2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ. Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi.

Transkript

1 2017 Türkiye Anayasa Değişikliği 2017 ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ Madde 9 Bağımsız olduğu zaten belirtilen mahkemeler için ayrıca tarafsız ibaresi eklendi. Madde 75 Türkiye Büyük Millet Meclisindeki koltuk sayısı 550 den 600 e yükseltildi. Madde 76 Milletvekili seçilme yaşı 25 ten 18 e indirildi ve maddedeki yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanlar kısmı Yerine askerlikle ilişiği olanlar ibaresi konularak bu durumdaki kişilerin milletvekili olamayacağı Yani bir kimsenin asker kaçağı olmadığı sürece askerliğini yapmadan milletvekili olabilmesinin önü açıldı. Madde 77 Meclis seçimleri için süre dört yıldan beş yıla çıkarıldı. Milletvekili ve cumhurbaşkanı seçimlerinin beş yılda bir aynı gün yapılacağı Madde 87 Meclisin görevleri arasından, bakanları ve hükümeti denetleme yetkisi ile Bakanlar Kuruluna belirli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma hakkı verme yetkisi Madde 89 Cumhurbaşkanın veto ettiği kanunun meclis üye tam sayısının salt çoğunluğuyla (301) kabul edilebileceğine karar verildi. Yani cumhurbaşkanının kanunlar üzerindeki geciktirici veto yetkisi güçleştirici veto olarak değiştirildi. Madde 93 Bakanlar Kurulunun Cumhurbaşkanından Meclisi olağanüstü toplantıya çağırma talebi Madde 98 Meclis, cumhurbaşkanı yardımcılarını ve bakanları meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru aracılığıyla denetleyebilmesi mümkündür. Bu düzenleme ile denetim araçlarından biri olan gensoru Madde 101 Cumhurbaşkanı aday olacak kişiler son yapılan seçimlerde tek başına veya başka bir partiyle birlikte en az %5 oy almış partiler tarafından veya 100 bin seçmen tarafından aday gösterilebileceği Seçilen cumhurbaşkanının bundan sonra seçildiği partiyle ilişiğini kesme zorunluluğu Madde 104 Cumhurbaşkanı hem devletin hem de hükümetin başı ilan edilerek Başbakanlık Yardımcılarını ve bakanları atayıp görevlerine son verme yetkisine sahip oldu. Bunun yanı sıra Cumhurbaşkanının sadece Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğini düzenleyebilmek için çıkarabildiği Cumhurbaşkanlığı kararnamesini yürütme yetkisine ilişkin her konuda çıkarabileceği Bunun yanı sıra kanun hükmünde kararname, tüzük ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Madde 105 Cumhurbaşkanının görevi ile ilgili cezai sorumluluğu: Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tam sayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar verebilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Madde 106 Cumhurbaşkanına kendisine bir veya birden fazla yardımcı atama yetkisi Makamın boşalması hâlinde 45 gün içinde seçimlerin tamamlanacağı

