Patent, Faydalı Model, Tasarım Tescil,

Transkript

1 Patent, Faydalı Model, Tasarım Tescil,

2 Intellectual Properties (IP) Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları Nedir? Bir fikri, buluşu veya tasarımı belirli bir süre boyunca ve belirli bir bölgede (ülkede) sadece fikir, buluş veya tasarım sahibinin/sahiplerinin kullanmasına, üretmesine, ticarileştirmesine veya alıp - satmasına izin veren bir tür tekel hakkıdır. Satın alınabilir, satılabilir, haciz konulabilir, lisansla kullandırılabilir, teminat olarak gösterilebilir, miras bırakılabilir. v.s.! Patent, Faydalı Model, Tasarım bir işletmenin gayri maddi duran varlıklarındandır. Şirketlerin bilançolarında yer alabilir. Fakat koruma süresi bitiminde hak sahipliği ortadan kalkar. Patent Faydalı Model (Utility Model) Tasarım (Industrial design) Telif Hakları (Copyright) Marka (Trademark) Ticari Sır (Trade secret)

3 Koruma başvurusu hangi bölgeleri kapsar? Dünya patenti yoktur! Tekel hakkı, sadece koruma başvurusu yapılan bölge (ülke) sınırları içerisinde söz konusudur. Örneğin Türkiye ye başvurusu yapılan bir patentin (TR 2016/00256)sadece Türkiye sınırları içerisinde üçüncü kişiler tarafından kullanılması, üretilmesi engellenebilir. Bu süreçte USA başvurusu yapılması durumunda (US ) Amerika da aynı şekilde buluşun koruması mümkün olabilir. Bu durumda Amerika ve Türkiye de söz konusu fikir veya buluş hiçbir şekilde kopyalanamaz. Ancak diğer ülkelerde koruma başvurusu yapılmaması durumunda ilgili fikir veya buluş o ülkelere hibe edilmiş olur. Bu doğrultuda fikrin veya buluşun İtalya da koruma başvurusunun yapılmaması durumunda İtalya da üretimi, kullanımı, satışı serbest olup ancak Amerika ve Türkiye de üretimi, satışı yapılamaz. US TR 2016/00256

4 Başvuru yapılan bölgede başvuru/buluş sahibinin hakları nelerdir? Başvuru veya buluş sahibi, başvuru yapmış olduğu bölgede üçüncü kişiler tarafından izinsiz olarak yapılan aşağıdaki durumlara engel olma hakkına sahiptir. Patent konusu ürünün üretilmesi, alınıp satılması, kullanılması veya ihraç yada ithal edilmesi veya bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle olursa olsun elde bulundurulması, Patent konusu olan bir usulün (metodun) kullanılması, Kullanılmasının yasak olduğu bilinen veya bilinmesi gereken usul patentinin kullanılmasının üçüncü kişiler tarafından başkalarına teklif edilmesi. Fikrimi neden korumalıyım? Fikirlerin, buluşların veya tasarımların korunması; lisanslanabilmesini, ticarileştirildiğinde gelir elde edilebilmesini, sağlayan temel noktadır. Fikrinizi, buluş veya tasarımlarınızı iki türlü koruyabilirsiniz; Gizli tutarak; Ticari SIR, Tersine mühendislik (RE) ile çözülebilen fikirlerin, buluşların ticari sır olarak tutulması mümkün olamamaktadır. Yasal Koruma ile (IP) Patent - faydalı model - tasarım tescil, telif hakları ile fikirleri, buluş veya tasarımları yasal olarak korumak mümkündür.

5 Koruma altına alınmamış fikirler, buluşlar veya tasarımlar sebebiyle; Buluş veya tasarım sahibinin harcadığı tüm emek, zaman ve para kaybedilebilir. Buluş veya tasarım sahibine herhangi bir bedel ödemeksizin herkes tarafından fikri kopyalanabilir, üretilebilir. Buluşçunun veya tasarımcının fikir, buluş, tasarım üzerinde sarf ettiği tüm emek, para harcamasından doğan maliyetler buluşçu veya tasarımcı tarafından sarf edilmiş olacağından dolayı diğer üreticiler fikir, buluş veya tasarım üzerinden daha az maliyetle ilerleyebilir. Bir başkası tarafından aynı fikre, buluş veya tasarıma ilişkin patent hakkı elde edilebilir ve buluşçu veya tasarımcı buluşun veya tasarımın kendisine ait olduğunu ispat edemediği durumda, bu hak ile gerçek buluş veya tasarım sahibinin fikri üzerinde çalışmasına, ilerlemesine engel olunabilir. Buluşçunun veya tasarımcının kendi bilgi ve tecrübesinin ürünü olan buluşun veya tasarımın ticari gelirinden de faydalanamaz hale gelmesi sağlanabilir

