğu gereken ilg ilg özelliklerini kaybetmektedir. KEDİ IRKLARI: 8/8