B NB R GECE MASALLARI

Transkript

1 B NB R GECE MASALLARI Âlim Şerif Onaran 1921 de Manisa n n Kula ilçesinde do du. zmir de Erkek Ö retmen Okulu nun orta bölümünde ö renciyken bir müzik ö retmeninin özendirmesiyle müzi e yöneldi. Şark sözlerini anlama çabas yla dil ö renimine a rl k vererek Almanca, Frans zca, ngilizce ve talyanca ö rendi. Liseden sonra paras z yat l olarak Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ne girdi. Radyo Mandolin Birli i nde çal şarak ö renimini sürdürdü y llar nda taşrada idare amiri (kaymakam) olarak, aras ndaysa stanbul ve Ankara da daha çok siyasi polis olarak görev yapt aras nda çişleri Bakanl Tetkik Kurulu üyeli inde bulundu. Bu y llarda önce Hukuk Doktoru, sonra da Sanat Tarihi Doçenti ve Profesörü oldu te üniversiteye geçerek Ankara Üniversitesi nde; zmir de Ege ve Dokuz Eylül, stanbul da Marmara, Mimar Sinan ve stanbul üniversitelerinde Sinema Sanat ve Tarihi, Sinema Eleştirisi, Sanat ve Sansür, Kamuoyu ve Kitle Kültürü dersleri verdi de emekli oldu u halde üniversitede ö retim çal şmalar n 9 A ustos 2000 tarihindeki ölümüne kadar sürdürdü.

2

3 Binbir Gece Masallar Cilt 3/1 Fransızcadan çeviren Âlim Şerif Onaran

4 Yap Kredi Yay nlar Edebiyat Binbir Gece Masallar Arapça özgün ad : Elf leyle ve leyle Frans zca çeviri: Mille nuits et une nuit / Joseph Charles Mardrus Frans zcadan çeviren: Âlim Şerif Onaran Kitap editörü: Selahattin Özpalab y klar Düzelti: Elif Nur Onbay-Murat Yalç n Tasar m: Nahide Dikel Baskı: Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş. Beysan Sanayi Sitesi, Birlik Caddesi, No: 26, Acar Binası 34524, Haramidere - Beylikdüzü / İstanbul Tel: (0 212) Faks: (0 212) Sertifika No: Frans zca ilk bask : Türkçe çevirinin ilk bas m : Afa Yay nlar : stanbul YKY de 1. bask : stanbul, May s bask : stanbul, Şubat 2016 ISBN Tak m ISBN X Yap Kredi Kültür Sanat Yay nc l k Ticaret ve Sanayi A.Ş., 2013 Sertifika No: Bütün yayın hakları saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık Ticaret ve Sanayi A.Ş. İstiklal Caddesi No: 142 Odakule İş Merkezi Kat: 3 Beyoğlu İstanbul Telefon: (0 212) (pbx) Faks: (0 212) e-posta: ykykultur@ykykultur.com.tr İnternet satış adresi: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık PEN International Publishers Circle üyesidir.

5 Ç NDEK LER C LT 3/1 DOKUZUNCU K TAP Ebu Kir ile Ebu Sir in Öyküsü 13 It rl Bahçe den bret Verici F kralar 46 Üç Dilek 46 Genç Çocuk ve Hamam Tella 48 Beyaz Var, Beyazc k Var 52 Karadaki Abdullah ile Denizdeki Abdullah n Öyküsü 55 Genç Sar Adam n Öyküsü 76 Gülnar ile Gülen Ay Öyküsü 98 Musullu shak n K ş Gecesi 150 M s rl Fellah ve Beyaz Çocuklar 156 Halife ile Bal kç Halife 163 ONUNCU K TAP Hasan el-basri nin Serüvenleri 217 Nezaket Kurallar na Ald rmayan Neşeli Kişiler Divan 309 Tarihsel Yellenme 309 ki Soytar 311 Kad n Hilesi 313 Uyan k Uykucu Öyküsü 320 Zeynü l-mevas f n Aşklar 377 Tembel Gencin Öyküsü 399

6

7

8

9 DOKUZUNCU Kİ TAP (Re vue Blanc he, 1901)

10

11 Pro fe sör Hart wig-de rem bo urg a: İpek bir tül le de mir bir ka fes ara sın da ki far kı bi len seç kin bil gin ler den bi ri. J.C.M.

12

13 Ebu Kir ile Ebu Sir in Öyküsü Şeh ra zad de miş ki: İşit tim ki, ey bah tı gü zel şah, bir za man lar, İs ken de ri ye kentin de, ku ru te miz le me ve bo ya ma iş le ri ya pan Ebu Kir ad lı bi ri ile Ebu Sir adın da, ber ber lik ya pan bir baş ka sı var mış. Bun lar çar şı da bir bir le ri nin kom şu su imiş; çün kü dük kân la rı yan ya na bu lu nu yormuş. Bo ya iş le riy le uğ ra şan Ebu Kir, ta nın mış bir do lan dı rı cı, nef ret uyan dı ran bir ya lan cı ve bir se fih miş! Öy le si ne ki, şa kak la rı yıpra tı la maz gra nit ten oyul muş ve ba şı Ya hu di hav ra la rı nın taş merdi ven ba sa mak la rın dan oluş muş gi biy miş! Yok sa or ta ya koy du ğu kö tü lük ler ve gü nah lar da ki utan maz gö zü pek lik na sıl açık la nabi lir miş? Çe şit li do lan dı rı cı lık la rı ara sın da, müş te ri le ri nin ço ğu na bo ya ya ih ti ya cı ol du ğu nu söy le ye rek pe şin öde me yap tır mak da var mış; ay rı ca bo yan mak üze re ken di si ne ge ti ri len ku maş la rı as la ge ri ver mez miş! Sa de ce ken di si ne pe şin öde nen pa ra la rı key fin ce yi yip içe rek har ca mak la kal maz, ken di si ne bı ra kı lan ku maş la rı da sa ta rak el de et ti ği pa ra yı bi rin ci sı nıf tan her çe şit eğ len ce ve zev ke sarf eder miş. Son ra dan müş te ri ler ge lip ala cak la rı nı ya da eş ya ları nı is te dik le rin de, ki mi va kit şu, ki mi va kit de bu ba ha ney le onla rı oya la ma nın ve son su za dek bek let me nin yol la rı nı bu lur muş. Ör ne ğin on la ra Val la hi efen dim, dün ka rım do ğum yap tı; bü tün gün sa ğa so la koş mak zo run da kal dım! der ya da, ör ne ğin Dün çağ rı lı la rım var dı; bü tün za ma nı mı on la ra ko nuk se ver lik gös termek le har ca dım; ama iki gün son ra ge lir sen, sa ba hın er sa atin de ku ma şı nı ha zır du rum da bu lur sun! di yor muş; ve iş le ri öy le si ne sü rün ce me de bı ra kı yor muş ki, so nun da sa bır sız müş te ri le rin den bi ri Bak sa na, sen be nim ku ma şım la il gi li ger çe ği açık ça söy ler ve 13

