GENEL BİLGİLER. Coğrafi Konum. Nüfus ve İşgücü Yapısı. Ülke Raporları 1

Transkript

1 UKRAY NA

2 GENEL BİLGİLER Coğrafi Konum Ukrayna eski Sovyetler Birliği'ni oluşturan onbeş cumhuriyet içinde Rusya Federasyonu ve Kazakistan'ın ardından yüzölçümü en büyük üçüncü ülkedir. Kuzeyde Beyaz Rusya, doğu ve kuzeydoğuda Rusya Federasyonu, kuzeybatıda Polonya, batıda Slovak Cumhuriyeti ve güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova ile sınır komşusudur. Güneyinde Karadeniz ve Azak Denizi bulunmaktadır. Ukrayna nın %70 i alçak, %25 i yüksek ve %5 i dağlık arazidir. Ukrayna topraklarının %55 i ekilebilir arazidir. Ukrayna da Ocak ayındaki ortalama hava sıcaklığı; kuzey doğuda 8 C, güney batıda 2 C; Kırımın güney kıyılarında +4 C dir. Temmuz ayındaki ortalama hava sıcaklığı ise; kuzey batıda +18 C, Kırımın güney kıyılarında +24 C dir. Yıllar itibariyle en yüksek hava sıcaklığı 36 C ila 42 C arasında, en düşük hava sıcaklığı ise -30 C ila -40 C arasında değişmektedir. Don olmayan günlerin sayısı kuzeyde 160, güneyde ise 250 gün kadardır. Ülkede uzunluğu 100 km. den fazla 100 den fazla akarsu vardır. Bunların en büyükleri, Dinyeper, Dinyester, Güney Bug, Siverski Donets ve Tisa dır. Bu nehirlerin hemen hepsi Karadeniz ve Azak Denizi ne dökülür. Dinyeper gibi gemilerin yüzebileceği büyük nehirler ulaşım açısından çok önemlidir. Dinyeper nehrinin uzunluğu, 981 km. si Ukrayna içinde olmak üzere toplam km. dir. Ukrayna da irili ufaklı den fazla tabii göl mevcuttur. Bunlar genellikle Polissia, Kırım ve Karadeniz kıyılarına yakın bölgelerde bulunmaktadır. Ayrıca civarında da suni gölet bulunmaktadır. Nüfus ve İşgücü Yapısı Toplam nüfusu 42,8 milyondur. Nüfusun %73'ü Ukraynalı, %22'si Rus, %5'i ise Beyaz Rus, Yahudi, Kırım Tatarları (toplam nüfusun %0,5'i veya 250,000 kişi), Kazan Tatarı, Moldovalı, Polonyalı, Macar, Romen, Rum, Alman, Bulgar ve Ermeni'dir. En büyük şehirleri başkent Kiev (3,6 milyon), Donetsk (2 milyon), Dnipropetrovsk (1,8 milyon), Kharkiv (1,7 milyon), Odessa (1,5 milyon), Lviv (1,5 milyon) dir. Ukrayna da okuma yazma oranı %99,7 olup, nüfusun % 11 i üniversite veya yüksek okul mezunudur. Ukrayna da yaklaşık adet üniversite ve yüksek okul bulunmaktadır. Genel Ekonomik Durum Ukrayna diğer eski Sovyet Bloğu ülkelerinde olduğu gibi ağır sanayiye dayalı ve teknolojik bakımdan yetersiz bir ekonomik miras devralmıştır. Ülke ekonomisinin yeniden yapılandırılmasında ve reformlarda gecikmeler olmuştur. Sektörlerde çeşitlenme aşamalı olarak gerçekleşmiş, Rusya ve Asya pazarlarındaki güçlü talebe bağlı olarak metaller ve kimyasallar sektörlerinde oluşan üretim artışları sayesinde ekonomide düzelme 2000 li yıllarla beraber başlamıştır. Özelleştirme ve yabancı sermaye diğer eski komünist ülkelere göre yavaş gelişmiştir. Ülke ekonomisinin %3 lük bölümünü oluşturan Kırım ın Rusya ya katılması sonrasında Ukrayna özellikle 2014 yılının ikinci yarısından itibaren ciddi ekonomik sorunlar yaşamaktadır yılında GSYİH'da %6,6, 2015 yılında da % 9,9 oranında bir daralma yaşanmıştır. EIU verilerine göre GSYİH, 2016 yılında 1,3 oranında büyüyerek, 86,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülke Raporları 1