6 Koruma türü neye göre seçilir? Teknik özelliğe sahip mi? Hayır Telif Hakları 70 Yıl Koruma Telif Hakkı: Teknik özelliği olmayan bir fikir veya sanat eserini oluşturan kişinin bu eserden doğan haklarının tümüdür. Örnek; sinema, müzik eserleri, karikatür karakterleri, resim, mimari projeler, yazılım v.b. Sanayiye Uygulanabilir mi? Yeni mi? Buluş Basamağı var mı? Hayır Evet Evet Patent 20 Yıl Koruma Patent: Patent, buluş / başvuru sahibine, buluş konusu ürünü veya yöntemi belirli bir süre üretme, kullanma, satma veya ihrac/ithal etme hakkı veren belgedir. Buluşu yapılan bir ürün ya da sistemin/yöntemin bütün hakları patent sahibine ait olur ve onun izni olmadan kullanılamaz. Örnek: Makineler, cihazlar, mekanik aletler, iş akış sürecine sahip yazılımlar, usuller (metotlar), süreçler, ilaçlar, moleküller, yeni bir gen elde etme metotları v.b. Faydalı Model: Buluş basamağına sahip olmayıp mevcut teknolojide yapılan geliştirmelerin kullanma, satma veya ihrac/ithal etme hakkı olan belgedir. Usuller, bu usuller sonucu elde edilen ürünler ve kimyasal maddeler faydalı model ile korunamaz! Sanayiye Uygulanabilir mi? Yeni mi? Hayır Evet 10 Yıl koruma Faydalı Model Tasarım: Bir ürünün bütününün ya da bir kısmının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur veya özelliklerin oluşturduğu görünümdür. Örnek: Estetik ve ergonomik dizaynlar, afişler, görsel tasarımlar. v.b Görsel unsurları var mı? Yeni mi? Ayırt edici mi? Hayır Evet max 25 yıl koruma Tasarım RED

7 Tescil şartları nelerdir? Soru 1: Sanayiye uygulanabilir mi? Buluş, sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte olmalıdır. Soru 2: Yeni mi? Koruma başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş veya tasarım konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgiler olmamalıdır. Aynı buluşu veya tasarımı sizden önce birinin bulmamış olması gerekmektedir! Soru 3: Buluş basamağı var mı? Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikâr bir şekilde çıkartılamayacak (kolayca akla gelemeyecek) nitelikte olmalıdır. Bilinen yöntemlerin uygulanması, Aşikâr özelliklerin kombinasyonu, Bilinen bir ürünün bilinen özelliklerinden istifade eden ama yeni bir kullanımı, Bilinen bir yöntemin yakın ve benzer başka bir alanda kullanımı, Buluşta söz konusu ise buluş basamağının olmadığını gösterir. Soru 4: Ayırt edici mi? Ayırt edici nitelik incelemesinde bir tasarım diğerlerinden görsel olarak farklı olmalıdır.

8 Fikrimin, buluşumun veya tasarımımın yeni olduğunu anlayabilir miyim? Amerika yı yeniden keşfetmeyin! İyi bir Yenilik Araştırması ile fikrinizin, buluşunuzun veya tasarımınızın yeni olup olmadığı konusunda sadece kuvvetli bir öngörüye sahip olarak süreçte ilerleyebilirsiniz. Diğer durumda süreç içerisinde sizden daha önce birilerinin aynı fikir, buluş veya tasarım üzerinde bir koruma başvurusu veya üretim, kullanım, yayın vb. tespit edildiği durumda tescil başvurunuz olumsuz olarak sonuçlandırılır. Yenilik araştırması önemli mi? Fikrinizin, buluş veya tasarımınızın alanınızda kimse tarafından üretilmiyor, kullanılmıyor olması, fikrinizin, buluş veya tasarımınızın yeni olduğu anlamını taşımaz! Araştırma neticesinde fikrinizin, buluşunuzun veya tasarımınızın gerçekten yeni olup olmadığı konusunda öngörü sahibi olabilirsiniz. Böylelikle, bir başka patent, faydalı model veya tasarımı ihlal ederek suç işlemiş olmaktan kaçınabilirsiniz. Fikrinize, buluş veya tasarımınıza ilişkin yatırım yapmadan önce riskleri önceden görebilir, sonra olabilecek yatırım kayıplarını önleyebilirsiniz. Hem Türkiye hem de uluslararası alanda, sektördeki yenilikleri görebilir, teknolojiyi takip edebilir, güncel kalabilirsiniz. Fuar ziyaretleri, etkinlikler, yayınlardan elde edilen bilgilerden daha fazla detay teknik bilgiye ulaşabilirsiniz. Patent metinlerinden hiç düşünmediğiniz geliştirmeler, yeni fikirler edinebilir, farklı bakış açıları kazanabilirsiniz. Koruma altına aldığınız fikirleriniz, buluş veya tasarımlarınız bir başkasının fikrinizi, buluş veya tasarımınızı ihlal edecek bir başvuruda bulunmasına engel olabilir hatta ilgili başvuruyu hukuken itiraz ile iptal ettirebilirsiniz. Projeleriniz öncesinde söz konusu proje ile ilgili dünya çapında yenilik araştırması ile projenizde geliştirmeler yapabilirsiniz!