14 onu ba na ge ri ve rir mi sin? Ar tık onu bo yat mak is te mi yo rum! diye hay kı rır mış. O za man Ebu Kir Val la hi! Pe ri şa nım! di ye ya nıt ve rir miş. Ve el le ri ni gö ğe kal dı rıp her tür lü ye mi ni ve re rek ger çe ği söy le ye ce ği ni bil di rir miş. Sız la na rak ve el le ri ni bir bi ri ne vu ra rak Dü şü nün ki efen dim, bo ya nan ku maş la rı ku ru sun di ye dük kânı mın önün de ki ip le re as mış tım; bir ara su dök mek üze re ora dan uzak laş tım; dön dü ğüm de or ta dan yok ol muş lar dı, çar şı nın kö tü genç le rin den bi ri ve ya bel ki de kom şum şu uğur suz ber ber ta ra fından ça lın mış bes bel li der miş. Bu söz le ri du yan müş te ri, ken di halin de iyi huy lu bi ri si ise Al lah bu nun ye ri ne ba na baş ka sı nı ve rir! de mek le ye ti nir ve çe ker gi der miş. Ama öf ke li bi ri si ise, ken di ni hid de te ka ptı rıp bo ya cı ya kü für ler yağ dı rır ve her ke sin top lan dı ğı yo lun or ta ye rin de onun la vu ruş ma ya baş lar mış. Bu na kar şın ve ka dı nın yet ki si ni kul lan ma sı na rağ men kim se pa ra sı nı ge ri alamaz mış. Çün kü ya gös ter dik le ri ka nıt lar da ye ter siz lik olur ya da da va ka za nıl sa bi le dük kân da za ra rı kar şı la ya cak sa tıl ma ya de ğer bir şey bu lu na maz mış. Ve onun bu tarz da ki dav ra nı şı epey ce uzun bir sü re de vam et miş; ve bir bi ri ar dın dan çar şı nın tüm es na fı ve yö re de tüm otu ran lar bi ri di ğe ri ni iz le ye rek al da tıl mış lar. So nun da bo ya cı Ebu Kir, ar tık so ya cak kim se kal ma yın ca, iş gör me ola nakla rı nın ona rıl maz bi çim de ze de len di ği ni ve ti ca ret ya şa mı nın sı fı ra düş tü ğü nü gör müş. Ken di si de ge nel bir gü ven siz lik ko nu su oluştur muş! Kö tü ni yet li do lan dı rı cı lar dan söz edil di ği za man onun du ru mu ata sö zü ha li ne gel miş. Bo ya cı Ebu Kir böy le ce se fa le te dü şün ce gi dip kom şu su ber ber Ebu Sir in dük kâ nı nın önü ne otur muş; ve işi nin kö tü du ru mun dan ona söz et miş ve ar tık ken di si nin aç lık tan öl mek ten baş ka ça re si kal ma dı ğı nı açık la mış. Bu nun üze ri ne, Al lah yo lu nu iz le yen bir ki şi olan kom şu su ber ber Ebu Sir, ken di si de fa kir ol ma sı na kar şın, yoksul dü şen bi ri nin se fa le ti ne da ya na ma dı ğın dan, ona Kom şu nun kom şu da hak kı var dır! Da ha iyi gün ler ge lin ce ye ka dar bu ra da kal, ye ve iç; Tan rı nın ve ri le rin den ya rar lan! di ye ya nıt ver miş. Ve onuevi ne ala rak uzun bir sü re tüm ih ti yaç la rı nı kar şı la mış. Bir gün ber ber Ebu Sir, za ma nın güç lü ğün den Ebu Kir e sız lana rak ona Kar de şim! Ben be ce rik siz bir ber ber de ği lim, mes le ği mi iyi bi li rim ve elim müş te ri le ri min ba şı üze rin de yeğ ni dir. Ama dükkâ nım fa kir ve ken dim de yok sul ol du ğum için kim se ge lip ben de tı raş ol mak is te mi yor! An cak sa bah la rı, ha mam da, ki mi ha mal lar ya da ateş çi ler kol tuk alt la rı nı ka zıt mak ya da ka sık tüy le ri ni ağday la al dır mak için be ni ça ğı rı yor! Ve bu fa kir le rin ver dik le ri ba kır 14

15 pa ra cık lar la ken di mi ve se ni bes le me nin ve boy nu ma ası lı bu lu nan ai le min ih ti yaç la rı nı sağ la ma nın üs te sin den ge li yo rum! Ama Al lah bü yük tür ve ke rim dir de miş. Bo ya cı Ebu Kir ona Sen, ger çek ten, sa bır la se fa le te ve za ma nın güç lü ğü ne kat lan mak tan ya na çok safsın kar de şim; oy sa, zen gin ol ma nın ve re fah için de ya şa ma nın yol ları var dır. Sa na doğ ru dü rüst bir şey ge tir me yen mes le ğin den nef ret edi yor sun. Bu du rum da bu kı yı cı ül ke yi terk et mek ten ve mes lek leri mi zi ve rim li ve de ğer li kı lab ile ce ği miz bir kent bul mak tan baş ka ça re miz yok! Za ten ge zi ler den ne çok ya rar la nı la ca ğı nı sen pe kâ lâ bi lir sin! Ge zin mek, ne şe len mek, gü zel ha va lar so lu mak ve ya şa mın kay gı la rın dan sıy rıl mak ve de ye ni ül ke ler, ye ni top rak lar gö re rek bil gi edin mek de mek tir. Ve de in sa nın se nin ki ve be nim ki gi bi onur ve ri ci ha ri ka mes lek le ri var sa tüm ül ke ler de ve her tür ki şi ta ra fından ge nel lik le ka bul gö rür ve bu mes le ği bü yük ka zanç lar, onur lar ve ay rı ca lık lar sağ la ya rak ye ri ne ge ti rir. Ve da ha sı, şa irin ge zi üze rine şu söz le ri ni de her hal de bi lir si n: Ül ke de, otur du ğun yer le ri terk et, bü yük umut lar bes li yor san, ru hu nu ge zi ye ça ğır! Ye ni ül ke le rin eşi ğin de se ni zevk ler, zen gin lik ler, gü zel dav ranış lar, bil gi ve seç kin dost luk lar bek le mek te dir! Ve de sa na Uzak ül ke ler de ne ka dar dert ler çe ke cek, kay gı la ra ve teh li ke le re dü şe cek sin, bi li yor mu sun dos tum? der ler se; onla ra Her za man ay nı yer de ka lıp ho mur da yan bir bö cek gi bi, kıs kanç lar ve ca sus lar ara sın da ya şa ya cak san, can lı ol mak tan sa öl mek yeğ dir! ya nı tı nı ver! Böy le ce, kar de şim, bi zim, dük kân la rı mı zı ka pa yıp bir lik te da ha iyi bir baht bul mak üze re yol cu luk yap mak tan baş ka ya pacak şe yi miz yok tur! de miş ve öy le si ne kan dı rı cı bir dil le sö zü nü sür dür müş ki, so nun da ber ber Ebu Sir, ora dan he men ay rıl ma nın ge rek ti ği ne inan mış ve ya ma lı bir boh ça ya ta sı nı, us tu ra la rı nı, makas la rı nı, bi le yi ka yı şı nı ve di ğer ba zı ge reç le ri ni ko ya rak ça bucak ha zır lık la rı nı ta mam la mış. Son ra gi dip ai le si ne ve da et miş ve dö nüp dük kân da ken di si ni bek le yen Ebu Kir i bul muş. Ve bo ya cı ona Şim di bi ze Kur an ın ba şın da yer alan Fa ti ha yı oku mak tan baş ka ya pa cak şey kal mı yor; böy le ce ar tık kar deş ol du ğu mu zu ve bun dan böy le ka zan cı mı zı or tak la şa kul la na ca ğı mı zı ve çek me ceye ko yup İs ken de ri ye ye dön dü ğü müz de ara mız da yan tut ma dan pay laş ma mı zı Tan rı ke la mıy la per çin le miş olu ruz! Ve de içi miz den 15

16 he rhan gi bi ri nin iş bu lun ca, hiç bir şey ka za na maz du rum da olan öte ki ni des tek le ye ce ği ni va at et me si ni de bir esa sa bağ la ya lım! de miş. Ber ber Ebu Sir, bu ko şul la rın ya sal lı ğı nı ta nı mak ta hiç bir güç lük çı kar ma mış; ve bu du rum da iki si bir lik te, kar şı lık lı an laşma la rı nı onay la mak üze re Kur an ın baş lan gı cın da ki Fa ti ha su re sini oku muş lar... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz sek sen se ki zin ci ge ce olun ca, de miş ki:...ve bu du rum da, iki si bir lik te kar şı lık lı an laş ma la rı nı onayla mak üze re Kur an ın baş lan gı cın da ki Fa ti ha su re si ni oku muş lar. Bu nu iz le ye rek, na mus lu Ebu Sir, dük kâ nı nı ka pat mış ve anah ta rı mal sa hi bi ne tes lim et miş ve tüm ki ra bor cu nu öde miş; son ra iki si bir den li ma na git miş ler ve hiç bir yi ye cek sağ la ma yı dü şün mek sizin, yel ken aç mak üze re bu lu nan bir ge mi ye bin miş ler. Yol cu luk sı ra sın da ta lih on la ra gül müş ve iç le rin den bi ri nin yü zü su yu hür me ti ne yar dım la rı nı esir ge me miş. Ger çek ten, kaptan ha riç sa yı la rı yüz kır ka ula şan ge mi yol cu la rı nın ve tay fa la rın ara sın da Ebu Sir den baş ka ber ber yok muş; ve do la yı sıy la sa de ce o, tı ra şa ih ti yaç du yan la rı, uy gun şe kil de tı raş ede bi le cek du rum daymış. Böy le ce, ge mi yel ken aç tı ğı an dan baş la ya rak, ber ber yol arka da şı na Kar de şim, biz bu ra da açık de niz de bu lu nu yo ruz. Yi yip içe cek bir şey ler bul mak zo run da yız. Do la yı sıy la be nim, bi ri le ri nin Gel ey ber ber, ba şı mı tı raş et! de me si umu duy la yol cu la ra ve gemi ci le re hiz met sun ma yı de ne mem ge rek! Ben de iki miz için bi raz ek mek, bi raz pa ra ve de içe cek su sağ la mak üze re onun ba şı nı tı raş ede rim! de miş. Bo ya cı Ebu Kir Uy gun suz olan bir şey yok! diye ya nıt ver miş. Ve ber ber, iş bul mak için ha zır la nır ken, hiç bir şey yap mak sı zın gi dip gü ver te de bir ye re uza nıp uyu muş. Ebu Sir, ça lış mak üze re ge reç le ri ni çı kar mış ve ta sı na su koymuş; om zu na peş kir ye ri ne bir bez par ça sı koy muş, çün kü fa kirmiş; ve yol cu lar ara sın da do laş ma ya baş la mış. O sı ra da bun lar dan bi ri onu ça ğı ra rak Gel us ta, be ni tı raş et! de miş! Ber ber de onun ba şı nı tı raş et miş; ve işi ni bi ti rin ce, yol cu ona ufak bir pa ra uzatmış ken, ken di si ne Kar de şim, ben, bu ra da bu pa ray la ne ya pabi li rim? Sen ba na bi raz ku ru ek mek ve rir sen, şu de niz üze rin de be nim için da ha ya rar lı olur ve da ha çok mak bu le ge çer! Çün kü ya nım da bir yol ar ka da şım var; azı ğı mız da pek faz la de ğil! de 16