3 DIŞ TİCARET Genel Durum 2015 yılı rakamlarına göre Ukrayna'nın toplam ihracatı 37,2 milyar dolar, ithalatı ise 36,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin Dış Ticareti Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge ,4 82, , ,7 84,6 153,3-15, ,3 76,9 140,2-13, ,9 54,3 108,2-0, ,2 36,4 73,6 0,8 Kaynak: TradeMap Ukrayna İhracatında Başlıca Ülkeler (* Bin ABD Doları) Ülkeler Rusya Türkiye Çin Mısır İtalya Polonya Hindistan Almanya İspanya Macaristan Hollanda Belarus Suudi Arabistan Kazakistan İsrail Romanya Çek Cumhuriyeti İran Moldova Fransa ABD Irak Ukrayna 2

4 23 Slovakya Bulgaristan Gürcistan Kore İngiltere Avusturya Tayland Tunus Portekiz Azerbaycan Birleşik Arap Emirlikleri Toplam Ukrayna İthalatında Başlıca Ülkeler (* Bin ABD Doları) Ülkeler Rusya Almanya Çin Belarus Polonya Macaristan ABD İtalya Fransa Türkiye Norveç İngiltere Litvanya Çek Cumhuriyeti İsviçre Hollanda Hindistan İspanya Japonya Kazakistan Avusturya Belçika Slovakya Ülke Raporları 3

5 24 Romanya İsveç Kore Bulgaristan Vietnam Yunanistan Finlandiya Kanada İsrail Endonezya Brezilya Avustralya Güney Afrika Danimarka Suudi Arabistan Taipei, Çin Malezya Slovenya Tayland Ekvador Gine Gana Toplam Başlıca Ürünler İtibariyle Ukrayna nın İhracatı (*Milyon Dolar) GTIP NO ÜRÜNLER Mısır Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) Demir cevherleri ve konsantreleri Demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller Buğday ve mahlut Demir/çelik sıcak hadde yassı mamullerigenişlik 600mm. Fazla İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k Ferro alyajlar Ukrayna 4

6 2306 Bitkisel yağların üretiminden ( ' hariç)arta kalan küspe ve katı atıklar Soya fasulyesi Arpa Dökme demir (pik) aynalı demir (kütle, blok vb. İlk şekillerde) Azotlu mineral/kimyasal gübreler Rep/kolza tohumları Elektrik enerjisi Uzunlamasına kesilmiş, biçilmiş ağaç; kalın >=6 mm Suni korendon alüminyum oksit ve hidroksit Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar Saf amonyak/amonyağın sulu çözeltileri Toplam Başlıca Ürünler İtibariyle Ukrayna nın İthalatı (*Milyon Dolar) GTIP NO ÜRÜNLER Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. Katı yakıtlar Tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar Saf amonyak/amonyağın sulu çözeltileri Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları Nükleer reaktörler, kartuşları-yanıcı elemanlar Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün karışımları İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik iletkenleri; fiber optik k Taşkömürü, linyit ve turbdan elde edilen kok/sömikok, karni kömürü Kara taşıtları için aksam, parçaları Demir/çelik yassı mamul, kaplı, sıvanmış (600mm. Den geniş) Ülke Raporları 5

7 3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) Traktörler Kauçuktan yeni dış lastikler Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı Plastikten diğer levha, yaprak, pelikül ve lamlar Azotlu mineral/kimyasal gübreler Toplam Ukrayna 6