9 Patent araştırması nasıl yapılır? Söz konusu patent veri tabanlarında İngilizce, Almanca ve Fransızca dilleri başta olmak üzere WIPO ya üye 191 ülkeye ait 100 milyonun üzerinde patent dokümanı yer almaktadır. Literatürü oluşturan bilgilerin %80 i ve daha önce ifşa edilmemiş tüm yeni teknolojiler patent dokümanları içerisindedir. Patent araştırma linkleri: (TPE resmi patent araştırma sitesi) (Avrupa Patent Ofisi nin patent araştırma sitesi - ESPACENET) Yayın, makale,..vb. PATENT Veri tabanları (ABD resmi patent araştırma sitesi - USPTO) (Amerika Patent başvurularının yer aldığı Google Patent veri tabanı) % 20 % 80 i sadece Patentlerde Yazılımlara/bilgisayar programlarına patent alınabilir mi? Bu konuda her ülkenin kendi farklı uygulamaları söz konusudur. Türkiye ve Avrupa Patent kanunlarına göre alınamadığı, Amerika da ise alınabildiği kanunlarda belirtilmektedir. Ancak kanunlarla bilgisayar programlarına patent alınamayacağı belirtilen Avrupa ve Türkiye de bile bilgisayar programlarına patent alınabilen durumlar bulunmaktadır. Bunun için bilgisayar programının özelik ve teknik unsurlarının profesyonel bir patent vekili ile irdelenmesi yararlıdır.

10 İ. Medipol Üniversitesi nde IP süreci nasıl? Medipol BBF ve TBF için; ornek-sayfa/fikri-mulkiyethaklari/bulus-bildirimi/ Medipol BBF (Buluş Bildirim formu) veya TBF(Tasarım Bildirim Formu) ile Fikrin Üniversiteye bildirimi 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu göre; Öğretim Elemanları/öğrenciler/stajyerler Üniversiteye, çalışanlar ise işveren kuruma bildirim yapmak zorundadır. Yeni mi? Yenilik araştırması RED Yenilik unsuru taşımayan fikirlerin başvuruları yapılamaz Medipol Fikri ve Sınai Mülkiyet Kurulu na ilgili buluşlar sunulur. Serbest Buluş Üniversite buluşun sahibi olarak tüm patentlenme ve ticarileştirme süreçlerinden sorumludur. Gelir; -- Patent/Faydalı Model için %35 buluş sahibine %70 Üniversiteye, Tasarımlar için %50 Tasarımcıya, %50 Üniversiteye olacak şekilde aktarılır. Hizmet Buluşu Buluş sahibi buluşunun sahibi olarak tüm süreci Üniversiteden bağımsız olarak kendisi sürdürür. Gelir Paylaşım Modeli belirlenir Başvuru dosyası hazırlanır Tarifname /Çizimler Türk Patent e Başvuru

11 Patent başvuru sonrası süreç nasıl? Türk Patent Başvuru Araştırma Raporu Birinci İnceleme Ort. 2 Yıl İkinci İnceleme Üçüncü İnceleme Patent Belgesi

12 DİKKAT Buluşlarınızı korumaya başlamadan önce; - Çalıştığınız kurumu/ Üniversitenizi bilgilendirin 10 Ocak 2017 tarihli Resmi gazetede yayınlanan 6769 Sayılı Kanun Sınai Mülkiyet Kanunu na göre; Kanunun yürürlüğe giriş tarihinden itibaren Üniversite ye bir bildirim yapılmaksızın yapılan başvurular için Üniversitenin hak sahipliği devir yolu ile alması söz konusudur. - Mutlaka profesyonel danışmanlık hizmeti alın! - Medipol TTO ya başvurun - Başkaları başvuru yapmadan önce başvuru yapın - İyi bir araştırma yapın - Kimseyle paylaşmayın - Buluşa dair umuma yönelik bir açıklama yapmayın - Buluşla ilgili bilimsel ve akademik yayınlar yapmayın

13 Medipol TTO Patent Ofisi Medipol Üniversitesi Kavacık Yerleşkesi Güney Kampüs A Blok -2.Kat Ofis: (1639) tto@medipol.edu.tr