17 miş. Bu nun üze ri ne yol cu ona, bi raz pek si met, bi raz pey nir vermiş; ta sı nı da suy la dol dur muş. Ebu Sir de bun la rı al mış ve Ebu Kir in ya nı na ge lip ona Şu pek si me ti al ve şu pey nir le yi yi ver! de miş. Ve Ebu Kir bun la rın hep si ni ala rak yi yip iç miş. O sı ra da ber ber Ebu Sir, ge reç le ri ni al mış; om zu na bez par ça sı nı at mış ve boş ta sı eli ne alıp ge mi nin için de otur muş ya da uzan mış olan yolcu lar ara sın da do laş ma ya baş la mış; ki mi ni iki di lim ek mek, ki mini bir di lim kar puz ya da bi raz pa ra kar şı lı ğın da tı raş et miş; ve öy le si ne gü zel bir ge lir sağ la mış ki, o gü nün so nun da otuz di lim pek si met, otuz ya rım dir hem ve epey ce pey nir ve zey tin ve hı yar; ve Dim yat ın ha ri ka ba lık la rın dan çı ka rıl mış bol ca Mı sır hav ya rı top la mış. Ve da ha sı, yol cu lar ken di sin den o den li hoş nut kal mış lar ki, on lar dan ne is te se ala bi li ri miş. Ve de us ta lı ğı nın ünü öy le si ne ya yıl mış ki, kap ta nın da ku la ğı na eriş miş. O da, ba şı nı tı raş et tirmek is te miş; Ebu Sir de kap ta nın ba şı nı ka zı mış; ve kap ta na, bah tının ka tı lı ğın dan ve elin de bu lu nan yi ye ce ğin az lı ğın dan ve için de bu lun du ğu yok luk tan şi kâ yet et mek te ge ri kal ma mış. Ve ona, bir yol ark da şı ol du ğun dan da söz et miş. Bu nu du yan ve ol duk ça eli açık bir adam olan ve de ber be rin hoş ta vır la rın dan ve eli nin yeğni li ğin den et ki le nen kap tan Hoş gel miş sin! Ar ka da şın la bir lik te ge lip her ak şam be nim le ye mek ye me ni zi çok is te rim. İki ni zin de bi zim le yol cu luk et ti ği niz sü re ce her han gi bir kay gı nız ol ma sın! di ye ya nıt ver miş. Bu nun üze ri ne ber ber, gi dip bo ya cı yı ara mış ve onu âde ti üzre uyur ken bul muş; o da uyan dı ğın da, ba şı ucun da pek si met, peynir, kar puz, zey tin, hı yar ve ku ru hav yar bol lu ğu nu gö rün ce hayran lık la Ner den gel di bun lar? di ye hay kır mış. Ebu Sir Öv gü ler üze ri ne ola sı Tan rı nın eli açık lı ğın dan! di ye ce vap ver miş. Bu nun üze ri ne bo ya cı bir de fa da hep si ni aziz mi de si ne tık mak is ter ce si ne tüm yi ye cek le rin üze ri ne atıl mış; ama ber ber ona İh ti yaç za ma nı bi ze ya rar lı ola bi le cek yi ye cek le ri ye me kar de şim ve be ni din le! Bil ki, kap ta nı tı raş et ti ğim sı ra da ken di si ne yi ye cek sı kın tı sı çek ti ğimi zi an lat tım; o da ba na Ba şı mın üze rin de ye ri niz var; ar ka dı şın la bir lik te her ak şam ge lin, be nim le ye mek yi yin! di ye ya nıt ver di. Böy le ce bu ak şam gi dip onun la ilk ye me ği mi zi yi ye ce ğiz! de miş. Ama Ebu Kir Kap ta nın se nin ol sun! Be ni de niz tut yor; bu ra dan ay rı la mam! Bun dan do la yı bı rak be ni bu yi ye cek ler le aç lı ğı mı bastı ra yım; sen yal nız ba şı na git, kap tan la ye mek ye! di ye ya nıt vermiş. Ber ber de Pe ki, öy le ol sun! de miş ve ye mek sa ati ni bek ler ken ar ka da şı nın ye mek ye me si ni sey re ko yul muş. 17

18 Bo ya cı, bir yon tu cu nun taş oca ğın da mer mer blok la rı yont ma sı gi bi, yi ye cek le rin üze ri ne atı la rak ısır ma ya ve gün ler ce aç kal mış bir fil gi bi ho mur da na rak çiğ ne me ye ve gu rul tu lar ko pa ra rak yutma ya baş la mış; ve her lok ma da ha ön ce yu tu la nı iz le ye rek gırt lağın dan geç miş; ve da ha lok ma la rın il ki mi de si ne in me den öbü rü ağ zın da yer al mış; bo ya cı nın göz le ri her lok may la bir gul ya ba ninin göz le ri ne ben zer şe kil de fal ta şı gi bi açı lı yor; ve san ki göz le ri nin şim şe ğiy le ya ka rak on la rı pi şi ri yor, ve bir ökü zün önün de ki bak la ve yu la fı bö ğü re rek ve so lu ya rak yer ken, çı kar dı ğı gi bi ses ler çı karı yor muş. On lar bu du rum day ken, bir ge mi ci ge lip ber be re Ey işi nin usta sı, kap tan sa na Dos tu nu da al, ye me ğe gel! di yor! de miş. Bu nun üze ri ne Ebu Sir, Ebu Kir e Be nim le gel me ye ka rar ver din mi? di ye sor muş. O da Be nim yü rü ye cek ha lim yok! di ye ya nıt ver miş. Berber de, tek ba şı na git miş ve kap ta nı üs tün de yir mi, hat ta da ha faz la çe şit yi ye ce ğin bu lun du ğu bir sof ra ör tü sü nü di zi ne çek miş yer de otu rur ve ye me ye baş la mak için ken di si ni bek ler ken bul muş. Ebu Sir onun, ken di si gi bi, ge mi de ki da ha bir çok ki şi yi de ça ğır mış ol duğu nu gör müş. Onun tek ba şı na gel di ği ni gö ren kap tan... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz sek sen do ku zun cu ge ce olun ca, de miş ki: Onun tek ba şı na gel di ği ni gö ren kap tan ona Ar ka da şın ne rede? di ye sor muş. O da Efen dim, ken di si ni de niz tu tu yor, pe ri şan bir du rum da! di ye ya nıt ver miş. Kap tan da Bu nun öne mi yok. Bu de niz tut ma sı ge çer! He le sen otur be nim ya nı ma, Al lah aş kı na! de miş. Ve eli ne bir ta bak ala rak içi ne her tür ye mek ten, en azın dan on ki şi yi bir den do yu ra cak mik tar da bol ca dol dur muş. Ve ber ber bu nu yi yip bi ti rin ce kap tan ona, ikin ci bir ta bak da ha dol du ra rak ver miş Bu nu da ar ka da şı na gö tür! de miş. Ve Ebu Sir, ça bu cak bu içi do lu ta ba ğı alıp ar ka da şı na gö tür müş; onu iri lok ma lar bir bi ri ar dın dan ça bu cak avur du na gö mü lür ken, kaz ma diş le riy le on la rı çiğ ner ken ve de ve gi bi ge viş ge ti rir ken bul muş. Ve de ken di si ne Bu yi ye cek ler le iş ta hı nı ka pat ma de me dim mi ben sa na? Kap ta nın sa na yol la dı ğı şu ha ri ka şey le re bak! Bi zim kap ta nın sof ra sın dan ge len şu ku zu şi şe ne der sin? de miş. Ebu Kir, ho mur da na rak Ver! de miş. Ve ber be rin ken di si ne uzat tı ğı ta ba ğa sal dır mış. Ve iki eliy le için deki le rin hep si ni bir kurt aç göz lü lü ğü, bir ars lan ku du rgan lı ğı, gü ver 18