8 TÜRKİYE İLE TİCARET Genel Durum 2015 yılı verileri incelendiğinde Türkiye Ukrayna dış ticaret hacminin 4,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir. Bu dönemde Türkiye'nin ihracatı 1,2 milyar dolar, Türkiye'nin Ukrayna'dan ithalatı ise 3,5 milyar dolara ulaşmıştır yılında Ukrayna ya ihracatımız milyar Dolar olurken, ithalatımız milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir yılı ihracatımızda önceki yıla göre yaklaşık % 12 lik bir artış meydana gelmiştir. İthalatımızda ise geçen yıla göre yaklaşık % 26 lık bir düşüş yaşanmıştır yılında ticaret hacmimiz milyar dolar olmuştur. (TÜİK) Türkiye-Ukrayna Dış Ticaret Değerleri (milyon dolar) Kaynak: TÜİK Yıllar İhracat İthalat Hacim Denge Türkiye nin Ukrayna ya İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon dolar) GTIP No Ürünler Turunçgiller (Taze/Kurutulmuş) 100,36 68,75 86, Tişörtler, Fanilalar, Atletler, Kaşkorseler Ve Diğer İç Giyim Eşyası (Örme Veya Kroşe) Kazaklar, Süveterler, Hırkalar, Yelekler Ve Benzeri Eşya (Örme Veya Kroşe) Erkekler Ve Erkek Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Pantolon, Tulum Ve Şort (Yüzme Kıy Binek Otomobilleri Ve Esas İtibariyle İnsan Taşımak Üzere İmal Edilmiş Diğer Motorlu Taşıtlar (Yarış 38,08 51,36 59,37 54,89 36,15 43,18 29,57 35,60 40,94 33,84 21,83 34, Diğer Örme Veya Kroşe Mensucat 82,86 45,99 31, Kadın Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Etek, Pantolon, Vb. (Örme Veya Kroşe)(Yü 14,10 14,46 29, Ayçiçeği Tohumu 18,76 15,15 23, Kadınlar Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Elbise, Etek, Pantolon Etek, Vb.(Yüzm Petrol Yağları Ve Bitümenli Minerallerden Elde Edilen Yağlar Gerilimi 1000 Voltu Geçmeyen Elektrik Devresi Teçhizatı (Anahtarlar, Röleler, Sigortalar, Fişler, Ku 27,74 18,73 20,09 20,46 24,23 18,80 23,58 15,00 17,41 Ülke Raporları 7

9 6205 Erkekler Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler 11,96 23,14 17, Spor, Kayak Ve Yüzme Kıyafetıeri; Diğer Giyim Eşyası 4,38 9,02 17, Domates (Taze/Soğutulmuş) 24,50 8,26 16, Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Taşıtlar 11,51 8,40 16, Plastikten Diğer Levha, Plaka, Şerit, Film, Folye (Gözeneksiz) Kadınlar Ve Kız Çocuklar İçin Kombinezonlar, Jüp/Jüponlar, Slipler Ve Külotlar, Gecelikler, Vb.Eşya 23,46 14,82 16,19 21,06 22,72 15, Demir Veya Çelikten Elektriksiz Merkezi Isıtmaya Mahsus Radyatör, Motorlu Hava Püskürtücüler, Bunlar 21,62 12,69 13,36 Kaynak: TÜİK Türkiye nin Ukrayna dan İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon dolar) GTIP No Ürünler Demir Veya Alaşımsız Çelikten Yarı Mamuller 917,91 672,64 550, Soya Fasulyesi 178,86 386,39 277, Ayçiçeği, Aspir, Pamuk Tohumu Yağları Ve Bunların Fraksiyonları (Kimyasal Olarak Değiştirilmemiş) 243,23 215,78 198, Dökme Demir (Pik Demir) Ve Aynalı Demir (Kütle, Külçe, Blok Veya Diğer İlk Şekillerde) 197,91 153,77 160, Ferro Alyajlar 264,57 160,69 142, Demir Veya Alaşımsız Çelikten Yassı Hadde Ürünleri (Genişlik >= 600 Mm) (Sıcak Haddelenmiş) 447,78 219,29 139, Azotlu Mineral Veya Kimyasal Gübreler 212,04 238,99 123, Uzunlamasına Kesilmiş, Biçilmiş Ağaç; Kalınlık > 6 Mm 85,42 108,67 100, Hububat Ve Baklagillerin Kepek, Kavuz Ve Diğer Kalıntıları 90,27 71,59 83, Demir Cevherleri Ve Konsantreleri 143,22 109,03 77, Dökme Demirin, Demirin Veya Çeliğin Döküntü Ve Hurdaları Veya Bunların Eritilmesi İle Elde Dilmiş Kü 308,21 301,49 72, Demir Veya Alaşımsız Çelikten Yassı Hadde Mamulleri (Genişliği > 600 Mm, Soğuk Haddelenmiş, Kaplanma 85,19 54,11 55, Bitkisel Yağların Üretiminden ( ' Hariç)Arta Kalan Küspe Ve Katı Atıklar 76,57 88,44 54, Saf Amonyak Veya Amonyağın Sulu Çözeltileri 79,31 68,49 44, Yakmaya Mahsus Ağaçlar, İnce Dilimler Veya Yongalar Halinde Ağaç, Talaş, Döküntü Ve Artıklar 19,12 52,60 41,48 Ukrayna 8