2 Cumhurbaşkanı yardımcısının yeni cumhurbaşkanı seçilesiye kadar cumhurbaşkanlığına vekâlet edeceği Genel seçime bir yıl veya daha az süre kalmışsa milletvekili seçiminin de cumhurbaşkanı seçimiyle yenileneceği düzelendi. Cumhurbaşkanı yardımcıları veya bakanlar için işledikleri iddia edilen bir suça dair meclis soruşturmasının milletvekili tam sayısının beşte üçünün oyu ile mümkün olması ve aynı kişilerin Yüce Divan a gönderilmesi için üye tam sayının üçte ikisinin oyunun gerektiği Madde 108 Devlet Denetleme Kurulunun silahlı kuvvetlerde de inceleme, araştırma ve denetleme ve idari soruşturma yapma yetkisi Madde 116 Cumhurbaşkanının ve meclisin üye tam sayısının beşte üçünün seçimleri yenileme yetkisi Cumhurbaşkanının da TBMM nin de görev ve yetkilerinin, yeni cumhurbaşkanının ve meclisin göreve başlamasına kadar devam edeceği Cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclisin seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde cumhurbaşkanının bir defa daha aday olabileceği Madde 118 Jandarma Genel Komutanı Milli Güvenlik Kurulu üyeleri arasından çıkarıldı. Madde 119 Cumhurbaşkanının TBMM onayına sunulması şartıyla olağanüstü hâl ilan etme yetkisi Ayrıca cumhurbaşkanının olağanüstü hâl sürecinde yayımladığı kararnamelerin de meclis tarafından görüşülüp karara bağlanacağı Bunun yanı sıra, sıkıyönetim ilan sebepleri de olağanüstü hal ilan sebepleri arasında dahil edilerek sıkıyönetim kavramı anayasadan çıkarıldı. Madde 123 Kamu tüzel kişilikleri düzenleme yetkisinde belirtilen ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak ifadesinin yerine kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle ifadesi getirildi. Madde 125 Cumhurbaşkanın ve Yüksek Askeri Şuranın bütün işlemlerine yargı yolu açıldı. Madde 127 Yerel seçimlerin milletvekili ara veya genel seçimleri ile birleştirilmesine ilişkin hüküm Madde 142 Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kurulamaz. Ancak, savaş halinde asker kişilerin görevleri ile ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli askeri mahkemeler kurulabilir. hükmü eklendi. Bunun yanı sıra, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Madde 146 Askeri mahkemeler kaldırıldığı için, Anayasa Mahkemesi ndeki 17 olan üye sayısı 15 olarak Askeri yüksek mahkemelerin kaldırılması ile birlikte Anayasa Mahkemesine gelen iki asker üye seçimi TBMM nin Anayasa Mahkemesine seçtiği üç üye düzenlemesi korunurken, Cumhurbaşkanının seçeceği üye sayısı iki azaltılarak on iki olarak Madde 148 Anayasa Mahkemesinin Cumhurbaşkanlığı kararnamesini denetleme yetkisi

3 Jandarma Genel Komutanı Anayasa Mahkemesinin Yüce Divan sıfatı ile yargılayabilecekleri arasından çıkarıldı. Madde 159 Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun adı Hâkimler ve Savcılar Kurulu olarak değiştirildi. Üye sayısı 22 den 13 e düşürüldü ve yedek üyelik Daire sayısı üçten ikiye düşürüldü. Adalet Bakanı ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı nın kuruldaki üyeliği ve Cumhurbaşkanının dört üye seçmesi değişmedi. Ancak diğer üyelerin (7 üye) TBMM tarafından en fazla üç turda seçileceği Madde 161 Bakanlar Kurulu tarafından TBMM ye sunulan bütçe tasarılarının Cumhurbaşkanı tarafından teklif edileceği Bütçenin süresinde yürürlüğe girememesi hâlinde geçici bütçe kanunu çıkarılacağı, eğer geçici bütçe kanunu da çıkarılamazsa yeni bütçe kabul edilene kadar bir önceki yılın bütçesinin yeniden değerleme oranına göre artırılarak uygulanacağı Çeşitli maddeler Cumhurbaşkanının tarafsız statüsünün ise referandum onayı alır almaz sona ereceği Uyarı: Yukarıdaki değişikliklerden 9, 76, 142, 159. maddeler ve Cumhurbaşkanının partiyle ilişiğinin kurulması anayasa değişikliğinin kesinleştiği tarihte hemen yürürlüğe girer. Ancak diğer maddeler seçim tarihinde yürürlüğe girecektir.