19 cin le re sal dı ran bir ak ba ba nın yır tı cı lı ğı ya da aç lık tan gö zü dö nüp ken di ni tu ta ma ya rak tı kın mak için yi ye ce ğe yu mu lan bir do mu zun iğ renç li ğiy le yut ma ya baş la mış; ve bir kaç da ki ka da te miz le miş, yala mış ve ta ma mıy la bo şal tıp ta ba ğı fır lat mış. Bu nun üze ri ne ber ber ta ba ğı al mış, onu gü ver te de ki il gi li le re gö tür müş; son ra kap tan la bi rlik te bir şey ler iç miş; son ra da dö nüp ge mi nin su yu ya rar ken çıkar dı ğı gü rül tü ye ben zer ses ler ko pa ra rak ho rul da yan Ebu Kir in ya nın da ge ce yi ge çir me ye gel miş. Er te si gün ve onu iz le yen gün ler de ber ber Ebu Sir, yol cu la rı ve ge mi ci le ri tı raş et me yi ve kar şı lı ğın da azık ve yi ye cek ala rak ve akşam la rı kap tan la ye mek yi ye rek ve de ken di ba kı mın dan uyuk lamak tan ve an cak ye mek ye mek ya da baş ka ih ti yaç la rı nı gi der mek için uya nan ar ka da şı na tüm cö mert li ğiy le hiz met et me yi sür dürmüş; ve bu böy le ce de niz üze rind e yir mi gün lük yol cu luk bo yun ca sü rüp git miş. Yir mi bi rin ci gün ge mi bi lin me yen bir ken tin li manı na gir miş. O za man Ebu Kir ile Ebu Sir ka ra ya çık mış lar ve bir han da kira la dıkl arı oda ya ber ber, ha sır cı lar çar şı sın dan al dı ğı ye ni bir ha sır ve iki yün ör tü ser miş. Bu nu iz le ye rek hâ lâ de niz tut ma sın dan şi kâyet eden bo ya cı nın tüm ih ti yaç la rı nı kar şı la ya rak onu han da uyur bı rak mış; ve ya nın da ge reç le riy le ken te ine rek so kak baş la rın da açık ha va da, is ter ha mal, is ter eşek çi, is ter çöp çü, is ter sey yar sa tıcı, is ter se ma ri fet li us tu ra sı nın çek ti ği ol duk ça önem li ta cir ol sun, müş te ri le ri ni tı raş ede rek mes le ği ni ic ra et me ye baş la mış. Ve akşam üze ri, uy ku da bul du ğu ve an cak ku zu şiş ke ba bı nın ko ku suy la uyan dı ra bil di ği ark ada şı nın önü ne ye mek ler koy mak için ha na ge ri dön müş; ve her şey bu ha liy le: Ebu Kir boy una de niz tut ma sın dan şi kâ yet ede rek tam kırk gün sür müş. Ve ber ber her gün, bir kez öğ le vak ti, bir kez de gün ba tar ken ha na dö ne rek us tu ra sı nın ma ri fe ti ve bah tı nın o gün ken di si ne sağ la dı ğı ka zanç la bo ya cı ya yi ye cek ge tirip onu bes le miş. Bo ya cı gırt la ğı na ka dar, aziz mi de si için zah mete kat lan ma dan pek si met, hı yar, ta ze so ğan ve şiş ke bap la doy muş; ber ber ona ta nı ma dı ğı bu ken tin gü zel li ği ni öve rek onu çar şı lar da, bah çe ler de ken di siy le bir lik te ge zin ti yap ma ya ça ğır mış. Tek rar la dığı çağ rı la ra Ebu Kir, hiç de ğiş mek si zin De niz tut ma sı hâ lâ ba şı mı dön dü rü yor! di ye ya nıt ve ri yor ve bir çok kez ge ğir dik ten ve çe şit li tür den bir çok yel ko par dık tan son ra ağır uy ku la ra da la rak ken di ni pe kiş ti ri yor muş. Ve o ha ri ka na mus lu ber ber de, se fih ar ka da şı na her han gi bir si tem de bu lun mak tan ya da şi kâ yet ve tar tış ma lar la onun ca nı nı sık mak tan ka çı nı yor muş. 19

20 Ama bu kırk gü nün so nun da, fu ka ra ber ber has ta ol muş ve işini gör mek üze re dı şa rı çı ka ma dı ğın dan, ar ka da şı Ebu Kir e bak ması nı ve ih ti yaç du ya bi le ce ği şey le ri alm ası nı ha nın ka pı cı sın dan ri ca et miş. Ama bir kaç gün son ra ber be rin du ru mu öy le si ne ağır laş mış ki; za val lı, du yu la rı nın kul la nı mı nı yi tir miş ve ölü gi bi ha re ket siz ya tıp kal mış. Ve de bo ya cı yı bes le ye cek ya da ge rek sin me duy du ğu şey le ri ala cak ola na ğı kal ma dı ğın dan ar ka da şı, aç lı ğın içi ni kıy ması nı olan ca acı ma sız lı ğıy la duy muş; ve ağ zı na bir şey ler ko ya bil mek için sa ğı so lu ara mak üze re aya ğa kalk mış. Ama da ha ön ce oda da ne var sa te miz le miş ol du ğu için, ke sin lik le yi ye cek hiç bir şey bula ma mış. O za man yer de kı mıl da ma dan ya tan ar ka da şı nın giy sile ri ni araş tır mış ve za val lı nın de niz yol cu lu ğun da ve kent te kırk gün ça lış tı ğı sı ra da ba kır me te lik ler ola rak bi rik tir di ği pa ra do lu ke se si ni bul muş; bu nu ku şa ğı na yer leş ti re rek san ki hiç ora da yokmuş ça sı na, has ta ar ka da şıy la uğ raş mak sı zın, oda la rı nın ka pı sı na ar ka dan kol de mi ri ta ka rak dı şa rı çık mış. Ve o sı ra da ha nın ka pı cı sı ora da bu lun ma dı ğın dan onu hiç kim se çı kar ken gör me miş; ne re ye git ti ği ni de sor ma mış. Ebu Kir in yap tı ğı ilk iş bir tat lı cı ya ko şup bir tep si kü ne fe, bir tep si de bak la va al mak ve bun la rın üze ri ne bir tes ti misk le ko kulan dı rıl mış şer bet, bir tes ti de am ber li ve çiğ de li şer bet iç mek olmuş. Bu nu iz le ye rek... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok sa nın cı ge ce olun ca, de miş ki: Bu nu iz le ye rek, ta cir ler çar şı sı na doğ ru yö nel miş ve ora da güzel giy si ler ve di ğer eş ya lar sa tın al mış; ve gö za lı cı şe kil de dav rana rak ağır adım lar la so kak lar da do laş ma ya baş la mış ve ken di si ne dün ya da bir eşi da ha bu lun maz gi bi ge len bu kent te her adım da keş fet ti ği ye ni şey ler le eğ le nip oya lan ma ya ko yul muş. Ama, di ğer şey ler ara sın da, özel lik le ga rip bir olay dik ka ti ni çek miş. Ger çek ten hiç bir çe şit le me ol mak sı zın, o kent te tüm otu ran la rın renk ba kımın dan de ğiş mez ay nı giy si le re bü rün dük le ri ni fark et miş: Or talık ta sa de ce ma vi ve be yaz gö rü lü yor, baş ka renk bu lun mu yor muş. Hat ta ta cir le rin dük kân la rın da bi le be yaz ve ma vi ku maş lar bu lunu yor, baş ka renk gö rül mü yor muş. Ko ku sa tı cı lar da be yaz ve mavi renk te ki ko ku lar dan baş ka sı yok muş; sür me ler bi le açık ça ma vi renk tey miş. Şer bet sa tı cı la rı nın sü ra hi le rin de sa de ce be yaz renk li 20