10 4412 Kontrplaklar, Kaplamalı Levhalar Ve Benzeri Lamine Edilmiş Ağaçlar 31,75 36,63 30, Rafine Edilmiş Bakır Ve Bakır Alaşımları (Ham) 8,05 28,52 29, Diğer Kabuklu Meyveler (Taze/Kurutulmuş) (Kabuğu Çıkarılmış/Soyulmuş) 3,25 5,77 19,99 Kaynak: TÜİK İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller Anlaşma ve Protokoller İmza Tarihi Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması Türkiye ile Ukrayna arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakereleri devam etmektedir. Türkiye son dönemde, Ukrayna pazarında pek çok ürün ve sektörde önemli tedarikçi konumuna yükselmiştir. Ülke Raporları 9

11 PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER Dağıtım Kanalları Ukrayna pazarına ilgi duyan firmalarımızın bu dönemde Ukrayna daki dağıtım ağlarını gözden geçirmeleri ve güçlendirmeleri, gelişen pazarda yerlerini sağlamlaştırmaları açısından önem taşımaktadır. Yine firmalarımızın pazardaki konumlarını iyi tespit ederek, marka ya da ürünü rakiplerinden farklı kılacak çalışmalarla mallarını pazara sunmaları, malın katma değerini yükseltecektir. Ukrayna da tüm sektörler göz önüne alındığında ticaret yapan firmaların genelde işletme sermayesinin düşük olduğu ortaya çıkmaktadır. Ukrayna içinde faaliyet gösteren toptancıların tercihi gümrüklenmiş malları almak, yani bir başka deyişle ihracatçının kendi bulunduğu yerde ithalat işlemleri ile uğraşmadan ithal ürünlere erişmektir. Ayrıca, toptancılar ve ithal mal satan Ukrayna firmaları, işletme sermayeleri az olduğu için, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, küçük partiler halinde mal almaktadırlar. İhracatı amaçlayan firmaların Ticaret Müşavirliği nden aldıkları adreslere ürünlerini tanıtıcı Rusça ya da Ukraynaca bir mektup göndermeleri ve bu mektubu yine aynı dillerde hazırlanmış kataloglarla desteklemeleri ilk irtibatın kurulmasında büyük önem taşımaktadır. Ukrayna da resmi dil Ukraynaca olmakla birlikte ticari işlemlerde ve günlük hayatta Rusça kullanılmaktadır. İngilizce dilinin ticari iletişimde yeri pek bulunmamaktadır. Firmaların yaptıkları sözleşmelerde geçerli olan dil Ukraynaca ya da Rusçadır. herhangi bir uyuşmazlık durumunda diğer dillerde yazılan sözleşmelerin bir hükmü bulunmamaktadır. Bu nedenle, sözleşmelerin Ukraynaca veya Rusça metinlerinin çok iyi incelenmesi gerekmektedir. İhracatçı firmaların Ukrayna da yerleşik firmalarla irtibat ile eşzamanlı olarak yapabilecekleri diğer bir faaliyet ise ürünleri ile ilgili milli katılım organizasyonu düzenlenen veya bireysel olarak Ukrayna daki uluslararası fuarlara katılmaktır. Fuarlara katılım esnasında irtibat kurulan firmalar fuar standına davet edilerek ya da yerel firmalar ziyaret edilerek ticari ilişkilerin geliştirilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, fuarlara katılımdan sonra veya firmalara e-posta yoluyla ürün bilgisi gönderildikten sonra Ukrayna firmalarından hemen cevap alınamayabilmektedir. Bu konuda