4 Önemli kararnameler 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrasında yaşanan gelişmeler 1) Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır. Buna göre, İçişleri Bakanının kararıyla bir il veya ilçenin tamamı, polis ya da jandarma görev ve sorumluluk alanı olarak belirlenecek. Lüzum görüldüğü hallerde İçişleri Bakanı tarafından, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı arasında her kademedeki personel geçici olarak görevlendirilebilecek. İçişleri Bakanı bu yetkisini il valilerine devredebilecektir. 2) Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları doğrudan Milli Savunma Bakanı na bağlanmıştır sayılı Genelkurmay Başkanının Görev ve Yetkilerine Ait Kanun ile 1325 sayılı Milli Savunma Bakanlığı Teşkilat Kanunu nda yapılan değişiklikler ile Kuvvet Komutanlıkları, diğer kanunlarla Genelkurmay Başkanlığı na verilen görev ve yetkiler saklı kalmak koşulu ile Milli Savunma Bakanına bağlanmıştır. Cumhurbaşkanı, Başbakan gerekli gördüklerinde Kuvvet Komutanları ile bağlılarından doğrudan bilgi alabilir ve bunlara doğrudan emir verebilir. Verilen emir herhangi bir makamdan onay alınmaksızın derhal yerine getirilir. 3) GATA Eğitim Hastanesi, askeri hastaneler ve TSK sağlık hizmet birimleri Sağlık Bakanlığı na GATA ya bağlı Tıp Fakültesi ile yüksekokul ve meslek yüksekokulları Sağlık Bilimleri Üniversitesi ne 4) Yüksek Askeri Şura üyeleri, Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı ve Milli Savunma Bakanı ile kuvvet komutanları olarak yeniden belirlendi. Jandarma Genel Komutanı, Donanma Komutanı ve ordu komutanlarıyla orgeneral ve oramirallerin Yüksek Askeri Şura üyeliğine son verildi. Şuranın sekretarya hizmetleri de Genelkurmay Başkanlığından alınarak Milli Savunma Bakanlığına 5) Askeri hakimlerin alımı, mesleğe kabulü, disiplin ve özlük işlemleri ile emeklilik işlemleri kuvvet komutanlıklarından alınmış, Milli Savunma Bakanlığı na verilmiştir. 6) Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı kapatılmış, tüm yetkileri Bilişim Teknolojileri Kurumu na 7) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nda biri Jandarma Hizmetleri Sınıfı diğeri Sahil Güvenlik Sınıfı olmak üzere iki hizmet sınıfı daha oluşturulmuştur. Böylece 657 de var olan hizmet sınıfı sayısı 12 ye çıkmıştır. 8) Rektörlük seçimleri kaldırılmıştır. Devlet üniversitelerinde rektör Yükseköğretim Kurulu tarafından önerilecek, profesör olarak en az üç yıl görev yapmış üç aday arasından Cumhurbaşkanınca atanır. Bir aylık sürede önerilenlerden birisinin atanmaması ve Yükseköğretim Kurulu tarafından, iki hafta içinde yeni adaylar gösterilmemesi halinde Cumhurbaşkanınca doğrudan atama yapılır. Rektörün görev süresi 4 yıldır. Süresi sona erenler aynı yöntemle yeniden atanabilirler. Ancak aynı Devlet üniversitesinde iki dönemden fazla rektörlük yapılamaz.

5 Adı Değişen Yerler A Kızılay Meydanı nın ismi 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı oldu. A Genelkurmay Kavşağı nın ismi 15 Temmuz Şehitler Meydanı oldu. A İrfan Baştuğ Caddesi nin ismi Şehit Ömer Halisdemir Bulvarı oldu. A Fetullah Gülen in adını çağrıştırdığı için Keçiören deki Gülen Caddesi nin ise Güldalı Caddesi olarak değiştirildi. A Niğde Üniversitesi nin ismi Ömer Halisdemir Üniversitesi olarak değiştirildi. A Boğaziçi Köprüsü nün ismi 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirildi. A Ilgaz Dağı na açılan tünelin adı Ilgaz 15 Temmuz Şehitler Tüneli olarak A Büyük İstanbul Otogarı nın adı 15 Temmuz Demokrasi Otogarı olarak değiştirildi. A Yanı sıra pek çok şehirde durakların, okulların, dükkanların adı 15 Temmuz ve 15 Temmuz da hayatını kaybedenlerin ismiyle değiştirildi. O TBMM İçişleri Komisyonu nda Ankara nın Kazan ilçesinin isminin Kahraman Kazan olarak değiştirilmesi önerisi kabul edildi. O 15 Temmuz, Demokrasi ve Şehitler Günü olarak resmi tatil ilan edildi. O Kültür ve Turizm Bakanlığınca darbe girişimi sonrası yaşanan demokrasi mücadelesinin yeni nesillere aktarılması için yapılacak ilk 15 Temmuz Müzesi ile ilgili çalışmalar başladı. O Türkiye Büyük Millet Meclisi, olağanüstü hâlin (OHAL) üç ay daha uzatılmasına yönelik tasarıyı kabul etti. Olağanüstü hâl, uzatılmaması durumunda 19 Ocak ta sonlanacaktı.15 Temmuz daki darbe girişiminin ardından 20 Temmuz günü üç aylığına ilan edilen OHAL, Ekim ayında üç ay daha uzatılmıştı. Meclis Genel Kurulu nda yapılan oylama sonucu kabul edilen tasarıyla olağanüstü hâl ikinci defa uzatılmış oldu. O İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT),Eylül 2016 da FETÖ yü terör örgütü ilan etti. Karar, Özbekistan da düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 43. Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı nın hazırlık oturumunda alındı.