21 şer bet ler var mış; kır mı zı, pem be ya da me nek şe renk li olan lar yokmuş. Bu nu gö rün ce çok şa şır mış. Ama bir yer de şaş kın lı ğı ar tık son sı nı rı na ulaş mış; bir bo ya cı nın ka pı sın da... Bo ya cı nın bo ya tek nele rin de, ger çek ten, çi vit ma vi si bo ya var mış; baş ka sı gö rül mü yormuş. Bu nun üze ri ne Ebu Kir, me ra kı nı ve şaş kın lı ğı nı ye ne me ye rek dük kâ na gir miş ve ce bin den be yaz bir men dil çı ka ra rak bo ya cı ya uzat mış ve ona Ey mes le ğin us ta sı, ba na bu men di li kaç pa ra ya bo yar sın? Ve de ona han gi ren gi ve re cek sin? di ye sor muş. Bo ya cı us ta Bu men di li bo ya mak için sen den yir mi dir hem alı rım! Rengi ne ge lin ce çi vit ma vi si ola cak, hiç kuş ku suz! di ye rek ya nıt vermiş. Ebu Kir, bu aşı rı fi yat öne ri sin den si nir le ne rek Na sıl! Sen bu men di li bo ya mak için ben den yir mi dir hem is ti yor sun ha? Hem de ma vi den baş ka ren ge bo ya ma dan? Ama be nim ül kem de ya rım dirhem den faz la de ğe ri yok tur bu işin! di ye hay kır mış. Bo ya cı us ta sı Öy ley se onu ül ken de bo yat, ba ba lık! Bu ra da bir me te lik ek silt meden onu yir mi dir he me bo yu yo ruz! di ye rek ya nıt ver miş. Ebu Kir ye ni den sö ze baş la ya rak Pe ki öy le ol sun, ama ben onu ma vi ye boyat mak is te mi yo rum. Kır mı zı ol sun is ti yo rum! de miş; öte ki Sen be nim le han gi dil de ko nu şu yor sun? Kır mı zı dan ne an lı yor sun? di ye sor muş. Ebu Kir şa şı ra rak Öy ley se ye şi le bo ya! de miş. Usta da Ye şil renk de ne yin ne si? di ye sor muş. O za man Öy ley se 21

22 sa rı ol sun! de miş. Bo ya cı da Ben böy le bir renk bil mi yo rum! diye ya nıt ver miş. Ebu Kir de ona çe şit li bo ya renk le ri ni sı ra la ma yı sür dür müş; bo ya cı us ta sı bun la rın hiç bi ri nin ne an la ma gel di ği ni bil mi yor muş. Ve Ebu Kir ona öte ki bo ya cı la rın da ken di si ka dar bilgi siz olup ol ma dık la rı nı so run ca, us ta ona Biz bu kent te bir lon ca kur muş kırk bo ya cı yız; mes le ği miz baş ka la rı na ka pa lı dır! Mes lek an cak içi miz den bi ri ölür se ba ba dan oğu la ge çer; bo ya cı lık ta ma viden baş ka renk ler de kul la nıl dı ğı ko nu su na ge lin ce, böy le bir şe yi hiç işit me dik! ya nı tı nı ver miş. Bo ya cı nın bu söz le ri ni du yan Ebu Kir Bil ki, ey mes le ğin usta sı, ben de bir bo ya cı yım ve ku maş la rı sa de ce ma vi de ğil, si zin bil me di ği niz pek çok renk te bo ya ma sı nı bi li rim. Bu du rum da be ni bel li bir üc ret öde ye rek hiz me ti ne al! Ben sa na mes le ği min tüm ayrın tı la rı nı öğ re te yim; böy le ce lon ca da bu lu nan lar önün de üs tünlük ka za nır sın! de miş. O da Biz lon ca mı za ve mes le ği mi ze as la ya ban cı al ma yız! di ye ya nıt ver miş. Ebu Kir Ya ken di he sa bı ma bir bo ya cı dük kâ nı aç sam ne olur? di ye so run ca; öte ki Bu nu da ya pa maz sın! di ye ya nıt ver miş. Bu nun üze ri ne Ebu Kir, da ha faz la ıs rar et me miş; dük kân dan çı kıp ikin ci bir bo ya cı ya, son ra üçün cü ve son ra dör dün cü bir bo ya cı ya, son ra da ken tin öte ki bo ya cı la rı nın hep si ne git miş; hep si de onu ay nı şe kil de kar şı la mış; ve hep sin den ay nı ya nıt la rı al mış. Ne us ta ne de çı rak ola rak, hiç bi ri onu mes le ğe ka bul et me miş. O da gi dip lon ca baş ka nı nı bul muş ve ona şi kâ yet te bu lun muş; o da ken di si ne Be nim de ya pa ca ğım bir şey yok. Bi zim âdet ve ge le nek le ri miz ara mı za bir ya ban cı al ma yı ya sak lar! di ye ya nıt ver miş. Tüm bo ya cı la rın oy bir li ğiy le ken di si ni dış la dık la rı nı gö ren Ebu Kir, ka ra ci ğe ri nin âde ta şiş ti ği ni du yum sa ya rak sa ra ya git miş; ül ke nin hü küm da rı nın hu zu ru na çık mış. Ve ona Ey za ma nın şahı, ben bir ya ban cı yım, mes le ğim bo ya cı lık tır; ku maş la rı kırk de ğişik renk te bo ya ma yı bi li rim... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok san bi rin ci ge ce olun ca, de miş ki:...ve ku maş la rı kırk de ği şik renk te bo ya ma yı bi li rim! Böy le oldu ğu hal de ken ti niz de bu lu nan ve ma vi den baş ka renk te bo ya ma yı bil me yen bo ya cı lar la ara mız da şu ve şu ko nuş ma lar geç ti. Ben bir ku ma şa en hoş renk le ri ve ton la rı ver me yi bi li rim. Kır mı zı yı çe şit li 22

23 de re ce ler de, ör ne ğin: pem be ve hün nap ı kır mı zı sı; ye şi li çe şit li dere ce ler de, ör ne ğin: fıs tık ye şi li, zey tin ye şi li, pa pa ğan ka na dı ye şi li; si ya hı çe şit li de re ce ler de, ör ne ğin: kö mür ka ra sı, ka zan ka ra sı, sürme nin ma vi ka ra sı; sa rı yı çe şit li de re ce ler de, ör ne ğin: li mon sa rı sı, por ta kal sa rı sı, al tın sa rı sı ola rak ve di ğer ha ri ka renk ler de bo ya rım! Her renk te! Böy le ol du ğu hal de, bo ya cı lar be ni, ne us ta, hat ta ne de üc ret li çı rak ola rak yan la rı na al mak is te di ler! de miş. Ebu Kir in bu söz le ri ni işi ten ve renk le rin, var lı ğı nı bil me diği ay rın tı la rı nın sa yıl ma sı nı du yan şah, hay ran ol muş ve sıç ra yarak Ya Al lah, ne ha ri ka şey bu! di ye hay kır mış. Son ra Ebu Kir e Ey bo ya cı, eğer doğ ru söy lü yor san ve ger çek ten sa na tın la bun ca ha ri ka renk ler ya ra tıp göz le ri mi zi şen len di rir sen, tüm kay gı la rı nı ko vup ru hu nu hu zu ra ka vuş tu ra bi lir sin! Ben he men se nin için boya ha ne aç tı ra cak ve pa ra ola rak bü yük bir ser ma ye sağ la ya ca ğım; lon ca da ki es naf tan ya na da kor kun ol ma sın; çün kü on lar dan kim se ni te dir gin et mek is ter se, onu dük kâ nı nın ka pı sı na as tı ra ca ğım! de miş. Ve he men sa ray mi mar la rı nı ça ğır tıp on la ra Bu hay ran lık uyan dı ran us ta ya yol daş lık edin; onun la bir lik te tüm ken ti do la şın! İs ter han ol sun, is ter dük kân, is ter se bir bah çe ya da bir ev, zev kine uy gun bir yer bul du ğu nuz da, sa hi bi ni he men ora dan ko vun ve ça bu cak ora ya kırk bü yük fı çı ve da ha kü çük boy da bir o ka dar baş ka fı çı yer leş ti re rek bü yük bir bo ya ha ne açın! Ve her hu sus ta bu bü yük bo ya cı us ta sı nın gö rüş le ri ne uy gun bi çim de dav ra nın! Emir le ri ni ay nen ye ri ne ge ti rin! Ne olur sa ol sun ona kar şı çık maktan sa kı nın! de miş. Son ra şah, Ebu Kir e gü zel bir hi l at ar ma ğan et miş; ve ken di si ne bu pa ra yı ye ni bo ya ha ne ha zır la nın ca ya ka dar key fin ce har ca! di ye rek bin di nar lık bir ke se ver miş; ve bun la ra ek ola rak ken di si ne hiz met et me si için iki genç oğ lan ve ma vi ka di feden gü zel bir eyer le ve ay nı renk ten ipek bir ör tüy le ko şum lan mış ha ri ka bir at ar ma ğan et miş. Da ha sı, em ri ne, otur sun di ye, zen gin eş yay la do nat tı ğı bir bü yük ev ve hiz met et sin ler di ye çok sa yı da hiz met kâr ba ğış la mış. Ar tık süs lü giy si ler le do nan mış ve gü zel atı na bin miş olan Ebu Kir de, san ki ba ba sı da emir olan bir emir gi bi, par lak ve gös teriş li bir gö rü nüm ka zan mış! Ve er te si gün hep atı nın üs tün de ve önün de iki mi mar ve hal kı da ğı tıp ken di si ne yol açan iki hiz met kâr ol du ğu hal de cad de ler de ve çar şı lar da do la şa rak bo ya ha ne si için araş tır ma la ra baş la mış ve so nun da çar şı nın or ta lık ye rin de bü yük bir dük kân bu la rak se çi mi ni yap mış ve Bu ra sı ha ri ka bir yer! de 1 Hün nap: Çiğde adıyla da bilinen bir mey ve (Â.Ş.O.) 23