biraz sabırlı olunmasında yarar vardır. İhracatçı firmaların ilk ihracat bağlantıları esnasında genelde küçük deneme miktarları ile pazara girmeleri, ticaret ortaklarının güvenilirliğini sınama ve pazarı daha iyi tanıyıp, malı ve satış şartlarını buna göre değiştirme imkanı verecektir. Ukrayna da ticaret yapan firmaların önemli bir bölümü akreditif kullanmak istememektedirler. Bu nedenle ithalatçının güvenilirliği önem kazanmaktadır. Ticaret Müşavirliği nce, Müşavirliğe başvuran ihracatçı firmaların ihracat yapacakları firmaların bulundukları bölgedeki Ticaret ve Sanayi Odası na üye olup olmadıkları, ilgili Odalar nezdinde araştırılmaktadır. Ancak, Ukrayna da Odalara üyelik zorunluluğu bulunmadığından Odaların üye sayıları çok düşüktür. Ayrıca Odaların üyeleri arasında da ticari teamüllere uygun hareket etmeyen firmalar olabilmektedir. Ukrayna pazarında kalıcı olmak isteyen ihracatçıların belli bir kaliteden ödün vermeden malı Ukrayna da alıcılara teslim edebilmeleri rakiplerinin önünde yer almalarını sağlayacaktır. Bu nedenle, firmaların burada bir depo ve tanıtım mağazası kurarak ve göreceli olarak küçük miktarlarda alım yapan yerel toptancıların ya da perakendeci firmaların stok ve gümrükleme maliyetlerinin de bir kısmını üstlenerek, malları pazarlamaları uygun bir yöntem olacaktır. Rekabet nedeniyle karşılaşılması muhtemel sorunları en aza indirmek amacıyla özelikle aynı mal grupları yerine birbirini tamamlayan mal gruplarını üretip satan ihracatçıların Ukrayna da ortak depo ve tanıtım mağazası kurmaları işletme maliyetlerini önemli oranda azaltacaktır. Ukrayna da iş görüşmelerinin somut bir amacı olmalıdır. Bir başka deyişle yalnızca tanışmak amacı ile iş görüşmesi yapılması yerine, görüşmenin amacı iş ile ilgili somut bir teklif getirilmesi olmalıdır. Görüşmelerde verilebilecek en iyi hediye ise gelinen ülkeye özgü bir hediyelik eşya olabilir. Türkiye'den yapılan ithalatta ve Türkiye'ye yapılan ihracatta ucuz olması nedeniyle çoğunlukla denizyolu olmak üzere karayolu ve uçak kargosu da kullanılmaktadır. Ukrayna 10

12 Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları: Ukrayna 1993 ten bu yana buluşlar, endüstriyel dizaynlar, tohumlar, sığır yetiştiriciliği vb. üzerine patentlerle ilgili yasal düzenlemeler yanında markalar, telif hakları ve düzenlemeleri yapmıştır. Paris ve Madrid Birliklerine üye olan Ukrayna, Patent İşbirliği Anlaşması ile Evrensel Telif Hakları Konvansiyonuna taraftır. Edebi ve Sanatsal Eserlerin korunmasına dair Bern Konvansiyonunu da onaylamıştır. Uyarı: Bu doküman; Selçuk Ticaret Odası tarafından, Ekonomi Bakanlığı Ülke Raporlarından faydalanılarak, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Selçuk Ticaret Odası, bu dokümanda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir ve bu doküman içinde yer alan bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı oluşacak zararlardan sorumluluk kabul etmemektedir. Ülke Raporları 11