24 miş. Mi mar lar ve kö le ler bi na nın sa hi bi ni kov muş lar ve he men bir yan dan bi na yı yı kar ken öbür yan dan di ğe ri ni in şa et me ye baş lamış lar; ve atı nın üze rin de on la ra Bu ra ya şu nu ve şu nu, şu ra ya bunu ve bu nu ya pın! di ye rek buy ruk ve ren Ebu Kir e uya rak in şa atı bi tir mek için bü yük bir gay ret gös ter miş ler; ve kı sa bir sü re de yeryü zün de hiç bir yer de eşi bu lun ma yan bir bo ya ha ne nin ya pı mı nı ta mam la mış lar. O za man şah, onu ça ğırt mış ve Şim di bo ya ha ne yi ça lış tırmak tan baş ka ya pa cak iş kal ma dı; ama pa ra sız hiç bir iş yü rü mez! Bun dan do la yı baş lan gıç ser ma ye si ola rak al sa na beş bin al tın dinar! Bo ya ha nen de ça lı şa rak or ta ya ko ya ca ğın sa na tın so nuç la rı nı sa bır sız lık la bek li yo rum de miş. Ebu Kir de, beş bin di na rı al mış, evin de bir yer le re iyi ce giz le miş; ve eli ne bir kaç dir hem ala rak çoktan dır sa tıl ma dı ğı için bir ke nar da kal mış ge rek li ba zı ec za yı ve tor ba lar da do ku nul ma dan du ran bo ya la rı bir ec za cı dan yok ba hası na sa tın al mış; ve bun la rı bo ya ha ne si ne ta şıt mış, bel li ha zır lık lardan son ra iri li ufak lı fı çı lar da us ta lık la erit miş... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok san ikin ci ge ce olun ca, de miş ki: İri li ufak lı fı çı lar da us ta lık la erit miş. Bu ha zır lık lar bi tin ce şah ona beş yüz par ça ipek ve yün ku maş gön der miş; Ebu Kir de bun la rı ba zen saf renk ler le, ba zen de bir bi ri ne ka rış tı ra rak üret ti ği renk ler le çe şit li tarz lar da bo ya mış; öy le ki renk çe bi ri di ğe ri ne ben ze yen tek ku maş bi le kal ma mış; son ra da bun la rı, ku ru sun lar di ye dük kâ nın önün de so kak ta bir uç tan öbür uca ger diği ip le re, ser miş; ve bo ya nan ku maş lar ku ru yun ca, ha ri ka bir can lı lık gös te re rek gü ne şin al tın da şa ha ne bir gö rü nüm ya rat mış. Kent te otu ran lar, ken di le ri için yep ye ni olan bu renk cüm büşü nü gö rün ce şa şı rıp kal mış lar; ve ta cir ler ko şup da ha iyi gör mek için dük kân la rı nı ka pat mış lar. Ka dın lar ve ço cuk lar hay ran lıkla hay kı rı yor lar; bi ri le ri ve di ğer le ri Ebu Kir e Ey bo ya us ta sı, bu ren gin adı ne? di ye so ru yor lar mış. O da, ken di le ri ne Bu nar kırmı zı sı dır! Bu yağ ye şi li dir! Bu li mon sa rı sı dır! di ye ya nıt ve ri yor, hay kı rış lar ve sı nır sız bir hay ran lı ğı ka nıt la mak için gö ğe uzan mış kol lar or ta sın da, tüm renk le ri ad lan dı rı yor muş. Ama an sı zın, ku maş la rın bo ya nıp ha zır lan mış bu lun du ğu nu öğ re nen şah, atı nın üze rin de, önün de ken di si ne yol açan mu ha fız 24

25 lar, ar dın da ma iye tiy le çar şı nın or ta ye ri ne çı ka gel miş. Sı cak ha vada esen mel tem le ren gâ renk dal ga la nan pa rıl tı lı ku maş la rı gö rünce, hay ran lı ğın sı nır la rı na ula şır ca sı na hay ran kal mış ve uzun sü re so luk bi le alm adan açı la rak be ya zı be lir gin leş miş göz ler le sey re dip ha re ket siz kal mış. At lar bi le, bu alı şıl ma dık gö rü nüm kar şı sın da, ür ke cek yer de, bu gü zel renk le re du yar lık gös ter miş, hat ta da vul ve zur na la rın se si ne ayak uy du rup oy na şa rak yü rü müş ler; ve hava yı de lip ge çen ve rüz gâr da çın la yan bü tün bu şa şa adan sar hoş ol muş gi bi rak set me ye baş la mış lar. Şa ha ge lin ce, bo ya cı yı na sıl onur lan dı ra ca ğı nı bi le me ye rek, bü yük ve zi ri ni atın dan in di rip Ebu Kir i onun ye ri ne bin dir miş; onu sa ğı na ala rak ve ku maş la rı top la ta rak sa ra yın yo lu nu tut muş ve ora da Ebu Kir i al tın lar la, ar ma ğan lar la ve ay rı ca lık lar la do natmış. Ve bo ya lı ku maş lar dan, sa ray da ki ka dın lar ve ile ri ge len ler için giy si ler biç tir miş; ve Ebu Kir e ay nı üs tün lük te bo yan sın di ye bin ye ni ku maş par ça sı da ha ver miş; il kin bü tün emir ler, son ra da tüm sa ray gö rev li le ri renk li giy si le re bü rün müş ler. Ve za man la artık Sul ta nın Bo ya cı sı ola rak ad lan dı rı lan Ebu Kir e baş vu ran lar o den li ço ğal mış ki, ken tin en zen gin ada mı ol muş; ve baş la rın da lonca baş ka nı ol du ğu hal de tüm öte ki bo ya cı lar geç miş dav ra nış la rından ötü rü on dan özür di le miş ler; ve ken di le ri ni ya nın da üc ret siz ola rak ça lış tır ma sı için on dan ri ca da bu lun muş lar. Ama, Ebu Kir, on la rın özür le ri ni ka bul et me yip on la rı utanç için de ge ri çe vir miş. Ar tık so kak lar ve çar şı lar bo yun ca, şa hın Bo ya cı sı Ebu Kir in boya dı ğı çok renk li ve şa ta fat lı ku maş la rı na bü rün müş kim se ler den baş ka sı gö rün mez ol muş. İş te onun du ru mu böy ley miş! Ber ber Ebu Sir e ge lin ce, onun ki de şöy ley miş... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok san üçün cü ge ce olun ca, de miş ki: Ber ber Ebu Sir e ge lin ce, onun ki de şöy ley miş: Bir kez bo ya cı ken di si ni oda ya ka pa tıp so ya rak yü züs tü bı rakın ca, üç gün ya rı ölü uza nıp yat mış; bu sü re nin so nun da ha nın kapı cı sı on lar dan hiç bi ri nin or ta lık ta gö rün me yi şi ne şaş mış; ve ken di ken di ne Ga li ba bun lar ba na oda la rı nın ki ra sı nı öde me den çe kip git ti ler! Bel ki de öl dü ler! Ya da baş la rın da bil me di ğim baş ka bir dert var! di ye rek doğ ru on la rın oda la rı na git miş ve tah ta ka la sı ka pı nın iki ya nın da ki yu va la ra yer leş miş ola rak bul muş; ve içer den 25

26 yeğ ni bir inil ti işit miş. Bu nun üze ri ne ka pı yı açıp içe ri gir miş ve ha sı rın üs tü ne sap sa rı ve ta nın maz hal de uzan mış yat mak ta olan ber be ri gör müş ve ona Ne yin var se nin kar de şim böy le in le yip du ru yor sun ve ar ka da şın ne ol du? di ye sor muş. Za val lı ber ber titrek bir ses le Al lah bi lir! Ben an cak bu gün göz le ri mi aça bil dim. Ne za man dır bu ra da yat tı ğı mı ha tır la mı yo rum. Ama pek su su zum, sen den ri ca edi yo rum kar de şim, şu ra da ke me ri me bağ lı olan kese yi çı kar ve be ni aya ğa kal dı ra cak bir şey ler sa tın al! di ye ya nıt ver miş. Ka pı cı ke me rin her ya nı nı evi rip çe vir miş; ama, hiç bir pa ra bu la ma yıp ar ka da şı nın pa ra yı çal mış ol du ğu nu an la ya rak ber be re Ey za val lı ki şi, hiç ka fa nı boz ma, Al lah her ke si yap tık la rı na gö re gö ze tir! Ben se nin le il gi le nir, sa na ba ka rım! de miş. Ve son ra hemen gi dip ona bir çor ba ha zır la mış ve bir ça na ğa dol du ra rak ge tirmiş. Ve çor ba yı yut ma sı için yar dım ede rek üs tü nü yün bir ör tüy le ört müş ve onu iyi ce ter let miş. Ve ber be rin tüm mas raf la rı nı üze ri ne ala rak iki ay sü rey le ona bak mış ve bu sü re nin so nun da Tan rı kapı cı nın ara cı lı ğıy la ber be re şi fa ba ğış la mış! O za man Ebu Sir aya ğa kal ka rak iyi yü rek li ka pı cı ya Eğer bir gün, Yü ce ler Yü ce si Tan rı, ba na güç ve rir se, be nim için yap tı ğın tüm mas raf la rı ve bu il gi nin ve iyi lik le ri nin kar şı lı ğı nı öde rim. Tan rı da el bet se nin er dem le ri ni ödül len di re cek tir, ey seç kin ki şi! de miş. Ha nın yaş lı ka pı cı sı, ona Kar de şim Tan rı ya şü kür ler ol sun ki, iyi leş tin! Ben sa de ce Ke rim olan Tan rı nın yü zü su yu hür me ti ne se nin le il gi len dim! di ye ya nıt ver miş. Son ra ber ber onun eli ni öp mek is te miş; ama o, kar şı çı ka rak bu nu ka bul et me miş; ve bir bir le ri ne Tan rı dan ha yır lar di le ye rek ay rıl mış lar. Ber ber, her za man kul lan dı ğı ge reç le ri eli ne ala rak han dan çık mış; çar şı la rı do laş ma ya baş la mış. Oy sa bah tı o gü nü bek li yor ve ken di si ni doğ ru ca Ebu Kir in bo ya ha ne si önü ne sü rük le miş bulu nu yor muş; ora da, dük kâ nın önü ne ası lan ip le re se ril miş renk li ku maş la ra hay ran lık la ba kan ve gü rül tü lü ses ler le dü şün ce le ri ni be lir ten bü yük bir ka la ba lık var mış. Se yir ci ler den bi ri ne Bu boya ha ne ki me ait? Bu bü yük ka la ba lık da ne yin ne si? di ye rek sormuş. Ken di si ne so ru so ru lan ki şi Bu ra sı Sul tan ın Bo ya cı sı Ebu Kir Haz ret le ri nin dük kâ nı dır! Şu ra da gör dü ğün ku maş la rı ola ğan dı şı iş lem ler le bo ya yan ken di si dir! Bu zat, bo ya cı lık sa na tın da bir üs tattır! di ye ya nıt ver miş. Bu söz le ri işi tin ce, Ebu Sir es ki ar ka da şı için ta için den se vinmiş ve Ona zen gin li ğin ka pı la rı nı açan Tan rı ya şü kür ler ol sun! Ya Ebu Sir! Es ki yol da şın hak kın da kö tü dü şün mek le ha ta et miş 26

27 sin! Se ni terk edip unut muş sa, işiy le ge re ğin den faz la uğ raş ma sından dır! Ama şim di gö re cek sin, se ni ta nı yın ca, ken di si ne da ha önce yap tı ğın hiz met le ri ve ih ti yaç için dey ken gös ter di ğin iyi lik le ri ha tır la ya rak na sıl da gö nül den kar şı la ya cak! Se ni gö rün ce ne çok se vi ne cek! di ye dü şün müş. Ve hal kı ara la ya rak bo ya ha ne nin kapı sı na ulaş ma yı ba şar mış ve içe ri ye bak mış; ve Ebu Kir in yük sek bir di van da bir yı ğın yas tı ğa yas la na rak kay gı sız ca uzan mış bu lundu ğu nu gör müş; sağ ko lu bir yas tık ta, sol ko lu baş ka bir yas tık ta du ru yor; şah giy si le ri ne ben zer bir ur ba ya bü rün müş bu lu nu yor ve önün de gös te riş li giy si ler gi yin miş dört genç kö le el pen çe di van du ru yor; ber be rin göz le ri ne bir ve zir ka dar, hat ta bir sul tan ka dar bü yük ve gör kem li gö rü nü yor muş! Öte yan dan da on ka dar iş çi nin iş üz re bu lun du ğu nu ve onun sa de ce işa ret ler le ver di ği buy ruk la rı ye ri ne ge tir di ği ni ayırt et miş. Bu nun üze ri ne Ebu Sir bir adım da ha öne çık mış ve Ken di sine se lam ver mek üze re yü zü me bak sın di ye bek le ye yim! Bel ki de il kin o be ni se lam lar ve be ni öp mek üze re boy nu ma sa rı lır, ba na geç miş ol sun di ye rek gön lü mü alır! di ye dü şü ne rek tam da Ebu Kir in önün de dur muş. Oy sa, ba kış la rı kar şı la şır kar şı laş maz ve göz le ri bir bi ri üze ri ne dü şer düş mez... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok san dör dün cü ge ce olun ca, de miş ki: Oy sa, ba kış la rı kar şı la şır kar şı laş maz ve göz le ri bir bi ri üze ri ne dü şer dü mez, bo ya cı aya ğa fır la mış ve Ah! Vi cdan sız hır sız, sa na dük kâ nı mın önün de dur ma yı ya sak la ma dım mı? Be ni mah vet mek ve onu ru mu kır mak mı is ti yor sun? Hey ora da ki ler! Ya ka la yın, tutun şu nu! di ye hay kır mış. He men si yah kö le ler ile be yaz kö le ler za val lı ber be rin üze ri ne atıl mış lar; ve onu ye re yı kıp döv me ye baş la mış lar; bo ya cı da aya ğa kalk mış ve eli ne bü yük bir so pa ala rak Onu ka rın üs tü ya tı rın! de miş; ve sır tı na yüz so pa in dir miş. Son ra da Sır tüs tü ya tı rın! de miş ve kar nı na yüz so pa in dir miş. Bu nu iz le ye rek ona Ey se fil ko puk, ey ha in! Eğer se ni bir kez da ha dük kâ nı mın önün de gö rürsem, şa hın önü ne sü rük le ye cek ve de ri ni yüz dü re cek ve de sa ra yın ka pı sın da ka zı ğa oturt tu ra ca ğım! De fol! Al lah be la nı ver sin! Ey zift su rat lı! di ye hay kır mış. O va kit za val lı ber ber, gör dü ğü bu davra nış lar dan do la yı al çal mış ve acı duy muş ola rak yü re ği in cin miş; 27

28 ru hu te dir gin, ken di si ne kar şı kış kır tıl mış hal kın yu ha la ma la rı ve Ebu Kir in hay ran la rı nın la net le me le ri onu iz ler ken, ora dan sü rüne rek ay rıl mış ve ses siz ce ağ la ya rak ha nın yo lu nu tut muş. Oda sı na ula şın ca, ha sı rın üze ri ne boy lu bo yun ca uzan mış ve Ebu Kir in ken di si ne yap tık la rı nı dü şün me ye ko yul muş ve tüm gece yi gö zü nü kırp mak sı zın ge çir miş; ken di si ni son de re ce baht sız ve ke der li his se di yor muş! Ama sa bah le yin dar be le rin iz le ri so ğudu ğun dan aya ğa kal kıp din len me si ni ta mam la mak ve be de ni ni rahat lat mak için ha mam da yı kan mak ni ye tiy le dı şa rı çık mış; çün kü has ta yat tı ğı sü re ce yı ka nıp gu sül ab des ti al ma mış bu lu nu yor muş. Bu ni yet le yol dan ge çen bi ri si ne Kar de şim, ha ma ma han gi yol dan gi di lir? di ye sor muş. Adam Ha mam mı? Ha mam de di ğin de nedir? di ye ya nıt ver miş. Ebu Sir Ha mam, yı ka nıp kir den arın mak ve be de ni fe rah lat mak için ça lış tı rı lan yer dir! Ha mam dün ya nın en zevk ve ren ye ri dir! de miş. Adam da Bu iş için ne den gi dip de ni ze dal mı yor sun? Biz ora da yı ka nı rız! di ye ya nıt ver miş. Ebu Sir Benim is te di ğim ha mam da yı kan mak tır! de miş. Öbü rü de Biz ler ha mam la an lat mak is te di ğin şe yi bil me yiz! Yı kan mak is te yin ce deni ze ko şa rız; şa hın ken di si bi le yı kan mak is te yin ce de ni ze gi der! di ye ya nıt ver miş. Ebu Sir, bu ko nuş ma do la yı sıy la, kent te otu ran la rın ha ma mı bil me dik le ri ni öğ re nin ce, sı cak su kul la nı mı nı ve ovuş tur tup be deni din len dir me yi, ke se len me yi ve tüy al dır ma yı da bil me dik le ri ni an la mış; ve şa hın sa ra yı na doğ ru yol la na rak hu zu ra ka bul edil mesi ni di le miş ve bu di le ği ye ri ne ge ti ril miş; ve el le ri ara sın dan ye ri öpe rek say gı da bu lun duk tan ve Tan rı dan kut san ma sı nı di le dik ten son ra, ona Ey za ma nın şa hı, ben bir ya ban cı yım, mes le ğim de berber lik tir! Bu nun la bir lik te baş ka iş ler de gö rü rüm. Özel lik le, ken di ül kem de, bu mes lek le ri tüm ya şam la rın da sırf bu iş le ri gö ren kimse ler ic ra et mek te ise ler de, hamm kız dır ma yı, be den ovuş tur ma yı da bi li rim. Bu gün se nin hük met ti ğin bu kent te ha ma ma git mek iste dim; ama kim se ha ma mın ne an la ma gel di ği ni bi le me di! Oy sa, dün ya da zevk du yu la cak ve bir ken ti süs le ye cek ha mam dan da ha iyi bir yer bu lun ma dı ğı hal de, bun ca gü zel bir ken tin on dan yoksun ol ma sı şa şı la cak şey dir! Ger çek ten, ey za ma nın şa hı, ha mam yer yü zü cen ne ti dir! de miş. Bu söz le ri du yan şah, son de re ce şaşır mış; ve ona Ba na sö zü nü et ti ğin bu ha ma mın ne me ne bir şey ol du ğu nu açık lar mı sın? di ye sor muş ve Çün kü ben de böy le bir şey den söz edil di ği ni hiç duy ma dım! di ye ek le miş. Bu nun üze ri ne Ebu Sir Bil ki, ey şah, ha mam, şu ve şu şey le rin ya pıl dı ğı bi na dır! 28

29 de miş. Ve ora da ya pı lan iş le rin ni te lik le ri ni ve iyi dü zen len miş bir ha mam dan alı na cak zevk le ri ay rın tı la rıy la an la tıl mış. Son ra da Ama bir ha mam ve onun ve re ce ği zevk ler hak kın da tam bir fi kir ver mek için ko nuş ma ya kal kış sam di lim de tüy bi ter! An la mak için de ne mek ge rek! Ve bir ha ma ma ka vu şa ca ğı gü ne ka dar se nin kentin ger çek ten mü kem mel bir kent ol ma ya cak tır! di ye ek le miş. Ebu Sir in bu söz le ri ni işi ten şah, ke yif le ne rek içi fe rah la mış ve Ken ti me hoş gel din, ey ha yır lı ai le nin ço cu ğu!... An la tı sı nın bu ra sın da Şeh ra zad, sa ba hın be lir di ği ni gö re rek ya vaş ça sus muş. Ama dört yüz dok san be şin ci ge ce olun ca, de miş ki:...şah ke yif le ne rek fe rah la mış ve Ken ti me hoş gel din ey hayır lı ai le nin ço cu ğu! di ye hay kır mış. Ve ona ken di el le riy le eşi bulun maz bir hi l at giy dir miş; ve İs te di ğin her şey faz la sıy la sa na ve ri le cek tir; ama ça bu cak bir ha mam in şa et! Çün kü onu gö rüp yarar lan mak için sa bır sız la nı yo rum! de miş. Ve ken di si ne şa ha ne bir at, iki zen ci, iki be yaz genç, dört genç kız ve göz ka maş tı ran bir ev ba ğış la mış. Hat ta ona bo ya cı ya gös ter di ğin den de faz la cö mert lik gös ter miş ve Ken di si nin se çe ce ği yer de ha ma mı in şa et me niz gere kir! di ye rek en iyi mi mar la rı nı onun em ri ne ver miş. Ebu Sir de mi mar la rı ya nı na ala ra k on lar la bir lik te ken tin her ya nı nı do laş mış ve uy gun gör dü ğü bir yer se çe rek araş tır ma la rı nı ta mam la mış; ve ora da ha mam ya pıl ma sı buy ru ğu nu ver miş. Ve onun ta nım la mala rı na gö re mi mar lar dün ya da eşi bu lun maz bir ha mam yap mış lar; ve onu iç içe ge çen ara besk süs le me ler le süs le miş, içi ne çe şit li renkten mer mer ler dö şe yip ak lı bu lan dı ran na kış lar la be ze miş ler; ve bü tün bun lar Ebu Sir in ta nım la ma la rı na gö re ya pıl mış. Ha ma mın in şa sı bi tin ce Ebu Sir or ta ya say dam kay mak ta şın dan bü yük bir havuz, ay rı ca de ğer li mer mer ler den da ha kü çük iki ha vuz yap tır mış. Son ra gi dip şa hı bul muş ve ona Ha mam ha zır; ama hâ lâ içi nin dü ze ni nok san de miş. Şah da ona, içi nin dü ze ni için ge rek li pamuk lu ve ipek li hav lu ve peş kir ler, ko ku ve ren de ğer li yağ lar ve sular, gün lük ve ge ri ka lan şey le rden olu şan eş ya yı al sın di ye on bin di nar ver miş; o da bun la rı sağ la yıp her şe yi yer li ye ri ne koy muş. Ve hiç bir şe yin is raf edil me me si için elin den ge len gay re ti gös ter miş. Bu nun üze ri ne şah tan ken di si ne yar dım cı ol sun di ye gü cü ye rin de on adam is te miş; şah ona he men gü cü kuv ve ti ye rin de, ay lar kadar gü zel yir mi de li kan lı ver miş; Ebu Sir he men ha mam da yı ka 29

30 ma, ovuş tur ma ve ke se le me iş lem le ri ni öğ ret mek üze re çe şit li hare ket le ri il kin on lar üze rin de ic ra et miş ve hep si ni mes lek le rin de us ta laş mış ha le ge tir dik ten son ra, ha ma mın açı lış gü nü nü sap ta yıp bu nu şa ha du yur muş. O gün Ebu Sir, ha ma mı kız dır mış ve ha vu zun su la rı nı ısıt mış ve bu hur dan lık lar da gün lük ve öd ler yak mış ve çeş me le rin su la rını tüm mu si ki le ri de ğer siz kı lan hoş bir gü rül tü çı kar ta rak akıt mış! Or ta da ki bü yük ha vu zun fıs ki ye le ri ne ge lin ce, bu da kı yas la na maz gü zel lik te bir man za ra ya ra tı yor ve kuş ku suz sey re den le rin ru hunu haz la dol du ru yor muş! Ve ha ma mın için de öy le si ne bir te miz lik ve ta ze lik hü küm sü rü yor muş ki, san ki her şey zam bak ve ya semin le rin saf lı ğı nı hay kı rı yor muş. Böy le ce şah, ve zir le ri ve emir le riy le ha ma mın bü yük ka pı sı nın eşi ği ni aşı nca göz le ri, bur nu ve ku lak la rı du yum sa dık la rı şey lerden: Bü yü le yi ci de kor lar dan, ko ku lar dan, çeş me ler den ya lak la ra dö kü len su yun se sin den çok hoş lan mış ve hay ran lık la Bu ne dir? di ye so run ca, Ebu Sir İş te, bu ha mam dır! di ye ya nıt ver miş: ve 30